Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:98

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề cơ bản về thanh toán điện tử tại ngân hàng, thực trạng hoạt động thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) để từ đó đề xuất một số giải pháp để phát triển thanh toán điện tử. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGUYỄN HỒNG NHỰT THÁI GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN (SACOMBANK) LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp.HCM, 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGUYỄN HỒNG NHỰT THÁI GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN (SACOMBANK) Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS LÊ THANH HÀ Tp.HCM, 2014
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài “Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu dùng để phân tích, đánh giá trong luận văn là trung thực và đều được trích nguồn rõ ràng. Tác giả Nguyễn Hồng Nhựt Thái
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG ..................................................................................4 1.1 TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ ....................................................4 1.1.1 Khái niệm về thanh toán điện tử ....................................................................4 1.1.2 Lợi ích của thanh toán điện tử........................................................................4 1.1.2.1 Lợi ích của nhà nước ..............................................................................4 1.1.2.2 Lợi ích của ngân hàng.............................................................................5 1.1.2.3 Lợi ích của người sử dụng ......................................................................6 1.1.3 Hạn chế của thanh toán điện tử ......................................................................7 1.1.3.1 Rủi ro đối với người sử dụng ..................................................................7 1.1.3.2 Rủi ro đối với các ngân hàng cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử .......7 1.1.4 Phương tiện thanh toán điện tử ......................................................................7 1.1.4.1 Thẻ ATM ..................................................................................................7 1.1.4.2 Thẻ tín dụng.............................................................................................9 1.1.4.3 Thẻ ghi nợ .............................................................................................11 1.1.4.4 Tiền điện tử ...........................................................................................11 1.1.4.5 Ví tiền điện tử ........................................................................................13
1.1.4.6 Séc điện tử .............................................................................................14 1.1.4.7 Hóa đơn điện tử.....................................................................................15 1.2 DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG ...............................15 1.2.1 Dịch vụ thanh toán qua POS ........................................................................15 1.2.2 Máy giao dịch tự động ATM .......................................................................17 1.2.3 Ngân hàng trực tuyến ...................................................................................17 1.2.4 Ngân hàng trên thiết bị di động....................................................................19 1.3 TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG ............................................................................................22 1.3.1 Quy mô dịch vụ ............................................................................................22 1.3.1.1 Tăng trưởng số lượng ...........................................................................22 1.3.1.2 Tăng trưởng doanh số, lợi nhuận..........................................................22 1.3.1.3 Tăng trưởng thị phần ............................................................................22 1.3.2 Chất lượng dịch vụ .......................................................................................23 1.3.2.1 Thủ tục đơn giản, nhanh .......................................................................23 1.3.2.2 Mạng lưới ATM, POS ...........................................................................23 1.3.2.3 Dễ sử dụng, ổn định ..............................................................................24 1.3.3 Kiểm soát rủi ro............................................................................................24 1.3.3.1 An toàn khi giao dịch ............................................................................24 1.3.3.2 Chính xác khi giao dịch ........................................................................24 KẾT LUẬN CHƯƠNG I ..........................................................................................25 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN .................................26 2.1 KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN ................26
2.1.1 Thông tin chung ...........................................................................................26 2.1.2 Lịch sử hình thành và phát triển...................................................................27 2.1.3 Cơ cấu tổ chức..............................................................................................29 2.1.4 Tổng quan hoạt động kinh doanh .................................................................30 2.1.4.1 Tổng tài sản ...........................................................................................30 2.1.4.2 Huy động ...............................................................................................31 2.1.4.3 Cho vay..................................................................................................32 2.1.4.4 Kết quả kinh doanh ...............................................................................33 2.2 KHÁI QUÁT VỀ DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM ......34 2.2.1 Thống kê thị trường thẻ thanh toán phát triển qua các năm ........................34 2.3.3 Mạng lưới ATM và POS phát triển qua các năm.........................................36 2.2.3 Thống kê dịch vụ Ngân hàng trực tuyến ......................................................36 2.3 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN ....................................................38 2.3.1 Thực trạng về quy mô ..................................................................................38 2.3.1.1 Về thẻ phát hành ...................................................................................38 2.3.1.2 Về máy giao dịch tự động ATM và POS ...............................................40 2.3.1.3 Về ngân hàng trực tuyến .......................................................................41 2.3.2 Thực trạng về chất lượng dịch vụ ................................................................43 2.3.2.1 Về thủ tục phát hành thẻ .......................................................................43 2.3.2.2 Về sử dụng thẻ .......................................................................................44 2.3.2.3 Về sự cố thẻ thanh toán .........................................................................46 2.3.2.4 Về chăm sóc khách hàng .......................................................................47 2.3.3 Thực trạng về rủi ro......................................................................................50
2.4 ĐÁNH GIÁ TỔNG QUÁT VỀ DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN ....................................................50 2.4.1 Những kết quả đạt được ...............................................................................50 2.4.1.1 Cơ sở hạ tầng phục vụ thanh toán điện tử được thiết lập.....................50 2.4.1.2 Thẻ thanh toán từng bước được mở rộng .............................................50 2.4.1.3 Số lượng khách hàng và doanh số tăng qua các năm ...........................51 2.4.1.4 Đa dạng hóa dịch vụ và sản phẩm ........................................................51 2.4.2 Những vấn đề tồn tại ....................................................................................51 2.4.2.1 Mạng lưới thanh toán điện tử còn khá khiêm tốn .................................51 2.4.2.2 Chất lượng dịch vụ chưa phong phú .....................................................52 2.4.2.3 Công tác tiếp thị các sản phẩm chưa đem lại hiệu quả cao .................52 2.4.3 Nguyên nhân ................................................................................................52 2.4.3.1 Nguyên nhân khách quan ......................................................................52 2.4.3.2 Nguyên nhân chủ quan ..........................................................................54 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .........................................................................................55 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN ........................................56 3.1 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN ....................................................56 3.2 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN ................................................................57 3.2.1 Nhóm giải pháp hoàn thiện hạ tầng công nghệ tại ngân hàng .....................57 3.2.1.1 Cải thiện hệ thống ngân hàng lõi ..........................................................57 3.2.1.2 Tích cực chuyển đổi sang thẻ Chip .......................................................58 3.2.2 Nhóm giải pháp phát triển mạng lưới thanh toán điện tử ............................58
3.2.2.1 Mở rộng mạng lưới chấp nhận thẻ........................................................58 3.2.2.2 Nâng cao tiện ích của thẻ thanh toán ...................................................59 3.2.2.3 Liên kết giữa Sacombank và doanh nghiệp kinh doanh .......................59 3.2.2.4 Đẩy mạnh liên kết và hợp tác với các tổ chức thẻ ................................60 3.2.2.5 Cung cấp dịch vụ hộ thu hóa đơn thanh toán .......................................60 3.2.3 Nhóm giải pháp về nhân sự..........................................................................61 3.2.3.1 Đào tạo nhân viên .................................................................................61 3.2.3.2 Tổ chức sắp xếp nhân viên ....................................................................61 3.2.4 Nhóm giải pháp chăm sóc khách hàng.........................................................61 3.2.4.1 Xây dựng tiêu chuẩn, chính sách phục vụ khách hàng .........................61 3.2.4.2 Thành lập bộ phận chăm sóc khách hàng chuyên biệt .........................62 3.2.5 Nhóm giải pháp tiếp thị dịch vụ ...................................................................62 3.2.5.1 Chính sách về sản phẩm thẻ ..................................................................62 3.2.5.2 Chính sách khách hàng phù hợp ...........................................................63 3.2.5.3 Các hoạt động quảng cáo .....................................................................63 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ........................................................................................64 3.3.1 Kiến nghị với Ngân hàng nhà nước .............................................................64 3.3.1.1 Hoàn thiện khung pháp lý .....................................................................64 3.3.1.2 Nâng cao vai trò của Hiệp hội Ngân hàng ...........................................64 3.3.2 Kiến nghị với Chính phủ ..............................................................................65 3.3.2.1 Tuyên truyền và phổ biến kiến thức về thanh toán điện tử ...................65 3.3.2.1 Hỗ trợ thuế, phí thanh toán điện tử.......................................................66 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .........................................................................................67 KẾT LUẬN ...............................................................................................................68
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ATM Máy giao dịch tự động IB Ngân hàng trực tuyến (Internet Banking) CNTT Công nghệ thông tin ĐVCNT Đơn vị chấp nhận thẻ GDĐT Giao dịch điện tử NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại POS Thiết bị chấp nhận thẻ (Point of Sale) TGTT Trung gian thanh toán TMCP Thương mại cổ phần TMĐT Thương mại điện tử TTĐT Thanh toán điện tử TTKDTM Thanh toán không dùng tiền mặt
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 1.1 Cấu trúc thẻ tín dụng .................................................................................10 Bảng 2.1 Thông tin chung về Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín ...................26 Bảng 2.2 Các sự kiện tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín ...........................27 Bảng 2.3 Danh sách 10 ngân hàng dẫn đầu về số lượng thẻ.....................................35 Bảng 2.4 Danh sách các dịch vụ gia tăng Ngân hàng cung cấp cho khách hàng ....37 Bảng 2.5 Thông tin chung về mẫu khảo sát ..............................................................43 Biểu đồ 2.1 Tổng tài sản qua các năm ......................................................................30 Biểu đồ 2.2 Huy động qua các năm ..........................................................................31 Biểu đồ 2.3 Cho vay qua các năm .............................................................................33 Biểu đồ 2.4 Kết quả kinh doanh qua các năm...........................................................34 Biểu đồ 2.5 Số lượng thẻ phát hành qua các năm .....................................................35 Biểu đồ 2.6 Số lượng máy ATM và POS triển khai qua các năm ............................36 Biểu đồ 2.7 Số lượng thẻ của Sacombank qua các năm ...........................................38 Biểu đồ 2.8 Doanh thu và lợi nhuận thẻ của Sacombank qua các năm ....................39 Biểu đồ 2.9 Thị phần thẻ thanh toán của Sacombank ...............................................39 Biểu đồ 2.10 Số lượng ATM và POS của Sacombank qua các năm ........................40 Biểu đồ 2.11 Thị phần POS của Sacombank ............................................................41 Biểu đồ 2.12 Lượng người sử dụng IB của Sacombank qua các năm ......................42 Biểu đồ 2.13 Doanh thu IB của Sacombank qua các năm ........................................42 Biểu đồ 2.14 Tỷ lệ khách hàng đánh giá thủ tục phát hành thẻ ................................44 Biểu đồ 2.15 Tỷ lệ khách hàng sử dụng thẻ thanh toán ............................................45 Biểu đồ 2.16 Lý do khách hàng không sử dụng thẻ để thanh toán ...........................45 Biểu đồ 2.17 Mục đích sử dụng thẻ ..........................................................................46 Biểu đồ 2.18 Sự cố thẻ ..............................................................................................47 Biểu đồ 2.19 Chăm sóc khách hàng ..........................................................................48 Biểu đồ 2.20 Khách hàng cập nhật các chương trình khuyến mãi............................49
Biểu đồ 2.21 Các loại hình khuyến mãi ....................................................................49
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH Sơ đồ 2.1 Tổ chức tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín ...............................29 Hình 1.1. Thẻ ATM do Ngân hàng Vietcombank phát hành ......................................8 Hình 1.2 Thẻ Ghi nợ do Ngân hàng Sacombank phát hành .....................................11 Hình 1.3 Trạm kiểm soát hành khách đi tàu điện ngầm tại Singapore .....................12 Hình 1.4 Dịch vụ ví điện tử Momo ...........................................................................13 Hình 1.5 Thiết bị chấp nhận thẻ POS........................................................................16 Hình 1.6 Máy giao dịch tự động ATM .....................................................................17 Hình 1.7 Ngân hàng trực tuyến của Sacombank ......................................................18 Hình 1.8 Ứng dụng Mobile Banking của Ngân hàng Eximbank ..............................21
1 MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Sự thâm nhập mạnh mẽ của công nghệ thông tin, điện tử viễn thông vào lĩnh vực ngân hàng đã tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ mới với hàm lượng công nghệ cao, trong đó có dịch vụ thanh toán điện tử. Thanh toán điện tử mang lại nhiều lợi ích cho đất nước: nhanh chóng, tiện lợi, rút ngắn thời gian giao dịch, giảm bớt lưu lượng tiền mặt lưu thông trong nền kinh tế, nâng cao năng lực điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng nhà nước, tăng cường tính minh bạch tài chính... Tuy nhiên, thực tiễn những năm qua chưa chứng tỏ được thế mạnh và sự tiện dụng của thanh toán điện tử trong đời sống xã hội. Ngày nay, các hoạt động thanh toán điện tử đã có nhiều sự chuyển biến với sự ra đời của nhiều phương tiện thanh toán mới, hiện đại như: thẻ ATM, thẻ tín dụng, ví điện tử. Bên cạnh đó, các ngân hàng còn cung cấp nhiều dịch vụ thanh toán điện tử như: thanh toán qua POS, Internet Banking, Mobile Banking... Tuy nhiên, thanh toán điện tử hiện nay còn rất hạn chế so với tiềm năng của nó, do đặc thù của nền kinh tế Việt Nam là sử dụng tiền mặt, và đa số doanh nghiệp, người dân chưa quen sử dụng hình thức thanh toán mới này. Dịch vụ thanh toán điện tử là một trong những dịch vụ cốt yếu, chiến lược tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank). Để có thể duy trì ổn định và tăng trưởng thị phần trong lĩnh vực này, Sacombank cần phải có những hành động để hoàn thiện quản trị dịch vụ của mình. Song thực tiễn phát triển dịch vụ thanh toán điện tử của Sacombank vẫn còn nhiều khó khăn và hạn chế. Việc tìm ra các giải pháp nhằm thúc đấy phát triển dịch vụ thanh toán điện tử, khẳng định vị thế, thương hiệu của mình trong thời kỳ cạnh tranh, hội nhập và phát triển vẫn đang là một vấn đề khá cấp thiết. Vì lý do trên, tác giả quyết định chọn đề tài: “Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)” để nghiên cứu.
2 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề cơ bản về thanh toán điện tử tại ngân hàng, thực trạng hoạt động thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) để từ đó đề xuất một số giải pháp để phát triển thanh toán điện tử. Mục tiêu cụ thể của luận văn là: - Hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề cơ bản về thanh toán điện tử. - Phân tích thực trạng hoạt động dịch vụ thanh toán điện tử của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) trong thời gian qua, dựa trên các số liệu thống kê để chỉ ra những kết quả đạt được và những vấn đề còn tồn tại, làm cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các giải pháp. - Đề xuất những giải pháp thiết thực để phát triển dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank). 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến việc phát triển dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín. Phạm vi nghiên cứu: - Về mặt lý luận: Luận văn tập trung tìm hiểu và hệ thống hóa cơ sở lý luận về sự phát triển của dịch vụ thanh toán điện tử của các NHTM hiện đại với sự ứng dụng công nghệ thông tin, viễn thông. - Về mặt thực tiễn: Luận văn nghiên cứu trong phạm vi hoạt động của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) trên cơ sở hệ thống số liệu thu thập và xử lý trong thời gian từ năm 2011 đến 2013. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu: thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp. Số liệu được tham khảo từ các bài tổng kết và phân tích trên các báo cáo, tạp chí, website và các văn bản pháp luật của Nhà nước. 5. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục đính kèm, luận văn gồm 3 chương chính sau:
3 - Chương 1: Những vấn đề cơ bản về dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng. - Chương 2: Thực trạng hoạt động dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín. - Chương 3: Giải pháp và kiến nghị phát triển dịch vụ thanh toán điện tử tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín.
4 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ DỊCH VỤ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI NGÂN HÀNG 1.1 TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN ĐIỆN TỬ 1.1.1 Khái niệm về thanh toán điện tử Thanh toán là một thuật ngữ diễn tả việc chuyển giao một khoản tiền từ một chủ thể này sang một chủ thể khác. Thanh toán điện tử là phương thức thanh toán thông qua các phương tiện điện tử để truyền các thông điệp điện tử, chứng từ điện tử giúp cho quá trình thanh toán diễn ra nhanh chóng. Quá trình thanh toán điện tử sử dụng các phương tiện điện tử và công nghệ thanh toán tài chính (ví dụ: mã hoá số thẻ tín dụng, ví điện tử, séc điện tử...) giữa ngân hàng, trung gian và các đối tượng tham gia hợp pháp. Thanh toán điện tử được thực hiện qua mạng máy tính kết nối với các đơn vị thành viên tham gia thanh toán. Việc sử dụng mạng để chuyển những chứng từ điện tử, dữ liệu tài chính điện tử giúp cho việc thực hiện thanh toán nhanh chóng, mở rộng khoảng cách và phạm vi thanh toán giữa các ngân hàng, doanh nghiệp, người tiêu dùng trên phạm vi quốc gia và thế giới. 1.1.2 Lợi ích của thanh toán điện tử 1.1.2.1 Lợi ích của nhà nước Nâng cao năng lực điều hành chính sách tiền tệ của NHNN: hệ thống thanh toán điện tử nhanh và hiệu quả giúp NHNN thực thi chính sách tiền tệ một cách hữu hiệu. Vì nó cung cấp hệ thống chuyển tải nhanh, chính xác các luồng vốn, làm cân bằng lãi suất trên các khu vực hoặc thị trường trong nước ngay trong ngày; giúp NHNN theo dõi, đánh giá, giám sát được khả năng vốn khả dụng của từng NHTM. Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: hệ thống thanh toán điện tử phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, cá nhân thực hiện giao dịch dễ dàng và nhanh chóng. Nó thúc đẩy lưu thông hàng hoá, tiết kiệm chi phí lưu thông, tăng tốc độ luân chuyển vốn trong nền kinh tế, giảm vốn tồn đọng ở khâu thanh toán, giảm thiểu rủi ro. Thông qua hoạt động thanh toán, ngân hàng sẽ đánh giá được tiềm
5 năng và khả năng phát triển của từng lĩnh vực, từng ngành nghề; từ đó có định hướng đầu tư hợp lý và góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của nền kinh tế. Khuyến khích phát triển các trung gian tài chính: thanh toán điện tử thường phải qua nhiều bước trung gian do việc tổ chức, vận hành hệ thống này khá phức tạp và tốn kém. Vì vậy, các doanh nghiệp thường có xu hướng sử dụng các trung gian tài chính chuyên nghiệp để hỗ trợ về các vấn đề này. Xuất phát từ nhu cầu thực tế, nó giúp hệ thống trung gian tài chính có cơ hội để phát triển. Tăng cường minh bạch tài chính: lưu giữ và thống kê trong thanh toán điện tử đơn giản, có độ chính xác cao nên nhà quản lý có thể dễ dàng theo dõi và quản lý các thông số tài chính có yêu cầu. Dễ phát hiện các hoạt động buôn lậu, rửa tiền, tham nhũng của hoạt động kinh tế ngầm. Thanh toán điện tử sẽ góp phần nâng cao kỷ luật tài chính, chống tham nhũng nhờ minh bạch hóa các khoản thanh toán trong nền kinh tế. 1.1.2.2 Lợi ích của ngân hàng Đa dạng hoá dịch vụ và sản phẩm: dịch vụ ngân hàng đang vươn tới từng người dân. Đó là dịch vụ ngân hàng tiêu dùng và bán lẻ. Ngân hàng điện tử với sự trợ giúp của công nghệ thông tin, nó cho phép tiến hành các giao dịch với tốc độ cao và liên tục. Các ngân hàng có thể cung cấp thêm các dịch vụ mới cho khách hàng như: thanh toán qua POS, Phone banking, Home banking, Internet banking, chuyển tiền, rút tiền, thanh toán tự động... Giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh doanh: giao dịch qua mạng Internet giúp thu giảm thời gian tác nghiệp, chuẩn hóa các thủ tục, quy trình, nâng cao hiệu quả tìm kiếm và xử lý chứng từ. Máy giao dịch tự động ATM có thể làm việc 24/7 và tương đương với một chi nhánh ngân hàng truyền thống. Ngân hàng có thể mở rộng thị trường thông qua ngân hàng điện tử, thay vì mở nhiều chi nhánh ở các khu vực khác nhau. Nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo nét riêng trong kinh doanh: ngân hàng điện tử giúp các ngân hàng tạo, duy trì hệ thống khách hàng rộng rãi và bền vững. Thay vì phải xếp hàng và chờ rút tiền tại chi nhánh của một ngân hàng; khách hàng
6 có thể đi tới một máy giao dịch tự động ATM của ngân hàng và thực hiện giao dịch. Thế mạnh về dịch vụ ngân hàng điện tử cũng là một đặc điểm để các ngân hàng hiện đại tạo dựng nét riêng cho mình. Thực hiện chiến lược toàn cầu hóa: một lợi ích quan trọng khác mà ngân hàng điện tử đem lại đó là việc ngân hàng có thể thực hiện chiến lược toàn cầu hoá, chiến lược mở rộng mà không cần phải mở thêm chi nhánh. Ngân hàng có thể vừa tiết kiệm chi phí, do không phải thiết lập quá nhiều các trụ sở hoặc văn phòng, nhân sự gọn nhẹ hơn, đồng thời lại có thể phục vụ một khối lượng khách hàng lớn hơn. Internet một phương tiện có tính kinh tế cao, giúp các ngân hàng có thể mở rộng hoạt động kinh doanh của mình ra các quốc gia khác, mà không cần đầu tư nhiều vào trụ sở hoặc cơ sở hạ tầng. 1.1.2.3 Lợi ích của người sử dụng Dễ dàng khi đi mua sắm: có thể sử dụng thẻ để thanh toán hàng hóa dịch vụ một cách dễ dàng, không cần phải mang theo tiền mặt, cũng như hạn chế được các khó khăn của việc tiêu dùng tiền mặt mang lại như: khó khăn trong việc thanh toán những hàng hóa có giá trị lớn, tiền giả, tiền không đủ giá trị lưu hành... Tiết kiệm được thời gian và chi phí: đối với các giao dịch ngân hàng từ Internet được thực hiện và xử lý một cách nhanh chóng và chính xác. Khách hàng không cần phải đến văn phòng giao dịch của ngân hàng. Phí giao dịch ngân hàng điện tử hiện được đánh giá là ở mức thấp nhất so với các phương tiện giao dịch khác. Các ngân hàng có thể tiết kiệm được chi phí khi triển khai ngân hàng điện tử. Vì vậy, chi phí mà khách hàng phải trả cũng giảm đi rất nhiều. Thông tin liên lạc với ngân hàng nhanh hơn và hiệu quả hơn: các hoạt động mua sắm, thanh toán điện tử của khách hàng sẽ được chuyển nhanh vào tài khoản của khách hàng tại ngân hàng. Thông qua máy vi tính hoặc thiết bị di động kết nối mạng với ngân hàng, khách hàng có thể kiểm tra số dư tài khoản, thanh toán hóa đơn dịch vụ, thanh toán thẻ tín dụng, và kể cả kinh doanh chứng khoán với ngân hàng một cách nhanh nhất.
7 1.1.3 Hạn chế của thanh toán điện tử An toàn luôn là yêu cầu hàng đầu cho các giao dịch tài chính qua các mạng máy tính. Và đây sẽ là mục tiêu cho các loại tội phạm: những người sử dụng thẻ tín dụng trái phép, các hacker, những người lừa đảo... Do đó, có thể gây rủi ro đối với người sử dụng và đơn vị cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử. 1.1.3.1 Rủi ro đối với người sử dụng Do việc thanh toán khá dễ dàng qua môi trường Internet. Người mua có thể ngồi tại nhà hay văn phòng thực hiện đặt hàng và thanh toán tiền hàng. Sau đó, nhà cung cấp sẽ chuyển hàng đến cho họ. Do có độ trễ về thời gian giữa thanh toán và nhận hàng, nên người mua có thể gặp rủi ro nếu người bán không cung cấp hàng hóa, dịch vụ đúng như đã cam kết; hoặc có thể gặp phải vấn đề mất tiền trong tài khoản; thông tin cá nhân bị các đối tượng xấu sử dụng cho các mục đích không tốt. 1.1.3.2 Rủi ro đối với các ngân hàng cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử Các ngân hàng cung cấp dịch vụ thanh toán luôn có nhiều thông tin khách hàng, và đây cũng là mục tiêu tấn công của tội phạm. Tội phạm có thể dùng nhiều thủ đoạn khác nhau để thu thập thông tin như: dùng máy cà thẻ ghi trộm thông tin thẻ tín dụng, phát tán virus, phần mềm gián điệp... để đánh cắp thông tin khách hàng. Từ đó, chúng có thể thực hiện các hành vi giao dịch bất hợp pháp để mang lại lợi ích cho riêng mình, đồng thời gây thiệt hại cho ngân hàng cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử. 1.1.4 Phương tiện thanh toán điện tử 1.1.4.1 Thẻ ATM Là một phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt do Ngân hàng phát hành, dùng để rút tiền và thực hiện nhiều dịch vụ tài chính khác tại các máy giao dịch tự động ATM. Thẻ ATM được dùng để thực hiện các giao dịch tự động như: kiểm tra tài khoản, rút tiền, chuyển khoản, thanh toán hóa đơn... từ máy giao dịch tự động ATM. Loại thẻ này cũng được chấp nhận như một phương thức thanh toán không dùng tiền mặt tại các điểm thanh toán có chấp nhận thẻ.