Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:132

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn làm rõ một số vấn đề về cơ sở khoa học của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp cũng như phân tích các nhân tố chi phối đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp; luận văn phân tích thực trạng và đánh giá kết quả thực hiện về tổ chức công tác kế toán dựa trên 6 tiêu chí tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT thời gian qua và trên cơ sở đó, luận văn đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT LÊ HOÀNG THẢO NGUYÊN 1693403010015 LÊ HOÀNG THẢO NGUYÊN TIỂU LUẬN CUỐI KỲ TỔNG QUAN NỢ CÔNG HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ Môn: TƯ DUY BIỆN LUẬN ỨNG DỤNG SỰ NGHIỆP THUỘC SỞ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH BÌNH DƯƠNG Chuyên ngành: KẾ TOÁN Mã ngành: 60 34 03 01 Lớp: CH16KT02 LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8 34 03 01 TS. NGUYỄN HOÀNG HUẾ Bình Dương, tháng 03 năm 2018 BÌNH DƯƠNG - Năm 2019 PHẦN NỘI DUNG i
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT LÊ HOÀNG THẢO NGUYÊN HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THUỘC SỞ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8 34 03 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. PHẠM QUANG HUY BÌNH DƯƠNG - Năm 2019 ii
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các phân tích, số liệu và thông tin sử dụng trong luận văn là hoàn toàn trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả luận văn LÊ HOÀNG THẢO NGUYÊN i
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài luận văn này, em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của TS. Phạm Quang Huy trong suốt quá trình viết và hoàn thành luận văn. Em xin tỏ lòng biết ơn đến Khoa Kế toán, Khoa Sau đại học – Trường Đại học Thủ Dầu Một đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình nghiên cứu hoàn thành luận văn. Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo, tập thể nhân viên phòng kế hoạch – tài chính của các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã hỗ trợ, chia sẻ và không ngừng động viên em trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Tác giả luận văn LÊ HOÀNG THẢO NGUYÊN ii
TÓM TẮT Sở Tài nguyên và Môi trường (viết tắt Sở TNMT) là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường gồm: đất đai; tài nguyên nước; tài nguyên khoáng sản, địa chất; môi trường; khí tượng thủy văn; biến đổi khí hậu; đo đạc và bản đồ; quản lý và tổ chức thực hiện các dịch vụ công về các lĩnh vực thuộc phạm vi chức năng của Sở. Thực hiện đổi mới và nâng cao hoạt động, Sở đã cơ cấu tổ chức bộ máy bao gồm các phòng chuyên môn và các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở (gồm: Văn phòng Đăng ký đất đai; Trung tâm Phát triển quỹ đất; Trung tâm Quan trắc – Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường; Trung tâm Công nghệ thông tin – Lưu trữ tài nguyên và môi trường; Quỹ bảo vệ Môi trường) để phù hợp với chức năng nhiệm vụ và tăng cường công tác quản lý chuyên môn cũng như trong việc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán. Với mục tiêu làm rõ một số vấn đề về cơ sở khoa học của tổ chức công tác kế toán và phân tích các nhân tố chi phối đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp cả nước nói chung và tại Sở TNMT tỉnh Bình Dương nói riêng. Nhằm thực hiện chủ trương đổi mới toàn diện; đẩy mạnh việc giao quyền tự chủ tài chính thì đòi hỏi các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT phải nâng cao chất lượng hoạt động; đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Nghiên cứu được vận dụng chủ yếu bằng phương pháp nghiên cứu định tính như: phương pháp nghiên cứu tài liệu, phương pháp tổng hợp – phân tích dữ liệu. Bên cạnh đó tác giả còn áp dụng phương pháp định lượng qua việc khảo sát 05 đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT và thống kê số liệu thu thập được, qua đó phân tích thực trạng và đánh giá kết quả thực hiện về tổ chức công tác kế toán dựa trên 6 tiêu chí tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT thời gian qua và trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương trong thời gian tới. Qua nghiên cứu thực tế tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương cho thấy, kế toán đã thực hiện hoạt động tương đối tốt, đảm bảo đúng theo quy định. Tuy nhiên, trong công tác tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở còn gặp những vấn đề bất cập và hạn chế nên cũng gây khó khăn không nhỏ cho việc quản lý tài iii
chính của đơn vị: Công tác đối chiếu, kiểm tra trong quá trình luân chuyển chứng từ chưa được quan tâm, các chứng từ kho bạc vẫn còn thực hiện theo cách thủ công, dẫn đến số tiền bằng chữ và bằng số không khớp nhau; công tác tổ chức hệ thống tài khoản kế toán chưa phản ánh đầy đủ, chi tiết; một số mẫu sổ kế toán chưa được sử dụng nên gây nhiều khó khăn trong việc kiểm soát, theo dõi, sử dụng nguồn kinh phí; công tác lập báo cáo còn khá sơ sài chưa chú trọng về mặt chất lượng, còn mang tính đối phó, chậm trễ trong việc cung cấp thông tin dẫn đến chất lượng Báo cáo tài chính, báo cáo thuyết minh chưa cao; việc phân công công việc giữa các nhân viên kế toán còn chồng chéo, chưa hợp lý, thiếu kỹ năng về cung cấp thông tin kế toán quản trị; phần mềm kế toán chưa được phân quyền hệ thống dẫn đến xảy ra hiện tượng các kế toán viên tự ý sửa số liệu mà chưa thông qua ý kiến của phụ trách kế toán… Dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả đã đề cập một số giải pháp khắc phục nhằm hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại các đơn vị này, giúp cho các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương hoạt động hiệu quả hơn. iv
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii TÓM TẮT ..................................................................................................................... iii MỤC LỤC ..................................................................................................................... v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... viii DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................... ix DANH MỤC SƠ ĐỒ - HÌNH VẼ ............................................................................... x PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 01 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP 1.1 Khái quát chung về đơn vị sự nghiệp ................................................................... 09 1.1.1 Khái niệm .............................................................................................................. 09 1.1.2 Phân loại đơn vị sự nghiệp .................................................................................... 09 1.1.3 Đặc điểm hoạt động và đặc điểm quản lý của đơn vị sự nghiệp .......................... 10 1.2 Quản lý tài chính trong các đơn vị sự nghiệp ...................................................... 11 1.2.1 Nguồn tài chính của đơn vị ................................................................................... 11 12.2 Sử dụng nguồn tài chính ........................................................................................ 12 1.2.3 Phân phối kết quả tài chính trong năm.................................................................. 13 1.3 Nội dung tổ chức công tác kế toán tại đơn vị sự nghiệp ..................................... 14 1.3.1 Tổ chức chứng từ kế toán...................................................................................... 15 1.3.2 Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ...................................................................... 16 1.3.3 Tổ chức hệ thống sổ kế toán ................................................................................. 18 1.3.4 Tổ chức báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán ngân sách .................................... 20 1.3.5 Tổ chức bộ máy kế toán ........................................................................................ 23 1.3.6 Tổ chức kế toán quản trị ....................................................................................... 26 1.3.7 Tổ chức kiểm tra kế toán....................................................................................... 26 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1............................................................................................. 28 v
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THUỘC SỞ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH BÌNH DƯƠNG 2.1 Tổng quan về các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương ........... 29 2.1.1 Khái quát về Sở TNMT tỉnh Bình Dương ............................................................ 29 2.1.2 Đặc điểm hoạt động và quản lý của các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương .................................................................................................................... 30 2.1.3 Các chính sách kế toán áp dụng và đặc điểm quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương ..................................................................... 32 2.1.3.1 Các chính sách kế toán áp dụng tại các đơn vị trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường ..................................................................................................................... 32 2.1.3.2. Đặc điểm quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương .................................................................................................................... 33 2.1.3.3. Chính sách xác định và phân phối các khoản chênh lệch thu chi ................ 35 2.2 Khảo sát thực tế về tổ chức công tác kế toán ...................................................... 36 2.2.1 Phạm vi và đối tượng khảo sát .............................................................................. 36 2.2.2 Nội dung khảo sát ................................................................................................. 36 2.2.3 Phương pháp khảo sát ........................................................................................... 38 2.2.4 Phân tích kết quả khảo sát ..................................................................................... 38 2.3 Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương ........................................................................................................... 48 2.3.1 Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương .................................................................................................................... 48 2.3.1.1 Tổ chức chứng từ kế toán .............................................................................. 49 2.3.1.2 Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ............................................................... 51 2.3.1.3 Tổ chức hệ thống sổ kế toán .......................................................................... 53 2.3.1.4 Tổ chức báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán ngân sách ............................. 55 2.3.1.5 Tổ chức bộ máy kế toán................................................................................. 56 2.3.1.6 Tổ chức kiểm tra kế toán ............................................................................... 59 vi
2.3.2 Đánh giá thực trạng trong việc tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương ................................................................................. 60 2.3.2.1 Những kết quả đạt được trong công tác kế toán ............................................ 60 2.3.2.2 Những tồn tại ................................................................................................. 62 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2............................................................................................. 65 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THUỘC SỞ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH BÌNH DƯƠNG 3.1 Cơ sở đề ra giải pháp ............................................................................................. 66 3.2 Một số giải pháp cụ thể .......................................................................................... 67 3.2.1 Hoàn thiện tổ chức chứng từ kế toán .................................................................... 67 3.2.2 Hoàn thiện tổ chức tài khoản kế toán.................................................................... 69 3.2.3 Hoàn thiên tổ chức hệ thống sổ kế toán ................................................................ 70 3.2.4 Hoàn thiện công tác báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán ngân sách ................. 71 3.3.5 Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán ...................................................................... 73 3.3.6 Hoàn thiện tổ chức kiểm tra kế toán ..................................................................... 73 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3............................................................................................. 75 KẾT LUẬN CHUNG ................................................................................................... 76 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 78 PHỤ LỤC ...................................................................................................................... 80 vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG ĐẦY ĐỦ BCTC Báo cáo tài chính BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp ĐVSN Đơn vị sự nghiệp GTGT Thuế giá trị gia tăng HCSN Hành chính sự nghiệp KBNN Kho bạc Nhà nước KPCĐ Kinh phí công đoàn MLNS Mục lục Ngân sách NSNN Ngân sách Nhà nước SXKD Sản xuất kinh doanh TSCĐ Tài sản cố định TNMT Tài nguyên và Môi trường TNDN Thuế thu nhập doanh nghiệp TNCN Thuế thu nhập cá nhân TMCP Thương mại cổ phần viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU STT TÊN BẢNG BIỂU TRANG Bảng 1.1 Danh mục chứng từ kế toán bắt buộc 16 Điểm trung bình các câu hỏi công tác tổ Bảng 2.1 43 chức chứng từ kế toán Điểm trung bình các câu hỏi công tác tổ Bảng 2.2 44 chức hệ thống tài khoản kế toán Điểm trung bình các câu hỏi công tác tổ Bảng 2.3 45 chức hệ thống sổ kế toán Điểm trung bình các câu hỏi công tác tổ Bảng 2.4 chức báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán 46 ngân sách Điểm trung bình các câu hỏi công tác tổ Bảng 2.5 47 chức bộ máy kế toán Điểm trung bình các câu hỏi công tác tổ Bảng 2.6 48 chức kiểm tra kế toán ix
DANH MỤC SƠ ĐỒ - HÌNH VẼ STT TÊN SƠ ĐỒ - HÌNH VẼ TRANG Tổ chức Bộ máy kế toán theo hình thức tập Sơ đồ 1.1 23 trung Tổ chức Bộ máy kế toán theo hình thức phân Sơ đồ 1.2 24 tán Tổ chức Bộ máy kế toán theo hình thức vừa Sơ đồ 1.3 25 tập trung vừa phân tán Sơ đồ tổ chức của Sở TNMT tỉnh Bình Sơ đồ 2.1 29 Dương Quy trình luân chuyển chứng từ tại các đơn Sơ đồ 2.2 vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình 49 Dương Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tại các đơn Sơ đồ 2.3 vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình 56 Dương Hình 2.1 Loại hình của các đơn vị được khảo sát 39 Hình 2.2 Hình thức tổ chức Bộ máy kế toán 40 Hình 2.3 Mô tả dữ liệu giới tính 41 Hình 2.4 Mô tả dữ liệu theo độ tuổi 41 Hình 2.5 Mô tả dữ liệu theo trình độ chuyên môn 42 Kết quả đánh giá công tác tổ chức chứng từ Hình 2.6 43 kế toán Kết quả đánh giá công tác tổ chức hệ thống Hình 2.7 44 tài khoản kế toán Kết quả đánh giá công tác tổ chức hệ thống Hình 2.8 45 sổ kế toán Kết quả đánh giá công tác tổ chức báo cáo tài Hình 2.9 46 chính, báo cáo quyết toán ngân sách Kết quả đánh giá công tác tổ chức bộ máy kế Hình 2.10 47 toán Kết quả đánh giá công tác tổ chức kiểm tra Hình 2.11 48 kế toán x
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cần thiết của đề tài Sở Tài nguyên và Môi trường (viết tắt Sở TNMT) là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường gồm: đất đai; tài nguyên nước; tài nguyên khoáng sản, địa chất; môi trường; khí tượng thủy văn; biến đổi khí hậu; đo đạc và bản đồ; quản lý và tổ chức thực hiện các dịch vụ công về các lĩnh vực thuộc phạm vi chức năng của Sở. Thực hiện đổi mới và nâng cao hoạt động, Sở đã cơ cấu tổ chức bộ máy bao gồm các phòng chuyên môn và các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở (gồm: Văn phòng Đăng ký đất đai; Trung tâm Phát triển quỹ đất; Trung tâm Quan trắc – Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường; Trung tâm Công nghệ thông tin – Lưu trữ tài nguyên và môi trường; Quỹ bảo vệ Môi trường) để phù hợp với chức năng nhiệm vụ và tăng cường công tác quản lý chuyên môn nói chung và trong việc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán nói riêng. Nghị định 141/2016/NĐ-CP ngày 10 tháng 10 năm 2016 ra đời quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác, nhằm đổi mới toàn diện các đơn vị sự nghiệp; đẩy mạnh việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính thì đòi hỏi các đơn vị sự nghiệp tại Sở TNMT tỉnh Bình Dương phải nâng cao chất lượng hoạt động; đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Bên cạnh đó, để tăng cường quản lý và sử dụng các nguồn kinh phí nhà nước tiết kiệm, quản lý hiệu quả tình hình sử dụng kinh phí và nguồn thu đúng mục đích, đạt hiệu quả cao, các đơn vị có thể sử dụng nhiều công cụ khác nhau nhưng một trong những công cụ hữu hiệu nhất là kế toán. Kế toán có vai trò rất quan trọng trong quản lý tài chính của các đơn vị HCSN và là công cụ quan trọng thực hiện quản lý, điều hành, kiểm tra, giám sát các hoạt động kinh tế trong các đơn vị. Để phát huy vai trò quan trọng đó, vấn đề có tính chất quyết định là đòi hỏi các đơn vị phải biết tổ chức công tác kế toán 1
tại đơn vị mình một cách hợp lý và khoa học, thực hiện một cách nghiêm túc và chặt chẽ. Mặc dù việc tổ chức công tác kế toán ngày càng được chú trọng nhưng bên cạnh đó vẫn còn những hạn chế nhất định và đáng lưu ý: Công tác đối chiếu, kiểm tra trong quá trình luân chuyển chứng từ chưa được quan tâm, các chứng từ kho bạc vẫn còn thực hiện theo cách thủ công, dẫn đến số tiền bằng chữ và bằng số không khớp nhau; công tác tổ chức hệ thống tài khoản kế toán chưa phản ánh đầy đủ, chi tiết; một số mẫu sổ kế toán chưa được sử dụng nên gây nhiều khó khăn trong việc kiểm soát, theo dõi, sử dụng nguồn kinh phí; công tác lập báo cáo còn khá sơ sài chưa chú trọng về mặt chất lượng, còn mang tính đối phó, chậm trễ trong việc cung cấp thông tin dẫn đến chất lượng Báo cáo tài chính, báo cáo thuyết minh chưa cao; việc phân công công việc giữa các nhân viên kế toán còn chồng chéo, chưa hợp lý, thiếu kỹ năng về cung cấp thông tin kế toán quản trị; phần mềm kế toán chưa được phân quyền hệ thống dẫn đến xảy ra hiện tượng các kế toán viên tự ý sửa số liệu mà chưa thông qua ý kiến của phụ trách kế toán… Ngoài ra, việc cung cấp thông tin cho yêu cầu quản lý tại các đơn vị còn một số hạn chế như chưa đánh giá được khả năng khai thác nguồn thu cũng như hiệu quả sử dụng các nguồn kinh phí; việc bố trí đội ngũ kế toán đáp ứng về trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức... Cho đến nay, cả trên phương diện lý thuyết và thực tiễn ở tỉnh Bình Dương vẫn chưa có công trình nghiên cứu khoa học để cập nhật một cách toàn diện và cụ thể việc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương để góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính của các đơn vị trong những năm tới. Do đó, việc đánh giá thực trạng, nghiên cứu đề xuất các giải pháp để hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương là một vấn đề thực tế, cấp bách và mang tính lâu dài. Nhận thức được vấn đề này, tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương” làm đề tài nghiên cứu cho Luận văn Thạc sĩ của mình. 2
2. Tổng quan tài liệu - Các công trình nghiên cứu trong nước: Tổ chức công tác kế toán là công việc tổ chức bộ máy kế toán, vận dụng các phương pháp kế toán để thu thập, xử lý và cung cấp thông tin trên cơ sở chấp hành nghiêm chỉnh các chính sách, chế độ tài chính hiện hành nhằm phát huy hết vai trò của hạch toán kế toán góp phần quản lý, điều hành đơn vị có hiệu quả. Chính vì vậy, vấn đề hoàn thiện tổ chức kế toán trong những năm qua đã được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu dưới các góc độ, khía cạnh, lĩnh vực tiếp cận khác nhau. Dưới đây là một số công trình đã nghiên cứu về tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp: Luận án Tiến sĩ "Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế ở Việt Nam"- tác giả Lê Thị Thanh Hương (2012). Luận án đã phân tích đặc điểm tổ chức ĐVSN có thu công lập (có so sánh với ĐVSN có thu ngoài công lập, so sánh hoạt động dịch vụ trong ĐVSN có thu công lập và trong doanh nghiệp) chi phối đến cơ chế quản lý tài chính và tổ chức công tác kế toán trong loại hình đơn vị này. Từ những lý luận, thực tiễn luận án hoàn thiện tổ chức kế toán trên góc độ kinh tế tài chính (KTTC), KTQT như: Tổ chức BMKT, hệ thống cơ sở kế toán, tổ chức hệ thống chứng từ, tổ chức hệ thống TK, tổ chức hệ thống sổ kế toán, lập dự toán hoạt động tài chính, hệ thống báo cáo KTQT. Tuy nhiên, luận án còn chưa đề xuất hoàn thiện tổ chức hệ thống BCTC, phân tích và công khai BCTC, tổ chức kiểm tra kế toán và việc tổ chức ứng dụng tin học vào công tác kế toán và phần tổ chức KTQT trong luận án chỉ tập trung chủ yếu đối với phần KTQT mảng hoạt động sản xuất - kinh doanh (SXKD) chưa đi sâu vào mảng hoạt động sự nghiệp và hệ thống sổ sách phục vụ báo cáo quản trị. Đề tài “ Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại trường cao đẳng công nghệ kinh tế và thủy lợi miền Trung” của tác giả Hoàng Lê Uyên Thảo (2012). Luận văn đã khái quát cơ sở lý luận về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp. Luận văn cũng đã nêu ra thực trạng tổ chức công tác kế toán tại trường cao đẳng công nghệ kinh tế và thủy lợi miền Trung về tổ chức hệ thống chứng từ, tổ chức hệ thống tài khoản kế toán, tổ chức hệ thống sổ kế toán, tổ chức hệ thống báo cáo kế toán và tổ chức kiểm tra kế toán. Từ đó tác giả đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện. 3
Tuy nhiên, luận văn chưa đề cập đến cơ chế quản lý tài chính tại trường, về nội dung thu – nhiệm vụ chi và quy trình quản lý tại đơn vị. Vì thế, luận văn cũng chưa đưa ra được thực trạng về cơ chế quản lý tại đơn vị. Đề tài “ Hoàn thiện tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp có thu nghành thông tin thương mại” - tác giả Trần Thị Quỳnh năm (2013). Đề tài đã đưa ra được những lý luận, khái niệm cơ bản về đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực văn hóa thông tin nói chung và thông tin thương mại nói riêng. Thực trạng tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp có thu ngành thông tin thương mại, người viết cũng đã đưa ra những quan điểm và giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại đó. Tuy nhiên những vấn đề được nêu lên trong đề tài là toàn bộ hoạt động kế toán chứ không đi phân tích sâu về kế toán hoạt động thu, chi tại các đơn vị sự nghiệp có thu ngành thông tin thương mại. Dó đó chưa thể cung cấp đầy đủ cơ sở lý luận và giải pháp hoàn thiện kế toán hoạt động thu chi tại các đơn vị sự nghiệp có thu khác. Đề tài “Hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán tại bệnh viện sản Nhi tỉnh Quảng Ninh” của tác giả Nguyễn Đức Dương (2014). Trong công trình này, tác giả đã đưa ra được các lý luận cơ bản về cơ chế tài chính, quản lý nhà nước đối với các đơn vị sự nghiệp có thu. Về công tác kế toán, đề tài đã nghiên cứu thực trạng công tác kế toán tại đơn vị này, trong đó có các hoạt động tổ chức kế toán và đưa ra các phương hướng, biện pháp hoàn thiện công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp ngành y. Tuy nhiên đề tài chưa phản ánh hết các nội dung tổ chức kế toán, chưa bám sát được vào các cơ chế quản lý của Nhà nước hiện hành. Luận văn thạc sĩ “ Hoàn thiện công tác kế toán ở các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Nam” của tác giả Võ Thị Tuyết Nga (2014). Trong công trình này, tác giả đã tập trung làm sáng tỏ các vấn đề lý luận thực tiễn và đồng thời đưa ra một số giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức kế toán, tuy nhiên vẫn chưa đưa ra thực trạng và giải pháp hoàn thiện về bộ máy kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Nam. Luận văn thạc sĩ “ Hoàn thiện công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Xây dựng thành phố Đà Nẵng” của tác giả Đặng Thị Thảo Nguyên (2015). Trong công trình nghiên cứu này, tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và đưa ra những nhận xét đánh giá 4
về kết quả đạt được một cách khách quan cũng như những hạn chế, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Xây dựng. Tuy nhiên, tác giả chưa đi sâu vào việc đề ra các giải pháp để hoàn thiện hệ tổ chức chứng từ, tổ chức hệ thống tài khoản, hệ thống sổ sách kế toán. Luận văn thạc sĩ “ Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Nhà xuất bản chính trị Quốc gia – Sự thật” của tác giả Trần Phương Linh (2016). Luận văn đã khái quát được những vấn đề cơ bản trong tổ chức kế toán tại các đơn vị sự nghiệp có thu, chỉ ra thực trạng cơ chế quản lý tài chính, các nội dung trong tổ chức công tác kế toán tại Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia – Sự thật. Tuy nhiên, về cơ sở lý thuyết, luận văn chưa đi sâu phân tích trong tổ chức bộ máy kế toán về đặc điểm lao động kế toán, xây dựng quy chế hoạt động của bộ máy kế toán, chưa chỉ ra những yêu cầu của tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý. Về thực trạng và đề xuất giải pháp, tác giả luận văn đã chỉ ra những tồn tại trong cơ chế quản lý tài chính, tuy nhiên chưa chỉ ra được những giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại ấy. Các luận văn nêu trên đã khái quát những vấn đề lý thuyết về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp, nêu ra được những thực trạng trong quản lý tài chính và tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị, từ đó đề xuất ra những giải pháp hoàn thiện. Tuy nhiên, những luận văn trên vẫn còn những khoảng trống nghiên cứu: Thứ nhất, các luận văn chưa chỉ ra được những yêu cầu của tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý. Thứ hai, về vấn đề tổ chức kiểm tra kế toán, các luận văn chỉ chủ yếu đầ cập đến vấn đề kiểm tra thủ công trên sổ sách mà chưa có luận văn nào đề cập đến vấn đề cần phân quyền trên hệ thống phần mềm kế toán, một vấn đề khá quan trọng trong việc ngăn chặn hiện tượng các kế toán viên tự ý sửa số liệu mà chưa thông qua sự đồng ý của phụ trách kế toán. Thứ ba, các luận văn trên đều nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc các lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường nói chung, cũng như tại tỉnh Bình Dương nói riêng. 5
- Các công trình nghiên cứu nước ngoài: Trong lĩnh vực tổ chức hạch toán kế toán trong các đơn vị hành chính sự nghiệp, trên thế giới chỉ có một số ít tác giả nghiên cứu. Điển hình trong số đó là tác giả Earl R.Wilson, Leo E.Hay, Susan C.Kattelus đã cùng viết cuốn sách nổi tiếng với tiêu đề là (Accounting for Governmental and Nonprofit Entities) tạm dịch “Kế toán nhà nước và các tổ chức phi lợi nhuận”. Cuốn sách này được coi là công trình khá công phu về các khía cạnh hoạt động khác nhau trong các đơn vị hành chính sự nghiệp nói chung. Nghiên cứu đi sâu vào phân tích đặc thù hoạt động của một số lĩnh vực sự nghiệp như giáo dục, y tế, lực lượng vũ trang.. Nội dung nghiên cứu trong cuốn sách bao gồm các nguyên tắc kế toán chung được chấp nhận, hưỡng dẫn cách lập báo cáo tài chính cuối kỳ, hướng dẫn cách ghi nhận các dự kiện. Công trình nghiên cứu của các chuyên gia như: GS.TS. Jess W.Hughes – Trường đại học Old Dominition, Paul sutcliffe – Chuyên gia tư vấn cao cấp thuộc liên đoàn kế toán quốc tế, Gillian Fawcett – Giám đốc lĩnh vực công ACCA toàn cầu, Reza Ali – Giám đốc phát triển kinh doanh ACCA khu vực Asean và Úc… Các công trình nghiên cứu này có điểm chung là nghiên cứu các mô hình áp dụng và xây dựng chuẩn mực kế toán lĩnh vực công, trên cơ sở đó đã làm rõ nội dung tổ chức công tác kế toán từ khâu chứng từ cho đến khâu lập các báo cáo tài chính trên cơ sở dồn tích và cơ sở kế toán tiền mặt cũng như tác dụng của mô hình này trong việc công khai và minh bạch hệ thống tài chính của chính phủ, đặc biệt các nghiên cứu này cũng chỉ ra các ích lợi từ việc vận dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế và cơ sở kế toán dồn tích. Mỗi luận văn nêu trên đã khái quát được những vấn đề lý thuyết về tổ chức kế toán ở một khía cạnh khác nhau và một mặt nào đó đã phản ánh cơ bản được ngành, lĩnh vực và đơn vị cụ thể mà tác giả đã nghiên cứu. Trong các nghiên cứu gần đây về tổ chức kế toán, chưa có công trình nghiên cứu về giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương. Vì vậy, tác giả chọn đề tài “ Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương”. 3. Mục tiêu nghiên cứu 6
3.1 Mục tiêu tổng quát Luận văn làm rõ một số vấn đề về cơ sở khoa học của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp cũng như phân tích các nhân tố chi phối đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp; luận văn phân tích thực trạng và đánh giá kết quả thực hiện về tổ chức công tác kế toán dựa trên 6 tiêu chí tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT thời gian qua và trên cơ sở đó, luận văn đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương trong thời gian tới. 3.2 Mục tiêu cụ thể - Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường. - Nghiên cứu, đề xuất những giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu về hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương - Phạm vi nghiên cứu: bao gồm 5 đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương: Văn phòng Đăng ký đất đai; Trung tâm Phát triển quỹ đất; Trung tâm Quan trắc – Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường; Trung tâm Công nghệ thông tin – Lưu trữ tài nguyên và môi trường; Quỹ bảo vệ Môi trường, số liệu nghiên cứu, khảo sát năm 2017. 5. Phương pháp nghiên cứu Tác giả chủ yếu vận dụng phương pháp nghiên cứu định tính để nghiên cứu đề tài, bao gồm: + Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu và tổng hợp tài liệu từ các giáo trình, các nghiên cứu có liên quan đã được công bố. Thu thập các dữ liệu thứ cấp bao gồm các quyết định, các chứng từ và sổ kế toán, báo cáo kế toán có liên quan đến tổ chức công 7
tác kế toán năm 2017 từ các Phòng Kế hoạch - Tài chính tại 05 đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương giúp tác giả có những nhận định và đánh giá thực tiễn. + Phương pháp tổng hợp – phân tích dữ liệu: Dựa vào các thông tin, tài liệu thu thộng được, qua việc sưu tầm trên sách báo, tạp chí, qua việc tìm kiếm trên các website,... các thông tin được lựa chọn, phân loại và sắp xếp một cách hệ thống, tác giả sử dụng phầm mềm EXCEL để phân tích, tính toán khoa học tỉ lệ phần trăm cho từng nội dung. Bên cạnh đó phương pháp định lượng cũng được sử dụng trong luận văn, đó là việc khảo sát 05 đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương và thống kê số liệu thu thập được, qua đó đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện vấn đề như mục tiêu đã đề ra. Tổng số phiếu khảo sát phát ra là 25 phiếu và kết quả thu về là 25 phiếu (chiếm tỷ lệ 100% số phiếu khảo sát gửi đi). Phiếu khảo sát được phát đến từng lãnh đạo quản trực tiếp và các kế toán viên tại 05 đơn vị sự nghiệp thuộc Sở TNMT tỉnh Bình Dương. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, kết cấu nội dung của luận văn được trình bày thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp. Chương 2: Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương. 8