Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi tại Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Bảo Việt

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu có cấu trúc gồm 3 chương trình bày cơ sở luận của sự hình thành và sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi trong các DNBHNT; thực trạng hình thành và sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi tại Công ty BHNT Bảo Việt; những giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi tại Công ty BHNT Bảo Việt.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi tại Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Bảo Việt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGUYỄN MINH NHỰT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
1 MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU……………………………………………………………………………………………………………………………………. 1 CHÖÔNG I : CÔ SÔÛ LUAÄN CUÛA SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ SÖÛ DUÏNG NGUOÀN VOÁN NHAØN ROÃI TRONG CAÙC DOANH NGHIEÄP BAÛO HIEÅM NHAÂN THOÏ. 1.1. Cô sôû luaän veà baûo hieåm……………………………………………………4 1.1.1. Caùc ñònh nghóa veà baûo hieåm……………………………………….. 4 1.1.2. Baûn chaát cuûa baûo hieåm……………………………………………..5 1.1.3. Taùc duïng cuûa baûo hieåm…………………………………………… 5 1.1.4. Caùc nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa baûo hieåm…………………………. 6 1.1.5. Phaân loaïi nghieäp vuï baûo hieåm…………………………………….. 8 1.2. Cô sôû luaän veà baûo hieåm nhaân thoï………………………………………… 10 1.2.1. Ñaëc tröng baûo hieåm nhaân thoï……………………………………… 11 1.2.2. Caùc loaïi hình baûo hieåm nhaân thoï…………………………………. 12 1.2.3. Moät soá cô sôû kyõ thuaät quan troïng trong baûo hieåm nhaân thoï……… 14 1.2.3.1. Phí baûo hieåm vaø caên cöù tính phí…………………………...14 1.2.3.2. Döï phoøng nghieäp vuï………………………………………. 17 1.2.3.3. Giaù trò giaûi öôùc……………………………………………. 19 1.3. Cô sôû luaän veà söï hình thaønh nguoàn voán nhaøn roãi trong caùc DNBHNT….. 20 1.3.1. Hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï vaø vieäc taïo ra nguoàn voán nhaøn roãi trong caùc DNBH nhaân thoï…………………………... 20 1.3.2. Quyõ döï phoøng nghieäp vuï - nguoàn voán nhaøn roãi cô baûn cuûa DNBHNT……………………………………………… 22 1.4. Cô sôû luaän veà vieäc söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi trong caùc DNBHNT…... 23 1.4.1. Tính taát yeáu khaùch quan cuûa vieäc ñaàu tö nguoàn voán nhaøn roãi
2 trong caùc DNBH nhaân thoï…………………………………………. 23 1.4.2. Nguyeân taéc söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi trong caùc DNBHNT…... 24 1.4.3. Danh muïc ñaàu tö trong caùc DNBH nhaân thoï……………………... 25 1.5. Kinh nghieäm söû duïng voán nhaøn roãi baûo hieåm nhaân thoï caùc nöôùc……….. 29 CHÖÔNG II : THÖÏC TRAÏNG HÌNH THAØNH VAØ SÖÛ DUÏNG NGUOÀN VOÁN NHAØN ROÃI TAÏI COÂNG TY BAÛO HIEÅM NHAÂN THOÏ BAÛO VIEÄT. 2.1. Khaùi quaùt veà Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Baûo Vieät……………………… 33 2.1.1. Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa CTBH nhaân thoï Baûo Vieät..33 2.1.2. Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa CTBH nhaân thoï Baûo Vieät…. 35 2.2. Thöïc traïng ñaàu tö taïi thò tröôøng baûo hieåm nhaân thoïVieät Nam…………... 36 2.2.1. Söï phaùt trieån……………………………………………………….. 37 2.2.2. Khaû naêng huy ñoäng vaø söû duïng voán………………………………. 39 2.3. Thöïc traïng hình thaønh vaø söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi taïi CTBH nhaân thoï Baûo Vieät………………………………………………… 41 2.3.1. Caùc quy ñònh phaùp lyù lieân quan ñeán ñaàu tö voán cuûa caùc DNBHNT 41 2.3.2. Thöïc traïng huy ñoäng vaø söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi taïi Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Baûo Vieät…………………………….. 47 2.3.2.1. Nguoàn voán nhaøn roãi coù theå söû duïng ñaàu tö taïi CTBHNT Baûo Vieät……………………………………….. 47 2.3.2.2. Phaân boå cô caáu ñaàu tö……………………………………. 49 2.3.2.3. Hieäu quaû ñaàu tö…………………………………………... 51
3 CHÖÔNG III : NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ SÖÛ DUÏNG NGUOÀN VOÁN NHAØN ROÃI TAÏI COÂNG TY BAÛO HIEÅM NHAÂN THOÏ BAÛO VIEÄT. 3.1. Muïc tieâu phaùt trieån…………………………………………………………... 56 3.2. Nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc…………………………………………………. 57 3.3. Caùc giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi taïi Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Baûo Vieät………………………………………. 60 3.3.1.Nhoùm giaûi phaùp veà phía Nhaø nöôùc…………………………………. 60 3.3.2. Nhoùm giaûi phaùp veà phía CTBHNTBV…………………………….. 70 3.3.3. Nhoùm giaûi phaùp hoã trôï khaùc……………………………………….. 77 KEÁT LUAÄN………………………………………………………………………………………………………………………. 82 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC
4 MÔÛ ÑAÀU 1. TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI. Kinh doanh baûo hieåm (BH) laø moät hoaït ñoäng kinh doanh mang tính ñaëc thuø. Ñoù laø moät trong nhöõng lónh vöïc ñaõ coù töø laâu treân theá giôùi nhöng thöïc söï chæ môùi phaùt trieån maïnh meõ ôû VN trong 10 naêm trôû laïi ñaây. Cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån vaø hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá, tieàm naêng thò tröôøng baûo hieåm vaãn coøn roäng lôùn vaø coù nhieàu cô hoäi phaùt trieån. Doanh thu phí baûo hieåm treân toaøn thò tröôøng luoân coù toác ñoä taêng tröôûng cao treân 25% trong voøng 5 naêm gaàn ñaây. Toång doanh thu phí baûo hieåm treân toaøn thò tröôøng naêm 2004 öôùc chieám khoaûng 1,9% cuûa GDP, trong khi tyû leä naøy taïi caùc nöôùc trong khu vöïc laø töø 4% ñeán 6%. Toác ñoä taêng tröôûng cao vaø tyû leä doanh thu phí treân GDP cuûa VN coøn thaáp cho thaáy tieàm naêng phaùt trieån thò tröôøng coøn lôùn. Tuy nhieân treân thò tröôøng baûo hieåm VN hieän nay maø ñaëc bieät laø thò tröôøng baûo hieåm nhaân thoï (TTBHNT) ñöôïc ñaùnh giaù laø khaù soâi ñoäng vôùi söï caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét vaø toaøn dieän do söï goùp maët töø cuoái naêm 1999 cuûa 4 doanh nghieäp baûo hieåm nhaân thoï (DNBHNT) coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø Coâng ty lieân doanh traùch nhieäm höõu haïn (TNHH) baûo hieåm Baûo Minh-CMG, Coâng ty TNHH baûo hieåm Manulife, Coâng ty TNHH baûo hieåm Prudential VN vaø Coâng ty TNHH baûo hieåm quoác teá Myõ (AIA) cuøng vôùi Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Baûo Vieät (CTBHNTBV) ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn môùi – giai ñoaïn caïnh tranh quyeát lieät vaø phaùt trieån vôùi toác ñoä cao. Tính caïnh tranh maïnh meõ theå hieän treân taát caû caùc maët nhö thu huùt khaùch haøng, tuyeån duïng ñaïi lyù, ñöa ra saûn phaåm môùi, môû roäng ñòa baøn hoaït ñoäng, khuyeách tröông quaûng caùo,…Chính nhôø hoaït ñoäng caïnh tranh maø coâng chuùng
5 nhaän thöùc roõ hôn veà baûo hieåm nhaân thoï (BHNT), chaát löôïng dòch vuï, chaát löôïng khai thaùc ñöôïc naâng leân, saûn phaåm theâm ña daïng ñoàng thôøi caùc doanh nghieäp hoaøn thieän theâm ñieàu khoaûn, quy trình nghieäp vuï, boå sung caùc nghieäp vuï gia taêng giaù trò, hoaøn thieän moâ hình toå chöùc vaø quaûn lyù, cheá ñoä thuø lao cho ñaïi lyù theo höôùng hieäu quaû cao hôn, phuø hôïp hôn vôùi ñaëc ñieåm cuûa kinh doanh BHNT. Tröôùc thaùch thöùc caïnh tranh nhö theá thì hôn ai heát, Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Baûo Vieät nhaän thöùc ñöôïc, neáu muoán tieáp tuïc toàn taïi, môû roäng vaø phaùt trieån thì beân caïnh vieäc taäp trung vaøo phaùt trieån nhöõng saûn phaåm môùi coù khaû naêng sinh lôøi cao, ñoä ruûi ro thaáp thì Baûo Vieät caàn phaûi chuù troïng ñeán vieäc söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán nhaøn roãi to lôùn ñöôïc taïo ra töø phí BH thu ñöôïc cuûa khaùch haøng, nhaèm baûo ñaûm löïa choïn ñöôïc nhöõng danh muïc ñaàu tö thích hôïp, an toaøn cho nguoàn voán vaø mang laïi hieäu quaû kinh teá (KT) cao. Ñaây laø vaán ñeà soáng coøn ñoái vôùi Baûo Vieät trong giai ñoaïn hieän nay bôûi thöïc teá cho thaáy chính hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính seõ hình thaønh phaàn lôùn lôïi nhuaän cho doanh nghieäp baûo hieåm (DNBH) vaø trôû thaønh xöông soáng naâng ñôõ cho doanh nghieäp (DN). Do aûnh höôûng to lôùn cuûa vaán ñeà söû duïng voán nhaøn roãi ñoái vôùi söï toàn taïi cuûa Baûo Vieät nhö theá ñaõ thoâi thuùc toâi choïn ñeà taøi “Caùc giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi taïi Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Baûo Vieät”. 2. MUÏC ÑÍCH CUÛA ÑEÀ TAØI. Nhöõng muïc ñích cô baûn cuûa ñeà taøi nghieân cöùu laø : • Xaùc ñònh baûn chaát cuûa voán nhaøn roãi trong DNBHNT. • Cô sôû lyù luaän cuûa vieäc ñaàu tö nguoàn voán nhaøn roãi trong caùc DNBHNT. • Söï caàn thieát cuûa vieäc ñaàu tö nguoàn voán nhaøn roãi trong caùc DNBHNT. • Ñaùnh giaù thöïc traïng hình thaønh vaø söû duïng voán nhaøn roãi taïi Coâng ty BHNT Baûo Vieät. • Xaây döïng caùc giaûi phaùp vaø ñeà xuaát moät soá kieán nghò nhaèm hoaøn thieän vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng voán nhaøn roãi taïi Coâng ty BHNT Baûo Vieät.
6 3. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän vaên ñöôïc giôùi haïn trong phaïm vi sau ñaây : • Nghieân cöùu thöïc tieãn hoaït ñoäng cuûa Coâng ty BHNT Baûo Vieät töø khi thaønh laäp ñeán naêm 2004. • Caùc quy ñònh phaùp lyù chi phoái tröïc tieáp ñeán söï hình thaønh vaø söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi taïi Coâng ty BHNT Baûo Vieät. 4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU. • Trong quaù trình phaân tích lyù luaän vaø thöïc tieãn caùc vaán ñeà veà BH, luaän vaên ñaõ söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng. • Trong quaù trình ñaùnh giaù hoaït ñoäng BHNT trong thöïc tieãn, luaän vaên ñaõ söû duïng phöông phaùp phaân tích toång hôïp, thoáng keâ, ñoái chieáu vaø so saùnh. Töø ñoù, ñöa ra caùc kieán giaûi veà nhöõng vaán ñeà maø luaän vaên ñaët ra. 5. KEÁT CAÁU CUÛA LUAÄN VAÊN. Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, caùc baûng, bieåu ñoà, phuï luïc vaø danh muïc caùc taøi lieäu tham khaûo, noäi dung chính cuûa luaän vaên ñöôïc trình baøy trong ba chöông sau ñaây : • Chöông I : Cô sôû luaän cuûa söï hình thaønh vaø söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi trong caùc DNBHNT. • Chöông II : Thöïc traïng hình thaønh vaø söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi taïi Coâng ty BHNT Baûo Vieät. • Chöông III : Nhöõng giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn voán nhaøn roãi taïi Coâng ty BHNT Baûo Vieät.
7 CHÖÔNG I : CÔ SÔÛ LUAÄN CUÛA SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ SÖÛ DUÏNG NGUOÀN VOÁN NHAØN ROÃI TRONG CAÙC DNBHNT. 1.1. CÔ SÔÛ LUAÄN VEÀ BAÛO HIEÅM. 1.1.1. Caùc ñònh nghóa veà baûo hieåm. “Baûo hieåm laø moät hoaït ñoäng qua ñoù moät caù nhaân coù quyeàn ñöôïc höôûng trôï caáp nhôø vaøo moät khoaûn ñoùng goùp cho mình hoaëc cho ngöôøi thöù ba trong tröôøng hôïp xaûy ra ruûi ro. Khoaûn trôï caáp naøy do moät toå chöùc traû. Toå chöùc naøy coù traùch nhieäm ñoái vôùi toaøn boä caùc ruûi ro vaø ñeàn buø caùc thieät haïi theo caùc phöông phaùp cuûa thoáng keâ”â. (1) Baûo hieåm laø hoaït ñoäng theo ñoù doanh nghieäp baûo hieåm chaáp nhaän ruûi ro cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm, treân cô sôû beân mua baûo hieåm ñoùng phí baûo hieåm ñeå doanh nghieäp baûo hieåm traû tieàn cho ngöôøi thuï höôûng hoaëc boài thöôøng cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm khi xaûy ra söï kieän baûo hieåm. Hoaëc coù theå noùi BH laø söï ñoùng goùp cuûa soá ñoâng vaøo söï baát haïnh cuûa soá ít. Hieän nay hoaït ñoäng BH toàn taïi döôùi daïng 2 daïng : hoaït ñoäng BH khoâng mang tính kinh doanh vaø hoaït ñoäng BH mang tính kinh doanh. Khaùc vôùi baûo hieåm xaõ hoäi (XH) vaø BH y teá nhaèm baûo ñaûm caùc quyeàn lôïi XH toái thieåu cho ngöôøi lao ñoäng, BH mang tính kinh doanh baûo ñaûm söï oån ñònh taøi chính cho neàn kinh teá choáng laïi caùc nguy cô ruûi ro, huy ñoäng nguoàn löïc taøi chính ñaùp öùng nhu caàu voán ñaàu tö daøi haïn cho neàn kinh teá, giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi nhö taïo theâm coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, naâng cao nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà vai troø vaø yù nghóa cuûa BH. Ñoái töôïng tham gia BH mang tính kinh doanh laø toå chöùc, caù nhaân thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá theo nguyeân taéc töï nguyeän. Ñoái töôïng ñöôïc BH laø con ngöôøi, taøi saûn vaø traùch nhieäm daân söï; chuû theå thöïc hieän (1) Lyù thuyeát baûo hieåm – TS. Nguyeãn Ngoïc Ñònh
8 hoaït ñoäng kinh doanh BH laø caùc DNBH hoaït ñoäng theo nguyeân taéc töï chuû taøi chính vaø noäp thueá cho nhaø nöôùc. 1.1.2. Baûn chaát cuûa baûo hieåm : • Muïc ñích chuû yeáu cuûa BH laø goùp phaàn oån ñònh kinh teá cho ngöôøi tham gia töø ñoù khoâi phuïc vaø phaùt trieån saûn xuaát, ñôøi soáng, ñoàng thôøi taïo nguoàn voán cho phaùt trieån kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. • Thöïc chaát cuûa hoaït ñoäng BH laø quaù trình phaân phoái laïi toång saûn phaåm trong nöôùc giöõa nhöõng ngöôøi tham gia nhaèm ñaùp öùng nhu caàu taøi chính phaùt sinh khi tai naïn, ruûi ro baát ngôø xaûy ra gaây toån thaát ñoái vôùi ngöôøi tham gia BH. Phaân phoái trong BH laø phaân phoái khoâng ñeàu, khoâng baèng nhau nghóa laø khoâng phaûi ai tham gia cuõng ñöôïc phaân phoái vaø phaân phoái vôùi soá tieàn nhö nhau. Phaân phoái trong BH laø phaân phoái cho soá ít ngöôøi tham gia BH khoâng may gaëp ruûi ro baát ngôø gaây thieät haïi ñeán saûn xuaát vaø ñôøi soáng treân cô sôû möùc thieät haïi thöïc teá vaø ñieàu kieän BH. Ñieàu ñoù cuõng coù nghóa, phaân phoái trong BH khoâng mang tính boài hoaøn, töùc laø duø coù tham gia ñoùng goùp vaøo quyõ BH nhöng khoâng toån thaát thì khoâng ñöôïc phaân phoái ( tröø moät soá saûn phaåm BHNT, BH höu trí). 1.1.3. Taùc duïng cuûa baûo hieåm : • Goùp phaàn oån ñònh taøi chính cho ngöôøi tham gia tröôùc toån thaát do ruûi ro gaây ra. Toån thaát seõ ñöôïc BH trôï caáp hoaëc boài thöôøng veà taøi chính ñeå ngöôøi tham gia nhanh choùng khaéc phuïc haäu quaû, oån ñònh ñôøi soáng, saûn xuaát kinh doanh. • Goùp phaàn ñeà phoøng vaø haïn cheá toån thaát, giuùp cho cuoäc soáng con ngöôøi an toaøn hôn, xaõ hoäi traät töï hôn, giaûm bôùt noãi lo cho moãi caù nhaân, moãi doanh nghieäp. Khi tham gia BH, coâng ty BH seõ cuøng vôùi ngöôøi tham gia thöïc hieän caùc bieän phaùp ñeà phoøng vaø haïn cheá toån thaát ruûi ro xaûy ra nhö ñoùng goùp taøi chính ñeå thöïc hieän tuyeân truyeàn, höôùng daãn phoøng traùnh ruûi ro.
9 • Goùp phaàn oån ñònh chi tieâu cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc. Vôùi quyõ BH do caùc thaønh vieân tham gia ñoùng goùp, coâng ty BH seõ trôï caáp hoaëc boài thöôøng toån thaát thuoäc phaïm vi BH cho ngöôøi tham gia. Nhö vaäy, ngaân saùch nhaø nöôùc khoâng phaûi chi ra ñeå trôï caáp cho caùc thaønh vieân khi gaëp ruûi ro. Maët khaùc, BH coøn laøm taêng thu cho ngaân saùch thoâng qua traùch nhieäm ñoùng goùp caùc loaïi thueá. • Baûo hieåm laø phöông thöùc huy ñoäng voán ñeå ñaàu tö phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Döôùi hình thöùc phí BH, ngaønh BH ñaõ huy ñoäng ñöôïc moät soá löôïng voán khaù lôùn töø caùc ñoái töôïng tham gia. Soá voán ñoù ngoaøi chi traû trôï caáp hay boài thöôøng thieät haïi coøn laø nguoàn voán ñeå ñaàu tö phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Ñaëc bieät ñoái vôùi BHNT, nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc tích luyõ qua thôøi gian daøi môùi söû duïng ñeå chi traû. Do ñoù, caùc coâng ty BH coù theå söû duïng ñeå kinh doanh baát ñoäng saûn, mua traùi phieáu,…nghóa laø duøng ñeå ñaàu tö vaø hoaït ñoäng kinh teá nhaèm sinh lôøi. Vaø nhö vaäy goùp phaàn taêng nguoàn voán cho neàn kinh teá, laøm cho heä thoáng taøi chính soâi ñoäng hôn. • Goùp phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån quan heä kinh teá thoâng qua hoaït ñoäng taùi BH. Thò tröôøng BH noäi ñòa vaø thò tröôøng BH quoác teá coù moái quan heä qua laïi, thuùc ñaåy nhau phaùt trieån thoâng qua hình thöùc phaân taùn vaø chaáp nhaän ruûi ro – hình thöùc taùi BH giöõa caùc coâng ty cuûa caùc nöôùc. • Thu huùt moät soá löôïng lao ñoäng nhaát ñònh cuûa xaõ hoäi, goùp phaàn giaûm bôùt tình traïng thaát nghieäp cho xaõ hoäi. 1.1.4. Caùc nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa baûo hieåm : Cô cheá hoaït ñoäng cuûa BH döïa treân caùc nguyeân taéc sau : • Nguyeân taéc 1: Hoaït ñoäng theo quy luaät soá ñoâng Nhö ñaõ bieát, hoaït ñoäng baûo hieåm taïo ra ñöôïc moät "söï ñoùng goùp cuûa soá ñoâng vaøo söï baát haïnh cuûa soá ít" treân cô sôû quy tuï nhieàu ngöôøi coù cuøng ruûi ro thaønh coäng ñoàng nhaèm phaân taùn haäu quaû taøi chính cuûa nhöõng vuï toån thaát. Soá ngöôøi tham gia caøng ñoâng, toån thaát caøng phaân taùn moûng, ruûi ro caøng giaûm thieåu
10 ôû möùc ñoä thaáp nhaát theå hieän ôû möùc phí baûo hieåm phaûi ñoùng laø nhoû nhaát ñuû ñeå moãi ngöôøi ñoù khoâng aûnh höôûng gì quan troïng ñeán hoaït ñoäng sinh hoaït saûn xuaát cuûa mình. * Heä quaû : ¾ Nguyeân taéc daøn traûi ruûi ro : theå hieän ôû vieäc daøn traûi veà khoâng gian, thôøi gian vaø veà giaù trò ñeå phaân taùn ruûi ro. ¾ Nguyeân taéc löïa choïn : trong thöïc teá caùc ruûi ro do moãi khaùch haøng mang ñeán laø khoâng gioáng nhau. Do ñoù, nhaø BH seõ khoâng chaáp nhaän ñaûm baûo cho taát caû caùc ruûi ro ñoù maø phaûi löïa choïn vaø töø choái nhöõng tröôøng hôïp maø ñoä traàm troïng cuûa ruûi ro quaù lôùn vì khi xaûy ra toån thaát, phí BH thu ñöôïc khoâng ñuû ñeå buø ñaép vaø coù theå ñe doïa caû coäng ñoàng. ¾ Nguyeân taéc phaân chia ruûi ro : ñeå giaûm nheï bôùt traùch nhieäm BH, DNBH caàn phaûi tìm caùch chia seõ ruûi ro maø hoï ñaõ nhaän cho caùc nhaø BH khaùc, traùnh taäp trung ruûi ro quaù möùc baèng caùch thöïc hieän caùc kyõ thuaät phaân chia ruûi ro qua hình thöùc ñoàng BH vaø taùi BH. Ñoàng BH : laø söï phaân chia theo tyû leä cuøng moät ruûi ro giöõa nhieàu nhaø BH vôùi nhau. Moãi nhaø ñoàng BH chaáp nhaän moät phaàn traêm naøo ñoù cuûa ruûi ro, ñoåi laïi hoï cuõng chæ nhaän ñöôïc moät tyû leä töông öùng veà phí vaø cuõng phaûi chæ traû moät tyû leä boài thöôøng nhö theá. Taùi BH : laø moät nghieäp vuï maø qua ñoù moät coâng ty BH goác (ngöôøi nhöôïng) chuyeån cho moät coâng ty BH khaùc (ngöôøi nhaän taùi) moät phaàn ruûi ro maø coâng ty BH goác chaáp nhaän ñaûm baûo. Ngöôøi ñöôïc BH chæ caàn bieát coâng ty BH goác laø ngöôiø duy nhaát chòu traùch nhieäm ñaûm baûo cho ruûi ro cuûa mình chöù hoï khoâng caàn bieát ñeán ngöôøi nhaän taùi BH. • Nguyeân taéc 2 : trung thöïc toái ña. Trong BH thöông maïi coù söï hoaùn chuyeån ruûi ro töø ngöôøi ñöôïc BH sang ngöôøi BH treân cô sôû moät hôïp ñoàng BH. Ñieàu naøy taïo ra ruûi ro môùi ñe doïa moái
11 quan heä giöõa hai beân hôïp ñoàng. Ñoù laø khi söï kieän BH xaûy ra, coù theå ngöôøi BH khoâng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän khoâng ñaày ñuû cam keát cuûa mình. Coøn ñoái vôùi ngöôøi ñöôïc BH, coù theå hoï khoâng trung thöïc khi keâ khai trong giaáy yeâu caàu BH. Do ñoù, moái quan heä giöõa hai beân trong hôïp ñoàng BH caàn phaûi ñöôïc xaây döïng treân cô sôû tin töôûng laãn nhau, baûo ñaûm moïi thoâng tin phaûi ñöôïc cung caáp cho nhau ñaày ñuû, chính xaùc, kòp thôøi. 1.1.5. Phaân loaïi nghieäp vuï baûo hieåm : Caùc nghieäp vuï baûo hieåm maø doanh nghieäp baûo hieåm cung caáp cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm treân thò tröôøng baûo hieåm thöông maïi coù theå saép xeáp theo nhieàu tieâu thöùc khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo muïc ñích quaûn lyù cuûa nhaø laäp phaùp vaø cuûa doanh nghieäp baûo hieåm. Lieân quan maät thieát ñeán ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän vaên naøy laø caùch phaân loaïi theo kyõ thuaät baûo hieåm vaø theo ñoái töôïng baûo hieåm. • Phaân loaïi theo kyõ thuaät baûo hieåm : ¾ Ñaây laø caùch phaân loaïi cuûa caùc chuyeân gia baûo hieåm Phaùp vaø chaâu AÂu, coù nghóa laø luoân thieân veà maët kyõ thuaät. Theo caùch phaân loaïi naøy caùc loaïi hình baûo hieåm ñöôïc chia ra laøm 2 loaïi: loaïi döïa treân kyõ thuaät "phaân boå" vaø loaïi döïa treân kyõ thuaät “doàn tích voán". (1) Caùc loaïi baûo hieåm döïa treân kyõ thuaät phaân boå: laø caùc loaïi baûo hieåm ñaûm baûo cho caùc ruûi ro coù tính chaát oån ñònh (töông ñoái) theo thôøi gian vaø thöôøng ñoäc laäp vôùi tuoåi thoï con ngöôøi (neân goïi laø baûo hieåm phi nhaân thoï). Hôïp ñoàng baûo hieåm loaïi naøy thöôøng laø ngaén haïn (moät naêm). (2) Caùc loaïi baûo hieåm döïa treân kyõ thuaät doàn tích voán: laø caùc loaïi baûo hieåm ñaûm baûo cho caùc ruûi ro coù tính chaát thay ñoåi (roõ reät) theo thôøi gian vaø ñoái töôïng, thöôøng gaén lieàn vôùi tuoåi thoï con ngöôøi (neân goïi laø baûo hieåm nhaân thoï). Caùc hôïp ñoàng loaïi naøy thöôøng laø trung vaø daøi haïn (10 naêm, 20 naêm...).
12 ¾ Cuõng döïa treân kyõ thuaät, nghieäp vuï baûo hieåm, nhöng caùc nhaø baûo hieåm Anh - Myõ laïi nhìn ôû khía caïnh khaùc: Tính chaát cuûa khoaûn boài thöôøng, theo ñoù, caùc loaïi hình baûo hieåm ñöôïc chia ra laøm 2 loaïi: (1) Caùc loaïi baûo hieåm coù soá tieàn baûo hieåm traû theo nguyeân taéc boài thöôøng: Theo nguyeân taéc naøy, soá tieàn maø ngöôøi baûo hieåm traû cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm khoâng bao giôø vöôït quaù giaù trò thieät haïi thöïc teá maø anh ta ñaõ phaûi gaùnh chòu. Caùc loaïi baûo hieåm naøy goàm coù: baûo hieåm taøi saûn vaø baûo hieåm traùch nhieäm daân söï (goïi chung laø baûo hieåm thieät haïi). Tuy nhieân, ngaøy nay ngöôøi ta coù xu höôùng ñöa caû baûo hieåm tai naïn vaø beänh taät vaøo loaïi naøy. (2) Caùc loaïi baûo hieåm coù soá tieàn baûo hieåm traû theo nguyeân taéc khoaùn: Ngöôøi ñöôïc baûo hieåm seõ nhaän ñöôïc soá tieàn khoaùn theo ñuùng möùc maø hoï ñaõ thoûa thuaän tröôùc treân hôïp ñoàng baûo hieåm vôùi ngöôøi baûo hieåm tuøy thuoäc vaø phuø hôïp vôùi nhu caàu cuõng nhö khaû naêng ñoùng phí. Ñaây chính laø caùc loaïi baûo hieåm nhaân thoï vaø moät soá tröôøng hôïp cuûa baûo hieåm tai naïn, beänh taät. • Phaân loaïi theo ñoái töôïng baûo hieåm : Caên cöù vaøo ñoái töôïng baûo hieåm thì toaøn boä caùc loaïi hình nghieäp vuï baûo hieåm ñöôïc chia thaønh ba nhoùm: baûo hieåm taøi saûn, baûo hieåm traùch nhieäm daân söï vaø baûo hieåm con ngöôøi. (1) Baûo hieåm taøi saûn: Laø loaïi baûo hieåm laáy taøi saûn laøm ñoái töôïng baûo hieåm. Khi xaûy ra ruûi ro toån thaát veà taøi saûn nhö maát maùt, huûy hoaïi veà vaät chaát, ngöôøi baûo hieåm coù traùch nhieäm boài thöôøng cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm caên cöù vaøo giaù trò thieät haïi thöïc teá vaø möùc ñoä ñaûm baûo thoaû thuaän treân hôïp ñoàng. Ví duï nhö: baûo hieåm haøng hoùa, baûo hieåm thaân taøu, baûo hieåm caây troàng, baûo hieåm thieät haïi maùy moùc,…. (2) Baûo hieåm traùch nhieäm daân söï : Ñoái töôïng baûo hieåm laø traùch nhieäm phaùt sinh do raøng buoäc cuûa caùc quy ñònh trong luaät daân söï, theo ñoù, ngöôøi ñöôïc
13 baûo hieåm phaûi boài thöôøng baèng tieàn cho ngöôøi thöù 3 nhöõng thieät haïi gaây ra do haønh vi cuûa mình hoaëc do söï vaän haønh cuûa taøi saûn thuoäc sôû höõu cuûa chính mình. Ví duï nhö: baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû xe, baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû taøu, baûo hieåm traùch nhieäm ngöôøi söû duïng lao ñoäng,… (3) Baûo hieåm con ngöôøi : ñoái töôïng cuûa caùc loaïi hình naøy, chính laø tính maïng, thaân theå, söùc khoûe cuûa con ngöôøi. Ngöôøi kyù keát hôïp ñoàng baûo hieåm, noäp phí baûo hieåm ñeå thöïc hieän mong muoán neáu nhö ruûi ro xaûy ra laøm aûnh höôûng tính maïng, söùc khoûe cuûa ngöôøi ñöôïc baûo hieåm thì hoï hoaëc moät ngöôøi thuï höôûng hôïp phaùp khaùc seõ nhaän ñöôïc khoaûn tieàn do ngöôøi baûo hieåm traû. Baûo hieåm con ngöôøi bao goàm baûo hieåm tai naïn caù nhaân, baûo hieåm söùc khoûe vaø baûo hieåm nhaân thoï. 1.2. CÔ SÔÛ LUAÄN VEÀ BAÛO HIEÅM NHAÂN THOÏ. Trong xaõ hoäi hieän ñaïi ngaøy nay, cuøng vôùi söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa khoa hoïc – coâng ngheä, ñôøi soáng con ngöôøi ngaøy caøng ñöôïc quan taâm vaø naâng cao hôn thì baûo hieåm nhaân thoï thöïc söï ñaõ trôû thaønh moät nhu caàu khoâng theå thieáu taïi haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi trong ñoù coù nöôùc ta. BHNT laø moät hôïp ñoàng giöõa ngöôøi tham gia vaø coâng ty BH, theo ñoù ngöôøi tham gia ñoùng moät khoaûn tieàn (phí BH) coøn nhaø BH cam keát seõ traû cho moät hoaëc nhieàu ngöôøi ñöôïc höôûng moät khoaûn tieàn aán ñònh (soá tieàn BH) trong tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc BH cheát, thöông taät hoaëc coøn soáng ñeán moät thôøi ñieåm chæ roõ trong hôïp ñoàng. Trong khi caùc loaïi hình BH khaùc coù muïc ñích ñôn giaûn laø boài thöôøng cho caùc haäu quaû xaáu cuûa moät söï coá (ruûi ro), thì BHNT khoâng chæ coù chi traû khi coù haäu quaû xaáu maø coøn coù nhieàu muïc ñích khaùc nhau nhö tích luõy taøi chính. 1.2.1. Ñaëc tröng baûo hieåm nhaân thoï : • BHNT vöøa mang tính tieát kieäm, vöøa mang tính baûo veä. Thaät vaäy, moãi ngöôøi mua BHNT ñònh kyø seõ noäp moät khoaûn tieàn goïi laø phí BH cho coâng ty BH,
14 ngöôïc laïi coâng ty BH coù traùch nhieäm traû moät soá tieàn goïi laø soá tieàn BH cho ngöôøi ñöôïc höôûng quyeàn lôïi BH nhö ñaõ thoûa thuaän töø tröôùc khi coù caùc söï kieän BH xaûy ra. Soá tieàn BH ñöôïc traû khi ngöôøi ñöôïc BH ñaït ñeán moät ñoä tuoåi nhaát ñònh vaø ñöôïc aán ñònh trong hôïp ñoàng. Hoaëc soá tieàn naøy ñöôïc traû cho thaân nhaân vaø gia ñình ngöôøi ñöôïc BH khi ngöôøi naøy khoâng may bò cheát sôùm ngay caû khi hoï môùi tieát kieäm ñöôïc moät khoaûn tieàn raát nhoû qua vieäc ñoùng phí BH. Soá tieàn naøy giuùp nhöõng ngöôøi coøn soáng trang traûi nhöõng khoaûn chi phí caàn thieát nhö thuoác men, mai taùng, chi phí giaùo duïc con caùi,…Chính vì vaäy, BHNT vöøa mang tính tieát kieäm vöøa mang tính baûo veä. • BHNT ñaùp öùng ñöôïc raát nhieàu muïc ñích khaùc nhau cuûa ngöôøi tham gia BH. Trong khi caùc nghieäp vuï BH phi nhaân thoï chæ ñaùp öùng ñöôïc moät muïc ñích laø goùp phaàn khaéc phuïc haäu quaû khi ñoái töôïng tham gia BH gaëp söï coá, töø ñoù goùp phaàn oån ñònh taøi chính cho ngöôøi tham gia thì BHNT ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhieàu muïc ñích. Moãi muïc ñích ñöôïc theå hieän khaù roõ trong töøng loaïi hôïp ñoàng. Chaúng haïn, HÑBH höu trí seõ ñaùp öùng yeâu caàu cuûa ngöôøi tham gia nhöõng khoaûn trôï caáp ñeàu ñaën haøng thaùng, töø ñoù oån ñònh cuoäc soáng cuûa hoï khi giaø yeáu. HÑBH töû vong seõ giuùp ngöôøi ñöôïc BH ñeå laïi cho gia ñình moät soá tieàn BH khi hoï bò töû vong. Soá tieàn naøy ñaùp öùng ñöôïc raát nhieàu muïc ñích cuûa ngöôøi quaù coá nhö trang traûi nôï naàn, giaùo duïc con caùi, phuïng döôõng boá meï giaø,…HÑBHNT ñoâi khi coøn coù taùc duïng nhö moät vaät theá chaáp ñeå vay voán, baùn cho caùc ñoái töôïng ñi vay ñeå hoï mua xe hôi, ñoà duøng gia ñình hoaëc duøng cho caùc muïc ñích caù nhaân khaùc,… • Hôïp ñoàng BHNT theå hieän tính chaát ña daïng vaø phöùc taïp. Trong moãi HÑBHNT coù theå coù 4 beân tham gia goàm ngöôøi BH, ngöôøi ñöôïc BH, ngöôøi tham gia BH vaø ngöôøi thuï höôûng quyeàn lôïi BH. HÑBHNT laø moät loaïi HÑ daøi haïn vôùi möùc phí khoâng thay ñoåi trong suoát thôøi gian BH. Ñaëc ñieåm naøy khaùc hoaøn toaøn vôùi BH phi nhaân thoï. Neáu nhö moät khaùch haøng tham gia BH phi
15 nhaân thoï, hoï thöôøng chæ kyù HÑ trong thôøi haïn moät naêm roài sau ñoù laïi taùi tuïc vôùi möùc phí seõ thay ñoåi qua caùc naêm. Nguôïc laïi, trong BHNT khaùch haøng vöøa kyù keát moät HÑ daøi haïn ñoàng thôøi vöøa coù theå ñöôïc höôûng laõi töø ñaàu tö cuøng vôùi coâng ty BH trong thôøi haïn ñoù. Ngoaøi ra, trong HÑBHNT coøn theå hieän : ¾ Möùc ñoä ruûi ro ñöôïc BH taêng theo ñoä tuoåi cuûa ngöôøi ñöôïc BH. ¾ Khi ngöôøi ñöôïc BH khoâng may gaëp ruûi ro cheát, hôïp ñoàng ñöôïc giaûi quyeát quyeàn lôïi vaø ñoàng thôøi chaám döùt luoân hieäu löïc. Ñieàu naøy khaùc vôùi BH phi nhaân thoï, trong 1 naêm HÑ ñöôïc kyù keát, ngöôøi ñöôïc BH coù theå ñöôïc boài thöôøng nhieàu laàn khi caùc ruûi ro ñöôïc BH xaûy ra gaây toån thaát thieät haïi. 1.2.2. Caùc loaïi hình baûo hieåm nhaân thoï. • Baûo hieåm nhaân thoï töû kyø : Baûo hieåm nhaân thoï töû kyø laø nhöõng saûn phaåm baûo hieåm maø trong ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm quy ñònh doanh nghieäp baûo hieåm coù nghóa vuï thanh toaùn soá tieàn baûo hieåm ñaõ ghi trong hôïp ñoàng cho ngöôøi thuï höôûng khi ngöôøi ñöôïc baûo hieåm bò töû vong. • Baûo hieåm nhaân thoï sinh kyø : Baûo hieåm nhaân thoï sinh kyø laø loaïi hình baûo hieåm maø trong ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng baûo hieåm quy ñònh coâng ty baûo hieåm phaùt sinh traùch nhieäm thanh toaùn soá tieàn baûo hieåm ghi treân hôïp ñoàng cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm neáu ngöôøi ñöôïc baûo hieåm coøn soáng ñeán khi heát haïn hôïp ñoàng (ñaùo haïn hôïp ñoàng). Ngöôïc laïi, neáu ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát trong thôøi haïn hôïp ñoàng coù hieäu löïc thì hôïp ñoàng seõ chaám döùt hieäu löïc maø coâng ty baûo hieåm khoâng phaùt sinh baát kyø traùch nhieäm thanh toaùn naøo.Thöïc chaát, hôïp ñoàng baûo hieåm loaïi naøy khoâng cung caáp dòch vuï “baûo veä” maø chæ cung caáp moät hình thöùc tieát kieäm cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm ñeå coù ñöôïc moät khoaûn tieàn lôùn sau moät thôøi gian nhaát ñònh ñaùp öùng vieäc thöïc hieän moät döï aùn cho nhu caàu rieâng cuûa baûn thaân hoï.
16 • Baûo hieåm nhaân thoï hoãn hôïp : Baûo hieåm nhaân thoï hoãn hôïp laø loaïi hình keát hôïp caû hai loaïi baûo hieåm töû kyø vaø sinh kyø. Coù nghóa laø, trong hôïp ñoàng baûo hieåm coù quy ñònh coâng ty baûo hieåm coù traùch nhieäm thanh toaùn soá tieàn baûo hieåm cho ngöôøi thuï höôûng hoaëc cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm ngay caû khi ngöôøi ñöôïc baûo hieåm cheát trong thôøi haïn hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng laãn khi ngöôøi ñöôïc baûo hieåm coøn soáng ñeán khi hôïp ñoàng baûo hieåm ñaùo haïn. Thoâng thöôøng, caùc coâng ty baûo hieåm coøn keát hôïp trong hôïp ñoàng naøy caùc ñaûm baûo cho tröôøng hôïp thöông taät vaø nhöõng chi phí chaêm soùc y teá phaùt sinh coù lieân quan ñeán baûn thaân ngöôøi ñöôïc baûo hieåm • Nieân kim nhaân thoï : Nieân kim nhaân thoï hay coøn goïi laø saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï traû tieàn ñònh kyø laø loaïi hình baûo hieåm maø coâng ty baûo hieåm cam keát seõ thanh toaùn cho ngöôøi ñöôïc baûo hieåm nhöõng khoaûn trôï caáp ñònh kyø ñeàu ñaën (haøng naêm, coù khi laø haøng thaùng, haøng quyù,...) keå töø khi ngöôøi ñöôïc baûo hieåm soáng ñeán moät ñoä tuoåi nhaát ñònh ñaõ ñöôïc hai beân thoûa thuaän treân hôïp ñoàng. • Caùc nghieäp vuï toàn tích voán : Ngoaøi caùc saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï chính noùi treân, caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï ôû chaâu Aâu coøn cung caáp cho khaùch haøng cuûa mình nhöõng saûn phaåm coù ñaëc tính tieát kieäm nhö moät coâng ty quaûn lyù quyõ. Ñoù laø caùc nghieäp vuï toàn tích voán ñöôïc coi nhö laø nghieäp vuï baûo hieåm vaø bò ñieàu chænh bôûi phaùp luaät veà baûo hieåm. Nghieäp vuï toàn tích voán laø moät baûn hôïp ñoàng, theo ñoù, ngöôøi tham gia ñoùng goùp phí ñònh kyø cho moät coâng ty baûo hieåm tieát kieäm, ñoåi laïi vieäc coâng ty naøy treân cô sôû ñaûm baûo cho ngöôøi tham gia moät laõi suaát ñaàu tö aán ñònh, cam keát seõ traû cho ngöôøi goùp voán moät soá tieàn aán ñònh treân hôïp ñoàng vaøo thôøi ñieåm ñaùo haïn hôïp ñoàng (coù theå 20 hoaëc 25 naêm) hoaëc thoâng qua vieäc ruùt laõi ñònh kyø.
17 1.2.3. Moät soá cô sôû kyõ thuaät quan troïng trong baûo hieåm nhaân thoï. 1.2.3.1. Phí baûo hieåm vaø caên cöù tính phí. A. Khaùi nieäm : phí baûo hieåm laø khoaûn tieàn maø ngöôøi tham gia BH phaûi traû ñeå ñoåi laáy söï ñaûm baûo tröôùc caùc ruûi ro ñaõ ñöôïc ngöôøi BH chaáp nhaän. Yeâu caàu chuû yeáu ñoái vôùi phí BH laø phaûi ñaûm baûo tính thoûa ñaùng vaø coâng baèng. Möùc phí thoaû ñaùng nghóa laø phaûi ñuû ñeå coâng ty BH coù theå trang traûi caùc quyeàn lôïi cho khaùch haøng khi xaûy ra söï kieän BH. Coøn coâng baèng coù nghóa laø phí BH phaûi phaûn aùnh ñuùng möùc ñoä ruûi ro cuûa khaùch haøng khi tham gia BH. B. Caên cöù tính phí : trong quaù trình tính phí cho HÑBHNT, chuyeân vieân tính phí phaûi ñaùnh giaù ñöôïc xaùc suaát töû vong cuûa ngöôøi ñöôïc BH trong thôøi haïn hôïp ñoàng (BH töû vong), hoaëc xaùc suaát soáng ñeán heát haïn HÑ (BH soáng). Beân caïnh ñoù, nhaø BH coøn phaûi tính ñeán caùc khoaûn thu nhaäp coù ñöôïc töø vieäc ñaàu tö phí BH cuõng nhö caùc chi phí phaùt sinh khi phaùt haønh HÑ môùi vaø trong suoát thôøi gian quaûn lyù HÑ. Noùi caùch khaùc, phí BH ñöôïc xaây döïng treân nhöõng caên cöù chuû yeáu laø tyû leä töû vong, tyû leä sinh toàn, thu nhaäp ñaàu tö vaø chi phí. B1.Tyû leä töû vong vaø Baûng tyû leä töû vong. • Tyû leä töû vong : laø tyû leä giöõa soá ngöôøi cheát trong moät khoaûn thôøi gian nhaát ñònh treân toång soá ngöôøi soáng luùc khôûi ñaàu thôøi gian ñoù (thoâng thöôøng ñöôïc tính trong töøng naêm) ¾ Tyû leä soáng laø tyû leä giöõa soá ngöôøi soáng sau moät khoaûn thôøi gian nhaát ñònh treân toång soá ngöôøi soáng luùc khôûi ñaàu thôøi gian ñoù. ¾ Moái quan heä : Tyû leä töû vong + tyû leä soáng = 1 • Baûng tyû leä töû vong : laø baûng thoáng keâ veà nhaân khaåu noùi leân soá löôïng ngöôøi soáng ôû caùc löùa tuoåi vaø soá löôïng ngöôøi cheát ñi giöõa caùc löùa tuoåi. ¾ Ñoä tuoåi ñaàu tieân ñöôïc ñöa vaøo Baûng tyû leä töû vong laø 0 vaø soá ngöôøi khôûi ñaàu thöôøng laø moät soá chaün lôùn ( nhö 100.000 ngöôøi hay 1.000.000 ngöôøi). Ñoä tuoåi
18 cuoái cuøng cuûa baûng laø ñoä tuoåi maø sau tuoåi naøy, khoâng coøn ngöôøi naøo soáng (thöôøng laø tuoåi 99 hoaëc 100). ¾ Baûng tyû leä töû vong ñöôïc coâng ty BH duøng ñeå tính toaùn phí thuaàn cho caùc HÑBHNT. B2. Thu nhaäp ñaàu tö : ñaây laø khoaûn thu coù ñöôïc khi ñaàu tö caùc khoaûn tieàn nhaøn roãi taïm thôøi hình thaønh bôûi phí thu cuûa khaùch haøng. Neáu thu nhaäp ñaàu tö cao thì nhaø BH kinh doanh ñaït hieäu quaû cao, töø ñoù coù cô hoäi ñeå giaûm chí phí BH. Nguôïc laïi neáu thu nhaäp ñaàu tö thaáp thì phí BH phaûi noäp seõ cao hôn. Thu nhaäp ñaàu tö ñöôïc hình thaønh treân cô sôû voán ñaàu tö ban ñaàu vaø tyû leä laõi suaát. • Laõi vaø laõi suaát. ¾ Laõi laø khoaûn thu nhaäp coù ñöôïc töø vieäc ñaàu tö moät khoaûn voán trong moät ñôn vò thôøi gian. ¾ Laõi suaát laø tyû leä giöõa laõi thu ñöôïc trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh so vôùi voán goác boû ra ban ñaàu, thöôøng tính baèng tyû leä phaàn traêm. ¾ Treân cô sôû giaû ñònh moät möùc laõi suaát xaùc ñònh naøo ñoù trong suoát thôøi gian hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng, nhaø BH seõ coù cô sôû ñeå giaûm phí BH so vôùi vieäc chæ tính phí treân caên cöù duy nhaát laø tyû leä töû vong. Möùc laõi suaát giaû ñònh ñoù ñöôïc goïi laø laõi suaát kyõ thuaät. • Laõi suaát kyõ thuaät : laø laõi suaát ñaàu tö döï kieán ñöôïc nhaø BH duøng ñeå tính toaùn phí BH. Ñeå ñaûm baûo nguyeân taéc an toaøn, nhaø BH phaûi tính toaùn soá phí treân cô sôû noù chæ ñöôïc ñaàu tö vôùi moät möùc laõi suaát kyõ thuaät nhoû hôn so vôùi laõi suaát chaéc chaén cuûa caùc khoaûn ñaàu tö. ¾ Laõi suaát kyõ thuaät coù theå xaùc ñònh baèng laõi suaát bình quaân cuûa caùc danh muïc ñaàu tö maø DNBH ñaõ vaø ñang thöïc hieän. Hoaëc xaùc ñònh baèng laõi suaát bình quaân caùc khoaûn vay cuûa Nhaø nöôùc, laõi suaát tieàn göûi cuûa caùc ngaân haøng, lôïi nhuaän bình quaân cuûa toaøn xaõ hoäi.
19 ¾ Treân cô sôû caùc yeáu toá goàm tyû leä töû vong vaø thu nhaäp ñaàu tö ñöôïc trình baøy ôû treân ñoàng thôøi döïa vaøo caùc döõ lieäu veà tyû leä huûy hôïp ñoàng, nhaø BH seõ tính ñöôïc moät khoaûn phí goïi laø phí thuaàn. Ñaây laø boä phaän caáu thaønh quan troïng nhaát cuûa phí BH. Nhö vaäy, phí thuaàn laø khoaûn phí ñöôïc DNBH söû duïng ñeå chi traû tieàn BH cho caùc traùch nhieäm trong hôïp ñoàng. B3. Chi phí : caùc chi phí phaùt sinh trong BHNT ñöôïc phaân thaønh hai loaïi chuû yeáu sau : • Caùc chi phí veà quaûn lyù : ña soá caùc chi phí quaûn lyù töông ñöông vôùi khoaûn chi tieâu töông lai cuûa nhaø BH vaø thöôøng daøn traûi theo thôøi gian. Caùc chi phí veà quaûn lyù bao goàm : ¾ Chi phí quaûn lyù trong thôøi gian thu phí BH (coäng caû chi phí thu phí). ¾ Chi phí quaûn lyù trong thôøi gian khoâng thu phí. ¾ Chi phí thanh toaùn tieàn BH. • Caùc chi phí ñeå coù hôïp ñoàng (chi phí kyù keát hôïp ñoàng) ¾ Ñoù laø khoaûn chi phí phaûi traû cho ngöôøi ñem laïi hôïp ñoàng cho coâng ty BH (nhö ñaïi lyù, coäng taùc vieân,…) hay chi quaûng caùo. Khoaûn chi naøy phaûi traû ngay moät laàn vaøo naêm nghieäp vuï ñaàu tieân hoaëc cuõng coù theå daøn traûi theo thôøi gian tuøy theo töøng ñoái töôïng cuï theå. Vì theá vieäc xaùc ñònh vaø phaân boå moät caùch chính xaùc chi phí kyù keát hôïp ñoàng cuûa coâng ty BH thöôøng gaëp nhieàu khoù khaên. • Sau khi döï kieán ñöôïc caùc yeáu toá nhö tyû leä töû vong, thu nhaäp ñaàu tö, tyû leä huûy hôïp ñoàng vaø chi phí, nhaø BH seõ ñöa ra möùc phí thöông maïi (phí toaøn phaàn) ñoái vôùi saûn phaåm BH. Phí thöông Phí Chi phí Chi phí kyù keát maïi = thuaàn + quaûn lyù + hôïp ñoàng