Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư trên địa bàn Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Chuheodethuong 09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:88

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu thực trạng về sự tham gia của người dân và các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3, qua đó, đề ra những khuyến nghị giúp tăng cường sự tham gia trong việc xây dựng ĐSVH ở KDC.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư trên địa bàn Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH _________________ VŨ THỊ MỸ NGỌC CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN VÀO VIỆC XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở KHU DÂN CƯ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 3, TP.HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Thành phố Hồ Chí Minh – Tháng 10/2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH ___________________ VŨ THỊ MỸ NGỌC CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN VÀO VIỆC XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở KHU DÂN CƯ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 3, TP.HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành : Quản lý công (Hệ điều hành cao cấp) Mã số : 8340403 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐINH CÔNG KHẢI. Thành phố Hồ Chí Minh – Tháng 10/2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của chính tác giả thực hiện. Nội dung được đúc kết từ quá trình học tập và các kết quả nghiên cứu thực tiễn trong thời gian qua. Các đoạn trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đều được dẫn nguồn và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết của tác giả. Luận văn được thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Đinh Công Khải. Tp.Hồ Chí Minh, ngày 16 tháng 10 năm 2019 Tác giả luận văn Vũ Thị Mỹ Ngọc
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH TÓM TẮT - ABSTRACT CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU ............................................................. 01 1.1. Tính cấp thiết của đề tài……………………………………………………………. 01 1.2. Mục tiêu nghiên cứu……………………………………………………………….. 03 1.2.1. Mục tiêu chung…………………………………………………………… 03 1.2.2. Mục tiêu cụ thể…………………………………………………………… 03 1.3. Câu hỏi nghiên cứu………………………………………………………………… 03 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu…………………………………………………. 04 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………….. 04 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu………………………………………………………. 04 1.5. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………………... 04 1.6. Bố cục của đề tài…………………………………………………………………... 04
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN VÀO XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA KHU DÂN CƯ…………………………………………………………..…………….. 06 2.1. Các khái niệm liên quan đến văn hóa và đô thị…………………………………… 06 2.1.1. Khái niệm về văn hóa……………………………………………………. 06 2.1.2. Khái niệm về khu phố văn hóa…………………………………………... 07 2.1.3. Khái niệm văn hóa đô thị………………………………………………… 08 2.1.4. Khái niệm môi trường văn hóa đô thị……………………………………. 08 2.2. Tổng quan cơ sở lý thuyết về sự tham gia………………………………………… 08 2.2.1. Khái niệm về sự tham gia của người dân………………………………… 09 2.2.2. Đo lường sự tham gia của người dân…………………………………….. 10 2.2.3. Vai trò tham gia của người dân vào xây dựng khu phố văn hóa…………. 13 2.3. Xây dựng khung phân tích sự tham gia của người dân……………………………. 14 2.3.1. Các yếu tố ảnh hưởng sự tham gia của người dân………………………… 15 2.3.2. Khung phân tích sự tham gia của người dân vào xây dựng ĐSVHKDC…. 20 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……………………………………... 22 3.1. Quy trình nghiên cứu…………………………………………………………….…. 22 3.2. Dữ liệu nghiên cứu………………………………………………………………..... 23 3.2.1. Thông tin dữ liệu thứ cấp…………………………………………………. 23 3.2.2. Số liệu sơ cấp……………………………………………………………… 23 3.3. Xây dựng thang đo…………………………………………………………………. 24 3.4. Phương pháp phân tích dữ liệu…………………………………………………….. 27
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN………………. ………. 28 4.1. Tổng quan thực trạng xây dựng khu phố văn hóa ở Quận 3……………………….. 28 4.1.1 Về số lượng công nhận khu phố văn hóa………………………………… 28 4.1.2. Về chất lượng khu phố văn hóa………………………………………….. 28 4.2. Đánh giá tình hình tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3 qua kết quả khảo sát……………………………………………………….. 30 4.2.1. Thông tin chung mẫu khảo sát……………………………………………. 30 4.2.2. Tình hình tham gia xây dựng ĐSVH ở KDC của người dân…………….. 33 4.2.3. Hiểu biết về các hoạt động xây dựng ĐSVH ở KDC…………………….. 37 4.3. Đánh giá thực trạng các nhân tố ảnh hưởng đến sự tham gia xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3……………………………………………………………………… 41 4.3.1. Tài sản tâm lý (MA)………………………………………………………. 41 4.3.2. Tài sản nhóm và mạng lưới (OA)…………………………………………. 42 4.3.3. Tài sản thông tin (IA)……………………………………………………… 43 4.3.4. Tài sản vật chất và tài chính (CA)………………………………………… 44 4.3.5. Tài sản con người (HA)…………………………………………………… 45 4.4. Đánh giá mức độ tham gia xây dựng đời sống văn hóa KDC……………………… 45 4.4.1. Mức độ tham gia xây dựng đời sống văn hóa KDC………………………. 45 4.4.2. Phân tích mức độ tham gia theo đặc điểm cá nhân……………………….. 47 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ CÁC KHUYẾN NGHỊ……………………………… 57 5.1. Kết luận…………………………………………………………………………….. 57 5.2. Các khuyến nghị………………………………………………………………….. .. 58
5.2.1. Đối với yếu tố tài sản tâm lý…………………………….………………… 58 5.2.2. Đối với yếu tố tài sản thông tin……………………………………………. 59 5.2.3. Đối với yếu tố tài sản nhóm và mạng lưới……………………………….. 61 5.2.4. Đối với yếu tố tài sản vật chất và tài chính……………………………….. 62 5.2.5. Đối với yếu tố tài sản con người………………………………………….. 63 5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo…………………………………. 63 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Giải thích ĐSVH Đời sống văn hóa KDC Khu dân cư QĐ Quyết đinh UBND Ủy ban Nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Các hình thức tham gia của người dân…………………..........………………14 Bảng 2.2: Các chỉ số gián tiếp của trao quyền……………..………………………….. 15 Bảng 3.1: Chi tiết các thang đo và nguồn sử dụng……...……………………………… 25 Bảng 4.1: Tài sản tâm lý………………...……………………………………………… 41 Bảng 4.2: Tài sản nhóm và mạng lưới………..………………………………………… 42 Bảng 4.3: Tài sản thông tin………………..………………………………………….... 43 Bảng 4.4: Tài sản vật chất và tài chính………..……………………………………….. 44 Bảng 4.5: Tài sản con người……………………………………………………………. 45
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1: Hình thang mô tả mức độ tham gia của người dân………………..………… 12 Hình 2.2: Khung phân tích sự tham gia của người dân ………………………..………. 21 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu………………………………………………..……..… 23 Hình 4.1: Độ tuổi của thành viên tham gia khảo sát……………………………………. 31 Hình 4.2: Trình độ học vấn của thành viên tham gia khảo sát …………………………. 32 Hình 4.3: Nghề nghiệp hiện tại của thành viên tham gia khảo sát ……...……………… 32 Hình 4.4: Tiếp nhận thông tin của thành viên tham gia khảo sát ………..…………….. 33 Hình 4.5: Đánh giá của của cư dân về sự cần thiết của xây dựng ĐSVH KDC….....….. 34 Hình 4.6: Sự tự nguyện tham gia vào xây dựng ĐSVH KDC…………..……………… 35 Hình 4.7: Lý do tham gia vào xây dựng ĐSVH KDC……………..…………………… 35 Hình 4.8: Hình thức tuyên truyền, vận động tham gia xây dựng ĐSVH KDC….......…. 36 Hình 4.9: Hiểu biết về các hoạt động xây dựng ĐSVH KDC…………..……………… 37 Hình 4.10: Hiểu biết về các hoạt động xây dựng ĐSVH KDC thông qua các phương tiện truyền thông…………………………………………………………………………….. 38 Hình 4.11: Hiểu biết của người tham gia xây dựng ĐSVH theo mức tự nguyện………. 39 Hình 4.12: Hiểu biết của người tham gia xây dựng ĐSVH theo độ tuổi…...………….. 39 Hình 4.13: Hiểu biết của người tham gia xây dựng ĐSVH theo nghề nghiệp…..…….. 40 Hình 4.14: Hiểu biết của người tham gia xây dựng ĐSVH theo trình độ học vấn…..… 41 Hình 4.15: Mức độ tham gia xây dựng ĐSVH KDC……………...…………………… 46 Hình 4.16: Thống kê mức độ tham gia theo mức độ hiểu biết……………..………….. 48
Hình 4.17: Thống kê mức độ tham gia theo mức độ cần thiết…………………………. 48 Hình 4.18: Thống kê mức độ tham gia theo mức độ tự nguyện……………………….. 49 Hình 4.19: Thống kê mức độ tham gia theo tính tự do phát biểu ý kiến ………………. 50 Hình 4.20: Thống kê mức độ tham gia theo giới tính…………..……………………… 51 Hình 4.21: Thống kê mức độ tham gia theo độ tuổi…………...……………………….. 52 Hình 4.22: Thống kê mức độ tham gia theo ngành nghề………..…………………….. 53 Hình 4.23: Thống kê mức độ tham gia theo trình độ học vấn………..………………… 54
TÓM TẮT Đề tài nghiên cứu được thực hiện nhằm nghiên cứu thực trạng về sự tham gia của người dân và phân tích, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ sự tham gia của người dân vào việc xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư trên địa bàn Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh, qua đó đề ra những khuyến nghị giúp tăng cường sự tham gia trong việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính nhằm bổ sung những tiêu chí đánh giá, điều chỉnh thang đo, hoàn chỉnh bảng hỏi để tiến hành nghiên cứu chính thức. Tiến hành phỏng vấn chính thức 320 người dân ở 63 khu phố trên địa bàn Quận, bình quân khảo sát 5 người cho mỗi khu phố. Kết quả nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố tác động đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư trên địa bàn Quận 3. Vấn đề tác động nhiều nhất đó là niềm tin của người dân đối với việc thực hiện những quy định trong xây dựng đời sống văn hóa, những yếu tố cùng tác động đó là chất lượng hoạt động của các loại hình Hội, đoàn thể, mức sống của hộ dân, công tác truyền thông, trình độ học vấn. Từ các kết quả nghiên cứu đã thực hiện, đề tài nghiên cứu đưa ra những khuyến nghị nhằm tăng cường sự tham gia của người dân trong việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư trên địa bàn quận thời gian tới. Từ khóa : Đời sống văn hóa, khu dân cư, tuyên truyền.
ABSTRACT The research project is aimed at the participation of the people, the analysis and evaluation about the factors which affecting the level of participation of citizens in building the cultural life of neighborhoods in District 3, Ho Chi Minh City, thereby proposing recommendations to enhance participation of citizens. The project uses qualitative research method to supplement the evaluation criteria, adjust the scale, complete the questionnaire for research. There are 63 neighborhoods in the District 3 and 320 persons were interviewed, there are 5 ones for each neighborhood. The research results show that there are many problems which affect to people's participation in building cultural life in District 3. The most important problem is people's belief in doing the rule of making the cultural life, and the quality of associations, unions, living standards, communication, education level. Based on the results, the research offers recommendations to enhance people's participation in building cultural life in District 3 in the future. Keywords: Cultural life, residential area, propaganda.
1 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU Chương này sẽ trình bày tổng quan chung về nghiên cứu, bao gồm: đặt vấn đề nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu, phạm vi đối tượng nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa của nghiên cứu và kết cấu của nghiên cứu. 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH” đã được triển khai thực hiện hơn 15 năm. Phong trào đã phát huy truyền thống tương thân tương ái của dân tộc, giúp cho chất lượng đời sống của người dân ngày một nâng lên về tinh thần cũng như vật chất. Phong trào được xem như là một trong nhiều giải pháp thực hiện Nghị quyết 33- NQ/TW ngày 09/6/2014 của Ban chấp hành Trung Ương Đảng lần thứ 9, khóa XI. Tuy vậy, trên thực tế chất lượng của các danh hiệu văn hóa chưa đi đôi với số lượng; phương pháp đánh giá một số tiêu chí còn cảm tính, chưa lượng hóa được, do đó phong trào còn mang tính hình thức; khi xét chọn, tôn vinh các danh hiệu văn hóa, cụ thể như tỉ lệ 100% hộ gia đình đều đạt gia đình văn hóa – là tỉ lệ không mang tính thực tế. Căn cứ vào những quy định của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh về nội dung của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH” và kết quả thực tiễn tại Quận 3 trong Báo cáo tổng kết 15 năm thực hiện phong trào tại văn bản số 147 /BC-BCĐ ngày 17 tháng 11 năm 2015 của Ban chỉ đạo phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH quận 3, tỉ lệ người dân tham gia các cuộc sinh hoạt tổ dân phố chỉ đạt 68%, theo quy định việc tổ chức họp tổ dân phố là 1 quý/lần. Số lượng người dân tham gia các cuộc tuyên truyền pháp luật những chủ trương chính sách mới của Đảng và Nhà nước chỉ tập trung vào đội ngũ ban điều hành các tổ dân phố, khu phố; tỉ lệ người dân thường xuyên tham gia rèn luyện thể dục thể thao đạt 28%, tỉ lệ người dân tham gia cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” còn thấp, việc vận động nhân dân thực hiện nếp sống văn minh trong việ cưới, tang, lễ hội theo các quy định của nhà nước, tỉ lệ người dân thực hiện ước đạt 60%. Tỉ lệ người dân tham gia xây dựng “gia đình học tập” chưa đạt được tỉ lệ 50%. Việc tham gia giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ di tích lịch sử, văn hóa, các công trình công cộng, bảo tồn các hình thức sinh hoạt
2 văn hóa dân gian truyền thống chưa được thực hiện triệt để, vẫn còn tình trạng người dân bày bán, kinh doanh lấn chiếm làm mất vẻ mỹ quan kiến trúc, vẫn còn tình trạng xả rác bừa bãi, mất trật tự đô thị. Ý thức của người dân đối với viêc chấp hành quy định của pháp luật trong lĩnh vực xây dựng chưa nghiêm, vẫn còn tình trạng xây dựng nhà sai phép, không phép. Theo Quyết định 58/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân thành phố thành phố Hồ Chí Minh về ban hành chuẩn hộ nghèo, hộ cận nghèo thành phố áp dụng cho giai đoạn 2016-2020, mức thu nhập từ trên 21 triệu đồng đến 28 triệu đồng/người/năm và phải có 05 loại dịch vụ xã hội: về giáo dục, đào tạo, y tế, việc làm, bảo hiểm xã hội, điều kiện sống, tiếp cận thông tin. Trong công tác giảm nghèo bền vững, Quận 3 vẫn còn 230 hộ thuộc diện nghèo và 540 hộ thuộc diện cận nghèo. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH” được xem như là một giải pháp kết hợp của nhiều ban ngành, đoàn thể để giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân về vật chất cũng như về tinh thần. Mặc dù, trong công tác xây dựng ĐSVH ở cơ sở, việc xây dựng khu phố văn hóa được tập trung chỉ đạo, tính đến nay, toàn quận có 63/63 KDC đăng ký xây dựng khu phố văn hóa nhưng mức độ tham gia của người dân trong các KDC trên địa bàn quận vẫn còn thấp, chưa thể hiện được vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng ĐSVH ở KDC. Nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư trên địa bàn Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh” được thực hiện nhằm đánh giá các yếu tố ảnh hưởng sự tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC, từ những phân tích thực trạng nguyên nhân vấn đề tác giả sẽ đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường sự tham gia của người dân Quận 3 trong việc xây dựng ĐSVH góp phần phát triển văn hóa xã hội và nâng cao được sự đồng thuận trong nhân dân cùng với chính quyền xây dựng chất lượng cuộc sống ngày càng tốt hơn. Đây là đóng góp quan trọng của đề tài, không những góp phần thúc đẩy quá trình nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của mỗi người dân mà là tạo nguồn lực mới có thể đem lại thành công của chương trình.
3 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu chung Đề tài nghiên cứu thực trạng về sự tham gia của người dân và các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3, qua đó, đề ra những khuyến nghị giúp tăng cường sự tham gia trong việc xây dựng ĐSVH ở KDC. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Nghiên cứu được thực hiện nằm đạt được các mục tiêu cụ thể sau đây:  Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3.  Đánh giá thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3 trong thời gian qua.  Khuyến nghị các giải pháp để cải thiện sự tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC nhằm giữ vững khu phố văn hóa, các danh hiệu văn hóa nói chung và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH” ở Quận 3 đạt được những kết quả thực chất, giữ gìn giá trị cho các danh hiệu được công nhận. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện để trả lời các câu hỏi:  Các yếu tố nào có ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3?  Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3 như thế nào?  Làm thế nào để tăng cường sự tham gia của người dân trong việc xây dựng ĐSVH ở KDC, nhằm giữ vững khu phố văn hóa, các danh hiệu văn hóa nói chung và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng ĐSVH” ở Quận 3 đạt được những kết quả thực chất, giữ gìn giá trị cho các danh hiệu được công nhận?
4 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu về thực trạng tham gia và các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3. 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu 1.4.2.1. Không gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu tại 63 KDC bàn trên địa bàn Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh. 1.4.2.2. Thời gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu thực trạng sự tham gia của người dân dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC tại địa bàn nghiên cứu từ năm 2017 đến 2019, khi Quận 3 thực hiện Quyết định 389/QĐ-UBND ngày 02 tháng 11 năm 2017 về việc ban hành Đề án nâng cao chất lượng khu phố văn hóa trên địa bàn Quận 3 giai đoạn 2017 – 2021. 1.5. Phương pháp nghiên cứu Trước hết, tác giả nghiên cứu các mô hình lý thuyết tổng quát trên thế giới và trong nước nhằm xác định mô hình nghiên cứu phù hợp và xây dựng thang đo cơ bản. Sau khi xác định thang đo và bảng câu hỏi hoàn chỉnh sẽ tiến hành phỏng vấn chính thức để thu thập dữ liệu thực tế từ người dân của 63 KDC bàn trên địa bàn Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh. Với tập dữ liệu thu về, sau khi hoàn tất việc gạn lọc, kiểm tra, tổng hợp, mã hóa và làm sạch, sẽ tiến hành xử lý và phân tích số liệu bằng phần mềm SPSS IBM 20.0. Trình tự thực hiện: thống kê mô tả đơn biến kết hợp đa biến nhằm đánh giá thực trạng việc tham gia của người dân vào xây dựng ĐSVH KDC và các yếu tố ảnh hưởng; phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng ĐSVH ở KDC trên địa bàn Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh. 1.6. Bố cục của đề tài Luận văn được trình bày gồm có 5 Chương với bố cục như sau:
5 Chương 1 giới thiệu tổng quan nghiên cứu. Chương này trình bày lý do, mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa thực tiễn và bố cục của đề tài. Chương 2 tổng quan cơ sở lý luận về sự tham gia của người dân vào xây dựng khu phố văn hóa. Chương này trình bày các khái niệm văn hóa đô thị, môi trường văn hóa đô thị, vai trò tham gia của người dân vào xây dựng khu phố văn hóa, các lý thuyết và nghiên cứu liên quan. Chương 3 trình bày phương pháp và thiết kế nghiên cứu. Chương này trình bày mô hình, dữ liệu và phương pháp nghiên cứu, quy trình phân tích bộ dữ liệu và lựa chọn phương pháp phù hợp. Chương 4 trình bày kết quả nghiên cứu: thống kê mô tả, phân tích và kiểm định mô hình, phân tích thực trạng sự tham gia của người dân vào xây dựng khu phố văn hóa, các nhân tố tác động. Chương 5 là phần kết luận. Chương này trình bày tóm tắt, thảo luận lại các vấn đề chính của nghiên cứu, gợi ý chính sách. Phần cuối của chương trình bày đóng góp, hạn chế, và hướng nghiên cứu tiếp theo. Tóm tắt chương 1: Nội dung Chương 1 đã nêu lên tính cấp thiết của đề tài, mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng, phạm vi, phương pháp nghiên cứu và giới thiệu bố cục 5 chương của đề tài. Đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư trên địa bàn Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh” giúp cho tác giả đánh giá thực trạng của sự tham gia của người dân vào việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư trong thời gian qua, thể hiện qua hình thức bảng hỏi khảo sát, phân tích các yếu tố tác động đến sự tham gia, từ đó giới thiệu các khuyến nghị giúp cho việc định hướng tổ chức các giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng đời sống văn hóa ở khu dân cư trên địa bàn quận trong thời gian tới.
6 CHƯƠNG 2 TỔNG QUAN CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN VÀO XÂY DỰNG ĐSVH KDC Dựa trên các tiếp cận về mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu đã trình bày trong Chương 1, trong chương này tác giả sẽ tổng quan những vấn đề cơ bản về các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân vào xây dựng khu phố văn hóa trong các nghiên cứu trước đây có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Bên cạnh đó, thông qua khung lý thuyết và thực nghiệm đã được chứng minh có cơ sở khoa học, tác giả sẽ đưa ra khung phân tích cho đề tài. 2.1. Các khái niệm liên quan đến văn hóa và đô thị 2.1.1. Khái niệm về văn hóa Ngày nay, trong thập kỷ thế giới phát triển văn hoá, quan niệm về văn hoá ngày càng được xác định đầy đủ. Trước đây, khái niệm văn hoá chỉ được hiểu theo nghĩa hẹp trong giới hạn các hoạt động văn học, nghệ thuật thì ngày nay văn hoá được hiểu theo nghĩa rộng là tổng thể các hệ thống giá trị bao gồm các mặt tình cảm, tri thức, vật chất và tinh thần của xã hội do con người sáng tạo ra trong hoạt động thực tiễn - lịch sử của mình, trong mối quan hệ giữa con người với tự nhiên và xã hội. “Văn hoá là tổng thể sống động các hoạt động sáng tạo (của các cá nhân và các cộng đồng) trong quá khứ và trong hiện tại. Qua các thế kỷ, hoạt động sáng tạo ấy đã hình thành nên các giá trị, các truyền thống và các thị hiếu - những yếu tố xác định đặc tính riêng của mỗi dân tộc” (theo Mayor, 1986, trích trong Khoa Văn hoá xã hội chủ nghĩa - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2004). Trong ý nghĩa rộng nhất này, UNESCO (1988) cũng đã đưa ra khái niệm "Văn hóa là tổng thể những nét riêng biệt về tinh thần và vật chất, trí tuệ và xúc cảm quyết định tính cách của một xã hội hay của một nhóm người trong xã hội. Văn hóa bao gồm nghệ thuật và văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ thống các giá trị, những tập tục và tín ngưỡng". Dưới góc độ tiếp cận xem lao động sáng tạo là cội nguồn, khởi điểm của văn hóa hướng về các giá trị nhân bản nhằm hoàn thiện con người, Hoàng Vinh (1999) cho rằng: “Văn hóa là toàn bộ sáng tạo của con người, tích lũy lại trong quá trình hoạt động thực tiễn xã hội, được đúc kết thành hệ giá trị và chuẩn mực xã hội, biểu hiện thông qua vốn
7 di sản văn hóa và hệ ứng xử văn hóa của cộng đồng người. Hệ giá trị xã hội là một thành tố cốt lõi làm nên bản sắc riêng của một cộng đồng xã hội, nó có khả năng chi phối đời sống tâm lý và một hoạt động của những con người sống trong cộng đồng xã hội ấy”. Một định nghĩa mang tính hệ thống của Trần Ngọc Thêm “Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình” (Trần Ngọc Thêm, 2001). Hoạt động sáng tạo văn hóa vật chất và tinh thần của con người là nhằm hình thành nên các giá trị văn hóa, để từ đó cộng đồng người nói chung và mỗi con người nói riêng soi vào nó để chiêm nghiệm, đối chiếu và phấn đấu để đạt được những chuẩn mực giá trị cần thiết mà mỗi cá nhân, gia đình, xã hội đòi hỏi. Vì vậy, có thể hiểu: Văn hóa là quá trình vận động đặc biệt làm biến đổi liên tục và sâu sắc đến năng lực sáng tạo của cá nhân và cộng đồng nhằm ngày càng hoàn thiện nhân cách và xã hội, vươn tới sự thống nhất cao giữa mỗi cá nhân - gia đình - cộng đồng làng xã và toàn xã hội vì sự tồn tại và phát triển tiến bộ của con người và xã hội. 2.1.2. Khái niệm khu phố văn hóa Theo Huỳnh Quốc Thắng (2003), “Ấp văn hóa hay khu phố văn hóa không có gì khác hơn là một mô hình nông thôn mới hoặc một đô thị mới được xây dựng trên nền tảng công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với quá trình đô thị hóa và quá trình thực hiện cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần giữ gìn, phát huy một bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc, của địa phương” Theo Tô Thị Bích Châu (2018), xây dựng khu phố văn hóa là cả một quá trình tích cực tham gia, vận động, hoạt động vì lợi ích chung của cộng đồng như giúp đỡ các hoàn cảnh khó khăn, xây nhà tình nghĩa, nhà tình thương, bài trừ tệ nạn xã hội, xóa mù chữ, giảm hộ nghèo …với sự hưởng ứng của nhiều ban ngành, đoàn thể, doanh nghiệp, các chợ, trường học.. ngoài ra cũng bao gồm nhiều hoạt động như tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, cải tạo, mở rộng các tuyến đường, tuyến hẻm, hình thành những tuyến đường mới làm thay đổi lớn về mỹ quan đô thị các mảng xanh ngày càng phát triển nhiều hơn,