Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:78

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về huy động vốn của ngân hàng thương mại; phân tích thực trạng huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ trong giai đoạn từ 2016 – 2018, từ đó nêu những kết quả đạt được cũng như những hạn chế còn tồn tại ở ngân hàng; giải pháp nhằm nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HOÀNG THỊ THANH THẢO GIẢI PHÁP NÂNG CAO TÍNH CẠNH TRANH TRONG HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – 2019 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH HOÀNG THỊ THANH THẢO GIẢI PHÁP NÂNG CAO TÍNH CẠNH TRANH TRONG HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Giáng viên hướng dẫn: TS Lê Tấn Phước Tp. Hồ Chí Minh - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu “Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ” của riêng tôi. Luận văn đã sử dụng thông tin từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau, các thông tin có sẵn đã được trích dẫn rõ nguồn gốc và có độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết của tác giả. Tôi xin cam đoan rằng những thông tin trong luận văn này là trung thực và chưa được sử dụng để công bố. Cần Thơ, ngày… tháng… năm 2019 Tác giả
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG TÓM TẮT LUẬN VĂN ABSTRACT CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU ............................................................ 1 1.1 Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................... 2 1.2.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................... 2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................... 2 1.3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ................................................................ 3 1.3.1. Phạm vi nghiên cứu.............................................................................. 3 1.3.2. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 3 1.5. Đóng góp của đề tài nghiên cứu .................................................................. 3 1.6. Bố cục của đề tài ......................................................................................... 4 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CẠNH TRANH TRONG HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................ 5 2.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của hoạt độn huy động vốn của Ngân hàng thương mại ............................................................................................................... 5 2.1.1. Khái niệm hoạt động huy động vốn ..................................................... 5 2.1.2. Đặc điểm hoạt động huy động vốn ...................................................... 6 2.1.3. Vai trò hoạt động huy động vốn .......................................................... 6 2.2. Quản lý hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại ...................... 7 2.2.1. Hoạch định chiến lược huy động vốn .................................................. 7 2.2.2. Ban hành các chính sách huy động vốn ............................................. 10 2.2.3. Tổ chức thực hiện công tác huy động vốn ......................................... 12
2.2.4. Kiểm tra, giám sát huy động vốn ....................................................... 14 2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động huy động vốn ......................................... 15 2.4. Các nhân tố tác động đến tính cạnh tranh trong HĐV của NHTM ........... 16 2.4.1. Nhóm nhân tố chủ quan ..................................................................... 16 2.4.2. Nhóm nhân tố khách quan ................................................................. 17 2.5 Khái quát về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại .................. 18 2.5.1 Khái niệm cạnh tranh và các loại hình cạnh tranh. ............................. 18 2.5.2 Khái niệm năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại................ 21 2.6 Các chỉ tiêu đo lường tính cạnh tranh của NHTM: .................................... 23 2.6.1 Tính đa dạng của sản phẩm dịch vụ: .................................................. 23 2.6.2 Nguồn nhân lực: ................................................................................. 23 2.6.3 Năng lực công nghệ: .......................................................................... 25 2.6.4 Năng lực quản trị điều hành ngân hàng: ............................................ 25 2.6.5 Danh tiếng, uy tín và khả năng hợp tác: ............................................ 26 CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ. ............................................................................................................... 28 3.1. Thực trạng hoạt động huy động vốn của ngân hàng Vietinbank chi nhanh Cần Thơ ................................................................................................................. 28 3.1.1. Tổng quan về ngân hàng Vietinbank chi nhánh Cần Thơ ................. 28 3.1.2. Thực trạng huy động vốn tại ngân hàng Vietinbank chi nhánh Cần Thơ ............................................................................................................................... 30 3.2. Thực trạng quản lý huy động vốn của ngân hàng Vietinbank chi nhanh Cần Thơ ......................................................................................................................... 33 3.2.1. Chiến lược huy động vốn của Vietinbank CN Cần Thơ .................... 33 3.2.2. Ban hành chính sách huy động vốn của Vietinbank CN Cần Thơ .... 34 3.2.3. Tổ chức thực hiện huy động vốn........................................................ 39 3.2.4. Theo dõi, đánh giá công tác huy động vốn ........................................ 41 3.3. Đánh giá chung về huy động vốn của Vietinbank CN Cần Thơ ............... 41
3.3.1. Những kết quả đã đạt được ................................................................. 41 3.3.2. Những mặt còn hạn chế ..................................................................... 43 3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................... 44 CHƯƠNG 4 GIẢI PHÁP NÂNG CAO TÍNH CẠNH TRANH TRONG HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ .................................. 49 4.1. Giải pháp về cơ chế điều hành huy động vốn và kinh doanh vốn ............... 49 4.2. Giải pháp về cơ cấu nguồn vốn huy động ................................................. 49 4.3. Giải pháp về sản phẩm huy động vốn ....................................................... 51 4.4. Giải pháp quy trình thủ tục, chứng từ giao dịch trong hoạt động huy động vốn.......................................................................................................................... 52 4.5. Giải pháp về kênh phân phối ..................................................................... 52 4.6. Giải pháp chăm sóc khách hàng gửi tiền ................................................... 53 4.7. Giải pháp xúc tiến hỗn hợp về huy động vốn ............................................ 54 4.8. Giải pháp xây dựng nguồn nhân lực cho công tác nguồn vốn................... 55 4.9. Giải pháp về Công nghệ thông tin trong hoạt động huy động vốn................ 56 4.10. Giải pháp về quản trị rủi ro trong huy động vốn ..................................... 57 CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ................................................... 61 5.1 Kết luận: ..................................................................................................... 61 5.2 Khuyến nghị ............................................................................................... 61 TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng Thương mại TMCP Thương mại cổ phần TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh TTCK Thị trường chứng khoán Ngân hàng thương mại cổ phần Vietinbank Công thương Việt Nam chi nhánh CN Cần Thơ Cần Thơ
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Nguồn vốn huy động theo thành kinh kế tại NH Vietinbank CN Cần Thơ 2016 - 2018 ...............................................................................................................30 Bảng 3.2: Nguồn vốn huy động theo kỳ hạn tại NH Vietinbank CN Cần Thơ 2016 – 2018 ...........................................................................................................................31
TÓM TẮT LUẬN VĂN - Tên đề tài: Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ. - Tóm tắt: Hoạt động chủ yếu của NHTM là huy động và cho vay, chính vì thế trong hoạt động kinh doanh của NHTM thì hoạt động huy động vốn đóng vai trò quan trọng và quyết định hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. Như vậy, để nâng cao hiệu quả hoạt động của NHTM đòi hỏi phải nâng cao hiệu quả trong huy động vốn. Tại Việt Nam, thị trường tài chính chưa phát triển, sự phát triển của nền kinh tế - xã hội càng phụ thuộc vào hoạt động cho vay của ngân hàng. Luận văn nghiên cứu các vấn đề lý luận và phân tích thực trạng về tình hình huy động vốn tại ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ và rút ra một số kết luận như sau: Thứ nhất, huy động vốn có vai trò quan trọng và quyết định hiệu quả kinh doanh của NHTM cũng như sự phát triển của nền kinh tế. Chính vì vậy, việc nghiên cứu giải pháp nhằm nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ là hết sức cần thiết. Thứ hai, tính cạnh tranh trong huy động vốn được đánh giá qua thực trạng huy động vốn tại Vietinbank chi nhánh Cần Thơ, điểm mạnh và điểm yếu, bên trong và bên ngoài. Thứ ba, để nâng cao hiệu quả huy động vốn tại ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ, đòi hỏi ngân hàng phải quan tâm nhiều hơn đến công tác chăm sóc khách hàng, đầu tư hiện đại hóa công nghệ ngân hàng, đa dạng hóa các dịch vụ ngân hàng mới trong huy động vốn. Ngân hàng cần phải linh hoạt về các công cụ huy động vốn và chính sách lãi suất huy động, đơn giản hóa các thủ tục sổ sách. Bên cạnh đó, ngân hàng cần phải nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ nhân viên. Thứ tư, bên cạnh những kết quả đạt được thì ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ cũng còn khá nhiều hạn chế trong hoạt động huy động vốn. Trên cơ sở đó những hạn chế còn tồn tại tại ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ, luận văn đã đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn.
Từ khóa: huy động vốn, giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn, Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ, …
ABSTRACT - Title: Solutions to improve competitiveness in capital mobilization of Vietnam Joint Stock Commercial Bank for Industry and Trade Can Tho branch. - Summary: The main activity of commercial banks is mobilizing and lending, therefore, in the commercial activities of commercial banks, capital mobilization activities play an important role and determine the bank's business efficiency. Thus, to improve the operational efficiency of commercial banks requires raising the efficiency of capital mobilization. In Vietnam, the financial market has not developed, the socio-economic development is increasingly dependent on the bank's lending activities. The dissertation studies theoretical issues and analyzes the situation of capital mobilization in VietinBank Can Tho branch and draws some conclusions as follows: Firstly, capital mobilization plays an important role and determines the business efficiency of commercial banks as well as the development of the economy. Therefore, the study of solutions to improve the competitiveness in capital mobilization of Vietinbank Can Tho branch is extremely necessary. Secondly, the competitiveness in mobilizing capital is rated through the actual capital mobilization at Vietinbann Can Tho branch, strengths and weaknesses, inside and outside. Thirdly, in order to improve the efficiency of capital mobilization at VietinBank Can Tho branch, it requires the bank to pay more attention to customer care, invest in modernizing banking technology, diversify the New banking services in capital mobilization. Banks need to be flexible about capital mobilization tools and deposit interest rate policies, simplifying bookkeeping procedures. In addition, the bank needs to improve the professional qualifications of its staff. Fourth, besides the achieved results, Vietinbank Can Tho branch also has many limitations in capital mobilization activities. On that basis, the limitations still exist at Vietinbank Can Tho branch, the thesis has proposed solutions to improve the competitiveness in raising capital.
Keywords: capital mobilization, solution increase the competitive advantage against capital mobilization, Vietnam joint stock commercial bank for industry and trade Can Tho branch,…
CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU 1.1 Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng vào kinh tế thế giới thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA), điều này làm tăng tự do hóa tài chính, quy mô hoạt động và số lượng các NHTM, từ đó làm sự cạnh tranh giữa các ngân hàng ngày càng khốc liệt. Trong giai đoạn vừa qua, hàng loạt các vấn đề nóng của hệ thống ngân hàng như nợ xấu gia tăng, biến động lớn trên thị trường tài chính… đã làm giảm niềm tin của khách hàng đối với các NHTM. Hoạt động chính của ngân hàng thương mại (NHTM) là đi vay để cho vay và cung cấp các dịch vụ tài chính khác, nên hoạt động huy động vốn quyết định hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM. Để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh thì các NHTM phải nâng cao hiệu quả huy động vốn. NHTM huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau dưới tác động của các yếu tố khách quan và chủ quan. Do vậy, tùy vào điều kiện và hoàn cảnh của NHTM mà có biện pháp phù hợp và huy động vốn được xem như một nhiệm vụ ưu tiên và phải đạt được. Ở các nước có thị trường tài chính phát triển, các NHTM huy động vốn bằng các công cụ huy động vốn đa dạng với chi phí vốn thấp nhờ vào sự phát triển của thị trường tài chính. Ngược lại, ở Việt Nam, thị trường tài chính kém phát triển nên các NHTM gặp nhiều khó khăn trong huy động do tiềm lực kinh tế nội tại không cao, thị trường tài chính thiếu đa dạng và linh hoạt khiến chi phí huy động vốn cao, đây là thách thức đối với các NHTM Việt Nam. Những năm trước đây, để huy động vốn đáp ứng nhu cầu vốn hoạt động kinh doanh, các NHTM chạy đua tăng lãi suất, điều này gây ra rất nhiều khó khăn cho các NHTM. Trong những năm gần đây, do môi trường kinh doanh diễn biến phức tạp khiến cho ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ khó huy động vốn, chi phí huy động vốn cao, làm tăng rủi ro kinh doanh. Hơn nữa, trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới, buộc ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ phải củng cố và tăng cường sức cạnh, gia tăng nguồn vốn để đảm bảo an toàn và phát triển bền vững. Như vậy, nghiên cứu giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn là một yêu cầu cấp thiết đối với ngân 1
hàng Vietinbank CN Cần Thơ nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ ( Vietinbank CN Cần Thơ ) đặt hội sở chính tại Quận Ninh Kiều - trung tâm Thành phố Cần Thơ. Thành phố Cần Thơ là thành phố lớn, năng động nhất Đồng bằng sông Cửu Long và tập trung nhiều chi nhánh của các ngân hàng khác nhau trong hệ thống NHTM Việt Nam, chính vì thế sự cạnh tranh trong công tác huy động vốn (HĐV) là vô cùng khốc liệt. Vietinbank CN Cần Thơ sử dụng các công cụ huy động đa dạng, chủ động trong việc huy động vốn để đáp ứng nhu cầu vốn trong hoạt động kinh doanh ngân hàng. Thực tế, nguồn vốn huy động của Vietinbank CN Cần thơ vẫn còn chiếm một tỷ trọng thấp so với tổng nguồn vốn huy động trên địa bàn. Từ những lý do thực tiễn trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ”. Với mục tiêu giúp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn, gia tăng hiệu quả hoạt động và góp phần vào sự phát triển bền vững của ngân hàng Vietinbank CN Cần thơ. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Luận văn nghiên cứu đưa ra các giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Luận văn sẽ tập trung vào các mục tiêu cụ thể sau: Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về huy động vốn của ngân hàng thương mại Thứ hai, phân tích thực trạng huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ trong giai đoạn từ 2016 – 2018, từ đó nêu những kết quả đạt đươc cũng như những hạn chế còn tồn tại ở ngân hàng. 2
Thứ ba, giải pháp nhằm nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ. 1.3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu 1.3.1. Phạm vi nghiên cứu Về phạm vi không gian nghiên cứu: nghiên cứu hoạt động huy động vốn tại ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ. Về phạm vi thời gian nghiên cứu: luận văn sẽ nghiên cứu trong giai đoạn từ 2016 – 2018. 1.3.2. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề luận văn là hoạt động huy động vốn của ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện các mục tiêu và nội dung nghiên cứu đặt ra, luận văn sử dụng chủ yếu phương pháp nghiên cứu định tính dựa trên các phương pháp tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp diễn dịch và quy nạp. Cụ thể như sau: Phương pháp tổng hợp – tổng hợp các lý thuyết về hoạt động huy động vốn tại các NHTM, từ đó hình thành cơ sở lý thuyết cho luận văn. Phương pháp thống kê mô tả - thống kê mô tả số liệu về thực trạng hoạt động huy động vốn của ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ. Phương pháp diễn dịch và quy nạp - phân tích số liệu để đưa ra kết luận về hiệu quả huy động vốn của ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ. Cụ thể, phương pháp diễn dịch, phân tích diễn biến thực trạng hoạt động huy động vốn dựa trên số liệu thu thập từ báo cáo tài chính. Phương pháp quy nạp để tổng quát hóa thành những điểm chung, đặc trưng trong hoạt động huy động vốn của ngân hàng Vietinbank CN Cần thơ trong giai đoạn 2016 – 2018. 1.5. Đóng góp của đề tài nghiên cứu Làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động huy động vốn, vai trò và các yếu tố tác động đến hoạt động huy động vốn tại các NHTM. 3
Phân tích thực trạng hoạt động huy động vốn, từ đó nêu lên những những kết quả đạt được cũng như những hạn chế trong hoạt động huy động vốn tại ngân hàng Vietinbank CN Cần thơ và nguyên nhân dẫn đến thành công đó cũng như những hạn chế còn tồn động. Gợi ý những giải pháp nhằm nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng Vietinbank CN Cần Thơ, giúp ngân hàng phát triển an toàn và bền vững. 1.6. Bố cục của đề tài Đề tài nghiên cứu “Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ” được chia làm 3 chương như sau: Chương 1: Giới thiệu nghiên cứu. Chương 2: Cơ sở lý thuyết về hoạt động huy động vốn Chương 3: Thực trạng hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ. Chương 4: Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh trong huy động vốn của Ngân hàng Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Cần Thơ. Chương 5: Kết luận và khuyến nghị. 4
CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CẠNH TRANH TRONG HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 2.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của hoạt độn huy động vốn của Ngân hàng thương mại 2.1.1. Khái niệm hoạt động huy động vốn Huy động vốn là công tác lập kế hoạch, sử dụng các phương thức và các công cụ khác nhau để huy động các nguồn tiền tệ trong nền kinh tế, tổ chức chỉ đạo thực hiện và kiểm soát công tác huy động vốn nhằm đạt được mục tiêu đặt ra. Mục tiêu huy động vốn là đáp ứng được nhu cầu về vốn cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng, đảm bảo an toàn thanh khoản và hiệu quả kinh doanh củangân hàng. Mục tiêu của huy động vốn đối với các NHTM như sau: Tìm kiếm nguồn vốn có chi phí thấp - Trong chi phí hoạt động của ngân hàng thì chi phí trả lãi chiếm tỷ trọng lớn bao gồm trả lãi tiền gửi có kỳ hạn, trái phiếu và kỳ phiếu. Lãi suất huy động và cơ cấu nguồn vốn thay đổi sẽ làm thay đổi chi phí trả lãi của ngân hàng với khách hàng và ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng. Vì vậy, các NHTM phải tìm kiếm nguồn vốn có chi phí thấp để gia tăng lợi nhuận. Nguồn vốn ổn định với cơ cấu hợp lý - cơ cấu nguồn vốn huy động căn cứ theo cơ cấu cho vay và đầu tư của ngân hàng để tránh những rủi ro kỳ hạn. Cơ cấu huy động vốn hợp lý giúp ngân hàng tránh rủi ro thanh khoản khi môi trường kinh doanh biến động phức tạp. Quy mô và tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động ổn định - Quy mô nguồn vốn huy động phải phù hợp với quy mô hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Nếu môi trường kinh doanh diễn biến phức tạp, thì ngân hàng phải tăng quy mô nguồn vốn huy động để đáp ứng nhu cầu thanh khoản, duy trì dự trữ thanh khoản lớn hơn. Quy mô và tốc độ tăng trưởng huy động vốn phụ thuộc vào lãi suất, chính sách marketing, các hình thức huy động vốn... 5
2.1.2. Đặc điểm hoạt động huy động vốn NHTM huy động vốn nhàn rỗi từ các chủ thế khác nhau trong nền kinh tế phải có uy tín, tiềm lực tài chính để đảm bảo khả năng trả nợ vay đối với khách hàng. Sau đây là một số đặc điểm huy động vốn của các NHTM. Thứ nhất, yêu cầu vốn chủ sở hữu khoảng 8% tổng tài sản có qui đổi theo mức rủi ro (quy định của Basel). Các NHTM chủ yếu là đi vay để thực hiện các hoạt động cho vay và cung cấp các dịch vụ tài chính khác. Chính vì vậy, hoạt động huy động vốn rất quan trọng, NHTM huy động các nguồn vốn nhàn rỗi trên thị trường tài chính để từ đó cho vay và đầu tư. Do vậy, hiệu quả của huy động vốn của NHTM sẽ quyết định hiệu quả sử dụng nguồn vốn tiền tệ trong nền kinh tế. Thứ hai, các NHTM sử dụng nhiều biện pháp và công cụ khác nhau để huy động vốn như huy động vốn tiết kiệm ở các kỳ hạn, phát hành chứng khoán, đi vay từ các tổ chức tài chính khác trên thị trường liên ngân hàng và đi vay từ NHTW. Thứ ba, các NHTM thiết lập mạng lưới chi nhánh rộng khắp để huy động vốn và cung cấp các dịch vụ tài chính đối với các khách hàng trong nền kinh tế bao gồm mạng lưới hữu hình hoặc mạng lưới vô hình nhờ vào công nghệ thông tin. Điều này giúp các NHTM giảm được chi phí huy động vốn, gia tăng hiệu quả hoạt động kinhdoanh ngân hàng. 2.1.3. Vai trò hoạt động huy động vốn • Vai trò huy động vốn đối với nền kinh tế Các NHTM huy động nguồn vốn nhàn rỗi của các chủ thể thừa vốn trong nền kinh tế, từ đó góp phần gia tăng hiệu quả sử dụng vốn trong nền kinh tế.Trong nền kinh tế luôn luôn tồn tại một lượng tiền tạm thời nhàn rỗi do tính chất chu kỳ của quá trình sản xuất kinh doanh, quy mô lượng tiền này lớn hay nhỏ phụ thuộc vào quy mô, sự phát triển của nền kinh tế và thu nhập của người dân. NHTM với chức năngtrung gian tài chính sẽ huy động nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi trong nền kinh tế để cho vay và đầu tư, gia tăng hiệu quả của nguồn vốn tiền tệ trong nền kinh tế. 6
• Vai trò huy động vốn đối với khách hàng Các NHTM huy động vốn để cho vay, đáp ứng nhu cầu vốn đầu tư phát triển của các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, thúc đẩy sự phát triển kinh tế.Về nguyên tắc, Doanh nghiệp sử dụng vốn tự có để đầu tư phát triển doanh nghiệp. Thực tế, doanh nghiệpthường không đủ vốn để thực hiện các dự án đầu tư, để bù đắp cho số vốn thiếu hụt thì doanh nghiệp huy động vốn từ cách phát hành chứng khoán, điều này phụ thuộc vào sự phát triển của TTCK. Vì vậy, các doanh nghiệp thường đi vay vốn từ các NHTM. • Vai trò huy động vốn đối với việc kiểm soát tiền tệ NHTW kiểm soát lưu chuyển tiền tệ trong nền kinh tế thông qua hoạt động huy động vốn của các NHTM. NHTW thực thi CSTT để kiểm soát lưu chuyển tiền tệ trong nền kinh tế thông thông qua các NHTM. Nếu như hệ thống ngân hàng hoạt động hiệu quả, các nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế được huy động để cho vay và đầu tư thì sẽ ít xảy ra các hoạt động đầu cơ khiến thị trường tài chính diễn biến phứctạp.Các NHTM phải tuân thủ các chính sách tiền tệ của NHTW, thông qua hoạt động huy động vốn kiểm soát nguồn cung tiền trong nền kinh tế. • Vai trò huy động vốn đối với hoạt động kinh doanh ngân hàng Thông qua hoạt động huy động vốn, các NHTM tăng nguồn vốn, chủ động trong việc cho vay và tăng mức độ an toàn trong hoạt động kinh doanh ngân hàng. NHTM với chức năng trung gian tài chính, đi vay để cho vay và cung cấp các dịch vụ tài chính khác, nên vốn huy động quyết định hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. Nếu hoạt động huy động vốn không tốt, làm giảm hiệu quả hoạt động kinh doanh của NH, từ đó làm suy yếu năng lực cạnh tranh, an toàn thanh khoản của ngân hàng. Chính vì vậy, hoạt động huy động vốn tốt sẽ giúp ngân hàng hoạt độngkinh doanh an toàn và hiệu quả. 2.2. Quản lý hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại 2.2.1. Hoạch định chiến lược huy động vốn Hoạch định chiến lược HĐV của NHTM là một chương trình hoạt động tổng thể và dài hạn, nhằm tạo ra một bước phát triển nhất định trong công tác HĐV của 7
NH, là sự cam kết trước về các mục tiêu cơ bản, toàn diện trong HĐV mà NH cần phải đạt được và sự phân bổ các nguồn lực quan trọng để đạt được các mục tiêu đó trong môi trường hoạt động tương lai. • Mục tiêu chiến lược HĐV Xác định mục tiêu chiến lược trong HĐV là việc xác định mục đích mà NH muốn đạt được trong một thời kỳ hoạt động tương đối dài hạn. NH xác định mục tiêu chiến lược trong HĐV cần phải thỏa các yêu cầu sau: - Mục tiêu chiến lược HĐV ở NHTM phải đảm bảo tính cụ thể; Tính đo lường được; Tính thống nhất hay nhất quán; Tính khả thi; Tính linh hoạt; Tính thách thức. - Danh mục các mục tiêu bao gồm có 2 nhóm mục tiêu, những mục tiêu định tính (chất lượng sản phẩm dịch vụ HĐV của NH, uy tín của NH trên thị trường tài chính, vị thế của NH trên thị trường) và những mục tiêu định lượng (Qui mô nguồn vốn huy động, thị phần HĐV, cơ cấu nguồn vốn theo kỳ hạn, theo đối tượng KH, theo loại tiền…). - Phân lớp mục tiêu thành nhiều cấp bậc khác nhau như Mục tiêu doanh số, qui mô hoạt động (Doanh số huy động, số lượng chi nhánh mới; số lượng máy ATM; số lượng nhân viên tuyển dụng thêm; số lượng KH tăng thêm; số lượng TK được mở; số lượng dịch vụ cung ứng…); Mục tiêu chiếm lĩnh thị trường ( tỷ lệ thị phần HĐV (so với toàn ngành, so với đối thủ cạnh tranh, so với NH hàng đầu…); Loại KH gửi tiền; Phạm vi địa bàn HĐV); Mục tiêu về chất lượng hoạt động HĐV (Chất lượng dịch vụ NH; Chất lượng đội ngũ quản lý và nhân viên; Chất lượng công nghệ NH; Chất lượng truyền thông …) • Phân tích môi trường kinh doanh bên ngoài – Xác định cơ hội và nguy cơ Phân tích môi trường kinh doanh bên ngoài bao gồm môi trường vĩ mô, môi trường vi mô (Kinh tế; Chính trị, pháp luật và chính sách của Chính phủ; Văn hóa - xã hội; Công nghệ; Dân số; Yếu tố tự nhiên; Yếu tố quốc tế; các đối thủ cạnh tranh 8