Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp theo Hiệp ước Basel II tại Sacombank - Chi nhánh Lâm Đồng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài nghiên cứu đưa ra những giải pháp để hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank - Chi nhánh Lâm Đồng. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp theo Hiệp ước Basel II tại Sacombank - Chi nhánh Lâm Đồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN MAI HẠNH HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP THEO HIỆP ƯỚC BASEL II TẠI SACOMBANK- CHI NHÁNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN MAI HẠNH HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP THEO HIỆP ƯỚC BASEL II TẠI SACOMBANK- CHI NHÁNH LÂM ĐỒNG Chuyên ngành: Tài chính- Ngân hàng Mã số: 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ TẤN PHƯỚC TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những nội dung thông tin trong đề tài đều dựa trên nghiên cứu thực tế và hoàn toàn đúng với nguồn trích dẫn. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 17 tháng 6 năm 2019 Tác giả đề tài: Nguyễn Mai Hạnh
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ TÓM TẮT CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI .................................................................... 1 1.1 Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................... 2 1.3 Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 2 1.4 Đối tượng phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 2 1.5 Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 3 1.6 Ý nghĩa nghiên cứu ............................................................................................ 3 1.7 Kết cấu dự kiến của đề tài .................................................................................. 3 CHƯƠNG 2: QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ HIỆP ƯỚC BASEL II ..................................................................................... 6 2.1 Tổng quan rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại ...................................... 6 2.1.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng của NHTM ............................................... 6 2.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng ......................................................................... 7 2.1.3 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ..................................................... 8 2.2 Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của Ngân hàng thương mại................ 8 2.2.1 Khái niệm ............................................................................................... 9 2.2.2 Nguyên tắc đo lường rủi ro tín dụng ...................................................... 9 2.3 Quản trị rủi ro tín dụng của NHTM theo Hiệp ước Basel II .............................. 10 2.3.1 Sự ra đời của Hiệp ước Basel II ............................................................. 10 2.3.2 Quản trị rủi ro tín dụng trong Basel II .................................................... 11 2.3.3 Một số kinh nghiệm áp dụng Basel II tại các nước trên thế giới ........... 20
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NHTMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN- CHI NHÁNH LÂM ĐỒNG ................................................................................... 25 3.1 Tổng quan về hoạt động kinh doanh của Sacombank-CN Lâm Đồng .............. 25 3.1.1 Tổng quan về Sacombank Việt Nam...................................................... 25 3.1.2 Sacombank – Chi nhánh Lâm Đồng....................................................... 26 3.2 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank chi nhánh Lâm Đồng ......... 32 3.2.1 Xếp hạng tín dụng nội bộ ....................................................................... 32 3.2.2 Chính sách cấp tín dụng ......................................................................... 34 3.2.3 Thẩm quyền cấp tín dụng ....................................................................... 39 3.2.4 Chính sách về Tài sản đảm bảo .............................................................. 46 3.2.5 Phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro tín dụng ................................. 46 3.2.6 Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động tín dụng ..................................... 47 CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ QUẢN TRỊ RỦI RO THEO BASEL II ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI SACOMBANK- CHI NHÁNH LÂM ĐỒNG ..................................................................................................................... 50 4.1 Đánh giá quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank chi nhánh Lâm Đồng ................................................................................................ 50 4.2 Hạn chế trong quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II .......................................... 55 CHƯƠNG 5: HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG THEO HIỆP ƯỚC BASEL II ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI SACOMBANK CHI NHÁNH LÂM ĐỒNG ....................................................... 61 5.1 Định hướng hoạt động trong thời gian tới ......................................................... 61 5.2 Đề xuất giải pháp để hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basell II đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank- CN Lâm Đồng ......................... 61 5.3 Kiến nghị ............................................................................................................ 68
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CIC Credit information center- Trung tâm thông tin tín dụng Ngân hàng Nhà nước CTCG Chứng từ có giá DN Doanh nghiệp FTP Chuyển vốn nội bộ NHNH Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại QTRRTD Quản trị rủi ro tín dụng RRTD Rủi ro tín dụng Sacombank NHTMCP Sài gòn thương tín TCTD Tổ chức tín dụng VAMC Công ty quản lý tài sản
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ STT Tên biểu đồ Trang Sơ đồ 3.1 Tình hình dư nợ (bao gồm nợ khoanh)- 27 ngân hàng trên địa 26 bàn tỉnh Lâm Đồng Sơ đồ 3.2 Cơ cấu cho vay theo nhóm khách hàng 27 Sơ đồ 3.3 Trình tự, thủ tục cấp tín dụng tại Sacombank CN Lâm Đồng 41
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT Tên bảng biểu Trang Bảng 2.1 Mô hình xếp hạng của công ty Moody’s và Standard&Poor’s 14 Bảng 2.2 Phân loại nợ quá hạn 17 Bảng 2.3 Nguyên tắc QTRRTD tại một số nước 20 Bảng 2.4 Nguyên tắc QTRRTD theo nguyên tắc thận trọng 20 Bảng 3.1 Tình hình Huy độn vốn tại Sacombank-CN Lâm Đồng từ 2014- 24 2018 Bảng 3.2 Thu nhập từ hoạt động dịch vụ tại Sacombank Lâm Đồng 25 Bảng 3.3 Dư nợ cho vay giai đoạn 2014-2018 tại Sacombank Lâm Đồng 26 Bảng 3.4 Tình hình dự nợ cho vay doanh nghiệp theo thời gian 27 Bảng 3.5 Tình hình dư nợ cho vay theo quy mô doanh nghiệp 28 Bảng 3.6 Hệ thống xếp hạng tìn dụng nội bộ đối với khách hàng doanh 30 nghiệp tại Sacombank Bảng 3.7 Phân loại nhóm nợ tại Sacombank 43
TÓM TẮT Tên đề tài: “Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp theo Hiệp ước Basel II tại Sacombank- Chi nhánh Lâm Đồng” Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đối với kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong tiến trình hội nhập và áp dụng tiêu chuẩn Hiệp ước Basel II, Sacombank nói chung và Sacombank-chi nhánh Lâm Đồng nói riêng đang ngày một hoàn thiện hơn để đáp ứng theo chuẩn Basel và tiến tới Basel II. Các phương pháp được sử dụng trong bài nghiên cứu bao gồm: thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp. Các dự liệu thứ cấp được khai thác thông qua các báo cáo tài chính và báo cáo thường niên của đơn vị. Với mục tiêu đáp ứng các chuẩn mực theo Basel II, cũng như tuân thủ quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tại Thông tư số 13/2018/TT-NHNN ngày 18/05/2018, bài nghiên cứu đã phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp (doanh nghiệp vừa và nhỏ) tại Sacombank chi nhánh Lâm Đồng từ đó đề xuất một số giải pháp nằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro. Từ khóa: Basel II, rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng, Sacombank. ABSTRACT Title: “Improve credit risk management for small and medium enterprises by Basel II at Sacombank Lam Dong branch” Realize the importance of the Basel II of the credit risk to the result of the bank's business in the process of merge and apply the values of Basel II, Sacombank in general and Sacombank personally says one day in one day alone. Better to respond to Basel's grade and proceed to Basel II. The methods are used in the study consists of statistics, statistics, analysis, synthesized, the material that is harnessed through financial reports and annual reports of the company. The study was analyzed, assed the status of the successful management of credit risk to business (small and small)
in Sacombank branch branch from which to propose some solutions to fulfill their success in the risky business. Key words: Basell II, credit risk, credit risk management, Sacombank.
1 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI 1.1 . LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong bối cảnh toàn cầu hóa và tự do hóa gia tăng, tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng và chuyển đổi môi trường đã tạo ra nhu cầu và cơ hội mới cho doanh nghiệp, đòi hỏi các dịch vụ tài chính tốt, các trung gian tài chính hoạt động hiệu quả. Sự phát triển hệ thống tài chính thế giới là theo xu hướng phát triển ổn định, bền vững, hiệu quả sẽ đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế. Đối với hệ tài chính Việt Nam, đặc biệt là khu vực ngân hàng, sự phát triển cũng sẽ bị chi phối bới xu hướng trên. Chính vì vậy, trong những năm qua, ngành ngân hàng Việt Nam đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, từng bước tiến sâu hơn vào quá trình hội nhập quốc tế. Việc quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh, nhất là trong hoạt động tín dụng, đang là một thách thức lớn mà không chỉ riêng Sacombank mà cả hệ thống ngân hàng tại Việt Nam đang quan tâm. Lợi nhuận từ hoạt động cấp tín dụng chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng lợi nhuận kinh doanh của ngân hàng. Mặt khác, tổn thất do rủi ro tín dụng xảy ra cũng là nguyên nhân chính, trực tiếp làm giảm hiệu quả kinh doanh và làm mất vốn của ngân hàng. Quản trị rủi ro tín dụng tốt đồng nghĩa với việc bảo đảm an toàn vốn và nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín (Sacombank) là một trong những ngân hàng thương mại cổ phần đầu tiên được thành lập tại thành phố Hồ Chí Minh và có bề dày truyền thống trong cấp tín dụng phục vụ cho các hoạt động đầu tư kinh doanh trung dài hạn. Cùng nhìn lại quá trình hoạt động của ngành ngân hàng Việt Nam trong 5 năm qua (2014 - 2018) và triển vọng phát triển đến năm 2020, Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương Tín (Sacombank), là một trong những ngân hàng có những biến động lớn theo tiến trình hội nhập của ngành ngân hàng. Sacombank đã định hướng chú trọng phát triển hoạt động ngân hàng bán lẻ rõ rệt và phấn đấu trở thành ngân hàng chiếm thị phần lớn trong hoạt động bán lẻ trên thị trường Việt Nam (Báo
2 cáo tài chính hợp nhất, 2018). Nhưng tỉ trọng dư nợ cho vay đối với nhóm khách hàng là các tổ chức kinh tế, doanh nghiệp vẫn chiếm trên 80% tổng dư nợ và lợi nhuận từ hoạt động cho vay nhóm khách hàng này là chủ yếu trên tổng thu nhập từ hoạt động kinh doanh của các ngân hàng, trong đó có Sacombank. Quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng là yếu tố được lãnh đạo và cán bộ quan hệ khách hàng đặc biệt quan tâm, nhằm đảm bảo an toàn vốn, thu nhập của chi nhánh cũng như thu nhập của bản thân người lao động tại chi nhánh. Nhất là trong giai đoạn hiện nay, sự cạnh tranh khách hàng giữa các ngân hàng thương mại trên cùng địa bàn đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ thì rủi ro tín dụng càng gia tăng và khó nhận dạng kiểm soát hơn. Cùng với sự nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đối với kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong tiến trình hội nhập và áp dụng tiêu chuẩn Hiệp ước Basel II và với vốn kiến thức vể ngân hàng đã được trang bị trong quá trình học tập nghiên cứu tại trường Đại học Kinh tế thành phố Hố Chí Minh với sự hỗ trợ hướng dẫn của tiến sĩ Lê Tấn Phước, tôi quyết định lựa chọn và thực hiện đề tài: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Sài gòn thương tín chi nhánh Lâm Đồng. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU * Mục tiêu tổng quát Bài nghiên cứu đưa ra những giải pháp để hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank- CN Lâm Đồng. * Mục tiêu cụ thể Đánh giá quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank- chi nhánh Lâm Đồng. Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng, chất lượng cấp tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín chi nhánh Lâm Đồng, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể góp phần hạn chế rủi ro tín dụng tại đơn vị.
3 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU - Tiêu chuẩn của Basel II đối với quản trị rủi ro tín dụng như thế nào? - Quy trình quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank như thế nào? 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Đối tượng nghiên cứu: việc ứng dụng Basel II vào QTRRTD đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank - Phạm vi nghiên cứu + Trong phạm vi đối tượng khách hàng là doanh nghiệp. Trong giới hạn bài nghiên cứu chỉ tập trung đến các chuẩn mực của Basel II về QTRRTD trong ngân hàng. + Số liệu sử dụng để nghiên cứu trong thời gian 2014-2018. 1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Sử dụng các phương pháp: định tính kết hợp với phương pháp định lượng. Áp dụng các phương pháp thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp .. nhằm làm rõ vấn đề nghiên cứu. Công cụ xử lý chủ yếu là phần mềm Excel. - Phương pháp thu thập thông tin nghiên cứu: các dữ liệu thông tin sơ cấp được thu thập từ nguồn tài liệu quy trình chính sách cấp tín dụng của Sacombank và hồ sơ tín dụng lưu trữ tại đơn vị. Đồng thời tiến hành quan sát quá trình cấp tín dụng đối với khách hàng nhóm doanh nghiệp và quản lý khách hàng, khoản vay. Các dự liệu thứ cấp được khai thác thông qua các báo cáo tài chính và báo cáo thường niên của đơn vị.
4 1.6. Ý NGHĨA NGHIÊN CỨU Về mặt khoa học, nghiên cứu đã tổng hợp lại các nghiên cứu cả trong và ngoài nước trước đây về vấn đề các yếu tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp. Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp (doanh nghiệp vừa và nhỏ) tại Sacombank chi nhánh Lâm Đồng từ đó đề xuất một số giải pháp nằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro. Đồng thời cũng đưa ra một số khuyến nghị với Sacombank, Ngân hàng nhà nước, Chính phủ để hỗ trợ cho công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng mang lại chất lượng và sự tăng trưởng ổn định bền vững. Về mặt thực tiễn, bài nghiên cứu còn đưa ra các bằng chứng thực nghiệm có thể kiểm định được và bổ sung kết quả cho các nghiên cứu trước đây. 1.7. KẾT CẤU DỰ KIẾN CỦA ĐỀ TÀI Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của đề tài dự kiến bao gồm 5 chương: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được xây dựng gồm 5 chương: Chương 1: Giới thiệu về đề tài 1.1 Lý do lựa chọn đề tài 1.2 Xác định vần đề cần nghiên cứu 1.3 Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu tiếp cận 1.5 Ý nghĩa của đề tài Chương 2: Quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại và Hiệp ước Basel II 2.1 Tổng quan rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại 2.1.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng của NHTM 2.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng
5 2.1.3 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng 2.2 Quản trị rủi ro tín dụng đối với hoạt động của ngân hàng thương mại 2.2.1 Khái niệm 2.2.2 Nguyên tác quản trị rủi ro tín dụng 2.3 Quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại theo Hiệp ước Basel II 2.3.1 Sự ra đời của Hiệp ước Basel 2.3.2 Quản trị rủi ro tín dụng trong Basel II 2.3.3 Một số kinh nghiệm áp dụng Basel II tại các nước trên thế giới 2.3.4 Lược khảo một số nghiên cứu Chương 3: Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín Chi nhánh Lâm Đồng. 3.1 Tổng quan hoạt động kinh doanh của Sacombank chi nhánh Lâm Đồng 3.1.1 Tổng quan về Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín Việt Nam 3.1.2 Tổng quan về Sacombank- chi nhánh Lâm Đồng 3.2 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank chi nhánh Lâm Đồng. 3.2.1 Xếp hạng tín dụng nội bộ 3.2.2 Chính sách cấp tín dụng 3.2.3 Thẩm quyền cấp tín dụng 3.2.4 Chính sách về tài sản đảm bảo 3.2.5 Phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro tín dụng
6 3.2.6 Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động tín dụng Chương 4: Đánh giá quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank chi nhánh Lâm Đồng 4.1 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank chi nhánh Lâm Đồng 4.2 Hạn chế trong quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II 4.3 Sacombank đang dần hoàn thiện, nâng cấp các chuẩn mực để đáp ứng Basel II Chương 5: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II đối với khách hàng doanh nghiệp tại Sacombank chi nhánh Lâm Đồng 5.1 Định hướng hoạt động tín dụng trong thời gian tới 5.2 Đề xuất giải pháp để hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp theo Basel II 5.3 Một số kiến nghị TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
7 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ HIỆP ƯỚC BASEL II 2. 1 Tổng quan rủi ro tín dụng của NHTM 2.1.1 Khái niệm hoạt động rủi ro tín dụng và RRTD của NHTM: 2.1.1.1 Hoạt động rủi ro tín dụng Cho vay là hình thức cấp tín dụng, mà ở đó các tổ chức tín dụng giao cho khách hàng được quyền sử dụng một khoản tiền vào mục đích và thời gian nhất định theo thoả thuận, với nguyên tắc có hoàn trả ( bao gồm cả gốc và lãi). Hiện tại, các NHTM có các hình thức cho vay sau: a. Cho vay trực tiếp: - Cho vay sản xuất kinh doanh đối với doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, hộ gia đình và cá thể kinh doanh. - Cho vay tiêu dùng: đối với cá nhân, hộ gia đình, tổ chức đoàn thể xã hội b. Cho vay gián tiếp: - Chiết khấu CTCG ; - Bao thanh toán; c. Các loại hình cho vay khác - Thấu chi; - Phát hành thẻ tín dụng. d. Bảo lãnh ngân hàng 2.1.1.2 Khái niệm về rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại Rủi ro tín dụng là loại rủi ro phát sinh trong quá trình cấp tín dụng của ngân hàng, biểu hiện trên thực tế qua việc khách hàng vay không trả được nợ hoặc không trả đúng hạn cho ngân hàng. Theo Andrew (2004) rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết.
8 Rủi ro tín dụng phát sinh trong suốt quá trình cấp tín đụng của ngân hàng đối với khách hàng. Rủi ro tín dụng là rủi ro lớn nhất, quan trọng nhất trong hoạt động ngân hàng, là loại rủi ro chủ yếu của rủi ro ngân hàng. Nó tồn tại khách quan gắn liển với hoạt động của ngân hàng. Do đó, cần chủ động nhận diện, lượng hóa, sẳn sàng tiếp nhận và xử lý. 2.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh, có thể chia làm 02 loại rủi ro tín dụng: a. Rủi ro giao dịch: Là hình thức rủi ro tín dụng mà nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế trong quá trình giao dịch, đánh giá khách hàng và xét duyệt cấp tín dụng. Rủi ro giao dịch có ba bộ phận: - Rủi ro lựa chọn: do quá trình đánh giá, phân tích, lựa chọn khi tác nghiệp chưa tốt. Việc phân tích đánh giá thiếu bao quát; phân tích, lựa chọn phương án cấp tín dụng còn lỏng lẻo , phương án thu nợ thiếu cân nhắc .. - Rủi ro đảm bảo: là vấn đề rủi ro liên quan đến tài sản đảm bảo, bao gồm: hợp đồng đảm bảo thiếu chặt chẽ, không cụ thể, hình thức đảm bảo và phương pháp xử lý còn bất cập, tỉ lệ tải sản đảm bảo chưa phù hợp.. - Rủi ro nghiệp vụ: là rủi ro liên quan đến công tác quản lý khoản vay và hoạt động cho vay (gồm việc áp dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và phương thức xử lý các khoản vay có vấn đề) . b. Rủi ro danh mục tín dụng Là loại hình rủi ro phát sinh trong quản lý danh mục cho vay của ngân hàng. Rủi ro danh mục là rủi ro vừa mang tính chủ quan, lại vừa chịu tác động của các nhân tố khách quan. Rủi ro danh mục gồm rủi ro nội tại và rủi ro tập trung: - Rủi ro nội tại: xuất phát từ đặc điểm hoạt động hoặc đặc điểm sử dụng vốn của khách hàng vay vốn. - Rủi ro tập trung: phát sinh trong trường hợp ngân hàng tập trung vốn cho vay đối với một khách hàng hoặc một nhóm khách hàng, liên quan đến một lĩnh vực kinh tế, ngành nghề, một khu vực địa lý, hoặc một loại hình có rủi ro cao.
9 2.1.3 Nguyên nhân của rủi ro tín dụng 2.1.3.1 Nhóm nguyên nhân khách quan Nhóm nguyên nhân này gây tác động và ảnh hưởng trên phương diện rộng , gồm: Sự biến động của nền kinh t; những bất cập, thiếu sót trong cơ chế, chính sách của nhà nước; Chưa hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động của ngân hang; Do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh…. 2.1.3.2 Nhóm nguyên nhân thuộc về người đi vay: Tình hình kinh doanh không ổn định; Tài chính không đảm bảo cho việc trả nợ vay; Hạn chế trong việc quản lý; Không có thái độ tốt hoặc gây bất lợi; Cố ý lừa đảo, giải mạo chứng từ với mục đích sai trái; Sử dụng sai mục đích vốn vay… 2.1.3.3 Nhóm nguyên nhân thuộc về phía ngân hàng - Thiếu giám sát trọng hoạt động cấp tín dụng. - Quy trình, chính sách chưa đảm bảo.. - Chưa xác định đúng quy mô và tốc độ tăng trưởng của tín dụng. - Chưa có cơ chế phù hợp đối với từng đối tượng khách hàng như lãi suất, - Thủ tục cấp tín dụng còn phức tạp, nhiều giấy tờ. - Xác định và kiểm soát hạn mức tín dụng còn nhều hạn chế. - Quy trình cho vay chưa chặt chẽ, có nhiều khe hở. - Trình dộ chuyên môn nghiệp vụ cán bộ, đặc biệt là cán bộ tín dụng còn hạn chế . - Vấn đề rủi ro đạo đức trong kinh doanh