Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh: nghiên cứu trường hợp Bệnh viện Quân y 175

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:162

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu này nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể sau: Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện; kiểm định mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh - áp dụng cho trường hợp Bệnh viện Quân y 175; đề xuất một số hàm ý nhằm cải thiện văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh: nghiên cứu trường hợp Bệnh viện Quân y 175

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH PHÙNG MINH CHÂU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VĂN HÓA AN TOÀN NGƢỜI BỆNH: NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP BỆNH VIỆN QUÂN Y 175 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH PHÙNG MINH CHÂU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VĂN HÓA AN TOÀN NGƢỜI BỆNH: NGHIÊN CỨU TRƢỜNG HỢP BỆNH VIỆN QUÂN Y 175 Chuyên ngành: Quản trị lĩnh vực sức khỏe Mã số: 8310105 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. BÙI THỊ THANH TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đề tài nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh: Nghiên cứu trường hợp bệnh viện Quân y 175” là công trình nghiên cứu của chính bản thân tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong bài luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa từng ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 19 tháng 09 năm 2018. Tác giả Phùng Minh Châu
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Các từ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các hình TÓM TẮT CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU...........................................................1 1.1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................4 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................5 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................................5 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................5 1.4. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................5 1.5. Ý nghĩa của nghiên cứu........................................................................................6 1.6. Kết cấu báo cáo nghiên cứu .................................................................................6 CHƢƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ....................8 2.1. Một số khái niệm ..................................................................................................8 2.1.1. An toàn người bệnh ...........................................................................................8 2.1.2. Văn hóa an toàn .................................................................................................9 2.1.3. Văn hóa an toàn người bệnh ...........................................................................10 2.2. Các lý thuyết liên quan .......................................................................................12 2.2.1. Lý thuyết trao đổi lãnh đạo thành viên của Graen và Uhl-Bien (1995) ..........12
2.2.2. Lý thuyết tổ chức tin cậy cao của Roberts (1990) (High reliability organization theory - HROT) ....................................................................................13 2.2.3. Lý thuyết trao đổi xã hội của Peter Blau (1964) .............................................14 2.3. Các nghiên cứu trước có liên quan .....................................................................15 2.3.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ..........................................................................15 2.3.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ............................................................................ 23 2.4. Đề xuất mô hình nghiên cứu ..............................................................................27 2.4.1. Trao đổi giữa lãnh đạo và thành viên ..............................................................27 2.4.2. Trao đổi giữa nhóm và thành viên ..................................................................28 2.4.3. Lãnh đạo chuyển dạng ....................................................................................30 2.4.4. Cam kết với tổ chức ........................................................................................32 2.4.5. Sự hài lòng trong công việc ............................................................................33 CHƢƠNG 3 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................36 3.1. Quy trình nghiên cứu .........................................................................................36 3.2. Nghiên cứu định tính ..........................................................................................37 3.2.1. Thiết kế nghiên cứu định tính .........................................................................37 3.2.2. Kết quả của nghiên cứu định tính ...................................................................38 3.3. Diễn đạt và mã hóa thang đo ..............................................................................41 3.3.1. Thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh ..................41 3.4. Nghiên cứu định lượng.......................................................................................46 3.4.1. Thiết kế nghiên cứu định lượng ......................................................................46 3.4.2. Thiết kế bảng câu hỏi và thu thập dữ liệu .......................................................46 3.4.3. Phương pháp phân tích dữ liệu .......................................................................47 CHƢƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...............................................................50 4.1. Thống kê mô tả mẫu khảo sát ............................................................................50 4.2. Đánh giá độ tin cậy của thang đo .......................................................................51
4.3. Phân tích nhân tố khám phá (EFA) ....................................................................58 4.3.1. Kết quả phân tích EFA thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh .................................................................................................................58 4.3.2. Kết quả phân tích EFA thang đo biến phụ thuộc văn hóa an toàn người bệnh ...................................................................................................................................62 4.4. Phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính ......................................................63 4.4.1. Kiểm định ma trận hệ số tương quan ..............................................................63 4.4.2. Phân tích hồi quy .............................................................................................65 4.5. Kiểm định giả thuyết nghiên cứu .......................................................................69 4.6. Thảo luận kết quả nghiên cứu ............................................................................71 CHƢƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ .............................................81 5.1. Kết luận ..............................................................................................................81 5.2. Hàm ý quản trị ....................................................................................................81 5.2.1. Về yếu tố lãnh đạo chuyển dạng .....................................................................82 5.2.2. Về yếu tố trao đổi giữa lãnh đạo và thành viên ..............................................84 5.2.3. Về yếu tố trao đổi giữa nhóm và thành viên ...................................................86 5.2.4. Về yếu tố cam kết tổ chức ...............................................................................87 5.2.5. Về yếu tố sự hài lòng trong công việc ............................................................89 5.3. Hạn chế của đề tài và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo ................................91 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC Phụ lục 01: Giới thiệu khái lược về Bệnh viện Quân y 175. Phụ lục 02: Danh sách các nhân viên tham gia thảo luận nhóm. Phụ lục 03: Danh sách các nhà quản lý tham gia thảo luận nhóm. Phụ lục 04: Thảo luận nhóm tập trung - Nghiên cứu định tính.
Phụ lục 05: Bảng câu hỏi khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175. Phụ lục 06: Hậu quả của sự cố y khoa. Phụ lục 07: Kết quả phân tích số liệu khảo sát.
CÁC TỪ VIẾT TẮT Cơ quan y tế Nghiên cứu và Quản lý Chất lượng chăm AHRQ sóc sức khỏe (Agency for Healthcare Research and Quality). ATNB An toàn người bệnh. BS Bác sỹ. BV Bệnh viện. CB-CNV Cán bộ - Công nhân viên. CKI Chuyên khoa I. CKTC Cam kết tổ chức. CNTT Công nghệ thông tin. HLCV Sự hài lòng trong công việc. KSNK Kiểm soát nhiễm khuẩn. LDCD Lãnh đạo chuyển dạng. NV Nhân viên. Lập kế hoạch – Thực hiện – Kiểm tra – Hành động PDCA (Plan – Do – Check – Act). QLCL Quản lý chất lượng. TDLD Trao đổi giữa lãnh đạo và thành viên. TDN Trao đổi giữa nhóm và thành viên. TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh. VHAT Văn hóa an toàn. VHATNB Văn hóa an toàn người bệnh.
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Thang đo trao đổi giữa lãnh đạo và thành viên ........................................41 Bảng 3.2: Thang đo trao đổi giữa nhóm và thành viên. ............................................42 Bảng 3.3: Thang đo lãnh đạo chuyển dạng ...............................................................43 Bảng 3.4: Thang đo sự hài lòng trong công việc ......................................................44 Bảng 3.5: Thang đo cam kết tổ chức.........................................................................44 Bảng 3.6: Thang đo văn hóa an toàn người bệnh .....................................................46 Bảng 4.1: Thông tin về một số đặc điểm mẫu khảo sát ............................................50 Bảng 4.2: Kết quả kiểm định Cronbach’s alpha .......................................................52 Bảng 4.3: Tổng hợp kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha các thang đo .................57 Bảng 4.4: Hệ số KMO và Kiểm định Bartlett ...........................................................58 Bảng 4.5: Tóm tắt các hệ số khi phân tích nhân tố ...................................................59 Bảng 4.6: Bảng kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA .......................................60 Bảng 4.7: Kiểm định KMO, Barlett thang đo văn hóa an toàn người bệnh .............62 Bảng 4.8: Kết quả phân tích EFA thang đo văn hóa an toàn người bệnh .................63 Bảng 4.9: Kết quả phân tích hệ số tương quan Pearson............................................64 Bảng 4.10: Chỉ tiêu đánh giá độ phù hợp của mô hình .............................................65 Bảng 4.11: Các thông số thống kê trong mô hình hồi quy........................................66 Bảng 4.12: Tổng hợp kết quả kiểm định giả thuyết ..................................................70 Bảng 4.13: Kết quả phân tích khảo sát sự hài lòng của nhân viên y tế tại Bệnh viện Quân y 175 năm 2017 ............................................................................................... 79 Bảng 5.1: Thống kê mô tả các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh .82
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1: Mối quan hệ giữa lãnh đạo chuyển dạng và văn hóa an toàn người bệnh. ....................................................................................................................15 Hình 2.2: Mô hình mối quan hệ giữa lãnh đạo chuyển dạng và văn hóa an toàn người bệnh. .................................................................................................16 Hình 2.3: Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Canada. .......................................................................................................17 Hình 2.4: Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh. ............18 Hình 2.5: Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh. ............19 Hình 2.6: Mô hình nghiên cứu đề xuất. ....................................................................35 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu. ...............................................................................36 Hình 4.1: Biểu đồ t n số của ph n dư chuẩn hóa Histogram ....................................68 Hình 4.2: Biểu đồ P-P Plot ........................................................................................68 Hình 4.3: Biểu đồ Scatterplot ....................................................................................69
TÓM TẮT Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là “Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh: Nghiên cứu trường hợp Bệnh viện Quân y 175” với ba mục tiêu nghiên cứu cụ thể như sau: Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện; kiểm định mô hình về các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh - áp dụng cho trường hợp Bệnh viện Quân y 175 và đề xuất một số hàm ý quản trị nhằm cải thiện văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175. Dựa trên cơ sở lý thuyết và nghiên cứu định tính đề tài đưa ra 05 yếu tố có ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175 bao gồm các yếu tố: Trao đổi giữa lãnh đạo và thành viên; Trao đổi giữa nhóm và thành viên; Lãnh đạo chuyển dạng; Sự hài lòng trong công việc; Cam kết tổ chức. Nghiên cứu được thực hiện qua 3 giai đoạn. Nghiên cứu định tính để xác định lại các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh mà tác giả đề xuất, xây dựng thang đo để đo lường từng yếu tố đó. Sau đó tiến hành khảo sát sơ bộ với 50 đối tượng nghiên cứu trước khi tiến hành nghiên cứu chính thức. Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng việc khảo sát 1000 cán bộ, nhân viên đang làm việc tại Bệnh viện Quân y 175, sau khi thu về, làm sạch dữ liệu, loại bỏ các phiếu khảo sát không đạt yêu c u, mẫu nghiên cứu chính thức là 890. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có 5 yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175 theo thứ tự từ cao đến thấp là: (1) Lãnh đạo chuyển dạng; (2) Trao đổi giữa lãnh đạo và thành viên; (3) Trao đổi giữa nhóm và thành viên; (4) Cam kết tổ chức; (5) Sự hài lòng trong công việc. Cuối cùng tác giả đề xuất một số hàm ý quản trị, những hạn chế trong quá trình nghiên cứu và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo.
1 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1. Lý do chọn đề tài Với tốc độ kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ, xã hội không ngừng phát triển thì con người ngày càng có nhiều nhu c u cao hơn. Nhưng các nhu c u căn bản vẫn phải luôn được đảm bảo, đặc biệt là nhu c u chăm sóc sức khỏe. Đáp ứng nhu c u này, các đơn vị, cơ sở y tế, các bệnh viện đã không ngừng cải tiến nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe nhằm mang lại sự hài lòng cho người bệnh. Trong đó, quan trọng nhất phải kể đến vấn đề an toàn cho người bệnh. Ngày nay, vấn đề an toàn người bệnh đóng vai trò hết sức quan trọng, đó là thành ph n thiết yếu của chất lượng chăm sóc sức khỏe, là yếu tố quyết định đến sự hài lòng và sự quay trở lại của người bệnh khi đến khám chữa bệnh tại bệnh viện. Các thành tựu khoa học ngày càng phát triển nhưng các biến cố trong chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng và việc đảm bảo an toàn cho người bệnh là điều c n thiết và cấp bách. Năm 2002, các quốc gia thành viên của WHO đã nhất trí thông qua một Nghị quyết của Hội đồng Y tế Thế giới về an toàn người bệnh công nhận bằng chứng thuyết phục về sự c n thiết phải giảm thiểu tổn hại, đau đớn cho người bệnh, gia đình và những lợi ích kinh tế của việc cải thiện an toàn người bệnh. Mức độ tổn hại mà chăm sóc y tế gây ra cho người bệnh đã được làm rõ nhờ việc công bố nghiên cứu từ một số quốc gia có nền y tế phát triển ở trình độ cao như Australia, Canada, Đan Mạch, New Zealand, Vương quốc Anh (UK) và Hoa Kỳ (USA). Theo WHO (2018) ước tính mỗi năm có 421 triệu trường hợp nhập viện trên toàn thế giới và xấp xỉ 42,7 triệu sự cố ngoài ý muốn xảy ra đối với người bệnh, có tới hơn 1 triệu người bệnh tử vong do các biến chứng phẫu thuật và trung bình 14 trong số 100 người bệnh nhập viện do nhiễm trùng bệnh viện mỗi năm. Dữ liệu mới nhất cho thấy rằng, sai lỗi y khoa là nguyên nhân thứ 14 gây nên bệnh tật và tử vong cho người bệnh trên toàn thế giới. Tại các quốc gia có thu nhập cao, cứ 10 người
2 bệnh thì có 1 người bị xảy ra sự cố trong quá trình điều trị tại bệnh viện. Bên cạnh đó, trong một nghiên cứu về sự cố y khoa tại 26 nước có thu nhập trung bình và thấp, tỷ lệ sự cố ngoài ý muốn là 8%. Trên phạm vi toàn c u, chi phí liên quan đến sai sót về thuốc được ước tính là 42 tỷ đô la Mỹ hằng năm (tương đương 1% chi tiêu toàn c u cho y tế). An toàn người bệnh là mối quan ngại quốc tế và một thực tế được công nhận rộng rãi là các sự cố bất lợi đã không được báo cáo đ y đủ. An toàn người bệnh không phải là trách nhiệm của cá nhân, đó là trách nhiệm của tập thể, tất cả mọi người, từ nhân viên y tế đến cán bộ quản lý và của cả người bệnh. Hơn thế nữa, việc đ u tư cho nâng cao an toàn người bệnh có thể dẫn đến khoản tiết kiệm về tài chính và mang lại kết quả tốt hơn cho người bệnh. Cụ thể tại các bệnh viện ở Hoa Kỳ, cải tiến về an toàn người bệnh đã dẫn đến khoản tiết kiệm 28 tỷ đô la Mỹ khoảng từ năm 2010 đến năm 2015 (WHO, 2018). Nhận thức được t m quan trọng của an toàn người bệnh, các đơn vị y tế đã và đang tập trung vào việc xây dựng và phát triển văn hóa an toàn người bệnh. Vì văn hóa an toàn người bệnh là tập hợp những giá trị, thái độ, niềm tin, nhận thức về an toàn của mọi nhân viên trong một bệnh viện (Cox T và Cox S, 1991). Ở Việt Nam, một số bệnh viện chưa thực sự quan tâm sâu sát vào vấn đề văn hóa an toàn người bệnh dẫn đến một số sự cố y khoa không mong muốn xảy ra g n đây gây sự quan tâm theo dõi của toàn xã hội đối với ngành y tế. Khi sự cố y khoa không mong muốn xảy ra, người bệnh và gia đình người bệnh trở thành nạn nhân, phải gánh chịu hậu quả tổn hại tới sức khỏe, tính mạng, tài chính (Otero và cộng sự, 2008). Và các cán bộ y tế liên quan trực tiếp tới sự cố y khoa không mong muốn cũng là nạn nhân trước những áp lực của dư luận xã hội và bản thân họ cũng c n được hỗ trợ về tâm lý khi rủi ro nghề nghiệp xảy ra. Chính vì thế vấn đề xây dựng và phát triển văn hóa an toàn người bệnh trong các đơn vị chăm sóc sức khỏe là một trong những mục tiêu hàng đ u đối với ngành y tế hiện nay. Đã có rất nhiều nghiên cứu về văn hóa an toàn người bệnh được thực hiện ở các nước Châu Âu, Châu Mỹ và chủ yếu các đề tài chỉ nghiên cứu các yếu tố cấu
3 thành nên văn hóa an toàn người bệnh. Tuy nhiên, vẫn có một số nhà nghiên cứu trên thế giới tìm hiểu về các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh. Nghiên cứu của Pronovost và cộng sự (2003) đã phát hiện ra rằng những người quản lý trực tiếp có cam kết về an toàn cao hơn so với các nhà lãnh đạo cấp cao, điều dưỡng có điểm số nhận thức về an toàn cao hơn các bác sĩ. Nghiên cứu của Alahmadi (2010) kết luận rằng lãnh đạo là một yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả của các sáng kiến an toàn người bệnh và phản ứng với sai lỗi là một yếu tố quan trọng quyết định đến văn hóa an toàn trong các tổ chức chăm sóc sức khỏe. Bên cạnh đó, nghiên cứu của Hartmann và cộng sự (2009) đã xác định các lĩnh vực văn hóa tổ chức tác động đến văn hóa an toàn có thể giúp các nhà quản lý bệnh viện trong việc thiết kế hoặc ưu tiên các biện pháp can thiệp để cải thiện sự an toàn của người bệnh. Nghiên cứu của Allen (2015) cho thấy mối quan hệ tích cực giữa cam kết tổ chức và văn hóa an toàn người bệnh. Wami và cộng sự (2016) nghiên cứu về văn hóa an toàn người bệnh và các yếu tố ảnh hưởng tại các Bệnh viện miền Đông Tây Ethiopia. Các nhân tố ảnh hưởng được liệt kê trong nghiên cứu bao gồm: giới tính, tuổi, tình trạng hôn nhân, tôn giáo, kinh nghiệm, vị trí công tác, tham gia đào tạo an toàn người bệnh, số giờ làm việc, khuyến khích quản lý. Tại Việt Nam, h u hết các nghiên cứu sử dụng bộ câu hỏi HSOPSC để đánh giá văn hóa an toàn người bệnh tại tổ chức như nghiên cứu văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện đa khoa Đồng Tháp của Nguyễn Cẩm Hằng (2012); khảo sát văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 của Tăng Chí Thượng và cộng sự (2012); nghiên cứu văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Từ Dũ TP.HCM của Tr n Nguyễn Như Anh (2015); nghiên cứu tác động của văn hóa an toàn người bệnh đến hành vi an toàn và t n suất ước đoán xảy ra sự cố sai sót thuốc, té ngã liên quan đến nhân viên chăm sóc tại khoa lâm sàng Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM của Phạm Thúy Trinh (2016); nghiên cứu văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP.HCM của Đỗ Văn Lắm (2017). Hiện tại ở Việt Nam, cụ thể ở Bệnh viện Quân y 175 chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách tổng quát và có hệ thống về các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh.
4 Bệnh viện Quân y 175 cũng là một trong Bệnh viện đã và đang triển khai thực hiện an toàn người bệnh. Bệnh viện đã khảo sát thí điểm báo cáo an toàn người bệnh tại 3 khoa (Nội cán bộ cao cấp, hồi sức cấp cứu, ngoại th n kinh) từ năm 2014 đến 2016. Kết quả cho thấy rằng trong tổng số 170 ca thu thập; số ca đã xảy ra tại Bệnh viện có 149 ca, chiếm tỷ lệ 87,6%; số ca suýt xảy ra có 21 ca, chiếm tỷ lệ 12,4%. Vì vậy, ph n lớn các sự cố được báo cáo đều đã xảy ra tại Bệnh viện. H u hết sự cố xảy ra không gây tổn hại đến người bệnh và chiếm tỷ lệ cao 67,9%. Năm 2017, số lượng sự cố quản lý được là 21 sự cố. Sự cố được báo cáo 85,71% (18/21), sự cố liên quan đến y khoa 80,95% (17/21), xảy ra ngoài giờ hành chính 61,9% (13/21). Từ đ u năm 2018 đến nay, sự cố y khoa có 91 sự cố được ghi nhận trong giao ban Bệnh viện liên quan đến quy trình chuyên môn, sự cố ngoài y khoa có 46 sự cố liên quan đến quy trình quản lý, vận hành. Trong tháng 8/2018, Bệnh viện bắt đ u vận hành Hệ thống báo cáo sự cố ghi nhận có 12 sự cố y khoa và 8 sự cố ngoài y khoa. Vì vậy, tác giả tiến hành thực hiện đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh: nghiên cứu trường hợp Bệnh viện Quân y 175” nhằm góp ph n giúp cho các nhà quản lý cũng như toàn bộ nhân viên bệnh viện nâng cao được nhận thức về văn hóa an toàn người bệnh. Từ đó, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, gia tăng sự hài lòng của người bệnh khi đến khám bệnh tại Bệnh viện Quân y 175. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu này nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể sau: - Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện. - Kiểm định mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh - áp dụng cho trường hợp Bệnh viện Quân y 175. - Đề xuất một số hàm ý nhằm cải thiện văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175. Từ mục tiêu nghiên cứu trên, các câu hỏi nghiên cứu được đặt ra như sau:
5 - Có những yếu tố nào ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện?. - Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175 như thế nào?. - Những hàm ý nào giúp thực hiện văn hóa an toàn người bệnh có hiệu quả tại Bệnh viện Quân y 175?. 1.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tƣợng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện. - Đối tượng khảo sát là nhân viên và các cán bộ quản lý trong Bệnh viện (khối nội, khối ngoại, khối cận lâm sàng, phòng điều dưỡng) tự nguyện tham gia vào nghiên cứu. 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Nghiên cứu được thực hiện khảo sát tại Bệnh viện Quân y 175. - Phạm vi thời gian: Từ ngày 19/11/2017 đến ngày 19/09/2018 tại Bệnh viện Quân y 175. 1.4. Phƣơng pháp nghiên cứu Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu, đề tài vận dụng phương pháp hỗn hợp, bao gồm phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng, cụ thể như sau: Nghiên cứu định tính: Phương pháp nghiên cứu định tính được sử dụng trong nghiên cứu này là phương pháp thảo luận nhóm tập trung. Có 2 nhóm tham gia thảo luận: Nhóm (1) gồm 7 nhân viên đang làm việc tại Bệnh viện Quân y 175 và nhóm (2) gồm 5 nhà quản lý. Nghiên cứu định tính nhằm điều chỉnh, bổ sung thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175. Nghiên cứu định lƣợng:
6 Nghiên cứu định lượng được thực hiện thông qua phỏng vấn trực tiếp. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện phi xác suất được sử dụng với cỡ mẫu là 1000 nhân viên làm việc tại Bệnh viện Quân y 175. Dữ liệu thu thập được sẽ được xử lý bằng ph n mềm SPSS 22.0 nhằm đánh giá các thang đo bằng phương pháp phân tích độ tin cậy Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan và hồi quy. 1.5. Ý nghĩa của nghiên cứu Kết quả nghiên cứu giúp các nhà quản lý và nhân viên nhận diện được các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh, từ đó các nhà quản lý bệnh viện đưa ra những chính sách phù hợp nhằm nâng cao văn hóa an toàn của người bệnh. Đây cũng là cơ sở cho các nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175. 1.6. Kết cấu báo cáo nghiên cứu Nội dung báo cáo được kết cấu thành 5 chương với các nội dung cụ thể như sau: Chƣơng 1: Tổng quan nghiên cứu: Trình bày sự c n thiết của nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa của nghiên cứu. Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu: Trình bày các lý thuyết về an toàn người bệnh, văn hóa an toàn người bệnh, các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh và các mô hình nghiên cứu trong nước và ngoài nước. Từ đó làm cơ sở cho việc xây dựng mô hình nghiên cứu văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175. Chƣơng 3: Phương pháp nghiên cứu: Trình bày quy trình nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và phương pháp thu thập xử lý số liệu, kỹ thuật phân tích dữ liệu được sử dụng để đo lường, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Quân y 175.
7 Chƣơng 4: Kết quả nghiên cứu: Trình bày thông tin về mẫu khảo sát, kiểm định thang đo, kiểm định các giả thuyết nghiên cứu, phân tích, đánh giá các kết quả; Bàn luận kết quả nghiên cứu. Chƣơng 5: Kết luận và hàm ý quản trị: đề xuất các hàm ý quản trị nhằm triển khai hiệu quả văn hóa an toàn người bệnh nhằm nâng cao sự hài lòng của người bệnh; đồng thời chỉ ra được những hạn chế từ nghiên cứu và đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo.
8 CHƢƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU 2.1. Một số khái niệm 2.1.1. An toàn ngƣời bệnh Theo Kohn và cộng sự (2000), an toàn người bệnh là việc không gây thương tích cho người bệnh, đảm bảo sự an toàn của người bệnh liên quan đến việc thiết lập các hệ thống và quy trình hoạt động để giảm thiểu khả năng xảy ra sai lỗi và tối đa hóa khả năng ngăn chặn chúng. Sự an toàn của người bệnh được cho là việc tránh, ngăn chặn và cải thiện các kết quả bất lợi hoặc các thương tích phát sinh từ quá trình chăm sóc sức khỏe (Cooper và cộng sự, 2000). Hơn nữa, an toàn của người bệnh được định nghĩa là việc tránh và phòng ngừa tổn thương tới người bệnh hoặc các sự cố y khoa từ trong quá trình chăm sóc sức khỏe (Batcheller và cộng sự, 2004). An toàn người bệnh là tập hợp các thực hành chăm sóc sức khỏe tập trung vào việc cải thiện các quy trình chăm sóc làm giảm các sai lỗi y khoa và giảm thiểu nguy hại cho người bệnh trong quá trình chăm sóc sức khỏe (Lindberg và cộng sự, 2008; Morath và Turnbull, 2005). An toàn người bệnh là sự phòng ngừa các sai sót có thể gây nguy hại cho người bệnh trong quá trình điều trị và chăm sóc (WHO, 2001). Theo Tổ chức nghiên cứu y tế và chất lượng (AHRQ): An toàn người bệnh là một chuyên ngành trong lĩnh vực y tế, áp dụng các phương pháp an toàn nhằm hướng đến mục đích xây dựng một hệ thống cung ứng dịch vụ y tế đáng tin cậy (AHRQ, 2004). Tóm lại, có rất nhiều định nghĩa về an toàn người bệnh được đưa ra, nhưng khái niệm được sử dụng phổ biến nhất là theo Viện Y học - IOM. Viện Y học đã định nghĩa sự an toàn của người bệnh là không gây ra sai sót ảnh hưởng đến người bệnh trong quá trình chăm sóc y tế (Kohn và cộng sự, 2000). Định nghĩa này có thể mô tả chính xác hơn về sự an toàn của người bệnh nếu sử dụng trong một số điều
9 kiện tương đối, nghĩa là không để xảy ra sai lỗi gây tổn hại đến người bệnh vì h u hết các chăm sóc y tế tuy có chất lượng cao nhưng vẫn có thể dẫn đến một số nguy cơ nào đó cho người bệnh. Cải thiện sự an toàn của người bệnh là làm giảm nguy cơ và hạn chế các sự cố xảy ra. 2.1.2. Văn hóa an toàn Định nghĩa phổ biến nhất được sử dụng và có ảnh hưởng rộng rãi nhất của văn hóa an toàn là xuất phát từ một mô hình của Ủy ban Y tế và An toàn Anh Health and Safety Commission (1993) đề xuất như sau: Văn hóa an toàn là tập hợp các giá trị của cá nhân và nhóm, thái độ, nhận thức, năng lực và các hành vi chuẩn mực mà ảnh hưởng đến sự cam kết, cách thức, trình độ quản lý và đảm bảo an toàn của một tổ chức. Các tổ chức có văn hóa an toàn tích cực được hình thành dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau, bằng sự chia sẻ nhận thức về t m quan trọng của sự an toàn và đo lường hiệu quả sự phòng ngừa. Văn hóa an toàn được định nghĩa là tập hợp thái độ của các thành viên trong nhóm về thực hành an toàn người bệnh (Duthie, 2010; Mearns và cộng sự, 2001; Mearns, 2003). Định nghĩa rộng hơn và hữu ích hơn về văn hóa an toàn là niềm tin trong một nhóm thực hành an toàn và chính sách an toàn, cam kết thực hiện các biện pháp an toàn để bảo vệ người bệnh và các hành vi mà tổ chức khuyến khích hoặc không khuyến khích (Schneider, 1990; Sorra và cộng sự, 2008; Wagner và cộng sự, 2009). Nói đơn giản hơn, văn hóa an toàn có thể được mô tả như một sự hiểu biết về niềm tin và thái độ của các vấn đề an toàn chia sẻ bởi một nhóm (Mearns và cộng sự, 2001; Mearns, 2003). Khái niệm văn hóa an toàn đã được sử dụng trong các hệ thống chăm sóc sức khỏe. Dựa trên Cơ quan nghiên cứu và chất lượng chăm sóc sức khỏe AHRQ (2008), văn hóa an toàn có liên quan đến cam kết của nhân viên về an toàn trong một tổ chức. Một số đặc điểm chính của văn hóa an toàn được áp dụng cho các hệ thống chăm sóc sức khỏe, dựa trên các nghiên cứu về các tổ chức uy tín như ngành công nghiệp điện hạt nhân, hải quân và giao thông (Harmon, 2006; Pizzi và cộng sự, 2001). Những đặc điểm chính này bao gồm: