intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Luận văn Thạc sĩ Kiến trúc: Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội

Chia sẻ: Lạc Táp | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST
Báo xấu
2
lượt xem 1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội" trên cơ sở nghiên cứu và phân tích đưa ra được hình thức tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan tuyến phố Pháp cũ lấy ví dụ tuyến phố Lý Thường Kiệt với đầy đủ chức năng phù hợp với cảnh quan đô thị và đời sống người dân Hà Nội. Góp phần bảo tồn không gian của các công trình văn hóa, tôn giáo tín ngưỡng trên tuyến phố Pháp cũ lấy ví dụ tuyến phố Lý Thường Kiệt. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kiến trúc: Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội

  1. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Khu phố Pháp cũ được xây dựng trong thời kỳ Pháp thuộc (phố Tràng Tiền, phố Hai Bà Trưng, phố Lý Thường Kiệt, phố Trần Hưng Đạo) với rất nhiều các công trình kiến trúc có giá trị thẩm mỹ và giá trị lịch sử. Đây cũng là những tuyến phố còn giữ lại được phần lớn các công trình kiến trúc nguyên bản, đặc trưng của loại hình kiến trúc châu Âu phù hợp với khí hậu Việt Nam. Tuy nhiên, do những tác động của thời gian, nhu cầu sử dụng thay đổi, và những áp lực lớn của sự bùng nổ dân số, áp lực của hội nhập và phát triển, các công trình kiến trúc có giá trị và đặc trưng này đang chịu những biến đổi như sự xuống cấp, hư hại, thay đổi chức năng và thậm chí là bị phá bỏ để thay vào đó là các công trình hiện đại, cao tầng, diện tích sử dụng và tiện ích cao hơn. Đứng trước những tác động mạnh mẽ đó, việc đầu tư, thu hút đầu tư, cũng như thực hiện công tác thiết kế đô thị nhằm cải tạo, bảo tồn các bản sắc, và những đặc trưng của các tuyến phố Pháp cũ, hướng đến phát triển lâu dài là rất cấp thiết và có ý nghĩa về mọi mặt, nhất là để đáp ứng tốt nhất các nhu cầu của chính những người dân sinh sống và làm việc trong khu vực. Hơn thế nữa với những đặc trưng nổi bật sẵn có, về văn hóa, lịch sử, quy hoạch, kiến trúc, không gian đô thị của các tuyến phố Pháp cũ, việc nâng cao và khẳng định các giá trị là bản sắc riêng của các tuyến phố đã có sẵn các cơ sở và điều kiện thuận lợi thúc đẩy và hỗ trợ mạnh mẽ. Mỗi công trình trên các tuyến phố Pháp cũ, mỗi không gian đô thị trên các tuyến phố cũng mang trong mình một lịch sử, một giá trị bản thân riêng biệt lại đang chịu nhiều tác động từ mọi mặt, nên cần phải được đầu tư nghiên cứu, tôn tạo, gìn giữ, bảo tồn. Việc nghiên cứu tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ sẽ góp phần to lớn, và đóng vị trị quan trọng trong cả quá trình xây dựng hình ảnh đặc trưng chung cho Hà Nội. 2. Mục tiêu của luận văn: Không chỉ dừng lại ở các mục tiêu như: đảm bảo chức năng thoát nước, tổ chức cảnh quan cho tuyến phố Pháp cũ lấy ví dụ tuyến phố Lý Thường Kiệt..., 1
  2. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. luận văn đề ra mục tiêu bổ sung: - Trên cơ sở nghiên cứu và phân tích đưa ra được hình thức tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan tuyến phố Pháp cũ lấy ví dụ tuyến phố Lý Thường Kiệt với đầy đủ chức năng phù hợp với cảnh quan đô thị và đời sống người dân Hà Nội. - Góp phần bảo tồn không gian của các công trình văn hóa, tôn giáo tín ngưỡng trên tuyến phố Pháp cũ lấy ví dụ tuyến phố Lý Thường Kiệt. 3. Phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: + Một số không gian kiến trúc cảnh quan tiểu biểu, các không gian có tính đặc trưng của tuyến phố Pháp cũ tại Hà Nội trong quá trình tạo dựng hình ảnh đô thị đặc trưng. + Tuyến phố Lý Thường Kiệt. - Phạm vi nghiên cứu: + Hà Nội. + Khu phố cũ, xây dựng thời Pháp thuộc, Hoàn Kiếm, Hà Nội. + Tuyến phố Lý Thường Kiệt. 4. Nội dung nghiên cứu: - Khảo sát thực trạng về Quy hoạch, kiến trúc cảnh quan, văn hoá, lịch sử, kinh tế, xã hội và thiết kế đô thị của Khu phố cũ – khu phố được xây dựng thời kỳ Pháp thuộc (phố Tràng Tiền, phố Hai Bà Trưng, phố Lý Thường Kiệt, phố Trần Hưng Đạo, …) thuộc Quận Hoàn Kiếm và của tuyến phố Lý Thường Kiệt nói riêng. - Khảo sát và đánh giá hiện trạng của quá trình hình thành, tạo dựng và khẳng định, phát triển hình ảnh đặc trưng của Hà Nội, của Khu phố cũ – khu phố được xây dựng thời kỳ Pháp thuộc, đặc biệt đánh giá hiện trạng tổng thể và chi tiết của phố nghiên cứu, tuyến phố Lý Thường Kiệt. - Thu thập các thành quả đã nghiên cứu và các tài liệu, các kết quả, công bố liên quan đến nội dung đề tài luận văn. 2
  3. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. - Phân tích đánh giá tổng hợp, đối chiếu so sánh trên cơ sở các kết quả khảo sát, điều tra. - Đề xuất giải pháp cải tạo kiến trúc cảnh quan nhằm khẳng định, gìn giữ và bảo tồn hình ảnh đô thị đặc trưng cho tuyến phố Lý Thường Kiệt. 5. Phương pháp nghiên cứu: - Khả o sá t thực tra ̣ng bằ ng hình ảnh và đo đạc ( ve, chu ̣p ảnh) ̃ - Nghiên cứu trên các tá i liê ̣u sá ch vở , dự án, đề tà i nghiên cứ u khoa ho ̣c, luâ ̣n văn tiến sy, thạc sy, … ̃ ̃ - Internet - Phân tích tổ ng hơ ̣p - Phương pháp chuyên gia. 6. Giải thích từ ngữ viết tắt: KQKTCQ : Không gian kiến trúc cảnh quan KTCQ : Kiến trúc cảnh quan SHCĐ : Sinh hoạt cộng đồng 7. Cấu trúc luận văn: 3
  4. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1 Tổng quan về tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. 1.1. Một số khái niệm. a. Không gian trống: Là không gian bên ngoài công trình, được giới hạn bởi mặt đứng của các công trình kiến trúc (kiến trúc lớn), mặt đất, bầu trời và các vật giới hạn không gian khác như cây xanh, địa hình, mặt nước… b. Kiến trúc cảnh quan: Kiến trúc cảnh quan là giải pháp thẩm mỹ kiến trúc tổng thể không gian trống, bao gồm:tác động thẩm mỹ của các không gian và mặt đứng các công trình kiến trúc, mặt đất và các yếu tố trong không gian trống như cây xanh, trang thiết bị kỹ thuật môi trường và kỹ thuật đô thị, kiến trúc nhỏ, kiến trúc tạm thời, màu sắc, ánh sáng, tác phẩm nghệ thuật tạo hình… c. Kiến trúc cảnh quan tuyến phố: Kiến trúc cảnh quan tuyến phố là giải pháp làm đẹp không gian trống của tuyến phố. d. Tổ chức kiến trúc cảnh quan của tuyến phố: Tổ chức kiến trúc cảnh quan tuyến phố là tổ chức các yếu tố cấu thành kiến trúc cảnh quan để tạo nên một bố cục cảnh quan đẹp cho tuyến phố. Các yếu tố tạo thành kiến trúc cảnh quan trên tuyến phố là: - Kiến trúc lớn - Kiến trúc nhỏ - Cây xanh. Mặt nước - Địa hình, mặt đất - Thiết bị kỹ thuật môi trường đô thị. 4
  5. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. - Tác phẩm nghệ thuật tạo hình - Màu sắc và ánh sáng. - Không gian sinh họat cộng đồng. e. Không gian sinh hoạt cộng đồng: Không gian sinh họat cộng đồng là không gian phục vụ chung cho nhu cầu của nhiều người.Trong không gian kiến trúc cảnh quan hai của tuyến phố, không gian sinh họat cộng đồng là nơi mọi người có thể vừa sử dụng để nghỉ ngơi,tham gia các họat động chung như thể dục thể thao, vui chơi các trò chơi tập thể… 1.2. Một vài nét về tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố cũ trên thế giới. 1.2.1. Paris – Pháp Vào năm 1997, toàn Paris có tổng cộng 6.088 con đường, cả công cộng và tư nhân. Phần nhiều các con phố Paris là các khu phố cổ và phố cũ, đều bằng phẳng, ít dốc. Một số đường phố, đại lộ không rải nhựa mà được lát bằng những viên đá nhỏ. Tương tự ở nhiều thành phố khác, tầng một các tòa nhà mặt phố đều dành cho cửa hàng, quán cà phê... Một số hộp đêm, phòng chiếu phim chỉ có một cửa nhỏ trên phố, còn không gian chính nằm ở tầng ngầm. Một số đường phố Paris nổi tiếng mang những đặc trưng riêng. Đại lộ Champs-Élysées gần Khải Hoàn Môn và là nơi tổ chức nhiều sự kiện quan trọng, luôn tràn ngập khách du lịch. Phố Rivoli tấp nập ở trung tâm chạy dọc sông Seine ngang qua các công trình nổi tiếng Tòa thị chính, bảo tàng Louvre, Khải hoàn môn Carrousel, vườn Tuileries. Đại lộ Saint-Michel thuộc khu phố La Tinh đông đúc sinh viên. Đại lộ Opéra gần nhà hát Opéra Garnier và khu mua sắm Galeries Lafayette, Printemps... là nơi có nhiều văn phòng hàng không, du lịch. Phố Mouffetard cổ với các nhà hàng, quán cà phê và những cửa hàng truyền thống. Đại lộ Clichy là nơi tấp nập vào ban đêm với nhiều quán cà phê, hộp đêm, trong đó có Moulin Rouge. Đại lộ Montaigne là nơi có nhiều cửa hiệu thời trang cao cấp và khách sạn sang trọng Plaza Athénée... 5
  6. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. a) b) c) Hình 1.1. Hệ thống cây xanh trên Đa ̣i lô ̣ Champs-Élysées [Nguồ n: Internet] a) Hê ̣ thố ng cây xanh trên đường Champs-É lyseees b) Đa ̣i lô ̣ Champs-É lysees nhìn từ trên cao c) Mă ̣t cắ t ngang đa ̣i lô ̣ Champs-É lysees [Nguồ n: tá c giả ] Cây xanh trên trục đường La de fang ở Hàng cây tiêu huyền ở Paris. Pháp Paris. Pháp Cây xanh trên cá c tuyế n phố ở Paris rấ t đươ ̣c quan tâm chăm sóc và đươ ̣c quả n lý hiêu quả . Cây xanh trên mỗi đường phố đề u đươ ̣c lựa cho ̣n loa ̣i cây phù ̣ 6
  7. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. hơ ̣p, mang tinh đă ̣c trưng riêng cho từng con phố . Ta ̣i cá c đa ̣i lô ̣ nổ i tiế ng cây ́ xanh đươ ̣c cắ t tia cẩ n thâ ̣n là m đe ̣p đô thi,̣ đường phố . Cây xanh trồ ng hai bên ̉ đường là m cho cá c tò a nhà tro ̣c trờ i hế t vẻ đồ sô ̣, lấ n át củ a chú ng và thà nh phố trở i la ̣i vớ i tỉ xích thân mâ ̣t vớ i con người. Lố i đi bô ̣ nằ m giữ a hai hà ng cây xanh rơ ̣p bó ng má t, tá ch khỏ i giao thong cơ giới, cù ng vớ i nhiề u điể m dừ ng chân, đèn trang trí, ki ố t. 1.2.2. Melbourne – Australia Melbourne thường được nhắc đến như thành phố cây xanh của nước Úc, bang Victoria cũng được coi là "bang vườn cây". Người ta xây dựng nhiều công viên gần khu trung tâm để phục vụ nhu cầu giải trí cho người dân trong và ngoài vùng. Không gian nhiều cây xanh, đường phố sạch đẹp tạo không khí nơi đây rất trong lành, và Melbourne được đánh giá là một trong những thành phố xanh tươi nhất thế giới. Thành phố Melbourne vừa có sự nhộn nhịp từ cuộc sống sinh hoạt của người dân nơi đây, vừa tạo được cảm giác thân thiện, gần gũi cho du khách. Lướt qua một góc phố ở Melbourne trong một chiều, du khách sẽ thực sự lưu luyến bởi những nét độc đáo cây xanh đường phố thành phố này để lại. Thủ phủ của Victoria, một ban nằm ở cực Nam châu Úc là thành phố Melbourne. Vào những năm 1850, thị trấn này phát triển nhanh với những khu nhà đẹp lộng lẫy uy nghi, những con đường rộng thênh thang và những khu vườn thượng uyển xanh mướt. Và từ đó trở nên nổi tiếng với cái tên Melbourne Mỹ lệ, thành phố Nữ Hoàng của miền Nam nước Úc. Melbourne 3 triệu dân, với nhiều sắc thái khác nhau về văn hóa. Những đường phố chính của Melbourne được nhấn mạnh bởi hàng cây xanh dịu mát. Những ngôi nhà uy nghi lộng lẫy của thành phố được tô điểm thêm hoàn hảo bởi những vườn cây cảnh xum xuê. Vì thế nếu gọi Victoria là Bang Vườn vây thì Melbourne phải là điển hình. Công viên chiếm khoảng 1/4 diện tích của trung 7
  8. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. tâm Melbourne. Khoảng 15 phút tản bộ một cách thỏa mái từ trung tâm thành phố là khu vườn Hoàng gia. Vườn cây xanh rộng rãi này có điểm những bông hoa màu sặc sỡ đã được coi là một trong những vườn cây đẹp nhất nước Úc và Thế giới. Trên mặt hồ Ornamental, nằm ở giữa khu vườn, thiên nga thanh thản thả mình, và những đàn chim dạn dĩ kéo đến ngắm chờ những mẫu thức ăn du khách bỏ lại sau bữa ăn sáng. Khu nhà kính trong vườn Fitzroy cũng được du khách đến thăm quanh năm. Melbourne là vẻ đẹp kín đáo của một nước từng được biết đến vì sự náo nhiệt thì vẻ đẹp của nó là sự yên tĩnh đến kinh ngạc nhưng rất quyến rũ vì cảnh quan xanh của con phố. Hình 1.2. Cây xanh đường phố Melbourne [Nguồ n: Internet] a) Cây xanh trên phố đi bộ Bourke b) Cây xanh rơ ̣p bó ng má t vỉa hè ở Melbourne 1.2.3. Amsterdam - Hà Lan Amsterdam là thủ đô, thành phố lớn nhất, trung tâm chính trị, văn hoá, kinh tế của Hà Lan. Amsterdam có một trong những trung tâm phố cổ lớn nhất châu Âu. Được xây dựng từ thế kỷ XII, thành phố xinh đẹp này là sự giao thoa tinh tế giữa quá khứ và tương lai. Kinh nghiệm tổ chức đường đi bộ được coi là thành công của Amsterdam là việc tổ chức theo nguyên tắc: Cần có sự chuyển đổi chức năng đường phố; Đường phố nơi công cộng không có chức năng chính là giao thông cơ giới; Môi 8
  9. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. trường sống cần được tiếp cận bằng nhiều hình thức, hoặc đi bộ hoặc bằng ôtô và trong đó cho phép diễn ra nhiều hoạt động cá nhân và tập thể. Hình 1.3: Một số hình ảnh cảnh quan đường phố Amsterdam 9
  10. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. Với địa hình bằng phẳng giống như hầu hết các vùng ở Hà Lan, các tuyến đi bộ ở Amsterdam không tổ chức theo đường thẳng mà là những con đường gần như không có điểm cuối cùng sự phức tạp của kiến trúc với nhiều khu phố lâu đời. Dọc theo tuyến đi bộ là những quán cafe dưới tán cây râm mát, nối liền với những chiếc cầu cổ bắc qua những con kênh. Trong các khu ở mới xây dựng, diện tích trống giữa các toà nhà không lớn nhưng do khéo thiết kế nên các thiết bị trong không gian đi bộ, chỗ chơi của trẻ em, cây xanh, bóng mát, giàn hoa... đã tạo nên sự ấm cúng và sắc thái riêng của khu ở. Các khu ở của Amsterdam được bao quanh bởi các kênh biển. Việc tổ chức KGĐB tại đây đẹp lên rất nhiều bởi những hàng cây xanh ven bờ kênh trước mỗi dãy nhà. Các đường phố cụt được tổ chức thành đường dạo có quy hoạch đặc biệt và có sự kiểm soát giao thông. Phố cụt trong đô thị được xem như một không gian đặc trưng. ở đây có sự chuyển tiếp của không gian đường phố vào trong khu vực ở là KGĐB; vẫn cho phép các phương tiện giao thông có thể đi vào nhưng hạn chế số lượng bãi đỗ xe. 1.3. Thực trạng các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. 1.3.1. Quá trình hình thành và phát triển của các tuyến phố Pháp cũ. Năm 1885, Hà Nội đã có bản đồ trắc địa đầu tiên. Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, “khu phố Tây”, lúc đó nằm trong khu vực bốn tuyến đường chính là đường Paul Bert (phố Tràng Tiền, Hàng Khay hiện nay), đường Rollandes (phố Hai Bà Trưng), đường Caurreau (phố Lý Thường Kiệt) và đường Gambetta (phố Trần Hưng Đạo) vắt ngang trung tâm thành phố, từ Đông sang Tây. Cả bốn tuyến phố này được xây dựng đồng thời, làm đường trải nhựa trước, xây dựng nhà cửa sau. Năm 1873, người Pháp bắt đầu tiến đánh chiếm Hà Nội và 10 năm sau thì chiếm toàn bộ. Từ năm 1887, Hà Nội trở thành thủ phủ của Đông Dương thuộc Pháp. Giai đoạn này, thực dân Pháp nắm quyền đô hộ, nên các họat động văn hóa, tín ngưỡng truyền thống bị kìm hãm, chịu tác động kiểm soát của người 10
  11. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. Pháp. Người Pháp coi Hà Nội là trung tâm đầu não về chính trị kinh tế, văn hóa nên người Pháp tiến hành quy hoạch và xây dựng đô thị tại Hà Nội nhằm khẳng định quyền lực thực dân trên toàn Đông Dương. Đây là thời kỳ thực dân tiến hành khai thác triệt để nhất, đồng thời cũng là thời kỳ các công trình kiến trúc được xây dung nhiều nhất, và hoạt động quy hoạch, xây dựng đô thị, xây dựng các công trình kiến trúc đồng loạt tại Hà Nội là nhằm mục đích đạt được sự ổn định về quân sự và tư tưởng. Song không thể phủ nhận người Pháp đã mang phong cách kiến trúc Pháp, và quy hoạch kiểu phương Tây du nhập vào Việt nam, làm cho cách sống, không gian sống của Hà Nội chịu nhiều ảnh hưởng và thay đổi. Đặc biệt là sự giao thoa, sự kết hợp giữa kiến trúc dân gian Việt Nam với một số hình thức kiến trúc địa phương của Pháp và với các phong cách cũng như ngôn ngữ quy hoạch đô thị, ngôn ngữ kiến trúc điển hình khác của Châu Âu lúc bấy giờ. Cùng với việc thực hiện các chính sách đô hộ, người Pháp đưa các phương thức quy hoạch đô thị kiểu phương Tây vào Hà Nội, dẫn đến việc hình thành khu phố của người Pháp. Về quy hoạch, có hai quy hoạch Hà Nội được công bố năm 1920 và 1940. Theo nguyên tắc quy hoạch Pháp và Châu Âu đương thời. Ranh giới thành phố được mở rộng về phía Tây (Cầu Giấy) và phía Đông - Đông Bắc (Gia Lâm), và một phần Phía Nam. Phân chia chức năng rõ ràng, khu vực hành chính với điểm tròn Puginier, quảng trường Ba Đình hiện nay, là hạt nhân. Khu ở, thương mại, công nghiệp cũng được xác định rõ ràng.Các chức năng trong đô thị từ hành chính, văn hóa, kinh tế, tôn giáo, đều được xác định rõ về không gian. Khu vực phía Nam Hồ Gươm được mở rộng và xây dựng với các công trình lớn chức năng đa dạng dọc theo các tuyến phố. Khu phố kiểu bàn cờ với các tuyến phố chính theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, các phố nhỏ hơn cắt gần như vuông góc tạo nên diện mạo giao thông mạch lạc, với hệ thống ngã ba, ngã tư. Dọc theo các tuyến phố là các công trình theo kiểu kiến trúc Pháp, bố cục đối xứng, các công 11
  12. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. trình quan trọng được bố trí tại các điểm nhấn trên các trục phố chính. Đặc trưng của khu vực là các không gian đô thị có quy hoạch cụ thể, đô thị chịu ảnh hưởng của đô thị Phương Tây. Các tuyến phố dài, rộng, có đầu tư hạ tầng kỹ thuật, đường phố có vỉa hè, cây xanh. Các công trình mang các chức năng riêng biệt, có quy mô lớn, nhất là các công trình phục vụ cho người Pháp (người Pháp muốn khẳng định chính sách đô hộ). Đặc trưng của quy hoạch và kiến trúc khu vực này là các tuyến chính đều rất dài, là trục xương sống liên kết các phố cắt ngang trong toàn bộ khu vực. Tại các tuyến xương sống này thường tập trung các công trình công sở là chủ yếu, ngoài ra các công trình nhà ở thường là các biệt thự có diện tích và quy mô lớn, do chức năng ban đầu là nhà ở cho người Pháp. Cũng do chính sách đô hộ, người Pháp xây dựng các công trình lớn là các công trình hành chính, công sở, nhất là các công trình có chức năng quản lý, thông tin, bưu điện, như Tòa thị chính, Bưu điện, kho bạc, Phủ thống sứ, ngân hàng... Sự to lớn hơn hẳn của các công trình này so với các công trình kiến trúc, nhà ở, chùa chiền, văn hóa tín ngưỡng của Hà Nội thời bấy giờ là một trong các hình thức phô trương, nhằm khẳng định vị trí chính quốc, mẫu quốc của người Pháp. Các tuyến phố được xây dựng thời kỳ Pháp thuộc có mặt cắt đường lớn hơn các phố truyền thống trong khu phố buôn bán vốn có của người Việt, mặt cắt đường khoảng trên dưới 30m, có vỉa hè rộng (5m), hai bên vỉa hè có cây xanh, đèn đường, hệ thống hạ tầng cũng được đầu tư đồng bộ hơn, theo đúng tính chất của các tuyến phố Phương Tây. Đặc điểm các công trình kiến trúc thời kỳ này, nhất là các công trình kiến trúc nằm trong khu vực bốn đường phố chính trong “khu phố Tây” chủ yếu là các loại nhà công cộng, nhà ở biệt thự và một số ít nhà ở hàng phố. Các công trình công cộng gồm hai loại: những công trình kiến trúc Pháp (trường Đại học Hà Nội, các trường trung học, bệnh viên Bạch Mai…) và những công trình kiến trúc theo xu hướng cách tân, thể nghiệm kiến trúc Phương Đông (Nhà bảo tàng trường Viễn Đông Bác Cổ, viện Pasteur, sở Tài Chính…). 12
  13. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. Kiến trúc nhà ở hàng phố chủ yếu đều được xây dựng theo kiểu cách tân và kiểu mới, các dãy phố đều được xây dựng kiên cố hơn. Nhà ở kiểu biệt thự được xây dựng rất nhiều thời kỳ này. Các tiêu chuẩn thiết kế, thi công đều theo tiêu chuẩn cao, tiêu chuẩn phương Tây lúc bấy giờ. Các loại nhà biệt thự loại sang trọng có đầy đủ các thành phần chức năng, tầng một có tiền phòng, sảnh, phòng khách, phòng ăn lớn, bếp, các phòng phụ, tầng hai có sảnh tầng, các phòng ngủ lớn, nhỏ đều gắn với khối vệ sinh. Hệ thống hiên nghỉ, cầu thang cũng được thiết kế hoàn chỉnh. Hình thức kiến trúc của các nhà biệt thự gồm hai kiểu chính: Nhà mái dốc, kiến trúc Bắc Pháp và Nhà mái bằng kiến trúc Nam Pháp. Hiện nay, Hà Nội còn khoảng 1000 ngôi nhà kiểu biệt thự và kiểu hàng phố xây dựng trong nửa đầu thế kỷ XX cần được bảo tồn. Hiện nay, khu vực này cũng chịu tác động chung của phát triển, nhất là sự bùng nổ dân số dẫn đến việc chức năng của các công trình chịu tác động rất lớn. Đáng lo ngại nhất là các biệt thự cũ vốn là các công trình có giá trị kiến trúc nay bị chia nhỏ, sửa chữa, thay đổi cơ cấu, phá dỡ. Các công trình với chức năng công sở hành chính được xây dựng theo kiến trúc Pháp vẫn được sử dụng theo đúng chức năng vốn có, tuy có thay đổi về hình thức kiến trúc, cao tầng, phân chia không gian, do chịu ảnh hưởng của quá trình lịch sử phức tạp, chiến tranh và thời kỳ bao cấp, rồi đến tác động mạnh mẽ của cơ chế thị trường, nhưng các công trình này hầu như vẫn giữ được giá trị kiến trúc, giá trị thẩm mỹ. Ảnh hưởng nhiều nhất cũng là tác động xấu nhất mà các công trình này phải gánh chịu là do nhu cầu về sử dụng ngày càng cao hơn mà các không gian trống, các sân vườn đều bị thu hẹp hơn so với ban đầu, do xây dựng mới các phần công trình. Các công trình lớn như Bưu điện, Phủ toàn quyền, các viện bảo tàng, một số công sở lớn, nhà hát Lớn…đều còn lại đến bây giờ. Các giá trị kiến trúc và thẩm mỹ của các công trình này cho đến nay vẫn được tôn trọng, gìn giữ. Các biệt thự trên các tuyến phố chính được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau, như các Đại sứ quán, các công sở thì kiến trúc hầu như được giữ nguyên vẹn. Còn đa phần các 13
  14. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. biệt thự bắt đầu bị chia nhỏ, tăng số hộ sử dụng từ những năm hòa bình lập lại, và càng ngày số khẩu trong các hộ càng tăng lên, việc chia nhỏ manh mún các biệt thự càng diễn ra mạnh hơn. Các không gian công cộng và không gian trống của khu phố cũ thời kỳ Pháp thuộc đều là các không gian rộng, có quy mô và diện tích lớn. Như vậy, “Khu phố Tây” không gian đặc trưng thứ hai của Hà Nội cần được gìn giữ. 1.3.2. Vị trí các tuyến phố Pháp cũ hiện nay. Năm 1883, người Pháp bắt đầu lên kế hoạch xây dựng lại thành phố. Dựa trên các khu phố Hà Nội vốn có, những kiến trúc sư người Pháp vạch thêm các con đường mới, xây dựng các công trình theo hướng thích nghi với môi trường sở tại, tạo nên một phong cách ngày nay được gọi là kiến trúc thuộc địa. Khu vực đô thị do người Pháp quy hoạch và xây dựng gồm ba khu: nhượng địa, thành cũ và nam hồ Hoàn Kiếm, ngày nay mang tên chung là khu phố cũ, hay khu phố Pháp. Khu nhượng địa mang hình chữ nhật được giới hạn bởi các con phố Bạch Đằng, Tràng Tiền, Lê Thánh Tông, Trần Nhân Tông và Nguyễn Huy Tự hiện nay. Vốn là đồn thủy quân của Hà Nội cổ, đến năm 1875, khu vực này được nhượng lại cho quân đội Pháp xây doanh trại, dinh thự và bệnh viện. Những công trình kiến trúc ở đây có mái lợp ngói đá đen, hành lang xung quanh, nhà cuốn hình cung. Dinh thự Tổng tham mưu trưởng quân Pháp, ngày nay là Nhà khách Bộ Quốc phòng xây dựng trong khoảng thời gian 1874 đến 1877. Bệnh viện Lanessan, hiện là Quân y viện 108 và Bệnh viện Hữu Nghị, khánh thành năm 1893. Khu thành cũ gồm các phố Phan Đình Phùng, Hùng Vương, Hoàng Diệu, Điện Biên Phủ, Lê Hồng Phong, Chu Văn An, Trần Phú. Những con đường ở đây rộng, dài và được trồng nhiều cây xanh. Các biệt thự mang kiến trúc miền Bắc nước Pháp với trang trí cầu kỳ, tỷ mỉ. Một công trình kiến trúc tiêu biểu và quan trọng của khu thành cũ là Phủ Toàn quyền, ngày nay là Phủ Chủ tịch, được xây dựng trong khoảng 1900 đến 1902. Khu nam hồ Hoàn Kiếm cũng là một hình chữ nhật với hai cạnh dài là phố Tràng Thi – Tràng Tiền và phố Trần Hưng Đạo, 14
  15. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. hai cạnh ngang là phố Phan Bội Châu và phố Phan Chu Trinh. Khu vực này được xây dựng đồng thời với khu thành cũ song quy trình quy hoạch có chậm hơn do phải giải tỏa nhiều làng xóm. Một công trình quan trọng của thành phố là Nhà hát Lớn nằm ở đầu phố Tràng Tiền. Về cấu trúc, khu phố Pháp dựa trên mạng đường ô bàn cờ. Cấu trúc này khá hoàn thiện, do vậy khó bị phá vỡ. Các trục đường Đông - Tây được nhấn mạnh nhờ các trục Bắc-Nam bởi đường rộng và hè lớn hơn, được bố trí những công trình đầu mối làm điểm nhấn đô thị (Nhà hát lớn, ga Hàng Cỏ, Đại học Dược, Ngân hàng Nhà nước... ). Các trục Bắc-Nam có giá trị kết nối giữa các không gian lớn với nhau (hồ Hoàn Kiếm, hồ Thiền Quang) và khu phát triển tương lai (so với lúc đó) của Hà Nội. 15
  16. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. Hình 1.4. Vị trí các tuyến phố Pháp điển hình tại Hà Nội Hình 1.5. Phối cảnh các tuyến phố Pháp điển hình tại Hà Nội 16
  17. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. 1.3.3. Thực trạng không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong nội thành Hà Nội. Các tuyến phố thời kỳ Pháp thuộc có đặc điểm chung dễ dàng nhận biết nhất là ngay từ khi hình thành đã nằm trong quy hoạch cụ thể, chi tiết có hệ thống của người Pháp, hoàn toàn không phát triển theo lối tự phát như tại khu phố cổ của Hà Nội. Đây là những trục xương sống liên kết, mở rộng khu phố cổ của Hà Nội theo hướng phía Nam Hồ Gươm. Các tuyến phố dài, rộng, mặt cắt đường, vỉa hè lớn. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật được đầu tư đồng bộ. Hệ thống chiếu sáng, cấp thoát nước được xây dựng đồng thời với xây dựng đường phố, nhà cửa. Cây xanh bán kính tán lớn, cây bóng mát được trồng có hệ thống tại mọi tuyến phố, từ tuyến chính đến các tuyến vuông góc trong toàn bộ lưới bàn cờ khu vực, có những tuyến phố còn có loại cây riêng phù hợp với vị trí và hình thức của riêng tuyến phố đó. Các công trình có chức năng đa dạng hơn và các chức năng được xác định rõ ràng từ khi đầu tư xây dựng và trong suốt quá trình sử dụng. Tuyến Tràng Tiền, Hàng Khay có vị trí quan trọng, gần Hồ Gươm, trung tâm thành phố, dẫn ra Nhà Hát, liên kết hai phần trong đô thị. Tuyến Trần Hưng Đạo chạy dài từ Ga Hà Nội đến Đê, có thể coi là hướng đến một “ga” khác, hướng phát triển phía bên kia sông Hồng. Tuyến Tràng Tiền (Tràng Tiền – Hàng Khay), với công trình Nhà Hát Lớn tại vị trí điểm mốc. (Ngay từ khi xây dựng tuyến Tràng Tiền đã được coi là tuyến quan trọng, dẫn hướng đến công trình lớn, liên kết khu vực, có nhiều nhà gạch xây kiên cố có giá trị kiến trúc và giá trị thẩm mỹ cao) Tuyến phố Trần Hưng Đạo, với công trình Ga Hàng Cỏ – Ga Hà Nội là điểm mốc mà tuyến phố dẫn hướng đến. Hơn nữa tính chất là điểm mốc của Ga được nhấn mạnh bằng khoảng không gian rộng xung quanh như quảng trường Ga, khu 17
  18. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. Đấu Xảo trước đây và hiện nay là Cung văn hóa Hữu Nghị Việt Xô, cũng như quảng trường 1 -5. Phố Hai Bà Trưng (dãy các cửa hàng buôn bán đồ điện tử). Tuyến phố chủ yếu bị chia nhỏ, manh mún hơn do nhu cầu tăng diện tích ở, tăng dân số của người dân sở tại mà biến đổi thành tuyến phố với hầu hết các công trình là nhà ở. Phố Bà Triệu. Các ngôi nhà bị chia cắt, có những căn hộ chỉ trên dưới 10m2 cho nhiều thế hệ cùng chung sống. Các khoảng trống, sân trong cũng bị lấn chiếm. Không gian, môi trường sống, điều kiện vệ sinh trong các ngõ sâu có chất lượng rất thấp. Ngoài ra, Khu thành cũ gồm các phố Phan Đình Phùng, Hùng Vương, Hoàng Diệu, Điện Biên Phủ, Lê Hồng Phong, Chu Văn An, Trần Phú. Những con đường ở đây rộng, dài và được trồng nhiều cây xanh. Người Pháp cũng đã để ý chọn lọc từng loại cây cho các con phố, tạo nên màu sắc đặc trưng, người Pháp trồng cây xanh trên mỗi phố đều có quy hoạch mỗi phố một, hai loài cây với ý tưởng rõ ràng. Như phố Trần Phú được trồng toàn sấu, Lý Thường Kiệt là cây cơm nguội. Nguyễn Du với hàng hoa sữa, phố Lò Đúc với cây sao đen, Hoàng Diệu và Phan Đình Phùng, Điện Biên Phủ trồng sấu. Tuy nhiên, cây trên các đường phố chính được người Pháp trồng hiện nay đã phát triển quá lớn, cây trên các đường phố Pháp cũ có khoảng cách khá dày, rễ cây đã quá to làm ảnh hưởng đến chất lượng vỉa hè. Khu biêṭ thự: đó là cá c khu biê ̣t thự Ba Đình, Trầ n Hưng Đa ̣o. Khu phố nà y đươ ̣c hinh thà nh từ cá c biê ̣t thự theo phong cá ch kiế n trú c cổ điể n Châu Âu, kiế n ̀ trú c điạ phương Pháp. Cá c ngôi nhà có mâ ̣t đô ̣ xây dựng thấ p, hà i hò a về tỷ lê ̣ vớ i cây xanh đường phố . Đường phố rô ̣ng từ 25 – 27m, có nhiề u hà ng cây cổ thu ̣ rấ t to ở hai bên vỉa hè , có chiề u rô ̣ng từ 5 – 8 m, ta ̣o nên không gian đi bô ̣ rấ t thoả i má i, nhưng thiế u không gian sinh hoa ̣t cô ̣ng đồ ng vì thế mố i liên hê ̣ giữ a cá c nhà rờ i ra ̣c. Cây xanh bao gồ m: Cây xanh đường phố , cây xanh trong vườn hoa nhỏ , cây xanh trong cá c khu biêṭ thự, đươ ̣c trồ ng thà nh khó m, cu ̣m. Nhưng hiê ̣n nay đa 18
  19. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. số cây xanh trên đường phố đã già cỗi, mô ̣t số đường phố cây bi ̣ tỉa trơ làm mấ t dá ng vẻ củ a cây, số cây đươ ̣c trồ ng la ̣i không đúng chủ ng loa ̣i, không cù ng đô ̣ lớ n. Hinh 1.6. Các công trình đặc trưng và cảnh quan chính của các tuyến phố Pháp ̀ 19
  20. Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến phố Pháp cũ trong khu vực nội thành Hà Nội. Mă ̣t bằ ng Mă ̣t cắ t Hinh 1.8. Tuyến phố Lý Thường Kiê ̣t [Nguồ n: Tá c giả] ̀ Mă ̣t bằ ng Mă ̣t cắ t Hình 1.7. Cây xanh phố Bà Triê ̣u [Nguồ n: Tá c giả ] 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1486 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
109=>1