Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây

Chia sẻ: Chuheodethuong 09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:92

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu kết quả lý luận về phân tích Báo cáo tài chính, đánh giá thực trạng tài chính thông qua phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây để từ đó đưa ra một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao năng lực tài chính cho Công ty và cung cấp thông tin cho người sử dụng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN LÊ THỊ PHONG CHÂU PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CẢNG CHÂN MÂY LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN MÃ SỐ: 834 03 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ MỸ HÀ NỘI, NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây” là kết quả của sự làm việc nghiêm túc, nỗ lực nghiên cứu, phân tích của riêng bản thân tôi qua khoảng thời gian tìm hiểu vừa qua dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Mỹ. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Mọi thông tin và số liệu trong luận văn này đều trung thực và có nguồn gốc rõ ràng, xuất phát từ thực tế hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả Lê Thị Phong Châu
LỜI CẢM ƠN Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đối với các thầy cô của Khoa Sau đại học, Trường Đại học Công đoàn. Và đặc biệt, em cũng xin chân thành cảm ơn Tiến sỹ Nguyễn Thị Mỹ đã trực tiếp hướng dẫn, định hướng chuyên môn, quan tâm giúp đỡ tận tình và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho em trong quá trình thực hiện luận văn. Luận văn được thực hiện trong khoảng thời gian ngắn. Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất, song, do lần đầu làm quen với công tác nghiên cứu cũng như hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm thực tế nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định mà bản thân chưa thấy được. Em rất mong nhận được sự góp ý của Quý thầy cô để bài luận văn được hoàn chỉnh hơn. Sau cùng, em xin kính chúc thầy, cô thật dồi dào sức khỏe, tâm huyết với nghề để tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao đẹp của mình trong sự nghiệp giảng dạy. Xin trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ MỞ ĐẦU..............................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ...............................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .....................................................................2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................3 5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4 6. Những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu ...................................................4 7. Kết cấu của luận văn .......................................................................................4 Chƣơng 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ................................................................................................5 1.1. Tổng quan về Báo cáo tài chính trong doanh nghiệp .............................5 1.1.1. Khái niệm ..................................................................................................5 1.1.2. Các loại báo cáo tài chính .........................................................................5 1.1.3. Các nguồn dữ liệu khác .............................................................................6 1.2. Khái quát về phân tích Báo cáo tài chính ................................................6 1.2.1. Khái niệm ..................................................................................................6 1.2.2. Vai trò của phân tích Báo cáo tài chính ....................................................6 1.3. Phƣơng pháp sử dụng phân tích báo cáo tài chính.................................7 1.3.1. Phương pháp so sánh.................................................................................7 1.3.2. Phương pháp đồ thị ...................................................................................9 1.3.3. Phương pháp chi tiết chỉ tiêu phân tích .....................................................9 1.3.4. Phương pháp nhân tố.................................................................................9 1.3.5. Phương pháp Dupont ..............................................................................11
1.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính .....................................................11 1.4.1. Phân tích cấu trúc tài chính của công ty .................................................11 1.4.2. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán của Doanh nghiệp 13 1.4.3. Phân tích hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp ...................................21 1.4.4. Phân tích rủi ro tài chính .........................................................................24 1.4.5. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ.....................................................25 1.4.6. Phân tích các chỉ số tài chính đặc thù của công ty cổ phần niêm yết .....29 Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................31 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CẢNG CHÂN MÂY ..................................................................32 2.1. Giới thiệu về Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ...................................32 2.1.1. Thông tin chung về Công ty cổ phần Cảng Chân Mây...........................32 2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây32 2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây .34 2.2. Cơ sở dữ liệu và phƣơng pháp sử dụng để phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ............................................................37 2.3. Thực tế phân tích Báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ...................................................................................................................39 2.3.1. Phân tích cấu trúc tài chính tại Công ty ..................................................39 2.3.2. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây .......................................................................................45 2.3.3. Phân tích hiệu quả kinh doanh của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây...52 2.3.4. Phân tích rủi ro tài chính của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ...............57 2.3.5. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ của Công ty cổ phần cảng Chân Mây....................................................................................................................59 2.3.6. Phân tích các chỉ số tài chính đặc thù của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây....................................................................................................................63 2.3.7. So sánh một số chỉ tiêu của ngành, đơn vị cùng ngành nghề với Công ty cổ phần cảng Chân Mây ....................................................................................64
2.4. Đánh giá thực trạng tình hình tài chính tại Công ty cổ phần cảng Chân Mây .........................................................................................................65 2.4.1. Ưu điểm ...................................................................................................65 2.4.2. Nhược điểm và nguyên nhân ..................................................................67 Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................70 Chƣơng 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN CẢNG CHÂN MÂY ..................................................................71 3.1. Phƣơng hƣớng phát triển của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ............71 3.2. Các giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính và hiệu quả kinh doanh của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ...............................................73 3.2.1. Giải pháp nâng cao năng lực tài chính ....................................................73 3.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh ................................................75 3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp .................................................................78 3.3.1. Về phía Nhà nước và các cơ quan chức năng .........................................78 3.3.2. Về phía Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy ..........................................79 3.3.3. Về phía Công ty cổ phần Cảng Chân Mây .............................................79 Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................81 KẾT LUẬN........................................................................................................82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................83 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCTC Báo cáo tài chính CBCNV Cán bộ công nhân viên CĐKT Cân đối kế toán CP Cổ phần DN Doanh nghiệp GTGT Giá trị gia tăng HĐKD Hoạt động kinh doanh LCTT Lưu chuyển tiền tệ TNHH MTV Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên TSCĐ Tài sản cố định TMCP Thương mại cổ phần UBND Ủy ban nhân dân VN Việt Nam VKD Vốn kinh doanh
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng Bảng 2.1: Chỉ tiêu tài chính của Công ty cổ phần cảng Chân Mây và trung bình ngành cảng biển năm 2019...................................................... 38 Bảng 2.2: Bảng phân tích cơ cấu tài sản từ năm 2017-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ...................................................................... 40 Bảng 2.3: Bảng phân tích biến động nguồn vốn từ năm 2017-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ............................................................. 42 Bảng 2.4: Bảng phân tích các khoản phải thu từ năm 2017-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ................................................................. 46 Bảng 2.5: Bảng phân tích chỉ số thanh toán từ năm 2017-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ...................................................................... 47 Bảng 2.6: Bảng phân tích các khoản nợ phải trả từ năm 2017-2019 của Công ty cổ phần cảng Chân Mây .............................................................. 48 Bảng 2.7. Chỉ tiêu số vòng luân chuyển khoản phải trả và thời gian một vòng quay các khoản phải trả ................................................................... 50 Bảng 2.8: Bảng phân tích khả năng thanh toán từ năm 2016-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ................................................................. 51 Bảng 2.9: Bảng phân tích vòng quay Tổng tài sản từ năm 2017-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ................................................... 53 Bảng 2.10: Bảng tính Tỷ suất sinh lợi của Doanh thu thuần từ năm 2016-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ............................................. 53 Bảng 2.11: Bảng tính Tỷ suất sinh lợi của tài sản từ năm 2016-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ............................................................. 55 Bảng 2.12. Bảng tính Tỷ suất sinh lợi của vốn chủ sở hữu từ năm 2016-2019 của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây ............................................. 56 Bảng 2.13: Phân tích rủi ro tài chính ................................................................ 58 Bảng 2.14: Phân tích lưu chuyển tiền tệ ........................................................... 59 Bảng 2.15: Chỉ số EPS và P/E .......................................................................... 63
Bảng 2.16: Chỉ tiêu tài chính của Công ty Cổ phần cảng Chân Mây, đơn vị cùng ngành và trung bình ngành cảng biển năm 2019 ..................... 65 Sơ đồ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây .................................................................................................. 34
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Báo cáo tài chính là sản phẩm cuối cùng của công tác kế toán. Báo cáo tài chính phản ánh các nghiệp vụ phát sinh tại doanh nghiệp trong một thời kỳ hoạt động. Vì vậy, có thể coi báo cáo tài chính là một tấm gương phản ánh toàn diện về tình hình tài chính và sức mạnh của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định. Tuy nhiên, các con số trên Báo cáo tài chính tự nó không có nhiều ý nghĩa, mà phải đặt chúng trong mối quan hệ với những con số khác để so sánh thời kỳ hoạt động này so với thời kỳ hoạt động khác thông qua việc sử dụng các công cụ phân tích tài chính. Vì vậy, phân tích báo cáo tài chính sẽ giúp các đối tượng quan tâm thấy rõ hơn bức tranh về thực trạng tài chính, xác định những nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Công ty cổ phần Cảng Chân Mây là đơn vị thành viên của Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy, là đơn vị duy nhất của Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy hoạt động trong lĩnh vực cảng biển. Công ty chính thức hoạt động từ năm 2007 và đến tháng 01 năm 2016, cổ phiếu của Công ty đã chính thức được giao dịch trên Sàn giao dịch Chứng khoán Hà Nội với mã chứng khoán là CMP. Hàng năm, Công ty có công khai Báo cáo tài chính đến các nhà đầu tư nhưng những con số đó chỉ là những số liệu tài chính cơ bản. Bên cạnh đó, việc phân tích báo cáo tài chính của Công ty chưa được quan tâm chú trọng. Trong khi hiện nay, Cảng Chân Mây được đánh giá là cảng biển tổng hợp đầu mối loại 1 của Việt Nam, là một trong 46 cảng biển được Hiệp hội Du thuyền châu Á lựa chọn xây dựng điểm dừng chân cho các du thuyền ở khu vực Đông Nam Á. Xuất phát từ những lý do trên, nhận thức được tầm quan trọng của cảng Chân Mây nói riêng và vai trò của cảng biển nói chung, tôi đã chọn đề tài nghiên cứu về lĩnh vực cảng biển: “Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây”.
2 Sau khi hoàn thành kết quả nghiên cứu, đề tài có thể được sử dụng là một tài liệu tham khảo dành cho những nhà đầu tư, nhà quản trị doanh nghiệp, các khách hàng hiện đang quan tâm đến lĩnh vực cảng biển và Công ty cổ phần Cảng Chân Mây. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Phân tích báo cáo tài chính hiện nay ngày càng được nhiều đối tượng quan tâm, đây là cơ sở quan trọng giúp các nhà quản trị doanh nghiệp và các nhà đầu tư ra những quyết định đúng đắn. Đề tài “Phân tích báo cáo tài chính” là đề tài không phải là mới, đã có rất nhiều những đề tài nghiên cứu liên quan thông qua các công trình chuyên sâu về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, có thể kể đến như: Ngoài ra, cũng có nhiều tác giải lựa chọn phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp làm luận văn thạc sỹ tại các trường đại học, có thể kể đến một số luận văn sau: + Đề tài “Phân tích báo cáo tài chính của Công ty cổ phần Bảo hiểm Petrolimex” của tác giả Phạm Sơn Tùng (2019). + Đề tài “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Thương mại dịch vụ vận tải xi măng Hải Phòng” của tác giả Đào Thị Thu Hà (2018). + Đề tài “Phân tích tình hình tài chính tài chính tại Công ty TNHH Hải Hà Kotobuki” của tác giả Nguyễn Phương Hằng (2018). Những công trình nghiên cứu của các tác giả trên đã có những đóng góp nhất định kể cả về mặt lý luận và thực tiễn trong phân tích báo cáo tài chính. Các công trình nghiên cứu trên mang tính chất đặc thù của từng ngành, từng doanh nghiệp với những loại hình kinh doanh khác nhau, đã có những nội dung cơ bản khi phân tích Báo cáo tài chính, chỉ ra những ưu, nhược điểm và đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính cho Công ty. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu còn một số tồn tại sau:
3 Công trình nghiên cứu của tác giả Phạm Sơn Tùng mặc dù trình bày khá đầy đủ các chỉ tiêu tài chính song vẫn còn trùng lắp một số chỉ tiêu. Đề tài “Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây” của tác giả là công trình nghiên cứu đầu tiên về phân tích báo cáo tài chính của Công ty cổ phần Cảng Chân Mây. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu kết quả lý luận về phân tích Báo cáo tài chính, đánh giá thực trạng tài chính thông qua phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây để từ đó đưa ra một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao năng lực tài chính cho Công ty và cung cấp thông tin cho người sử dụng. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Khái quát hóa lý luận chung về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, các phương pháp phân tích và nội dung phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp. - Phân tích thực trạng báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây, từ đó, chỉ ra những ưu, nhược điểm và nguyên nhân về thực trạng năng lực tài chính của doanh nghiệp từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính cho Công ty. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần. - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây. + Phạm vi thời gian: Số liệu sử dụng trong đề tài được thu thập trong phạm vi 3 năm 2017, 2018, 2019.
4 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập số liệu: Là phương pháp thu thập số liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính của công ty như Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, thuyết minh báo cáo tài chính .... trong 03 năm 2017, 2018, 2019. - Phương pháp xử lý số liệu: Tiến hành thu thập thông tin, trích xuất những số liệu từ Báo cáo tài chính, báo cáo thường niên để phục vụ nhu cầu nghiên cứu và phân tích. Thu thập các chỉ tiêu tài chính trung bnh ngành cảng biển từ các website về chứng khoán để so sánh với Công ty cổ phần cảng Chân Mây. - Phương pháp phân tích dữ liệu: Thông qua số liệu Báo cáo tài chính, tác giả sử dụng phương pháp so sánh, phương pháp phân tích chi tiết các chỉ tiêu để tính toán, nghiên cứu và đánh giá các khoản mục tài sản, nguồn vốn, các hệ số về khả năng thanh khoản, khả năng sinh lời. 6. Những đóng góp mới của đề tài nghiên cứu Về lý luận: Đề tài đã góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Về thực tiễn: Trên cơ sở phân tích báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần Cảng Chân Mây, để có thể chỉ ra những ưu nhược điểm và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính của Công ty. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục các từ viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn được kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận chung về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp Chương 2: Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính tại Công ty cổ phần Cảng Chân Mây
5 Chƣơng 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về Báo cáo tài chính trong doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm Báo cáo tài chính (BCTC) là một bức tranh tổng hợp phản ánh tình hình tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh và các quan hệ tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm hay một thời kỳ nhất định. Theo Luật kế toán 2015, BCTC là hệ thống thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán được trình bày theo biểu mẫu quy định tại chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán [9]. BCTC là một công cụ quan trọng trong quản lý doanh nghiệp, là tài liệu không thể thiếu được trong việc cung cấp thông tin tài chính phục vụ cho việc ra quyết định hợp lý của các đối tượng quan tâm. Ở nước ta hiện nay, để đảm bảo yêu cầu chính xác, hợp lý và có sự tham gia quản lý của Nhà nước, BCTC được lập và trình bày dựa trên các chuẩn mực kế toán và thông tư hướng dẫn do Bộ Tài chính ban hành. Theo quy định hiện hành, hệ thống BCTC trong các doanh nghiệp bao gồm: Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, Thuyết minh BCTC. 1.1.2. Các loại báo cáo tài chính Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán (CĐKT) là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát toàn bộ giá trị tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản đó của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định [8, tr.50]. Số liệu trên Bảng CĐKT cho biết toàn bộ giá trị tài sản hiện có của doanh nghiệp theo cơ cấu của tài sản, nguồn vốn và cơ cấu nguồn vốn hình thành các tài sản đó. Căn cứ vào Bảng CĐKT có thể nhận xét, đánh giá khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp.
6 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là báo cáo tài chính phản ánh tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm kết quả từ hoạt động kinh doanh chính và kết quả từ các hoạt động tài chính và hoạt động khác của doanh nghiệp [8, tr.78]. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là báo cáo tài chính, được lập giúp cho người sử dụng đánh giá các thay đổi trong tài sản thuần, cơ cấu tài chính, khả năng chuyển đổi tài sản thành tiền, khả năng thanh toán và khả năng tạo ra các luồng tiền trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp (DN) [8, tr.82]. Thuyết minh báo cáo tài chính Bản thuyết minh BCTC là bản giải trình chi tiết một số chỉ tiêu tổng hợp đã phản ánh trên các BCTC khác, đồng thời tuyên bố các chính sách kế toán DN đã áp dụng để ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh ở DN giúp người đọc báo cáo có các thông tin bổ sung cần thiết cho việc đánh giá tình hình tài chính của DN [4, tr.26]. 1.1.3. Các nguồn dữ liệu khác Nguồn dữ liệu khác gồm tạp chí, sách, các bài viết về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp của các tác giả đã được in ấn, xuất bản và phát hành. Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính về hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp. 1.2. Khái quát về phân tích Báo cáo tài chính 1.2.1. Khái niệm Phân tích Báo cáo tài chính là quá trình sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích thích hợp để tiến hành xem xét, đánh giá dữ liệu phản ánh trên các Báo cáo tài chính nhằm cung cấp thông tin hữu ích, đáp ứng yêu cầu thông tin từ nhiều phía của người sử dụng [4, tr.14]. 1.2.2. Vai trò của phân tích Báo cáo tài chính Phân tích tài chính là một trong những việc quan trọng trong những hoạt động thương mại. Phân tích tài chính sẽ giúp cung cấp các thông tin giúp giám
7 đốc tài chính có thể điều chỉnh được ngay những thay đổi giúp doanh nghiệp tăng sức mạnh, tránh những rủi ro tài chính trong tương lai. Các thông tin tài chính được phân tích sẽ giúp cho các nhà đầu tư có những dữ liệu quan trọng để từ đó có thể đánh giá được hiệu quả trong những hoạt động đầu tư của họ vào doanh nghiệp. Với bất kỳ nhà quản lý doanh nghiệp nào thì phân tích tài chính là rất quan trọng vì nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công trong kinh doanh của doanh nghiệp. Những nhà quản lý doanh nghiệp sẽ biết được những điểm yếu cũng như điểm mạnh của doanh nghiệp mình để từ đó biết được những yếu tố nào đang ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp mình đang quản lý. Việc phân tích tài chính không chỉ có vai trò quan trọng đối với các nhà quản lý doanh nghiệp mà còn ngay cả đối với những nhà đầu tư và các bên tài trợ vốn cho doanh nghiệp. - Đối với các nhà đầu tư thì các báo cáo tài chính sẽ giúp đưa ra những thông tin cần thiết để giúp các nhà đầu tư có thể xem xét và quyết định xem dự án đó có mang lại lợi nhuận hay không để đưa ra những quyết định quan trọng về dự án đó. - Với các bên tài trợ vốn cho doanh nghiệp thì việc phân tích tài chính sẽ là căn cứ quan trọng để có thể đưa ra những quyết định có tài trợ vốn cho doanh nghiệp hay không, để xem xét tính khả thi của dự án và hiệu quả tài chính của dự án. - Đối với cơ quan quản lý nhà nước như cơ quan Thuế, Tài chính và cơ quan chủ quản: qua phân tích BCTC cho thấy thực trạng về tài chính của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó sẽ tính toán mức thuế mà doanh nghiệp phải nộp, cơ quan tài chính và cơ quan chủ quản sẽ có biện pháp quản lý hiệu quả hơn [8, tr.14]. 1.3. Phƣơng pháp sử dụng phân tích báo cáo tài chính 1.3.1. Phương pháp so sánh Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân thì “Phương pháp so sánh được sử dụng chủ yếu trong phân tích để đánh giá
8 kết quả, xác định xu hướng biến động của các chi tiêu phân tích. Trong phân tích BCTC, phương pháp so sánh thường được sử dụng bằng cách so sánh ngang (còn gọi là phân tích ngang) và so sánh dọc (còn gọi lại phân tích dọc). So sánh ngang BCTC là việc so sánh, đối chiếu tình hình biến động cả về số tuyệt đối và số tương đối trên từng chỉ tiêu của từng BCTC; còn so sánh dọc BCTC là việc sử dụng các tỷ suất, các hệ số thể hiện mối tương quan giữa các chỉ tiêu trong từng BCTC và giữa các BCTC để rút ra các kết luận” [8, tr.27]. Khi sử dụng phương pháp so sánh, cần lưu ý các vấn đề như sau: + Thứ nhất, điều kiện so sánh. Phải tồn tại ít nhất 02 chỉ tiêu phân tích và các chỉ tiêu phân tích phải đảm bảo tính chất so sánh được (tức là phải thống nhất về nội dung kinh tế, phương pháp tính toán, thời gian và đơn vị đo lường). + Thứ hai, xác định gốc để so sánh. Việc xác định kỳ gốc để so sánh sẽ phụ thuộc vào mục đích của việc phân tích. Khi xác định xu hướng và tốc độ phát triển của chỉ tiêu phân tích thì gốc so sánh là trị số của chỉ tiêu phân tích ở kỳ trước hoặc hoạt loạt kỳ trước (năm trước). Khi đó, việc so sánh chỉ tiêu sẽ thực hiện giữa kỳ này với kỳ nước, năm này với năm trước. Khi đánh giá tình hình thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra thì gốc so sánh là trị số kế hoạch, dự toán, định mức của chỉ tiêu phân tích. Khi đó, việc so sánh chỉ tiêu sẽ được tiến hành giữa thực tế với kế hoạch, dự toán, định mức của chỉ tiêu. Khi xác định vị trí, thứ hạng của doanh nghiệp thì gốc so sánh là trị số của các chỉ tiêu tài chính chủ yếu trung bình của ngành, các tiêu chuẩn, chuẩn mực xếp hạng của tổ chức đánh giá, xếp hạng chuyên nghiệp công bố hay chỉ tiêu phân tích của đối thủ cạnh tranh. + Thứ ba, các dạng so sánh. Để phục vụ cho từng mục đích cụ thể của việc phân tích, phương pháp so sánh thường sử dụng dưới các dạng sau: so sánh bằng số tuyệt đối; so sánh bằng số tương đối; so sánh bằng số tương đối giản đơn; so sánh bằng số tương đối động thái; so sánh bằng số bình quân
9 1.3.2. Phương pháp đồ thị Phương pháp đồ thị được sử dụng để phản ánh trực quan các số liệu phân tích bằng biểu đồ, đồ thị để từ đó mô tả xu hướng, mức động biến động của chỉ tiêu hay thể hiện mối quan hệ kết cấu của các bộ phận trong một tổng thể. Phương pháp đồ thị có nhiều dạng như: đồ thị hình cột, hình tròn Phương phap này có ưu điểm thể hiện rõ ràng, trực quan sự biến động tăng giảm hay mối liên hệ giữa các chỉ tiêu với nhau [8, tr.29]. 1.3.3. Phương pháp chi tiết chỉ tiêu phân tích Phương pháp chi tiết chỉ tiêu phân tích là phương pháp được sử dụng để chia nhỏ quá trình và kết quả hoạt động tài chính theo những tiêu thức nhất định nhằm phục vụ cho mục tiêu nhận thức quá trình và kết quả đó dưới những khía cạnh khác nhau phù hợp với mục tiêu quan tâm của từng đối tượng trong từng thời kỳ. Những chỉ tiêu phân tích BCTC có thể được phân chia theo từng bộ phận (yếu tố) cấu thành, theo thời gian phát sinh và theo không gian (địa điểm) phát sinh. Sau đó sẽ tiến hành xác định mức độ biến động của từng bộ phận giữa các kỳ phân tích với nhau và mức độ ảnh hưởng của từng chỉ tiêu phân tích đến tổng thể chung của việc phân tích BCTC. Khi sử dụng phương pháp phân chia, cần lưu ý các vấn đề như sau: - Thứ nhất, tình hình tài chính của doanh nghiệp phải được lượng hóa dưới các chỉ tiêu phân tích tổng hợp. - Thứ hai, các tiêu thức phân chia được lựa chọn phải phù hợp với đối tượng phân tích. 1.3.4. Phương pháp nhân tố Phương pháp phân tích nhân tố là phương pháp được sử dụng nghiên cứu sự ảnh hưởng của các nhân tố đến chỉ tiêu kinh tế - tài chính cần phân tích. - Phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố Phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố là phương pháp được sử dụng để lượng hóa mức độ ảnh hưởng cụ thể của từng nhân tố đến chỉ tiêu nghiên cứu.
10 Các phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố thường dung trong phân tích BCTC là: phương pháp thay thế liên hoàn, phương pháp số chênh lệch và phương pháp cân đối. + Phương pháp thay thế liên hoàn: Phương pháp thay thế liên hoàn được sử dụng khi chỉ tiêu phân tích có quan hệ với nhân tố ảnh hưởng thể hiện dưới dạng phương trình tích hoặc thương. Để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố, ta tiến hành lần lượt thay thế số kỳ gốc của mỗi nhân tố bằng số thực tế của nhân tố đó (nhân tố nào đã được thay thế mang giá trị thực tế từ đó còn các nhân tố khác giữ nguyên ở kỳ gốc); sau mỗi lần thay thế phải xác định được kết quả của lần thay thế ấy; chênh lệch giữa kết quả đó với kết quả của lần thay thế ngay trước đó là ảnh hưởng của nhân tố vừa thay thế. Khi sử dụng phương pháp này, người phân tích cần chú ý sắp xếp các nhân tố theo trình tự: Cứ nhân tố số lượng đứng trước nhân tố chất lượng, trường hợp có nhiều nhân tố số lượng hay nhân tố chất lượng thì nhân tố chủ yếu đứng trước nhân tố thứ yếu. Người phân tích không được thay đổi trình tự sắp xếp các nhân tố trong cả quá trình thay thế liên hoàn. Tổng đại số mức độ ảnh hưởng của các nhân tố phải đúng bằng đối tượng phân tích. + Phương pháp số chênh lệch: Phương pháp số chênh lệch được sử dụng để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố nếu chỉ tiêu phân tích có quan hệ với nhân tố ảnh hưởng dưới dạng tích. Phương pháp số chênh lệch thực chất là kết quả của phương pháp thay thế liên hoàn được áp dụng trên cơ sở tuân thủ trình tự sắp xếp các nhân tố và bằng kỹ thuật đặt thừa số chung nhằm đơn giản hóa trong việc tính toán khi số liệu không quá phức tạp. + Phương pháp cân đối: Phương pháp cân đối được sử dụng để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố nếu chỉ tiêu phân tích có quan hệ với nhân tố ảnh hưởng dưới dạng tổng hoặc hiệu. Khi sử dụng phương pháp này, người phân tích cần chú ý đến tính thuận, nghịch giữa nhân tố ảnh hưởng với chỉ tiêu phân tích.
11 - Phương pháp phân tích tính chất của các nhân tố Phương pháp phân tích tính chất của các nhân tố được sử dụng dựa trên kết quả của phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố để làm cơ sở đưa ra các quyết định. Ngoài việc xác định được mức độ ảnh hưởng, tính chất của các nhân tố tác động đến chỉ tiêu phân tích, phương pháp này cần phải xác định ý nghĩa của các nhân tố đến chỉ tiêu phân tích. 1.3.5. Phương pháp Dupont Phương pháp mô hình Dupont là phương pháp phân tích dựa trên mối quan hệ liên kết giữa các chỉ tiêu tài chính, từ đó, biến đổi một chỉ tiêu tổng hợp thành một hàm số của một loạt các biến số. Ví dụ: Chỉ tiêu “hệ số sinh lời của vốn chủ sở hữu” (ROE) được biến đổi bằng công thức toán học như sau [8, tr.32]: Lợi nhuận sau thuế ROE = = Vốn chủ sở hữu bình quân Lợi nhuận sau thuế Doanh thu thuần Tổng tài sản bình quân = x x = Doanh thu thuần Tổng tài sản bình quân Vốn chủ sở hữu bình quân = Tỷ suất sinh lời hoạt động x Vòng quay của tài sản x Đòn bẩy tài chính bình quân Sử dụng phương pháp mô hình Dupont giúp cho người phân tích đánh giá được hiệu quả kinh doanh một cách toàn diện và đầy đủ những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Tùy thuộc vào mục đích phân tích mối liên hệ giữa các nhân tố ảnh hưởng khác nhau mà người phân tích sẽ biến đổi chỉ tiêu phân tích tổng hợp thành các hàm số khác nhau. 1.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính 1.4.1. Phân tích cấu trúc tài chính của công ty 1.4.1.1. Nhóm các chỉ tiêu phân tích tình hình tài sản Các chỉ tiêu tài sản trên Bảng CĐKT sẽ phản ảnh quy mô, tình hình sử dụng vốn trong các doanh nghiệp. Tình hình tài sản của doanh nghiệp được