Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định

Chia sẻ: Chuheodethuong 09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là xác định được các nhân tố nào ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định. Xác định được mức độ ảnh hưởng như thế nào của các nhân tố đối với sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định. Xác định được sự khác biệt nào về mức độ hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định theo đặc điểm cá nhân (vùng miền, vị trí việc làm, trình độ đào tạo, việc làm ngoài giờ). Đề xuất các khuyến nghị nào nhằm nâng cao sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH MAI HỒNG QUÂN CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG TRONG CÔNG VIỆC CỦA BÁC SĨ ĐANG LÀM VIỆC TẠI TRUNG TÂM Y TẾ CÁC HUYỆN, THỊ XÃ, THÀNH PHỐ THUỘC TỈNH BÌNH ĐỊNH Chuyên ngành : Quản lý công Mã số: : 60340403 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HỮU LAM TP. Hồ Chí Minh - Năm 2016
LỜI CAM ĐOAN Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công với nghiên cứu “Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định”là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học, làm việc nỗ lực và tích cực của bản thân và chưa từng công bố dưới bất cứ hình thức nào. Mọi sự giúp đỡ trong quá trình thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các số liệu dùng để phân tích, đánh giá trong luận văn là trung thực và đều có trích nguồn rõ ràng. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 11 năm 2016 Tác giả luận văn Mai Hồng Quân
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH TÓM TẮT LUẬN VĂN Chương 1. GIỚI THIỆU BỐI CẢNH CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................1 1.1. Cơ sở hình thành đề tài.........................................................................................1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................3 1.2.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................................3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................................3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................3 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................................3 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................4 1.4. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................4 1.4.1. Nghiên cứu sơ bộ ..............................................................................................5 1.4.2. Nghiên cứu chính thức ......................................................................................5 1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn..............................................................................6 1.5.1. Ý nghĩa khoa học ..............................................................................................6 1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn ...............................................................................................6 1.6. Cấu trúc của luận văn ...........................................................................................6
Chương 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU .......................7 2.1. Cơ sở lý thuyết về sự hài lòng trong công việc ....................................................7 2.1.1. Khái niệm sự hài trong công việc .....................................................................7 2.1.2. Khái niệm bác sĩ ................................................................................................8 2.1.3. Lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng .................................................................8 2.2. Tổng quan các nghiên cứu trước đó ...................................................................10 2.2.1. Nghiên cứu sự hài lòng của Paul E. Spector ...................................................10 2.2.2. Nghiên cứu sự hài lòng trong công việc của Philip Burnard ..........................11 2.2.3. Nghiên cứu sự hài lòng công việc của Thomas R. Konrad .............................13 2.2.4. Nghiên cứu sự hài lòng công việc của Paul Krueger ......................................14 2.2.5. Nghiên cứu sự hài lòng công việc của Patrick A. Bovier ...............................16 2.2.6. Nghiên cứu động viên người lao động của Nitin Nohria ................................18 2.2.7. Nghiên cứu sự hài lòng trong công việc của Koji Wada ................................19 2.2.8. Nghiên cứu gắn bó công việc của Thomas H. Lee .........................................20 2.2.9. Các nghiên cứu khác có liên quan...................................................................22 2.3. Mô hình nghiên cứu ...........................................................................................22 2.3.1. Chăm sóc người bệnh ......................................................................................26 2.3.2. Gánh nặng công việc .......................................................................................27 2.3.3. Danh lợi ...........................................................................................................27 2.3.4. Phần thưởng cá nhân .......................................................................................27 2.3.5. Quan hệ trong công việc .................................................................................28 2.3.6. Đãi ngộ của tổ chức.........................................................................................28
Chương 3. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU .................................................................29 3.1. Tổng quan quy trình nghiên cứu ........................................................................29 3.2. Nghiên cứu sơ bộ ...............................................................................................31 3.2.1. Thiết kết nghiên cứu sơ bộ ..............................................................................31 3.2.2. Kết quả nghiên cứu sơ bộ ................................................................................31 3.3. Nghiên cứu chính thức .......................................................................................32 3.3.1. Kích cỡ mẫu nghiên cứu .................................................................................32 3.3.2. Thang đo nghiên cứu .......................................................................................34 3.3.3. Diễn đạt và mã hóa thang đo ...........................................................................34 Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................40 4.1. Thống kê mẫu nghiên cứu ..................................................................................40 4.2. Phân tích hệ số cronbach’s alpha .......................................................................42 4.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA .......................................................................44 4.3.1. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA cho thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ................................................................44 4.3.2. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA cho thang đo sự hài lòng trong công việc của bác sĩ ...........................................................................................................46 4.3.3. Kết quả điều chỉnh mô hình nghiên cứu .........................................................47 4.4. Phân tích hồi quy tuyến tính bội ........................................................................51 4.4.1. Phân tích ma trận tương quan giữa biến độc lập và biến phụ thuộc ...............51 4.4.2. Mô hình hồi quy tuyến tính bội .......................................................................53 4.5. Phân tích ảnh hưởng của các biến định tính tác động đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ bằng phương pháp T-test và ANOVA ..............................................57 4.5.1. Vùng miền .......................................................................................................57
4.5.2. Vị trí việc làm..................................................................................................58 4.5.3. Trình độ đào tạo ..............................................................................................60 4.6. Thảo luận kết quả nghiên cứu ............................................................................61 Chương 5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................64 5.1. Kết luận ..............................................................................................................64 5.2. Một số khuyến nghị ............................................................................................65 5.2.1. Khuyến nghị liên quan đến quyền tự chủ của bác sĩ .......................................65 5.2.2. Khuyến nghị liên quan đến gánh nặng công việc ...........................................66 5.2.3. Khuyến nghị liên quan đến đãi ngộ của tổ chức .............................................67 5.3. Hướng nghiên cứu tiếp theo ...............................................................................68 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Nhân tố liên quan đến nghiên cứu của Bovier (2003) ..............................22 Bảng 3.1. Số lượng và trình độ bác sĩ tại 05 trung tâm y tế ......................................33 Bảng 3.2. Kích cỡ mẫu nghiên cứu theo từng đơn vị ...............................................33 Bảng 3.3. Chăm sóc người bệnh ...............................................................................35 Bảng 3.4. Gánh nặng công việc ................................................................................35 Bảng 3.5. Danh lợi ....................................................................................................36 Bảng 3.6. Phần thưởng cá nhân.................................................................................36 Bảng 3.7. Quan hệ trong công việc ...........................................................................37 Bảng 3.8. Đãi ngộ của tổ chức ..................................................................................38 Bảng 4.1. Kết quả ý kiến phản hồi các mẫu nghiên cứu ...........................................40 Bảng 4.2. Đặc điểm cơ bản của mẫu khảo sát ..........................................................41 Bảng 4.3. Kết quả phân tích cronbach’s alpha của các nhân tố ................................42 Bảng 4.4. Kết quả phân tích nhân tố EFA cho thang đo các nhân tố độc lập ...........44 Bảng 4.5. Kết quả phân tích nhân tố EFA cho thang đo nhân tố phụ thuộc .............46 Bảng 4.6. Bảng trình bày các biến quan sát của từng nhân tố ..................................50 Bảng 4.7. Ma trận tương quan Pearson .....................................................................52 Bảng 4.8. Đánh giá về sự phù hợp của mô hình .......................................................53 Bảng 4.9. Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình .................................................54 Bảng 4.10. Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội................................................54 Bảng 4.11. Tóm tắt kiểm định các giả thuyết nguyên cứu ........................................55 Bảng 4.12. Xác định sự khác biệt bằng ANOVA với vùng miền khác nhau ...........57 Bảng 4.13. Xác định sự khác biệt bằng ANOVA với vị trí việc làm theo chức vụ ..58
Bảng 4.14. Xác định sự khác biệt bằng T-test với vị trí việc làm theo hạng ............59 Bảng 4.15. Xác định sự khác biệt bằng ANOVA theo trình độ đào tạo ...................60 Bảng 4.16. Xác định sự khác biệt bằng T-test theo việc làm ngoài giờ ...................61 Bảng 4.17. Điểm trung bình của mức độ đồng ý của từng nhân tố ..........................63
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1. Tháp cấp bậc nhu cầu của Maslow .............................................................9 Hình 2.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất......................................................................26 Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu ................................................................................30 Hình 4.1. Mô hình nghiên cứu được điều chỉnh .......................................................49
TÓM TẮT LUẬN VĂN Nguồn nhân lực khu vực công có vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động công vụ, thực hiện nhiệm vụ theo quy định của pháp luật nhằm phục vụ lợi ích của Nhân dân và xã hội. Đội ngũ bác sĩ cũng vậy, có vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến dịch vụ công của Nhà nước, dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Từ thực tế đó cũng như xuất phát từ quá trình công tác của bản thân nên đã quyết định nghiên cứu “Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định”. Trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và kết quả của các nghiên cứu về sự hài lòng trong công việc, luận văn này đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể là: chuyên gia để nhận diện vấn đề (tham khảo ý kiến của nhà quản lý, bác sĩ chuyển công tác); điều tra và xử lý số liệu (thống kê mô tả, đánh giá giá trị tin cậy của thang đo bằng hệ số cronbach’s alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích hồi quy tuyến tính bội, xác định sự khác biệt theo phương pháp T-test và ANOVA). Nghiên cứu đã hệ thống một phần của cơ sở lý luận và thực tiễn về sự hài lòng trong công việc của bác sĩ, trên cơ sở đó đã xây dựng mô hình nghiên cứu theo đặc điểm riêng của tỉnh Bình Định. Kết quả nghiên cứu đã xác định được 03 nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của các bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định với hệ số cronbach’s alpha dao động từ 0,610 - 0,876, gồm: Quyền tự chủ của bác sĩ, tác động mạnh nhất với hệ số hồi quy 0,611; tiếp đến là gánh nặng công việc với hệ số hồi quy 0,145 và thấp nhất là đãi ngộ của tổ chức với hệ số hồi quy 0,127. Kết quả cũng cho thấy rằng không có sự khác biệt về sự hài lòng theo đặc điểm cá nhân (vùng miền, trình độ, vị trí việc làm, việc làm ngoài giờ). Kết quả nghiên cứu đã bổ sung luận cứ khoa học, trên cơ sở đó đã đề xuất 03 nhóm khuyến nghị cụ thể mang tính khả thi cao nhằm nâng cao sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định.
1 Chương 1. GIỚI THIỆU BỐI CẢNH CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Chương 1 nhằm mục đích giới thiệu bối cảnh vấn đề nghiên cứu. Chương này bao gồm các phần sau: (1) Cơ sở hình thành đề tài; (2) Mục tiêu nghiên cứu; (3) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu; (4) Phương pháp nghiên cứu; (5) Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu; (6) Kết cấu của luận văn. 1.1. Cơ sở hình thành đề tài Trong thời kỳ kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, nguồn lực con người ở khu vực công có vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động công vụ, dịch vụ công; tạo đột phá nhằm đẩy mạnh cải cách, góp phần xây dựng nền hành chính hiệu lực, hiệu quả. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm đến thu hút nguồn nhân lực từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ. Đã ban hành các chính sách trong tuyển dụng, sử dụng và quản lý để động viên, tạo động lực cho cán bộ, công chức, viên chức yên tâm công tác và cống hiến lâu dài với khu vực công. Chính vì tầm quan trọng của nguồn nhân lực trong khu vực công nên việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến động lực và sự hài lòng trong công việc của công chức, viên chức đã và đang được các nhà nghiên cứu quan tâm thông qua mô hình tổng quát hay riêng lẻ theo ngành, lĩnh vực. Chẳng hạn như nghiên cứu của Chew(2004) nghiên cứu về 08 nhân tố ảnh hưởng đến dự định nghỉ việc của nhân viên; Nohria (2008) nghiên cứu về 04 động cơ cơ bản của động viên và 04cách thức thỏa mãn sự động viên và một số nghiên cứu khác có liên quan. Bình Định là tỉnh khu vực duyên hải Nam Trung bộ, kinh tế - xã hội phát triển ổn định và đang có nhiều chuyển biến tích cực. Tỉnh ủy Bình Định (2015) tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm địa phương bình quân hàng năm giai đoạn 2011 - 2015 là 9,2%; thu nhập bình quân đầu người cuối năm 2015 ướt đạt 40triệu đồng và đang đứng trước vận hội để phát triển toàn diện. Sự phát triển kinh tế - xã hội là điều kiện để đầu tư phát triển, trong đó có lĩnh vực y tế. Ngành y tế đã tranh thủ đượccác nguồn vốn đầu tư xây dựng mới, nâng cấp cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị hiện đại và đào
2 tạo đội ngũ viên chức y tế cho các bệnh viện, trung tâm y tế từ tỉnh đến cơ sở. Mạng lưới y tế cơ sở tiếp tục được củng cố, tăng cường. Đã ban hành cơ chế, chính sách nhằm thu hút, đãi ngộ bác sĩ về làm việc tại tỉnh. Tuy nhiên, chất lượng chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân có mặt chưa đáp ứng yêu cầu. Tình trạng bác sĩ bỏ việc, nhất làbỏ việc sau khi đào tạo còn diễn ra, trong khi đó nhu cầu tuyển dụng hàng năm không thực hiện đủ theo chỉ tiêu được duyệt. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định (2015) từ năm 2012 đến năm 2015, toàn tỉnh chỉtuyển dụng được 63 bác sĩ, trong khi đó có 20 bác sĩ nghỉ việc không có lý do. Bác sĩ đào tạo theo địa chỉ sử dụngxin bồi thường gấp 5 lần kinh phí để đi làm nơi kháchoặc xin chuyển công tác từ tuyến huyện lên tuyến tỉnh, tuyến trung ương (năm 2011: 01 tiến sĩ, năm 2014: 02 chuyên khoa II; năm 2015: 02 chuyên khoaI). Vấn đề đó đã và đang đặt ra thách thức không nhỏ cho ngành y tế tỉnh Bình Định về thiếu hụt nguồn nhân lực bác sĩđể phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định (2015) tính đếnnăm 2015, tổng số bác sĩcủa ngành y tế là 789 người, đạt tỷ lệ 5,26 bác sĩ/vạn dân, vẫn thấp hơn so với bình quân chung của cả nước 8 bác sĩ/vạn dân. Để đạt được mục tiêu tỷ lệ 7,0 bác sĩ/vạn dântrong kế hoạch đến năm 2020 của ngành y tế tỉnh Bình Định, toàn tỉnh phải có tổng số 1.085 bác sĩ, chỉ tiêu này vẫn còn thấp hơn cả nước9 bác sĩ/vạn dân. Vì vậy,yêu cầu phải tuyển dụng mới ít nhất296 bác sĩ, chưa kể phải tuyển dụng để thay thế trên 60bác sĩsẽ nghỉ hưu và từ 250 - 300 bác sĩđể phục vụ cho dự án xây dựng Bệnh viện đa khoa vùng, quy mô 700 giường. Việc thiếu hụt và thất thoát nguồn nhân lựcchất lượng, có trình độ, có kinh nghiệm đã gây khó khăn trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân. Nhận thức tầm quan trọng của vấn đề, nghiên cứu “Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định” với mục đích xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ, từ đó có thể đề xuất một số khuyến nghị trong quản lý, đồng thời cung cấp một số thông tin liên quan đến sự hài lòng, tạo cơ sở cho các nhà quản lý y tế thực hiện chính sách nâng cao sự hài lòng
3 trong công việc, khắc phục tình trạng nghỉ việc của bác sĩ, góp phần xây dựng nguồn nhân lực bác sĩ đáp ứng được nhu cầu khám chữa bệnh của Nhân dân. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Đề tài tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩđang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Mục tiêu 1: Xác định được các nhân tốnào ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩđang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định? Mục tiêu 2: Xác định được mức độ ảnh hưởng như thế nào của các nhân tốđối với sự hài lòng trong công việc của bác sĩđang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định? Mục tiêu 3:Xác định được sự khác biệt nào về mức độ hài lòng trong công việc của bác sĩđang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định theo đặc điểm cá nhân (vùng miền, vị trí việc làm, trình độ đào tạo, việc làm ngoài giờ)? Mục tiêu 4: Đề xuất các khuyến nghị nào nhằm nâng cao sự hài lòng trong công việc của bác sĩđang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định? 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là sự hài lòng trong công việc của bác sĩđang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định.
4 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu a) Phạm vi không gian: Tỉnh Bình Định có 11 huyện, thị xã, thành phố. Theo đặc điểm địa lý được chia thành 05 nhóm: 03 huyện miền núi (An Lão, Vân Canh, Vĩnh Thạnh); 02 huyện trung du (Tây Sơn, Hoài Ân); 04 huyện đồng bằng (Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Phù Cát, Tuy Phước); thị xã An Nhơn và thành phố Quy Nhơn; hoặc chia theo đơn vị hành chính có 05 loại: 03 huyện loại III (An Lão, Vân Canh, Vĩnh Thạnh); 03 huyện loại II (Hoài Ân, Tây Sơn, Tuy Phước); 03 huyện loại I (Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Phù Cát); đô thị loại II (thị xã An Nhơn) và đô thị loại I (thành phố Quy Nhơn). Vì vậy, nghiên cứu này tập trung xác định sự hài lòng trong công việc của bác sĩđang làm việc tại 05 trung tâm y tế đại diện cho 03 nhóm huyện (vùng nông thôn)và 02 đô thị, các đơn vị này cũng thường xuyên có bác sĩ nghỉ việc, gồm: Vân Canh (miền núi); Hoài Ân (trung du); Hoài Nhơn (đồng bằng); thị xã An Nhơn (đô thị loại II) và thành phố Quy Nhơn (đô thị loại I). b) Phạm vi thời gian: Dữ liệu thứ cấp được nghiên cứu nguồn từ các báo cáo, tờ trình của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định, Sở Nội vụ, Sở Y tế để mô tả về thực trạng chất lượng đội ngũ viên chức ngành y tế, đội ngũ bác sĩđang làm việc tại trung tâm y tế 05huyện, thị xã, thành phố tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2015; tình trạng tuyển dụng, bỏ việc của bác sĩgiai đoạn năm 2011-2015. Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ quá trình điều tra, khả sát thực tế để thực hiện nghiên cứu, phân tích, đánh giá và xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định, thời gian thực hiện từ ngày 01 tháng 7 năm 2016 đến ngày 31 tháng 12 năm 2016. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu thực hiện 2 bước: Nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức.
5 1.4.1. Nghiên cứu sơ bộ Nghiên cứu sơ bộ thực hiện bằng phương pháp định tính thông qua việc gửi phiếu khảo sát sơ bộ để tham khảo ý kiến của một số nhà quản lý nguồn nhân lực y tế trên địa bàn tỉnh và một số bác sĩ đã nghỉ việc, chuyển công tác dựa trên mô hình nghiên cứu đề xuất nhằm tìm ra và điều chỉnh các nhân tố tác động đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ, từ đó phát triển thang đo cho các nhân tố này, cũng như điều chỉnh ngữ nghĩa của bảng khảo sát nhằm phục vụ cho nghiên cứu chính thức. 1.4.2. Nghiên cứu chính thức Nghiên cứu chính thức bằng phương pháp định lượng nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định, gồm các bước sau: Thu thập dữ liệu nghiên cứu bằng bảng câu hỏi, thông qua điều tra thực tế bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế 05huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định. Nghiên cứu sử dụng thang đo Likert 5 bậc để lượng hóa đối với các biến quan sátđã lựa chọn. Đánh giá sơ bộ độ tin cậy và giá trị của thang đo bằng hệ số tin cậy cronbach’s alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis) thông qua phần mềm xử lý SPSS 20 (Statistical Package for the Social Sciences). Mục đích nhằm đánh giá độ tin cậy của các thang đo, qua đó loại bỏ các biến quan sát không giải thích cho khái niệm nghiên cứu; phân nhóm các biến quan sát còn lại vào nhân tố phù hợp làm cơ sở cho việc điều chỉnh mô hình nghiên cứu, các giả thuyết nghiên cứu và các nội dung phân tích sau đó. Phương pháp hồi quy tuyến tính bội được sử dụng để xây dựng phương trình mô tả mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩđang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định và xác định mức độ khác biệt về sự hài lòng trong công việc của bác sĩ theo đặc điểm cá nhân bằng phương pháp T-test và phân tích phương sai ANOVA (Analysis of Variance).
6 1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 1.5.1. Ý nghĩa khoa học Xác định mô hình các nhân tố và đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố tác động đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định. 1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn Đánh giá, xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố tác động đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định. Từ đó, đóng góp một số khuyến nghị làm cơ sở tham khảo, giúp các nhà quản lý nguồn nhân lực y tế và các bệnh viện, trung tâm y tế có biện pháp thúc đẩy, nâng cao sự hài lòng trong công việc của bác sĩ thuộc phạm vi quản lý; có kế hoạch phát triển nguồn nhân lực phù hợp để thu hút và duy trì đội ngũ bác sĩ làm việc trong các bệnh viện, trung tâm y tế công lập, đáp ứng nhu cầu khám và chữa bệnh cho Nhân dân. Thông qua kết quả nghiên cứu có thể đánh giá kết quả và hiệu quả của chính sách ưu đãi hiện nay của tỉnh Bình Định đối với bác sĩ, góp phần bổ sung các cơ sở khoa học làm căn cứ đề xuất kế hoạch phù hợptrong triển khai thực hiện các chính sách đảm bảo hiệu quả và thiết thực hơn nữa. 1.6. Cấu trúc của luận văn Cấu trúc của luận văn được chia thành 5chương với các nội dung sau: Chương 1: Giới thiệu bối cảnh của vấn đề nghiên cứu Chương 2:Tổng quan cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu Chương 3: Thiết kế nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu Chương 5: Kết luận và khuyến nghị.
7 Chương 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾTVÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Chương 2 nhằm mục đích hệ thống hóa các cơ sở lý thuyết liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Chương này gồm có 3 phần: (1) Cơ sở lý thuyết về sự hài lòng trong công việc; (2) Tổng quan các nghiên cứu liên quan; (3) Mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng trong công việc của bác sĩ đang làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Định. 2.1. Cơ sở lý thuyết về sự hài lòng trong công việc 2.1.1. Khái niệm sự hài trong công việc Theo Oxford Learner’s Dictionary: Mức độ hài lòng trong công việc là cảm giác tốt mà con người ta có được khi đã đạt được một cái gì đó hoặc khi một cái gì đó mà con người ta muốn xảy ra được xảy ra; một cái gì đó mang lại cho con người ta cảm giác này. Theo Cambridge Learner’s Dictionary: Mức độ hài lòng trong công việc là những cảm giác dễ chịu có được khi con người ta nhận được một cái gì đó mà con người ta mong muốn hoặc làm điều gì đó mà con người ta muốn làm. Hoppock (1935) cho rằng việc định nghĩa sự hài lòng như bất kỳ sự kết hợp của tâm lý, sinh lý và môi trường hoàn cảnh đó khiến cho một người trung thực nói rằng tôi hài lòng với công việc của tôi. Theo cách tiếp cận này mặc dù sự hài lòng công việc chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố bên ngoài, nhưng nó vẫn là một cái gì đó nội bộ mà đã làm với cách làm thế nào cho các nhân viên cảm thấy được. Đó là việc làm hài lòng trình bày một loạt các yếu tố gây ra một cảm giác hài lòng. Wroom (1964) định nghĩa sự hài lòng công việc tập trung vào vai trò của người lao động tại nơi làm việc. Xác định rằng sự hài lòng công việc, đó là sự định hướng tình cảm trên một phần của cá nhân đối với vai trò công việc mà họ hiện đang đảm nhiệm.
8 Locke (1969) định nghĩa việc làm hài lòng là trạng thái cảm xúc thú vị do việc đánh giá công việc của một người là đạt được hoặc tạo thuận lợi cho việc đạt được các giá trị của một công việc. Lawler (1973) định nghĩa rằng nói chung hài lòng công việc được xác định bởi sự khác biệt giữa tất cả những điều một người cảm thấy mình nên nhận được từ công việc của mình và tất cả những điều thực sự không nhận được. Spector (1985) mô tả sự hài lòng công việc là mức độ mà những người thích (sự hài lòng) hoặc không thích (không hài lòng) công việc của họ. Lambrou (2010) đã định nghĩa sự hài lòng công việc là một trạng thái cảm xúc vui hay tích cực, do việc đánh giá của sự trải nghiệm công việc hoặc kinh nghiệm công việc của một người. 2.1.2. Khái niệm bác sĩ Bác sĩ là những người tốt nghiệp đại học y khoa, có nhiệm vụ chẩn đoán bệnh (cho người hoặc vật) và đưa ra phương pháp điều trị. Bác sĩ làm việc tại trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố là viên chức hoạt động nghề nghiệp, làm việc theo chức danh nghề nghiệp, được tuyển dụng và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. 2.1.3. Lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng Sự hài lòng của công việc là dưới ảnh hưởng của một loạt các yếu tố như: Bản chất của công việc, lương, cơ hội thăng tiến, quản lý, các nhóm làm việc và các điều kiện làm việc. Hiện nay, các nhà nghiên cứu ở trong và ngoài nước có nhiều cách tiếp cận khác nhau về các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng. Lý thuyết về hành vi con người của Mayo (1933) đã đưa ra học thuyết quản trị hành vi. Điển hình mô hình này là công trình nghiên cứu về các tác động tâm lý vào quá trình lao động tại Western Electric’s Hawthorne Plant. Công trình nghiên cứu này gọi là những nghiên cứu Hawthorne. Trong nghiên cứu này, các tác giả đã sử dụng các biện pháp tạo cho công nhân cảm giác tâm lý là họ đang được nhà lãnh
9 đạo, quản lý chú ý đến như: (1) Thay đổi chế độ sáng (tăng và giảm độ sáng), (2) Thay đổi tiền lương, (3) Thay đổi thời gian làm việc. Sự thay đổi này đã dẫn đến các tác động tâm lý làm tăng năng suất lao động. Theo thuyết này, có thể nói môi trường làm việc tốt và chế độ tiền lương được điều chỉnh thỏa đáng với công việc của bác sĩ thì có thể sẽ tạo sự hài lòng trong công việc. Lý thuyết thang bậc nhu cầu của Maslow (1943) cho rằng con người có rất nhiều nhu cầu khác nhau mà họ khao khát được thỏa mãn. Maslow đã chia những nhu cầu thành 05 loại và sắp xếp theo thứ bậc từ thấp (cấp thiết nhất) đến cao (ít cấp thiết) gồm: (1) Nhu cầu sinh lý, (2) Nhu cầu an toàn, (3) Nhu cầu được công nhận, (4) Nhu cầu được tôn trọng, (5) Nhu cầu được tự khẳng định. Hình 2.1. Tháp các cấp bậc nhu cầu của Maslow. Hình 2.1. Tháp cấp bậc nhu cầu của Maslow Nguồn: Maslow (1943). Tháp nhu cầu của Maslow được xây dựng dựa trên hai giả định: (1) Nhu cầu chính là cơ sở hình thành nên động cơ thôi thúc con người hành động. Con người cố gắng thỏa mãn trước hết là những nhu cầu quan trọng nhất. Tuy nhiên, một khi nhu cầu đã được thỏa mãn thì nó không còn là động cơ hiện thời nữa, và người ta lại cố gắng tìm cách thỏa mãn nhu cầu quan trọng tiếp theo. (2) Nhu cầu bậc cao chỉ xuất
10 hiện khi nhu cầu bậc thấp hơn đã được thỏa mãn. Theo thuyết này, một khi nhu cầu trong công việc của bác sĩ không được thỏa mãn thì sẽ không tạo được sự hài lòng với vị trí công việc đang đảm nhiệm. 2.2. Tổng quan các nghiên cứu trước đó 2.2.1. Nghiên cứu sự hài lòng của Paul E. Spector Spector(1985) trong một nghiên cứu về sự hài lòng của nhân viên phục vụ con ngườiđã phát hiện rằng sự hài lòng công việc của nhân viên được đánh giá qua 09 yếu tố bao gồm tiền lương, thăng tiến, giám sát, phúc lợi, khen thưởng, điều kiện làm việc, đồng nghiệp, bản chất công việc, thông tin với bộ công cụ khảo sát thông qua 36 câu hỏi như sau: (1) Tiền lương bao gồm các biến quan sát: Tiền lương hợp lý với công việc, mức độ tăng lương so với công việc, tiền lương so với kết quả công việc, cơ hội để tăng lương. (2) Thăng tiến bao gồm các biến quan sát: Cơ hội thăng tiến của công việc, cơ hội thăng tiến đối với những người làm việc tốt, kết quả thăng tiến so với nơi khác, cơ hội để quảng bá bản thân. (3) Giám sát bao gồm các biến quan sát: Thẩm quyền giám sát của cá nhân trong công việc, công bằng trong giám sát, giám sát cấp trên tiếp xúc với cấp dưới, tự giám sát bản thân. (4) Phúc lợi bao gồm các biến quan sát: Lợi ích nhận được từ công việc, những lợi ích nhận được so với các tổ chức khác, công bằng với các khoản lợi ích được nhận, những lợi ích cần có. (5) Khen thưởng bao gồm các biến quan sát: Lợi ích nhận được khi làm việc tốt, đánh giá của tổ chức với kết quả công việc, phần thưởng đột xuất, khen thưởng đối với những nỗ lực của cá nhân.