intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận văn thạc sĩ kinh tế: Mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa của các ngân hàng thương mại trên địa bàn TP.HCM

Chia sẻ: Dong Ba Liem | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:159

164
lượt xem
54
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu đề tài nhằm nghiên cứu đi vào làm rõ lý luận về tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, vai trò của tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, mở rộng tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ kinh tế: Mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa của các ngân hàng thương mại trên địa bàn TP.HCM

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ­­­­­­­  ­­­­­­­­ ĐỒNG THỊ KIM CHI MỞ RỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI CÁC  DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA CÁC  NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN  THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành : Tài chính ­ Ngân hàng Mã số   : 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: TS. LẠI TIẾN DĨNH
  2. TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2013
  3. LỜI CAM ĐOAN Để  thực hiện luận văn “Mở  rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ  và  vừa của các ngân hàng thương mại trên địa bàn Thành phố Hồ  Chí Minh”, tôi đã tự  mình nghiên cứu, tìm hiểu vấn đề, vận dụng kiến thức đã học và trao đổi với giảng  viên hướng dẫn, bạn bè, …  Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số  liệu và kết quả trong luận văn này là những thông tin xác thực. TP. Hồ Chí Minh, ngày    tháng     năm 2013 Người thực hiện luận văn Đồng Thị Kim Chi
  4. MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC  DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT                                                                           .......................................................................      7  DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU                                                                                                    ...............................................................................................      8  MỞ ĐẦU                                                                                                                                       ...................................................................................................................................       11  Lý do chọn đề tài                                                                                                                      .................................................................................................................       11  Mục tiêu nghiên cứu                                                                                                                 ............................................................................................................       12  Phương pháp, đối tượng và phạm vi nghiên cứu                                                                    ...............................................................       12  Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu                                                                                                  ..............................................................................................       13  Kết cấu của luận văn nghiên cứu                                                                                            ........................................................................................       14  CHƯƠNG 1                                                                                                                                    ................................................................................................................................      1 LÝ  LUẬN  TỔNG  QUAN  VÀ  MÔ  HÌNH  NGHIÊN   CỨU  VỀ  MỞ   RỘNG  TÍN   DỤNG    NHTM ĐỐI VỚI DNNVV                                                                                                             .........................................................................................................      1  1.1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa                                                                                                    ................................................................................................      1  1.1.1. Khái niệm và phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa                                                      ..................................................      1  1.1.2. Các đặc điểm chuyên biệt của doanh nghiệp nhỏ và vừa                                          ......................................      5  1.1.3. Vai trò của các doanh nghiệp nhỏ và vừa                                                                    ................................................................      7  1.2. Tín dụng ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa                               ...........................       11  1.2.1. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng đối với loại hình DNNVV                                 .............................       11  1.2.2. Vai trò của tín dụng ngân hàng thương mại đối với DNNVV                                  ..............................       13  1.2.3. Các loại hình cấp tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa                                  ..............................       16  1.3. Mở rộng tín dụng ngân hàng thương mại đối với DNNVV                                            ........................................       17  1.3.1. Khái niệm mở rộng tín dụng ngân hàng đối với DNNVV                                        ....................................       17
  5.  1.3.2. Ý nghĩa của việc mở rộng tín dụng NHTM đối với DNNVV                                  .............................       18 1.3.3. Chỉ tiêu đánh giá việc mở rộng tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và    vừa                                                                                                                                         .....................................................................................................................................       20 1.3.4. Các nhân tố   ảnh hưởng tới mở  rộng tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp    nhỏ và vừa                                                                                                                             .........................................................................................................................       24  1.4. Mô hình nghiên cứu                                                                                                            ........................................................................................................       32  1.4.1. Cơ sở của mô hình nghiên cứu                                                                                   ...............................................................................       32  1.4.2. Mô hình sử dụng nghiên cứu trong luận văn                                                             .........................................................       37  1.5. Kinh nghiệm mở rộng tín dụng đối với DNNVV tại một số nước trên thế giới            38 .......       KẾT LUẬN CHƯƠNG 1                                                                                                         .....................................................................................................       41  CHƯƠNG 2                                                                                                                                  ..............................................................................................................................       42 THỰC   TRẠNG   TÍN   DỤNG   ĐỐI   VỚI   CÁC   DNNVV  CỦA CÁC NHTM TRÊN ĐỊA BÀN TP HỒ CHÍ MINH                                                            ........................................................       42  2.1. Khái quát thực trạng của các DNNVV                                                                              .........................................................................       42  2.1.1. Số lượng các DNNVV trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh thời gian qua                        ....................       42  2.1.2. Vốn đăng ký kinh doanh của các DNNVV                                                                 ............................................................       44  2.1.3. Nhu cầu vốn của các DNNVV                                                                                   ...............................................................................       45  2.2. Thực trạng hoạt động tín dụng của các NHTM                                                               ..........................................................       46  2.3. Thực trạng mở rộng tín dụng NHTM đối với DNNVV trên địa bàn TP.HCM               ..........       50  2.4. Đánh giá thực trạng mở rộng tín dụng NHTM đối với DNNVV                                    ................................       61  2.4.1. Những kết quả đã đạt được                                                                                       ...................................................................................       61  2.4.2. Những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân                                                              ..........................................................       63  KẾT LUẬN CHƯƠNG 2                                                                                                         .....................................................................................................       69  CHƯƠNG 3                                                                                                                                  ..............................................................................................................................       70 PHÂN   TÍCH   ĐỊNH   LƯỢNG   TÁC   ĐỘNG   CỦA   CÁC   NHÂN   TỐ  ĐẾN MỞ RỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DNNVV CỦA NHTM                                               ..........................................       70  3.1. Thiết kế nghiên cứu                                                                                                           .......................................................................................................       70  3.1.1. Nghiên cứu sơ bộ                                                                                                        ....................................................................................................       70  3.1.2. Nghiên cứu chính thức                                                                                                ............................................................................................       71  3.2. Xây dựng thang đo                                                                                                             .........................................................................................................       72  3.2.1. Thang đo từ chối cấp tín dụng                                                                                   ...............................................................................       73
  6.  3.2.2. Thang đo tiếp tục cấp tín dụng                                                                                  ..............................................................................       75  3.2.3. Thang đo khó khăn khi giao dịch tín dụng                                                                  ..............................................................       75  3.2.4. Thang đo chất lượng dịch vụ tín dụng                                                                       ...................................................................       76  3.2.5. Thang đo giá cả tín dụng                                                                                            ........................................................................................       77  3.2.6. Thang đo mở rộng tín dụng                                                                                        ....................................................................................       78  3.3. Thông tin mẫu nghiên cứu                                                                                                 .............................................................................................       78  3.4. Kiểm định mô hình đo lường                                                                                             .........................................................................................       79  3.4.1. Kiểm định Cronbach Alpha đối với các thang đo                                                      ..................................................       79  3.4.2. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)                                                                             .........................................................................       81  3.4.3. Điều chỉnh mô hình nghiên cứu                                                                                  ..............................................................................       85  3.5. Kiểm định các giả thuyết và mô hình nghiên cứu                                                            ........................................................       86  3.6. Phân tích tác động của các nhân tố đối với mở rộng tín dụng                                        ....................................       91  KẾT LUẬN CHƯƠNG 3                                                                                                         .....................................................................................................       95  CHƯƠNG 4                                                                                                                                  ..............................................................................................................................       96 GIẢI   PHÁP   MỞ   RỘNG   TÍN   DỤNG   ĐỐI   VỚI   CÁC   DNNVV    CỦA CÁC NHTM TRÊN ĐỊA BÀN TP HỒ CHÍ MINH                                                            ........................................................       96 4.1. Định hướng mở rộng tín dụng đối với các DNNVV của các NHTM trên địa bàn Tp.    HCM                                                                                                                                          ......................................................................................................................................       96 4.2. Giải pháp mở  rộng tín dụng đối với các DNNVV của các NHTM trên địa bàn Tp.   HCM                                                                                                                                          ......................................................................................................................................       99  4.2.1. Đối với các ngân hàng thương mại                                                                            ........................................................................       99  4.2.2. Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa                                                                     .................................................................       105  4.2. 3. Đối với các cơ quan có thẩm quyền                                                                       ...................................................................       111  KẾT LUẬN CHƯƠNG 4                                                                                                       ...................................................................................................       114  KẾT LUẬN                                                                                                                                  ..............................................................................................................................       115  TÀI LIỆU THAM KHẢO                                                                                                                ............................................................................................................     i  PHỤ LỤC                                                                                                                                       ...................................................................................................................................       iv
  7. DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DNNVV : Doanh nghiệp nhỏ và vừa  NHNN : Ngân hàng nhà nước NHTM : Ngân hàng thương mại TDNH : Tín dụng ngân hàng H1, H2, H3, H4, H5: Các giả thuyết thống kê
  8. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU  Trang Bảng 1.1: Phân loại DNNVV tại Nhật Bản 2 Bảng 1.2: Phân loại DNNVV tại Philippin 3 Bảng 1.3: Phân loại DNNVV tại Hàn Quốc 3 Bảng 1.4: Phân loại DNNVV tại Việt Nam 4 Bảng 2.1: Số lượng DNNVV trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh 39 Bảng 2.2: Số lượng doanh nghiệp mới đăng ký kinh doanh và số vốn  đăng ký qua các năm tại TP. HCM 41 Bảng 2.3: Nhu cầu vốn bình quân của một DNNVV trên địa bàn Tp Hồ  Chí Minh 42 Bảng 2.4: Vốn huy động và cho vay của các ngân hàng thương mại trên  địa bàn thành phố Hồ Chí Minh 43 Bảng 2.5: Tình hình dư nợ tín dụng của các NHTM trên địa bàn  TP.HCM 54 Bảng 2.6: Sự thay đổi dư nợ tín dụng của các NHTM trên địa bàn  TP.HCM 55 Bảng 3.1: Thang đo thành phần từ chối cấp tín dụng 69 Bảng 3.2: Thang đo thành phần tiếp tục cấp tín dụng 69 Bảng 3.3: Thang đo thành phần khó khăn khi giao dịch tín dụng 70 Bảng 3.4: Thang đo thành phần chất lượng dịch vụ tín dụng 71 Bảng 3.5: Thang đo thành phần giá cả tín dụng 71 Bảng 3.6: Thang đo mở rộng tín dụng 72 Bảng 3.7: Kết quả kiểm định Cronbach Alpha các thang đo 74 Bảng 3.8: Kết quả EFA các thang đo thành phần 76 Bảng 3.9: Kết quả kiểm định Cronbach Alpha các thang đo (lần 2) 77 Bảng  Tóm tắt kết quả kiểm định thang đo 3.10: 78 Bảng  Mã hóa lại các thang đo 3.11: 79 Bảng  Thông số của các biến trong phương trình hồi quy 3.12: 82
  9. Bảng  Các hệ số hồi quy 3.13: 83 Bảng  Mức độ quan trọng của các nhân tố đối với mở rộng tín  3.14: dụng 85
  10. DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Trang Hình 1.1: Mô hình nghiên cứu đề nghị 34 Hình 2.1: Tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống 54 Hình 3.1: Mô hình nghiên cứu từ kết quả EFA 80 Hình 3.2: Các hệ số hồi quy của mô hình 84
  11. MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài  DNNVV ngày càng khẳng định vai trò không thể thiếu của mình và có nhiều  đóng góp quan trọng cho nền kinh tế quốc dân. Để  có thể duy trì nhịp độ phát triển  và tiếp tục có nhiều đóng góp quan trọng cho nền kinh tế thì DNNVV  đòi  hỏi  cần  có  nhiều  hỗ  trợ  hơn nữa, trong đó yêu cầu về vốn là vấn đề thiết yếu nhất. Trong  các  kênh  cung  ứng  vốn,  nguồn  tài trợ  từ  tín dụng  ngân  hàng  được  xem  là  quan  trọng  và hiệu  quả nhất đối với các DNNVV hiện nay. TDNH có ưu điểm là có rất  nhiều các NHTM với hệ thống mạng lưới chi nhánh rộng khắp, khả năng cung ứng  vốn dồi dào hơn, hình thức tài trợ đa dạng, thời hạn vay linh hoạt, và kèm theo các   dịch vụ tư vấn đầu tư, …  Tuy nhiên, các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện đang phải đối mặt với khó khăn   trong việc tiếp cận các nguồn tài trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là  các khoản vay ngân hàng. Những khó khăn trong vấn đề tiếp cận vốn vay ngân hàng   của các doanh nghiệp vừa và nhỏ  Việt Nam có thể  xuất phát từ  cả  phía các ngân   hàng thương mại và bản thân các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Việc phát triển TDNH   đối với các DNNVV đồng thời cũng mở  ra tiềm lực tăng trưởng tín dụng nhanh  chóng và lâu dài cho hoạt động của hệ thống NHTM. Vấn đề  đặt ra là làm thế  nào để  tháo gỡ những khó khăn cho đôi bên và tạo   điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tiếp cận với các sản phẩm tài trợ tín  dụng từ ngân hàng, thúc đẩy sản xuất là thực sự cần thiết cho các nhà quản lý trong   chiến lược tăng trưởng và phát triển trước tình hình nền kinh tế tài chính trong nước  và trên thế giới nhiều biến động như  hiện nay. Cùng chung trong bối cảnh đó, các  DNNVV và các đơn vị  NHTM tại thành phố  Hồ  Chí Minh  cũng  không  phải  đứng 
  12. ngoài cuộc, càng đặc biệt hơn khi đây là một trung tâm kinh t ế  tr ọng điểm có quy  mô l ớn  ở khu v ực phía Nam.  V ới nhữ ng lý do trên, đề  tài đã th ự c hi ện nghiên c ứ u v ới ch ủ  đề : “ Mở  r ộng   tín   dụ ng   đố i   v ới   các   doanh   nghi ệp   nh ỏ   và   vừ a   củ a   các   ngân   hàng   thươ ng m ạ i trên đị a bàn thành phố  Hồ  Chí Minh ”. Mục tiêu nghiên cứu  Nghiên cứu đi vào làm rõ lý luận về  tín dụng đối với DNNVV, vai trò của   TDNH đối với DNNVV, mở  rộng TDNH đối với DNNVV. Đánh giá thực trạng,  những hạn chế  trong việc mở  rộng tín dụng đối với DNNVV của các ngân hàng  thương mại trên địa bàn, sử  dụng các kết quả  có được qua việc phân tích khảo sát  để từ đó đưa ra những giải pháp mở rộng tín dụng đối với DNNVV tại các NHTM   trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Nghiên cứu  góp phần giúp các đơn vị  ngân hàng thương mại và các   doanh  nghiệp nhỏ và vừa có thêm cơ sở trong việc xem xét thực hiện mở rộng tín dụng tại  địa bàn. Đồng thời thực hiện xây dựng mô hình xác định những tác động, ảnh hưởng   đến vấn đề mở rộng tín dụng.  Từ đó, các ngân hàng thương mại có định hướng để  gia tăng phát triển việc cấp tín dụng cho DNNVV, còn các doanh nghiệp nhỏ và vừa  sẽ  có những điều chỉnh linh hoạt phù hợp hơn khi muốn gia tăng quan hệ  tín dụng   với các NHTM. Phương pháp, đối tượng và phạm vi nghiên cứu  Nghiên cứu sử dụng hai phương pháp định tính và định lượng. Phần phân tích  thực trạng chủ yếu sử dụng các số liệu thứ cấp để phân tích tình hình thực tế, từ đó   rút ra những mặt tích cực đã đạt được, những điểm hạn chế còn tồn tại và nguyên   nhân của của các hạn chế này. Phần phân tích định lượng nhằm thu thập, phân tích  
  13. dữ liệu khảo sát, cũng như ước lượng và kiểm định mô hình nghiên cứu để xác định  các nhân tố  thực sự  có  ảnh hưởng đến mở  rộng tín dụng cũng như  hệ  số  của các  nhân tố này trong phương trình hồi quy tuyến tính.  Khảo sát thực nghiệm được thực hiện thông qua bảng câu hỏi điều tra đối   với hai đối tượng: Các DNNVV tại TP Hồ Chí Minh, các cán bộ công tác ở mảng tín  dụng tại các NHTM trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Phạm vi nghiên cứu: ­ ̣ ̀ ̀ ực hiên nghiên c Pham vi không gian: Đê tai th ̣ ứu vấn đề mở rộng tín dụng đối  với các DNNVV của các NHTM tai đ ̣ ịa bàn thành phố Hồ Chí Minh. ­ ̣ Pham vi th ơi gian: Đ ̀ ề tài nghiên cứu đi vào phân tích thực trạng mở rộng tín  dụng trên địa bàn dựa vào các số liệu thứ cấp được thu thập từ năm 2007 đến   năm 2012. Phần phân tích định lượng sử  dụng các số  liệu có được từ  khảo  sát thực tế, khảo sát tiên hanh t ́ ̀ ư thang 12/2012 đ ̀ ́ ến 07/2013.  Đối tượng nghiên cứu: “M ở  r ộng tín dụ ng đố i với các doanh nghi ệp nh ỏ  và v ừa củ a các ngân hàng th ươ ng m ại trên đị a bàn thành phố  Hồ  Chí Minh”. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu Trong  b ố i c ả nh phát tri ể n kinh t ế  qu ố c gia nói chung, phát tri ể n kinh   t ế  t ạ i khu v ự c Tp. HCM nói riêng,  khoảng thời gian vừa qua là quãng thời gian   đầy khó khăn thách thức cùng với những biến động khủng hoảng  ở  các lĩnh vực  kinh tế, tài chính, ngân hàng diễn ra trên khắp thế  giới và khu vực từ  năm 2007   đến nay.  Trước tình hình đó, đề  tài nghiên cứu đi vào tìm  hiểu  thực  trạng  tài  trợ  TDNH đ ố i v ớ i  các DNNVV của các NHTM trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh;  đúc kết kinh  nghiệm trong việc cấp tín dụng cho các DNNVV, phân tích, đánh giá  những khó khăn  vướng mắc của các DNNVV trong  việc  tiếp  cận  nguồn tài trợ từ 
  14. ngân  hàng  cũng  như  việc  cấp  tín dụng  cho  các DNNVV của  các  NHTM trên địa  bàn. Từ đó tìm ra các giải pháp nhằm mở rộng tín dụng tài trợ các DNNVV của các   NHTM, đồng thời giúp cho các DNNVV cải thiện khả  năng tiếp cận nguồn vốn  ngân hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp này vượt qua thách thức  để phát triển trong quá trình hội nhập.  Kết cấu của luận văn nghiên cứu Chương 1: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu. Chương 2: Thực trạng mở  rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ  và  vừa của các ngân hàng thương mại trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.  Chương 3: Phân tích định lượng tác động của các nhân tố  đến mở  rộng tín   dụng của các ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chương 4: Giải pháp mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa  của các ngân hàng thương mại trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
  15. 1 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN TỔNG QUAN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ MỞ  RỘNG TÍN DỤNG NHTM ĐỐI VỚI DNNVV 1.1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.1. Khái niệm và phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa Thực tế  cho  đến  nay, khó có thể  có một định nghĩa mang tính phổ  về  loại   hình DNNVV do môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp này thường không  đồng nhất và không ổn định. Nhìn  chung, khi  quy  định  về DNNVV, các quốc gia   thường  căn  cứ vào quy mô vốn  của  doanh nghiệp, số nhân công, tổng doanh thu,  tổng tài sản  của doanh nghiệp,… Mỗi quốc gia sử dụng những tiêu thức khác nhau   tùy thuộc vào đặc điểm của từng quốc gia, từng giai đoạn phát triển kinh tế mà  đưa   ra  khái niệm riêng về DNNVV. Trên thế giới, có nhiều tiêu chuẩn để phân loại các  doanh nghiệp khác nhau và cả  cách phân loại doanh nghiệp cũng khác nhau. Thông  thường, hai tiêu chuẩn được sử  dụng  để   phân  loại doanh nghiệp là số  lao động   được sử dụng và quy mô vốn.  World Bank quan niệm rằng DNNVV là những doanh nghiệp có quy mô nhỏ  bé về  phương diện vốn, lao động, doanh thu. DNNVV có thể  chi thành ba loại:  doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa. Khối EU cũng phân  loại doanh nghiệp căn cứ trên quy mô lao động, sau đó tiếp tục bổ sung các ngưỡng   tài chính để phân loại DNNVV. Theo quan niệm của Ngân hàng thế giới (WB) thì doanh nghiệp nhỏ và vừa  là  những  doanh nghiệp  có  qui  mô  vốn, lao động  và  doanh  thu nhỏ bé.  Căn cứ  vào  quan niệm trên, doanh nghiệp nhỏ và vừa được chia làm ba loại như sau:
  16. 2 - Doanh  nghiệp  siêu  nhỏ:  là  các  doanh  nghiệp  có  không  quá  10  lao động,  tổng  giá  trị  tài  sản  hoặc  nguồn  vốn  không  quá  100.000  USD  và  tổng doanh thu  hàng năm không quá 100.000 USD. - Doanh  nghiệp  nhỏ:  là  các  doanh  nghiệp  có  không  quá  50  lao  động, tổng  giá  trị  tài  sản  hoặc  nguồn  vốn  không  quá  3.000.000  USD  và  tổng  doanh thu hàng  năm không quá 3.000.000 USD. - Doanh  nghiệp  vừa:  là  các  doanh  nghiệp  có  không  quá  300  lao  động, tổng  giá trị tài sản hoặc nguồn vốn không quá 15.000.000 USD và tổng doanh thu hàng  năm không quá 15.000.000 USD. Theo  khối  EU,  DNNVV  là  những  doanh  nghiệp  có  dưới  250  nhân  công  và  được chia thành ba loại sau: - Doanh nghiệp siêu nhỏ: có dưới 10 nhân công, doanh số 2 triệu Euro, tổng  tài sản 2 triệu Euro. - Doanh nghiệp nhỏ: có từ 10 nhân công đến dưới 50 nhân công, doanh số 10  triệu Euro, tổng tài sản 10 triệu Euro. - Doanh  nghiệp  vừa:  có  từ  50  nhân  công  đến  dưới  250  nhân  công, doanh  số 50 triệu Euro, tổng tài sản 43 triệu Euro. Tiêu thức xác định DNNVV ở một số nước trên thế giới như sau:  Nhật Bản: dựa vào hai tiêu thức là vốn pháp định và số  lao động để  đưa ra  chuẩn mực về DNNVV cho từng ngành nghề: Bảng 1.1: Phân loại DNNVV tại Nhật Bản Doanh nghiệp nhỏ và vừa Ngành nghể Vốn Lao động
  17. 3 Nguồn: Viện nghiên cứu và đào tạo về quản lý   Philippin:  việc   phân   loại   quy   mô   doanh     nghiệp   ở   quốc   gia   thuộc   khối  ASEAN này có hai cách căn cứ  là theo quy mô vốn hoặc theo số  nhân công của  doanh nghiệp. Trong đó, cách căn cứ vào tiêu chí vốn được sử dụng phổ biến trong   thực tế: Bảng 1.2: Phân loại DNNVV tại Philippin Ngành nghề Tiêu chuẩn phân định Công  nghiệp  quy  mô  nhỏ  và  Tổng tài sản trên 250 nghìn và dưới 1 triệu  vừa Pêsô. Công nghiệp quy mô nhỏ Chủ doanh nghiệp chỉ đạo mọi hoạt động  ngoài sản xuất và có số lượng nhân viên từ  5 – 99 người, tổng tài sản là 100 nghìn đến  1 triệu Pêsô. Nguồn: Viện nghiên cứu và đào tạo về quản lý   Hàn Quốc:  chủ  yếu sử  dụng tiêu thức số  lao động đang làm việc thường  xuyên: Bảng 1.3: Phân loại DNNVV tại Hàn Quốc Doanh nghiệp nhỏ và vừa Ngành nghể Vốn Lao động Ngành chế tạo, vận tải
  18. 4 hàng năm không quá 300 người. Ngoài ra không có tiêu chí xác định cụ  thể  chi tiết  doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp vừa. Hiện nay, căn cứ vào đặc điểm, tình hình thực tế của đất nước cùng với yêu   cầu cấp thiết trong vấn đề hỗ trợ phát triển đối với các DNNVV, Chính  phủ đã ban   hành nghị  định số  56/2009/NĐ­CP ngày 30/6/2009 về  trợ  giúp phát triển DNNVV.   Theo đó DNNVV được định nghĩa như sau: “Doanh nghiệp nhỏ và vừa là cơ sở kinh   doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành ba cấp: siêu  nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài  sản được xác định trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp) hoặc số lao động  bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên)”, cụ thể: Bảng 1.4: Phân loại DNNVV tại Việt Nam Quy mô Doanh nghiệp  Doanh nghiệp nhỏ Doanh nghiệp vừa siêu nhỏ Tổng nguồn  Tổng nguồn  Số lao động Số lao động Số lao động Khu vực vốn vốn I. Nông, lâm  từ trên 10  từ trên 20 tỷ  từ trên 200  10 người trở  20 tỷ đồng  nghiệp và  người đến  đồng đến 100  người đến  xuống trở xuống thủy sản 200 người tỷ đồng 300 người II. Công  từ trên 10  từ trên 20 tỷ  từ trên 200  10 người trở  20 tỷ đồng  nghiệp và  người đến  đồng đến 100  người đến  xuống trở xuống xây dựng  200 người tỷ đồng 300 người III. Thương  từ trên 10  từ trên 10 tỷ  từ trên 50  10 người trở  10 tỷ đồng  mại và dịch  người đến  đồng đến 50  người đến  xuống trở xuống vụ  50 người tỷ đồng 100 người Nguồn: Nghị định 56/2009/NĐ­CP của Chính phủ Nghị  định  cũng  nêu  rõ  “Tùy  theo  tính  chất,  mục  tiêu  của  từng  chính  sách,  chương trình trợ giúp mà cơ quan chủ trì có thể cụ thể hóa các tiêu chí nêu trên cho  phù hợp”.
  19. 5 1.1.2. Các đặc điểm chuyên biệt của doanh nghiệp nhỏ và vừa Tính chuyên biệt thể  hiện  ở  những đặc điểm chỉ  riêng có  ở  các DNNVV,   phân biệt với những doanh nghiệp có quy mô lớn.  Các đặc điểm của DNNVV có thể kể đến như sau: Đây là những doanh  nghiệp có quy mô nhỏ cả về vốn lẫn lao động. Với bộ  máy quản lý gọn nhẹ, DNNVV dễ phản  ứng nhanh nhạy với sự biến động của thị  trường. Tuy nhiên, đặc  điểm  này  cũng làm  cho  DNNVV  gặp  nhiều  khó  khăn  trong  hoạt  động  của mình khi muốn mở rộng thị trường hoặc gia tăng sức cạnh   tranh trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.  Khả năng quản lý còn hạn chế: Hầu hết các chủ doanh nghiệp vừa là người  quản lý  vừa  là người trực tiếp tham giá vào quá trình sản xuất nên mức độ chuyên   môn trong quản lý không cao. Đôi khi, việc tách bạch giữa các bộ  phận không rõ   ràng.  Trình độ tay nghề của người lao động thấp: Do hạn chế về nguồn tài chính,  chế độ chính sách tiền lương và tiền thương không cao, đặc biệt là do tính không ổn  định của các DNNVV, nhiều doanh nghiệp manh mún, hoạt động phân tán, thường  sản xuất theo thời  vụ  nên không thu hút người lao động có kỹ năng và tay nghề.  Công nghệ  lạc hậu: Đây là đặc trưng điển hình  ở  các DNNVV. Máy   móc   thiết  bị, dây chuyền  sản xuất lạc hậu làm cho năng suất lao động thấp, chất lượng   sản  phẩm  cũng  như   giá thành sản phẩm cao, hạn chế cạnh tranh trong và ngoài  nước. Trình  độ   công  nghệ   thể  hiện sức mạnh của một doanh nghiệp, là  cơ  sở  để nâng cao năng suất,  chất  lượng  hàng  hoá  và dịch vụ.  Khả năng tiếp cận thị trường kém, đặc biệt là thị trường nước ngoài: Nguyên   nhân chủ yếu là do các doanh nghiệp này mới hình thành, khả năng tài  chính cho các  
  20. 6 hoạt   động   marketing   không có hoặc cũng   chưa   có   nhiều khách   hàng   truyền  thống.   Thêm vào đó, qui mô thị  trường của các doanh nghiệp này thường bó hẹp  trong  phạm  vi  địa  phương, việc mở rộng  ra  thị trường mới là rất khó khăn. Xem xét về  khía cạnh rủi ro liên quan đến DNNVV trước khi đưa ra các  quyết định tài trợ, có ba loại rủi ro được quan tâm, gồm: rủi ro kinh doanh, rủi ro tài  chính, và rủi ro mang tính đặc thù liên quan đến chủ doanh nghiệp.1  Rủi ro kinh doanh:  Được định nghĩa như  sự  nhạy cảm của các hoạt động  doanh nghiệp trước những thay đổi đột ngột của môi trường, và sự  thiếu khả  năng   của doanh nghiệp trong việc cung  ứng các sản phẩm với chi phí cạnh tranh (do  thiếu khả  năng đáp  ứng chiến lược cạnh tranh, thiếu khả  năng áp dụng các công   nghệ  thích  ứng, thiếu hiểu biết về  tiến triển của công nghệ  và thiết bị  sản xuất,   thiếu các hoạt động nghiên cứu phát triển). Các DNNVV thường bị phụ thuộc mạnh   vào một hay một số rất ít khách hàng, thiếu đa dạng hóa, … Vì vậy những chủ  nợ  sẽ  lựa chọn tài trợ  cho DNNVV với một lãi suất cao hơn so với các doanh nghiệp   lớn. Những chủ  nhân và những người điều hành các DNNVV do thường chuyên  trách một công việc đặc biệt nào đó trong hoạt động của doanh nghiệp nên ít quan   tâm đến các lĩnh vực hoạt động khác (kiến thức quản lý thiếu, ít chú trọng tổ  chức   quản lý và hoạch định tài chính doanh nghiệp, hệ thống tin học và kế toán yếu kém).  Điều này cũng tạo thêm lý lẽ cho các chủ nợ khi cho rằng rủi ro của các DNNVV là  cao hơn rủi ro của các doanh nghiệp lớn.  Rủi ro tài chính: Được thể  hiện  ở  khả  năng thực hiện các cam kết cho các  nghĩa vụ trả nợ trong tương lai. Trong thực tế, khi phân tích các hồ sơ  đề  nghị  cấp   tín dụng, các tổ chức tín dụng quan tâm chủ yếu đến bản chất và số lượng của các   khoản nợ thể hiện trên các tài liệu kế toán, nhằm xác định mức độ tài trợ mà họ  có    Trương Quang Thông (2010) 1
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
10=>1