Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên - Nghiên cứu trường hợp các công ty phần mềm tại TP. HCM

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên; đo lường mức độ tác động của các yếu tố đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên trong các công ty phần mềm tại TP. HCM; đề xuất một số hàm ý rút ra từ kết quả nghiên cứu giúp các doanh nghiệp phần mềm xây dựng nhóm làm việc đạt hiệu quả cao, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên - Nghiên cứu trường hợp các công ty phần mềm tại TP. HCM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LÊ THANH THƯ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM CỦA NHÂN VIÊN: NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP CÁC CÔNG TY PHẦN MỀM TẠI TP. HCM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LÊ THANH THƯ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM CỦA NHÂN VIÊN: NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP CÁC CÔNG TY PHẦN MỀM TẠI TP. HCM Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số : 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI THỊ THANH Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2014
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên: nghiên cứu trường hợp các công ty phần mềm tại TP. HCM” là công trình nghiên cứu của riêng bản thân thôi. Các số liệu điều tra, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ tài liệu nào khác. TP. HCM, ngày 20 tháng 06 năm 2014 Tác giả luận văn Lê Thanh Thư
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC TÓM TẮT LUẬN VĂN Chương 1. TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU ........................................................ 1 1.1 Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 5 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 5 1.4 Đối tượng nghiên cứu .................................................................................... 5 1.5 Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu................................................................... 6 1.6 Cấu trúc luận văn........................................................................................... 7 Chương 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ........................... 8 2.1 Khái niệm nhóm làm việc (teamwork) ........................................................... 8 2.2 Phân loại nhóm làm việc................................................................................ 9 2.3 Lợi ích của làm việc nhóm hiệu quả (team benefits) .................................... 10 2.4 Hiệu quả làm việc nhóm (team effectiveness) .............................................. 12 2.4.1 Hiệu quả ............................................................................................... 12 2.4.2 Hiệu quả làm việc nhóm ....................................................................... 12 2.5 Đặc điểm công việc của nhân viên ngành công nghệ phần mềm ở TP. HCM .......................................................................................................................... 13
2.5.1 Khái niệm công nghệ phần mềm (software engineering) ...................... 13 2.5.2 Đặc điểm công việc của nhân viên trong ngành công nghệ phần mềm ở TP. HCM ...................................................................................................... 14 2.6 Các mô hình nghiên cứu trước về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm.......................................................................................................... 15 2.6.1 Nghiên cứu của Carl Larson & Frank M.J.LaFasto (1989).................... 15 2.6.2 Nghiên cứu của Lenicioni (2002) ......................................................... 17 2.6.3 Mô hình Katzenbach J.R. & Smith D.K. (1993)................................... 19 2.7 Đề xuất mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên: nghiên cứu trường hợp các công ty phần mềm tại TP. HCM .......................................................................................................................... 21 Chương 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................ 28 3.1 Quy trình nghiên cứu ................................................................................... 28 3.1.1 Nghiên cứu định tính ............................................................................ 29 3.1.2 Nghiên cứu định lượng ......................................................................... 32 Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................................... 36 4.1 Thống kê mô tả............................................................................................ 36 4.2 Đánh giá sơ bộ thang đo .............................................................................. 37 4.2.1 Phân tích độ tin cậy bằng hệ số Cronbach’s Alpha ............................... 37 4.2.2 Phân tích nhân tố khám phá (EFA) ....................................................... 40 4.3 Phân tích hồi quy ......................................................................................... 44 4.3.1 Xem xét ma trận hệ số tương quan ....................................................... 44 4.3.2 Đánh giá sự phù hợp của mô hình......................................................... 46 4.3.3 Kiểm định độ phù hợp của mô hình ...................................................... 46
4.3.4 Kết quả phân tích hồi quy và đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố ................................................................................................................... 48 4.4 Dò tìm các vi phạm giả định cần thiết .......................................................... 50 4.4.1 Kiểm tra mối quan hệ tuyến tính giữa biến phụ thuộc và các biến độc lập cũng như hiện tượng phương sai thay đổi ...................................................... 50 4.4.2 Kiểm tra giả thuyết về phân phối chuẩn ................................................ 51 4.5 Kiểm định giả thuyết nghiên cứu ................................................................. 52 4.6 Kiểm định sự khác biệt của các biến định tính ............................................. 53 4.6.1 Kiểm định khác biệt về hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên theo giới tính ................................................................................................................ 53 4.6.2 Kiểm định khác biệt về hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên theo các nhóm tuổi khác nhau ..................................................................................... 54 4.6.3 Kiểm định khác biệt về hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên theo các nhóm chức vụ khác nhau ............................................................................... 54 Chương 5. THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................... 57 VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................................... 57 5.1 Thảo luận kết quả nghiên cứu ...................................................................... 57 5.2 Kiến nghị..................................................................................................... 59 5.3 Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo............................... 63 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 1 Tài liệu tham khảo Phụ lục
DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT FCG: Công ty phầm mềm FCG Việt Nam FSoft: Công ty phần mềm FPT TMA: Công ty tin học Tường Minh TP. HCM: Thành phố Hồ CHí Minh Viettel: Công t phần mềm viễn thông Viettel
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Thang đo Likert 5 điểm ........................................................................ 33 Bảng 4.1: Bảng tóm tắt đặc điểm mẫu khảo sát..................................................... 37 Bảng 4.2: Kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha ................................................... 39 Bảng 4.3: Kết quả kiểm định KMO và Bartlett ..................................................... 40 Bảng 4.4: Kết quả phân tích nhân tố các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm ..................................................................................................................... 42 Bảng 4.5: Kết quả kiểm định KMO và Bartlett ..................................................... 43 Bảng 4.6: Kết quả phân tích nhân tố thang đo hiệu quả làm việc nhóm................. 43 Bảng 4.7: Ma trận tương quan giữa biến độc lập và biến phụ thuộc ............... 45 Bảng 4.8: Đánh giá sự phù hợp của mô hình theo R2 ............................................ 46 Bảng 4.9: Kết quả kiểm định ANOVA ................................................................. 47 Bảng 4.10: Kết quả hồi quy theo phương pháp Enter ............................................ 48 Bảng 4.11: Kết quả kiểm định giả thuyết .............................................................. 52 Bảng 4.12: Kết quả kiểm định khác biệt theo giới tính.......................................... 53 Bảng 4.13 Kết quả kiểm định phương sai đồng nhất theo độ tuổi.......................... 54 Bảng 4.14: Kết quả kiểm định sự khác biệt theo độ tuổi ....................................... 54 Bảng 4.15: Kết quả kiểm định phương sai đồng nhất theo chức vụ ....................... 55 Bảng 4.16: Kết quả kiểm định sự khác biệt theo chức vụ ...................................... 55
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Hình 2.1 Mô hình hiệu quả làm việc nhóm của Larson & Lasto (1989) ................. 17 Hình 2.2 Mô hình hiệu quả làm việc nhóm của Lencioni (2002) ............................ 19 Hình 2.3 Mô hình hiệu quả làm việc nhóm của Katzenbach J.R. & Smith D.K ...... 21 Hình 2.4 Mô hình đề nghị ...................................................................................... 26 Hình 4.1 Mô hình nghiên cứu sau phân tích hồi quy .............................................. 49 Hình 4.2 Đồ thị phân tán giữa các phần dư và giá trị dự đoán đã chuẩn hóa........... 50 Hình 4.3 Đồ thị Histogram .................................................................................... 51
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC Phụ lục 1: DÀN BÀI THẢO LUẬN NHÓM ........................................................... 6 Phụ lục 2 BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT .............................................................. 12 Phụ lục 3 THỐNG KÊ MÔ TẢ TẦN SỐ VỀ ĐẶC ĐIỂM CỦA MẪU KHẢO SÁT17 Phụ lục 4. KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH CRONBACH'S ALPHA ................................ 20 Phụ lục 5. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ ............................... 28 Phụ lục 6. MA TRẬN TƯƠNG QUAN CÁC BIẾN ĐƯA VÀO PHÂN TÍCH HỒI QUY...................................................................................................................... 31 Phụ lục 7. PHÂN TÍCH HỒI QUY BẰNG PHƯƠNG PHÁP ENTER .................. 32 Phụ lục 8. KIỂM ĐỊNH SỰ KHÁC BIỆT GIỮA CÁC BIẾN ĐỊNH TÍNH ........... 34
TÓM TẮT LUẬN VĂN Nghiên cứu này được thực hiện nhằm: (a) Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên. (b) Đo lường mức độ tác động của các yếu tố đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên trong các công ty phần mềm tại TP. HCM. (c) Đề xuất một số hàm ý rút ra từ kết quả nghiên cứu giúp các doanh nghiệp phần mềm xây dựng nhóm làm việc đạt hiệu quả cao, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Mô hình lý thuyết đề nghị gồm 8 thành phần và 8 giả thuyết được phát triển dựa trên lý thuyết về hiệu quả làm việc nhóm của Katzenbach J.R. & Smith D.K. (1993). Nghiên cứu định lượng với mẫu gồm 362 nhân viên đang làm việc toàn thời gian theo nhóm có thâm niên từ một năm trở lên để đánh giá thang đo, phân tích nhân tố và phân tích các mô hình hồi quy và thực hiện một số các kiểm định liên quan đến giới tính, độ tuổi và chức vụ của nhân viên. Phần mềm xử lý dữ liệu SPSS 20.0 được sử dụng để phân tích. Kết quả kiểm định thang đo Cronbach’s Alpha cho thấy có 8 thang đo đạt yêu cầu nhưng có 2 biến quan sát bị loại vì không có ý nghĩa thống kê và không đạt giá trị nội dung. Kết quả phân tích nhân tố (EFA) cho thấy có 8 thành phần được rút ra từ 33 biến quan sát và có phương sai trích được là 68,137%. Kết quả phân tích hồi quy cho thấy có 5 thành phần ảnh hưởng ảnh hưởng có ý nghĩa đến hiệu quả làm việc nhóm theo thứ tự về mức độ quan trọng như sau: mục tiêu nhóm quan trọng và rõ ràng, cấu trúc nhóm hướng đến kết quả, cam kết thực hiện mục tiêu, môi trường hợp tác, năng lực của lãnh đạo nhóm. Nghiên cứu đề xuất một số hàm ý rút ra từ kết quả nghiên cứu giúp các doanh nghiệp phần mềm xây dựng nhóm làm việc đạt hiệu quả cao, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững doanh nghiệp.
1 Chương 1. TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Lý do chọn đề tài Trong bối cảnh thế giới hiện nay, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, nhất là trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Sản phẩm tạo ra không từ những cá nhân đơn lẻ mà phải là kết quả của sự hợp tác của rất nhiều người. Nói cách khác, làm việc nhóm và học cách làm việc nhóm trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Để vươn lên vị trí hàng đầu thì các công ty không chỉ tập trung vào những cá nhân xuất sắc mà còn phải tận dụng sức mạnh của tập thể để cộng hưởng năng lực của từng cá nhân trong một nhóm để tạo ra những sản phẩm chất lượng cao. Ngày nay, nhất là đối với các doanh nghiệp kinh doanh ở lĩnh vực công nghệ, con người là tài sản quý giá nhất và các nhóm làm việc đã trở thành xương sống của một doanh nghiệp. Thật vậy, ngay cả Albert Einstein cũng khẳng định “Cuộc sống của tôi và những thành tựu mà tôi đạt được ngày hôm nay là nhờ sự đóng góp của rất nhiều người. Do đó, tôi phải sống và làm việc sao cho xứng đáng những gì họ đã làm cho tôi” (Maxwell, 2011). Nhà kinh tế học Lester C.Thurow đã bình luận về chủ đề này như sau: “Truyền thống làm việc nhóm đã làm nên lịch sử và văn hóa nước Mỹ. Tinh thần đồng đội, hướng đến một mục tiêu chung đã đưa nước Mỹ trở thành một cường quốc về kinh tế, đồng thời là quốc gia đầu tiên đưa được con người lên mặt trăng và nhiều thành tựu khác nữa” (Maxwell, 2011). Change (1989) đã nhận xét về các công ty ở Mỹ năm 1989: “Cấu trúc công ty theo kiểu truyền thống của Mỹ đang rạn nứt. Công việc kinh doanh ngày càng được thực hiện bởi những đội bán tự trị (semiautonomous)”. Việc quan tâm đến kết quả làm việc nhóm bắt nguồn từ việc các tổ chức nỗ lực giải quyết các vấn đề về năng suất và chất lượng cuộc sống trong công việc. Kết quả là có nhiều nghiên cứu về hiệu quả làm việc nhóm ra đời, chẳng hạn như các nghiên cứu về mô hình hiệu quả làm việc nhóm như Cohen (Cohen, Ledford, & Spreitzer,
2 1996) nghiên cứu về hiệu quả làm việc nhóm đối với loại nhóm tự quản. Gladstein (1984) giới thiệu mô hình làm việc nhóm hiệu quả đối với loại nhóm chuyên thực hiện nhiệm vụ (task team). Hackman & Morris (1975) nghiên cứu về sự tương tác trong nhóm ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm. Nghiên cứu của Gladstein (Gladstein, 1984) đưa ra mô hình nhóm làm việc hiệu quả đối với nhóm chuyên thực hiện nhiệm vụ. Hackman (1987) trong quyển sách “Thiết kế nhóm làm việc: sổ tay về hành vi của tổ chức” đã đưa ra những mô hình tổ chức nhóm làm việc hiệu quả. Katzenbach & Smith (1987) trong quyển sách “sự thông thái của nhóm” đã đưa định nghĩa về nhóm và 5 yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm. Dựa trên các mô hình nghiên cứu trước đó, bắt đầu từ thế kỷ 21 cũng có nhiều nghiên cứu về mô hình hiệu quả làm việc nhóm như của Lencioni (2002) trình bày mô hình kim tự tháp gồm 5 yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm. Nghiên cứu của Dana E. Sims, C. Shawn Burke (2005) về 5 điểm quan trọng trong làm việc nhóm. Nghiên cứu của Larson & LaFasto (1989) được nêu trong quyển sách: “Làm việc nhóm: điều gì phải đúng/điều gì có thể sai” đưa ra những quan niệm mới về làm việc nhóm. Những thay đổi đáng chú ý nhất là tiến bộ của công nghệ dẫn đến việc thay đổi về mặt xã hội, kinh tế, gia tăng sử dụng nhóm làm việc và sự trao quyền cho nhân viên. Việc gia tăng sử dụng nhóm làm việc đã làm biến đổi sâu sắc đến cả bản chất lẫn hình thức của một tổ chức (Carletta, 2000; Bal, 2001). Từ năm 1986, các nghiên cứu của Goodman, Ravlin & Argote (1986) đã chỉ ra rằng, những thay đổi này ảnh hưởng đến tổ chức và cách thức các nhóm làm việc thực hiện chức năng của mình. Để thành công, các thành viên trong nhóm làm việc phải có kỹ năng tiên tiến hơn bằng cách ứng dụng công nghệ vào công việc. Dựa vào các mô hình nghiên cứu này đã có rất nhiều các nghiên cứu về hiệu quả làm việc nhóm trên thế giới ứng dụng vào rất nhiều lĩnh vực như quân đội, y khoa, phần mềm, giáo dục, dệt may, công nghệ phần mềm …
3 Tổ chức làm việc nhóm trong ngành công nghệ phần mềm đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc xây dựng một sản phẩm thành công. Kể từ lúc chiếc máy tính dạng thô sơ đầu tiên (ENIAC) xuất hiện trên thế giới từ 1946 cho đến thời đại thống trị của Microsoft, Oracle, Google, Faceboook đã có những bước tiến rất dài. Trong bài báo của tạp chí Forbes1, Larry Ellison2 ông gọi nhân viên chính là tài sản quý giá nhất của công ty và “trong mô hình tổ chức hiện đại, bộ phận nhân sự nhất định phải có trách nhiệm mở rộng đội ngũ và làm việc theo nhóm”. Do đặc trưng của sản phẩm công nghệ phần mềm đòi hỏi mỗi nhân viên phải có quy trình làm việc chặt chẽ, sự phối hợp phải chính xác và tập trung cao để tạo ra một sản phẩm tốt. Để xây dựng được những sản phẩm như vậy thì không thể do một vài cá nhân mà phải là sản phẩm của rất nhiều nhóm làm việc, mỗi nhóm có một chức năng nhiệm vụ khác nhau, có sự liên hệ chặt chẽ với nhau thông qua những quy trình làm việc cụ thể. Ngành công nghệ phần mềm ở Việt Nam chỉ mới bắt đầu phát triển mạnh từ những năm 2000 đến nay. Bắt đầu từ khoảng 25 doanh nghiệp nhỏ với khoảng 20- 30 nhân viên, đến cuối năm 2012 là có khoảng hơn 1000 doanh nghiệp trong đó có khoảng 10 doanh nghiệp có quy mô xấp xỉ 1000 người, tiêu biểu như FPT Software, FPT Information System, TMA, PSV... (nguồn: tạp chí Bưu Chính Viễn Thông3). Trong thời gian qua các đơn vị sản xuất phần mềm ở Việt Nam cũng đã cung cấp cho thị trường nhiều sản phẩm có giá trị, đáng chú ý là các phần mềm quản lý như phần mềm kế toán, phần mềm nhân sự, phần mềm quản lý đầu tư... Đặc biệt, nhiều phần mềm chuyên dùng phục vụ viễn thông (phần mềm tổng đài, phần mềm tính cước, chăm sóc khách hàng...), phần mềm phục vụ Chính phủ điện tử cũng đã được các tập đoàn VNPT, Viettel đẩy mạnh phát triển. Nhưng hầu hết các công ty phần 1 http://www.forbes.com/sites/oracle/2014/02/12/larry-ellison-talks-talent-teamwork-and-insanely-great- products/ 2 Lawrence Joseph "Larry" Ellison (sinh 17 tháng 8, 1944) là một ông trùm tư bản người Mỹ, đồng sáng lập và giám đốc điều hành của tập đoàn Oracle, chuyên về phần mềm quản trị. Năm 2012, Forbes xếp ông giàu thứ 5 trên thế giới 3 http://m.tapchibcvt.gov.vn/TinBai/3293/Thuc-trang-phat-trien-nganh-Cong-nghiep-Cong-nghe-thong-tin- Viet-Nam-
4 mềm chưa có sản phẩm nổi bật nào hướng ra thị trường thế giới ngoài thị trường gia công phần mềm ở các thị trường Nhật Bản, Bắc Mỹ và Châu Âu. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả này, trong đó có nguyên nhân nguồn lực nhân sự chưa đáp ứng được yêu cầu, một phần không phải do năng lực từng cá nhân mà là sự gắn kết tập thể thông qua làm việc nhóm. Tại Việt Nam, có các nghiên cứu về “Hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên khối văn phòng” của tác giả Hoàng Thị Hạnh (2012); Nghiên cứu “Kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập của sinh viên Đại Học Sài Gòn” của tác giả Lê Ngọc Huyền (2010); Nghiên cứu “Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên ngân hàng trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng” của tác giả Trần Thị Tuyết Vân (2013). Các nghiên cứu này mặc dù nghiên cứu ở nhóm đối tượng khác nhau nhưng cũng đã cung cấp cơ sở lý thuyết, cũng như kết quả kiểm định tại Việt Nam trong lĩnh vực về làm việc nhóm. Mặc dù kỹ năng làm việc nhóm hiện đang được chú trọng nhiều ở các công ty phần mềm và ở đa số các công ty, kỹ năng này được đào tạo như một kỹ năng mềm cho nhân viên cần phải có khi làm việc. Tuy nhiên còn rất ít nghiên cứu về hiệu quả làm việc nhóm trong lĩnh vực phần mềm nhằm giúp cho các nhà quản trị tại các doanh nghiệp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm. Từ những cơ sở đó, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên: nghiên cứu trường hợp các công ty phần mềm tại TP. HCM. Kết quả nghiên cứu nhằm cung cấp cho các doanh nghiệp phần mềm trên địa bàn có cái nhìn rõ ràng hơn về các yếu tố tác động lên hiệu quả làm việc nhóm trong lĩnh vực phát triển phần mềm. Từ đó doanh nghiệp có những chính sách nhân sự hiệu quả nhằm nâng cao năng suất lao động và góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
5 1.2 Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu này thực hiện xây dựng mô hình đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm, với các mục tiêu cụ thể như sau: - Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên. - Đo lường mức độ tác động của các yếu tố đến hiệu quả làm việc nhóm của nhân viên trong các công ty phần mềm tại TP. HCM. - Đề xuất một số hàm ý rút ra từ kết quả nghiên cứu giúp các doanh nghiệp phần mềm xây dựng nhóm làm việc đạt hiệu quả cao, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững của doanh nghiệp. 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: hiệu quả làm việc nhóm và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm. Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu này tập trung ở các doanh nghiệp phần mềm tiêu biểu ở TP. HCM có quy mô nằm trong nhóm 10 công ty hàng đầu ở TP. HCM và cả nước trong các lĩnh vực sản xuất và gia công phần mềm (Công ty tin học Tường Minh (TMA), Công ty Phần mềm FPT (FSoft), Trung tâm Phần mềm và Viễn thông Viettel (Viettel Software), Công ty phầm mềm FCG Việt Nam (FCG)). Đối tượng khảo sát: các lập trình viên đang làm việc theo nhóm tại các công ty phần mềm nói trên. 1.4 Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu vận dụng chủ yếu 2 phương pháp:  Nghiên cứu định tính: Được thực hiện thông qua kỹ thuật thảo luận nhóm với các lập trình viên nhằm khám phá và điều chỉnh thang đo và các thành phần/yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm này.
6 Dựa vào kết quả thảo luận nhóm, tác giả thực hiện đánh giá và điều chỉnh mô hình nghiên cứu, tham khảo ý kiến chuyên gia và xây dựng bảng câu hỏi, phỏng vấn thử 20 nhân viên để điều chỉnh câu từ trước khi phỏng vấn chính thức.  Nghiên cứu định lượng: Được thực hiện thông qua kỹ thuật phỏng vấn trực tiếp bằng bảng câu hỏi được xây dựng và điều chỉnh trong bước nghiên cứu định tính. Nghiên cứu định lượng nhằm khẳng định các yếu tố cũng như giá trị, độ tin cậy của thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm. Mẫu khảo sát được lựa chọn theo phương pháp thuận tiện các nhân viên đang làm việc theo nhóm ở các công ty TMA, FSoft, Viettel Software, FCG trên địa bàn TP. HCM, thời gian làm việc nhóm từ 1 năm trở lên. Số liệu sau khi thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0 với các kỹ thuật phân tích Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy bội, kiểm định T-test, ANOVA. 1.5 Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu Kết quả nghiên cứu này sẽ giúp các doanh nghiệp phần mềm tại TP. HCM có cái nhìn tổng quan về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm trong doanh nghiệp từ đó hoạch định chính sách nhân sự hiệu quả nhằm nâng cao năng suất lao động và góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Giúp các doanh nghiệp phần mềm nhận biết mức độ tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm từ đó đưa ra các chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.
7 1.6 Cấu trúc luận văn Luận văn được kết cấu thành năm chương. Chương 1- Tổng quan sẽ giới thiệu lý do chọn đề tài; mục tiêu nghiên cứu; phương pháp, phạm vi, đối tượng nghiên cứu; ý nghĩa của đề tài. Chương 2- Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu sẽ giới thiệu các lý thuyết, các nghiên cứu trước trên thế giới làm nền tảng cho việc đề xuất mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm. Chương này cũng giới thiệu các đặc tính của ngành công nghệ phần mềm và giới thiệu mô hình nghiên cứu. Chương 3- Phương pháp nghiên cứu sẽ trình bày quy trình nghiên cứu, xây dựng và kiểm định thang đo nhằm đo lường các khái niệm nghiên cứu. Chương 4- Phân tích kết quả nghiên cứu sẽ trình bày thông tin về mẫu khảo sát, kiểm định mô hình và đo lường các khái niệm nghiên cứu, phân tích đánh giá kết quả có được. Chương 5- Kết luận và kiến nghị sẽ trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu có được và đưa ra các hàm ý ứng dụng thực tiễn, đồng thời đưa ra các hạn chế của nghiên cứu và đề xuất các bước tiếp theo để hoàn thiện nghiên cứu.
8 Chương 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Chương này sẽ giải thích một số các khái niệm cơ bản về nhóm, phân loại nhóm, đặc điểm nhóm làm việc hiệu quả, khái quát một số nghiên cứu trước về hiệu quả làm việc nhóm, đặc điểm của ngành công nghệ phần mềm. Cuối cùng là đề xuất các giả thuyết và mô hình nghiên cứu. 2.1 Khái niệm nhóm làm việc (teamwork) Katzenbach J. & Smith D. (1993) định nghĩa “Nhóm làm việc là một số người có kỹ năng bổ sung cho nhau, cam kết làm việc cùng mục đích chung, cùng mục tiêu chung về hiệu quả công việc và có trách nhiệm với nhau”. Còn Francis & Young (1979) mô tả nhóm làm việc là “một nhóm người đầy năng lượng cam kết đạt được mục tiêu chung, làm việc cùng nhau và đạt được hiệu quả công việc cao”. Johnson R.T. & Johnson D. (1986) thì nhấn mạnh vào mối quan hệ: “một nhóm làm việc là một tập hợp các mối quan hệ giữa người với người được được thiết lập để đạt được mục tiêu chung”. Trong khi đó Lanza (1985) mô tả nhóm là một tập hợp những người làm việc cùng nhau mà thành công của một cá nhân luôn phụ thuộc vào thành công của toàn bộ nhóm. Hackman (1998) định nghĩa nhóm là tập hợp những thành viên có cùng mục đích chung, thực hiện nhiệm vụ với trách nhiệm chung. Paris CR, Salas E. & Cannon-Bowers (2000) đưa ra đặc trưng của nhóm bao gồm: cùng nguồn thông tin, nhiệm vụ phụ thuộc nhau, sự tương tác giữa các thành viên, có mục đích và giá trị chung, có vai trò phân biệt và trách nhiệm chung, có cùng hiểu biết, giao tiếp chuyên sâu và có khả năng thích ứng với sự thay đổi. Larson & LaFasto (1989) định nghĩa “nhóm gồm 2 người trở lên cùng thực hiện một mục tiêu cụ thể hoặc cùng nhận biết mục tiêu thông qua hoạt động phối hợp giữa các thành viên”.
9 Như vậy có nhiều định nghĩa khác nhau về làm việc nhóm nhưng đều hội tụ vào những điểm chung như: làm việc nhóm là bao gồm một nhóm người làm việc cùng nhau, hướng mục đích chung, có cùng mục tiêu chung, nhiệm vụ phụ thuộc nhau, sự phối hợp với nhau trong công việc. 2.2 Phân loại nhóm làm việc Các nghiên cứu về nhóm đã chỉ ra rằng có nhiều loại nhóm như nhóm hỗ trợ, nhóm quản lý, nhóm dự án, nhóm phát triển sản phẩm mới, nhóm tự quản, tổ bay, nhóm ảo... Tuy nhiên dựa trên một số tính chất chung có thể phân loại nhóm làm việc như sau: - Hackman (1998) phân thành 7 loại theo tính chất công việc: nhóm quản lý cấp cao (top managerment groups), nhóm đặc nhiệm (task force team), nhóm hỗ trợ chuyên nghiệp (professional support teams), nhóm chuyên thực thi (performing groups), nhóm dịch vụ nhân lực (human service teams), nhóm dịch vụ khách hàng (customer service teams) và nhóm sản xuất (production teams). - Katzenbach and Smith (1993) lại phân loại theo chức năng: nhóm chuyên đề xuất (recommend things), nhóm chuyên hoạt động dịch vụ (make or do things) và nhóm chuyên thực thi (run things). Các tác giả này cũng phân loại nhóm theo vòng đời của nhóm. Nhóm chuyên đề xuất bao gồm những loại như nhóm dự án (project group), nhóm đặc nhiệm (task forces), nhóm chuyên giải quyết vấn đề (problem solving teams). - Mohrman & cộng sự (1995) phân loại theo mục đích của nhóm, bao gồm: các nhóm làm việc (work teams), nhóm tích hợp (integrating teams), nhóm quản lý (management teams), và nhóm cải tiến (improvement teams).