Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:170

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Các nhân tố ảnh hưởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm vận dụng mô hình với các nhân tố ảnh hưởng đến vận dụng KTTN tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dương. Từ đó đưa ra các kiến nghị nhằm tăng cường việc vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN THỊ KIM PHƢỢNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VẬN DỤNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT Ở BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ:834 03 01 BÌNH DƢƠNG – 2019
UBND TỈNH BÌNH ƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN THỊ KIM PHƢỢNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VẬN DỤNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT Ở BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 834 03 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM NGỌC TOÀN BÌNH DƢƠNG – 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của chính mình Tôi và mọi nguồn thông tin sử dụng trong Luận văn đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Kết quả của Luận văn chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. HỌC VIÊN NGUYỄN THỊ KIM PHƢỢNG i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài: “Các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng“ Tác giả xin gửi lời chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo và các Thầy cô khoa sau đại học của Trƣờng Đại Học Thủ Dầu Một . Tác giả đặc biệt gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Thầy TS. Phạm Ngọc Toàn đã tận tình hƣớng dẫn chỉ bảo và động viên tinh thần giúp tác giả có nhiều nghị lực để hoàn thành luận văn . Tác giả xin trân trọng cảm ơn đến toàn thể các anh/chị tại các Doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng đã nhiệt tình giúp đỡ, trả lời phiếu điều tra khảo sát, cung cấp thông tin hữu ích cho tác giả hoàn thành luận văn . Tác giả luận văn Nguyễn Thị Kim Phƣợng ii
TÓM TẮT Nghiên cứu này nhằm đánh giá, xây dựng và vận dụng với các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các Doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng. Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp gắn liền với các nhân tố để các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng có thể thực hiện hiện. Dữ liệu của nghiên cứu đƣợc thu thập bằng cách phân phối 420 phiếu câu hỏi khảo sát đƣợc đến đại diện các Doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng trong thời gian từ tháng 10/2018 đến 12/2018 bao gồm: Giám đốc, trƣởng/phó phòng, kế toán trƣởng, kế toán viên. 408 phiếu khảo sát hợp lệ đƣợc đƣa vào nghiên cứu. Sau khi dữ liệu đƣợc phân tích bằng SPSS, nghiên cứu kết luận rằng các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các Doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng theo thứ tự ảnh hƣởng nhƣ sau: (1) Nhận thức của nhà quản lý; (2)Cơ cấu tổ chức; (3)Phân quyền quản lý; (4) Hệ thống khen thƣởng;(5) Trình độ của nhân viên kế toán. Tuy nhiên do điều kiện thời gian còn hạn chế nên nghiên cứu chỉ tập trung vào Doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng trong khi còn rất nhiều ngành đa dạng nhƣ: dịch vụ, xây lắp, vận tải, bảo hiểm, ngân hàng... khi đó nghiên cứu sẽ đa dạng và hiệu quả hơn. iii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. ii TÓM TẮT.................................................................................................................... iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................. iv DANH MỤC BẢNG ................................................................................................... v DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ ................................................................................. vi PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 1.Lý do chọn đề tài ....................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu ............................................................. 2 2.1. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 2 2.2. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................ 3 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 3 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................................ 3 3.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 3 4. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................................... 3 5. Ý nghĩa của đề tài ..................................................................................................... 4 6.Kết cấu của luận văn .................................................................................................. 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU...................................... 5 1.1.Các công trình nghiên cứu nƣớc ngoài ................................................................... 5 1.2.Các công trình nghiên cứu trong nƣớc ................................................................... 9 1.3.Nhận xét và khoảng trống nghiên cứu .................................................................... 12 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ......................................................................... 16 2.1. Khái niệm, bản chất, vai trò ................................................................................... 16 2.1.1. Khái niệm ....................................................................................................... 16 2.1.2.Bản chất của kế toán trách nhiệm.................................................................... 17 2.1.3.Vai trò của kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp ...................................... 18 2.2. Nội dung cấu thành của kế toán trách nhiệm......................................................... 19 2.2.1. Phân cấp quản lý và các mô hình phân cấp quản lý ....................................... 19
2.2.1.1. Khái niệm ................................................................................................ 19 2.2.1.2. Các mô hình phân cấp ............................................................................. 20 2.2.1.3. Mối quan hệ giữa kế toán trách nhiệm và phân cấp quản lý ................... 21 2.2.2. Trung tâm trách nhiệm.................................................................................... 23 2.2.2.1. Khái niệm về trung tâm trách nhiệm ....................................................... 23 2.2.2.2. Xây dựng các trung tâm trách nhiệm ...................................................... 23 2.2.3. Chỉ tiêu đánh giá các trung tâm trách nhiệm .................................................. 26 2.2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá của trung tâm chi phí ............................................ 26 2.2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá của trung tâm doanh thu ....................................... 28 2.2.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá của trung tâm lợi nhuận ........................................ 28 2.2.3.4. Các chỉ tiêu đánh giá của trung tâm đầu tƣ ............................................. 30 2.2.4. Hệ thống báo cáo kế toán trách nhiệm............................................................ 31 2.2.4.1. Đặc điểm báo cáo kế toán trách nhiệm ................................................... 31 2.2.4.2. Nội dung của hệ thống báo cáo kế toán trách nhiệm .............................. 32 2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp ... 36 2.3.1. Phân quyền nhà quản lý .................................................................................. 36 2.3.2. Cơ cấu tổ chức ................................................................................................ 38 2.3.3. Nhận thức của nhà quản lý ............................................................................. 38 2.3.4. Trình độ của nhân viên kế toán....................................................................... 39 2.3.5. Hệ thống khen thƣởng .................................................................................... 39 2.4. Các lý thuyết nền tảng sử dụng trong nghiên cứu kế toán trách nhiệm ................ 39 2.4.1. Lý thuyết đại diện (Agency theory) ................................................................ 39 2.4.2. Lý thuyết về mối quan hệ lợi ích- chi phí (cost benefit theory) ..................... 41 2.4.3. Lý thuyết bất định của các tổ chức( Contingency theory of organizations) ... 41 2.5. Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp sản xuất tại Bình Dƣơng .......................... 43 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ............................................................................................ 44 CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 45 3.1. Khung nghiên cứu và quy trình nghiên cứu ........................................................... 45 3.1.1. Khung nghiên cứu .......................................................................................... 45 3.1.2. Quy trình nghiên cứu ...................................................................................... 46
3.1.3.Mô hình nghiên cứu ........................................................................................ 48 3.2.Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................................ 49 3.2.1. Nghiên cứu định tính ...................................................................................... 49 3.2.1.1. Thiết kế nghiên cứu định t nh ................................................................. 49 3.2.1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu định tính ......................................................... 51 3.2.1.3. Kết quả thảo luận chuyên gia .................................................................. 52 3.2.1.4. Giả thiết nghiên cứu ................................................................................ 53 3.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng ............................................................. 53 3.2.2.1. Xây dựng thang đo .................................................................................. 53 3.2.2.2. Phƣơng pháp đo lƣờng ............................................................................ 56 3.2.2.3. Thiết kế nghiên cứu ................................................................................ 57 3.2.2.4. Mô hình hồi quy ...................................................................................... 57 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ........................................................................................... 59 CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN .................................... 60 4.1. Kết quả nghiên cứu ................................................................................................ 60 4.1.1. Kết quả mô tả thống kê mẫu khảo sát ............................................................ 60 4.1.1.1.Thống kê mẫu theo giới tính .................................................................... 60 4.1.1.2. Thống kê mẫu theo độ tuổi ..................................................................... 60 4.1.1.3. Thống kê theo trình độ học vấn .............................................................. 61 4.1.1.4. Thống kê mẫu theo vị trí công tác .......................................................... 61 4.1.1.5. Thống kê mẫu theo thu nhập................................................................... 62 4.1.1.6. Thống kê mẫu theo loại hình doanh nghiệp ............................................ 62 4.1.1.7. Thống kê mẫu theo quy mô doanh nghiệp .............................................. 63 4.1.2. Kết quả nghiên cứu về các nhân tố ảnh hƣởng và mức độ ảnh hƣởng .......... 63 4.1.2.1. Kiểm định chất lƣợng thang đo............................................................... 63 4.1.2.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA ........................................................... 68 4.1.2.3. Phân tích hồi quy .................................................................................... 74 4.2.Bàn luận và so sánh kết quả nghiên cứu ................................................................. 79 4.2.1.Nhận thức nhà quản lý .................................................................................... 79 4.2.2. Cơ cấu tổ chức ................................................................................................ 80
4.2.3. Phân quyền quản lý ......................................................................................... 80 4.2.4. Hệ thống khen thƣởng .................................................................................... 81 4.2.5. Trình độ nhân viên kế toán ............................................................................. 81 KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 ............................................................................................ 83 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................. 84 5.1. Kết luận .................................................................................................................. 84 5.2. Kiến nghị ................................................................................................................ 85 5.2.1. Nhận thức nhà quản lý ................................................................................... 85 5.2.2. Cơ cấu tổ chức ................................................................................................ 86 5.2.3. Phân quyền quản lý ......................................................................................... 86 5.2.4. Hệ thống khen thƣởng .................................................................................... 86 5.2.5. Trình độ nhân viên kế toán ............................................................................. 87 5.3.Hạn chế của đề tài và định hƣớng nghiên cứu tiếp theo ......................................... 88 KẾT LUẬN CHƢƠNG 5 ............................................................................................ 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 91 PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 94
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ gốc CTCP Công ty cổ phần DN Doanh nghiệp DNSX Doanh nghiệp sản xuất GĐTC Giám đốc tài chính GTVT Giao thông vận tải KTQT Kế toán quản trị KTT Kế toán trƣởng KTTC Kế toán tài chính KTTN Kế toán trách nhiệm LN Lợi nhuận NVL Nguyên vật liệu NXB Nhà xuất bản P Phƣờng PGS Phó giáo sƣ TGĐ Tổng giám đốc TP.TDM Thành phố Thủ Dầu Một TS Tiến sĩ TX Thị xã VDKTTN Vận dụng kế toán trách nhiệm iv
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Báo cáo trách nhiệm của trung tâm chi phí ............................................ 33 Bảng 2.2: Báo cáo trách nhiệm của trung tâm doanh thu ....................................... 33 Bảng 2.3: Báo cáo trách nhiệm của trung tâm lợi nhuận ........................................ 34 Bảng 2.4: Báo cáo trách nhiệm của trung tâm đầu tƣ ............................................. 35 Bảng 3.1: Tóm tắt các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng KTTN của các công ...... 49 trình nghiên cứu trong nƣớc và thế giới Bảng 4.1: Thống kê mẫu theo giới tính.................................................................... 60 Bảng 4.2: Thống kê mẫu theo độ tuổi ...................................................................... 60 Bảng 4.3; Thống kê mẫu theo trình độ học vấn ....................................................... 61 Bảng 4.4: Thống kê theo vị trí công tác ................................................................... 61 Bảng 4.5: Thống kê mẫu theo thu nhập ................................................................... 62 Bảng 4.6: Thống kê mẫu theo loại hình doanh nghiệp ............................................ 62 Bảng 4.7: Thống kê mẫu theo quy mô doanh nghiệp .............................................. 63 Bảng 4.8: Thống kê độ tin cậy – Phân quyền quản lý( 6 biến) ............................... 63 Bảng 4.9: Thống kê độ tin cậy - Cơ cấu tổ chức(9 biến) ........................................ 64 Bảng 4.10: Thống kê độ tin cậy – Nhận thức của nhà quản lý(5 biến)................... 65 Bảng 4.11: Thống kê độ tin cây – Trình độ nhân viên kế toán(7 biến) .................. 66 Bảng 4.12: Tổng số liệu thống kê - Hệ thống khen thƣởng( 8 biến) ..................... 66 Bảng 4.13: Tổng số liệu thống kê - Vận dụng kế toán trách nhiệm (3 biến) .......... 67 Bảng 4.14: Bảng đánh giá chỉ số KMO Kiểm định Bartlett's (lần hai) .................. 69 Bảng 4.15: Tổng phƣơng sai đƣợc giải thích lần 2 (Total Variance Explained) ..... 69 Bảng 4.16: Ma trận xoay (Rotated Component Matrixa)lần 2 ................................ 72 Bảng 4.17: Hệ số hồi quy ( Coefficientsa) ............................................................... 74 Bảng 4.18: Hệ số xác định R2 (Model Summaryb) ................................................. 75 Bảng 4.19: Bảng kiểm định mức độ phù hợp của mô hình (ANOVAa).................. 75 Bảng 4.20: Correlations ........................................................................................... 76 Bảng:5.21 Mức độ ảnh hƣởng các biến theo tỷ lệ % ............................................... 84 v
DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1 Phân cấp theo chức năng .......................................................................... 20 Sơ đồ 2.2 Phân cấp theo sản phẩm ........................................................................... 21 Sơ đồ 2.3 Phân cấp theo khu vực ..............................................................................21 Hình 3.1: Khung nghiên cứu .....................................................................................46 Hình 3.2: Quy trình nghiên cứu ................................................................................48 Hình 3.3: Mô hình nghiên cứu đề xuất .....................................................................49 Biểu đồ 4.1: Phân phối chuẩn hoá của phần dƣ .......................................................78 Biểu đồ 4.2: Biểu đồ phân tán điểm phần dƣ và giá trị ƣớc lƣợng của biến VDKTTN ..................................................................................................................79 vi
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Kế toán trách nhiệm là một bộ phận của kế toán quản trị, nó là một trong những công cụ quản lý tài chính, kinh tế có vai trò quan trọng trong việc quản lý, điều hành, kiểm soát các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Thông qua kế toán trách nhiệm nhà quản trị doanh nghiệp có thể kiểm soát và đánh giá hoạt động của những bộ phận trong doanh nghiệp đồng thời đánh giá trách nhiệm quản lý của nhà quản trị các cấp. Từ đó giúp nhà quản trị các cấp có những thông tin hữu ích trong việc ra quyết định. Bên cạnh chức năng ch nh của mình là cung cấp thông tin đánh giá trách nhiệm ngƣời đứng đầu các bộ phận, kế toán trách nhiệm còn giúp cho nhà quản lý trong việc đƣa ra quyết định nhanh chóng và ch nh xác hơn.Vì vậy, kế toán trách nhiệm ngày càng có vai trò và vị trí quan trọng trong hoạt động quản lý tại các doanh nghiệp trên thế giới. Tại Việt Nam, điển hình là tại Bình Dƣơng vùng kinh tế trọng điểm phía nam là địa phƣơng đứng thứ 3 cả nƣớc về thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài, nhƣng qua đánh giá thì kế toán quản trị nói chung và kế toán trách nhiệm nói riêng vẫn còn là lĩnh vực khá mới mẻ. Việc áp dụng kế toán trách nhiệm trong các doanh nghiệp ở Bình Dƣơng còn rất nhiều hạn chế, đặc biệt là trong ngành sản xuất, nơi mà các công ty hoạt động trong phạm vi trải rộng, đa ngành nghề, việc đánh giá trách nhiệm nhà quản lý bộ phận và toàn công ty còn tồn tại nhiều bất cập. Bên cạnh đó, những vấn đề về chất lƣợng sản phẩm, mẫu mã, giá thành, sản xuất gây ra những vấn đề về xã hội, môi trƣờng cũng thƣờng xuyên diễn ra gây hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy, nhu cầu cung cấp thông tin cho nhà quản lý trong việc kiểm soát hoạt động đã và đang trở thành nhu cầu cấp bách cho các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng . Để thực hiện đƣợc những vấn đề và các yêu cầu nêu trên, cần thiết phải có một công cụ kiểm soát hữu hiệu giúp cho nhà quản lý thực hiện việc kiểm soát quản lý trong môi trƣờng cạnh tranh toàn cầu hiện nay phù hợp với xu thế hội nhập, phát triển bền vững thì cần phải vận dụng hệ thống kế toán trách nhiệm cho phù hợp với doanh nghiệp mình, để vận dụng tốt đƣợc hệ thống kế toán trách 1
nhiệm trong doanh nghiệp thì cần phải xác định đƣợc các nhân tố tác động đến hệ thống KTTN nhƣ thế nào để từ đó mới vận dụng hệ thống KTTN phù hợp với doanh nghiệp. Điều quan trọng là làm sao để các doanh nghiệp sản xuất tại Bình Dƣơng vận dụng công cụ quản lý hiệu quả phù hợp với đặc điểm, điều kiện của mình và các doanh nghiệp sản xuất Bình Dƣơng đã nhận thức đƣợc việc vận dụng KTTN vào quản lý và đã thật sự quan tâm nhƣng việc tổ chức KTNN ở đây chƣa thật sự đầy đủ là do bị chi phối bởi nhiều nhân tố cả bên trong lẫn bên ngoài nhƣ: sự phân quyền quản lý, cơ cấu tổ chức, quy mô doanh nghiệp, nhận thức ngƣời quản lý, trình độ nhân viên kế toán, văn hóa doanh nghiệp, hệ thống khen thƣởng, hệ thống cơ chế chính sách của nhà nƣớc, sự cạnh tranh của thị trƣờng... Vì thế cần phải xem xét, nghiên cứu các nhân tố tác động bên trong để xem mức độ ảnh hƣởng đến đâu giúp các doanh nghiệp sản xuất tại Bình Dƣơng đánh giá đƣợc để vận dụng KTTN thật sự đầy đủ hơn điều này đáp ứng đƣợc các yêu cầu của thực tiễn, phù hợp với xu thế hiện nay. Chính vì vậy nghiên cứu các nhân tố bên trong tác động đến vận dụng KTTN trong các doanh nghiệp sản xuất tại Bình Dƣơng là vấn đề cần thiết. Do đó, tác giả chọn đề tài “ Các nhân tố ảnh hưởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dương ” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu * Mục tiêu tổng quát Vận dụng mô hình với các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng KTTN tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng. Từ đó đƣa ra các kiến nghị nhằm tăng cƣờng việc vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp này. *Mục tiêu cụ thể - Vận dụng mô hình với các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng. - Đo lƣờng mức độ ảnh hƣởng các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng. 2
2.2. Câu hỏi nghiên cứu Từ đó những câu hỏi nghiên cứu đặt ra là: (1) Các nhân tố nào ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng ? (2) Mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đến vận dụng kế toán trách tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng nhƣ thế nào ? 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng . 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu của luận văn đƣợc giới hạn trong các doanh nghiệp sản ở Bình Dƣơng. - Thời gian nghiên cứu từ tháng 10/2018 đến tháng 12 năm 2018. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu đề tài sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu hỗn hợp bao gồm phƣơng pháp nghiên cứu định t nh và phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng - Phương pháp nghiên cứu định tính: Tổng hợp các nghiên cứu trong nƣớc và ngoài nƣớc, thảo luận với chuyên gia xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng. Nghiên cứu sơ bộ đƣợc thực hiện bằng phƣơng pháp định tính nhằm khám phá các nhân tố ảnh hƣởng và đồng thời thẩm định lại các câu hỏi trong bảng câu hỏi phỏng vấn thông qua quá trình phỏng vấn thử. Mục đ ch của nghiên cứu này dùng để điều chỉnh và bổ sung thang đo các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng. - Phương pháp nghiên cứu định lượng: Nghiên cứu chính thức là nghiên cứu định lƣợng với kỹ thuật thu thập dữ liệu là khảo sát qua bảng câu hỏi về các nhân tố ảnh hƣởng đến vận dụng kế 3
toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng. Toàn bộ dữ liệu hồi đáp sẽ đƣợc xử lý với sự hỗ trợ của phần mềm SPSS 22.0. Thang đo sau khi đƣợc đánh giá bằng phƣơng pháp hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha và phân t ch nhân tố khám phá EFA, phân t ch hồi quy tƣơng quan đƣợc sử dụng để kiểm định mô hình nghiên cứu. 5. Ý nghĩa của đề tài - Về mặt lý luận: Hệ thống hóa những lý luận liên quan đến kế toán trách nhiệm nhƣ: khái niệm, bản chất, vai trò , nội dung cấu thành kế toán trách nhiệm,.. - Về mặt thực tiến : +Thực tế ở Bình Dƣơng việc sử dụng các thông tin do các nhà quản trị cung cấp còn hạn chế chƣa phát huy hết vai trò của nó trong quản trị doanh nghiệp. Từ thực tế này kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ khám phá thêm đƣợc các nhân tố và đo lƣờng mức độ ảnh hƣởng các nhân tố đến vận dụng kế toán trách nhiệm và đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện hơn hệ thống kế toán trách nhiệm tại các doanh nghiệp sản xuất ở Bình Dƣơng. Qua đó giúp cho các doanh nghiệp quản lý và điều hành sản xuất đƣợc tốt hơn . + Kế toán trách nhiệm có vai trò rất quan trọng trong việc quản lý, điều hành và kiểm soát hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nhƣng vẫn còn là nội dung tƣơng đối mới mẽ không chỉ trong thực tế mà cả trong nghiên cứu ở Việt nam . Vì vậy nghiên cứu của luận văn là nguồn tham khảo tài liệu bổ ích cho việc nghiên cứu và vận dụng kế toán quản trị nói chung và kế toán trách nhiệm nói riêng. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu các danh mục, mục lục, tài liệu tham khảo kết cấu của luận văn đƣợc chia thành 5 chƣơng cụ thể nhƣ sau: Chƣơng 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu. Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết Chƣơng 3: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận Chƣơng 5: Kết luận và kiến nghị 4
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1. Các công trình nghiên cứu nƣớc ngoài Joseph P Vogel (1962) thông qua công trình “Kế toán trách nhiệm trong tiện ích công cộng” cũng đã bàn về việc xây dựng và thiết lập KTTN trong doanh nghiệp. Tác giả đƣa ra quan điểm KTTN trƣớc hết đƣợc sử dụng để kiểm soát chi phí. KTTN đƣợc thiết kế phù hợp với cơ cấu tổ chức và đƣợc xây dựng trên cơ sở phân cấp quản lý nhằm mục đích thu thập thông tin cũng nhƣ kiểm soát thông tin các bộ phận. Từ đó, KTTN cung cấp thông tin cho nhà quản trị ra quyết định một cách hiệu quả. Ahmed Belkaoui (1981) với công trình nghiên cứu “Mối quan hệ giữa kiểu tự công bố và thái độ đối với kế toán trách nhiệm “đăng trên tạp chí tổ chức và xã hội, Vol.6, N4, P 281-289. Tác giả sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng với 55 mẫu câu hỏi gửi cho các nhân viên và nhà quản trị các cấp để đánh giá mối quan hệ giữa thái độ của cá nhân với trách nhiệm cá nhân trong công việc, và thái độ của họ ảnh hƣởng đến kế toán trách nhiệm nhƣ thế nào ? Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng nhân tố cá nhân, nhân tố con ngƣời ảnh hƣởng đến sự thành công của KTTN vì nhà quản lý phải tự chịu trách nhiệm về hiệu quả của đơn vị mình. Fowzia Rehana( 2011) với công trình nghiên cứu “Sử dụng kế toán trách nhiệm và đo lường mức độ hài lòng của các tổ chức dịch vụ tại Bangladesh “ đăng trên tạp ch đánh giá quốc tế về nghiên cứu kinh doanh số 5 Tháng 9. Tác giả sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng bằng cách khảo sát 88 tổ chức dịch vụ tại Bangladesh từ tháng 7-9/2010 gồm : ngân hàng (25), công ty cho thuê (15), tổ chức phi chính phủ (20), Công ty bảo hiểm (20) khác (8) với mục tiêu là đo lƣờng mức độ hài lòng các yếu tố trong mô hình KTTN giữa các tổ chức dịch vụ tại Bangladesh có giống nhau hay không? và xác định yếu tố ảnh đến sự hài lòng hệ thống KTTN. Kết quả phân tích cho thấy có năm yếu tố ảnh hƣởng đến sự hài lòng hệ thống KTTN tại các tổ chức dịch vụ ở Bangladesh gồm trung tâm trách nhiệm, kỹ thuật đo lƣờng hiệu suất, hệ thống khen thƣởng, điểm chuẩn đo 5
lƣờng hiệu suất và phân công trách nhiệm trong đó yếu tố phân công trách nhiệm và hiệu suất, kỹ thuật đo lƣờng và hệ thống khen thƣởng có tầm quan trọng ảnh hƣởng đáng kể đến mức độ hài lòng chung của hệ thống kế toán trách nhiệm. Nghiên cứu thiếu sự xem xét chất lƣợng của các nhà quản lý và trình độ của họ và chỉ tập trung ở Bangladesh nếu nghiên cứu toàn cầu kết quả sẽ khác. MojganSafa (2012) với đề tài ” kiểm tra vai trò của KTTN trong tổ chức “ đăng trên tạp chí khoa học Mỹ số tháng 5/2012. Trong nghiên cứu này tác giả nghiên cứu vai trò của KTTN trong tổ chức bằng phƣơng pháp định tính tác giả cho rằng mục đ ch KTTN là đƣợc thiết kế để báo cáo và tích luỹ chi phí theo mức trách nhiệm cá nhân. Mỗi khu vực giám sát chỉ đƣợc tính phí với chi phí chịu trách nhiệm và chi phí mà nó có quyền kiểm soát, có ba loại cơ bản trung tâm trách nhiệm: trung tâm chi ph , trung tâm doanh thu và trung tâm đầu tƣ đồng thời tác giả đƣa ra các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động của công ty gồm : Tỷ suất hoản vốn đầu tƣ (ROI), thu nhập thặng dƣ ( RI), lợi nhuận trên doanh thu (ROS), giá trị kinh tế gia tăng ( EVA) và thẻ điểm cân bằng ( BSC). Moses Nyakuwanika và các cộng sự (2012) đã thực hiện công trình nghiên cứu “Phân t ch hiệu quả hệ thống kế toán trách nhiệm hiệu quả trong ngành y tế Zimbabwe (2003-2011)” đăng trên tạp chí nghiên cứu Tài chính và kế toán số 8,2012.Với mục tiêu nghiên cứu là đƣa ra các chiến lƣợc để đảm bảo hệ thống KTTN hiệu quả trong Bộ Y tế và Phúc Lợi Trẻ em gồm: kinh nghiệm làm việc, tham gia vào ngân sách, kết hợp đề xuất trong xây dựng ngân sách và hồ sơ dự thầu ngân sách cho các tỉnh, Số lƣợng và chất lƣợng thông tin đƣợc cung cấp trên các vấn đề ngân sách, báo cáo hiệu suất , sự phân quyền, yếu tố con ngƣời, mô hình quản lý, phân biệt chi phí có thể kiểm soát và không thể kiểm soát. Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu tác giả kết hợp cả hai phƣơng pháp nghiên cứu định t nh và định lƣợng với 70 nhân viên quản ý đƣợc chọn từ 182 nhân viên quản lý của13 bệnh viện ở tỉnh Mashonaland phía tây của Zimbabwe. Kết quả nghiên cứu cho thấy tất cả các chiến lƣợc đƣa ra đều ảnh hƣởng sự hiệu quả của hệ thống KTTN. Qua đó tác giả khẳng định về mối quan hệ giữa nhân tố con ngƣời 6
với KTTN. Nếu không có sự tham gia của con ngƣời vào hệ thống KTTN thì hệ thống KTTN sẽ không đạt hiệu quả. Eman Al Hanini (2013) với công trình nghiên cứu “ T nh đa dạng của tính năng KTTN trong các ngân hàng ở Jordan”đăng trên tạp chí kinh doanh và quản lý Châu Âu Vol.5 số 1 năm 2013 . Trong nghiên cứu này tác giả sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng thông qua các kỹ thuật phân tích mô tả. Phần mềm SPSS đƣợc sử dụng để phân tích dữ liệu,55 phiếu hỏi đƣợc gửi đến cho nhân viên của các ngân hàng Jordan từ các cấp hành ch nh khác nhau nhƣ các tổng giám đốc, ngƣời quản lý các phòng ban, trợ lý và ngƣời lao động để thu thập dữ liệu có 50 phiếu hợp lệ với mục tiêu là xác định mức độ thực hiện KTTN trong các ngân hàng Jordan. Nghiên cứu kết luận rằng các ngân hàng Jordan cam kết áp dụng các yếu tố của KTTN liên quan đến việc phân chia cơ cấu tổ chức thành trung tâm trách nhiệm, thực hiện phân quyền của ngƣời quản lý của trung tâm trách nhiệm rõ ràng , chi phí và doanh thu cho các trung tâm chịu trách nhiệm theo khả năng của trung tâm, có sự liên kết của dự toán với trung tâm trách nhiệm, sử dụng dự toán để kiểm soát và đánh giá thành quả thông qua so sánh thành quả thực tế với kế hoạch cho từng trung tâm trách nhiệm, chuẩn bị các báo cáo phân tích sai lệch về thành quả thực tế của kế hoạch, sự tồn tại của hệ thống khen thƣởng liên quan với kết quả của các trung tâm trách nhiệm nhƣng các ngân hàng này không thực hiện một số nội dung chi tiết nhƣ: không có sự tham gia của các nhân viên của trung tâm trách nhiệm trong việc chuẩn bị dự toán của trung tâm , thiếu quan tâm thực hiện các khía cạnh phi tài chính, không phải tất cả trung tâm thực hiện một loại hoạt động. Mohammad Ebrahim Nawaiseh và các cộng sự (2014) thông qua công trình nghiên cứu ”Mô hình hệ thống kế toán trách nhiệm tại Công ty Cổ Phần Công Nghiệp Jordan” đăng trên tạp chí những tiến bộ trong quản lý kinh tế & ứng dụng Vol 4, số 3, 123-138 Tác giả gửi câu hỏi đến 45 công ty cổ phần công nghiệp ở Jordan trong tổng số 80 vào năm 2013 thông qua kỹ thuật phân tích định lƣợng với mục tiêu là xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến hệ thống KTTN tại Công ty Cổ Phần Công Nghiệp Jordan. Kết quả chỉ ra rằng mô hình kế toán 7
trách nhiệm tại các Công ty Cổ Phần Công Nghiệp Jordan chịu sự tác động của các nhân tố : Trình độ của nhân viên kế toán, nhận thức của nhà quản lý, trở ngại khi áp dụng kế toán trách nhiệm. Muhammad Shahin Miah và công sự (2015) với công trình nghiên cứu”Việc sử dụng kế toán trách nhiệm trong ngành may mặc ở Bangladesh”đăng trên cổng nghiên cứu https://www.researchgate.net/publication/284189175 vào ngày 20 tháng 11 năm 2015. Tác giả gửi phiếu khảo sát đến 22 doanh nghiệp may mặc ở Bangladesh. Thông qua phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng với mục tiêu là khám phá thực tiễn hiện tại về hệ thống KTTN và đo lƣờng mức độ hài lòng của hệ thống kế toán trách nhiệm đối với ngành công nghiệp may mặc ở Bangladesh. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng mô hình hệ thống kế toán trách nhiệm ngành công nghiệp may mặc chịu sự tác động của năm yếu tố : phân công trách nhiệm, điểm chuẩn để đo lƣờng hiệu suất, kỹ thuật đo lƣờng hiệu suất, hệ thống khen thƣởng, trung tâm trách nhiệm. Mỗi yếu tố đều quan trọng đối với sự hài lòng hệ thống kế toán trách nhiệm vì chúng có liên quan tích cực với nhau trong đó yếu tố hài lòng nhất là kỹ thuật đo lƣờng hiệu suất còn các yếu tố còn lại ở mức độ thỏa đáng. Tanmay Biswas (2017) với công trình nghiên cứu ”Kế toán trách nhiệm- đánh giá công trình nghiên cứu trước” đăng trên tạp chí quốc tế về nghiên cứu và phát triển đa ngành tập 4, tháng 8 2017 trang 202-206. Thông qua kỹ thuật nghiên cứu định tính cụ thể là vận dụng các bài báo, sách trang web với mục tiêu là khám phá và liên kết khái niệm kế toán trách nhiệm với các khía cạnh khác của nghiên cứu trƣớc. Cuối cùng tác giả đƣa ra khái niệm kế toán trách nhiệm là một hệ thống tìm ra mối quan hệ nhân quả giữa các hoạt động và hiệu suất của các hoạt động để có thể đánh giá hiệu quả phân chia dễ dàng dẫn đến động lực cho các phân khúc khác nhau của các tổ chức thông qua việc sử dụng khái niệm phân cấp. Phân cấp khác nhau tùy theo quy mô tổ chức, thông thƣờng các tổ chức lớn sử dụng hệ thống kế toán trách nhiệm (dựa trên hoạt động, dựa trên chức năng và chiến lƣợc). Vì vậy, đây là một phƣơng pháp kiểm soát chi phí hiệu quả thông qua việc phối hợp các phân khúc hoạt động khác nhau trong đó nội dung 8