Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp phát triển nguồn nhân lực của công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên dịch vụ môi trường đô thị Đồng Nai đến năm 2020

Chia sẻ: Dsfcf Dsfcf | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

979
lượt xem 467
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp phát triển nguồn nhân lực của công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên dịch vụ môi trường đô thị Đồng Nai đến năm 2020 nhằm trình bày cơ sở lý luận, phân tích thực trạng, giải pháp phát triển nguồn nhân lực của công ty. Để nắm vững nội dung chi tiết mời các bạn cùng tham khảo tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp phát triển nguồn nhân lực của công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên dịch vụ môi trường đô thị Đồng Nai đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  TRẦN VÕ HOÀI HƯƠNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CỦA CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN DỊCH VỤ MÔI TRƯỜNG ĐÔ THỊ ĐỒNG NAI ĐẾN NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ: 60.34.05 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS NGUYỄN VĂN DŨNG TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2012
i L I C M ƠN Xin trân tr ng g i l i c m ơn sâu s c n Quý Th y Cô trư ng i h c Kinh t TP. H Chí Minh trong th i gian qua ã dìu d t và t n tình truy n t cho em nh ng ki n th c, kinh nghi m vô cùng quý báu mà em có ư c k t qu ngày hôm nay. Xin trân tr ng c m ơn TS. Nguy n Văn Dũng, ngư i hư ng d n khoa h c c a lu n văn, ã hư ng d n t n tình và giúp em v m i m t hoàn thành lu n văn. Xin trân tr ng c m ơn Quý Th y Cô Khoa Qu n tr kinh doanh, Khoa Sau i h c ã hư ng d n và giúp em trong quá trình th c hi n lu n văn. Xin trân tr ng c m ơn toàn th cán b , công nhân viên Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai ã dành chút th i gian th c hi n phi u i u tra v doanh nghi p giúp tôi có s li u phân tích và ánh giá; s n sàng cung c p thông tin, tài li u và h p tác trong quá trình th c hi n lu n văn. Em xin kính chúc Quý Th y Cô nhà trư ng cùng toàn th cán b , công nhân viên Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai luôn d i dào s c kh e và t ư c nh ng thành công trong công vi c. Tác gi lu n văn Tr n Võ Hoài Hương
ii L I CAM OAN Tôi xin cam oan lu n văn “Gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c t i Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai” là công trình nghiên c u c a riêng tôi. T t c các n i dung c a lu n văn này hoàn toàn ư c hình thành và phát tri n t nh ng quan i m c a chính cá nhân tôi, dư i s hư ng d n khoa h c c a TS. Nguy n Văn Dũng. Các s li u và k t qu có ư c trong lu n văn t t nghi p là hoàn toàn trung th c. Tác gi lu n văn Tr n Võ Hoài Hương
iii M CL C Trang L I C M ƠN................................................................................................................ i L I CAM OAN......................................................................................................... ii M C L C.................................................................................................................... iii DANH M C CÁC KÝ HI U, CH VI T T T .................................................... vii DANH M C CÁC B NG, BI U ............................................................................ viii DANH M C CÁC HÌNH V , TH .................................................................... ix PH N M U........................................................................................................... 1 Chương 1: CƠ S LÝ LU N V PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C TRONG DOANH NGHI P ........................................................................................ 4 1.1. Khái ni m v phát tri n ngu n nhân l c ............................................................ 4 1.2. Phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p ................................................. 5 1.2.1. c i m c a phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p ........................ 5 1.2.2. Các nhân t ch y u nh hư ng n phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p................................................................................................................. 7 1.2.2.1. Các nhân t bên ngoài doanh nghi p........................................................ 7 1.2.2.2. Các nhân t bên trong doanh nghi p ........................................................ 9 1.2.3. N i dung phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p ............................. 12 1.2.3.1. m b o ngu n nhân l c v s lư ng và cơ c u phù h p ................ 12 1.2.3.2. Nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c ..................................................... 13 1.2.3.3. Phát tri n trình lành ngh .................................................................. 15 1.2.3.4. Phát tri n k năng làm vi c nhóm .......................................................... 15 1.3. Ngu n nhân l c c a t nh ng Nai hi n nay ................................................... 16 1.4. Bài h c kinh nghi m phát tri n ngu n nhân l c m t s doanh nghi p trong nư c................................................................................................................... 17 Tóm t t chương 1 ....................................................................................................... 19
iv Chương 2: PHÂN TÍCH TH C TR NG PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C C A CÔNG TY TNHH M T THÀNH VIÊN D CH V MÔI TRƯ NG Ô TH NG NAI......................................................................................................... 21 2.1. Gi i thi u khái quát v Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai............................................................................................. 21 2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n ............................................................ 21 2.1.2. Ch c năng nhi m v ................................................................................... 22 2.1.3. Vai trò c a Công ty trong ngành môi trư ng t i t nh ng Nai .............. 23 2.1.4. Cơ c u t ch c b máy c a Urenco Dong Nai .......................................... 24 2.1.5. K t qu ho t ng kinh doanh c a Urenco Dong Nai .............................. 26 2.2. Phân tích th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c t i Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai ................................................... 27 2.2.1. S lư ng và cơ c u ngu n nhân l c c a Urenco Dong Nai .......................... 28 2.2.2. Ch t lư ng ngu n nhân l c c a Urenco Dong Nai ....................................... 32 2.2.2.1. V th l c................................................................................................ 32 2.2.2.2. V trình chuyên môn nghi p v ........................................................ 33 2.2.2.3. V o c, tác phong c a ngu n nhân l c............................................ 39 2.2.2.4. V ch t lư ng công vi c c a ngu n nhân l c ........................................ 41 2.2.3. Phát tri n trình lành ngh c a ngư i lao ng.......................................... 47 2.2.4. Kh năng làm vi c theo nhóm c a ngu n nhân l c ....................................... 48 2.3. ánh giá chung v phát tri n ngu n nhân l c c a Urenco Dong Nai ........... 49 2.3.1. K t qu t ư c và nguyên nhân ................................................................... 49 2.3.2.1. K t qu t ư c..................................................................................... 49 2.3.2.2. Nguyên nhân........................................................................................... 50 2.3.3. T n t i, h n ch và nguyên nhân..................................................................... 52 2.3.3.1. T n t i, h n ch ...................................................................................... 52 2.3.3.2. Nguyên nhân........................................................................................... 53 Tóm t t chương 2 ....................................................................................................... 55
v Chương 3: GI I PHÁP PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C C A CÔNG TY TNHH M T THÀNH VIÊN D CH V MÔI TRƯ NG Ô TH NG NAI N NĂM 2020.......................................................................................................... 57 3.1. Quan i m và m c tiêu phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai n năm 2020........................... 57 3.1.1. Quan i m phát tri n ngu n nhân l c ............................................................ 57 3.1.2. M c tiêu phát tri n ngu n nhân l c................................................................ 58 3.2. Gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai n năm 2020.............................................. 59 3.2.1. Gi i pháp m b o ngu n nhân l c v s lư ng và cơ c u phù h p ....... 59 3.2.1.1. Nâng cao ch t lư ng công tác tuy n d ng ............................................. 59 3.2.1.2. Hoàn thi n công tác ho ch nh ngu n nhân l c phù h p chi n lư c phát tri n c a Urenco Dong Nai .................................................................................. 61 3.2.1.3. y m nh ng d ng công ngh thông tin vào công tác qu n tr ngu n nhân l c t hi u qu cao hơn................................................................................. 62 3.2.2. Gi i pháp nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c ............................................ 62 3.2.2.1. T ch c l i các ho t ng c a phòng Nhân s - Hành chính................. 62 3.2.2.2. Hoàn thi n vi c b trí, th c hi n công vi c c a nhân viên b n phòng nghi p v : Kinh doanh, K thu t, Tài chính – K toán, Nhân s - Hành chính.......... 64 3.2.2.3. Hoàn thi n năng l c phát tri n ngu n nhân l c c a l c lư ng qu n lý . 66 3.2.2.4. Xây d ng k ho ch trung và ng n h n v ào t o, ào t o l i và phát tri n ngu n nhân l c .................................................................................................... 67 3.2.2.5. Hoàn thi n h th ng ki m tra, ánh giá công tác ào t o, b i dư ng ngu n nhân l c............................................................................................................. 70 3.2.2.6. Xây d ng tiêu chu n các ch c danh và b ng mô t công vi c............... 70 3.2.2.7. ào t o i ngũ nhân viên tr có năng l c chuyên môn làm l c lư ng nòng c t k th a cho ngu n nhân l c c a Urenco Dong Nai ...................................... 72 3.2.2.8. nh hư ng phát tri n ngh nghi p và cơ h i thăng ti n ....................... 72
vi 3.2.2.9. Nâng cao hi u qu ho t ng c a các t ch c ng, Công oàn và oàn thanh niên trong công tác phát tri n ngu n nhân l c ......................................... 73 3.2.2.10. C i thi n môi trư ng làm vi c và ch ãi ng ................................. 75 3.2.3. Gi i pháp phát tri n trình lành ngh cho ngư i lao ng......................... 80 3.2.4. Gi i pháp nâng cao kh năng làm vi c nhóm cho ngu n nhân l c .............. 81 3.3. Ki n ngh .............................................................................................................. 82 3.3.1. Ki n ngh i v i Nhà nư c ............................................................................. 82 3.3.2. Ki n ngh i v i Hi p h i Môi trư ng và các khu công nghi p Vi t Nam .. 83 3.3.3. Ki n ngh i v i y ban nhân dân t nh ng Nai ........................................ 83 Tóm t t chương 3 ....................................................................................................... 84 K T LU N................................................................................................................. 85 TÀI LI U THAM KH O............................................................................................I PH L C..................................................................................................................... II
vii DANH M C CÁC KÝ HI U, CH VI T T T CB.CNV : Cán b , công nhân viên NNL : Ngu n nhân l c SXKD : S n xu t kinh doanh UBND : y ban nhân dân Urenco Dong Nai: Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai. WTO : World Trade Organization: T ch c thương m i th gi i
viii DANH M C CÁC B NG, BI U Trang B ng 2.1 : K t qu kinh doanh c a Urenco Dong Nai t năm 2006 – 2010 .............26 B ng 2.2 : Di n bi n tình hình lao ng t i Urenco Dong Nai .................................28 B ng 2.3 : Cơ c u lao ng theo gi i tính t i th i i m 30/6/2011 ..........................29 B ng 2.4 : Cơ c u lao ng theo tu i t i th i i m 30/6/2011.............................30 B ng 2.5 : K t qu khám s c kh e nh kỳ qua các năm..........................................32 B ng 2.6 : Cơ c u lao ng theo trình c a Urenco Dong Nai ..............................33 B ng 2.7 : Cơ c u lao ng theo năm l c lư ng ch y u..........................................34 B ng 2.8 : Chi phí ào t o qua các năm ....................................................................37 B ng 2.9 : Tình hình ào t o t i Urenco Dong Nai ...................................................38 B ng 2.10 : Th ng kê các chương trình ào t o c a Công ty t năm 2006 – 2010 ..38 B ng 2.11 : Tình hình k lu t c a Công ty t năm 2006 – 2010...............................40 B ng 2.12 : T l lao ng áp ng yêu c u công vi c theo lo i công vi c .............41 B ng 2.13 : K t qu bình xét thi ua qua các năm ....................................................42 B ng 2.14 : Thu nh p bình quân c a ngư i lao ng qua các năm...........................47 B ng 2.15 : Nh n xét c a khách hàng v cung cách ph c v c a công nhân ...........55
ix DANH M C CÁC HÌNH V , TH Trang Hình 2.1 : Sơ t ch c công ty ..............................................................................25 Hình 2.2 : Bi u tăng trư ng ngu n nhân l c c a Urenco Dong Nai ....................29 Hình 2.3 : Bi u th hi n thu nh p c a ngư i lao ng qua các năm ....................47
1 PH N M U 1. Tính c p thi t c a tài T xưa n nay con ngư i là i tư ng nghiên c u, là v n trung tâm c a m i ngành khoa h c. Trong b t kỳ ch nào, con ngư i cũng u ư c xác nh là m c tiêu và ng l c phát tri n xã h i. Xã h i ngày càng phát tri n, nh n th c c a con ngư i ngày càng sâu r ng hơn, các v n xung quanh con ngư i ngày càng ph c t p hơn. Vì v y vi c nghiên c u con ngư i cũng òi h i chi u sâu hơn, khó khăn hơn và c n thi t hơn. Trong th i i ngày nay, ngu n nhân l c ư c xem là ngu n l c c a m i ngu n l c, gi v trí trung tâm trong toàn b quá trình công nghi p hóa, hi n i hóa. ph m vi doanh nghi p, ngu n nhân l c ư c xem là ngu n tài nguyên quý giá, quy t nh s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p. Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai là m t doanh nghi p ho t ng công ích c a t nh ng Nai, cung c p các d ch v công c ng ô th , ngành ngh kinh doanh c a công ty hi n nay ang ư c xã h i r t quan tâm. Làm th nào nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c c a công ty phù h p v i m c tiêu phát tri n c a công ty trong th i gian t i là v n ang ư c lãnh o công ty h t s c quan tâm. V i mong mu n tìm gi i pháp góp ph n vào vi c xây d ng i ngũ lao ng t i Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai c v s lư ng l n ch t lư ng và s n nh ngu n nhân l c lâu dài, tác gi ch n tài “Gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai n năm 2020” làm tài t t nghi p. 2. M c tiêu nghiên c u - Nghiên c u và làm sáng t nh ng lý lu n cơ b n v phát tri n ngu n nhân l c c a doanh nghi p; t ó xu t các n i dung phát tri n ngu n nhân l c c a doanh nghi p phù h p v i i u ki n th c t hi n nay. - Phân tích và ánh giá th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai nh m xác nh nh ng
2 i m m nh, i m y u, thu n l i, khó khăn làm ti n cho vi c xu t các gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c cho công ty. - xu t các gi i pháp ch y u và cơ b n nh t phát tri n, nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai sao cho phù h p v i chi n lư c phát tri n c a công ty n năm 2020 và x ng t m v i doanh nghi p lo i I tr c thu c UBND t nh ng Nai. 3. i tư ng và ph m vi nghiên c u 3.1. i tư ng nghiên c u - i tư ng nghiên c u c a tài là cán b , nhân viên (còn g i là lao ng gián ti p) và công nhân (còn g i là lao ng tr c ti p) c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai. 3.2. Ph m vi nghiên c u - Không gian: tài ch n nghiên c u toàn b cán b , nhân viên và m t ph n công nhân t i Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai; c th như sau: +H i ng thành viên – Ban T ng giám c – Ki m soát viên công ty; + Giám c lĩnh v c, phó phòng nghi p v ; + Trư ng, phó các b ph n s n xu t kinh doanh; + Nhân viên các b ph n tr c thu c. + T trư ng, t phó và m t s công nhân thu c các b s n xu t kinh doanh. T p trung nghiên c u sâu vào lao ng gián ti p vì ây b ph n tham mưu tr c ti p cho lãnh o công ty trong vi c ưa ra các chính sách chi n lư c và i u hành ho t ng s n xu t kinh doanh hàng ngày. Nghiên c u các n i dung phát tri n ngu n nhân l c hi n t i c a công ty TNHH MTV D ch v Môi trư ng ô th ng Nai phát tri n trong tương lai. N i dung nghiên c u g m các v n : s lư ng, cơ c u và ch t lư ng ngu n nhân l c, các chính sách liên quan n nâng cao ch t lư ng và ng viên ngu n nhân l c. - Th i gian: T tháng 5/2011 – 8/2011 4. Phương pháp thu th p s li u
3 4.1. Phương pháp thu th p s li u sơ c p - S li u sơ c p ư c thu th p thông qua các m u i u tra th c t b ng b ng câu h i ph ng v n tr c ti p cán b , công nhân viên t i Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai. 4.2. Phương pháp thu th p s li u th c p - Thu th p s li u th c p t i S Lao ng & Thương binh Xã h i t nh ng Nai; Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai,… - Các tài liên quan khác; sách, báo, t p chí, internet,… 4.3. Phương pháp phân tích s li u - Phân tích các y u t nh hư ng n vi c phát tri n ngu n nhân l c. - S d ng công c th ng kê mô t trên ph n m m SPSS. - S d ng phương pháp x p h ng theo tiêu th c là căn c xác nh m c quan tr ng c a các y u t nh hư ng n phát tri n ngu n nhân l c c a công ty. - D a trên k t qu phân tích s li u sơ c p và t ng h p các tài li u liên quan làm căn c xác nh nguyên nhân và xu t các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai. 5. N i dung nghiên c u Ngoài ph n m u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o, n i dung chính c a lu n văn ư c k t c u thành 3 chương, b ng, sơ và bi u . Chương 1 : Cơ s lý lu n v phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p. Chương 2: Phân tích th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai. Chương 3 : Gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty TNHH M t thành viên D ch v Môi trư ng ô th ng Nai. Lu n văn này ư c u tư chu n b r t k , tuy nhiên do ki n th c còn h n ch nên khó tránh kh i nh ng thi u sót, r t mong nh n ư c các ý ki n óng góp c a Quý Th y Cô, b n bè, ng nghi p lu n văn này t ch t lư ng t t hơn.
4 CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N V PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C TRONG DOANH NGHI P 1.1. Khái ni m v phát tri n ngu n nhân l c. tìm hi u v khái ni m phát tri n ngu n nhân l c thì trư c tiên ph i hi u khái ni m ngu n nhân l c: Theo nghĩa tương i h p, ngu n nhân l c ư c hi u là ngu n lao ng. Do v y nó có th lư ng hóa ư c là m t b ph n c a dân s bao g m nh ng ngư i trong tu i lao ng, t 15 tu i tr lên có kh năng lao ng hay còn g i là l c lư ng lao ng. Theo nghĩa r ng, ngu n nhân l c ư c hi u như ngu n l c con ngư i c a m t qu c gia, m t vùng lãnh th , m t b ph n c a các ngu n l c có kh năng huy ng t ch c tham gia vào quá trình phát tri n kinh t - xã h i bên c nh ngu n l c tài chính, ngu n l c v t ch t. góc doanh nghi p thì ngu n nhân l c là l c lư ng lao ng, là t t c các thành viên ang tham gia ho t ng cho doanh nghi p, do doanh nghi p tr lương. Chính vì v y ngu n nhân l c ư c nghiên c u trên góc s lư ng và ch t lư ng. Trong ó: - S lư ng ngu n nhân l c ư c bi u hi n thông qua các ch tiêu quy mô, t c tăng và s phân b ngu n nhân l c. - Ch t lư ng ngu n nhân l c ư c nghiên c u trên các khía c nh v trí l c, th l c và nhân cách, th m m c a ngư i lao ng. Tóm l i, ngu n l c con ngư i là t ng th tìm năng c a con ngư i trong ó trí l c, th l c và o c là nh ng y u t quan tr ng quy t nh ch t lư ng và s c m nh c a ngu n nhân l c. Cũng như khái ni m “ngu n nhân l c”, khái ni m “phát tri n ngu n nhân l c” ngày càng ư c hoàn thi n và ư c ti p c n theo nh ng góc khác nhau. ng trên quan i m xem “con ngư i là ngu n g c – v n nhân l c”, Yoshihara Kunio cho r ng “Phát tri n ngu n nhân l c là các ho t ng u tư nh m t o ra
5 ngu n nhân l c v i s lư ng và ch t lư ng áp ng nhu c u phát tri n kinh t - xã h ic a t nư c, ng th i m b o s phát tri n c a m i cá nhân”1. Theo quan i m s d ng năng l c con ngư i c a T ch c qu c t v lao ng thì phát tri n ngu n nhân l c bao hàm không ch s chi m lĩnh trình lành ngh , mà bên c nh phát tri n năng l c, là làm cho con ngư i có nhu c u s d ng năng l c ó ti n n có ư c vi c làm hi u qu cũng như th a mãn ngh nghi p và cu c s ng cá nhân. Tóm l i, cho dù nhi u cách ti p c n thì chung nh t phát tri n ngu n nhân l c là quá trình t o ra s bi n i v s lư ng và ch t lư ng ngu n nhân l c v i vi c nâng cao hi u qu s d ng chúng nh m áp ng ngày càng t t hơn nhu c u phát tri n kinh t - xã h i c a t nư c, c a vùng, c a ngành hay c a m t doanh nghi p. Hay nói cách khác, phát tri n ngu n nhân l c là t ng th các phương pháp, chính sách và bi n pháp nh m hoàn thi n và nâng cao s c lao ng xã h i nh m áp ng òi h i v ngu n nhân l c cho s phát tri n kinh t - xã h i cho t ng giai o n phát tri n. Phát tri n ngu n nhân l c không ch t o ra ngu n nhân l c t t mà còn ph i s d ng t t ngu n nhân l c ó, th a mãn ư c ngh nghi p và cu c s ng cho m i cá nhân. Phát tri n ngu n nhân l c không ch phát tri n trình chuyên môn mà còn ph i phát tri n c nhân cách th m m và nhân t giáo d c ph i t lên hàng u. 1.2. Phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p 1.2.1. c i m c a phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p ng trên quan i m c a qu n tr ngu n nhân l c hi n i, PGS.TS Tr n Kim Dung cho r ng: “ngu n nhân l c c a m t t ch c ư c hình thành trên cơ s c a các cá nhân có các vai trò khác nhau và liên k t v i nhau nh m th c hi n nh ng m c tiêu nh t nh c a t ch c”2. Ngu n nhân l c mang b n ch t con ngư i v i nh ng năng l c sáng t o, v i nh ng nhu c u, ng cơ, c i m tâm sinh lý các cá nhân khác nhau. H có kh năng hình thành các nhóm h i, các t ch c công oàn b o v quy n l i c a h . Hành vi c a h có th thay i ph thu c vào chính b n thân h ho c vào s tác ng c a môi trư ng chung quanh. 1 Yoshihara Kunio (1999), The National and Economic Growth - Korea and ThaiLand - Kyoto.University.Press. 2 PGS.TS Tr n Kim Dung (2009), Qu n tr ngu n nhân l c, Nhà xu t b n Th ng Kê.
6 Tuy nhiên, i m khác bi t và vư t tr i c a ngu n nhân l c so v i nh ng ngu n l c khác ch : Là ngu n lao ng s ng; Quá trình ho t ng sáng t o ra giá tr l n hơn b n thân nó; M c tái t o ph thu c vào ch ãi ng ; Hi u qu s d ng ngu n nhân l c quy t nh hi u qu s d ng các ngu n l c khác trong doanh nghi p. S c m nh c a ngu n nhân l c trong doanh nghi p g n li n v i s c m nh c a l c lư ng lao ng, s c m nh c a i ngũ lao ng, s c m nh c a i ngũ cán b , công nhân viên trong doanh nghi p. S c m nh ó là s c m nh h p thành t s c lao ng c a nhóm ngư i lao ng, s c m nh h p thành t kh năng lao ng c a t ng ngư i lao ng. B i v y, so v i các ngu n l c khác, phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p có nh ng c i m cơ b n sau ây: Th nh t, ngu n nhân l c trong doanh nghi p là m t b ph n trong t ng th ngu n nhân l c c a m t qu c gia, vùng lãnh th . Vì v y phát tri n ngu n nhân l c c a doanh nghi p ph i t trong m i quan h bi n ch ng v i s phát tri n ngu n nhân l c qu c gia, vùng lãnh th và ch u nh hư ng c a chính sách, chi n lư c phát tri n ngu n nhân l c c a qu c gia, vùng lãnh th . Th hai, ngu n nhân l c c a doanh nghi p không ph i ch là phép c ng gi n ơn kh năng lao ng riêng r c a t ng con ngư i mà nó ph thu c vào kh năng làm vi c theo t ng nhóm ngư i trong t ch c. Nghĩa là, phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p không ch nâng cao kh năng lao ng c a t ng cá nhân, th hi n ch t lư ng lao ng, mà ph i phát tri n và hoàn thi n các y u t nâng cao kh năng làm vi c theo nhóm gi a nh ng con ngư i ó như b trí phù h p công vi c, s trư ng, ch ãi ng phù h p, môi trư ng làm vi c ư c c i thi n… Th ba, phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p g n li n v i m c tiêu c a doanh nghi p và ph i ư c ho ch nh t m c tiêu c a doanh nghi p. Vì v y, phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p ph i xu t phát t m c tiêu, chi n lư c c a doanh nghi p và hư ng gi i quy t m c tiêu ó. Th tư, ngu n nhân l c trong doanh nghi p là m t ngu n l c bên c nh các ngu n l c khác là v n, công ngh … nhưng khác v i các ngu n l c khác v tính
7 ch t và vai trò c a nó i v i doanh nghi p ó là nó mang b n ch t con ngư i nên ch u s chi ph i c a các y u t tâm sinh lý, quá trình s d ng nó s t o ra giá tr l n hơn giá tr b n thân nó, ng th i nó óng vai trò quy t nh trong vi c s d ng có hi u qu các ngu n l c khác c a doanh nghi p. Th năm, n u như qu n tr ngu n nhân l c có m c tiêu là t i ưu hóa k t qu c a doanh nghi p và cá nhân ngư i lao ng, ó là hi u qu kinh t cao iv i doanh nghi p và tho mãn nhu c u c a ngư i lao ng ngày càng t t hơn, thì phát tri n ngu n nhân l c là phát tri n năng l c nhân l c, nâng cao kh năng lao ng mà doanh nghi p có th huy ng ư c hoàn thành các nhi m v và m c tiêu c a doanh nghi p. i u này có nghĩa là, phát tri n ngu n nhân l c chính là i u ki n c n và qu n tr ngu n nhân l c là i u ki n có ư c ngu n l c lao ng và s d ng chúng có hi u qu t ư c m c tiêu mà doanh nghi p ã t ra. 1.2.2. Các nhân t ch y u nh hư ng n phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p 1.2.2.1. Các nhân t bên ngoài doanh nghi p Môi trư ng vĩ mô bao g m các nhân t n m bên ngoài doanh nghi p, t o ra các cơ h i và nguy cơ i v i doanh nghi p. i v i phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p, các nhân t ch y u là môi trư ng kinh t ; pháp lu t v lao ng và th trư ng lao ng; khoa h c công ngh và các nhân t văn hoá, xã h i c a qu c gia. Môi trư ng kinh t bao g m các nhân t như t c tăng trư ng kinh t , suy thoái hay l m phát, thu nh p, m c s ng, t c u tư, dân s ... có nh hư ng tr c ti p n nhu c u nhân l c và chính sách c a doanh nghi p i v i ngu n nhân l c. i u này s t o cơ h i ho c áp l c cho công tác phát tri n ngu n nhân l c c a doanh nghi p. Pháp lu t v lao ng và th trư ng lao ng tác ng n cơ ch và chính sách tr lương c a doanh nghi p, d n n s thay iv m c thu hút ngu n nhân l c c a các doanh nghi p. Chính vì v y, phát tri n ngu n nhân l c t i doanh nghi p ph i ư c th c hi n phù h p v i pháp lu t v lao ng và th trư ng lao ng.
8 Khoa h c công ngh phát tri n làm xu t hi n nh ng ngành ngh m i, òi h i nhân viên ph i ư c c p nh t ki n th c và nh ng k năng m i, làm phát sinh nhu c u ào t o l i, b trí, s p x p nhân l c phù h p v i tình hình m i. Do ó, phát tri n NNL trong doanh nghi p càng tr nên b c bách hơn, c n ph i có k ho ch và chi n lư c c th nh m gi i quy t tri t các yêu c u khách quan c a tình hình m i. Các nhân t văn hoá, xã h i c a qu c gia có tác ng l n n tâm lý, hành vi, phong cách, l i s ng và s thay i trong cách nhìn nh n v các giá tr c a ngư i lao ng. Và như v y, nó nh hư ng n cách tư duy và các chính sách phát tri n ngu n nhân l c nh m phát huy cao nh ng nhân t tích c c, ng th i kh c ph c nh ng m t tiêu c c trong tác phong lao ng c a ngu n nhân l c t i doanh nghi p. i u ki n t nhiên, nhân t này nh hư ng n th hình, th ch t và th l c c a ngu n nhân l c. Ngư i dân Châu Á mà c bi t là các nư c ông Nam Á, trong ó có Vi t Nam a s có th hình và th l c kém phát tri n so v i các khu v c khác trên th gi i. Trong i u ki n c i m c a ngành môi trư ng òi h i ngu n nhân l c ph i áp ng t t v m t th l c, thì trong các n i dung phát tri n ngu n nhân l c c n chú tr ng hơn n a các bi n pháp nâng cao th hình và th l c c a ngu n nhân l c. Các nhân t thu c môi trư ng vi mô như: Kh năng cung ng nhân l c c a các cơ s ào t o, vi c c nh tranh thu hút nhân l c c a doanh nghi p trong cùng ngành. Kh năng cung ng c a các cơ s ào t o là m t trong nh ng ngu n cung c p lao ng r t quan tr ng cho các doanh nghi p, kh năng này cao hay th p tr c ti p nh hư ng nm c dư th a hay khan hi m ngu n nhân l c trong các th i kỳ khác nhau. Ngoài ra, ch t lư ng c a các cơ s ào t o cũng ph i ư c xem xét k lư ng vì nó s quy t nh ch t lư ng ngu n nhân l c c a doanh nghi p trong tương lai. C nh tranh thu hút nhân l c c a doanh nghi p trong cùng ngành tác ng m nh n s lư ng và ch t lư ng ngu n nhân l c c a m i doanh nghi p. Nó t o ra s di chuy n ngu n nhân l c t doanh nghi p này n doanh nghi p khác, c bi t
9 là ngu n nhân l c ch t lư ng cao. B i l , các yêu c u v ngu n nhân l c c a các doanh nghi p trong cùng ngành luôn có s tương ng. Khách hàng là m c tiêu c a m i doanh nghi p. Duy trì ư c nh ng khách hàng ti m năng s giúp cho các doanh nghi p mb o ư cs n nh và phát tri n c a h . Ch t lư ng và giá c c a s n ph m s m b o ư c v trí c a doanh nghi p trong th trư ng. Tóm l i khách hàng là tr ng tâm c a m i ho t ng s n xu t kinh doanh và các nhà qu n tr d oanh nghi p ph i làm sao cho ch t lư ng ngu n nhân l c c a mình t o ra ư c nh ng s n ph m luôn th a mãn ư c yêu c u c a khách hàng. 1.2.2.2. Các nhân t bên trong doanh nghi p Môi trư ng n i b bao g m các nhân t thu c v ngu n l c bên trong doanh nghi p, nh hư ng tr c ti p n k t qu ho t ng c a doanh nghi p. Trong phát tri n ngu n nhân l c c a doanh nghi p, các nhân t như: ch b trí, s d ng ngu n nhân l c, chính sách ào t o và ào t o l i, ch ãi ng , môi trư ng làm vi c, năng l c tài chính và trình công ngh c a doanh nghi p s t o nên chính sách thu hút ngu n nhân l c. Chính sách thu hút ngu n nhân l c: Chính sách thu hút ngu n nhân l c th hi n quan i m v m c ích, yêu c u, i tư ng và cách th c tuy n ch n lao ng c a doanh nghi p nh m m b o cho doanh nghi p có s lư ng và ch t lư ng ngu n nhân l c v i cơ c u phù h p th c hi n các m c tiêu, nhi m v c a mình trong giai o n hi n t i hay tương lai. M t doanh nghi p có chính sách thu hút ngu n nhân l c phù h p và h p d n, xu t phát t vi c ho ch nh ngu n nhân l c chính xác và khoa h c, s thu hút ư c nhi u ngư i m b o ch t lư ng hơn, t c là nhân l c có ch t lư ng ban u cao hơn. i u này góp ph n t o i u ki n thu n l i cho phát tri n ngu n nhân l c t i doanh nghi p. Bên c nh ó, nó cũng nh hư ng tr c ti p n các yêu c u và cách th c phát tri n ngu n nhân l c c a doanh nghi p. Ch b trí, s d ng ngu n nhân l c:
10 Ch b trí, s d ng ngu n nhân l c là m t trong nh ng nhân t quan tr ng tác ng n phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p. Phân công úng ngư i, úng vi c, ánh giá úng tính ch t và m c tham gia, óng góp c a t ng ngư i lao ng khích l , ãi ng h k p th i s mang l i m c sinh l i cao c a ho t ng chung và t o ra s ng viên to l n iv i ngư i lao ng. Khi doanh nghi p có cách s d ng nhân l c như v y thì ngư i lao ng không ch th hi n, c ng hi n t i a nh ng ph m ch t lao ng s n có mà còn t u tư, t t ch c h c t p không ng ng nâng cao trình chuyên môn c a mình. Nó t o ng l c v ng ch c cho phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p. Chính sách ào t o và ào t o l i: Chính sách ào t o và ào t o l i là v n c t lõi có tác ng tr c ti p và m nh m n phát tri n ngu n nhân l c t i doanh nghi p dư i góc nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c m t cách toàn i n. Nó giúp ngư i lao ng hi u rõ hơn v công vi c, n m v ng hơn v ngh nghi p t ó th c hi n ch c năng nhi m v c a mình m t cách t giác hơn, v i thái t t hơn, cũng như nâng cao kh năng thích ng c a h v i các công vi c tương lai trong b i c nh khoa h c công ngh phát tri n nhanh hơn bao gi h t. ây chính là n n t ng phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p. Ch ào t o và ào t o l i c n ph i ư c th c hi n m t cách khoa h c, có t ch c và có k ho ch. Nh t thi t ph i ch n úng ngư i, úng n i dung, úng phương pháp ào t o, úng phương pháp ánh giá hi u qu ào t o và ph i u tư kinh phí h p lý thì m i th t s phát huy tác d ng. T ó ngư i lao ng có ng cơ h c t p úng n và m nh m , thúc y h th t s h c t p nâng cao trình . Như v y, ch t lư ng nhân l c c a doanh nghi p ư c nâng cao theo th i gian. Ch ãi ng : Các ch ãi ng v v t ch t và tinh th n i v i ngư i lao ng là m t trong nh ng nhân t duy trì và phát tri n ngu n nhân l c trong doanh nghi p. Nó