Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương" nhằm phân tích, đánh giá thực trạng về công tác lập dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương; đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH UBND BÌNH TỈNH DƢƠNG BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG TRƢỜNG ĐẠI ĐẠI HỌCHỌC THỦ THỦ DẦU DẦU MỘT MỘT PHẠM VĂN CHÂU PHẠM VĂN CHÂU 1683403010003 ĐỀ CƢƠNG “HOÀN THIỆN DỰ TOÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC HOÀN THIỆN TẠI SỞ CÔNG VĂN HÓA, TÁCVÀDỰ THỂ THAO DU TOÁN NGÂN LỊCH TỈNH SÁCH BÌNH DƢƠNG” TẠI SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH BÌNH DƢƠNG Môn: Phƣơng pháp nghiên cứu khoa học Chuyên ngành: KẾ TOÁN LUẬN MãVĂN THẠC ngành: 60 34SĨ03 01 Lớp: CH16KT01 CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 PGS.TS. ĐINH PHI HỔ BÌNH DƢƠNG - 2018
UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNGUBND ĐẠITỈNH HỌCBÌNH DƢƠNG THỦ DẦU MỘT TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM PHẠMVĂN CHÂU VĂN CHÂU HOÀN THIỆN CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH HOÀN THIỆN CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH BÌNH DƢƠNG TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN CHUYÊN MÃ NGÀNH: KẾ TOÁN SỐ: 8340301 MÃ SỐ: 8340301 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HUỲNH ĐỨC LỘNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HUỲNH ĐỨC LỘNG BÌNH DƢƠNG – 2018 BÌNH DƢƠNG - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan nội dung bài luận này là công trình nghiên cứu thực sự của riêng tôi dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS. Huỳnh Đức Lộng. Tôi xin cam đoan các số liệu, những kết luận nghiên cứu đƣợc trình bày trong luận văn này trung thực và chƣa từng đƣợc công bố dƣới hình thức nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về nghiên cứu của mình trong bài luận văn này./. Tác giả luận văn Phạm Văn Châu ii
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin chân thành cám ơn thầy PGS.TS. Huỳnh Đức Lộng đã tận tình hƣớng dẫn và góp ý chỉnh sửa bản thảo luận văn của tôi trong suốt quá trình thực hiện. Tôi xin gửi lời cám ơn sâu sắc đến Ban Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng cùng các anh chị cán bộ nhân viên đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập thông tin số liệu. Tôi cũng xin gửi lời cám ơn đến các Thầy cô khoa Sau đại học Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một đã đóng góp ý kiến và tạo điều kiện cho chúng tôi hoàn thành chƣơng trình học trong suốt thời gian tôi theo học tại trƣờng. Tôi cám ơn các Thầy Cô giảng dạy tại Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một đã truyền dạy những kinh nghiệm quý báu làm nền tảng cho tôi hoàn thành tốt luận văn này. Tôi xin cảm ơn gia đình tôi đã động viên, khích lệ tinh thần và hỗ trợ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Xin chân thành tri ân! Phạm Văn Châu iii
TÓM TẮT LUẬN VĂN Luận văn thực hiện nhằm hệ thống hóa những kiến thức lý luận cơ bản nhất về lập dự toán ngân sách Nhà nƣớc; trên cơ sở đó đánh giá đúng thực trạng công tác lập dự toán ngân sách của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng nhằm đƣa ra những quan điểm, giải pháp, kiến nghị, đề xuất phù hợp để nâng cao hiệu quả công tác lập dự toán ngân sách của Sở trong thời gian tới. Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên cơ sở sử dụng phƣơng pháp định tính để thực hiện mục tiêu nghiên cứu đề ra, nhƣ: phƣơng pháp thu thập, so sánh, phân tích các tài liệu; phƣơng pháp quan sát, nghiên cứu thực tế; phƣơng pháp thống kê, phân tích, so sánh... Trong chƣơng 1 của luận văn đã trình bày những vấn đề lý luận chung nhất về dự toán ngân sách nhƣ: khái niệm, phân loại, vai trò của dự toán ngân sách; các mô hình và phƣơng thức lập dự toán ngân sách. Đồng thời, cũng chỉ ra đặc điểm của dự toán ngân sách trong khu vực công, trong các đơn vị hành chính sự nghiệp trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; các yếu tố về đặc trƣng quản lý, nghiệp vụ và môi trƣờng có ảnh hƣởng đến công tác lập dự toán tại các đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; quy trình và hệ thống dự toán ngân sách hoạt động hằng năm của các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Bên cạnh đó còn nghiên cứu kinh nghiệm thực tiễn trong lập dự toán ngân sách Nhà nƣớc của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang và Hải Phòng để rút ra bài học đối với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. Ở chƣơng 2, tác giả đã trình bày những vấn đề khái quát nhất liên quan đến thực trạng công tác lập dự toán ngân sách của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng nhƣ: quá trình hình thành và phát triển, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, bộ máy, cơ sở vật chất, tình hình kết quả hoạt động của Sở những năm gần đây. Bên cạnh đó, tác giả còn chỉ ra những thuận lợi, khó khăn và phƣơng hƣớng phát triển của Sở trong thời gian tới có ảnh hƣởng đến hoạt động kế toán. Đồng thời, phân tích thực trạng công tác lập dự toán ngân sách của Sở iv
Văn hóa, Thể thao và Du lịch thời gian qua để đánh giá ƣu, nhƣợc điểm của mô hình lập dự toán, quy trình lập dự toán và các báo cáo dự toán của Sở. Từ đó, phân tích nguyên nhân khách quan, chủ quan của những hạn chế trong công tác lập dự toán để làm cơ sở cho các quan điểm, giải pháp hoàn thiện công tác lập dự toán của Sở thời gian tới. Chƣơng 3 của luận văn, tác giả phân tích những quan điểm cơ bản định hƣớng cho việc hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. Đồng thời, chỉ rõ những nguyên tắc cơ bản trong hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách để làm căn cứ cho việc đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng thời gian tới. Tác giả đã mạnh dạn đƣa ra những giải pháp cụ thể về cơ sở vật chất kỹ thuật, về nhân sự, về công tác quản lý nhằm hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách của Sở. Bên cạnh đó, tác giả đã kiến nghị với các cơ quan hữu quan những vấn đề cần phải thực hiện để nâng cao hơn nữa chất lƣợng lập dự toán ngân sách của các đơn vị hành chính sự nghiệp trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nói chung và công tác lập dự toán ngân sách của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng nói riêng nhằm đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong thời gian tới. v
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ iii TÓM TẮT LUẬN VĂN ........................................................................................ iv MỤC LỤC .............................................................................................................. vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ..............................................................................x MỞ ĐẦU ..................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................................1 2. Tổng quan về các công trình nghiên cứu có liên quan ......................................2 3. Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .....................................................................5 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................5 6. Những đóng góp mới của luận văn ...................................................................6 7. Kết cấu luận văn ................................................................................................6 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TRONG KHU VỰC CÔNG ...................................................................................................7 1.1 Tổng quan về dự toán ngân sách ................................................................7 1.1.1 Khái niệm dự toán ngân sách ...................................................................7 1.1.2 Phân loại dự toán ngân sách trong các đơn vị hành chính sự nghiệp ......8 1.1.2.1 Phân loại theo thời gian .....................................................................8 1.1.2.2 Phân loại theo phƣơng pháp lập ........................................................9 1.1.2.3 Phân loại theo mức độ phân tích .....................................................10 1.1.3 Vai trò của dự toán ngân sách nhà nƣớc ................................................11 1.1.4 Mô hình lập dự toán ngân sách .............................................................13 1.1.4.1 Mô hình 1: Mô hình ấn định thông tin từ trên xuống .....................13 1.1.4.2 Mô hình 2: Mô hình thông tin phản hồi ..........................................14 1.1.4.3 Mô hình 3: Mô hình thông tin từ dƣới lên ......................................15 1.1.5 Các phƣơng thức lập dự toán ngân sách trong các đơn vị hành chính sự nghiệp .........................................................................................................17 1.1.5.1 Lập dự toán ngân sách theo khoản mục (Line Item Budgeting) .....17 1.1.5.2 Lập dự toán ngân sách theo công việc thực hiện (Performance Budgeting) ...................................................................................................18 vi
1.1.5.3 Lập dự toán ngân sách theo chƣơng trình (Program Budgeting) ...19 1.1.5.4 Lập dự toán ngân sách theo đầu ra gắn với khuôn khổ chi tiêu trung hạn ......................................................................................................19 1.2 Đặc điểm của dự toán ngân sách trong khu vực công .............................20 1.2.1 Đặc điểm của dự toán ngân sách trong khu vực công ...........................20 1.2.2 Đặc điểm các khoản thu, chi của các đơn vị hành chính sự nghiệp .......21 1.2.2.1 Kinh phí do ngân sách nhà nƣớc cấp ..............................................21 1.2.2.2 Nguồn thu sự nghiệp .......................................................................22 1.2.2.3 Chi thƣờng xuyên ............................................................................22 1.2.2.4 Chi không thƣờng xuyên .................................................................23 1.2.3 Đặc điểm của dự toán ngân sách đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch .................................................................................24 1.2.3.1 Đặc điểm đơn vị hành chính sự nghiệp trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch .....................................................................................24 1.2.3.2. Các yếu tố về đặc trƣng quản lý, nghiệp vụ và môi trƣờng có ảnh hƣởng đến công tác lập dự toán tại các đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ................................................................25 1.2.3.3 Quy trình lập dự toán ngân sách nhà nƣớc đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ....................26 1.2.3.4 Hệ thống dự toán ngân sách hoạt động hằng năm của các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ..............................30 1.3 Kinh nghiệm lập dự toán ngân sách tại các đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - Bài học rút ra đối với Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Bình Dƣơng..............................................32 1.3.1 Kinh nghiệm lập dự toán ngân sách tại các đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ..............................................32 1.3.1.1 Kinh nghiệm của Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Bắc Giang32 1.3.1.2 Kinh nghiệm của Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Hải Phòng 33 1.3.2 Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Bình Dƣơng ..............................................................................................33 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH BÌNH DƢƠNG .................36 vii
2.1 Giới thiệu tổng quan Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng ....36 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ....................................................36 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và sứ mạng .......................................................37 2.1.2.1 Chức năng .......................................................................................37 2.1.2.2 Nhiệm vụ ........................................................................................37 2.1.2.3 Sứ mạng ..........................................................................................39 2.1.3 Tổ chức bộ máy quản lý tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng ....................................................................................................39 2.1.3.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Sở .............................................39 2.1.3.2 Chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận ..........................................46 2.1.4 Đánh giá chung về tình hình hoạt động của Sở ................................49 2.1.4.1 Đội ngũ cán bộ quản lý của Sở .......................................................49 2.1.4.2 Cơ sở vật chất kỹ thuật ....................................................................51 2.1.4.3 Tình hình kết quả hoạt động của Sở trong những năm gần đây .....53 2.1.5 Những thuận lợi, khó khăn và phƣơng hƣớng phát triển của Sở ...56 2.1.5.1 Những thuận lợi của Sở...................................................................56 2.1.5.2 Những khó khăn của Sở ..................................................................57 2.1.5.3 Phƣơng hƣớng phát triển của Sở .....................................................57 2.1.6 Tổ chức công tác kế toán tại Sở ..........................................................58 2.1.6.1 Các chế độ, chính sách kế toán áp dụng .........................................58 2.1.6.2 Hình thức tổ chức hệ thống sổ kế toán ............................................59 2.1.6.3 Tổ chức bộ máy kế toán ..................................................................61 2.2 Thực trạng công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng ..................................................................................................64 2.2.1 Mô hình lập dự toán ngân sách ...........................................................64 2.2.2 Quy trình lập dự toán ngân sách ........................................................66 2.2.2.1 Giai đoạn chuẩn bị ..........................................................................66 2.2.2.2 Giai đoạn lập dự toán ......................................................................67 2.2.2.3 Giai đoạn theo dõi ...........................................................................69 2.2.3 Thực trạng công tác lập các loại dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng .................................................69 viii
2.2.3.1 Thực trạng công tác lập dự toán thu phí, lệ phí năm hiện tại và kế hoạch năm. ..................................................................................................69 2.2.3.2 Thực trạng công tác lập dự toán chi ngân sách ...............................71 2.2.4 Đánh giá thực trạng lập dự toán ngân sách tại Sở ............................89 2.2.4.1 Ƣu điểm ...........................................................................................89 2.2.4.2 Nhƣợc điểm .....................................................................................92 2.2.4.3 Những nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong công tác lập dự toán ngân sách tại Sở...........................................................................................95 CHƢƠNG 3: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH BÌNH DƢƠNG .................98 3.1 Quan điểm và nguyên tắc hoàn thiện ............................................................98 3.1.1 Quan điểm hoàn thiện ............................................................................98 3.1.2 Nguyên tắc hoàn thiện ...........................................................................99 3.2 Hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng ................................................................................................100 3.2.1 Hoàn thiện mô hình lập dự toán ngân sách. .........................................100 3.2.2 Hoàn thiện quy trình dự toán ngân sách ..............................................102 3.2.3 Hoàn thiện lập các dự toán ngân sách. ................................................105 3.3 Các giải pháp hỗ trợ để hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở .......106 3.3.1 Về cơ sở vật chất kỹ thuật ....................................................................106 3.3.2 Về nhân sự ............................................................................................107 3.3.3 Về công tác quản lý ..............................................................................108 3.4 Một số kiến nghị để hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở. ...........110 3.4.1 Kiến nghị đối với Nhà nƣớc và các cơ quan Trung ƣơng.........................110 3.4.2 Các kiến nghị đối Ủy ban nhân dân tỉnh. .............................................111 KẾT LUẬN ..........................................................................................................113 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................114 PHỤ LỤC .............................................................................................................117 ix
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Số thứ tự Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp 2 BHXH Bảo hiểm xã hội 3 BHYT Bảo hiểm y tế 4 BVHTTDL Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch 5 CNH Công nghiệp hóa 6 DT Dự toán 7 DL Du lịch 8 ĐVSN Đơn vị sự nghiệp 9 HĐH Hiện đại hóa 10 KBNN Kho bạc nhà nƣớc 11 KPCĐ Kinh phí công đoàn 12 KTC Không tự chủ 13 KTX Không thƣờng xuyên 14 MS Mua sắm 15 NSNN Ngân sách Nhà nƣớc 16 SC Sửa chữa 17 TDTT Thể dục Thể thao 18 UBND Ủy ban nhân dân 19 VĐV Vận động viên 20 VH Văn hóa x
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Dự toán ngân sách là việc cụ thể hóa kế hoạch chiến lƣợc trong từng kỳ hoạt động trong ngắn hạn. Mục đích chủ yếu của dự toán ngân sách là hỗ trợ nhà quản trị trong việc hoạch định và kiểm soát các hoạt động tại đơn vị. Dự toán ngân sách buộc các nhà quản trị phải hoạch định để xử lý trƣớc các vấn đề có thể xảy ra, giúp cho việc kiểm soát các hoạt động của đơn vị bởi vì nó yêu cầu các nhân viên thực hiện những gì đã đề ra. Dự toán giúp cho các nhà quản trị giải thích những khoản chênh lệch giữa thực tế so với dự toán, khuyến khích các nhà quản trị các cấp và nhân viên trong đơn vị cố gắng để thực hiện các chỉ tiêu dự toán đã đề ra. Dự toán ngân sách là sự tính toán một cách chi tiết về việc huy động và sử dụng các nguồn lực của một tổ chức trong một kỳ hoạt động. Dự toán ngân sách là một bảng tóm tắt trên mọi phƣơng diện của các kế hoạch và mục tiêu cho tƣơng lai của tổ chức, xác định các nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận trong đơn vị phải thực hiện. Dự toán ngân sách đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cho những nhà quản lý thực hiện các chức năng quản lý của đơn vị; cung cấp thông tin giúp dự tính các rủi ro có thể xảy ra trong tƣơng lai để chuẩn bị cho các giải pháp đối phó kịp thời và điều phối giúp phối hợp và thúc đẩy hoạt động của các bộ phận hƣớng đến việc thực hiện mục tiêu chung của đơn vị đƣợc tốt hơn. Dự toán ngân sách là khâu đầu tiên trong chu trình quản lý ngân sách, chất lƣợng của dự toán ảnh hƣởng rất lớn tới các khâu tiếp theo là thực hiện dự toán và quyết toán ngân sách. Do đó, để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thì các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách nhà nƣớc đều phải chú trọng và chủ động xây dựng dự toán ngân sách kịp thời, đúng quy định, sát với thực tiễn hoạt động của cơ quan, đơn vị mình. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch là đơn vị quản lý nhà nƣớc trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dƣơng đang thực hiện chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính. Hệ thống dự toán ngân sách có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với các đơn vị nói chung và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nói riêng. Bởi, 1
dự toán ngân sách giúp cho Sở định hƣớng những hoạt động cơ bản trong năm kế hoạch, chủ động chuẩn bị tốt và phát huy các nguồn lực tài chính để hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao; giúp cho Sở đề ra phƣơng hƣớng sử dụng kinh phí ngân sách nhà nƣớc đúng mục đích, đúng chế độ, tiết kiệm hiệu quả; đồng thời giúp cho Sở đối chiếu, đánh giá đƣợc hiệu quả của việc quản lý ngân sách nhà nƣớc. Tuy nhiên hiện nay công tác dự toán ngân sách của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch vẫn còn tồn tại nhiều khiếm khuyết, số liệu dự toán ngân sách chƣa phản ánh đúng tiềm năng thực tế của Sở nên không phát huy vai trò, công dụng của nó và gây lãng phí cho đơn vị. Trong khi đó, để phát triển và hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao, giúp cho Sở phải không ngừng đổi mới và nâng cao trình độ quản lý, trong đó, những yếu kém, bất cập về công tác dự toán ngân sách cần sớm đƣợc khắc phục. Từ việc nhận thức đƣợc sự cần thiết của công tác dự toán ngân sách tại Sở nên tác giả đã chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng” nhằm hƣớng tới mục tiêu giúp Sở xây dựng hệ thống báo cáo dự toán ngân sách phù hợp với tình hình thực tiễn của đơn vị, phản ánh đúng tiềm năng, đảm bảo cho các dự toán thực sự là kim chỉ nam, là công cụ hữu ích cho việc nâng cao chất lƣợng quản lý điều hành các hoạt động của Sở trong giai đoạn hiện nay. 2. Tổng quan về các công trình nghiên cứu có liên quan Hiện nay, vấn đề lập dự toán tổng thể đƣợc nhiều ngƣời quan tâm nghiên cứu. Qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu những tài liệu có liên quan đã có nhiều đề tài nghiên cứu dự toán tổng thể ở những khía cạnh và áp dụng cho nhiều loại hình đơn vị khác nhau. Cụ thể: Vũ Thị Minh Quyền (2011) với đề tài luận văn thạc sĩ “Nghiên cứu công tác lập dự toán ngân sách nhà nước tại Đài khí tượng thủy văn khu vực Việt Bắc”, Đại học nông nghiệp Hà Nội. Đề tài đã hệ thống hoá cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về lập dự toán ngân sách Nhà nƣớc. Bên cạnh đó tìm hiểu thực tế về công tác lập dự toán ngân sách Nhà nƣớc tại Đài Khí tƣợng Thuỷ văn khu vực 2
Việt Bắc, cụ thể nhƣ: mô hình lập dự toán, quy trình lập dự toán và các biểu mẫu kế toán tại Đài Khí tƣợng Thuỷ văn khu vực Việt Bắc. Chỉ ra ƣu điểm, hạn chế và phân tích những nguyên nhân ảnh hƣởng tới việc lập dự toán ngân sách nhà nƣớc tại Đài Khí tƣợng Thuỷ văn khu vực Việt Bắc. Qua đó đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách nhà nƣớc tại Đài Khí tƣợng thuỷ văn khu vực Việt Bắc [13]. Đề tài “Nghiên cứu Pháp luật về Tài chính công Việt Nam” của Đại học Luật Hà Nội do TS. Phạm Thị Giang Thu (chủ nhiệm), Hà Nội, 2011 đã trình bày về “Giai đoạn lập dự toán ngân sách nhà nƣớc”. Đó là giai đoạn thực hiện việc xây dựng và quyết định dự toán ngân sách nhà nƣớc hàng năm. Giai đoạn này đƣợc tiến hành trong khoảng thời gian không giống nhau ở các quốc gia. Bên cạnh đó, đề tài cũng chỉ ra những ƣu, nhƣợc điểm trong hệ thống các quy phạm pháp luật quy định về lập dự toán ngân sách nhà nƣớc ở Việt Nam hiện nay. Đề tài cũng đƣa ra các phƣơng hƣớng và các giải pháp hoàn thiện pháp luật lập ngân sách nhà nƣớc: Quản lý ngân sách theo đầu ra cần đáp ứng đƣợc yêu cầu: Đánh giá mọi nguồn lực sẵn có, ƣớc tính chi phí thực tế của việc thực hiện chính sách; Tập trung tất cả nguồn lực nhằm thực hiện các mục tiêu chiến lƣợc; Phân bổ nguồn lực theo các ƣu tiên chiến lƣợc của chính sách một cách minh bạch. Quản lý ngân sách theo đầu ra hƣớng đạt đƣợc mục tiêu: Khắc phục phƣơng pháp soạn lập ngân sách tăng thêm, cắt giảm tuỳ tiện, tách biệt ngân sách thƣờng xuyên và ngân sách đầu tƣ, thiếu minh bạch trong phân bổ nguồn lực. Việc lập kế hoạch ngân sách trung hạn không thể thay thế chu kỳ lập ngân sách hàng năm, nhƣng đem lại nền tảng cho chính sách tài chính trong quy trình ngân sách hàng năm. Thay đổi quy trình soạn lập ngân sách theo khuôn khổ chiến lƣợc trung hạn [23]. Luận văn thạc sĩ kế toán năm 2016, đề tài “Hoàn thiện công tác lập dự toán phục vụ kiểm soát và đánh giá hiệu quả hoạt động tại Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Tây’’ của tác giả Trần Quang Hƣng - Đại học Lao động và xã hội. Tác giả đã phân tích, đánh giá công tác lập dự toán tổng thể, kiểm soát và đánh giá hiệu quả hoạt động thông qua việc lập dự toán tại doanh nghiệp nói 3
chung và tại Công ty Cổ phần Dƣợc phẩm Hà Tây nói riêng. Cụ thể, tác giả nêu khái quát về dự toán, nguyên tắc, phƣơng pháp, quy trình và nội dung lập dự toán trong doanh nghiệp và trong Công ty Cổ phần dƣợc phẩm Hà Tây. Qua đó chỉ ra mặt mạnh, mặt yếu và tìm nguyên nhân trong công tác lập dự toán và đề ra những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác lập dự toán và kiểm soát chi phí tại Công ty Cổ phần Dƣợc phẩm Hà Tây [12]. Nghiên cứu về vấn đề này, tác giả Michael Spackman (2002), Multi-year perspective in Budgeting and public investment planing (quan điểm dài hạn trong lập kế hoạch ngân sách và đầu tư công), OECD, Pari, April 2002 khẳng định, khi có qúa nhiều mục tiêu thì việc lập kế hoạch ngân sách và kế hoạch đầu tƣ công sẽ khó khăn và cũng không thể đem lại hiệu qua cao. Vì thế, trong một thời gian nhất định chỉ nên tâp trung vốn ngân sách nhà nƣớc cho một số mục tiêu quan trọng hơn. Do đó, trƣớc khi tiến hành xây dựng kế hoạch ngân sách và kế họach đầu tƣ công phải xác định đƣợc mục tiêu cơ bản cần ƣu tiên. Các kế hoạch đầu tƣ công phải đƣợc thông qua ở cấp cao nhất và phải đƣợc cấp cao nhất kiểm sóat chặt chẽ và phải đƣợc công khai, minh bạch.[24] Nhìn chung, các công trình nghiên cứu nêu trên đã đề cập đến một vài khía cạnh liên quan đến vấn đề lý luận và thực tiễn của công tác lập dự toán ngân sách nhà nƣớc tại một đơn vị cụ thể. Tuy nhiên, việc nghiên cứu về công tác dự lập dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng đến nay chƣa có công trình nào đề cập đến. Do đó tác giả chọn nghiên cứu vấn đề này với mục đích hoàn thiện công tác lập dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1 Mục tiêu chung Luận văn thực hiện nhằm mục tiêu hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 3.2 Mục tiêu cụ thể - Phân tích, đánh giá thực trạng về công tác lập dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 4
- Đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 3.3 Câu hỏi nghiên cứu Để đạt mục tiêu nghiên cứu đề ra, đề tài phải trả lời đƣợc các câu hỏi nghiên cứu sau: - Thực trạng về công tác lập dự toán tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhƣ thế nào? - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tƣợng nghiên cứu: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu công tác lập dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 4.2 Phạm vi nghiên cứu: Số liệu dự toán ngân sách năm 2018 của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 4.3 Thời gian nghiên cứu: Năm 2018. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn đƣợc nghiên cứu trên cơ sở sử dụng phƣơng pháp định tính để thực hiện mục tiêu nghiên cứu đề ra, cụ thể tác giả sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu sau: - Phƣơng pháp thu thập, so sánh, phân tích các tài liệu nhƣ các công trình nghiên cứu khoa học, bài báo, luận án, luận văn, để hệ thống hóa lý luận về hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. - Phƣơng pháp quan sát, nghiên cứu thực tế để mô tả, phân tích, đánh giá thực trạng công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. - Phƣơng pháp thống kê, phân tích, so sánh, suy luận đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 5
6. Những đóng góp mới của luận văn - Về lý luận: đề tài hệ thống hóa những cơ sở lý luận chung về công tác lập dự toán ngân sách ở khu vực công. - Về thực tiễn: Thông qua những phân tích về thực trạng công tác lập dự toán ngân sách và đánh giá những ƣu điểm, nhƣợc điểm về công tác dự toán ngân sách hiện nay tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. Những đề xuất giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện công tác dự toán ngân sách, để phát huy vai trò của dự toán ngân sách, từ đó giúp nhà quản trị đƣa ra các quyết định quản lý phù hợp và kịp thời để đạt đƣợc mục tiêu mà đơn vị đã đề ra cụ thể là: Đề tài giúp việc xây dựng dự toán ngân sách trở nên khoa học và sát với thực tiễn hơn, nhằm đảm bảo tất cả các thông tin trên báo cáo dự toán ngân sách là thích hợp với thực tế, phản ánh đúng nhu cầu của đơn vị, thể hiện sự liên kết giữa các bộ phận và trở thành công cụ quản lý hữu ích cho Ban Giám đốc Sở. Đề tài góp phần đảm bảo huy động tất cả các bộ phận trong Sở tham gia vào việc xây dựng dự toán ngân sách, giúp xâu chuỗi, liên kết, phối hợp hoạt động của các bộ phận trong Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng hƣớng đến việc thực hiện hóa các mục tiêu chung của Sở đề ra. Luận văn giúp cho đơn vị xây dựng cơ chế quản lý tài chính thuận tiện và hiệu quả, thiết lập đƣợc căn cứ để đánh giá trách nhiệm quản lý của các trƣởng bộ phận, nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 7. Kết cấu luận văn Luận văn đƣợc thiết kế theo 03 chƣơng. Trình tự các chƣơng đƣợc trình bày nhƣ sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về dự toán ngân sách trong khu vực công. Chƣơng 2: Thực trạng công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. Chƣơng 3: Hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dƣơng. 6
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TRONG KHU VỰC CÔNG 1.1 Tổng quan về dự toán ngân sách 1.1.1 Khái niệm dự toán ngân sách Dự toán là một kế hoạch sử dụng nguồn lực trong một thời kỳ cụ thể bằng thƣớc đo định lƣợng. Dự toán đƣợc thực hiện để so sánh với khoản chi tiêu thực tế để đảm bảo là đang tuân thủ theo kế hoạch chi tiêu (Garrison, 2008). Dự báo: Dự báo là khoa học và nghệ thuật nhằm tiên đoán trƣớc các hiện tƣợng và sự việc sẽ xảy ra trong tƣơng lai đƣợc căn cứ vào các tài liệu nhƣ sau: - Các dãy số liệu của các thời kỳ quá khứ. - Căn cứ vào kết quả phân tích các nhân tố ảnh hƣởng đối với kết quả dự báo. - Căn cứ vào các kinh nghiệm thực tế đã đƣợc đúc kết và từ nghệ thuật phán đoán của các chuyên gia, đƣợc kết hợp với kết quả dự báo, để có đƣợc các quyết định với độ chính xác và tin cậy cao. - Dự báo là một công tác rất quan trọng trong nhiều ngành. Dự báo đặc biệt quan trọng với việc quản lý vĩ mô và kinh doanh. Dự báo là giai đoạn đầu tiên của quá trình lập kế hoạch. Kế hoạch: Kế hoạch là một tập hợp những hoạt động đƣợc sắp xếp theo lịch trình, có thời hạn, nguồn lực, ấn định những mục tiêu cụ thể và xác định biện pháp tốt nhất để thực hiện một mục tiêu cuối cùng đã đƣợc đề ra. Theo phạm vi hoạt động, các kế hoạch đƣợc chia thành kế hoạch chiến lƣợc và kế hoạch tác nghiệp. - Kế hoạch chiến lƣợc: là kế hoạch ở cấp độ toàn tổ chức, thiết lập nên những mục tiêu cơ bản, nguồn lực cơ bản của tổ chức. - Kế hoạch tác nghiệp: là kế hoạch trình bày rõ mục tiêu, nguồn lực chi tiết, cụ thể để đạt đƣợc những mục tiêu đã đƣợc đặt ra trong kế hoạch chiến lƣợc. Kế hoạch tác nghiệp đƣa ra những chiến thuật hay những bƣớc cụ thể mà tổ chức sẽ tiến hành để thực hiện kế hoạch chiến lƣợc. 7
Dự toán: Dự toán là những tính toán, dự kiến, phối hợp một cách chi tiết, tỉ mỉ, phản ảnh mục tiêu và toàn diện nguồn lực, cách thức huy động và sử dụng nguồn lực để thực hiện một khối lƣợng công việc nhất định trong một khoảng thời gian nhất định đƣợc biểu hiện bằng một hệ thống các chỉ tiêu về số lƣợng và giá trị. Dự toán chi tiết hơn kế hoạch. Dự toán ngân sách: Dự toán ngân sách là sự tính toán một cách chi tiết về việc huy động và sử dụng các nguồn lực của một tổ chức trong một kỳ hoạt động, hay nói cách khác, dự toán ngân sách là một kế hoạch hành động đƣợc lƣợng hoá và đƣợc chuẩn bị cho một khoảng thời gian cụ thể. Lập dự toán ngân sách là cách thức để lập kế hoạch về kết quả tài chính sẽ thu trong kỳ hoạt động. Dự toán ngân sách bao gồm các thành phần chủ yếu là sự tính toán, dự kiến; sự phối hợp chi tiết và toàn diện, các nguồn lực, thời gian thực hiện; hệ thống các chỉ tiêu về lƣợng và giá trị. [2] Đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp (HCSN) là các đơn vị hoạt động bằng nguồn kinh phí do ngân sách Nhà nƣớc hoặc cấp trên cấp phát hoặc bằng nguồn kinh phí khác nhƣ hội phí, học phí, viện phí, kinh phí đƣợc tài trợ, thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ,…để phục vụ các nhiệm vụ của Nhà nƣớc, chủ yếu là các hoạt động chính trị xã hội thì dự toán ngân sách nhà nƣớc đƣợc hiểu là quá trình phân tích, đánh giá giữa khả năng và nhu cầu các nguồn tài chính để xây dựng các chỉ tiêu thu chi ngân sách hàng năm một cách đúng đắn, có căn cứ khoa học và thực tiễn. 1.1.2 Phân loại dự toán ngân sách trong các đơn vị hành chính sự nghiệp 1.1.2.1 Phân loại theo thời gian - Dự toán ngân sách ngắn hạn: Dự toán ngân sách ngắn hạn còn đƣợc gọi là dự toán ngân sách hoạt động, đây là dự toán ngân sách mà các đơn vị hành chính sự nghiệp lập cho kỳ kế hoạch là một năm và đƣợc chia ra từng thời kỳ ngắn hơn là từng quý, từng tháng. Đặc điểm cơ bản của dự toán này là đƣợc lập hàng năm trƣớc khi niên độ kế toán kết thúc để định hƣớng nguồn tài chính cho hoạt động của cơ quan, tổ chức trong năm kế hoạch tiếp theo. 8
- Dự toán ngân sách dài hạn: Dự toán ngân sách dài hạn còn đƣợc gọi là dự toán ngân sách vốn (capital budget) dài hạn, đây là dự toán mà các đơn vị hành chính sự nghiệp lập liên quan đến nguồn tài chính cho đầu tƣ, mua sắm tài sản dài hạn, loại tài sản đƣợc sử dụng vào hoạt động nhiều năm. Do vậy, dự toán này là việc sắp xếp các nguồn lực, chủ yếu là nguồn tài chính để đạt đƣợc kết quả dự kiến trong tƣơng lai nhiều năm. Đặc điểm cơ bản của dự toán ngân sách dài hạn là kết quả dự kiến lớn, mức độ rủi ro tƣơng đối cao, thời điểm đƣa vốn vào hoạt động, thời gian thu hồi vốn và thời điểm thu đƣợc kết quả dự kiến tƣơng đối dài. 1.1.2.2 Phân loại theo phƣơng pháp lập - Dự toán ngân sách linh hoạt: Dự toán ngân sách linh hoạt là dự toán ngân sách đƣợc lập tƣơng ứng với nhiều mức độ hoạt động khác nhau của các đơn vị hành chính sự nghiệp. Dự toán linh hoạt đƣợc lập theo mối quan hệ với quá trình hoạt động giúp ta xác định các chi phí tƣơng ứng với các mức độ, phạm vi hoạt động khác nhau. Thông thƣờng, dự toán linh hoạt đƣợc lập ở ba mức độ cơ bản là mức độ hoạt động bình thƣờng, mức độ hoạt động khả quan nhất, mức độ hoạt động bất lợi nhất. Dự toán ngân sách linh hoạt do lập ở nhiều mức độ hoạt động khác nhau nên đòi hỏi các cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp phải tính toán cân đối rất phức tạp. Tuy nhiên, dự toán linh hoạt sẽ giúp các nhà quản lý trong các đơn vị sự nghiệp có nhiều thông tin hơn để ứng phó với các tình huống khác nhau. - Dự toán ngân sách cố định: Dự toán ngân sách cố định là dự toán ngân sách đƣợc lập theo một mức độ hoạt động nhất định của các đơn vị hành chính sự nghiệp. Nhƣ vậy, dự toán ngân sách cố định chỉ thiết lập những dự kiến, nguồn lực để đảm bảo cho các hoạt động của các đơn vị sự nghiệp ở một mức độ hoạt động nhất định bằng một hệ thống chỉ tiêu số lƣợng và giá trị nhất định trong một khoảng thời gian. Dự toán ngân sách cố định đƣợc lập tƣơng đối giản đơn, tính toán cân đối ít. Tuy nhiên, nó không cung cấp đủ thông tin để ứng phó với các tình huống khác nhau, nhất là khi cơ quan, đơn vị có sự điều chỉnh về quy mô, mức độ hoạt động để thích ứng với tình hình thực tế. 9