Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu những thực trạng và tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập, xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán và từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán theo cơ chế tự chủ tài chính tại các Bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ---------------------- PHẠM THỊ MỸ PHƯỚC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC BỆNH VIỆN CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp.Hồ Chí Minh – Năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ---------------------- PHẠM THỊ MỸ PHƯỚC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC BỆNH VIỆN CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. Phạm Văn Dược Tp.Hồ Chí Minh – Năm 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu và tài liệu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào. Tất cả những tham khảo và kế thừa đều được trích dẫn và tham chiếu đầy đủ rõ ràng. Tp.Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 10 năm 2017 Tác giả Phạm Thị Mỹ Phước
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ DANH MỤC PHỤ LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu ..................................................... 2 2.1. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................. 2 2.2. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 3 3.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 3 3.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 3 4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 3 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .......................................................... 4 6. Kết cấu của luận văn ......................................................................................... 5 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ....................... 6 1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ........................................................................... 6 1.2. Các nghiên cứu ở trong nước ............................................................................ 8 1.3. Nhận xét tổng quan các nghiên cứu liên quan và hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài ............................................................................................................. 12 1.3.1 Nhận xét tổng quan các nghiên cứu ....................................................... 12 1.3.2. Hướng nghiên cứu của đề tài ................................................................. 13 Tóm tắt chương 1 ................................................................................................... 14
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ..................................................................... 15 2.1. Tổng quan về đơn vị sự nghiệp công lập ........................................................ 15 2.1.1 Khái niệm................................................................................................ 15 2.1.2 Đặc điểm và vai trò của đơn vị sự nghiệp công lập ............................... 15 2.2. Tổng quan về tổ chức công tác kế toán .......................................................... 16 2.2.1. Khái niệm................................................................................................ 16 2.2.2. Mô hình tổ chức công tác kế toán .......................................................... 18 2.2.3. Yêu cầu của tổ chức công tác kế toán .................................................... 20 2.2.4. Nguyên tắc của tổ chức công tác kế toán ............................................... 21 2.2.5. Nhiệm vụ của tổ chức công tác kế toán .................................................. 22 2.3. Nội dung tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập ........... 23 2.3.1. Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán ........................................................ 23 2.3.2. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ....................................................... 24 2.3.3. Tổ chức vận dụng hệ thống sổ kế toán và hình thức kế toán ................. 24 2.3.4. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán .......................................................... 25 2.3.5. Tổ chức phân tích thông tin kế toán ....................................................... 25 2.3.6. Tổ chức công tác kiểm tra kế toán ......................................................... 25 2.3.7. Tổ chức bộ máy kế toán .......................................................................... 26 2.3.8. Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán ................ 26 2.4. Lý thuyết nền .................................................................................................. 27 2.4.1. Lý thuyết thông tin bất cân xứng (information asymmetry) ................... 27 2.4.2. Lý thuyết đại diện (Agency theory)......................................................... 28 2.4.3. Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder theory) .................................. 28 2.4.4. Lý thuyết lợi ích xã hội (public interest theory) ..................................... 29 2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán .................................... 29 Tóm tắt chương 2 ................................................................................................... 36 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................. 37 3.1. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 37
3.1.1. Phương pháp chung ............................................................................... 37 3.1.2. Quy trình nghiên cứu .............................................................................. 38 3.2. Thiết kế nghiên cứu ........................................................................................ 38 3.2.1. Xây dựng thang đo.................................................................................. 38 3.2.2. Mô hình nghiên cứu ................................................................................ 39 3.2.3 Mẫu nghiên cứu ...................................................................................... 40 3.2.4 Đối tượng và phạm vi khảo sát............................................................... 40 3.2.5 Thiết kế bảng câu hỏi ............................................................................. 41 3.3 Kết quả nghiên cứu định tính và hiệu chỉnh thang đo: ................................... 41 3.4 Phân tích dữ liệu ............................................................................................. 45 3.4.1 Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha ................ 45 3.4.2 Phân tích nhân tố khám phá EFA .......................................................... 45 3.4.3 Phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính .......................................... 46 Tóm tắt chương 3 ................................................................................................... 48 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ............................... 49 4.1 Giới thiệu sơ lược về các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM và thực trạng công tác tổ chức kế toán hiện nay. .................................................................... 49 4.1.1 Giới thiệu sơ lược về các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM..... 49 4.1.2 Thực trạng công tác tổ chức kế toán hiện nay tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM ............................................................................................... 50 4.2 Kết quả thống kê mô tả mẫu khảo sát ............................................................. 52 4.3 Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha ......................... 53 4.4 Phân tích nhân tố khám phá EFA ................................................................... 55 4.4.1 Phân tích khám phá các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM .................................................. 55 4.4.2 Phân tích nhân tố khám phá thang đo tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM ............................................................... 62 4.5 Mô hình nghiên cứu điều chỉnh ...................................................................... 63
4.6 Kiểm định sự phù hợp của mô hình ................................................................ 65 4.6.1 Phân tích tương quan ............................................................................. 65 4.6.2 Phân tích hồi quy .................................................................................... 66 4.7 Kiểm định các giả thuyết ................................................................................ 66 4.8 Kiểm định các giả định của mô hình hồi quy ................................................. 68 4.8.1 Giả định liên hệ tuyến tính ..................................................................... 68 4.8.2 Giả định về phân phối chuẩn của phần dư ............................................ 69 4.8.3 Giả định về tính độc lập của sai số ........................................................ 69 4.8.4 Đánh giá độ phù hợp, kiểm định độ phù hợp của mô hình và hiện tượng đa cộng tuyến ....................................................................................................... 70 4.8.5 Tổng kết kết quả kiểm định các giả thuyết ............................................. 70 Tóm tắt chương 4 ................................................................................................... 71 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................... 72 5.1. Kết luận kết quả nghiên cứu ........................................................................... 72 5.2. Một số giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM ................................................................................... 74 5.2.1. Giải pháp về hệ thống pháp lý và các văn bản hướng dẫn .................... 74 5.2.2. Giải pháp về quan tâm công tác kế toán của chủ doanh nghiệp ........... 75 5.2.3. Giải pháp về hệ thống công nghệ thông tin ........................................... 75 5.2.4. Giải pháp về trình độ của nhân viên kế toán ......................................... 76 5.2.5. Giải pháp về hệ thống kiểm soát nội bộ ................................................. 77 5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ......................................... 79 Tóm tắt chương 5 ................................................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT STT Chữ viết tắt Tên đầy đủ 1 BCTC Báo cáo tài chính 2 GDP Tổng sản phẩm quốc nội 3 HCSN Hành chính sự nghiệp 4 NSNN Ngân sách nhà nước 5 Tp.HCM Thành phố Hồ Chí Minh TIẾNG ANH STT Viết tắt Tên tiếng Anh Tên tiếng Việt Association of Chartered Hiệp hội kế toán công chứng 1 ACCA Certified Accountants Anh quốc International Accounting Hội đồng chuẩn mực kế toán 3 IASB Standards Board quốc tế International Federation of 2 IFAC Liên đoàn Kế toán Quốc tế Accountant International Public Sector Chuẩn mực Kế toán công 4 IPSAS Accounting Standards Quốc tế
DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Tên bảng Bảng 3.1. Mã hóa thang đo và biến quan sát Bảng 4.1. Kết quả thống kê mô tả mẫu theo Giới tính Bảng 4.2. Kết quả thống kê mô tả mẫu theo Trình độ chuyên môn Kết quả thống kê mô tả mẫu theo Thâm niên công tác tại vị trí hiện Bảng 4.3. tại Hệ số Cronbach’s Alpha của các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức Bảng 4.4. công tác kế toán. Bảng 4.5. Kiểm định KMO & Bartlett's của biến độc lập Bảng 4.6. Bảng tổng phương sai trích biến độc lập lần thứ nhất Bảng 4.7. Ma trận xoay nhân tố lần thứ nhất Các biến quan sát của nhân tố Hệ thống pháp lý và các văn bản Bảng 4.8. hướng dẫn Bảng 4.9. Các biến quan sát của nhân tố Hệ thống công nghệ thông tin Bảng 4.10. Các biến quan sát của nhân tố Quan tâm của chủ doanh nghiệp Bảng 4.11. Các biến quan sát của nhân tố Trình độ của nhân viên kế toán Bảng 4.12. Các biến quan sát của nhân tố Hệ thống kiểm soát nội bộ Bảng 4.13. Kiểm định KMO & Bartlett's của biến phụ thuộc Bảng 4.14. Bảng tổng phương sai trích biến độc lập lần thứ nhất Bảng 4.15. Kết quả phân tích nhân tố biến phụ thuộc Bảng 4.16. Ma trận hệ số tương quan giữa các nhân tố Bảng 4.17. Tóm tắt mô hình Bảng 4.18. Kết quả phân tích phương sai ANOVA Bảng 4.19. Kết quả phân tích hồi quy
DANH MỤC HÌNH VẼ STT Tên hình vẽ Hình 2.1. Sơ đồ tổ chức mô hình kế toán tập trung Hình 2.2. Sơ đồ tổ chức mô hình kế toán phân tán Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu của luận văn Hình 3.2. Mô hình nghiên cứu của luận văn Hình 4.1. Mô hình nghiên cứu điều chỉnh Hình 4.2. Biểu đồ phân tán của phần dư và giá trị dự đoán Hình 4.3. Biểu đồ tần số của phần dư chuyển hóa
DANH MỤC PHỤ LỤC STT Tên phụ lục Phụ lục 01 Danh sách các chuyên gia được phỏng vấn Phụ lục 02 Phiếu phỏng vấn chuyên gia Phụ lục 03 Danh sách các đơn vị được khảo sát Phụ lục 04 Bảng câu hỏi khảo sát Phụ lục 05 Kết quả thống kê mô tả Phụ lục 06 Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo Phụ lục 07 Kết quả phân tích nhân tố khám phá Phụ lục 08 Kết quả phân tích tương quan Phụ lục 09 Kết quả phân tích hồi quy
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bệnh viện công lập là một đơn vị sự nghiệp có thu với chức năng cung cấp các dịch vụ y tế, sức khỏe cho nhân dân và không đặt mục tiêu lợi nhuận làm mục tiêu quan trọng nhất trong hoạt động của mình. Các nguồn tài chính chủ yếu và cơ chế cung cấp tài chính cho các bệnh viện công lập hiện nay bao gồm: ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế và viện phí trực tiếp của người bệnh. Theo lộ trình của Bộ Y tế, đến năm 2018 tất cả các bệnh viện công lập phải tự chủ hoàn toàn về tài chính, trong đó các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM sẽ bắt đầu tự chủ từ ngày 01/10/2017. Đây là một xu thế tất yếu trong quá trình phát triển của ngành y tế để phù hợp với cơ chế thị trường, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Tp.HCM là nơi có nền kinh tế y tế lớn nhất cả nước, việc tự chủ tài chính đã mang lại nhiều thuận lợi cho các bệnh viện trong thành phố. Theo Sở Y tế TP.HCM, hiện nay có 7 bệnh viện công lập được tự chủ tài chính hoàn toàn, 43 bệnh viện tự chủ một phần, chỉ còn 3 bệnh viện phải bao cấp. Khi tự chủ tài chính, các bệnh viện phải “tự bơi” trong nền kinh tế thị trường, hút bệnh nhân bằng chính uy tín, trình độ và sự phát triển của bệnh viện mình, nếu không tìm được nguồn bệnh nhân, đồng nghĩa bệnh viện phải đóng cửa theo đúng hoạt động của doanh nghiệp. Trong giai đoạn đầu thực hiện cơ chế tự chủ, khi các bệnh viện công lập hoàn toàn độc lập về tài chính, tự cân đối thu chi, không còn sự hỗ trợ của Nhà nước thì các bệnh viện sẽ đối mặt với nhiều khó khăn, bởi từ trước đến nay, các bệnh viện này chủ yếu sống bằng ngân sách, nhưng khi đã tự chủ hoàn toàn, các bệnh viện buộc phải tự tính toán toàn bộ thu – chi để có thể đảm bảo quỹ lương trả cho nhân viên. Do đó, nhiều bệnh viện sẽ rơi vào tình trạng khó khăn về tài chính và nguồn nhân lực. Để chuẩn bị cho cơ chế tự chủ tài chính, bắt buộc các bệnh viện công lập phải đổi mới trong công tác quản lý tài chính, tăng cường các giải pháp nâng cao chất lượng khám
2 chữa bệnh, hướng tới sự hài lòng của người bệnh nhưng vẫn phải tuân thủ quy định về pháp luật của nhà nước. Cùng với sự phát triển của ngành y tế Việt Nam, mỗi bệnh viện công lập đều có tổ chức công tác kế toán riêng nhau nhằm thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài, mà các thông tin tài chính này do kế toán cung cấp. Tuy nhiên, công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM hiện nay vẫn chưa được chú trọng. Vận dụng đúng công tác kế toán là một vấn đề rất quan trọng nhằm đảm bảo chức năng thông tin và kiểm soát của kế toán, nâng cao tính hữu ích của thông tin trên báo cáo tài chính, giúp các bệnh viện thực hiện tự chủ và ra các quyết định phù hợp. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những trở ngại, thách thức đối với các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM trong việc vận dụng công tác kế toán vào thực tiễn. Theo thực tế hiện nay, những đổi mới về chính sách và cơ chế tài chính trong hoạt động cung ứng dịch vụ khám chữa bệnh tại các bệnh viện là một vấn đề hết sức phức tạp và mới mẻ, không chỉ có tác động mạnh đến các cơ sở y tế cung ứng dịch vụ và người sử dụng dịch vụ, mà còn ảnh hưởng rất nhiều mặt đối với cả hệ thống y tế. Vì vậy, xuất phát từ tầm quan trọng của vấn đề trên, nhận thấy được ý nghĩa thiết thực trong việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán trong hệ thống bệnh viện công lập trong giai đoạn hiện nay để vận dụng vào thực tiễn nhằm đưa ra các giải pháp thiết thực để hoàn thiện hơn về tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM trong khám chữa bệnh theo cơ chế tự chủ tài chính trong giai đoạn sắp tới, tôi đã quyết định chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh" làm đề tài luận văn của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu - Mục tiêu tổng quát: Trên cơ sở nghiên cứu những thực trạng và tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập, xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán và từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác
3 kế toán theo cơ chế tự chủ tài chính tại các Bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM. - Mục tiêu cụ thể: + Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn TP.HCM. + Đánh giá, phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện trên địa bàn TP.HCM, từ đó đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM 2.2. Câu hỏi nghiên cứu Để giải quyết được mục tiêu nghiên cứu ở trên, đề tài cần phải trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau đây: - Các nhân tố nào tác động đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM trong điều kiện hiện nay? - Mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố mà tác giả đưa ra ở trên đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM? - Những giải pháp nào có thể được đề xuất nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM để chuẩn bị cho cơ chế tự chủ từ ngày 01/10/2017? 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu vào các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập cũng như mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến tổ chức công tác kế toán tại tại các bệnh viện công lập theo cơ chế tự chủ tài chính trong điều kiện hiện nay. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài là tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM. 4. Phương pháp nghiên cứu
4 Phương pháp nghiên cứu mà tác giả sử dụng trong luận văn này là phương pháp định tính và phương pháp định lượng. - Phương pháp định tính: phỏng vấn chuyên gia để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập, làm cơ sở cho việc lập bảng khảo sát, đồng thời phân tích và bàn luận kết quả khảo sát. - Phương pháp định lượng: tác giả thu thập dữ liệu thông qua việc khảo sát, sử dụng phần mềm SPSS 20.0 để đánh giá độ tin cậy thang đo Cronbach’ Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, xây dựng mô hình hồi quy tuyến tính để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đã đưa ra đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện trên địa bàn Tp.HCM. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Các nghiên cứu trong quá khứ của tác giả ở Việt Nam và trên thế giới hầu hết đều đi sâu tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp tư nhân, một số nghiên cứu trong nước về lĩnh vực kế toán trong các đơn vị sự nghiệp nói chung và trong các cơ sở y tế công lập nói riêng chủ yếu nêu lên các thực trạng và đưa ra các giải pháp để hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị đó, chưa có nghiên cứu nào cụ thể chú trọng vào đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán tại đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt là tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM. Qua nghiên cứu, tác giả đã tổng hợp và đưa ra những nhân tố có ảnh hưởng tới tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập, sử dụng nhiều phương pháp phân tích để tăng tính khách quan cho kết quả nghiên cứu, từ đó xác định được mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM. Từ kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất các giải pháp với mục đích nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM. Với những đề xuất đó, tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM sẽ được hoàn thiện hơn, giảm mức độ sai lệch và thông tin đáng tin cậy
5 hơn trên báo cáo tài chính, giúp nhà quản trị quản lý tốt hơn nguồn tài chính, đem lại hiệu quả kinh tế trong cơ chế tự chủ trong giai đoạn sắp tới đối với các bệnh viện công lập trên địa bàn Tp.HCM. Từ đó, làm cơ sở cho việc ra quyết định của nhà quản lý cũng như việc giám sát, thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, nội dung chính của luận văn được trình bày trong 5 chương như sau: Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu liên quan. Chương 2: Cơ sở lý thuyết. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu. Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận Chương 5: Kiến nghị và kết luận.
6 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN 1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Trong lĩnh vực y tế, nghiên cứu đã được tái bản nhiều lần của các tác giả Bruce R.Neumann, James D.Suver và William N.Zelman (1988), “Financial Management, Concepts and Applications for Health Care Providers” (Quản lý tài chính - Khái niệm và áp dụng vào cơ sở y tế”). Các nội dung được đưa ra nghiên cứu trong công trình này là về môi trường y tế và chức năng của quản lý tài chính; phân tích báo cáo tài chính; quản lý tài sản, nguồn vốn và công nợ trong các đơn vị; các nội dung về kế toán quản trị như chi phí hành vi, lập dự toán, phân bổ chi phí, ra quyết định đầu tư... cũng được đưa ra trong nghiên cứu này Ngoài ra trong lĩnh vực này còn phải kể đến cuốn sách của tác giả Louis C.Gapenski (1999), “Healthcare Finance - An introduction of Accounting and Financial Management” (Tài chính y tế - Giới thiệu về kế toán và quản lý tài chính”). Trong tài liệu này, tác giả đã phân tích môi trường tài chính của ngành y tế, hướng dẫn về tổ chức kế toán trên cả hai nội dung kế toán quản trị và kế toán tài chính. Các nghiên cứu trước đây chủ yếu đề cập đến đặc điểm, nguyên lý và nguyên tắc chung về tổ chức công tác kế toán trong một số loại hình doanh nghiệp đặc thù. Riêng trong các lĩnh vực công, trên thế giới chỉ có một số ít tác giả nghiên cứu đến. Trong đó, ba tác giả Earl R.Wilson, Leo E.Hay, Susan C.Kattelus (2001) đã cùng tham gia một số công trình và viết cuốn sách nổi tiếng với tiêu đề là: “Accounting for Governmental and Nonpofit Entities” (Kế toán Nhà nước và các tổ chức phi lợi nhuận). Các nội dung nghiên cứu trong cuốn sách này bao gồm các nguyên tắc kế toán chung, hướng dẫn cách thức ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh, cách thức lập báo cáo tài chính cuối kỳ. Nghiên cứu đã đi sâu vào phân tích hoạt động về lĩnh vực tổ chức kế toán của một số đơn vị sự nghiệp đặc thù như: trường học, bệnh viện, các đơn vị lực lượng vũ trang,... Gần đây, trên thế giới có công trình nghiên cứu của các chuyên gia về kế toán lĩnh vực công như: GS.TS. Jess W.Hughes - Trường đại học Old
7 Dominition, Paul sutcliffe - Chuyên gia tư vấn cao cấp thuộc liên đoàn kế toán quốc tế, Gillian Fawcett – Giám đốc lĩnh vực công ACCA toàn cầu, Reza Ali – Giám đốc phát triển kinh doanh ACCA khu vực Asean và Úc... trong các công trình nghiên cứu về thực trạng, tình hình xây dựng và áp dụng chuẩn mực kế toán trong các quốc gia phát triển và đang phát triển trên thế giới như Anh, Ấn Độ, Úc, Mỹ.... Các công trình nghiên cứu này có điểm chung là nghiên cứu các mô hình áp dụng và xây dựng chuẩn mực kế toán trong lĩnh vực công, trên cơ sở đó đã làm rõ nội dung tổ chức công tác kế toán từ khâu chứng từ cho đến lập các BCTC trên cơ sở dồn tích và cơ sở kế toán tiền mặt. Nghiên cứu về lĩnh vực kế toán công của bốn tác giả: Ehsan Rayegan, Mehdi Parveizi, Kamran Nazari và Mostafa Emami (2012), với tiêu đề: “Government accounting: An Assessment of Theory, Purposes and Standards” (“Kế toán công: Đánh giá về lý thuyết, mục tiêu và các tiêu chuẩn”) đã đưa ra sự tổng hợp các vấn đề trong thực hiện kế toán của các đơn vị công lập, trong đó bao gồm công tác tổ chức kế toán dựa trên hai nguyên tắc là kế toán tiền mặt và kế toán dồn tích. Đề xuất một số nguyên tắc kế toán mở rộng để thúc đẩy trách nhiệm trong việc giải trình thực hiện công tác kế toán liên quan đến nghĩa vụ kinh tế và chính trị cũng được đưa ra trong nghiên cứu này. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng đề cập đến vai trò, trách nhiệm của Chính phủ đối với công tác kế toán; chương trình đổi mới công tác quản lý tài chính công và các vấn đề liên quan đến NSNN. Một nghiên cứu khác trong lĩnh vực tổ chức công tác kế toán công là nghiên cứu của Lasse Oulasvirta (2014), trường đại học Tampere ở Phần Lan với tiêu đề: “The ruluctance of a developed ountry to choose International Puplic Sector Accounting Standards of the IFAC. A critical case study” (tạm dịch là: Sự thờ ơ của các nước phát triển trong việc lựa chọn áp dụng tiêu chuẩn kế toán công quốc tế của Liên đoàn kế toán Quốc tế - Nghiên cứu trường hợp điều chỉnh). Trong nghiên cứu của mình, tác giả đã chỉ ra nguyên nhân một nước phát triển điển hình như Phần Lan từ chối áp dụng tiêu chuẩn kế toán công quốc
8 tế trong hoạt động tổ chức công tác kế toán của mình. Bài viết cũng đề cập đến tình hình áp dụng tiêu chuẩn kế toán công quốc tế trong hoạt động tổ chức công tác kế toán ở các nước Châu Âu và đặc biệt ở khu vực Bắc Âu. Qua nghiên cứu này, vấn đề được đặt ra đối với công tác tổ chức kế toán công là ứng dụng một cách linh hoạt, hợp lý các tiêu chuẩn kế toán công quốc tế đối với từng quốc gia. 1.2. Các nghiên cứu ở trong nước Lê Thị Thanh Hương (2012), “Hoàn thiện Tổ chức kế toán trong các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế ở Việt Nam” Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Trường Đại học Thương mại. Trong công trình này tác giả đã phân tích đặc điểm tổ chức đơn vị sự nghiệp có thu công lập (so sánh với đơn vị sự nghiệp có thu ngoài công lập, so sánh hoạt động dịch vụ trong đơn vị sự nghiệp có thu công lập và trong doanh nghiệp) chi phối đến cơ chế quản lý tài chính và tổ chức công tác kế toán trong loại hình đơn vị này. Luận án đã có tập trung phân tích, đánh giá thực tiễn và đề xuất các giải pháp để hoàn thiện tổ chức công tác kế toán đối với loại hình đơn vị sự nghiệp có thu nói chung và các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế nói riêng. Luận án đã đi sâu nghiên cứu lý luận về tổ chức công tác kế toán, xem xét từ cơ chế quản lý hoạt động, quản lý tài chính đến quan điểm, cơ sở và nguyên tắc tổ chức công tác kế toán, tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức công tác kế toán theo quy trình kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập có thu. Bằng các phương pháp khác nhau, luận án đã nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế toán, vận dụng cơ sở lý luận để nghiên cứu, đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập trực thuộc Bộ y tế. Luận án nêu ra được những yếu tố là nguyên nhân tạo ra những hạn chế đối với tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập cụ thể đó là: (1) hình thức tổ chức bộ máy kế toán còn cồng kềnh, chưa phù hợp theo cơ chế tự chủ; (2) tổ chức hệ thống công nghệ thông tin tại các bệnh viện còn tự phát, chưa đồng nhất, chưa phát huy hết hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức công tác kế toán; (3) chưa nhận thức đầy đủ vai trò, chức năng của kế toán quản trị.
9 Hoàng Lê Uyên Thảo (2012), “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại trường cao đẳng công nghệ - kinh tế và thủy lợi Miền Trung”, luận văn thạc sĩ, trường Đại học Đà Nẵng. Luận văn trình bày hệ thống và toàn diện về công tác tổ chức hạch toán kế toán trong các đơn vị sự nghiệp. Trong đó đặc biệt cần chú ý đến vấn đề tổ chức hạch toán kế toán phải phù hợp với cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp. Đồng thời, luận văn cũng phân tích, đánh giá thực trạng công tác tổ chức công tác kế toán tại Trường cao đẳng công nghệ - kinh tế và thủy lợi Miền Trung một cách có hệ thống. Trên cơ sở đó, đánh giá và xem xét các nguyên nhân chủ quan và khách quan của những hạn chế còn tồn tại và đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm tiếp tục hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại trường trong thời gian tới. Tác giả đã sử dụng một số phương pháp tổng hợp, phân tích, tư duy logic và các phương pháp kỹ thuật cụ thể như so sánh đối chiếu, phỏng vấn ... để giải quyết mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Những tồn tại, yếu kém về tổ chức công tác kế toán mà tác giả đưa ra cần phải được hoàn thiện cụ thể đó là: (1) việc vận dụng hệ thống sổ sách, tài khoản kế toán và báo cáo tài chính; (2) công tác kiểm tra kế toán; (3) ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán; (4) tổ chức bộ máy kế toán. Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế toán tại trường, tác giả đã đưa ra các quan điểm định hướng và đề xuất các giải pháp khả thi hoàn thiện tổ chức tài chính kế toán tại trường, nhằm khắc phục những tồn tại trong công tác kế toán tài chính tại trường trong thời gian qua, để huy động tối đa nguồn thu và sử dụng tiết kiệm các khoản chi, tăng thu nhập cho công chức viên chức của trường. Lâm Thị Thảo Trang (2013), “Hoàn thiện nội dung tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục đại học thuộc Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh”, luận văn thạc sĩ, trường Đại học kinh tế Tp.HCM. Tác giả đi sâu nghiên cứu những vấn đề liên quan đến lý luận và thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục đại học thuộc đại học quốc gia