Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:134

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn phân tích một cách toàn diện lý thuyết về danh mục cho vay và hiệu quả quản trị danh mục cho vay. Ngoài ra, luận văn cũng phân tích kinh nghiệm quản trị danh mục cho vay trên thế giới và rút ra kinh nghiệm cho các ngân hàng thương mại nói chung và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ******* NGUYỄN VÕ THỊ BẢO THIỆN HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60.34.02.01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ THANH NGỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
TÓM TẮT Danh mục cho vay là tài sản chiếm tỷ trọng lớn nhất và mang lại thu nhập cao nhất cho các Ngân hàng thƣơng mại. Tuy nhiên danh mục cho vay luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro và có ảnh hƣởng rất lớn đến sự tồn tại và phát triển bền vững của một ngân hàng. Kinh nghiệm lịch sử cho thấy danh mục cho vay luôn là lý do chính dẫn tới sự thua lỗ và phá sản trong hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng thƣơng mại. Vì vậy việc quản trị có hiệu quả danh mục cho vay trở thành vấn đề cấp thiết nhằm giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa rủi ro và lợi nhuận trong hoạt động cho vay, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng. Xuất phát từ yêu cầu nêu trên, tác giả đã nghiên cứu đề tài “Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam”. Luận văn phân tích một cách toàn diện lý thuyết về danh mục cho vay và hiệu quả quản trị danh mục cho vay. Ngoài ra, luận văn cũng phân tích kinh nghiệm quản trị danh mục cho vay trên thế giới và rút ra kinh nghiệm cho các ngân hàng thƣơng mại nói chung và Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam nói riêng. Luận văn phân tích thực trạng cơ cấu danh mục cho vay và thực trạng quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015. Trong đó luận văn tập trung đánh giá phƣơng pháp quản trị danh mục, các nội dung của phƣơng pháp quản trị danh mục cho vay chủ động, các công cụ điều chỉnh danh mục cho vay và mức độ hiệu quả của danh mục thông qua các tiêu chí. Từ đó tổng kết đƣợc những hạn chế, đƣa ra các nguyên nhân khách quan và chủ quan cần khắc phục. Từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần ngoại thƣơng Việt Nam và đƣa ra những khuyến nghị cần thiết. , nâng cao hiệu quả công tác quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam .
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: NGUYỄN VÕ THỊ BẢO THIỆN Ngày sinh: 14/03/1988 Nơi sinh: Bình Thuận Hiện công tác tại: Phòng Khách hàng Doanh nghiệp – Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Bình Thuận. Là học viên cao học khóa XVI của Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh. Cam đoan đề tài: “Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam” Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Lê Thanh Ngọc Luận văn đƣợc thực hiện tại Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi Bình Thuận, ngày tháng năm 2016 Học viên Nguyễn Võ Thị Bảo Thiện
Trƣớc tiên, tôi xin đƣợc gửi lời cảm ơn .HCM, Khoa đào tạo sau đại học, đặc biệt là TS. Lê Thanh Ng "Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam" Tôi xin chân thành cảm ơn – /c – trong quá trình thu thập dữ liệu và thông tin của luận văn. Sau cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã luôn tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt quá trình học cũng nhƣ thực hiện luận văn. Do thời gian có hạn, khả năng tiếp cận những nguồn tài liệu khoa học còn hạn chế và kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chƣa nhiều nên luận văn còn nhiều thiế , rất mong nhận đƣợc ý kiến góp ý củ ầ . .
MỤC LỤC TÓM TẮT LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN PHÂN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................................... viii DANH MỤC HÌNH VẼ .................................................................................................. x DANH MỤC BIỂU ĐỒ .................................................................................................. x DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................... xi DANH MỤC PHỤ LỤC ............................................................................................... xii CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI (NHTM) ............................................... 1 1.1 Tổng quan về danh mục cho vay của NHTM: .......................................................... 1 1.1.1 Hoạt động cho vay: ................................................................................................. 1 1.1.2 Danh mục cho vay: .................................................................................................. 1 1.1.2.1 Các khái niệm về Danh mục cho vay: .................................................................. 1 1.1.2.2 Đặc điểm của danh mục cho vay: ....................................................................... 2 1.1.2.3 Cấu trúc của danh mục cho vay: ......................................................................... 3 1.1.3 Rủi ro danh mục cho vay: ........................................................................................ 4 1.1.4 Hệ quả của rủi ro danh mục cho vay: ...................................................................... 6 1.2 Quản trị danh mục cho vay tại các Ngân hàng thƣơng mại ...................................... 6 1.2.1 Quản trị danh mục cho vay tại các NHTM: ............................................................ 6 1.2.2 Ý nghĩa của quản trị danh mục cho vay trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thƣơng mại:.............................................................................................................. 7 1.2.3 Các phƣơng pháp quản trị danh mục cho vay: ........................................................ 8 1.2.3.1 Phƣơng pháp quản trị danh mục cho vay thụ động: ........................................... 8
1.2.3.2 Phƣơng pháp quản trị danh mục cho vay chủ động: ........................................... 8 1.2.4 Nội dung quản trị danh mục cho vay theo phƣơng pháp chủ động: ..................... 10 1.2.4.1 Hoạch định: ....................................................................................................... 10 1.2.4.2 Tổ chức thực hiện và giám sát danh mục cho vay: ........................................... 14 1.2.5 Các công cụ hiện đại điều chỉnh cơ cấu danh mục cho vay: ................................. 17 1.2.5.1 Điều chỉnh nội bảng: ......................................................................................... 17 1.2.5.2 Điều chỉnh ngoại bảng: ..................................................................................... 18 1.3 Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại các Ngân hàng thƣơng mại ...................... 21 1.3.1 Quan niệm về danh mục cho vay có hiệu quả: ...................................................... 21 1.3.2 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả danh mục cho vay của NHTM: ............................ 22 1.3.2.1 Nhóm chỉ tiêu định tính: ................................................................................... 22 1.3.2.2 Nhóm chỉ tiêu định lƣợng về tăng trƣởng – thu nhập: ...................................... 23 1.3.2.3 Nhóm chỉ tiêu định lƣợng về rủi ro: ................................................................. 24 1.3.3 Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại NHTM: ...... 24 1.3.3.1 Các nhân tố chủ quan từ phía Ngân hàng: ........................................................ 25 1.3.3.2 Các nhân tố thuộc về môi trƣờng: ..................................................................... 28 1.4 Kinh nghiệm quản trị danh mục cho vay trên thế giới ............................................ 30 1.4.1 Xu hƣớng quản lý danh mục cho vay trƣớc những năm 90:............................. 30 1.4.2 Xu hƣớng quản lý danh mục cho vay sau những năm 90: ................................ 31 KẾT LUẬN CHƢƠNG I ............................................................................................... 33 CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM ................................ 34 2.1 Quá trình hình thành và cơ cấu tổ chức của Vietcombank: ..................................... 34 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Vietcombank: .......................................... 34 2.1.2 Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý: ....................................................................... 35
2.2 Khái quát tình hình hoạt động của Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015: .......................................................................................................... 36 2.2.1 Về tốc độ tăng trƣởng quy mô tài sản, vốn và lợi nhuận: ..................................... 36 2.2.2 Tổng dƣ nợ và tăng trƣởng tín dụng: .................................................................... 40 2.3 Thực trạng danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015. .......................................................................................................... 41 2.3.1 Cơ cấu danh mục theo thời hạn cho vay: .............................................................. 41 2.3.2 Cơ cấu danh mục theo ngành kinh tế: ................................................................... 42 2.3.3 Cơ cấu danh mục theo đối tƣợng khách hàng: ...................................................... 43 2.3.4 Cơ cấu danh mục theo phƣơng thức cấp tín dụng: ................................................ 44 2.3.5 Cơ cấu danh mục theo chất lƣợng nợ: ................................................................... 44 2.3.6 Kết luận về cơ cấu danh mục cho vay Vietcombank giai đoạn 2011 – 2015: ...... 45 2.4 Thực trạng quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015 ........................................................................................... 46 2.4.1 Phƣơng pháp quản trị danh mục cho vay Vietcombank đã áp dụng: .................... 46 2.4.2 Nội dung quản trị danh mục cho vay theo phƣơng pháp chủ động: ..................... 47 2.4.2.1 Hoạch định: ....................................................................................................... 47 2.4.2.2 Tổ chức thực hiện và giám sát danh mục cho vay: ........................................... 49 2.4.3 Các công cụ hiện đại để điều chỉnh cơ cấu danh mục cho vay tại VCB: .............. 50 2.4.4 Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại VCB qua các chỉ tiêu đánh giá .............. 52 2.4.4.1Đánh giá thông qua các tiêu chí định tính:.......................................................... 52 2.4.4.2 Nhóm tiêu chí định lƣợng về tăng trƣởng – thu nhập: ...................................... 53 2.4.4.3Nhóm chỉ tiêu định lƣợng về rủi ro: .................................................................... 55 2.4.4.4 Khảo sát ý kiến chuyên gia về hiệu quả quản trị danh mục cho vay của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần ngoại thƣơng Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015 ................... 56 2.4.4.5 Kết luận: ............................................................................................................. 60
2.4.4.6 Nguyên nhân của hạn chế: ................................................................................. 65 KẾT LUẬN CHƢƠNG II .............................................................................................. 69 CHƢƠNG III: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM ............. 70 3.1 Định hƣớng phát triển của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam giai đoạn 2016 – 2020 .................................................................................................... 70 3.1.1 Định hƣớng phát triển của ngành ngân hàng: ....................................................... 70 3.1.2 Định hƣớng phát triển của Vietcombank: ............................................................. 71 3.1.2.1 Định hƣớng phát triển chung của Vietcombank giai đoạn 2016 – 2020: .......... 71 3.1.2.2 Các định hƣớng chiến lƣợc cụ thể trọng tâm giai đoạn 2016 – 2020: ............... 72 3.1.3 Định hƣớng nâng cao hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Vietcombank: ..... 73 3.2 Giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam. .................................................................................. 74 3.2.1 Nhóm giải pháp mang tính chiến lƣợc, nhận thức: ............................................... 74 3.2.2 Nhóm giải pháp về hoạch định, tổ chức và giám sát danh mục cho vay: ............. 75 3.2.2.1 Hoạch định, thiết kế danh mục cho vay: ............................................................ 75 3.2.2.2 Tổ chức thực hiện và giám sát danh mục:.......................................................... 75 3.2.3 Nhóm giải pháp ứng dụng và triển khai các công cụ điều chỉnh DMCV ............. 79 3.3 Một số kiến nghị: ..................................................................................................... 81 3.3.1 Đối với Ngân hàng Nhà nƣớc: .............................................................................. 81 3.3.2 Đối với Nhà nƣớc và Chính Phủ: .......................................................................... 83 3.3.3 Kiến nghị khác: ..................................................................................................... 84 KẾT LUẬN CHƢƠNG III............................................................................................. 85 KẾT LUẬN TOÀN BÀI ....................................................................................... 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 88
PHỤ LỤC 1 .......................................................................................................... 90 PHỤ LỤC 2 ........................................................................................................ 101
i PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết và ý nghĩa thực tiến, khoa học của đề tài: Trong lộ trình thực hiện cam kết hội nhập mạnh mẽ nhƣ hiện nay kèm theo bối cảnh tái cơ cấu các Ngân hàng Thƣơng Mại, kinh doanh ngân hàng đƣợc xem là một lĩnh vực hết sức nhạy cảm, đòi hỏi hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam chủ động nhận thức, cơ cấu lại và sẵn sàng đổi mới, hiện đại hóa để có thể tham gia tốt hơn vào sân chơi chung quốc tế. Với nỗ lực giữ vững thị phần, ổn định và tăng trƣởng lợi nhuận, các ngân hàng đã đƣa ra nhiều sản phẩm dịch vụ mới, nhằm đa dạng hóa các hoạt động sinh lời. Trong đó tín dụng vẫn đang là hoạt động kinh doanh chủ yếu tại hầu hết các Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam. Hoạt động này mang lại từ 60% - 80% thu nhập của mỗi ngân hàng. Quản trị danh mục cho vay là yếu tố đầu tiên ngân hàng cần phải quan tâm khi xây dựng danh mục cho vay. Nếu nhƣ mục tiêu của hoạt động tín dụng thƣờng liên quan đến các yếu tố lợi nhuận, sự an toàn và tăng trƣởng thị phần thì mục tiêu quản trị danh mục cho vay của một ngân hàng thƣơng mại chỉ ra mức độ tổn thất mà ngân hàng có thể chấp nhận trong mối tƣơng quan với lợi nhuận tối đa mà ngân hàng kỳ vọng đạt đƣợc hoặc là chỉ ra mức lợi nhuận kỳ vọng tƣơng quan với độ rủi ro thấp nhất trong khả năng cho phép. Vì vậy quản trị danh mục cho vay có hiệu quả đƣợc xem là biện pháp quan trọng nhằm đạt đƣợc các mục tiêu kinh doanh của Ngân hàng thƣơng mại, đảm bảo hài hòa giữa mục tiêu tăng trƣởng và kiểm soát rủi ro. Xuất phát từ yêu cầu nêu trên, là Chuyên viên quan hệ khách hàng công tác tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Bình Thuận, tác giả mạnh dạn đóng góp quan điểm của mình qua đề tài nghiên cứu “Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam”. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan: Các công trình nghiên cứu trƣớc đây: Danh mục cho vay và quản trị danh mục cho vay là một khái niệm còn khá mới ở Việt Nam nên có khá ít các luận án, luận
ii văn phân tích về vấn đề nghiên cứu này. Các công trình nghiên cứu có giá trị tham khảo nhƣ sau: Luận án tiến sỹ kinh tế của tác giả Bùi Diệu Anh “Quản trị danh mục cho vay tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam” bảo vệ tại Đại Học Ngân hàng TP HCM, năm 2012. Luận án bao gồm 3 nội dung chính: (1) Lý luận cơ bản về quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại, (2) Thực trạng quản trị danh mục cho vay tại các Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Việt Nam, (3) Giải pháp hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay tại các Ngân hàng TMCP Việt Nam. Luận án sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu tổng hợp, phƣơng pháp thống kê, phƣơng pháp toán học trong việc đề xuất áp dụng 2 mô hình phân phối tổn thất của danh mục cho vay. Đề xuất đóng góp của công trình nghiên cứu: (1) Đề xuất xây dựng mô hình đo lƣờng rủi ro danh mục ứng dụng vào các ngân hàng thƣơng mại, (2) Đề xuất ứng dụng các công cụ kỹ thuật hiện đại nhƣ hoán đổi rủi ro, chứng khoán hóa nợ trong việc điều chỉnh danh mục phù hợp. Đề tài nghiên cứu với quy mô rộng trên hầu hết tất cả các ngân hàng thƣơng mại. Luận án tiến sỹ kinh tế của tác giả Nguyễn Thùy Dƣơng “Quản lý danh mục cho vay tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam” bảo vệ tại Học viện ngân hàng, năm 2012. Luận án bao gồm: (1) Lý luận cơ bản về danh mục cho vay và quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại, (2) Thực trạng quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, (3) Giải pháp hoàn thiện quản lý danh mục cho vay tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam. Luận án sử dụng phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp thống kê so sánh, phƣơng pháp phân tích định lƣợng (sử dụng mô hình kinh tế lƣợng để kiểm chứng các nhân tố ảnh hƣởng đến rủi ro danh mục). Đề xuất đóng góp của công trình nghiên cứu: luận án đề xuất các giải pháp nhằm chuẩn hóa quy trình quản lý danh mục cho vay
iii trong đó nhấn mạnh xây dựng mô hình đo lƣờng rủi ro danh mục và ứng dụng linh hoạt các công cụ điều chỉnh danh mục cho vay. Các bài báo, tạp chí có giá trị tham khảo: TS. Bùi Diệu Anh đã có nhiều bài nghiên cứu về danh mục cho vay có giá trị tham khảo cao nhƣ: “Suy nghĩ về vấn đề đo lường Rủi ro danh mục cho vay tại các Ngân hàng thương mại” đăng trên Tạp chí Công nghệ Ngân hàng - Số 53 Tháng 8.2010; “Danh mục cho vay của Ngân hàng thương mại và những lưu ý cần thiết” đăng trên Tạp chí công nghệ ngân hàng – Số 56 Tháng 11/2010; “Vốn kinh tế và khả năng chịu rủi ro của Ngân hàng thương mại” đăng trên Tạp chí Công nghệ Ngân hàng – Số 77 Tháng 8.2012. TS. Đinh Xuân Cƣờng đã có bài viết nghiên cứu về “Quản trị danh mục cho vay theo ngành kinh tế tại các ngân hàng thương mại Việt Nam” trên Tạp chí Thị trƣờng tài chính tiền tệ Số 21 (438) – Tháng 11/2015. Nội dung chính của bài viết nghiên cứu về: (1) Danh mục cho vay và Rủi ro danh mục cho vay, (2) Nhận định về quản trị danh mục cho vay theo ngành kinh tế tại các Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam. Bài viết tập trung nghiên cứu quản trị danh mục cho vay theo ngành kinh tế, chƣa phân tích cơ cấu danh mục cho vay theo các tiêu thức khác nhƣ: theo loại hình doanh nghiệp, theo thời hạn vay,… Tác giả Đặng Tùng Lâm đã có bài viết về “Sử dụng các mô hình đo lường rủi ro danh mục đầu tư tín dụng dựa trên khung Value At Rish (VAR)” trên Tạp chí Khoa học và công nghệ, Đại học Đà Nẵng, Số 1 (36).2010. Nội dung chính của bài viết chủ yếu nêu lên lý thuyết về các mô hình đo lƣờng rủi ro danh mục đầu tƣ tín dụng dựa trên khung VAR, so sánh điểm khác nhau chính giữa các mô hình, chƣa ứng dụng các mô hình đó trong thực tế để đo lƣờng rủi ro danh mục cho vay của các ngân hàng thƣơng mại.
iv 3. Mục đích, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu: Mục tiêu tổng quát: Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam Mục tiêu cụ thể: Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về quản trị danh mục cho vay và hiệu quả quản trị danh mục cho vay của ngân hàng thƣơng mại. Phân tích thực trạng và đánh giá hiệu quả hoạt động quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015. Từ đó đánh giá hạn chế, tìm hiểu nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng này. 4. Câu hỏi nghiên cứu: Để đạt đƣợc mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn tập trung giải quyết các câu hỏi sau đây Những cơ sở lý luận nào có liên quan đến danh mục cho vay và quản trị có hiệu quả danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại? Thực trạng về danh mục cho vay và quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam giai đoạn 2011 – 2015 nhƣ thế nào? Hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong việc quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng này là gì? Cần đƣa ra những giải pháp gì để nâng cao hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam? 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn: Hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thƣơng mại. Phạm vi nghiên cứu: Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, giai đoạn từ năm 2011 – 2015. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu:
v Để thực hiện đƣợc các mục tiêu và nội dung nghiên cứu đặt ra, đề tài sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu nhƣ sau: Phƣơng pháp tổng hợp sử dụng nhằm kế thừa những lý luận về quản trị danh mục cho vay và hiệu quả quản trị danh mục cho vay đang đƣợc áp dụng, từ đó hình thành cơ sở lý luận cho luận văn. Phƣơng pháp thống kê sử dụng để thu thập số liệu về tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam cũng nhƣ thực trạng về quản trị danh mục cho vay qua các năm (phân tích biến động, phân tích cơ cấu,…). So sánh với các Ngân hàng TMCP với quy mô tƣơng đƣơng cùng giai đoạn để đƣa ra nhận xét, đánh giá. Phƣơng pháp diễn dịch và quy nạp: đề tài sử dụng phƣơng pháp diễn dịch để phân tích thực trạng và đƣa ra những kết luận về hoạt động quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam. Bên cạnh phƣơng pháp diễn dịch, từ quan sát thực trạng danh mục cho vay của ngân hàng, đề tài đã sử dụng phƣơng pháp quy nạp để tổng quát hóa thành những điểm chung nhất, đặc trƣng nhất trong hoạt động quản trị danh mục cho vay của ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam trong giai đoạn 2011 – 2015. Phƣơng pháp khảo sát ý kiến chuyên gia (là lãnh đạo các Phòng/ban tại Hội Sở Chính có liên quan đến công tác quản lý danh mục) trên cơ sở đánh giá theo thang đo thứ bậc mức độ về thực trạng rủi ro danh mục cho vay, phƣơng pháp quản trị danh mục cho vay, mức độ sử dụng các công cụ điều chỉnh danh mục, mức độ hiệu quả của danh mục cho vay và các nguyên nhân ảnh hƣởng đến hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại VCB giai đoạn 2011 – 2015. 7. Cơ sở lý luận và dữ liệu nghiên cứu: Đối với các thông tin, dữ liệu trình bày trong Chƣơng 1 Cơ sở lý luận, tác giả sử dụng những dữ liệu, thông tin thu thập trong các sách, tài liệu, tạp chí, luận án. Trong
vi số này có các dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp. Điều này sẽ đƣợc tác giả chú thích cụ thể khi trích dẫn. Đối với các số liệu phản ánh quá trình thành lập, tình hình hoạt động kinh doanh, thực trạng danh mục cho vay tại Chƣơng 2, luận văn sử dụng số liệu công bố chính thức trên báo cáo thƣờng niên hàng năm của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam nói riêng và các ngân hàng thƣơng mại cổ phần khác có cùng quy mô vốn nói chung (để so sánh). Ngoài ra, một số ít số liệu, tác giả thu thập trong kế hoạch, báo cáo nội bộ của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam. Ngoài ra tác giả còn thu thập dữ liệu trên các website đáng tin cậy. Tất cả các nguồn này đều đƣợc liệt kê đầy đủ trong danh mục tài liệu tham khảo. 8. Những đóng góp mới của luận văn: Luận văn có nghiên cứu “Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản trị danh mục cho vay”. Các công trình nghiên cứu trƣớc đây chỉ tập trung phân tích đánh giá thực trạng danh mục cho vay tại ngân hàng, chƣa đi sâu vào đánh giá hiệu quả của danh mục cho vay đó. Tác giả sẽ tập trung phân tích cơ sở lý luận để đánh giá hiệu quả của một danh mục cho vay bao gồm cả những yếu tố định tính nhƣ tính tuân thủ quy định của pháp luật, cơ cấu danh mục có đi đúng với định hƣớng kế hoạch hàng năm không,…và cả những yếu tố định lƣợng về tăng trƣởng – thu nhập và rủi ro. Điểm mới xét về mặt không gian: Luận văn thực hiện nghiên cứu hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam (bao gồm cả việc đánh giá phƣơng pháp quản trị danh mục hiện tại, mức áp dụng các nội dung của phƣơng pháp quản trị danh mục cho vay chủ động trong quản trị danh mục tại Vietcombank, các công cụ điều chỉnh danh mục mà Vietcombank đã thực hiện và đánh giá hiệu quả thông qua một số chỉ tiêu). Các công trình nghiên cứu trƣớc đây chƣa đi vào nghiên cứu đối tƣợng nghiên cứu này. Điểm mới xét về mặt thời gian: luận văn nghiên cứu hiệu quả quản trị danh mục cho vay giai đoạn 2011 – 2015.
vii 9. Nội dung và kết quả nghiên cứu: Luận văn phân tích một cách toàn diện lý thuyết về danh mục cho vay và hiệu quả quản trị danh mục cho vay. Ngoài ra, luận văn cũng phân tích kinh nghiệm quản trị danh mục cho vay trên thế giới và rút ra kinh nghiệm cho các ngân hàng thƣơng mại nói chung và Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam nói riêng. Phân tích thực trạng cơ cấu danh mục cho vay và thực trạng quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam giai đoạn 2011- 2015. Đánh giá ƣu điểm, hạn chế, phân tích nguyên nhân của những hạn chế trong quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng này. Đề xuất giải pháp để nâng cao hiệu quả quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam và đƣa ra những kiến nghị cần thiết.
viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam CAR Hệ số an toàn vốn (Capital Adequacy Ratio) CBOs Trái phiếu có thế chấp (Collateralized Bond Obligations) CDS Hoán đổi rủi ro tín dụng (Credit Default Swaps) Khoản cho vay có thế chấp tài sản (Collateralized Loan CLOs Obligations) CIC Hệ thống thông tin tín dụng (Credit Information Center) Giá trị của khoản vay tại thời điểm vỡ nợ (Exposure at EAD Default) EC Giá trị vốn kinh tế (Economic Capital) EL Tổn thất dự kiến đƣợc (Expected Loss) GHTD Giới hạn tín dụng Internet banking Dịch vụ ngân hàng qua mạng internet Tỷ lệ không thu hồi đƣợc của khoản vay khi vỡ nợ (Loss LGD given at Default) NHTM Ngân hàng thƣơng mại NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc NIM Hệ số chênh lệch lãi ròng (Net interest Margin) PD Xác suất vỡ nợ (Probability at Default) Phone banking Dịch vụ ngân hàng qua điện thoại di động ROA Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (Return on assets) SMS banking Dịch vụ ngân hàng qua tin nhắn điện thoại di động TCTD Tổ chức tín dụng UL Tổn thất không dự tính đƣợc (Unexpected Loss)
ix VAR Giá trị chịu rủi ro (Value at Risk) Vietcombank, VCB Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam Vietinbank Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam
x DANH MỤC HÌNH VẼ STT Hình vẽ Tên hình vẽ Trang 1 Hình 1.1 Cấu trúc rủi ro tín dụng Trang 5 2 Hình 1.2 Sơ đồ hoán đổi rủi ro tín dụng Trang 18 3 Hình 1.3 Sơ đồ một Clo cấu trúc truyền thống Trang 20 4 Hình 2.1 Mô hình quản trị của Vietcombank Trang 35 5 Hình 2.2 Cơ cấu bộ máy quản lý của Vietcombank Trang 36 Chiến lƣợc và định hƣớng của Vietcombank đến 6 Hình 3.1 Trang 71 năm 2020 DANH MỤC BIỂU ĐỒ STT Biểu đồ Tên biểu đồ Trang Quy mô tổng tài sản của ngân hàng VCB, BIDV, Trang 37 1 Biểu đồ 2.1 Vietinbank giai đoạn 2011 - 2015 Quy mô vốn chủ sở hữu của ngân hàng VCB, Trang 38 2 Biểu đồ 2.2 BIDV, Vietinbank giai đoạn 2011 - 2015 Vốn huy động từ nền kinh tế của ngân hàng Trang 39 3 Biểu đồ 2.3 VCB, BIDV, Vietinbank giai đoạn 2011 - 2015 Lợi nhuận trƣớc thuế của các ngân hàng VCB, Trang 39 4 Biểu đồ 2.4 BIDV, Vietinbank giai đoạn 2011 - 2015 Dƣ nợ cho vay khách hàng của các ngân hàng Trang 41 5 Biểu đồ 2.5 VCB, BIDV, Vietinbank giai đoạn 2011 - 2015
xi DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Tên bảng số liệu Trang Quy mô tài sản – vốn – lợi nhuận VCB giai đoạn 1 Bảng 2.1 Trang 37 2011 - 2015 2 Bảng 2.2 Tổng dƣ nợ và nợ xấu VCB giai đoạn 2011 - 2015 Trang 40 Quy mô tổng tài sản – vốn – dƣ nợ - lợi nhuận của 3 Bảng 2.3 Phụ lục 1 VCB, BIDV, Vietinbank giai đoạn 2011 - 2015 4 Bảng 2.4 Cơ cấu danh mục theo thời hạn VCB 2011 – 2015 Phụ lục 1 Cơ cấu danh mục theo thời hạn của VCB, BIDV, 5 Bảng 2.5 Phụ lục 1 Vietinbank giai đoạn 2011 – 2015 Cơ cấu danh mục theo ngành kinh tế VCB 2011 – 6 Bảng 2.6 Phụ lục 1 2015 Cơ cấu danh mục theo ngành kinh tế của VCB, 7 Bảng 2.7 Phụ lục 1 BIDV, Vietinbank giai đoạn 2011 – 2015 Cơ cấu danh mục theo đối tƣợng khách hàng VCB 8 Bảng 2.8 Phụ lục 1 2011 – 2015 Cơ cấu danh mục theo đối tƣợng khách hàng của 9 Bảng 2.9 Phụ lục 1 VCB, BIDV, Vietinbank giai đoạn 2011 – 2015 Cơ cấu danh mục theo phƣơng thức cấp tín dụng 10 Bảng 2.10 Phụ lục 1 VCB 2011 – 2015 Cơ cấu danh mục theo phƣơng thức cấp tín dụng 11 Bảng 2.11 Phụ lục 1 của VCB, BIDV, Vietinbank 2011 – 2015 Cơ cấu danh mục theo chất lƣợng nợ của VCB 12 Bảng 2.12 Phụ lục 1 2011 – 2015 Cơ cấu danh mục theo chất lƣợng nợ của VCB, 13 Bảng 2.13 Phụ lục 1 BIDV, Vietinbank giai đoạn 2011 – 2015 Dƣ nợ - vốn tự có – chi phí dự phòng VCB giai 14 Bảng 2.14 Trang 54 đoạn 2011 – 2015 Tỷ lệ tăng trƣởng – thu nhập của VCB, BIDV, 15 Bảng 2.15 Phụ lục 1 Vietinbank giai đoạn 2011 – 2015 16 Bảng 2.16 Cơ cấu nợ xấu của VCB giai đoạn 2011 – 2015 Phụ lục 1 Các tỷ lệ rủi ro của VCB, BIDV, Vietinbank giai 17 Bảng 2.17 Phụ lục 1 đoạn 2011 – 2015