Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Lựa chọn phương pháp giúp doanh nghiệp ra quyết định thuê tài chính

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu nhằm 2 mục tiêu: Giúp doanh nghiệp hiểu rõ những lợi ích của hoạt động cho thuê tài chính; giúp doanh nghiệp có cơ sở ra quyết định lựa chọn phương pháp thuê tài chính có hiệu quả nhất. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Lựa chọn phương pháp giúp doanh nghiệp ra quyết định thuê tài chính

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM VÕ QUANG MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU Trang DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU CHÖÔNG I: LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG CHO THUEÂ TAØI CHÍNH 1.1)Cô sôû khoa hoïc cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính .............................................. 1 1.2)Baûn chaát cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính......................................................... 2 1.2.1)Khaùi nieäm cho thueâ taøi chính.................................................................... 2 1.2.2)Baûn chaát cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính............................................... 4 1.3)Nhöõng noäi dung chuû yeáu cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính................................ 6 1.3.1)Caùc thaønh phaàn tham gia hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính............................ 6 1.3.2)Taøi saûn cho thueâ taøi chính......................................................................... 9 1.3.3)Thôøi haïn cho thueâ taøi chính .................................................................... 10 1.3.4)Giaù trò coøn laïi (Residual Value).............................................................. 11 1.3.5)Phöông thöùc xaùc ñònh tieàn thueâ............................................................... 11 1.3.6)Qui trình hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính.................................................... 13 1.3.7)Ñieàu kieän tham gia vaøo hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính............................ 15 1.3.8)Caùc hình thöùc cho thueâ taøi chính............................................................. 16 1.4)Nhöõng nguyeân nhaân ñeå doanh nghieäp choïn loaïi hình thueâ taøi chính ............... 18 1.5)Kinh nghieäm veà hoaït ñoäng cho thueâ cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi vaø baøi hoïc kinh nghieäm ñoái vôùi Vieät Nam................................................................................ 20 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CHO THUEÂ TAØI CHÍNH ÔÛ VIEÄT NAM HIEÄN NAY 2.1)Quaù trình hình thaønh hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam....................... 23 2.2)Nhöõng nhaân toá giuùp hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam phaùt trieån ....... 23 2.2.1)Nhu caàu veà voán kinh doanh cuûa neàn kinh teá .......................................... 23 2.2.2)Nhu caàu veà ñoåi môùi maùy moùc thieát bò .................................................... 24 -1-
2.3)Tình hình hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam hieän nay.......................... 24 2.3.1)Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính taïi Vieät Nam ....... 25 2.3.2)Nhöõng maët coøn haïn cheá ñoái vôùi hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ôû nöôùc ta hieän nay ................................................................................................................... 29 CHÖÔNG III: LÖÏA CHOÏN PHÖÔNG PHAÙP GIUÙP DOANH NGHIEÄP RA QUYEÁT ÑÒNH THUEÂ TAØI CHÍNH 3.1)Söï caàn thieát khi doanh nghieäp löïa choïn hình thöùc thueâ taøi chính..................... 38 3.2)Tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa moãi loaïi hình cho thueâ taøi chính trong ñieàu kieän Vieät Nam hieän nay .................................................................................................. 39 3.2.1)Ñoái vôùi hình thöùc cho thueâ giaùp löng...................................................... 39 3.2.2)Ñoái vôùi hình thöùc cho thueâ trôï baùn ......................................................... 39 3.2.3)Ñoái vôùi loaïi hình cho thueâ hôïp taùc (hay coøn goïi laø cho thueâ ñoøn baåy) .. 40 3.2.4)Ñoái vôùi loaïi hình mua vaø cho thueâ laïi .................................................... 40 3.2.5)Ñoái vôùi hình thöùc cho thueâ traû goùp ......................................................... 40 3.2.6)Ñoái vôùi loaïi hình cho thueâ taøi chính thuaàn.............................................. 41 3.3)Phöông phaùp löïa choïn ....................................................................................... 41 3.3.1)Phöông phaùp ñònh löôïng.......................................................................... 41 3.3.2)Phöông phaùp ñònh tính............................................................................. 51 3.4)Ví duï minh hoaï .................................................................................................. 52 3.4.1)Xem xeùt choïn phöông phaùp thueâ taøi chính ............................................. 55 3.4.2)Tính toaùn caùc chæ soá ................................................................................ 56 3.4.3)Tính toaùn hieän giaù toång chi phí ñeå ra quyeát ñònh.................................... 56 3.4.4)Ra quyeát ñònh choïn phöông phaùp thueâ taøi chính .................................... 61 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC -2-
LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa moät neàn kinh teá, heä thoáng ngaân haøng laø moät khaâu trung gian khoâng theå thieáu. Tuy nhieân, vôùi aùp löïc veà nguoàn voán ñaëc bieät laø nguoàn voán trung vaø daøi haïn ngaøy caøng cao cuøng vôùi söï phaùt trieån phöùc taïp vaø ña daïng cuûa neàn kinh teá theá giôùi ñaõ laøm cho hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính phaùt trieån maïnh ôû moät soá nöôùc nhö Myõ, Anh, Phaùp, Nhaät, Trung Quoác… Ngaøy nay, hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính laø moät boä phaän khoâng theå thieáu ñoái vôùi neàn kinh teá cuûa moät nöôùc phaùt trieån. Rieâng ñoái vôùi neàn kinh teá cuûa nöôùc ta hieän nay ñang thieáu nguoàn voán trung vaø daøi haïn. Trong thôøi gian vöøa qua Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñaõ ñöa ra nhöõng chính saùch nhaèm thu huùt moät nguoàn voán raát lôùn ñang nhaøn roãi töø nhaân daân nhöng vaãn khoâng theå naøo taän duïng heát nguoàn voán naøy. Vieäc thò tröôøng taøi chính ôû nöôùc ta hoaït ñoäng chöa hieäu quaû vaø heä thoáng phaùp luaät coøn quaù nhieàu khe hôû ñaõ laøm cho ngöôøi daân khoâng theå maïo hieåm ñoàng voán cuûa mình trong kinh doanh vaø theá laø maëc duø voán ñaõ coù saün nhöng noù ñaõ “bò cheát” laøm cho neàn kinh teá vaãn tieáp tuïc thieáu voán. Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ra ñôøi cuõng phaàn naøo laøm giaûm bôùt söùc eùp leân heä thoáng ngaân haøng thöông maïi trong vieäc cung caáp voán trung vaø daøi haïn cho caùc doanh nghieäp. Hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ra ñôøi coøn taïo ñieàu kieän cho quaù trình coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù ngaøy caøng thöïc hieän nhanh hôn vaø ñaït hieäu quaû hôn. Trong hoaït ñoäng thueâ mua, caùc doanh nghieäp coù ñieàu kieän ñoåi môùi heä thoáng maùy moùc cuõ kyõ, laïc haäu cuûa mình ñeå thay vaøo ñoù laø caùc maùy moùc thieát bò hieän ñaïi vôùi naêng suaát vaø hieäu quaû cao hôn. Ngoaøi ra, hoaït ñoäng naøy coøn taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû coù ñuû nguoàn voán, maùy moùc thieát bò ñeå saûn xuaát, ñaåy maïnh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Tuy nhieân, hieän nay ôû nöôùc ta chæ coù 09 coâng ty cho thueâ taøi chính (coù truï sôû chính ñaët taïi Thuû ñoâ Haø Noäi vaø Tp. Hoà Chí Minh) neân hoaït ñoäng naøy coøn xa laï ñoái vôùi caùc doanh nghieäp. Tính ñeán cuoái naêm 2004, tyû leä dö nôï cho thueâ taøi chính chæ ñaït 2,45% so vôùi toång dö nôï toaøn heä thoáng. Ñieàu naøy chöùng toû caùc doanh nghieäp coøn chöa quan taâm ñeán lónh vöïc cho thueâ taøi chính, hoï chæ tìm ñeán hoaït ñoäng naøy khi nguoàn taøi trôï töø caùc ngaân haøng ñaõ töø choái. Caùc doanh nghieäp ôû nöôùc ta haàu nhö chöa hieåu roõ heát caùc öu nhöôïc ñieåm cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. Ñeå giuùp caùc doanh nghieäp hieåu roõ hôn nöõa lôïi ích cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính, ñieàu kieän ñeå ñöôïc thueâ taøi chính cuõng nhö phöông phaùp tính toaùn khi quyeát ñònh thueâ taøi chính, toâi choïn ñeà taøi: “Löïa choïn -3-
phöông phaùp giuùp doanh nghieäp ra quyeát ñònh thueâ taøi chính” laøm ñeà taøi nghieân cöùu. 2. Muïc ñích nghieân cöùu: -Giuùp doanh nghieäp hieåu roõ nhöõng lôïi ích cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. -Giuùp doanh nghieäp coù cô sôû ra quyeát ñònh löïa choïn phöông phaùp thueâ taøi chính coù hieäu quaû nhaát. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: a)Ñoái töôïng nghieân cöùu: löïa choïn phöông phaùp giuùp doanh nghieäp ra quyeát ñònh thueâ taøi chính. b)Phaïm vi nghieân cöùu: Caùc loaïi hình cho thueâ taøi chính ñang aùp duïng taïi Vieät Nam hieän nay taïi caùc coâng ty cho thueâ taøi chính trong nöôùc. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: -Söû duïng caùc lyù thuyeát taøi chính, taøi chính doanh nghieäp, ñaàu tö taøi chính. -Söû duïng phöông phaùp thoáng keâ, phoûng vaán tröïc tieáp, thu thaäp caùc nguoàn taøi lieäu trong vaø ngoaøi nöôùc thoâng qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, toång hôïp, phaân tích soá lieäu. 5. Ñieåm môùi cuûa ñeà taøi: -Heä thoáng hoaù caùc lyù luaän veà cho thueâ taøi chính. -Ñaùnh giaù thöïc traïng veà hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính cuûa Vieät Nam hieän nay. -Chæ ra caùc phöông phaùp ra quyeát ñònh thueâ taøi chính baèng nhieàu hình thöùc thoâng qua phöông phaùp ñònh löôïng vaø ñònh tính. -Chæ ra nhöõng ñieåm löu yù khi ra quyeát ñònh löïa choïn phöông phaùp thueâ taøi chính. 6. Keát caáu luaän vaên: Luaän vaên goàm coù 03 -4-
CHÖÔNG I LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG CHO THUEÂ TAØI CHÍNH. 1.1)Cô sôû khoa hoïc cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, hoaït ñoäng tín duïng cuõng caøng ngaøy caøng theå hieän vai troø cuûa mình trong neàn kinh teá. Neáu nhö luùc tröôùc, hoaït ñoäng tín duïng chæ ñôn thuaàn laø hoaït ñoäng cho vay vaø huy ñoäng nguoàn voán thì ngaøy nay, caùc saûn phaåm cuûa ngaân haøng raát ña daïng vaø phong phuù. Ngaân haøng laø moät khaâu trung gian khoâng theå thieáu ñöôïc ñoái vôùi neàn kinh teá thò tröôøng. Maët khaùc, caùc doanh nghieäp khoâng döøng laïi ôû qui moâ hoaït ñoäng nhoû beù vaø haïn heïp maø hoï muoán ñaàu tö theâm caùc maùy moùc thieát bò, qui moâ saûn xuaát roäng ra treân phaïm vi roäng lôùn. Chính vì ñieàu naøy maø hoï caàn phaûi coù nhöõng maùy moùc thieát bò môùi, caàn phaûi coù nguoàn voán kinh doanh nhieàu hôn… nhöng heä thoáng ngaân haøng hieän taïi khoâng cho pheùp hoï thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù. Trong ñieàu kieän ñôøi soáng (caû veà vaät chaát laãn tinh thaàn) ngaøy caøng taêng leân cuûa ngöôøi daân, ñoøi hoûi naêng suaát lao ñoäng cuõng phaûi taêng môùi coù theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu tieâu duøng. Beân caïnh ñoù, vôùi trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån nhö hieän nay, caùc maùy moùc thieát bò deã daøng bò laïc haäu, cuõ kyõ. Vì vaäy, ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp phaûi nghó ñeán vieäc thay ñoåi caùc maùy moùc thieát bò cuõ ñeå trang bò caùc maùy moùc thieát bò môùi hieän ñaïi hôn, tieát kieäm nhieân lieäu hôn vaø taêng naêng suaát hôn. Bôûi vì, ñeå coù theå caïnh tranh treân thò tröôøng thì moät doanh nghieäp buoäc phaûi tính ñeán vieäc tieát giaûm chi phí vaø taêng naêng suaát lao ñoäng, coù nhö vaäy giaù thaønh cuõng seõ haï vaø chaát löôïng saûn phaåm cuõng ngaøy ñöôïc toát hôn. Muoán thöïc hieän ñöôïc vieäc naøy thì phaûi thay ñoåi toaøn boä maùy moùc thieát bò laïc haäu ñeå trang bò caùc maùy moùc thieát bò hieän ñaïi, tieân tieán, coù trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä cao. Töø nhöõng nhu caàu böùc thieát nhö treân, moät loaïi hình cung caáp nguoàn voán trung vaø daøi haïn môùi ra ñôøi vaø ñaõ phaùt trieån roäng raõi, ñoù chính laø hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. Chính hoaït ñoäng naøy ñaõ phaàn naøo giaûm bôùt aùp löïc töø phía ngaân haøng vaø noù cuõng ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu môû roäng ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp. Treân thöïc teá, töø khi ra ñôøi cho ñeán nay, hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñaõ khoâng ngöøng phaùt trieån. Hoaït ñoäng cho thueâ taøi saûn ñaõ xuaát hieän töø raát sôùm trong lòch söû vaên minh cuûa nhaân loaïi. Loaïi hình naøy ñaõ xuaát hieän töø 2000 naêm tröôùc coâng nguyeân vôùi vieäc cho thueâ caùc coâng cuï saûn xuaát noâng nghieäp, suùc vaät keùo, quyeàn söû duïng nöôùc, ruoäng ñaát, nhaø cöûa. -5-
Ñaàu theá kyû XIX, do söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät vaø neàn kinh teá haøng hoaù, soá löôïng vaø chuûng loaïi taøi saûn cho thueâ ñaõ coù söï gia taêng ñaùng keå. Ñeán ñaàu thaäp nieân 50 cuûa theá kyû naøy, giao dòch thueâ mua ñaõ coù nhöõng böôùc nhaûy voït. Nhaèm ñaùp öùng nhu caàu voán trung vaø daøi haïn, nghieäp vuï tín duïng thueâ mua phaùt trieån sang Chaâu AÂu vaø phaùt trieån maïnh meõ taïi ñoù töø nhöõng naêm cuûa thaäp nieân 60. Tín duïng thueâ mua cuõng phaùt trieån maïnh meõ taïi Chaâu AÙ vaø nhieàu khu vöïc khaùc töø ñaàu thaäp nieân 70. Ngaønh coâng nghieäp thueâ mua coù giaù trò trao ñoåi chieám khoaûng 350 tyû USD vaøo naêm 1994. Hieän nay ôû Myõ, ngaønh thueâ mua thieát bò chieám khoaûng 25-30% toång soá tieàn taøi trôï cho caùc giao dòch mua baùn thieát bò haøng naêm. Nguyeân nhaân chính thuùc ñaåy vieäc cho thueâ taøi chính phaùt trieån nhanh laø do noù theå hieän hình thöùc taøi trôï coù tính chaát an toaøn cao, tieän lôïi vaø hieäu quaû cho caùc beân giao dòch 1.2)Baûn chaát cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. 1.2.1)Khaùi nieäm cho thueâ taøi chính. Töø khi ra ñôøi cho ñeán nay, thuaät ngöõ “Leasing” ñöôïc haàu heát caùc quoác gia treân Theá giôùi söû duïng nhaèm haøm chæ hoaït ñoäng cho thueâ taøi saûn ñöôïc caùc ñònh cheá taøi chính (trong ñoù nhaát thieát phaûi coù coâng ty cho thueâ taøi chính) mua vaø cho thueâ theo yeâu caàu cuûa beân thueâ. Heát thôøi haïn thueâ, beân thueâ ñöôïc pheùp chuyeån quyeàn sôû höõu hoaëc mua laïi taøi saûn ñoù theo caùc ñieàu kieän ñaõ thoaû thuaän trong hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính. Theo Nghò ñònh soá 16/2001/NÑ-CP ngaøy 02/5/2001 cuûa Chính phuû veà vieäc qui ñònh toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa coâng ty cho thueâ taøi chính taïi Vieät Nam nhö sau: -6-
“Cho thueâ taøi chính laø hoaït ñoäng tín duïng trung vaø daøi haïn thoâng qua vieäc cho thueâ maùy moùc, thieát bò, phöông tieän vaän chuyeån vaø caùc ñoäng saûn khaùc treân cô sôû hôïp ñoàng cho thueâ giöõa beân cho thueâ vôùi beân thueâ. Beân cho thueâ cam keát mua maùy moùc, thieát bò, phöông tieän vaän chuyeån vaø caùc ñoäng saûn khaùc theo yeâu caàu cuûa beân thueâ vaø naém giöõ quyeàn sôû höõu ñoái vôùi caùc taøi saûn cho thueâ. Beân thueâ söû duïng taøi saûn thueâ vaø thanh toaùn tieàn thueâ trong suoát thôøi haïn thueâ ñaõ ñöôïc hai beân thoaû thuaän. Khi keát thuùc thôøi haïn thueâ, beân thueâ ñöôïc quyeàn löïa choïn mua laïi taøi saûn thueâ hoaëc tieáp tuïc thueâ theo caùc ñieàu kieän ñaõ thoaû thuaän trong hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính. Toång soá tieàn thueâ moät loaïi taøi saûn qui ñònh taïi hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính ít nhaát phaûi töông ñöông vôùi giaù trò cuûa taøi saûn ñoù taïi thôøi ñieåm kyù hôïp ñoàng”. Nhö vaäy, ñònh nghóa treân ñaõ noùi leân raát roõ taát caû hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính vaø phaân ñònh roõ raøng: beân cho thueâ seõ naém giöõ quyeàn sôû höõu taøi saûn vaø beân ñi thueâ seõ ñöôïc quyeàn söû duïng taøi saûn ñoù trong suoát thôøi gian thueâ taøi saûn taøi chính. Theo Nghò ñònh treân thì ta coù theå hieåu nhö sau: -Beân cho thueâ laø caùc coâng ty cho thueâ taøi chính ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng theo phaùp luaät Vieät Nam. -Beân thueâ laø caùc toå chöùc, caù nhaân hoaït ñoäng taïi Vieät Nam tröïc tieáp söû duïng taøi saûn thueâ cho muïc ñích hoaït ñoäng cuûa mình. -Taøi saûn cho thueâ laø maùy moùc, thieát bò, phöông tieän vaän chuyeån vaø caùc ñoäng saûn khaùc. Treân cô sôû caùc tieâu chuaån phaân loaïi IAS 17 cuûa IASC (UÛy ban tieâu chuaån Keá toaùn quoác teá – International Accounting Standards Committee), moãi quoác gia ñeàu coù nhöõng qui ñònh cho thueâ taøi chính cuûa mình döïa treân côû sôû nhöõng ñieàu kieän cuï theå cuûa moãi nöôùc. Nhöõng qui ñònh naøy coù nhöõng khaùc bieät nhaát ñònh, -7-
song veà cô baûn chuùng khoâng maâu thuaãn vôùi IAS 17 vaø tuøy theo möùc ñoä, nhöõng qui ñònh naøy coù theå chi tieát, cuï theå hôn IAS 17. Baûng 1.1: NHÖÕNG TIEÂU CHUAÅN CHO THUEÂ TAØI CHÍNH CUÛA MOÄT SOÁ QUOÁC GIA Hoa Haøn Vieät Tieâu thöùc IAS 17 Anh Nhaät Kyø Quoác Nam Chuyeån giao Khoâng quyeàn sôû höõu khi Coù Coù Coù Coù qui ñònh Coù keát thuùc hôïp cuï theå ñoàng Khoâng Khoâng Khoâng Khoâng Quyeàn choïn mua Coù Coù baét buoäc baét buoäc baét buoäc baét buoäc Quyeàn huyû Khoâng Khoâng Khoâng Khoâng Khoâng Khoâng ngang hôïp ñoàng ñöôïc ñöôïc ñöôïc ñöôïc ñöôïc ñöôïc Taøi saûn ≤10 Chieám Taøi saûn ≥75%, naêm: phaàn lôùn Thôøi haïn thueâ ≤5 naêm: toái ña 7%; Taøi thôøi gian tính theo thôøi Phaàn 60%; khoâng Phaàn lôùn saûn >10 höõu gian höõu duïng lôùn Taøi saûn quaù 30 naêm: duïng cuûa taøi saûn >5 naêm: naêm 60%; cuûa taøi 70% Toái ña saûn 120% Hieän giaù caùc Ít nhaát khoaûn tieàn thueâ phaûi toái thieåu (chieát Baèng töông khaáu theo laõi hoaëc ≥90% ≥90% ≥90% ñöông suaát ñi vay cuûa lôùn hôn vôùi giaù beân thueâ) so vôùi trò taøi giaù trò hôïp lyù cuûa saûn taøi saûn (Nguoàn Ngaân haøng Nhaø Nöôùc) -8-
1.2.2)Baûn chaát cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. Thueâ taøi chính laø moät hôïp ñoàng thueâ khoâng theå huûy ngang vaø phaûi coù moät trong caùc ñaëc ñieåm sau ñaây: -Quyeàn sôû höõu taøi saûn thöôøng ñöôïc chuyeån giao cho ngöôøi thueâ khi beân thueâ thanh toaùn heát soá tieàn thueâ coøn nôï vaø giaù trò coøn laïi nhö ñaõ thoaû thuaän trong hôïp ñoàng thueâ. -Phí thueâ coù theå ñöôïc cô caáu ñeå phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa beân thueâ. -Laõi thanh toaùn vaø khaáu hao taøi saûn trong caùc giao dòch cho thueâ taøi chính ñöôïc chieát khaáu khi tính thueá doanh nghieäp. -Moät taøi saûn ñöôïc goïi laø ñoäng saûn vaø coù theå khaáu hao ñöôïc ñeàu coù theå cho thueâ. -Hôïp ñoàng thueâ taøi saûn coù qui ñònh quyeàn choïn mua taøi saûn. Hai beân coù theå thoaû thuaän chuyeån quyeàn sôû höõu hoaëc baùn laïi taøi saûn hay tieáp tuïc thueâ sau khi keát thuùc hôïp ñoàng. -Hieän giaù cuûa khoaûn tieàn thueâ phaûi lôùn hôn hoaëc baèng giaù trò thò tröôøng cuûa taøi saûn taïi thôøi ñieåm thueâ. -Thueâ thieát bò, taøi saûn cho thueâ do beân thueâ choïn löïa töø nhaø cung caáp chöù khoâng phaûi do beân cho thueâ löïa choïn. -Ngöôøi cho thueâ laø chuû sôû höõu cuûa taøi saûn cho thueâ trong suoát thôøi gian cuûa hôïp ñoàng. -Beân thueâ ñoäc chieám quyeàn söû duïng taøi saûn thueâ trong suoát thôøi gian cuûa hôïp ñoàng nhöng khoâng ñöôïc chuyeån nhöôïng taøi saûn thueâ cho moät beân naøo khaùc. -Giaù trò hôïp ñoàng cho thueâ taøi saûn toái thieåu baèng vôùi toång chi phí mua taøi saûn cuûa beân cho thueâ bao goàm caùc khoaûn tieàn mua thieát bò, chi phí vaän chuyeån, nhaäp khaåu, thueá vaø leä phí caùc loaïi… -Töø khi thieát bò ñöôïc chuyeån giao cho beân thueâ töø nhaø cung caáp thì moïi traùch nhieäm vaø ruûi ro lieân quan ñeán taøi saûn cuõng ñoàng thôøi ñöôïc chuyeån giao cho beân thueâ. -Beân thueâ chòu traùch nhieäm veà vieäc mua baûo hieåm, baûo trì, thay theá phuï tuøng, söûa chöõa thieát bò khi hö hoûng. Theo quan ñieåm cuûa UÛy ban Tieâu chuaån Keá toaùn quoác teá IASC, moät giao dòch cho thueâ taøi chính phaûi ñaït ñöôïc toái thieåu boán tieâu chuaån cô baûn sau ñaây, -9-
neáu khoâng thì ñoù laø giao dòch cho thueâ vaän haønh (cho thueâ vaän haønh laø hình thöùc cho thueâ taøi saûn coù tính chaát taïm thôøi, ngaén haïn vaø theo thôøi vuï). Baûng 1.2: TIEÂU CHUAÅN PHAÂN LOAÏI CHO THUEÂ TAØI CHÍNH CUÛA IASC THUEÂ VAÄN THUEÂ TAØI STT TIEÂU CHUAÅN HAØNH CHÍNH Quyeàn sôû höõu ñöôïc chuyeån giao 01 Khoâng Coù khi hôïp ñoàng chaám döùt Hôïp ñoàng thueâ coù ñònh quyeàn choïn 02 Khoâng Coù theo giaù mua ñaëc tröng Thôøi gian thueâ chieám phaàn lôùn giaù 03 Khoâng Coù trò höõu duïng cuûa taøi saûn Giaù trò hieän taïi cuûa khoaûn tieàn thueâ 04 toái thieåu phaûi lôùn hôn hay töông Khoâng Coù ñöông vôùi giaù trò cuûa taøi saûn Tuøy theo tình hình ñaëc thuø töøng quoác gia vaø tuøy theo chính saùch thueá cuûa moãi quoác gia khaùc nhau maø loaïi hình thueâ taøi chính coøn coù theâm moät soá ñaëc ñieåm cuï theå nhö sau: -Thôøi haïn thueâ taøi saûn phaûi nhoû hôn 30 naêm. Neáu thôøi haïn thueâ vöôït quaù 30 naêm thì hoaït ñoäng thueâ naøy chæ ñöôïc xem nhö baùn taøi saûn coù ñieàu kieän. -Hôïp ñoàng thueâ taøi saûn coù ñieàu khoaûn trao cho beân ñi thueâ quyeàn choïn cho pheùp beân ñi thueâ coù theå mua laïi taøi saûn vôùi giaù thaáp hôn giaù trò thò tröôøng. Chaúng haïn hôïp ñoàng qui ñònh raèng giaù thò tröôøng cuûa taøi saûn laø 1 USD khi hôïp ñoàng keát thuùc. Moät ñieàu khoaûn nhö theá treân thöïc teá chính laø cho beân ñi thueâ giaù trò thu hoài cuûa taøi saûn. -Hôïp ñoàng thueâ taøi saûn coù lòch trình thanh toaùn tieàn thueâ taøi saûn ñònh kyø maø theo ñoù tieàn thueâ ñöôïc thanh toaùn cao trong nhöõng naêm ñaàu vaø thaáp daàn vaøo nhöõng naêm cuoái. Nhöõng khoaûn thanh toaùn tieàn thueâ cao trong nhöõng naêm ñaàu seõ laø chöùng cöù cho thaáy hôïp ñoàng thueâ taøi saûn naøy ñöôïc söû duïng nhö laø moät caùch ñeå traùnh thueá chöù khoâng vì muïc ñích kinh doanh chính ñaùng. -Hôïp ñoàng thueâ taøi saûn giôùi haïn quyeàn cuûa beân ñi thueâ trong vieäc phaùt haønh caùc chöùng khoaùn nôï hoaëc giôùi haïn chính saùch chi traû coå töùc trong suoát thôøi -10-
haïn hôïp ñoàng thueâ coù hieäu löïc. Neáu coù nhöõng haïn cheá naøy thì qui ñònh naøy gioáng nhö moät khoaûn nôï vôùi söï aùp ñaët cuûa caùc chuû nôï chöù khoâng phaûi laø thueâ taøi saûn. -Quyeàn löïa choïn tieáp tuïc thueâ laïi phaûi coù lyù do chính ñaùng vaø noù phaûn aùnh ñuùng giaù trò thò tröôøng cuûa taøi saûn. Yeâu caàu naøy coù theå ñöôïc aùp duïng baèng vieäc trao cho beân ñi thueâ quyeàn löïa choïn öu tieân thueâ taøi saûn cuûa nhöõng nhaø cho thueâ caïnh tranh khaùc treân thò tröôøng. 1.3)Nhöõng noäi dung chuû yeáu cuûa hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. 1.3.1)Caùc thaønh phaàn tham gia hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính. 1.3.1.1)Ngöôøi cho thueâ taøi chính (caùc coâng ty cho thueâ taøi chính). Laø nhaø taøi trôï voán cho ngöôøi thueâ, laø ngöôøi thanh toaùn toaøn boä giaù trò mua baùn thieát bò theo thoaû thuaän giöõa ngöôøi thueâ vôùi nhaø cung caáp vaø laø chuû sôû höõu taøi saûn phaùp lyù. Trong tröôøng hôïp cho thueâ taøi saûn cuûa chính hoï thì ngöôøi cho thueâ cuõng ñoàng thôøi laø nhaø cung caáp. Ñoái vôùi ngöôøi cho thueâ thì coù caùc traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi sau: -Mua taøi saûn töø nhaø cung caáp, giöõ quyeàn sôû höõu vaø cho thueâ trung hay daøi haïn (thôøi gian veà trung daøi haïn seõ do moãi quoác gia ñònh nghóa tuøy vaøo trình ñoä phaùt trieån tín duïng rieâng). -Khoâng cung caáp caùc chi phí vaø dòch vuï vaän haønh, baûo trì taøi saûn maø seõ do nhaø cung caáp thöïc hieän theo thoûa thuaän trong hôïp ñoàng mua thieát bò. Phaûi baûo ñaûm quyeàn lôïi cho ngöôøi thueâ. -Khoâng chòu ruûi ro vaø thieät haïi ñoái vôùi taøi saûn cho thueâ. Phaûi yeâu caàu ngöôøi thueâ mua caùc loaïi baûo hieåm caàn thieát döôùi teân mình cho töøng loaïi taøi saûn thueâ (taïi vì quyeàn sôû höõu taøi saûn thuoäc veà ngöôøi cho thueâ). -Heát haïn hôïp ñoàng, ngöôøi cho thueâ cho pheùp ngöôøi thueâ quyeàn löïa choïn mua taøi saûn hay kyù tieáp hôïp ñoàng thueâ, uûy quyeàn cho ngöôøi thueâ baùn hoaëc nhaän laïi taøi saûn. Hieän nay, döïa treân moâ hình kinh doanh thì caùc coâng ty thueâ mua treân theá giôùi coù theå phaân thaønh ba loaïi, bao goàm: Coâng ty ñoäc laäp (independents), Coâng ty phuï thuoäc (captives) vaø Coâng ty moâi giôùi (brokers). -Caùc coâng ty thueâ mua ñoäc laäp: hoaït ñoäng ñoäc laäp vôùi caùc nhaø cung caáp vaø chieám phaàn lôùn thò tröôøng thueâ mua xeùt treân goùc ñoä ngöôøi baùn. Ñoái vôùi loaïi hình ñoäc laäp, luoân coù ba beân tham gia trong moät giao dòch thueâ mua. Ñoù laø coâng ty cho thueâ taøi chính, nhaø cung caáp vaø beân thueâ. Coâng ty cho thueâ taøi chính chæ ñôn giaûn laø mua maùy moùc, thieát bò töø baát kyø nhaø cung caáp naøo do beân thueâ choïn -11-
vaø cho beân thueâ thueâ, coøn baûn thaân nhaø cung caáp khoâng coù lieân quan gì ñeán hoaït ñoäng thueâ mua. -Coâng ty thueâ mua phuï thuoäc: laø caùc coâng ty do nhaø cung caáp laäp ra ñeå taøi trôï cho saûn phaåm cuûa chính hoï laøm ra. Trong moâ hình naøy, chæ coù hai beân tham gia trong moät giao dòch thueâ mua, ñoù laø beân thueâ vaø coâng ty cho thueâ taøi chính cuõng laø ñaïi dieän cho nhaø cung caáp. Veà baûn chaát, “thueâ mua phuï thuoäc” coù theå ñöôïc xem nhö laø moät phöông thöùc xuùc tieán baùn haøng thoâng qua vieäc cung caáp cho caùc khaùch haøng moät phöông thöùc taøi trôï. -Coâng ty thueâ mua moâi giôùi: thöôøng ñoùng vai troø trung gian trong quaù trình thueâ mua thoâng qua vieäc tìm kieám vaø chaép noái beân thueâ, nhaø cung caáp vôùi caùc coâng ty thueâ mua thöïc thuï hoaëc caùc nguoàn taøi trôï khaùc. Coâng ty thueâ mua moâi giôùi khoâng sôû höõu taøi saûn thueâ hay giao dòch thueâ mua maø chæ giôùi haïn trong vieäc taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù trình thueâ mua taøi saûn. 1.3.1.2)Ngöôøi ñi thueâ (Caùc toå chöùc, caù nhaân caàn thueâ taøi chính). Laø ngöôøi nhaän söï taøi trôï tín duïng cuûa coâng ty thueâ mua hay laø khaùch haøng thueâ mua thieát bò, taøi saûn cuûa ngöôøi cho thueâ. Ngöôøi thueâ cuõng laø ngöôøi coù quyeàn söû duïng, höôûng duïng nhöõng lôïi ích do taøi saûn ñem laïi vaø coù traùch nhieäm traû nhöõng khoaûn tieàn thueâ theo thoaû thuaän. Ñoái vôùi ngöôøi ñi thueâ coù caùc traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi sau: -Traû caùc khoaûn tieàn thueâ theo ñònh kyø (thaùng, quyù, 06 thaùng) vaø ñöôïc quyeàn söû duïng taøi saûn, khoâng ñöôïc theá chaáp, caàm coá taøi saûn thueâ (vì khoâng phaûi laø sôû höõu cuûa mình). -Ñöôïc quyeàn thaûo luaän vôùi ngöôøi cho thueâ khi kyù keát hôïp ñoàng mua taøi saûn vôùi nhaø cung caáp. Coù quyeàn yeâu caàu ngöôøi cung caáp ñaûm baûo caùc ñieàu khoaûn vaø ñieàu kieän laép ñaët, chaïy thöû, baûo haønh, baûo trì…. -Chòu moïi ruûi ro vaø thieät haïi lieân quan ñeán taøi saûn. Coù traùch nhieäm mua baûo hieåm, ñoùng thueá taøi saûn döôùi teân cuûa ngöôøi cho thueâ. -Coù quyeàn löïa choïn mua hoaëc tieáp tuïc thueâ hoaëc baùn taøi saûn khi heát hôïp ñoàng theo söï uûy quyeàn hoaëc traû laïi taøi saûn döôùi teân cuûa ngöôøi cho thueâ neáu hôïp ñoàng coù qui ñònh. 1.3.1.3)Nhaø cung caáp (nhaø cheá taïo). Laø ngöôøi cheá taïo vaø cung caáp thieát bò maùy moùc, phöông tieän vaän chuyeån… theo thoaû thuaän cuûa ngöôøi ñi thueâ vaø theo caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng mua baùn maùy moùc, thieát bò ñaõ kyù keát vôùi ngöôøi cho thueâ. -12-
Nhaø cung caáp coù traùch nhieäm baûo haønh, baûo trì, chaát löôïng… haøng hoaù ñoái vôùi beân cho thueâ theo hôïp ñoàng ñaõ kyù keát. Nhö vaäy, trong quaù trình vaän haønh maùy moùc thieát bò, neáu coù söï coá kyõ thuaät xaûy ra thì beân ñi thueâ seõ keâu goïi nhaø cung caáp ñeán baûo trì maø nhaø cho thueâ seõ khoâng chòu traùch nhieäm veà caùc söï coá naøy. 1.3.1.4)Ngöôøi cho vay. Laø moät ñònh cheá taøi chính hay laø moät ngöôøi naøo ñoù cho ngöôøi cho thueâ vay moät phaàn cuûa khoaûn tieàn mua saém thieát bò ñeå cho thueâ. Caùc nhaø cho vay trong loaïi hình naøy söû duïng loaïi hình tín duïng ñaëc tröng laø caùc khoaûn cho vay mieãn truy goác ( 1 ) vaø beân cho thueâ seõ söû duïng hôïp ñoàng thueâ nhö moät ñaûm baûo cho khoaûn vay. Ñieàu naøy coù nghóa laø coâng ty cho thueâ seõ khoâng gaùnh chòu nghóa vuï traû nôï cho caùc nhaø cung caáp tín duïng trong tröôøng hôïp beân ñi thueâ khoâng coøn khaû naêng chi traû. Tuy nhieân caùc nhaø cho vay seõ töï baûo veä mình baèng hai caùch nhö sau: -Caùc nhaø cho vay seõ laø ngöôøi coù quyeàn öu tieân naém giöõ taøi saûn cho ñeán khi caùc con nôï thanh toaùn heát nôï goác vaø laõi vay. -Trong tröôøng hôïp coù khaû naêng ruûi ro laø beân ñi thueâ khoâng ñuû khaû naêng thanh toaùn tieàn thueâ maø trong ñoù moät phaàn seõ ñöôïc beân cho thueâ trích ra traû cho beân cho vay thì luùc naøy tieàn thueâ taøi saûn seõ ñöôïc traû tröïc tieáp cho beân cho vay maø khoâng caàn thoâng qua trung gian beân cho thueâ. Coâng ty cho thueâ chæ ñoùng goùp moät phaàn vaøo toång chi phí mua saém taøi saûn nhöng laïi nhaän ñöôïc khoaûn tieàn thanh toaùn vaø taát caû nhöõng lôïi ích töø thueá. Nhöõng khoaûn thanh toaùn tieàn thueâ naøy seõ ñöôïc coâng ty cho thueâ söû duïng ñeå chi traû caùc khoaûn nôï goác coäng laõi vay cho beân cho vay töø khoaûn vay mieãn truy goác. Lôïi ích töø phía ñi thueâ seõ laø khoaûn chi phí thueâ thaáp nhaát khi caùc coâng ty cho thueâ tieát kieäm ñöôïc moät khoaûn thueá thu nhaäp vaø khi caùc coâng ty cho thueâ phaûi caïnh tranh laãn nhau treân moät thò tröôøng caïnh tranh hoaøn haûo. 1.3.1.5)Caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc. Laø cô quan coâng quyeàn nhö Ngaân haøng Nhaø nöôùc, toaø aùn, cô quan thueá… Nhöõng cô quan naøy coù traùch nhieäm giaùm saùt vaø kieåm tra vieäc tuaân thuû caùc qui ñònh cuûa luaät phaùp. Ñoàng thôøi coâng nhaän tính hôïp phaùp cuûa giao dòch thueâ mua, (1) Khoaûn cho vay mieãn truy goác (non-recourse loan) laø moät khoaûn cho vay maø chæ coù theå ñoøi hoûi beân ñi vay hoaøn traû töø chính lôïi nhuaän cuûa taøi saûn ñöôïc taøi trôï töø khoaûn vay ñoù chöù khoâng phaûi baèng caùc khoaûn phaûi thu khaùc cuûa ngöôøi ñi vay. -13-
quyeàn sôû höõu phaùp lyù ñoái vôùi taøi saûn vaø xeùt xöû, giaûi quyeát caùc tranh chaáp neáu coù xaûy ra. 1.3.2)Taøi saûn cho thueâ taøi chính. 1.3.2.1)Loaïi taøi saûn cho thueâ taøi chính. Khaùc vôùi hình thöùc taøi trôï coå ñieån baèng tieàn teä, cho thueâ taøi chính taøi trôï döôùi hình thöùc taøi saûn. Thoâng thöôøng, taøi saûn cho thueâ taøi chính bao goàm ñoäng saûn vaø baát ñoäng saûn. -Baát ñoäng saûn laø nhöõng taøi saûn coá ñònh höõu hình khoâng theå di dôøi ñöôïc hoaëc laø nhöõng taøi saûn voâ hình nhö nhaø ôû, khaùch saïn, quyeàn söû duïng ñaát ñai... -Ñoäng saûn laø nhöõng taøi saûn höõu hình coù giaù trò lôùn vaø thôøi gian söû duïng laâu daøi nhö: maùy moùc thieát bò coâng ngheä saûn xuaát, phöông tieän vaän taûi, thieát bò vaên phoøng, taøu bieån, maùy bay… 1.3.2.2)Tính chaát cuûa taøi saûn cho thueâ taøi chính. -Tính chaát phaùp lyù: ngöôøi cho thueâ laø chuû sôû höõu cuûa taøi saûn thueâ taïi moïi thôøi ñieåm khi ngöôøi ñi thueâ chöa aán ñònh mua taøi saûn hay ngöôøi cho thueâ chöa aán ñònh chuyeån giao quyeàn sôû höõu taøi saûn cho ngöôøi ñi thueâ thì ngöôøi ñi thueâ chæ ñöôïc quyeàn söû duïng taøi saûn maø khoâng coù caùc quyeàn: +Baùn, giao, theá chaáp maùy moùc thieát bò thueâ hoaëc duøng maùy moùc thieát bò thueâ ñeå laøm taøi saûn theá nôï. +Thay ñoåi hình daùng, tính naêng kyõ thuaät, di chuyeån moät phaàn hay toaøn boä taøi saûn thueâ maø khoâng coù söï ñoàng yù baèng vaên baûn cuûa beân cho thueâ. +Xoaù, thay ñoåi kyù hieäu nhaän daïng cuûa taøi saûn thueâ. +Söû duïng thieát bò thueâ vôùi nhöõng muïc ñích khoâng ñöôïc thieát keá hay khoâng mong ñôïi. Neáu ngöôøi ñi thueâ vi phaïm nhöõng quy öôùc treân thì ngöôøi cho thueâ ñöôïc pheùp thu hoài laïi taøi saûn vôùi cöông vò laø ngöôøi chuû sôû höõu phaùp lyù ñoái vôùi taøi saûn thueâ. -Tính chaát kinh teá: maëc duø ngöôøi cho thueâ laø chuû sôû höõu taøi saûn veà maët phaùp lyù nhöng hoï khoâng tröïc tieáp söû duïng taøi saûn, quyeàn lôïi naøy ñöôïc trao cho ngöôøi ñi thueâ. Quyeàn lôïi cuûa ngöôøi ñi thueâ chính laø hoï ñaõ sôû höõu veà maët kinh teá cuûa taøi saûn ñoù. Ngöôøi ñöùng ra khai thaùc tính höõu ích cuûa taøi saûn vaø cam keát gaùnh chòu moïi ruûi ro lieân quan ñeán thieát bò thueâ thì ngöôøi ta duøng thuaät ngöõ “sôû höõu kinh teá” ñeå noùi leân quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm naøy. -14-
+Ngöôøi ñi thueâ seõ ñeàn buø cho ngöôøi cho thueâ moïi maát maùt hay thieät haïi veà maùy moùc thieát bò vôùi baát cöù nguyeân nhaân naøo. +Ngöôøi ñi thueâ ñoàng yù mua baûo hieåm taøi saûn thueâ theo yeâu caàu cuï theå cuûa ngöôøi cho thueâ vaø seõ duy trì söï baûo hieåm nhö vaäy cho ñeán heát thôøi haïn thueâ. +Ngöôøi ñi thueâ seõ boài thöôøng cho nguôøi cho thueâ nhöõng söï coá hay hö haïi do beân thöù ba gaây ra. +Ngöôøi ñi thueâ seõ thanh toaùn cho ngöôøi cho thueâ moïi khoaûn chi phí, thueá vaø caùc loaïi phí (goàm chi phí quaûn lyù) cuûa ngöôøi cho thueâ lieân quan ñeán vieäc chuaån bò, thöïc hieän taát caû hôïp ñoàng, vieäc chuyeân chôû hay nhaäp khaåu thieát bò vaø baát kyø chi phí naøo khaùc coù theå phaùt sinh ngoaøi thôøi haïn cho thueâ. +Ngöôøi ñi thueâ seõ tieán haønh giöõ gìn thieát bò (baûo quaûn, söûa chöõa) ôû traïng thaùi toát nhaát. Ngöôøi ñi thueâ chòu moïi ruûi ro trong quaù trình söû duïng taøi saûn, tuy nhieân noùi nhö vaäy khoâng coù nghóa laø ngöôøi cho thueâ khoâng gaëp ruûi ro. Caùc ruûi ro maø ngöôøi cho thueâ coù theå gaëp laø thieát bò khoâng baùn ñöôïc hay khoâng cho thueâ tieáp ñöôïc khi hôïp ñoàng cho thueâ heát haïn do laïc haäu veà coâng ngheä, söï bieán ñoåi veà khaû naêng thu hoài voán do chính saùch vó moâ, vi moâ gaây neân vaø do moâi tröôøng thay ñoåi. 1.3.3)Thôøi haïn cho thueâ taøi chính. 1.3.3.1)Thôøi haïn thueâ cô baûn (Basic period). Laø thôøi haïn maø ngöôøi thueâ traû nhöõng khoaûn tieàn thueâ cho ngöôøi cho thueâ ñeå ñöôïc quyeàn söû duïng taøi saûn. Trong suoát giai ñoaïn naøy, ngöôøi cho thueâ thöôøng kyø voïng thu hoài ñuû soá tieàn ñaõ boû ra ban ñaàu coäng vôùi tieàn laõi treân soá voán ñaõ taøi trôï. Ñaây chính laø thôøi haïn maø moät beân khoâng ñöôïc quyeàn huyû ngang hôïp ñoàng neáu khoâng coù söï chaáp nhaän cuûa beân kia. 1.3.3.2)Thôøi gian gia haïn tuyø choïn (Optional Renewal Period). Trong giai ñoaïn thöù hai naøy, ngöôøi thueâ coù theå tieáp tuïc thueâ (taùi thueâ) hoaëc mua laïi thieát bò tuøy theo yù muoán cuûa hoï. 1.3.4)Giaù trò coøn laïi (Residual Value). Laø giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn thueâ sau khi hôïp ñoàng thueâ chaám döùt. Sau khi hôïp ñoàng thueâ heát haïn, beân cho thueâ seõ chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn thueâ cho beân thueâ, neáu beân thueâ ñaõ thanh toaùn taát caû caùc moùn tieàn thueâ trong suoát thôøi haïn thueâ, vôùi giaù töôïng tröng naøy ñöôïc goïi laø giaù trò coøn laïi. Caùc loaïi chi phí baûo trì, vaän haønh, phí baûo hieåm, thueá taøi saûn vaø moïi ruûi ro thöôøng do ngöôøi thueâ chòu vaø toång soá tieàn maø ngöôøi thueâ traû cho ngöôøi cho thueâ -15-
trong suoát thôøi gian thueâ thöôøng ñuû ñeå buø ñaép laïi toaøn boä giaù goác (giaù mua) cuûa taøi saûn. Bôûi caùc loaïi chi phí duy trì hoaït ñoäng, baûo hieåm, thueá… cuûa taøi saûn do ngöôøi thueâ chòu neân caùc khoaûn tieàn thueâ maø ngöôøi cho thueâ nhaän ñöôïc coi laø giaù trò thuaàn cuûa taøi saûn. Chính vì lyù do naøy maø phöông thöùc cho thueâ taøi chính coøn goïi laø thueâ mua thuaàn. Söï khaùc bieät so vôùi moät khoaûn vay nôï vaø cuõng chính laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân taïo ra söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa hình thöùc giao dòch naøy laø ngöôøi cho thueâ naém giöõ quyeàn sôû höõu phaùp lyù vaø coù quyeàn thu hoài ngay laäp töùc neáu coù nhöõng ñe doïa söï an toaøn ñoái vôùi taøi saûn cuûa mình. 1.3.5)Phöông thöùc xaùc ñònh tieàn thueâ. 1.3.5.1)Tieàn thueâ taøi chính. Theo quan ñieåm cuûa caùc toå chöùc cho thueâ taøi chính nhö Hieäp hoäi cho thueâ thieát bò Anh quoác thì tieàn thueâ taøi chính bao goàm toång giaù trò taøi saûn cho thueâ vaø tieàn laõi cuûa beân cho thueâ ñoái vôùi taøi saûn cho thueâ trong suoát thôøi gian cho thueâ. Giaù trò taøi saûn cho thueâ ñöôïc tính ñuû caùc khoaûn: -Giaù mua taøi saûn töø nhaø cung caáp. -Chi phí laép ñaët, vaän haønh, chaïy thöû. -Thueá, phí nhaäp khaåu, thueá doanh thu hoaëc thueá VAT. -Caùc khoaûn leä phí baûo hieåm, leä phí tröôùc baï, ñaêng kyù taøi saûn… maø beân cho thueâ phaûi traû khi mua taøi saûn. Laõi suaát tính tieàn thueâ thöôøng caên cöù treân laõi suaát cho vay trung vaø daøi haïn, tuøy thuoäc vaøo töøng thò tröôøng vaø hôïp ñoàng cuï theå maø söû duïng laõi suaát coá ñònh hay thaû noåi. 1.3.5.2)Phöông thöùc tính tieàn thueâ. Cô sôû tính tieàn thueâ trong caùc giao dòch thueâ mua laø phöông phaùp hieän giaù, töùc laø ñöa taát caû caùc khoaûn thu ñöôïc trong töông lai veà giaù trò hieän taïi. Tuøy tình hình taøi chính, saûn xuaát kinh doanh vaø uy tín cuûa khaùch haøng maø coâng ty taøi chính coù theå löïa choïn phöông thöùc thanh toaùn tieàn thueâ cho phuø hôïp. Sau ñaây laø moät soá phöông thöùc chuû yeáu ñeå xaùc ñònh tieàn thueâ theo hai tröôøng hôïp laø laõi suaát coá ñònh vaø laõi suaát thaû noåi. a)Tröôøng hôïp laõi suaát coá ñònh. a1)Tieàn thueâ thanh toaùn vaøo ñaàu ñònh kyø vôùi soá tieàn moãi kyø thanh toaùn baèng nhau. -16-
Ñaây laø phöông thöùc ñang ñöôïc aùp duïng roäng raõi. Phöông thöùc naøy xaùc ñònh tieàn thueâ phaûi traû ñeàu ñaën theo ñònh kyø (thaùng, quyù, 6 thaùng) nhaèm oån ñònh trong suoát thôøi gian thueâ, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho khaùch haøng tính toaùn giaù thaønh. Coâng thöùc 1: [C (1 + i ) n − S ].i AÑ = (1 + i )[(1 + i ) n − 1] Trong ñoù: AÑ : Tieàn thueâ phaûi traû ñeàu nhau ôû ñaàu caùc kyø haïn. C : Toång soá tieàn taøi trôï. S : Giaù baùn taøi saûn cho ngöôøi ñi thueâ hoaëc giaù trò öôùc tính cuûa taøi saûn ôû cuoái hôïp ñoàng. n : Soá kyø haïn traû nôï trong hôïp ñoàng. i : Laõi suaát cho thueâ. a2)Tieàn thueâ thanh toaùn vaøo cuoái ñònh kyø vôùi soá tieàn moãi kyø thanh toaùn baèng nhau. Coâng thöùc 2: [C (1 + i ) n − S ].i AC = (1 + i ) n − 1 Trong ñoù: AC : Tieàn thueâ phaûi traû ñeàu nhau ôû cuoái caùc kyø haïn. Caùc chæ soá khaùc gioáng nhö treân. a3)Thanh toaùn cuoái kyø vôùi khoaûn nôï goác ñöôïc traû baèng nhau. Phöông thöùc naøy töông töï nhö phöông thöùc thu nôï voán vay trung vaø daøi haïn thoâng thöôøng. Khaùch haøng phaûi traû nhöõng khoaûn nôï goác nhö nhau cho caùc kyø haïn nôï. Coâng thöùc 3: -17-
C−S P= n Cx = C – x.P Trong ñoù: Cx : Chi phí taøi trôï cho thueâ coøn laïi ôû cuoái kyø haïn x (o
BEÂN THUEÂ c d f h NHAØ CUNG COÂNG TY CAÁP MAÙY CHO MOÙC g THUEÂ TAØI THIEÁT BÒ e CHÍNH (1): Thoaû thuaän veà löïa choïn maùy moùc, thieát bò: Ngöôøi ñi thueâ choïn maùy moùc thieát bò caàn thueâ phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa mình veà maãu, loaïi vaø caùc chæ tieâu kyõ thuaät, ñoàng thôøi quyeát ñònh ngaøy giao haøng, ñieàu kieän baûo döôõng, phöông thöùc thanh toaùn vaø kyù bieân baûn thoaû thuaän veà vieäc mua maùy moùc thieát bò treân (noäi dung gioáng nhö hôïp ñoàng mua baùn thoâng thöôøng nhöng phöông thöùc thanh toaùn qua Coâng ty cho thueâ taøi chính). (2): Kyù hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính: Sau khi ñaõ choïn maùy moùc, thieát bò vöøa yù thì ngöôøi ñi thueâ noäp ñôn xin thueâ maùy moùc thieát bò ñoù cho Coâng ty cho thueâ taøi chính. Coâng ty cho thueâ taøi chính seõ xem xeùt ñôn vaø yeâu caàu ngöôøi thueâ cung caáp caùc taøi lieäu caàn thieát ví duï nhö hoà sô phaùp lyù veà Coâng ty (giaáy ñaêng kyù thaønh laäp doanh nghieäp, giaáy ñaêng kyù kinh doanh…), baùo caùo taøi chính, döï aùn söû duïng taøi saûn thueâ, hoà sô phaùp lyù khaùc. Neáu khaû naêng tín duïng hieän taïi cuûa beân ñi thueâ ñöôïc coâng ty cho thueâ taøi chính chaáp nhaän vaø beân ñi thueâ nhaát trí vôùi caùc ñieàu kieän cuûa coâng ty cho thueâ taøi chính thì hai beân cuøng tieán haønh hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính. (3): Hôïp ñoàng mua baùn taøi saûn: Döïa treân caùc ñieàu kieän ñaõ thoaû thuaän giöõa beân ñi thueâ vaø nhaø cung caáp maùy moùc thieát bò, coâng ty cho thueâ taøi chính seõ kyù moät hôïp ñoàng mua baùn taøi saûn cho thueâ vôùi nhaø cung caáp. (4): Giao haøng, laép ñaët vaø baûo döôõng: Nhaø cung caáp seõ giao haøng, laép ñaët taïi ñòa ñieåm do ngöôøi thueâ chæ ñònh. Ngöôøi thueâ ngay laäp töùc xem xeùt thieát bò theo caùc ñieàu kieän ñaõ thoaû thuaän vôùi ngöôøi baùn ñeå kieåm tra tình traïng thieát bò vaø quyeát ñònh coù chaáp nhaän taøi saûn hay khoâng. -19-