Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:163

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam" nhằm nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG - THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG - XẪ HỘI NGUYỄN THU HIỀN KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH NÔNG NGHIỆP PHÚ NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN HÀ NỘI - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG - THƢƠNG BINH VÀ XÃ HỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI --------------- NGUYỄN THU HIỀN KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH NÔNG NGHIỆP PHÚ NAM Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 8340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN CÁN BỘ HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ THỊ THANH HƢƠNG HÀ NỘI - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn về đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào khác cho tới thời điểm này. Các số liệu, kết quả trong Luận văn này là khách quan và xuất phát từ tình hình thực tế của Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam do bản thân trực tiếp thu thập, tổng hợp dƣới sự cho phép và tạo điều kiện của giám đốc và nhân sự phòng kế toán. Ngoài ra, Luận văn này có sử dụng các trích dẫn, tham khảo từ các nguồn khác nhau đều đã đƣợc trích dẫn nguồn gốc rõ ràng và liệt kê đầy đủ tại danh mục tài liệu tham khảo. Tác giả Nguyễn Thu Hiền
MỤC LỤC Trang DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................ I DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU .................................... II MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .................................................... 2 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................... 5 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu .................................................................... 6 5. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................... 7 6. Những đóng góp mới của đề tài .................................................................... 8 7. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 8 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI ............................................................................................... 10 1.1. Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp thƣơng mại trên góc độ kế toán tài chính ............................................ 10 1.2. Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp thƣơng mại trên góc độ kế toán quản trị ............................................. 34 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH NÔNG NGHIỆP PHÚ NAM....................................................................................................... 49 2.1. Khái quát chung về Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam................... 49
2.2. Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam .......................................................... 58 2.3. Đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam .......................................... 78 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH NÔNG NGHIỆP PHÚ NAM .......................................................................... 88 3.1. Định hƣớng phát triển của Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam........ 88 3.2. Giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam .......................................... 89 3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp ................................................................ 101 KẾT LUẬN ................................................................................................... 104 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 105 PHỤ LỤC ............................................................................................................
I DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Diễn giải DT Doanh thu GTGT Giá trị gia tăng GVHB Giá vốn hàng bán NVL Nguyên vật liệu QLDN Quản lý doanh nghiệp SXKD Sản xuất kinh doanh TK Tài khoản TNDN Thu nhập doanh nghiệp TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSCĐ Tài sản cố định
II DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Trang Sơ đồ 2.1: Quy trình kinh doanh tại Công ty .................................................. 51 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ bộ máy quản lý tại Công ty ................................................. 52 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán ....................................................... 54 Sơ đồ 2.4: Quy trình lập dự toán và báo cáo kế toán quản trị......................... 74 Bảng 3.1: Mẫu dự toán doanh thu ................................................................... 93 Bảng 3.2: Mẫu báo cáo thực hiện doanh thu................................................... 94 Bảng 3.3: Phân loại chi phí tại Công ty theo hình thái chi phí ....................... 96 Bảng 3.4: Mẫu báo cáo chi phí quý 2/2019 .................................................... 98 Bảng 3.5: Mẫu báo cáo xác định kết quả kinh doanh quý 2/2019 ................ 100 Bảng 3.6: Phân tích chi phí quý 2/2019 ........................................................ 101
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nền kinh tế càng ngày càng phát triển đã mở ra vô vàn cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp. Để có thể tồn tại và vƣơn lên thì các doanh nghiệp cần chủ động trong sản xuất kinh doanh, nắm bắt các thông tin, đặc biệt là các thông tin kinh tế tài chính một cách nhanh chóng và chuẩn xác. Việc quản lý tốt doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động kinh doanh là yếu tố quan trọng góp phần tăng cƣờng năng lực cạnh tranh, đảm bảo sự an toàn cũng nhƣ khả năng đạt hiệu quả cao khi ban hành các quyết định kinh doanh đƣa doanh nghiệp phát triển. Mục tiêu của các doanh nghiệp là tồn tại và phát triển và tối đa hóa lợi nhuận. Để đạt đƣợc mục tiêu đó, thì các nhà quản trị doanh nghiệp phải kiểm soát đƣợc mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trên nền tảng một hệ thống thông tin quản lý chính xác, kịp thời, trung thực, khách quan do kế toán. Trong đó, điển hình là thông tin về doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh. Trong nền kinh tế thị trƣờng hiện nay, vấn đề mà các doanh nghiệp luôn băn khoăn, lo lắng là: “Hoạt động kinh doanh có hiệu quả hay không? Doanh thu có trang trải đƣợc toàn bộ chi phí bỏ ra hay không? Làm thế nào để tối đa hóa lợi nhuận?”. Thật vậy, xét về mặt tổng thể, các doanh nghiệp không những chịu tác động của quy luật giá trị mà còn chịu tác động của quy luật cung cầu và quy luật cạnh tranh. Khi sản phẩm của doanh nghiệp đƣợc thị trƣờng chấp nhận có nghĩa là giá trị của sản phẩm đƣợc thực hiện, lúc này doanh nghiệp sẽ thu đƣợc một khoản gọi là doanh thu bán hàng qua quá trình tiêu thụ. Đó chính là nguồn thu quan trọng, chủ yếu để doanh nghiệp bù đắp chi phí, trang trải cho số vốn đã bỏ ra, có tiền để thanh toán lƣơng, tiền thƣởng cho cán bộ, công nhân viên và làm tròn nghĩa vụ với nhà nƣớc, phần
2 còn lại sau khi bù đắp đƣợc toàn bộ chi phí đƣợc gọi là lợi nhuận. Để có lợi nhuận thì doanh nghiệp phải có mức doanh thu hợp lý, chủ yếu phát sinh từ việc tiêu thụ hàng hóa, sản phẩm. Tiêu thụ hàng hóa là vấn đề quan trọng hàng đầu trong các doanh nghiệp thƣơng mại, đặc biệt là tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam – chuyên kinh doanh các mặt hàng về phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và các sản phẩm nông cụ, do Nhà nƣớc ban hành nhiều chủ trƣơng, chính sách mới trong lĩnh vực phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và sản phẩm nông cụ, cũng nhƣ các “ông lớn” đã có tên tuổi trong ngành này, do đó việc tiêu thụ sản phẩm càng gặp khó khăn lớn hơn. Vì vậy, công tác hạch toán chi phí, doanh thu là công tác vô cùng quan trọng đây là hoạt động kinh doanh chính, luôn gắn liền với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp thƣơng mại vừa và nhỏ nói riêng. Qua nghiên cứu và công tác thực tế tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam cho thấy, quy định kế toán về doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh còn bộc lộ nhiều hạn chế, chƣa phát huy đƣợc một cách tốt nhất các thông tin cho các nhà quản lý để phục vụ cho việc phân tích, đƣa ra quyết định. Nhận thức đƣợc ý nghĩa quan trọng của vấn đề trên nên tôi chọn đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài - Luận văn thạc sỹ: “Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Đầu tƣ và Xây dựng Bê tông Thịnh Liệt” của tác giả Trịnh Tiến Dũng, trƣờng Đại học Lao động – Xã Hội năm 2016. Tác giả đã trình bày thực trạng và quan điểm tƣơng đối toàn diện, đầy đủ về công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp sản xuất bê tông. Tác giả đã trình bày tƣơng đối hoàn chỉnh về các
3 chứng từ đƣợc sử dụng đều phù hợp với yêu cầu nghiệp vụ kinh tế phát sinh và cơ sở pháp lý của nghiệp vụ, tổ chức hệ thống sổ sách áp dụng hình thức chứng từ ghi sổ phù hợp với lao động kế toán và tạo điều kiện cho chuyên môn hóa công tác kế toán. Dù tác giả dành phần lớn dung lƣợng để khai thác công tác kế toán doanh thu, chi phí dƣới góc độ kế toán tài chính nhƣng giá trị của luận văn dƣới góc độ kế toán quản trị cũng tạo đƣợc dấu ấn khá sắc nét. Tuy nhiên, phạm vi nghiên cứu của luận văn này tại công ty Cổ phần Đầu tƣ và Xây dựng Bê tông Thịnh Liệt là một công ty thuộc lĩnh vực sản xuất bê tông. Do đó, nhiều nội dung nghiên cứu thực chất là không phù hợp với công ty thuần thƣơng mại nhƣ Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam. - Luận văn thạc sỹ: “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Đầu tƣ và Phát triển thƣơng mại Vƣơng Gia” của tác giả Nguyễn Thị Ngọc Bích, trƣờng Đại học Thƣơng mại năm 2019 đã khái quát đƣợc về khái niệm, vai trò, nhiệm vụ, ý nghĩa của công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thƣơng mại. Tác giả đã phản ánh đƣợc các nội dung, hệ thống sổ sách kèm theo hình thức kế toán nhƣ nhật ký chung, nhật ký sổ cái, chứng từ ghi sổ, nhật ký chứng từ,....trong doanh nghiệp. Tác giả đã cho rằng công tác tổ chức công tác kế toán kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh là một trong các yếu tố đảm bảo sự thành công cho các quyết định kinh doanh của doanh nghiệp. Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn, tác giả cũng đã đƣa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán, hoàn thiện cách tạo mã thống nhất cho đối tƣợng trên các tài khoản, nội dung kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh,..... Tuy nhiên, luận văn của tác giả chỉ nghiên cứu, đánh giá công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh có nhiều lập luận về
4 hệ thống kế toán chƣa đƣợc chặt chẽ, linh hoạt, chƣa chi tiết, chƣa phân loại cụ thể doanh thu và chi phí. - Luận án tiến sĩ kinh tế: “Hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi ở miền Bắc” của tác giả Phạm Hoài Nam, trƣờng Học viện Tài chính năm 2019 đã đƣa ra các lập luận và hệ thống hóa làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp nói chung. Đồng thời, luận án đã trình bày đƣợc thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi ở miền Bắc dƣới góc độ kế toán tài chính và kế toán quản trị, từ đó chỉ ra các ƣu điểm, nhƣợc điểm và nguyên nhân hạn chế. Luận án đã đƣa ra đƣợc những hạn chế và có đề xuất các giải pháp hoàn thiện về đề tài nghiên cứu cùng với đó là các kiến nghị, điều kiện thực hiện giải pháp. Tuy nhiên, với giới hạn của đề tài, tác giả chỉ chú trọng và đi sâu nghiên cứu và tập trung giải quyết các vấn đề kế toán tại doanh nghiệp sản xuất. Vì vậy, kết quả của công trình khoa học này chƣa thực sự phù hợp với công tác kế toán tại doanh nghiệp thƣơng mại, không có yếu tố sản xuất nhƣ Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam. - Luận văn thạc sỹ: “Kế toán quản trị doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Hoa Lan” của tác giả Hoàng Thị Bích, trƣờng Đại học Thƣơng mại năm 2019. Tác giả đã phản ánh đƣợc thực trạng về công tác kế toán quản trị doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh. Đồng thời cũng đƣa ra các nhận định về ƣu điểm, hạn chế và giải pháp hoàn thiện công tác kế toán dƣới góc độ kế toán quản trị, giúp cho độc giả hiểu sâu hơn về công tác kế toán quản trị tại công ty.
5 Tuy nhiên, tác giả mới chỉ đi sâu vào nghiên cứu công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp dƣới góc độ kế toán quản trị, chƣa có cái nhìn toàn cảnh về công tác kế toán trên góc độ kế toán tài chính. Nhƣ vậy việc áp dụng những giải pháp hoàn thiện của đề tài này chƣa thể phục vụ cho công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam trên cả hai góc độ về kế toán tài chính và kế toán quản trị. Nhƣ vậy, các công trình nghiên cứu liên quan tới kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh đã thực hiện chƣa thực sự đầy đủ và toàn diện và cũng chƣa có các đề tài luận văn về vấn đề này tại công ty về nông nghiệp nói chung và tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam nói riêng. Do đó việc nghiên cứu vấn đề này tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam là cần thiết. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích: nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam. - Nhiệm vụ: + Hệ thống hóa, làm rõ hơn những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh. + Đánh giá, phân tích những thực trạng, phát hiện các ƣu điểm, đặc biệt là các hạn chế về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam để từ đó xác định nguyên nhân của các hạn chế trên.
6 + Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán về doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam. 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh. - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: Nghiên cứu tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam + Về thời gian: Số liệu nghiên cứu năm 2018 – 2019 + Về nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trên góc độ kế toán tài chính và nghiên cứu khái quát để đƣa ra một số luận điểm cơ bản về công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trên góc độ kế toán quản trị. Cụ thể:  Trên góc độ kế toán tài chính: Đây là nội dung nghiên cứu chính của đề tài. Tác giả nghiên cứu sâu về thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh bao gồm hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ sách kế toán và việc hạch toán, theo dõi các nghiệp vụ kế toán phát sinh. Từ đó đƣa ra đánh giá về ƣu, nhƣợc điểm trong công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam và đƣa ra một số giải pháp để hoàn thiện công tác kế toán này tại Công ty.  Trên góc độ kế toán quản trị: Đề tài nghiên cứu khái quát trên một số khía cạnh cơ bản của công tác kế toán quản trị doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam. Tác giả nghiên
7 cứu về việc phân loại chi phí phục vụ việc ra quyết định, hệ thống dự toán và báo cáo quản trị cơ bản, phân tích thông tin phù hợp cho việc ra quyết định để đƣa ra một vài giải pháp hoàn thiện công tác kế toán quản trị tại Công ty. - Câu hỏi đặt ra trong nghiên cứu: + Cơ sở lý luận của kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thƣơng mại là gì? + Thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam dƣới góc độ kế toán tài chính và góc độ kế toán quản trị hiện nay nhƣ thế nào? + Những giải pháp nào để hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam? 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phƣơng pháp tiếp cận thông tin: Vận dụng các cơ sở lý thuyết liên quan đến kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh để phân tích thực trạng của vấn đề này tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam. Đồng thời luận văn sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu định tính và định lƣợng để thu thập và xử lý thông tin. - Phƣơng pháp điều tra phỏng vấn: + Nguồn dữ liệu sơ cấp: Trực tiếp khảo sát công bố kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam để thu thập thông tin đảm bảo tính xác thực cho công tác nghiên cứu.
8 + Nguồn dữ liệu thứ cấp: tiếp cận với các thông tƣ, văn bản của Quốc hội, bộ, ban ngành về đề tài nghiên cứu. Tài liệu giới thiệu về doanh nghiệp, đặc điểm, mục tiêu, phƣơng hƣớng, chính sách phát triển của Công ty; các sổ sách, chứng từ kế toán liên quan đến kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty… Tác giả sử dụng Câu hỏi phỏng vấn (Phụ lục 0.1) để điều tra, thu thập thông tin phục vụ cho việc khảo sát, nghiên cứu về công tác kế toán tại Công ty. Đối tƣợng phỏng vấn là các nhân viên kế toán trong Công ty. Việc phỏng vấn đƣợc thực hiện trực tiếp tại phòng Kế toán của Công ty. - Phƣơng pháp xử lý phân tích dữ liệu: Các dữ liệu thu thập đƣợc sẽ đƣợc kiểm tra, chắt lọc những thông tin hữu ích nhất liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Sau đó sẽ đƣợc thống kê, phân tích, đánh giá bằng các cách khác nhau nhƣ dùng bảng biểu, sơ đồ,… 6. Những đóng góp mới của đề tài - Đóng góp về mặt lý luận: Làm rõ về các vấn đề lý thuyết, khái niệm về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh. - Đóng góp về mặt thực tiễn: Đƣa ra các giải pháp hoàn thiện về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và các danh mục, tài liệu liên quan, luận văn đƣợc trình bày với 3 nội dung chính: Chƣơng 1: Lý luận chung về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp thƣơng mại
9 Chƣơng 2: Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Nông nghiệp Phú Nam
10 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI 1.1. Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp thƣơng mại trên góc độ kế toán tài chính 1.1.1. Những vấn đề chung liên quan đến doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong kế toán tài chính 1.1.1.1. Khái quát về doanh thu trong kế toán tài chính * Khái niệm: Doanh thu là một chỉ tiêu quan trọng, là một trong những căn cứ đánh giá kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong từng thời kỳ nhất định. Hiện nay, có rất nhiều quan niệm và cách hiểu về doanh thu, có thể nhắc đến nhƣ: Theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam số 01 “Chuẩn mực chung” (Ban hành và công bố theo Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC): “Doanh thu và thu nhập khác đƣợc ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh khi thu đƣợc lợi ích kinh tế trong tƣơng lai có liên quan đến sự gia tăng về tài sản hoặc giảm bớt nợ phải trả và giá trị gia tăng đó phải xác định đƣợc một cách đáng tin cậy.”; “Doanh thu phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh thông thƣờng của doanh nghiệp và thƣờng bao gồm: doanh thu bán hàng, doanh thu cung cấp dịch vụ, tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức và lợi nhuận đƣợc chia…”. Theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam số 14 “Doanh thu và thu nhập khác” (Ban hành và công bố theo Quyết định số 149/2001/QĐ-BTC): “Doanh
11 thu là tổng các giá trị lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu đƣợc trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thƣờng của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sỡ hữu.”; “Doanh thu chỉ bao gồm tổng giá trị của các lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu đƣợc hoặc sẽ thu đƣợc. Các khoản thu hộ bên thứ ba không phải là nguồn lợi ích kinh tế, không làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ không đƣợc coi là doanh thu. Các khoản góp vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu làm tăng vốn chủ sở hữu nhƣng không là doanh thu.”. Theo thông tƣ số 200/2014/TT-BTC ban hành ngày 22/12/2014 về Hƣớng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp thì doanh thu đƣợc hiểu nhƣ sau: “Doanh thu là lợi ích kinh tế thu đƣợc làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp ngoại trừ phần đóng góp thêm của các cổ đông. Doanh thu đƣợc ghi nhận tại thời điểm giao dịch phát sinh, khi chắc chắn thu đƣợc lợi ích kinh tế, đƣợc xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đƣợc quyền nhận, không phân biệt đã thu tiền hay sẽ thu đƣợc tiền”. Có thể hiểu, doanh thu là giá trị gia tăng mà doanh nghiệp có đƣợc khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho khách hàng; không bao gồm vốn góp, các khoản thu hộ bên thứ ba, giao dịch trao đổi hàng hóa, dịch vụ này đổi lấy hàng hóa, dịch vụ khác. Ngoài ra, còn có các khoản giảm trừ doanh thu làm ảnh hƣởng trực tiếp đến doanh thu thực tế mà doanh nghiệp nhận đƣợc. Theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam số 14 “Doanh thu và thu nhập khác” (Ban hành và công bố theo Quyết định số 149/2001/QĐ-BTC), các khoản giảm trừ doanh thu đƣợc định nghĩa nhƣ sau: - Chiết khấu thƣơng mại: là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách hàng mua hàng với khối lƣợng lớn.
12 - Giảm giá hàng bán: là khoản giảm trừ cho ngƣời mua do hàng hóa kém phẩm chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu. - Giá trị hàng bán bị trả lại: là giá trị khối lƣợng hàng bán đã xác định là tiêu thụ bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán. - Chiết khấu thanh toán: là khoản tiền ngƣời bán giảm trừ cho ngƣời mua, do ngƣời mua thanh toán tiền mua hàng trƣớc thời hạn theo hợp đồng. Nhƣ vậy, doanh thu là phần giá trị mà doanh nghiệp thu đƣợc trong quá trình hoạt động kinh doanh bằng việc bán sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình sau khi đã trừ đi các khoản giảm trừ doanh thu (nếu có); doanh thu phát sinh từ các hoạt động đầu tƣ tài chính và các hoạt động khác của doanh nghiệp, không bao gồm việc tăng vốn chủ hữu bằng các hình thức góp vốn, trao đổi hàng đổi hàng, thu hộ bên thứ ba… Doanh thu đƣợc ghi nhận tại thời điểm giao dịch phát sinh, khi chắc chắn thu đƣợc lợi ích kinh tế, đƣợc xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đƣợc quyền nhận, không phân biệt đã thu tiền hay sẽ thu đƣợc tiền. * Phân loại: Có rất nhiều cách phân loại doanh thu, tùy thuộc vào mục đích sử dụng thông tin mà mỗi cách phân loại sẽ có những ƣu nhƣợc điểm khác nhau. Có thể kể đến các cách phân loại doanh thu nhƣ sau: - Phân loại theo mối quan hệ với hệ thống tổ chức kinh doanh: + Doanh thu bán hàng nội bộ: là doanh thu từ việc bán hàng hóa, dịch vụ trong nội bộ doanh nghiệp, giữa các đơn vị hạch toán cùng ngành, trực thuộc một công ty, tập đoàn. + Doanh thu bán hàng ra bên ngoài: là doanh thu từ việc bán hàng hóa, dịch vụ giữa doanh nghiệp với các đối tác bên ngoài, không thuộc phạm vi trong cùng một tổng công ty - Phân loại theo hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp:
13 + Doanh thu từ bán hàng hóa: là toàn bộ doanh thu tƣơng ứng với khối lƣợng hàng hóa, thành phẩm đã bán ra + Doanh thu từ cung cấp dịch vụ: là toàn bộ doanh thu tƣơng ứng với phần dịch vụ đã hoàn thành, cung cấp cho khách hàng và đƣợc khách hàng chấp nhận thanh toán + Doanh thu hoạt động tài chính: là toàn bộ doanh thu phát sinh từ hoạt động đầu tƣ tài chính nhƣ: tiền lãi, tiền cổ tức, bán chứng khoán, thu nhập từ thu hồi các khoản đầu tƣ góp vốn… - Phân loại theo hình thức bán hàng: + Doanh thu từ bán buôn: đây là khoản doanh thu phát sinh từ những hợp đồng kinh tế khách hàng đặt mua với số lƣợng lớn hàng hóa, tổng giá trị mỗi hợp đồng lớn, bên mua thƣờng đƣợc hƣởng các chính sách chiết khấu thƣơng mại. + Doanh thu từ bán lẻ: đây là khoản doanh thu phát sinh với tần suất lớn và thƣờng xuyên, khách hàng mua hàng hóa với số lƣợng nhỏ lẻ, giá trị đơn hàng nhỏ và thƣờng thanh toán ngay khi nhận hàng. - Phân loại theo phƣơng thức thanh toán tiền hàng: + Doanh thu thanh toán bằng tiền mặt: khách hàng hoặc bên thứ ba nhờ thu hộ trực tiếp trả tiền mặt cho doanh nghiệp + Doanh thu thanh toán bằng chuyển khoản: Ngân hàng đóng vai trò trung gian trong việc thực hiện chuyển tiền từ tài khoản của doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác hoặc bù trừ lẫn nhau khi nhận đƣợc yêu cầu thanh toán của các bên tham gia mua bán - Phân loại theo phƣơng thức bán hàng: + Doanh thu bán hàng trực tiếp: doanh thu từ việc bán hàng mà bên bán trực tiếp giao hàng cho bên mua tại kho hoặc tại cửa hàng, không bán qua trung gian