Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai" được hoàn thành với mục tiêu nhằm khảo sát và đánh giá thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai. Qua đó rút ra những ưu, nhược điểm trong công tác kế toán thu, chi của bệnh viện; Từ việc phân tích, đánh giá thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai để đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán thu, chi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN PHẠM THANH SƠN KẾ TOÁN THU, CHI TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN Mã số: 834 03 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG THỊ MINH CHÂU HÀ NỘI, NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ: “Kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Hoàng Thị Minh Châu. Luận văn chƣa đƣợc công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu nội dung đƣợc trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả Phạm Thanh Sơn
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của tập thể cán bộ khoa sau đại học, giảng viên trƣờng Đại học Công Đoàn đã truyền đạt cho Tôi những kiến thức quý báu trong suốt quá trình học tập tại trƣờng. Xin đƣợc gửi lời cảm ơn tới ban Giám đốc, các phòng ban và cán bộ công nhân viên Bệnh viện Bạch Mai đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi khảo sát nghiên cứu thực tế để hoàn thành luận văn. Đặc biệt, Tôi cũng bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến TS. Hoàng Thị Minh Châu, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ MỞ ĐẦU....................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 1 2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu ................................................................. 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 4 5. Phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................................. 4 6. Đóng góp của đề tàinghiên cứu........................................................................ 6 7. Kết cấu luận văn ............................................................................................... 6 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN THU, CHI TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP............................................................................................ 7 1.1. Khái quát về đơn vị sự nghiệp công lập .................................................... 7 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm các đơn vị sự nghiệp công lập ................................. 7 1.1.2. Phân loại các đơn vị sự nghiệp công lập .................................................. 10 1.2. Nội dung thu, chi và cơ chế quản lý tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập ................................................................................................. 12 1.2.1. Nội dung thu trong các đơn vị sự nghiệp công lập .................................. 12 1.2.2. Nội dung chi tại các đơn vị sự nghiệp công lập ....................................... 14 1.2.3. Quy trình quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập ................ 18 1.2.4. Cơ chế quản lý quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập .............. 21 1.3. Kế toán thu, chi trong các đơn vị sự nghiệp công lập............................ 24 1.3.1. Chứng từ kế toán sử dụng ........................................................................ 24 1.3.2. Tài khoản kế toán sử dụng ....................................................................... 24 1.3.3. Nội dung kế toán ...................................................................................... 30
Tiểu kết chƣơng 1..................................................................................................... 35 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN THU, CHI TẠI VIỆN BẠCH MAI ......... 36 2.1. Tổng quan về Bệnh viện Bạch Mai .......................................................... 36 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển............................................................... 36 2.1.2. Đặc điểm tổ chức quản lý của Bệnh viện Bạch Mai ................................ 38 2.1.3. Cơ chế quản lý tài chính và đặc điểm tổ chức công tác kế toán của Bệnh viện Bạch Mai .................................................................................................... 38 2.1.4. Nội dung thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai............................................... 46 2.2. Thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai............................. 53 2.2.1. Chứng từ kế toán sử dụng ........................................................................ 53 2.2.2. Tài khoản kế toán sử dụng ....................................................................... 54 2.2.3. Phƣơng pháp kế toán ................................................................................ 56 2.3. Đánh giá thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai ............. 59 2.3.1. Kết quả đạt đƣợc ...................................................................................... 59 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ............................................................... 61 Tiểu kết chƣơng 2..................................................................................................... 64 Chương 3. HOÀN THIỆN KẾ TOÁN THU, CHI TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI ............................................................................................................................. 65 3.1. Định hƣớng phát triển của Bệnh viện Bạch Mai ................................... 65 3.2. Yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai ..................................................................................................................... 67 3.2.1. Yêu cầu hoàn thiện ................................................................................... 67 3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện.............................................................................. 70 3.3. Giải pháp hoàn thiện kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai ............ 71 3.3.1. Hoàn thiện chứng từ kế toán .................................................................... 71 3.3.2. Hoàn thiện vận dụng tài khoản kế toán .................................................... 74 3.3.3. Hoàn thiện hệ thống sổ kế toán ................................................................ 74 3.4. Điều kiện thực hiện giải pháp .................................................................. 77 3.4.1. Về phía các cơ quan quản lý Nhà nƣớc ................................................... 77
3.4.2. Về phía Bệnh viện Bạch Mai ................................................................... 78 Tiểu kết chƣơng 3..................................................................................................... 80 KẾT LUẬN................................................................................................................. 81 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 82 PHỤ LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT STT Ký hiệu Từ viết tắt 1 BCTC Báo cáo tài chính 2 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp 3 BHYT Bảo hiểm y tế 4 BHXH Bảo hiểm xã hội 5 BTC Bộ Tài chính 6 BYT Bộ Y tế 7 DV Dịch vụ 8 DVYT Dịch vụ y tế 9 HCSN Hành chính sự nghiệp 10 KCB Khám chữa bệnh 11 KPCĐ Kinh phí công đoàn 12 KTQT Kế toán quản trị 13 KTTC Kế toán tài chính 14 NSNN Ngân sách nhà nƣớc 15 SNCL Sự nghiệp công lập 16 SXKD Sản xuất kinh doanh 17 TK Tài khoản 18 TSCĐ Tài sản cố định
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 2.1. Nguồn thu của Bệnh viện Bạch Mai trong giai đoạn 2018-2020 ...... 49 Bảng 3.1. Bảng tổng hợp vật tƣ y tế sử dụng ..................................................... 73 Bảng 3.2. Bảng tổng hợp chứng từ doanh thu khám, chữa bệnh theo yêu cầu ....... 73 Bảng 3.3. Sổ chi tiết doanh thu hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ .......... 75 Bảng 3.4. Bảng tổng hợp chi tiết doanh thu hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ ................................................................................................... 76 Bảng 3.5. Sổ chi tiết chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ ............... 76 Bảng 3.6. Bảng tổng hợp chi tiết chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ ........................................................................................................... 77 Sơ đồ 2.1. Tổ chức bộ máy hoạt động của Bệnh viện Bạch Mai....................... 39 Sơ đồ 2.2. Tổ chức bộ máy kế toán tại Bệnh viện Bạch Mai ............................ 43
DANH MỤC PHỤ LỤC Phụ lục 1.1: Kế toán tiếp nhận và sử dụng nguồn thu hoạt động từ NSNN cấp Phụ lục 1.2. Kế toán tiếp nhận và sử dụng nguồn viện trợ, vay nợ nƣớc ngoài Phụ lục 1.3. Kế toán thu phí, lệ phí và sử dụng nguồn thu phí đƣợc khấu trừ, để lại Phụ lục 1.4. Kế toán doanh thu hoạt động SXKD, dịch vụ Phụ lục 1.5. Kế toán giá vốn hàng bán Phụ lục 1.6. Kế toán chi phí quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ Phụ lục 1.7. Kế toán doanh thu hoạt động tài chính Phụ lục 1.8. Kế toán các nghiệp vụ chi phí hoạt động tài chính Phụ lục 1.9. Kế toán các khoản thu khác Phụ lục 1.10. Kế toán các khoản chi khác Phụ lục 2.1. Phiếu thu số 1561 Phụ lục 2.2. Phiếu xuất kho số 376 Phụ lục 2.3. Giấy báo Có của ngân hàng Phụ lục 2.4. Giấy báo Nợ Phụ lục 2.5. Phiếu thu số 2157 Phụ lục 2.6. Phiếu chi số 255 Phụ lục 2.7. Trích sổ nhật ký chung Phụ lục 2.8. Trích Sổ cái TK 511 Phụ lục 2.9. Trích Sổ cái TK 611 Phụ lục 2.10. Trích Sổ cái TK 531 Phụ lục 2.11. Trích Sổ cái TK 642 Phụ lục 2.12. Trích Sổ cái TK 515 Phụ lục 2.13. Trích Sổ cái TK 615 Phụ lục 2.14. Trích Sổ cái TK 711 Phụ lục 2.15. Trích Sổ cái TK 811
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Các đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) đƣợc hình thành và phát triển nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh quốc phòng, là bộ phận quan trọng trong cơ cấu tổ chức bộ máy của Nhà nƣớc và là cơ sở để một đất nƣớc phát triển toàn diện, bền vững. Để chất lƣợng sản phẩm dịch vụ cũng nhƣ thành quả nghiên cứu mà các đơn vị SNCL cung cấp đáp ứng đƣợc mục tiêu, yêu cầu mà Chính phủ đặt ra, bên cạnh việc nâng cao trình độ chuyên môn cho các cán bộ trong đơn vị đồng thời phải nâng cao hiệu quả quản lý cũng nhƣ sử dụng kinh phí trong các đơn vị SNCL. Để đạt đƣợc điều này thì kế toán đóng vai trò rất quan trọng. Kế toán cung cấp thông tin phục vụ việc quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí đƣợc ngân sách nhà nƣớc cấp và các nguồn khác tại đơn vị. Đất nƣớc ta đang trên đà phát triển về mọi mặt, đi đôi với sự phát triển này thì hệ thống kế toán đang dần đƣợc cải thiện hơn để phù hợp với thay đổi của đất nƣớc nói riêng và thế giới nói chung, trong đó phải kể đến vai trò quan trọng của kế toán thu, chi trong các đơn vị SNCL. Kế toán thu, chi giúp các đơn vị quản lý nguồn tài chính của mình, sử dụng và phân bổ vốn hiệu quả, do đó việc nghiên cứu và hoàn thiện kế toán thu, chi là vấn đề đƣợc nhiều ngƣời quan tâm. Trong quá trình làm việc tại Bệnh viện Bạch Mai cùng với quá trình tìm hiểu các hoạt động kế toán, đặc biệt là hoạt động thu, chi của Bệnh viện, tác giả nhận thấy hàng năm lƣợng kinh phí cấp về Bệnh viện Bạch Mai tƣơng đối lớn, trên 100 tỷ đồng, ngoài ra Bệnh viện còn có các nguồn thu khác. Do vậy, kế toán hoạt động thu, chi tại Bệnh viện rất đƣợc chú trọng, quan tâm và có những cải cách, đổi mới để nâng cao hiệu quả sử dụng kinh phí song song với nâng cao chất lƣợng khám chữa bệnh và các yêu cầu mà Chính phủ đặt ra. Tuy nhiên bên cạnh những cải cách, đổi mới thì vẫn tồn tại một số hạn chế nhƣ nội dung một số chứng từ chƣa đầy đủ yếu tố bắt buộc, khâu kiểm tra chứng từ chƣa đƣợc coi trọng đúng mức, một số tài khoản chƣa đƣợc theo dõi
2 chi tiết, chƣa mở đầy đủ các sổ chi tiết. Chính vì vậy,tác giả lựa chọn đề tài “Kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai” làm đề tài Luận văn thạc sĩ kế toán của mình với mong muốn đƣa ra một số giải pháp hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai, đồng thời cũng tạo tiền đề cho các nghiên cứu ở phạm vi rộng hơn khi có điều kiện. 2. Tổng quan về tình hình nghiên cứu Ở Việt Nam, các nghiên cứu về kế toán hoạt động thu, chi trong các đơn vị sự nghiệp công lập đƣợc quan tâm và đề cập nhiều trong các nghiên cứu trong nhiều đề tài khoa học, luận văn thạc sĩ, cụ thể: - Luận văn thạc sỹ của tác giả Ngô Thu Hƣơng (2021), “Kế toán thu, chi và kết quả các hoạt động tại Viện Y - Dược học cổ truyền Việt Nam”, Trƣờng Đại học Công Đoàn, Hà Nội. Luận văn đã tìm hiểu đặc điểm cơ cấu tổ chức, đặc điểm chung công tác kế toán, khảo sát và đánh giá thực trạng kế toán thu, chi và kết quả các hoạt động tại Học viện Y - Dƣợc học cổ truyền Việt Nam. Qua đó rút ra những ƣu, nhƣợc điểm trong công tác kế toán thu, chi và kết quả các hoạt động của đơn vị. Các giải pháp mà tác giả đƣa ra là phù hợp và có tính thực tiễn cao.Tuy nhiên hạn chế của luận văn là chƣa minh họa đƣợc báo cáo quyết toán, chứng từ đƣa ra còn chƣa đa dạng. - Luận văn thạc sỹ của tác giả Trƣơng Minh Hào (2019), “Kế toán hoạt động thu, chi tại Bệnh viện đa khoa Hậu Lộc”, Trƣờng Đại học Thƣơng mại, Hà Nội. Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản và thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện đa khoa Huyện Hậu Lộc, Tỉnh Thanh Hóa, từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện kế toán thu, chi tại Bệnh viện. Ƣu điểm của luận văn là đã sử dụng phƣơng pháp phỏng vấn và điều tra trong phân tích, tuy nhiên hạn chế là chủ yếu tập trung vào kế toán thu chi hoạt động sự nghiệp, còn kế toán thu chi hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động tài chính và hoạt động khác chƣa đề cập nhiều. - Luận văn thạc sỹ của tác giả Phạm Thị Thu Hƣờng (2020), “Kế toán
3 hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện E”, Trƣờng Đại học Thƣơng mại, Hà Nội. Luận văn đã góp phần quan trọng trong việc hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận về kế toán thu, chi tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập theo quy định hiện hành. Trên cơ sở phân tích thực trạng kế toán hoạt động thu, chi tại đơn vị, luận văn đã đƣa ra những giải pháp kiến nghị nhằm giải quyếtnhững hạn chế còn tồn tại qua đó phát huy tốt lợi thế nhằm nâng cao chất lƣợnghoạt động của đơn vị, nâng cao tính tự chủ tự chịu trách nhiệm để hƣớng tới mụctiêu chung là giảm bớt gánh nặng chi ngân sách nhà nƣớc cho lĩnh vực y tế. - Luận văn thạc sĩ chuyên ngành kế toán năm 2021 của tác giả Đỗ Hải Hà với đề tài “Kế toán thu, chi và kết quả các hoạt động tại Bệnh viện Nhi Trung ương” tại Trƣờng Đại học Công đoàn. Tác giả đã sử dụng các số liệu năm 2019 để phân tích và đánh giá thực trạng thu, chi và kết quả các hoạt động tại Bệnh viện Nhi Trung ƣơng. Thông qua các hạn chế, tồn tại để đƣa ra các giải pháp hoàn thiện kế toán thu, chi và kết quả các hoạt động cho Bệnh viện Nhi Trung ƣơng, góp phần đảm bảo thu chi có hiệu quả tuyệt đối và phát triển bền vững cho Bệnh viện Nhi Trung ƣơng.Luận văn có ƣu điểm là số liệu minh họa đa dạng, tuy nhiên giải pháp chƣa mang tính thực tiễn cao. Nhìn chung, các đề tài đều đã đề cập đến vấn đề kế toán hoạt động thu, chi tại các đơn vị sự nghiệp công lập, đã phân tích và làm rõ lý luận chung cũng nhƣ thực trạng về kế toán hoạt động thu, chi tại một số đơn vị SNCL, chỉ ra đƣợc những ƣu điểm, tồn tại, nguyên nhân và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của kế toán hoạt động thu, chi đối với các đơn vị lựa chọn nghiên cứu. Tuy nhiên, chƣa có công trình nào nghiên cứu, phân tích một cách cụ thể, toàn diện về công tác kế toán hoạt động thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai. Vì vậy, trong nghiên cứu này tác giả sẽ tiếp tục kế thừa các công trình của các tác giả đã nghiên cứu trƣớc đây về cơ sở lý luận kế toán thu chi trong các đơn vị sự nghiệp công lập và trên cơ sở khảo sát nguồn dữ liệu thứ cấp về kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai. Qua đó, tác giả mong muốn đề xuất các giải
4 pháp hoàn thiện kế toán thu, chi tại bệnh viện. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai, qua đó đề xuất một số các giải pháp hoàn thiện kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa và làm rõ những lý luận chung về kế toán thu, chi tại các đơn vị SNCL. - Khảo sát và đánh giá thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai. Qua đó rút ra những ƣu, nhƣợc điểm trong công tác kế toán thu, chi của bệnh viện. - Từ việc phân tích, đánh giá thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Maiđể đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán thu, chi. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về kế toán thu, chi trong các đơn vị sự nghiệp công lập. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Không gian nghiên cứu: Bệnh viện Bạch Mai. - Thời gian nghiên cứu: Luận văn tiến hành khảo sát và thu thập số liệu minh chứng về kế toán thu, chi tại đơn vị khảo sát trong năm 2020. - Về nội dung: nghiên cứu kế toán thu chi dƣới góc độ kế toán tài chính (không nghiên cứu kế toán thu, chi từ các hoạt động liên kết). 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Xuất phát từ đối tƣợng, phạm vi và mục tiêu nghiên cứu phƣơng pháp nghiên cứu đƣợc sử dụng nhƣ sau: 5.1. Phương pháp tiếp cận Tác giả sử dụng phƣơng pháp tiếp cận là định tính 5.2. Dữ liệu và phương pháp thu thập dữ liệu Nghiên cứu sử dụng hai nguồn dữ liệu trong quá trình nghiên cứu đó là
5 thông tin thứ cấp và thông tin sơ cấp. Phƣơng pháp thu thập thông tin đối với hai nguồn dữ liệu này nhƣ sau: 5.2.1. Thu thập nguồn dữ liệu thứ cấp Nguồn dữ liệu thứ cấp là dữ liệu có sẵn do các nghiên cứu, khảo sát hay cơ quan thống kê thực hiện thu thập. Trong quá trình nghiên cứu đề tài nguồn dữ liệu thứ cấp phục vụ chủ yếu cho việc nghiên cứu cơ sở lý luận về kế toán thu, chi trong các đơn vị SNCL nói chung và Bệnh viện Bạch Mai nói riêng. Cụ thể: (1) Tổng hợp văn bản pháp lý về kế toán HCSN, quản lý tài chính trong các đơn vị SNCL nói chung và Bệnh viện Bạch Mai nói riêng: - Các văn bản pháp lý về kế toán (Luật kế toán, chế độ kế toán HCSN, Thông tƣ, Nghị định...). - Các văn bản pháp lý về quản lý tài chính (Luật ngân sách, thông tƣ, nghị định hƣớng dẫn quản lý tài chính tại các đơn vị SNCL nói chung và Bệnh viện Bạch Mai nói riêng…). Các văn bản pháp qui trên đƣợc truy cập trên Google, và website: moj.gov.vn, mof.gov.vn, monre.gov.vn… (2) Tổng hợp các vấn đề lý luận về kế toán thu, chi và quản lý tài chính trong các đơn vị SNCL từ các giáo trình chuyên ngành của các trƣờng Học viện Tài chính, Đại học Thƣơng mại, Đại học Kinh tế quốc dân, Đại học Công đoàn... (3) Tổng hợp kinh nghiệm nghiên cứu trong nƣớc từ các nghiên cứu trƣớc về vấn đề kế toán thu, chi tại các đơn vị SNCL. 5.2.2. Thu thập nguồn dữ liệu sơ cấp Dữ liệu sơ cấp: Thu thập dữ liệu sơ cấp thông qua khảo sát thực tế, phỏng vấn trực tiếp các cán bộ kế toán, cán bộ quản lý tại Bệnh viện Bạch Mai. 5.3. Phương pháp xử lý số liệu Số liệu thu đƣợc từ khảo sát, phỏng vấn, từ thu thậptài liệu thứ cấp, tác giả sử dụng các phƣơng pháp nhƣ so sánh, phƣơng pháp thống kêđể phân
6 tích, tổng hợp các vấn đề lý luận và thực tiễn. Trên cơ sở đó đánh giá và ra kết luận, đƣa ra các giải pháp hoàn thiện phù hợp và khả thi. 5.4. Phương pháp trình bày kết quả Kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày dƣới dạng bảng biểu, đoạn văn. 6. Đóng góp của đề tàinghiên cứu Về lý luận: Luận văn đã trình bày một cách toàn diện và có hệ thống về kế toánthu, chi ở các đơn vị sự nghiệp công lập. Về thực tiễn: Luận văn nghiên cứu thực trạng kế toán thu, chi, chỉ ra những ƣu điểm và những mặt còn hạn chế. Qua đó, đề xuất các giải pháp cụ thể hoàn thiện kế toán thu, chi đảm bảo sự phù hợp với đặc thù hoạt động, cơ chế quản lý tài chính và kế toán của Bệnh viện Bạch Mai. 7. Kết cấu luận văn Nội dung luận văn đƣợc kết cấu gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về kế toán thu, chi trong các đơn vị sự nghiệp công lập. Chƣơng 2: Thực trạng kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai. Chƣơng 3: Hoàn thiện kế toán thu, chi tại Bệnh viện Bạch Mai.
7 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN THU, CHI TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP 1.1. Khái quát về đơn vị sự nghiệp công lập 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm các đơn vị sự nghiệp công lập 1.1.1.1. Khái niệm đơn vị sự nghiệp công lập Theo khoản 1 điều 9 của Luật Viên Chức số 58/2010/QH12 “Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước”[21]. Theo khoản 1 điều 2 của Nghị định 60/2021/NĐ-CP “Đơn vị sự nghiệp công lập do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản riêng theo quy định của pháp luật, cung cấp dịch vụ sự nghiệp công hoặc phục vụ quản lý nhà nước” [11]. Cụ thể nhƣ trong các lĩnh vực nhƣ giáo dục, đào tạo, y tế, nghiên cứu khoa học, văn hóa, thể dục thể thao, du lịch, lao động - thƣơng binh và xã hội, thông tin truyền thông và các lĩnh vực sự nghiệp khác đƣợc pháp luật quy định... Giáo trình Quản lý tài chính công, Học viện Tài chính xuất bản năm 2016 đã xác định: “Đơn vị sự nghiệp công lập là những đơn vị do Nhà nước quyết đinh thành lập, có tư cách pháp nhân, có tài khoản, con dấu riêng, thực hiện chức năng phục vụ quản lý nhà nước hoặc cung cấp sản phẩm, dịch vụ công trong các ngành, lĩnh vực theo quy định của pháp luật như viện nghiên cứu, bệnh viện”[12]. Hoạt động của các đơn vị SNCL không nhằm mục đích lợi nhuận trực tiếp mà nhằm cung cấp những sản phẩm mang lại lợi ích chung, lâu dài và bền vững cho xã hội. Hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập luôn gắn liền và bị chi phối bởi các chƣơng trình phát triển kinh tế xã hội của quốc gia.
8 Đơn vị SNCL có quyền chủ động, tự quyết, tự chịu trách nhiệm, sử dụng các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, sắp xếp bộ máy tổ chức và lao động hợp lý góp phần tăng thu nhập, phúc lợi cho ngƣời lao động. Tuy nhiên, việc quản lý chi tiêu, hạch toán kế toán của đơn vị SNCL phải tuân thủ các quy định theo đúng Luật pháp, đúng mục đích, trong phạm vi dự toán đã đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt của từng nguồn kinh phí, từng nội dung chi tiêu theo quy định, tiêu chuẩn và định mức của Nhà nƣớc. Từ đó, có thể thấy rằng, đơn vị SNCL đƣợc xác định qua các tiêu chí: - Có quyết định thành lập của cơ quan có thẩm quyền cấp trung ƣơng hoặc địa phƣơng; - Đƣợc Nhà nƣớc cấp kinh phí và tài sản để hoạt động thực hiện nhiệm vụ chính trị, chuyên môn và đƣợc phép thực hiện một số khoản thu theo chế độ hiện hành của Nhà nƣớc; - Có bộ máy tổ chức đƣợc biên chế và bộ máy quản lý tài chính kế toán theo quy định của Nhà nƣớc; - Có mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nƣớc hoặc Ngân hàng để phản ánh các khoản thu, chi tài chính theo quy định hiện hành. 1.1.1.2. Đặc điểm các đơn vị sự nghiệp công lập Do tính chất, đặc điểm hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập rất đa dạng, phức tạp, phạm vi rộng và nguồn thu chủ yếu là từ nguồn kinh phí do nhà nƣớc cấp phát. Xuất phát từ đặc điểm nguồn kinh phí bảo đảm sự hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị sự nghiệp công lập và yêu cầu tăng cƣờng quản lý kinh tế tài chính của bản thân đơn vị, cơ quan chủ quản mà đơn vị sự nghiệp công lập có những đặc điểm chung nhƣ sau [11]: - Đƣợc thành lập bởi cơ quan có thẩm quyền của Nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định; Hoạt động theo nguyên tắc phục vụ xã hội, không vì mục đích kiếm lời. - Là bộ phận cấu thành trong tổ chức bộ máy của cơ quan nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội;
9 - Đơn vị sự nghiệp công lập phải có tƣ cách pháp nhân. - Đơn vị sự nghiệp công lập có nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công (cung cấp các dịch vụ sự nghiệp công trong những lĩnh vực mà Nhà nƣớc chịu trách nhiệm cung ứng chủ yếu cho nhân dân hoặc trong những lĩnh vực mà khu vực phi nhà nƣớc không có khả năng đầu tƣ hoặc không quan tâm đầu tƣ), phục vụ quản lý nhà nƣớc. Sản phẩm mang lại lợi ích chung có tính bền vững, ngắn bó với quá trình tạo ra của cải vật chất. - Hoạt động của các đơn vị luôn gắn liền và bị chi phối bởi các chƣơng trình phát triển kinh tế - xã hội của nhà nƣớc. - Viên chức là lực lƣợng lao động chủ yếu trong đơn vị sự nghiệp công lâp, bảo đảm cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong đơn vị. Các đơn vị sự nghiệp công lập tuỳ theo từng lĩnh vực và khả năng của đơn vị đƣợc: - Quyết định mua sắm tài sản, đầu tƣ xây dựng cơ sở vật chất từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, vốn huy động, theo quy hoạch đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt. - Tham gia đấu thầu các hoạt động dịch vụ phù hợp với lĩnh vực chuyên môn của đơn vị. - Sử dụng tài sản để liên doanh, liên kết hoặc góp vốn liên doanh với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nƣớc để đầu tƣ xây dựng, mua sắm máy móc thiết bị phục vụ hoạt động dịch vụ phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị theo quy định hiện hành. Ngoài ra các đơn vị sự nghiệp y tế công lập tồn tại và phát triển mang ý nghĩa quan trọng: Là những trung tâm khám, chữa bệnh, điều trị và nghiên cứu y khoa nhằm mục tiêu nâng cao sức khỏe toàn dân, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
10 1.1.2. Phân loại các đơn vị sự nghiệp công lập * Phân loại đơn vị SNCL theo lĩnh vực hoạt động (văn hóa, giáo dục, y tế…) [11]: - Đơn vị SNCL hoạt động trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo gồm: Các cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân nhƣ các trƣờng mầm non, tiểu học, trƣờng trung học chuyên nghiệp, trƣờng cao đẳng, đại học, học viện…; - Đơn vị SNCL hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ gồm: Các đơn vị thuộc Tổng cục tiêu chuẩn đo lƣờng chất lƣợng, Trung tâm tin học, Viện chiến lƣợc và chính sách khoa học, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ…; - Đơn vị SNCL hoạt động trong lĩnh vực y tế gồm: Các cơ sở khám chữa bệnh nhƣ các bệnh viện, phòng khám, trung tâm y tế thuộc các Bộ, ngành và địa phƣơng, trƣờng đào tạo y dƣợc, các cơ sở điều dƣỡng phục hồi chức năng, các trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe…; - Đơn vị SNCL hoạt động trong lĩnh vực văn hóa thông tin nghệ thuật gồm: Các đoàn nghệ thuật, nhà văn hóa thông tin, bảo tàng, triển lãm, thƣ viện công cộng, đài phát thanh, truyền hình…; - Đơn vị SNCL hoạt động trong lĩnh vực thể dục thể thao gồm: Trung tâm huấn luyện thể dục, thể thao, các câu lạc bộ thể dục thể thao…; - Đơn vị SNCL hoạt động trong lĩnh vực kinh tế gồm: hệ thống các ngân hàng nhà nƣớc… * Phân loại đơn vị SNCL theo các cấp ngân sách (đơn vị dự toán cấp I, cấp II, cấp III…[11]: - Đơn vị dự toán cấp I là đơn vị trực tiếp nhận kinh phí NSNN cấp hàng năm từ cơ quan tài chính, phân bổ ngân sách cho các đơn vị dự toán cấp dƣới trực thuộc; - Đơn vị dự toán cấp II là đơn vị trực thuộc đơn vị dự toán cấp I có nhiệm vụ quản lý kinh phí ở cấp trung gian, là cầu nối giữa đơn vị dự toán cấp I và cấp III trong một hệ thống;
11 - Đơn vị dự toán cấp III là đơn vị trực tiếp sử dụng ngân sách (đơn vị sử dụng NSNN), đƣợc đơn vị dự toán cấp I hoặc cấp II giao dự toán ngân sách; - Đơn vị cấp dƣới của đơn vị dự toán cấp III đƣợc nhận kinh phí để thực hiện phần công việc cụ thể, khi chi tiêu phải thực hiện công tác kế toán và quyết toán theo quy định (đơn vị sử dụng NSNN). * Phân loại đơn vị SNCL theo mức độ tự chủ [11]: Điều 9 Nghị định 60/2021/NĐ-CP phân loại nhƣ sau 1. Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thƣờng xuyên và chi đầu tƣ (nhóm 1) là đơn vị đáp ứng một trong các điều kiện sau: * Đơn vị có mức tự bảo đảm kinh phí chi thƣờng xuyên xác định theo phƣơng án quy định tại Điều 10 Nghị định 60 bằng hoặc lớn hơn 100%; có mức tự bảo đảm chi đầu tƣ bằng hoặc lớn hơn mức trích khấu hao và hao mòn tài sản cố định của đơn vị. Mức tự bảo đảm chi đầu tƣ đƣợc xác định bao gồm các nguồn sau: - Số dự kiến trích lập Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp trong năm kế hoạch hoặc của bình quân 05 năm trƣớc liền kề; - Số thu phí đƣợc để lại để chi thƣờng xuyên không giao tự chủ theo quy định. * Đơn vị cung cấp các dịch vụ sự nghiệp công không sử dụng ngân sách nhà nƣớc, giá dịch vụ sự nghiệp công xác định theo cơ chế thị trƣờng, có tính đủ khấu hao tài sản cố định và có tích lũy dành chi đầu tƣ. 2. Đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thƣờng xuyên (nhóm 2) là đơn vị đáp ứng một trong các điều kiện sau: * Đơn vị có mức tự bảo đảm kinh phí chi thƣờng xuyên xác định theo phƣơng án quy định tại Điều 10 Nghị định 60 bằng hoặc lớn hơn 100% và chƣa tự bảo đảm chi đầu tƣ từ nguồn Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, nguồn thu phí đƣợc để lại chi theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí, các nguồn tài chính hợp pháp khác theo quy định của pháp luật;