Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Thanh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:85

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là khảo sát các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh; xây dựng hệ thống thông tin tích hợp giữa kế toán tài chính với kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM ------------------------ ĐÀO KHÁNH TRÍ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Kế Toán Mã ngành: 60340301 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM ------------------------ ĐÀO KHÁNH TRÍ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Kế Toán Mã ngành: 60340301 HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS_TS TRẦN PHƯỚC TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 01 năm 2015
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS_TS TRẦN PHƯỚC Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày 19 tháng 04 năm 2015 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: TT Họ và Tên Chức danh Hội đồng 1 PGS.TS. PHAN ĐÌNH NGUYÊN Chủ tịch 2 TS. NGUYỄN NGỌC ẢNH Phản biện 1 3 TS. DƯƠNG THỊ MAI HÀ TRÂM Phản biện 2 4 TS. NGUYỄN THỊ MỸ LINH Ủy viên 5 TS. MAI ĐÌNH LÂM Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày 12 tháng 03 năm 2015 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên:Đào Khánh Trí Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 07/09/1966 Nơi sinh: Phan Rang Chuyên ngành: Kế Toán MSHV: 1341850050 I-Tên đề tài: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH II-Nhiệm vụ và nội dung:  Khảo sát các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh  Xây dựng hệ thống thông tin tích hợp giữa kế toán tài chính với kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh.  Nội dung thực hiện bao gồm:  Đánh giá tầm quan trọng của KTQT.  Đánh giá thực trạng việc vận dụng KTQT trong các DNVVN tại địa bàn TP.HCM.  Tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh  Xây dựng hệ thống thông tin tích hợp giữa KTTC với KTQT cho các DNVVN tại địa bàn TP.HCM. III- Ngày giao nhiệm vụ: 18/08/2014 IV-Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 02/03/2015 V-Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS.TRẦN PHƯỚC CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn Đào Khánh Trí
ii LỜI CÁM ƠN Trước tiên, tôi xin được gửi lời cám ơn chân thành đến Ban giám hiệu và tất cả các Quý Thầy Cô trường Đại Học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh đã truyền đạt những kiến thức quý báu cũng như các tài liệu cần thiết để tôi có đủ điều kiện hoàn thành luận văn này. Đặc biệt tôi xin được gửi lời cám ơn trân trọng đến PGS.TS.Trần Phước là người đã trực tiếp hướng dẫn tôi một cách tận tình để hoàn thành công việc này trong thời gian qua. Sau cùng, tôi xin được gửi lời cám ơn chân tình đến các bạn học, đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi một cách trực tiếp cũng như gián tiếp để tôi có thể hoàn thành luận văn này đúng thời hạn. Với vốn kiến thức có giới hạn, luận văn này chắc chắn không thể tránh được những thiếu sót, hạn chế, do đó tôi rất mong nhận được nhiều những ý kiến đóng góp xây dựng của Quý Thầy Cô và các bạn bè. Trân trọng. Đào Khánh Trí
iii TÓM TẮT Trước tiên, vai trò của KTQT tại các doanh nghiệp đang ngày càng lớn mạnh cùng với việc phát triển của nền kinh tế thị trường. Tác dụng của việc vận dụng KTQT vào công tác quản lý, điều hành ở các doanh nghiệp ngày càng rõ nét và mang tính tích cực.Điều này đã được minh chứng tại các nước đang phát triển cũng như các nước phát triển trên thế giới.Mặt khác, các DNVVN cũng đang chiếm vị trí quan trọng trong nền kinh tế đối với các nước đang phát triển như Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng. Hai lý do trên cũng chính là động lực thôi thúc người viết thực hiện nghiên cứu này. Nghiên cứu này nêu bật vai trò của KTQT trong việc quản lý tại các DNVVN, khảo sátviệc vận dụng KTQT trong các DNVVNtại TP.HCM trong những năm gần đâyđồng thời xác định các yếu tố tác động đến việcvận dụng KTQT trong các DNVVN trên địa bàn TP.HCM để cuối cùng đi đến đề xuất việc xây dựng một hệ thống thông tin tích hợp giữa KTTC với KTQT nhằm giúp các DNVVN tại TP.HCM có thể vận dụng KTQT một cách có hiệu quả nhất.Các cơ sở lý thuyết của KTQT và cácsố liệu trên báo cáo tài chính của các DNVVN tại TP.HCM sẽ được thống kê, phân tích để chứng minh cho vai trò quan trọng của KTQT trong các DNVVN. Một bảng câu hỏi khảo sát đã được gửi đến khoảng 200 DNVVN tại địa bàn TP.HCM, người viết nhận được 150 bảng khảo sát trả về và có thể sử dụng được cho quá trình phân tích.Kết quả khảo sát cho thấy rất ít các doanh nghiệp có vận dụng KTQT. Kết quả cũng cho thấy tỷ lệ vận dụng KTQT ở các doanh nghiệp vừa cao hơn các doanh nghiệp nhỏ. Qua khảo sát cho thấy mặc dù KTQT có vai trò rất quan trọng nhưng mức độ vận dụng KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM trong những năm gần đây lại rấtthấp. Dựa vào một số các nghiên cứu trước,người viết sẽ nêu ra các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ vận dụng của KTQT vào các doanh nghiệp, xây dựng các mô hình với các giả thuyết liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Để thực hiện đề tài, tác giả sẽ thu thập dữ liệu sẽ bằng các câu hỏi khảo sát và đưa vào mô hình để tiến hành phân tích, kiểm định lại các giả thuyết. Kết quả của việc kiểm định này sẽ giải thích được mức độ tác động của từng yếu tố đến việc vận dụng KTQT vào doanh nghiệp. Cuối cùng, bằng phương pháp hồi quy binary logistic cho thấy có 3 yếu tố là trình độ của nhân viên kế toán, sự quan tâm đến KTQT của chủ doanh nghiệp và chi phí cho việc tổ chức một hệ thống KTQT trong doanh
iv nghiệp là có ý nghĩa thống kê và có mối quan hệ tích cực đến mức độ vận dụng KTQT của các DNVVN tại địa bàn TP.HCM. Từ kết quả đó, người viết sẽ đề xuất các giải pháp để nâng cao mức độ vận dụng KTQT vào các DNVVN tại địa bàn TP.HCM thông qua việc xây dựng một hệ thống thông tin kế toán để có thể sử dụng tích hợp được cho cả KTTC và KTQT cùng với việc tổ chức một bộ máy kế toán kết hợp nhằm giảm chi phí cho việc vận dụng KTQT trong doanh nghiệp. Nghiên cứu này giúp các DNVVN tại địa bàn TP.HCM có thể vận dụng KTQT vào doanh nghiệp một cách dễ dàng, hiệu quả, ít tốn kém theo hướng kết hợp giữa KTTC và KTQT để các DNVVN có thể nâng cao vị thế cạnh tranh trong thương trường và thể hiện được vai trò của mình trong nền kinh tế thị trường Việt Nam hiện nay.
v ABSTRACT First, the management accounting’s role in the business is growing with the development of market economy. The effects of the application of management accounting cooperation in the management and administration of the enterprise is increasingly clear and positive. This was demonstrated in the developing countries as well as developed countries in the world. On the other hand, Small and medium enterprises also occupies an important position in the economy of the developing countries like Vietnam in general and HCM City in particular. Two reasons are also the motivation for the writer perform this study. This study highlights the role of management accounting management in Small and medium enterprises, the application of management accounting survey of Small and medium enterprises in Ho Chi Minh City in recent years and identify the factors that affect the application of management accounting small and medium enterprises in Ho Chi Minh City to finally go to the proposal to build an information system for management accounting integration between financial accounting to help small and medium enterprises in Ho Chi Minh city can apply the management accounting effectively. The theoretical basis of management accounting and the data on and financial statements of small and medium enterprises in Ho Chi Minh City will be statistical analysis to demonstrate the important role of management accounting in small and medium enterprises. A survey questionnaire was sent to 200 small and medium enterprises in Ho Chi Minh City, the writer received 150 surveys returned and may be used for the analysis. Survey results showed that very few businesses have used management accounting. Results also showed that the rate of the management accounting using in medium enterprises is higher in small enterprises. The survey shows that the management accounting role is very important, but the level of management accounting applying is very low at small and medium enterprises in HCM City in recent years. Based on previous studies, the writer mentioned factors will affect the level of management accounting using in the enterprise, building models with assumptions related research issues. To implement the project, the author will collect data through questionnaires and included in the model to be analyzed, tested the hypothesis.
vi The results of this audit will explain the impact of each factor to apply the management accounting in enterprises. Finally, using binary logistic regression showed that three factors are the qualifications of accounting staff, the owners’s interested about management accounting and the costs of organizing an management accounting system in the enterprise have significant statistical and have positive relationship to the level of management accounting using in small and medium enterprises in Ho Chi Minh City From the results, the writer will propose solutions to improve the level of management accounting apply to small and medium enterprises in Ho Chi Minh City through the construction of a system of accounting information can be used to integrate for financial accounting and management accounting organizations along with an accounting apparatus combination to reduce the cost of management accounting using in the enterprise. This study helps small and medium enterprises in Ho Chi Minh City can apply to management accounting enterprises easily, efficient, less costly towards the integration between management accounting and financial accounting and small and medium enterprises can improve the competitive position in the market and demonstrate its role in the economy in Vietnam market today.
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VIẾT TẮT CHỮ TIẾNG ANH ĐẦY ĐỦ– NGHĨA TIẾNG VIỆT ANOVA Analysis of variance - Phân tích phương sai. CIMA The Chartered Institute of Management Accoutants CMA Certified Management Accountant CPBH Chi phí bán hàng CPNCTT Chi phí nhân công trực tiếp CPNLTT Chi phí nguyên liệu trực tiếp CPSXC Chi phí sản xuất chung CPSXCBB Chi phí sản xuất chung bất biến CPSXCKB Chi phí sản xuất chung khả biến C-V-P Cost-Volume-Profit DNVVV Doanh nghiệp vừa và nhỏ IFAC International Federation of Accountants IMA Institute of Management Accoutants KTQT Kế toán quản trị KTTC Kế toán tài chính TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tiêu chí doanh nghiệp vừa và nhỏ ...........................................................13 Bảng 2.2: Tóm tắt sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị ..............29 Bảng 4.1: Tổng hợp số lượng trả lời nhận được .......................................................42 Bảng 4.2: Thông tin các công ty khảo sát .................................................................42 Bảng 4.3: Kết quả mức độ vận dụng KTQT trong các công ty khảo sát .................43 Bảng 4.4: Kiểm tra độ tin cậy thông qua hệ số Cronbach  ....................................44 Bảng 4.5: Trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán ...........................................45 Bảng 4.6: Mức độ quan tâm đến KTQT của chủ doanh nghiệp ..............................45 Bảng 4.7: Chi phí để tổ chức một hệ thống KTQT trong doanh nghiệp .................46 Bảng 4.8: Áp lực canh tranh thị trường ....................................................................47 Bảng 4.9: Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý doanh nghiệp ...................47 Bảng 4.10: Biến phụ thuộc và các biến độc lập trong mô hình hồi qui ...................49 Bảng 4.11: Hệ số tương quan giữa các biến độc lập ................................................50 Bảng 4.12: Kết quả hồi quy binary logistic của mô hình .........................................51 Bảng 4.13: Kết quả thống kê theo chỉ số odd của mô hình khảo sát .......................53 Bảng 4.14: Hệ thống tài khoản chi phí .....................................................................57 Bảng 4.15: Hệ thống tài khoản doanh thu ................................................................58
ix DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1: Mô hình phương pháp phân bổ bậc thang ................................................23 Hình 2.2: Sơ đồ các loại biến số trong mối quan hệ nhân quả .................................31 Hình 3.1: Mô hình nghiên cứu ..................................................................................38 Hình 4.1:Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình kết hợp ................................59
x MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................... i LỜI CÁM ƠN ........................................................................................................................ii TÓM TẮT .......................................................................................................................... iii ABSTRACT ........................................................................................................................... v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................vii DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................................ viii DANH MỤC CÁC HÌNH ...................................................................................................ix CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU................................................................................................... 1 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................................... 1 1.2 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ............................................................................ 3 1.3 MỤC TIÊU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ............................................................ 5 1.3.1 Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 5 1.3.2 Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................ 6 1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ......................................................... 6 1.5 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 7 1.6 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................ 8 1.7 CẤU TRÚC LUẬN VĂN ......................................................................................... 9 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT................................................................................... 12 2.1 CÁC KHÁI NIỆM ...................................................................................................12 2.2 TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ ...........................................................13 2.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển kế toán quản trị ........................................... 13 2.2.2 Khái niệm về kế toán quản trị ......................................................................... 14 2.2.3 Vai trò của kế toán quản trị ............................................................................. 16 2.2.4 Nội dung của kế toán quản trị ......................................................................... 18
xi 2.2.5 Thông tin kế toán cho việc ra quyết định ....................................................... 25 2.3 SO SÁNH GIỮA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VỚI KẾ TOÁN TÀI CHÍNH ............26 2.4 CÁC LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU.......................................................................30 2.4.1 Lý thuyết nhân quả .......................................................................................... 30 2.4.2 Lý thuyết tích hợp............................................................................................ 33 2.5 KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI...............................33 2.5.1 Kế toán quản trị tại các nước đang phát triển ................................................. 33 2.5.2 Kế toán quản trị tại các nước phát triển .......................................................... 34 CHƯƠNG 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................................. 36 3.1 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...................................................................................36 3.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................................................................38 3.2.1 Thiết kế nghiên cứu ......................................................................................... 38 3.2.2 Phương pháp chọn mẫu và thu thập dữ liệu ................................................... 39 3.2.3 Phương pháp phân tích dữ liệu ....................................................................... 39 CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 42 4.1 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .....................................................................................42 4.1.1 Thông tin về các công ty được khảo sát ......................................................... 42 4.1.2 Mức độ vận dụng KTQT ở các công ty được khảo sát .................................. 43 4.1.3 Kết quả khảo sát các yếu tố tác động đến mức độ vận dụng KTQT tại địa bàn TP.HCM ......................................................................................................... 44 4.1.4 Khảo sát các nhân tố tác động đến việc vận dụng KTQT ở các DNVVN tại địa bàn TP.HCM ............................................................................................ 44 4.2 XÂY DỰNG HỆ THỐNG THÔNG TIN TÍCH HỢP GIỮA KTTC VÀ KTQT 54 4.2.1 Sự quan tâm đến KTQT của chủ doanh nghiệp ............................................. 54 4.2.2 Giải pháp nâng cao trình độ nhân viên kế toán .............................................. 54
xii 4.2.3 Giải pháp xây dựng hệ thống thông tin tích hợp giữa KTTC và KTQT ...... 55 CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 60 5.1 KẾT LUẬN..............................................................................................................60 5.2 MỘT SỐ CÁC KIẾN NGHỊ ...................................................................................62 5.2.1 Về phía các cơ quan ........................................................................................ 63 5.2.2 Về phía các doanh nghiệp ............................................................................... 64 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................................. 65 PHỤ LỤC 1: ......................................................................................................................... 65
1 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU Chương này sẽ giới thiệu tổng quan về vấn đề cần nghiên cứu, bao gồm các phần chính như sau: (1) Lý do, tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài; (2) Mục tiêu, câu hỏi, đối tượng và phạm vi nghiên cứu; (3) Tổng quan cùng phương pháp nghiên cứu của đề tài và cuối cùng là bố cục cơ bản của luận văn. 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ Việt Nam đã gia nhập vào Tổ chức thương mại thế giới (World Trade Organization- WTO) đồng thời chuẩn bị gia nhập Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Strategic - TPP), điều này đã mở ra cho các doanh nghiệp Việt Nam nhiều cơ hội về hoạt động kinh doanh nhưng đồng thời nó cũng đẩy các doanh nghiệp Việt Nam vào những thách thức, cạnh tranh rất khốc liệt. Các doanh nghiệp tại Việt Nam hiện nay để có thể tồn tại và đứng vững trên thị trường được thì họ cần phải có được những thông tin liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của mình một cách chính xác, kịp thời để có thể ra những quyết định đúng đắn và đúng thời cơ. Công cụ hữu hiệu nhất để cung cấp các thông tin đó chính là hệ thống Kế toán quản trị (KTQT). Tại Việt Nam, các Doanh nghiệp vừa và nhỏ(DNVVN) thường chiếm đa số và giữ một vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế. Theo báo cáo của Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam thì hiện nay số lượng DNVVV chiếm đến 97,5% trong tổng số các doanh nghiệp đang hoạt động trên thực tế. Khối doanh nghiệp này tạo ra đến 40% tổng sản phẩm quốc nội, đóng góp khoảng 30% cho ngân sách nhà nước và thu hút được 51% lực lượng lao động của cả nước, giữ vai trò nòng cốt trong việc giải quyết vấn đề an sinh xã hội. Trong thời gian gần đây, Chính phủ đã có một số các giải pháp nhằm hỗ trợ cho các DNVVN như trong Nghị định 56/2009/NĐ-CPđã ban hành vào ngày 30/06/2009[7]. Theo đó, khối doanh nghiệp này được sự hỗ trợ từ tài chính, thông tin, đào tạo nhân lực đến chính sách hỗ trợ để sử dụng khoa học công nghệ… Sau đó,
2 tháng 5/2010, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 22/NQ-CP triển khai thực hiện Nghị định số 56/2009/NĐ-CP. Những hỗ trợ này đã tạo động lực mới cho sự phát triển của cộng đồng DNVVN [8]. Tuy nhiên, khối DNVVN ở nước ta hiện nay vẫn chưa thực sự tạo được thế mạnh, khối này cũng chỉ mới phát triển trong những lãnh vực có tỷ suất lợi nhuận thấp và cũng đã có rất nhiều DNVVN buộc phải giải thể do gặp quá nhiều khó khăn, thách thức trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt với một bối cảnh kinh tế diễn biến phức tạp, khó lường. Để có thể tồn tại và phát triển trong hoàn cảnh như thế, buộc các DNVVN phải có hệ thống KTQT thật tốt để giúp cho chủ doanh nghiệp có thể nắm bắt được các thông tin về hoạt động trong nội bộ đơn vị một cách nhanh chóng, chính xác để có thể đưa ra những quyết định đúng đắn, kịp thời. KTQT chính là một trong các công cụ quan trọng giúp cho các nhà quản lý thực hiện được các nghiệp vụ như lập kế hoạch, tổ chức, kiểm tra và ra quyết định. Với một vai trò quan trọng như thế nhưng KTQT lại rất ít được vận dụng tại các DNVVN ở Việt Nam hiện nay là do một số các lý do liên quan đến sự hiểu biết của nhà quản lý về KTQT, trình độ của nhân viên kế toán, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc quản lý doanh nghiệp, chi phí để xây dựng một hệ thống KTQT…Theo như nghiên cứu thì yếu tố chi phí chính là yếu tố có tác động rất lớn đến việc vận dụng KTQT tại các DNVVN tại Việt Nam hiện nay vì các doanh nghiệp luôn phải cân nhắc sao cho chi phí để tổ chức một hệ thống KTQT phải thấp hơn giá trị lợi nhuận còn lại của doanh nghiệp. Trong thực tế hiện nay, để thiết lập một hệ thống KTQT hoàn chỉnh rất tốn kém vì doanh nghiệp cần phải có thêm nhân viên, phòng ban chuyên thực hiện công việc KTQT kèm theo một phần mềm dành riêng cho KTQT. Những yêu cầu đó xuất phát từ đặc thù khác nhau giữa KTTC và KTQT trong việc thu thập và xử lý thông tin, đặc biệt là thông tin về chi phí. Vấn đề ở đây là làm sao để có thể xây dựng được một hệ thống tin kế toán có thể sử dụng được cho cả KTTC và KTQT nhằm tiết kiệm công việc thu thập thông tin thay vì phải có hai hệ
3 thống thông tin phục vụ cho hai bộ phận kế toán là KTTC và KTQT. 1.2 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Hiện nay, do báo cáo tài chính là loại báo cáo mang tính pháp lý, bắt buộc nên bất ký doanh nghiệp nào dù lớn hay nhỏ cũng đều phải có một hệ thống KTTC để làm nhiệm vụ lập ra các báo cáo tài chính để hàng tháng, hàng quý hay hàng năm nộp cho các cơ quan chức năng như Thuế, phòng Thống kê… Trong khi đó, các báo cáo của KTQT thì chỉ xuất phát từ yêu cầu của người quản lý doanh nghiệp chứ không mang tính pháp lý, bắt buộc nên rất nhiều DNVVN đã bỏ qua các báo cáo này.Điều này một phần cũng xuất phát từ sự thiếu hiểu biết về KTQT của các người quản lý doanh nghiệp cộng với việc tốn kém khi phải thiết lập một hệ thống KTQT trong doanh nghiệp.Tuy nhiên việc bỏ qua KTQT lại chính là một sai lầm lớn của các chủ doanh nghiệp và rất nhiều người đã phải trả giá cho sai lầm này. Theo kết quả điều tra doanh nghiệp năm 2014 do Tổng cục thống kê thực hiện, cả nước đã có 67.823 doanh nghiệp phải giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động có thời hạn vì gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Sở dĩ xảy ra điều này là vì đa phần các doanh nghiệp ở Việt Nam thường không hoạt động một cách có bài bản, không vận dụng được những công cụ hỗ trợ như KTQT nên đã không dự tính được hết những khó khăn có thể xảy ra do đó đã không thể có những đối sách thích hợp, kịp thời. Theo dự báo những năm tiếp sau, nền kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng sẽ còn tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh nền kinh tế thế giới diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường. Vì thế, việc vận dụng các công cụ, các giải pháp để quản lý, điều hành doanh nghiệp là một trong những yêu cầu rất cấp thiết và KTQT với những vai trò của nó sẽ trở thành công cụ không thể thiếu được đối với các nhà quản lý. Các DNVVN tại Việt Nam hiện nay đa số đều đã có sử dụng phần mềm kế toán để phục vụ cho công tác KTTC. Vì KTTC gần như là thực hiện theo một khuôn mẫu thống nhất theo luật kế toán, luật thuế nên việc thiết lập một phần mềm phục vụ cho KTTC tương đối không phức tạp và một phần mềm có thể được sử dụng cho rất nhiều
4 doanh nghiệp, trong khi đó KTQT lại được thực hiện tùy theo yêu cầu quản lý khác nhau của từng doanh nghiệp nên việc thiết kế một phần mềm phục vụ cho KTQT là gần như phải thiết kế cho riêng từng doanh nghiệp. Chính vì đặc thù đó mà chi phí cho một phần mềm KTQT rất cao và đòi hỏi phải có một bộ phận nhân viên kế toán riêng để thu thập, xử lý các dữ liệu thông tin kế toán cho KTQT thông qua phần mềm KTQT đó. Việc tổ chức KTQT đã vấp phải không ít các khó khăn về sự hiểu biết về KTQT của cả ban giám đốc lẫn nhân viên kế toán, khó khăn do chi phí cho việc tổ chức quá lớn... cho nên đến nay thì KTQT hầu như chưa được vận dụng hoặc là vận dụng rất ít trong các DNVVN. Trong khi đó, các doanh nghiệp đã bỏ qua một phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu rất tốt, có thể đáp ứng được yêu cầu của KTQT mà lại không mấy tốn kém, gần như bất kỳ máy vi tính nào nào cũng có thể dễ dàng cài đặt và khá quen thuộc với nhiều người đó là phần mềm Excel. Bên cạnh đó, tất cả các phần mềm phục vụ cho KTTC đều có thể xuất số liệu ra Excel để xử lý một số nghiệp vụ ngoài khả năng của nó rồi sau đó lại nhập trở lại vào phần mềm để tiếp tục phần việc còn lại. Vấn đề là làm thế nào để có thể thiết lập một hệ thống cơ sở dữ liệu đầu vào như thế nào để doanh nghiệp có thể sử dụng chung cho cả KTTC và KTQT để tiết kiệm được thời gian, công sức, con người trong việc thu thập, xử lý các thông tin kế toán. Trong nhiều năm gần đây đã có nhiều nghiên cứu trước đây ở trong và ngoài nước có đề cập đến vấn đề KTQT, cụ thể như đề tài “Factors influencing the alignment of accounting information systems in small and medium sized Malaysian manufacturing firms” của Noor Azizi Ismail và Malcolm- King[14]. Đề tài có đề cập tới các nhân tố ảnh hưởng đến KTQT, tuy nhiên lại không nói tới nhân tố chi phí. Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thành Kim Dung năm 2013 với đề tài “Tổ chức công tác kế toán quản trị tại các doanh nghiệp vận tải thủy nội địa Logistics trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” [1]. Luận văn đã đưa ra giải pháp để hoàn thiện công tác KTQT này dựa trên việc nghiên cứu tình hình tổ chức KTQT tại các doanh nghiệp này. Bài báo “Mô hình tổ chức kế toán quản trị của một số nước trên thế giới – Bài học kinh nghiệm đối với các doanh nghiệp Việt Nam”của tác giả Lê Thị Hương được