Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động ngân hàng thương mại – Nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài nghiên cứu tìm hiểu về thực trạng cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của các ngân hàng Việt Nam hiện nay. Đồng thời, phân tích mô hình tìm ra mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động trong ngành ngân hàng thông qua việc tính toán chỉ số Lerner và điểm hiệu quả. Để từ đó, đưa ra những kiến nghị nhằm quản lý sự cạnh tranh trong ngành ngân hàng để ngành hoạt động hiệu quả, đảm bảo nguồn tài chính vững mạnh và lâu dài cho nền kinh tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động ngân hàng thương mại – Nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ---o0o--- TÔ THỊ MỸ HUYỀN MỐI QUAN HỆ GIỮA CẠNH TRANH VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI – NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ---o0o--- TÔ THỊ MỸ HUYỀN MỐI QUAN HỆ GIỮA CẠNH TRANH VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI – NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS. TS. VÕ XUÂN VINH TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Võ Xuân Vinh. Số liệu thống kê là trung thực, nội dung và kết quả nghiên cứu của luận văn này chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào cho tới thời điểm hiện nay. TP.HCM, ngày 26 tháng 11 năm 2015 Tác giả Tô Thị Mỹ Huyền
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC NGÂN HÀNG DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC BIỂU ĐỒ CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU............................................................................................1 1.1 Đặt vấn đề ..........................................................................................................1 1.2 Câu hỏi, mục tiêu và phương pháp nghiên cứu ..............................................2 1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................2 1.2.2 Câu hỏi nghiên cứu .....................................................................................3 1.2.3 Phương pháp nghiên cứu ............................................................................3 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................4 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................4 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................4 1.4 Bố cục .................................................................................................................4 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ..........................................................................................6 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA CẠNH TRANH VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ..........7 2.1 Lý thuyết tổng quan về ngân hàng thương mại ...............................................7 2.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại ...............................................................7
2.1.2 Đặc điểm của ngân hàng thương mại .........................................................8 2.1.3 Phân loại ngân hàng thương mại: ...........................................................10 2.2 Cạnh tranh trong ngân hàng thương mại....................................................11 2.2.1 Khái niệm cạnh tranh ................................................................................11 2.2.2 Cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng .......................................................13 2.2.3 Năng lực cạnh tranh ..................................................................................14 2.2.4 Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng ......................15 2.3 Hiệu quả hoạt động .........................................................................................15 2.3.1 Khái niệm ..................................................................................................15 2.3.2 Chỉ tiêu đo lường hiệu quả hoạt động ngân hàng .................................16 2.4 Mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của ngân hàng .........20 2.4.1 Các giả thuyết nghiên cứu .........................................................................20 2.4.1.1 Giả thuyết cuộc sống yên tĩnh (Quiet life) ..........................................20 2.4.1.2 Giả thuyết Hiệu Quả - Cấu Trúc (Efficient-structure) ........................21 2.4.1.3 Giả thuyết “Những đặc trưng ngành ngân hàng” (Banking specificities) ....................................................................................................21 2.4.2 Các nghiên cứu thực nghiệm .....................................................................22 2.4.2.1 Giới thiệu các nghiên cứu ở nước ngoài .............................................22 2.4.2.2 Giới thiệu các nghiên cứu ở Việt Nam ...............................................25 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................26 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CẠNH TRANH VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM HIỆN NAY ...27 3.1 Giới thiệu lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống Ngân hàng Việt Nam ...........................................................................................................................27 3.1.1 Trước năm 1990 ........................................................................................27 3.1.2 Từ năm 1990 đến nay ................................................................................29 3.2 Thực trạng cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay ....................................................................................................34
3.2.1 Thực trạng cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay ..............................................................................................................34 3.2.1.1 Quy mô ................................................................................................34 3.2.1.2 Năng lực tài chính ...............................................................................36 3.2.1.3 Thị phần hoạt động .............................................................................37 3.2.1.4 Khả năng xâm nhập thị trường của các đối thủ mới ...........................37 3.2.2 Hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng ...........................................39 3.2.2.1 Khả năng tăng trưởng của các ngân hàng ...........................................39 3.2.2.2 Khả năng sinh lời của các ngân hàng ..................................................40 3.2.2.3 Rủi ro và chất lượng tài sản của các ngân hàng ..................................42 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................45 CHƯƠNG 4: GIỚI THIỆU MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .........................................................................................................46 4.1 Giới thiệu mô hình nghiên cứu ......................................................................46 4.1.1 Chỉ số Lerner .............................................................................................46 4.1.2 Điểm hiệu quả ...........................................................................................48 4.1.3 Mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả ................................................51 4.2 Mẫu nghiên cứu ..............................................................................................52 4.3 Kết quả nghiên cứu .........................................................................................53 4.3.1 Chỉ số Lener ..............................................................................................53 4.3.2 Điểm hiệu quả ...........................................................................................58 4.3.3 Mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động ...............................60 4.3.3.1 Kiểm định tác động của hiệu quả lên cạnh trạnh ................................60 4.3.3.2 Kiểm định tác động của cạnh tranh lên hiệu quả ................................65 4.3.3.3 Kiểm định GMM kiểm tra mối quan hệ nhân quả giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động ..........................................................................................70 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ........................................................................................75
CHƯƠNG 5 : NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................76 5.1 NHẬN XÉT ......................................................................................................76 5.2 KIẾN NGHỊ .....................................................................................................81 5.2.1 Đối với Nhà Nước......................................................................................82 5.2.1.1 Tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho tăng trưởng hoạt động ngân hàng .................................................................................................................82 5.2.1.2 Đẩy mạnh quá trình tái cơ cấu ngân hàng...........................................83 5.2.1.3 Đầu tư, tạo điều kiện phát triển công nghệ .........................................83 5.2.2 Đối với các ngân hàng ...........................................................................83 5.2.2.1 Giữ vững vị thế và gia tăng thị phần...................................................83 5.2.2.2 Đa dạng hóa và khách biệt sản phẩm của ngân hàng..........................84 5.2.2.3 Đa dạng hóa danh mục đầu tư, nâng cao năng lực điều hành, quản trị rủi ro ................................................................................................................85 5.2.2.4 Hiện đại hóa công nghệ, trang thiết bị nhằm nâng cao tiện ích sản phẩm, dịch vụ ngân hàng ................................................................................85 5.2.2.5 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. ................................................86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 ........................................................................................88 KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ tiếng Việt Viết đầy đủ tiếng Anh CAR Tỷ lệ vốn an toàn tối thiểu Capital adequacy ratio DEA Phân tích bao dữ liệu Data envelopment Analysis FEM Ước lượng hồi quy với hiệu ứng Fixed effects estimator cố định ITSUR Hồi quy lặp không tương quan Iterative seemingly unrelated regression MC Chi phí biên Marginal cost NH Ngân hàng NHTM Ngân hàng thương mại NIM Thu nhập lãi cận biên Net interest margin NPL Tỷ lệ nợ xấu Non – performing loan ratio P Giá bán Price REM Ước lượng hồi quy với hiệu ứng Random effects estimator ngẫu nhiên ROA Lợi nhuận ròng trên tổng tài sản Return On Assets ratio ROE Lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở Return On Assets ratio hữu TC Tổng chi phí Total cost TCTD Tổ chức tín dụng TMCP Thương mại cổ phần VCSH Vốn chủ sở hữu
DANH MỤC NGÂN HÀNG Mã ngân hàng Tên đầy đủ tiếng Việt Tên đầy đủ tiếng Anh ABB Ngân hàng Thương mại An binh Commercial Joint Stock Cổ phần An Bình Bank ACB Ngân hàng Thương mại Asia Commercial Joint Stock Bank Cổ phần Á Châu BIDV (BID) Ngân hàng Đầu tư và Joint Stock Commercial Bank For Phát triển Việt Nam Investment And Development Of Vietnam CTG Ngân hàng Thương mại Industrial and Commercial Bank of Cổ phần Công thương Vietnam Việt Nam EAB Ngân hàng Thương mại DONG A Commercial Joint Stock Cổ phần Đông Á Bank EIB Ngân hàng Thương mại Viet nam Commercial Joint Stock Cổ phần Xuất nhập khẩu Export Import Bank Việt Nam HDB Ngân hàng Thương mại Housing development Commercial Cổ phần Phát Triển TP. Joint Stock Bank Hồ Chí Minh MBB Ngân hàng Thương mại Military Commercial Joint Stock Cổ phần Quân đội Bank MSB Ngân hàng Thương mại The Maritime Commercial Joint Cổ phần Hàng Hải Stock Bank
NVB Ngân hàng Thương mại Nam Viet Commercial Joint Stock Cổ phần Nam Việt Bank SHB Ngân hàng Thương mại Saigon-HanoiCommercial Joint Cổ phần Sài Gòn – Hà Stock Bank Nội STB Ngân hàng Thương mại Saigon Thuong Tin Commercial Cổ phần Sài Gòn Joint Stock Bank Thương Tín TCB Ngân hàng Thương mại Viet Nam Technologicar and Cổ phần Kỹ thương Commercial Joint Stock Bank Việt Nam VCB Ngân hàng Thương mại Bank for Foreign Trade of Viet Cổ phần Ngoại thương Nam Việt Nam VPB Ngân hàng Thương mại Vietnam Commercial Joint Stock Cổ phần Việt Nam Thịnh Bank of Private Enterprise Vượng
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Danh sách các nhà đầu tư nước ngoài mua quyền sở hữu các NH trong nước (Tính đến cuối 2012). .......................................................................................32 Bảng 3.2: Các thương vụ M&A tính đến cuối năm 2013 .........................................33 Bảng 3.3: Khả năng tăng trưởng của các ngân hàng năm 2013 - 2014 ....................39 Bảng 3.4: Khả năng sinh lời của các ngân hàng năm 2013 - 2014 ...........................41 Bảng 3.5: Thực trạng cho vay và khả năng thanh khoản của các ngân hàng năm 2013 - 2014 ...............................................................................................................42 Bảng 3.6: Tỷ lệ nợ xấu các ngân hàng năm 2013 - 2014 ..........................................43 Bảng 3.7 Dự phòng rủi ro tín dụng các ngân hàng năm 2014 ..................................44 Bảng 4.1: Kết quả ước lượng hàm chi phí ................................................................54 Bảng 4.2: Thống kê mô tả các biến trong hàm chi phí để ước lượng các giá trị chi phí biên và chỉ số Lerner tương ứng .........................................................................57 Bảng 4.3 : Kết quả ước lượng ITSUR.......................................................................59 Bảng 4.4: Kiểm định sự phù hợp của ước lượng ITSUR ..........................................60 Bảng 4.5: Thống kê mô tả các biến cơ sở trong ước lượng ITSUR..........................60 và Biến Efficiency .....................................................................................................60 Bảng 4.6: Các ước lượng hồi quy gộp kiểm tra tác động của Efficiency đến Lerner ...................................................................................................................................61 Bảng 4.7: Các ước lượng hồi quy Random Effect kiểm tra tác động của Efficiency đến Lerner .................................................................................................................62 Bảng 4.8: Các ước lượng hồi quy Fixed Effect kiểm tra tác động của Efficiency đến Lerner ........................................................................................................................63
Bảng 4.9: Kiểm định các mô hình ước lượng xem xét tác động của Efficiency đến Lerner ........................................................................................................................64 Bảng 4.10: Các ước lượng hồi quy gộp kiểm tra tác động của Lerner .....................66 đến Efficiency ...........................................................................................................66 Bảng 4.11: Các ước lượng hồi quy Random Effect kiểm tra tác động .....................67 của Lerner đến Efficiency .........................................................................................67 Bảng 4.12: Các ước lượng hồi quy Fixed Effect kiểm tra tác động của Lerner đến Efficiency ..................................................................................................................68 Bảng 4.13: Kiểm định các mô hình ước lượng xem xét tác động của Lerner đến Efficiency ..................................................................................................................69 Bảng 4.14: Ước lượng GMM kiểm tra quan hệ nhân quả giữa Lerner và Efficiency ...................................................................................................................................70 Bảng 4.15: Ước lượng GMM kiểm tra tính bền vững của mô hình .........................73
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Thực trạng tổng tài sản các ngân hàng năm 2013 – 2014……………36 Biểu đồ 3.2: Thực trạng vốn điều lệ các ngân hàng năm 2013 - 2014……………37
1 CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề Với bất kỳ một quốc gia nào, ngành ngân hàng luôn giữ vị trí vô cùng quan trọng. Ngân hàng vừa là trung gian tài chính, phân phối nguồn vốn, vừa phản ánh năng lực tài chính cũng như tình hình kinh tế, chính trị của quốc gia đó. Sự phát triển của ngành ngân hàng gắn liền với từng biến động, thay đổi của từng quốc gia theo mỗi giai đoạn. Việt Nam, một đất nước trải qua nhiều biến cố lịch sử, hiện đang trên đà phát triển và khẳng định vị thế của mình trên thị trường quốc tế. Quá trình này ghi nhận những thành công, đồng thời cũng phát sinh nhiều khó khăn, sai sót. Gắn liền với con đường này, hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn đang biến đổi từng ngày để ngày càng vững mạnh hơn. Với lịch sử phát triển gần 70 năm, tuy nhiên hệ thống ngân hàng Việt Nam mới thực sự chuyển sang hai cấp từ năm 1990. Trước đó với phương thức hoạt động một cấp, chủ yếu là quản lý, hệ thống ngân hàng Việt Nam toàn bộ chịu sự chi phối của nhà nước. Từ sau khi chuyển thành hai cấp, tách bạch chức năng quản lý và thương mại, ngành ngân hàng Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực. Đặc biệt là sau năm 2006, Việt Nam gia nhập WTO, một thị trường mở cửa với những quy định quốc tế khắc khe một mặt tạo điều kiện cho các ngân hàng phát triển, mặt khác làm gia tăng áp lực cạnh tranh trong ngành, đòi hỏi các ngân hàng phải liên tục phát triển, đổi mới để có thể thích nghi và tồn tại được. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng mà thiếu bền vững đã mang đến những hậu quả nghiêm trọng. Biểu hiện rõ nét trong những năm gần đây, các ngân hàng liên tục lâm vào tình trạng thiếu thanh khoản, nợ xấu tăng cao. Nhà nước liên tục đưa ra các cải cách, thực hiện những thương vụ M&A nhằm tái cơ cấu lại toàn bộ hệ thống ngân hàng. Việc này đã đặt ra một câu hỏi lớn: “Liệu rằng cạnh tranh tăng cao có phải là nguyên nhân ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của ngành ngân hàng hay không?”, “Tác động của cạnh
2 tranh lên hiệu quả hoạt động là tích cực hay tiêu cực?”, “Có mối quan hệ nhân quả giữa cạnh tranh và hiệu quả không?” “Và như vậy thì với chính sách mở cửa, hoạt động kinh doanh của các ngân hàng liệu có hiệu quả hơn so với một nền kinh tế đóng, tự cung tự cấp như trước đây hay là làm cho hệ thống tài chính của một quốc gia trở nên rối rắm và có nguy cơ đổ vỡ?”. Nắm bắt được vấn đề, tôi đã nghiên cứu với đề tài: “Mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động ngân hàng thương mại – Nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam”. Bài nghiên cứu tìm hiểu về thực trạng cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của các ngân hàng Việt Nam hiện nay. Đồng thời, phân tích mô hình tìm ra mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động trong ngành ngân hàng thông qua việc tính toán chỉ số Lerner và điểm hiệu quả. Để từ đó, đưa ra những kiến nghị nhằm quản lý sự cạnh tranh trong ngành ngân hàng để ngành hoạt động hiệu quả, đảm bảo nguồn tài chính vững mạnh và lâu dài cho nền kinh tế. 1.2 Câu hỏi, mục tiêu và phương pháp nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu Bài nghiên cứu thực hiện với những mục tiêu chính sau: Mục tiêu đầu tiên là tìm hiểu các giả thuyết, nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam về mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động các ngân hàng thương mại. Mục tiêu thứ hai là đo lường mức độ và sự phát triển của sự cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay. Được trình bày trên cả hai phương diện. Thứ nhất, đánh giá về mức độ cạnh tranh giữa các ngân hàng Việt Nam. Thứ hai, bài viết tập hợp những chuyển biến về sự phát triển cạnh tranh của hệ thống ngân hàng Việt Nam trong suốt 1 thập kỷ qua. Qua đó, đánh giá sức mạnh thị trường của các ngân hàng thương mại và kiểm tra xem các ngân hàng nhà nước lớn khác nhau về sức mạnh thị trường so với các ngân hàng khác như thế nào. Mục tiêu thứ ba là điều tra hiệu quả hoạt động của các ngân hàng Việt Nam trong những năm gần đây. Đồng thời kiểm chứng xem liệu rằng sau những cải cách các ngân hàng nhà nước lớn vẫn có hiệu quả tốt hay không.
3 Mục tiêu cuối cùng là điều tra các mối liên quan và quan hệ nhân quả giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động trong ngành ngân hàng thương mại Việt Nam. Từ đó đưa ra những nhận định và kiến nghị phù hợp với kết quả nghiên cứu. Nếu nghiên cứu tìm thấy bằng chứng có tác động tích cực của cạnh tranh ngân hàng lên hiệu quả, kết luận chính sách sau cùng sẽ là nhà quản lý nên có những chính sách ủng hộ cạnh tranh trong ngành ngân hàng Việt Nam vì nó thúc đẩy lợi ích kinh tế thông qua phúc lợi của người tiêu dùng lớn hơn và gia tăng hiệu quả hoạt động của các ngân hàng. Mặt khác, nếu có một tìm kiếm cho thấy rằng hiệu quả tác động tiêu cực đến cạnh tranh ngân hàng phù hợp với tài liệu các quốc gia khác (xem Casu và Girardone, 2009), điều này ngụ ý rằng nhà quản lý ngân hàng phải đối mặt với một sự đánh đổi và nên điều chỉnh cho vừa phải các quan điểm của họ về chính sách ủng hộ cạnh tranh. 1.2.2 Câu hỏi nghiên cứu Bài nghiên cứu nhằm trả lời các câu hỏi:  Thực trạng cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay?  Có mối quan hệ nhân quả giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của các ngân hàng trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam hay không? Mối quan hê này là đồng biến hay nghịch biến? Chiều của mối quan hệ là như thế nào?  Nếu có mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả thì liệu rằng có tác động trễ trong đó không? 1.2.3 Phương pháp nghiên cứu Bài nghiên cứu sử dụng phương pháp thông kê mô tả để phân tích thực trạng cạnh tranh và hiêu quả hoạt động của ngân hàng Việt Nam hiện nay. Đồng thời bài sử dụng phương pháp ước lượng hồi quy với mô hình POOL, REM, FEM tìm ra chỉ số Lerner phản ánh cạnh tranh của hệ thống ngân hàng Việt Nam, và điểm hiệu quả phản ánh hiệu quả hoạt động ngân hàng rồi từ đó phân tích
4 mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động. Với các mô hình này, bài kiểm định sự phù hợp cũng như độ tin cậy của mô hình nghiên cứu. Sau cùng, bài sử dụng ước lượng Granger-causality trong Phương pháp chung của Moments (GMM) sử dụng những ước lượng bảng năng động được thiết kế để xử lý những tài sản tự hồi quy trong biến phụ thuộc khi bao gồm cả những giá trị trễ như là biến giải thích. 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của bài bao gồm các lý thuyết thực tiễn về cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, các nghiên cứu thực nghiệm cũng như các giả thuyết về mối quan hệ nhân quả giữa cạnh tranh và hiệu quả. Và để đi tìm câu hỏi về mối quan hệ nhân quả giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam, bài phân tích thực trạng cạnh tranh và hiệu quả của các ngân hàng thương mại, đồng thời tìm ra bằng chứng về mối quan hệ này. 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu Bài nghiên cứu chủ yếu tập trung các nghiên cứu về mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam với các ngân hàng thương mại Nhà Nước và các ngân hàng thương mại cổ phần lớn giai đoạn 2005 đến 2014. 1.4 Bố cục Phần còn lại của bài viết được chia với cấu trúc như sau:  Chương 2: Tổng quan lý thuyết về mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động ngân hàng thương mại. Chương nêu lên những lý thuyết về cạnh tranh – Cạnh trong trong ngân hàng – Các chỉ tiêu đo lường cạnh tranh ngân hàng, và hiệu quả hoạt động – Hiệu quả hoạt động ngân hàng – Các chỉ tiêu đo lường, mối quan hệ giữa cạnh tranh và hiệu quả hoạt động ngân hàng thương mại  Phần 3: Thực trạng cạnh tranh và hiệu quả hoạt động hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay. Chương giới thiệu lịch sử thình thành,
5 phát triển của hệ thống ngân hàng Việt Nam. Đồng thời, phân tích thực trạng cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn 2013 đến 2014.  Phần 4: Giới thiệu mô hình nghiên cứu, kết quả nghiên cứu.  Phần 5: Nhận xét và kiến nghị.
6 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 Chương một giới thiệu tổng quan về bài nghiên cứu: mục tiêu, câu hỏi, phương pháp, đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Làm cơ sở mạch lạc cho cả bài luận. Dựa theo những tiêu chí này, các chương tiếp theo sẽ đi sâu hơn về nội dung. Dưới đây là chương hai, nêu lên cơ sở lý thuyết cho nghiên cứu.
7 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA CẠNH TRANH VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 2.1 Lý thuyết tổng quan về ngân hàng thương mại 2.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại Lịch sử phát triển của hệ thống ngân hàng gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa. Và cùng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế hàng hóa thị trường này, mà các tư tưởng kinh tế thông qua sự đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ, đặc thù hoàn cảnh của từng quốc gia đưa ra những góc độ quan điểm khác nhau về ngân hàng thương mại. Ở một số nước như: - Mỹ: NHTM là một công ty kinh doanh chuyên cung cấp dịch vụ tài chính hoạt động trong ngành dịch vụ tài chính ( financial – Service Industry). - Pháp: NHTM là những xí nghiệp hay cơ sở nào thường xuyên nhận của công chúng dưới hình thức ký thác hay hình thức khác số tiền mà họ dùng cho chính họ vào nghiệp vụ chiết khấu, tín dụng, hay nghiệp vụ tài chính. - Ấn Độ: NHTM là nơi nhận các khoản ký thác để cho vay, tài trợ hay đầu tư. Riêng ở Việt Nam: Theo pháp lệnh ngân hàng năm 1990, NHTM làm một một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà nghiệp vụ thường xuyên và chủ yếu là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, chiết khấu và làm phương tiện thanh toán. Năm 1998, theo quy định tài điều 20 khoản 2 và 7 Luật các tổ chức tín dụng được Quốc hội ban hành thì: “NHTM là một tổ chức tín dụng thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan.” Mới đây, trong luật tổ chức tín dụng năm 2010 có nêu rõ, NHTM là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định nhằm mục tiêu lợi nhuận.