Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga trong bối cảnh thực thi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á- Âu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:131

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận văn là dựa trên các cam kết của Hiệp định thương mại giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á – Âu có liên quan đến mặt hàng nông sản và thực tế hoạt động xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Liên Bang Nga; phân tích đánh giá cơ hội và thách thức cho các nông sản xuất khẩu Việt Nam sang Liên Bang Nga để từ đó đề ra một số giải pháp vi mô và vĩ mô để tăng cường hơn nữa kim ngạch xuất khẩu nông sản sang thị trường này trong bối cảnh Hiệp định đã chính thức có hiệu lực.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga trong bối cảnh thực thi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á- Âu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG o0o LUẬN VĂN THẠC SĨ CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI XUẤT KHẨU NÔNG SẢN CỦA VIỆT NAM SANG LIÊN BANG NGA TRONG BỐI CẢNH THỰC THI HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO GIỮA VIỆT NAM VÀ LIÊN MINH KINH TẾ Á ÂU Chuyên ngành: Kinh tế Quốc tế PHAN NHỮ HỒNG NHUNG
Hà Nội 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG o0o LUẬN VĂN THẠC SĨ CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI XUẤT KHẨU NÔNG SẢN CỦA VIỆT NAM SANG LIÊN BANG NGA TRONG BỐI CẢNH THỰC THI HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO GIỮA VIỆT NAM VÀ LIÊN MINH KINH TẾ Á ÂU Ngành: Kinh tế học Chuyên ngành: Kinh tế Quốc tế Mã số: 60310106 Họ và tên tác giả: Phan Nhữ Hồng Nhung NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN QUANG MINH
Hà Nội 2017
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng: Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa từng được sử dụng hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Phan Nhữ Hồng Nhung
ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................vi DANH MỤC KÍ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................vii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN..........................................vii LỜI MỞ ĐẦU.........................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU HÀNG HÓA, HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO VIỆT NAM – LIÊN MINH KINH TẾ Á ÂU VÀ GIỚI THIỆU MẶT HÀNG NÔNG SẢN.................................................5 1.1 Tổng quan chung về hoạt động xuất khẩu hàng hóa...............................5 1.1.1 Khái niệm về xuất khẩu hàng hóa...........................................................5 1.1.2 Các loại hình xuất khẩu hàng hóa............................................................5 1.1.3 Vai trò & Lợi ích của việc xuất khẩu hàng hóa.......................................7 1.2 Giới thiệu chung về Hiệp định thương mại tự do Việt Nam –Liên Minh Kinh tế ÁÂu.............................................................................................7 1.2.1. Bối cảnh ra đời........................................................................................7 1.2.2. Mục tiêu của Việt Nam khi tham gia kí kết Hiệp định...........................8 1.2.3. Một số nội dung chính của hiệp định......................................................9 1.2.4 Những quy định có liên quan đến xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga..........................................................................................13 1.3. Khái quát về mặt hàng nông sản..............................................................15 1.3.1. Khái niệm mặt hàng nông sản...............................................................15 1.3.2 Đặc điểm của mặt hàng nông sản..........................................................17
iii 1.3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến xuất khẩu nông sản đối với quốc gia. 20 1.4. Tổng quan về thị trường hàng nông sản của Liên Bang Nga .......22 1.4.1. Quy mô và đặc điểm thị trường .........................................................22 1.4.2 Tình hình nhập khẩu nông sản của Liên Bang Nga ...........................26 1.4.3 Các qui định về nhập khẩu nông sản của Liên Bang Nga ..................32 1.5 Tiềm năng, lợi thế và hạn chế của Việt Nam về xuất khẩu nông sản sang thị trường Liên Bang Nga ..................................................................38 1.5.1 Tiềm năng ...........................................................................................39 1.5.2 Lợi thế đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga .......................................................................................................................... 40 1.5.3 Hạn chế đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga .................................................................................................................41 1.6 Kinh nghiệm xuất khẩu nông sản sang Liên Bang Nga của một số nước và bài học đối với Việt Nam.................................................................43 1.6.1 Kinh nghiệm một số nước......................................................................43 1.6.2 Kinh nghiệm đối với Việt Nam.............................................................46 CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI XUẤT KHẨU NÔNG SẢN CỦA VIỆT NAM SANG LIÊN BANG NGA NGA TRONG ĐIỀU KIỆN THỰC THI HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO VIỆT NAM LIÊN MINH KINH TẾ Á ÂU..................................................................48 2.1 Tình hình xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga giai đoạn 2010 – 2016 ..........................................................................................48 2.1.1 Kim ngạch xuất khẩu nông sản.............................................................48 2.1.2 Cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu.............................................................48 2.1.4 Đánh giá chung .......................................................................................58
iv 2.2 Cơ hội đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga .............................................................................................................................61 2.2.1 Gia tăng kim ngạch xuất khẩu ..............................................................61 2.2.2 Tăng cường thu hút vốn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp ...............68 2.2.3 Cơ hội tiếp cận khoa học kỹ thuật hiện đại ......................................71 2.2.4 Góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm nông sản..............................72 2.3 Thách thức đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga ...............................................................................................................73 2.3.1 Cạnh tranh gay gắt ở thị trường nông sản Liên Bang Nga ...................73 2.3.2 Thách thức từ việc thực thi các quy định của Hiệp định.......................79 2.3.3 Những yếu kém của sản xuất nông nghiệp của Việt Nam...................82 2.4 Đánh giá chung về những cơ hội và thách thức .............................85 CHƯƠNG 3: TRIỂN VỌNG VÀ GIẢI PHÁP TẬN DỤNG CƠ HỘI, VƯỢT QUA THÁCH THỨC NHẰM ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU NÔNG SẢN CỦA VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG LIÊN BANG NGA.....................................88 3.1 Triển vọng xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga trong điều kiện thực thi Hiệp định Thương mại tư do...............................88 3.1.1 Những thuận lợi .................................................................................88 3.1.2 Những khó khăn......................................................................................90 3.1.3 Dự báo nhu cầu nhập khẩu nông sản của Liên Bang Nga.....................92 3.1.4 Triển vọng xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga....95 3.2 Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Liên Bang Nga ............................................................................................................99 3.2.1 Giải pháp vĩ mô ......................................................................................99 3.3.2. Giải pháp vi mô....................................................................................106
v KẾT LUẬN..........................................................................................................111 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................113
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Kim ngạch nhập khẩu nông sản của Liên Bang Nga 20122016 26 ... Bảng 1.2: Thống kê chi tiết các mặt hàng nông sản nhập khẩu của Liên Bang Nga ................................................................................................................ 28 Bảng 1.3 : Bảy mặt hàng nông sản nhập khẩu chủ yếu của Liên Bang Nga giai đoạn 20122016. ............................................................................................. 31 Bảng 1.4: Cam kết thuế quan của Liên Bang Nga khi gia nhập WTO ......... 33 Bảng 1.5: Dư lượng tối đa các hóa chất có trong các sản phẩm thực vật nhập khẩu vào Liên Bang Nga ............................................................................ 35 Bảng 2.1: Kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga 48 ................................................................................................................................. Bảng 2.2: Giá trị xuất khẩu của các mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Liên Bang Nga giai đoạn 2012 2016 ............................. 50 Bảng 2.3: Tỷ trọng của các mặt hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam trong kim ngạch nhập khẩu nông sản của Liên Bang Nga ............................ 53 Bảng 3.1: Kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng nông sản chủ yếu của 93 ....... Liên Bang Nga ........................................................................................................ 93
vii DANH MỤC KÍ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tên Tiếng Anh Tên Tiếng Việt CBNS Chế biến nông sản CU Custom Union Liên minh thuế quan ba nước Nga, Belarus, Kazakhstan DNXK Doanh nghiệp xuất khẩu EAEU EurasianEconomic Union Liên minh Kinh tế Á Âu FDA Đầu tư trực tiếp nước ngoài FTA Free Trade Area Hiệp định thương mại tự do LB Nga Liên Bang Nga MRL Maximum Residue Limited Dư lượng tối đa cho phép NS Nông sản NSXK Nông sản xuất khẩu KNXK Kim ngạch xuất khẩu XK Xuất khẩu XKNS Xuất khẩu nông sản TPP TransPacific Partnership Hiệp định Thương mại xuyên Agreement Thái Bình Dương WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại thế giới) TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN
viii Đề tài: Cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga trong bối cảnh thực thi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á Âu Tác giả: Phan Nhữ Hồng Nhung Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Quang Minh 1. Lý do chọn đề tài: Nông sản đóng vai trò lớn trong cơ cấu xuất khẩu cỉa Việt Nam sang Liên Bang Nga. Trong bối cảnh Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên Bang Nga đã thực thi, Việt Nam cần làm sao để tận dụng hết các cơ hội và vượt qua thách thức mà Hiệp dịnh đã đề ra. 2. Mục đích nghiên cứu: Dựa trên các cam kết của Hiệp định, đánh giá cơ hội và thách thức cho các nông sản xuất khẩu Việt Nam sang Liên Bang Nga để từ đó đề ra một số giải pháp phù hợp 3. Nội dung chính Kết cấu luận văn gồm 3 chương. Chương 1, tác giả tập trung vào bốn nội dung chính sau: Thứ nhất, tác giả có cái nhìn tổng quan về Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á Âu về bối cảnh ra đời, mục tiêu và một số nội dung chính của Hiệp đinh. Qua đó chỉ rõ những quy định nào của Hiệp định có liên quan đến xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga Thứ hai, trong chương này tác giả cũng đưa ra những nội dung khái quát chung về mặt hàng nông sản như khái niệm, đăc điểm, các yếu tố ảnh hưởng để tạo tiền đề phân tích trong chương 2. Thứ ba, tác giả tập trung nghiên cứu thị trường nông sản Liên Bang Nga dựa trên các yếu tố là quy mô và đặc điểm thị trường, tình hình nhập khẩu nông sản hiện nay của Liên Bang Nga cũng như chính sách quy định của nước này về vấn đề nhập khẩu nông sản. Thứ 4, tác giả cũng chỉ rõ những tiềm năng và lợi thế của Việt Nam về sản xuất nông sản xuất khẩu sang Liên Bang Nga.
ix Với cở sở chương 1, ở chương 2 tác giả tập trung đi sâu vào phân tích nội dung chính của Luận văn gồm: Thứ nhất, tác giả chỉ rõ tình hình xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga giai đoạn 20102016, tập trung vào kim ngạch xuất khẩu, cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu, chất lượng xuất khẩu và có cái nhìn tổng quan về thành công cũng như hạn chế của hiện trạng xuất khẩu nông sản hiện nay. Thứ hai, từ những phân tích thực trạng xuất khẩu nông sản giai đoạn vừa qua, cũng như cơ sở lý luận về ngành và các cam kết của Hiệp định, tác giả đã chỉ rõ những cơ hội đối với xuất khẩu nông sản Việt Nam là Gia tăng kim ngạch xuất khẩu, Tăng cường thu hút vốn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, Cơ hội tiếp cận khoa học kỹ thuật hiện đại, và Góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm nông sản. Thứ ba, sau cơ hội là thách thức từ các quy đinh của Hiệp đinh, tác giả đã chỉ ra các thách thức hiện hữu là nông sản Việt Nam phải cạnh tranh gay gắt ở với các quốc gia xuất khẩu khác, mặt khác bản thân sự phục hồi của nền nông nghiệp Liên Bang Nga cũng là thách thức không nhỏ. Các thách thức khác còn đến từ chính nội tại nền nông nghiệp sản xuất còn yếu kém của Việt Nam. Chương 3 là chương của triển vọng và giải pháp để đẩy mạnh hơn nữa xuất khẩu nông sản sang Liên Bang Nga trong bối cảnh Hiệp định thực thi, gồm các nội dung chính: Thứ nhất, tác giả đã đưa ra triển vọng về xuất khẩu nông sản sang Liên Bang Nga thông qua phân tích các thuận lợi, khó khăn khi Hiệp định thực thi, đưa ra các dự báo về nhu cầu nhập khẩu cũng như dự báo tình hình nông sản tại Liên Bang Nga. Thứ hai, tác giả cũng đề cập đến thành công của các nước đang xuất khẩu nông sản sang Liên Bang Nga để là bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Thứ ba, nội dung quan trọng nhất của chương, tác giả đã đưa ra đề xuất giải pháp đẩy mạnh hơn nữa xuất khẩu nông sản bao gồm nhóm giải pháp vĩ mô, tầm chiến lược cho các Bộ, Ban ngành, Cơ quan nhà nước và nhóm giải pháp vi mô mang tầm Doanh nghiệp.
x 4. Kết quả đạt được Thông qua thực hiện đề tài, luận văn đã có những đóng góp chủ yếu sau: Luận văn đã phân tích kỹ các quy định của Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á Âu có ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu nông sản, từ đó tiến tới chỉ rõ được những cơ hội và thách thức đối với các mặt hàng nông sản xuất khẩu Việt Nam sang Liên Bang Nga. Đặc biệt với các mặt hàng xuất khẩu chủ lực, tác giả đã phân tích chi tiết cơ hội và thách thức cho từng mặt hàng chính bằng những dẫn chứng, trích nguồn, số liệu cụ thể. Tuy nhiên do thời gian nghiên cứu luận văn còn hạn chế nên luận văn chưa thực hiện nghiên cứu được nhiều hơn về các cơ hội, thách thức cho các nhóm sản phẩm nông sản khác ngoài nhóm nông sản chủ lực. Vì vậy, tác giả rất mong Hội đồng Khoa học đóng góp ý kiến để Tác giả có thể hoàn thành tốt hơn nữa Luận Văn.
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay đang diễn ra mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là kinh tế. Việt Nam cũng không năm ngoài xu thế chung đó. Việc tham gia vào các tổ chức này cũng như việc kí kết các Hiệp định thương mại (FTAs) đã mang các quốc gia xích lại gần nhau hơn để cùng nhau phát triển. Liên minh kinh tế Á Âu là liên minh kinh tế khu vực gồm 5 thành viên chính thức là Liên Bang Nga, Cộng hòa Belarus, Cộng hòa Kazakhstan, Cộng hòa Armenia và Cộng hòa Kyrgyzstan. Trải qua hơn 2 năm với 8 vòng đàm phán chính thức, Hiệp định đã đi đến thành công với sự thống nhất của tất cả các bên về các cam kết kinh tế, đầu tư và dịch vụ. Liên Bang Nga là quốc gia lớn nhất và phát triển nhất trong Liên minh Á Âu, không nhưng vậy quan hệ thương mại Việt – Nga đã có truyền thống hơn 60 năm và đã được nâng lên tầm Quan hệ chiến lược toàn diện. Với hiệp định này, chúng ta kỳ vọng sẽ thúc đẩy mối quan hệ hai quốc gia lên một tầm cao mới, tăng cường hơn nữa sư hơp tác toàn diện. Nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của Việt Nam, hơn 40% dân số làm việc trong lĩnh nông nghiệp cùng với những ưu đãi về điều kiện tự nhiên, Việt Nam có thế mạnh lớn về nông sản xuất khẩu, là một trong những ngành đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Việt Nam hiện là một trong những bạn hàng chính của Liên Bang Nga ở Đông Nam Á. Trong cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu, nông sản đóng vai trò chủ lực, chiếm trên 50% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Nga. Hiệp định thương mại đã ký kết giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á Âu cũng đặt ra câu hỏi lớn cho ngành nông sản Việt Nam về việc làm thế nào để tận dụng và phát huy hết những cam kết của Hiệp định để gia tăng vị thế của các sản phẩm nông sản Việt tại thị trường Liên Bang Nga. Do đó, việc xác định rõ cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu các mặt hàng nông sản của Việt Nam sang thị trường Nga trong bối cảnh thực thi hiệp định là hết sức quan trọng.
2 Nhận thức được vấn đề trên, tác giả lựa chọn đề tài: “ Cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga trong bối cảnh thực thi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á Âu” 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của Luận văn là dựa trên các cam kết của Hiệp định thương mại giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á – Âu có liên quan đến mặt hàng nông sản và thực tế hoạt động xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Liên Bang Nga; phân tích đánh giá cơ hội và thách thức cho các nông sản xuất khẩu Việt Nam sang Liên Bang Nga để từ đó đề ra một số giải pháp vi mô và vĩ mô để tăng cường hơn nữa kim ngạch xuất khẩu nông sản sang thị trường này trong bối cảnh Hiệp định đã chính thức có hiệu lực. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Liên Bang Nga, tập trung vào các mặt hàng nông sản chủ lực. Phạm vi nghiên cứu: Thực trạng xuất khẩu của nông sản Việt Nam trong thời gian 5 năm trở lại đây từ giai đoạn 2012 đến 2016, những cơ hội và thách thức mà Hiệp định mang lại, từ đó đề xuất giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông sản của Việt Nam. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích đã đề ra, Luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ sau: - Đưa ra cơ sở lý luận về nông sản, phân tích một số quy định chính của Hiệp định có liên quan đến hoạt động xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Liên Bang Nga. Ngoài ta cần có cái nhìn tổng quan về thị trường hàng nông sản Liên Bang Nga cũng như tiềm năng, tình hình sản xuất, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.
3 Phân tích thực trạng xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga. Thông qua cơ sở lý luận và thực tiễn xuất khẩu nhận định các cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Liên Bang Nga trong bối cảnh Hiệp định đã được thực thi. Từ các cơ hội và thách thức Hiệp định mang lại, đề xuất các giải pháp vĩ mô và vi mô để tận dụng cơ hội và vượt qua các thách thức đẩy mạnh xuất khẩu nông sản Việt Nam vào Liên Bang Nga. 5. Tình hình nghiên cứu Thời gian qua, Việt Nam đã có một số đề tài nghiên cứu của một số tác giả về quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Liên Bang Nga như: Trịnh Thị Thanh Thuỷ (2007), “Quá trình phát triển quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Liên Bang Nga trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế”. Baì viết đã chỉ ra được lịch sử hình thành và phát triển thương mại giữa Việt Nam và Liên Bang Nga kể từ khi Việt Nam hội nhập kinh tế đến nay, cũng đề cập đến tình hình xuất khẩu của Việt Nam sang Nga nhưng không cụ thể đến mặt hàng nông sản. Đặng Hùng Sơn (2012) “Chính sách thương mại quốc tế của Liên bang Nga và khả năng phát triển quan hệ thương mại Việt Nam Liên bang Nga”. Bài viết đã đề cập đến các chính sách thương mại của Liên Bang Nga và ảnh hưởng của các chính sách này đến quan hệ thương mại nói chung và hoạt động xuất nhập khẩu nói riêng tuy nhiên cũng không đề cập cụ thể đến mặt hàng nông sản. Nguyễn Thị Kim Oanh (2015), “Xuất khẩu nông sản Việt Nam sang thị trường Liên bang Nga: thực trạng và giải pháp”. Bài viết đã đề cập đến thực trạng xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Nga và đề ra một số giải pháp, tuy nhiên bài viết chưa cập nhật được về Hiệp định thương mại giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á Âu. Cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu về cơ hội và thách thức của nông sản xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Liên Bang Nga trong bối cảnh thực thi Hiệp định Thương mại giữa Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á Âu.
4 6. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp thống kê Phương pháp tổng hợp và phân tích Phương pháp so sánh Các phương pháp khác: Phương pháp diễn giải quy nạp, Phương pháp logic, Phương pháp mô tảkhái quá. 7. Kết cấu đề tài Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục từ viết tắt, danh mục bảng biểu, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Tổng quan về Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh kinh tế Á Âu và giới thiệu mặt hàng nông sản Chương 2: Phân tích cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên Bang Nga trong điều kiện thực thi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên Minh kinh tế Á Âu. Chương 3: Triển vọng và giải pháp tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức nhằm đẩy mạnh xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang thị trường Liên Bang Nga.
5 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU HÀNG HÓA, HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO VIỆT NAM – LIÊN MINH KINH TẾ Á ÂU VÀ GIỚI THIỆU MẶT HÀNG NÔNG SẢN 1.1 Tổng quan chung về hoạt động xuất khẩu hàng hóa 1.1.1 Khái niệm về xuất khẩu hàng hóa Xuất khẩu hàng hoá là việc hàng hoá được đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc đưa vào khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan riêng theo qui định của pháp luật (Luật Thương Mại 2005, Điều 28). Không chỉ là những hoạt động mua bán thông thường mà hoạt động xuất khẩu đòi hỏi sự tham gia của các chủ thể mang quốc tịch khác nhau, hoạt động xuất khẩu không chỉ đơn thuần mang lại lợi nhuận cho một hay một vài chủ thể tham gia vào hoạt động này mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Hoạt động xuất khẩu mang lại nguồn thu ngoại tệ, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, nâng cao năng lực sản xuất trong nước, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. 1.1.2 Các loại hình xuất khẩu hàng hóa Xuất khẩu trực tiếp Xuất khẩu trực tiếp: là hình thức mà nhà sản xuất giao dịch trực tiếp với khách hàng nước ngoài ở khu vực thị trường nước ngoài thông qua tổ chức của mình. Hình thức này thể hiện thông qua: Đại diện bán hàng xuất khẩu; Chi nhánh bán hàng tại nước ngoài. Hình thức xuất khẩu này có ưu điểm là các nhà xuất khẩu trực tiếp tiếp xúc với thị trường, tiếp cận được với khách hàng, nắm bắt tình hình thị trường một cách trực tiếp từ đó đáp ứng nhanh nhu cầu của khách hàng. Tuy nhiên hạn chế của thị trường này là doanh nghiệp xuất khẩu sẽ phải chịu chi phí rủi ro lớn, cần có thời gian để thâm nhập được thị trường, đồng thời thông tin về thị trường cũng có phần hạn chế.
6 Xuất khẩu gián tiếp Xuất khẩu gián tiếp: là hình thức khi doanh nghiệp thông qua dịch vụ của tổ chức độc lập đặt ngay tại nước xuất khẩu để tiến hành xuất khẩu sản phẩm của nước mình ra nước ngoài. Trong hình thức này doanh nghiệp có thể sử dụng các trung gian phân phối như: công ty quản lý xuất khẩu, đại lý xuất khẩu, hãng buôn xuất khẩu… Hình thức xuất khẩu này có ưu điểm là: người mua bán hoặc trung gian nắm rõ phong tục tập quán của thị trường do đó có khả năng đẩy nhanh việc mua bán và giảm rủi ro và chi phí cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Nhược điểm của hình thức xuất khẩu này là: các doanh nghiệp xuất khẩu không tiếp cận trực tiếp với thị trường, khách hàng do đó ít có khả năng đáp ứng đúng các nhu cầu của khách hàng tiềm năng. Buôn bán đối lưu Là phương thức trao đổi trong đó xuất khẩu kết hợp chặt chẽ với nhập khẩu người bán đồng thời là người mua lượng hàng giao đi và nhận về có giá trị tương đương, tránh cho các doanh nghiệp được các rủi ro về ngoại hối Tái xuất và chuyển khẩu Trong hoạt động tái xuất khẩu người ta tiến hành nhập khẩu tạm thời hàng hoá từ bên ngoài vào, sau đó lại xuất khẩu sang một thị trường thứ ba. Hình thức này có độ rủi ro lớn nhưng lợi nhuận thu được cũng rất cao. Xuất khẩu tại chỗ Đây là hình thức xuất khẩu mà hàng hoá và dịch vụ có thể chưa vượt qua ngoài biên giới quốc gia nhưng ý nghĩa kinh tế của nó tương tự như hoạt động xuất khẩu. Đó là việc cung cấp hàng hoá dịch vụ cho các ngoại giao đoàn, khách du lịch quốc tế. Gia công xuất khẩu