Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh

Chia sẻ: Conmeothayxao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm phân tích, đánh giá tình hình và thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh trong thời gian qua. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM NGUYỄN HỒNG TÂM MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM NGUYỄN HỒNG TÂM MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS-TS. LÊ THANH HÀ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2013
i LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh” là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc của tác giả. Mọi số liệu trong Luận văn đều có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy và được xử lý khách quan, trung thực. Tác giả: Nguyễn Hồng Tâm
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình hoàn thành luận văn này, tác giả đã nhận được nhiều sự giúp đỡ và đóng góp quý báu của Thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Trước tiên, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến Thầy hướng dẫn PGS.TS Lê Thanh Hà đã tận tâm giúp đỡ, hướng dẫn và cho tác giả những kinh nghiệm quý báu để hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn Quý Thầy cô đã tham gia giảng dạy lớp cao học kinh tế khóa 19, ngành Quản trị kinh doanh của Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đã cho tác giả những kiến thức nền tảng và những kinh nghiệm thực tế vô cùng hữu ích và quý giá. Xin cảm ơn sự giúp đỡ của Ban giám đốc và các Phòng chức năng của Bưu điện tỉnh Tây Ninh đã quan tâm giúp đỡ để tác giả hoàn thành luận văn này. Tác giả: Nguyễn Hồng Tâm
iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ............................................................................vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ ............................................................................... viii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Sự cần thiết của đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục tiêu của đề tài .................................................................................................. 1 3. Đối tượng và phạm vi của đề tài ............................................................................. 2 3.1 Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 2 3.2 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 2 5. Kết cấu của đề tài .................................................................................................... 2 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP ........................................................................... 4 1.1 VAI TRÒ CỦA HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH .............................. 4 1.2 MỘT SỐ NGUYÊN TẮC TRONG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP ................................................................... 5 1.2.1 Đảm bảo tính toàn diện và hệ thống trong việc xem xét hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp ...................................................................................... 5 1.2.2 Đảm bảo sự thống nhất giữa hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và lợi ích xã hội ........................................................................................................... 5 1.2.3 Đảm bảo kết hợp giữa hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp với lợi ích của người lao động và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc .................................. 6 1.2.4 Xem xét hiệu quả hoạt động kinh doanh qua hai mặt định tính và định lượng . 6
iv 1.3 Ý NGHĨA VÀ NHIỆM VỤ CỦA VIỆC ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ............................................................................................... 6 1.3.1 Ý nghĩa của việc đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh ............................... 6 1.3.2 Nhiệm vụ của việc đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh ............................ 8 1.4 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP ...................................................................................................................... 9 1.4.1 Phân tích doanh thu ............................................................................................ 9 1.4.1.1 Phân tích tình hình biến động doanh thu ........................................................ 9 1.4.1.2 Phân tích kết cấu doanh thu .......................................................................... 10 1.4.2 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội ................................................ 11 1.4.2.1 Tỷ suất thuế trên vốn ..................................................................................... 11 1.4.2.2 Thu nhập bình quân của người lao động ...................................................... 11 1.4.3 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính .......................................................... 11 1.4.3.1 Hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu ................................................................. 12 1.4.3.2 Hiệu quả sử dụng tài sản .............................................................................. 13 1.4.3.4 Hiệu quả sử dụng chi phí .............................................................................. 15 1.4.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động ............................................. 16 1.4.4.1 Năng suất lao động ....................................................................................... 16 1.4.4.2 Mức sinh lợi của lao động............................................................................. 17 1.4.5 Mối quan hệ giữa hiệu quả và rủi ro ................................................................ 17 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH ..................................................... 19 2.1 TỔNG QUAN VỀ BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH ............................................ 19 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ................................................................... 19 2.1.2 Lĩnh vực hoạt động và ngành nghề kinh doanh ............................................... 19 2.1.3 Cơ cấu tổ chức .................................................................................................. 20 2.1.4 Năng lực sản xuất ............................................................................................. 21 2.1.5 Mạng lưới Bưu cục và Đại lý, mạng đường thư .............................................. 22 2.1.6 Hoạt động Marketing ....................................................................................... 23
v 2.1.7 Nguồn nhân lực ................................................................................................ 24 2.1.8 Tình hình chi phí kinh doanh ........................................................................... 25 2.2 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH GIAI ĐOẠN 2008-2012............................................................. 27 2.2.1 Phân tích doanh thu .......................................................................................... 27 2.2.1.1 Phân tích tình hình biến động doanh thu ...................................................... 27 2.2.1.2 Phân tích kết cấu doanh thu .......................................................................... 32 2.2.2 Phân tích các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội ................................. 36 2.2.2.1 Tỷ suất thuế trên tổng tài sản ........................................................................ 36 2.2.2.2 Thu nhập bình quân người lao động ............................................................. 37 2.2.3 Phân tích các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính ........................................... 38 2.2.3.1 Hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu ................................................................. 38 2.2.3.2 Hiệu quả sử dụng tài sản .............................................................................. 39 2.2.3.3 Sức sinh lời của doanh thu thuần .................................................................. 40 2.2.3.4 Hiệu quả sử dụng chi phí .............................................................................. 42 2.2.4 Phân tích các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động ............................. 43 2.2.5 Mối quan hệ giữa hiệu quả và rủi ro ................................................................ 43 2.3 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH ................................................................................. 44 2.3.1 Ưu điểm ............................................................................................................ 44 2.3.2 Nhược điểm ...................................................................................................... 45 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH ............................ 48 3.1 QUAN ĐIỂM VÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH ĐẾN NĂM 2020 ............................................................................................ 48 3.1.1 Quan điểm ........................................................................................................ 48 3.1.2 Mục tiêu ........................................................................................................... 48 3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH ....................................................................... 49
vi 3.2.1 Các giải pháp làm tăng doanh thu .................................................................... 49 3.2.1.1 Phát triển dịch vụ mới ................................................................................... 49 3.2.1.2 Củng cố các dịch vụ truyền thống ................................................................. 51 3.2.1.3 Hoàn thiện công tác chăm sóc khách hàng................................................... 53 3.2.2 Các giải pháp làm giảm chi phí ........................................................................ 55 3.2.2.1 Sáp nhập các Bưu điện huyện thành Bưu điện khu vực ................................ 55 3.2.2.2 Rút ngắn thời gian mở cửa giao dịch ............................................................ 57 3.2.2.3 Sử dụng tiết kiệm chi phí ............................................................................... 58 3.2.3 Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và tài sản ................................. 58 3.2.3.1 Nâng cao hiệu quả sử dụng các Điểm Bưu điện văn hóa xã ........................ 58 3.2.3.2 Tăng vòng quay của vốn chủ sở hữu và tài sản ............................................ 60 3.2.4 Các giải pháp khác ........................................................................................... 60 3.2.4.1 Giảm biên chế lao động ................................................................................ 60 3.2.4.2 Hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực .............................................. 60 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI TỔNG CÔNG TY BƯU ĐIỆN VIỆT NAM 63 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... ix PHỤ LỤC ................................................................................................................... xi
vii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Trang Bảng 2.1 Trình độ học vấn lao động giai đoạn 2008-2012 ....................................... 25 Bảng 2.2 Giới tính lao động giai đoạn 2008-2012 .................................................... 25 Bảng 2.3 Tình hình chi phí kinh doanh giai đoạn 2008-2011 .................................. 25 Bảng 2.4 Tình hình biến động doanh thu phát sinh giai đoạn 2008-2012 ................ 27 Bảng 2.5 Tình hình biến động doanh thu đại lý viễn thông giai đoạn 2008-2012.... 28 Bảng 2.6 Tình hình biến động doanh thu trong mối quan hệ với chi phí ................. 29 Bảng 2.7 Tình hình biến động doanh thu giai đoạn 2008-2012 ................................ 31 Bảng 2.8 Tỷ suất thuế trên tổng tài sản giai đoạn 2008-2012 ................................... 36 Bảng 2.9 Thu nhập bình quân của người lao động giai đoạn 2008-2012 ................. 37 Bảng 2.10 Hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu giai đoạn 2008-2012 ......................... 38 Bảng 2.11 Hiệu quả sử dụng tài sản giai đoạn 2008-2012 ....................................... 39 Bảng 2.12 Sức sinh lời của doanh thu thuần giai đoạn 2008-2012........................... 40 Bảng 2.13 Hiệu quả sử dụng chi phí giai đoạn 2008-2012 ....................................... 42 Bảng 2.14 Hiệu quả sử dụng lao động giai đoạn 2008-2012 .................................... 43
viii DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ Trang Sơ đồ 2.1 MÔ HÌNH TỔ CHỨC BƯU ĐIỆN TỈNH TÂY NINH ........................... 21 Biểu đồ 2.1 Tình hình chi phí giai đoạn 2009-2011 ................................................. 26 Biểu đồ 2.2 Biến động doanh thu, chi phí kinh doanh hàng hóa, dịch vụ ................ 30 Biểu đồ 2.3 Kết cấu doanh thu theo loại hình dịch vụ giai đoạn 2008-2012 ............ 33 Biểu đồ 2.4 Kết cấu doanh thu theo từng đơn vị giai đoạn 2008-2012 .................... 35
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Tìm lại trong lịch sử phát triển kinh tế của các quốc gia trên thế giới, ta nhận thấy trong bất cứ một nền sản xuất nào, danh từ “hiệu quả” cũng đều được nhắc đến như một khái niệm quan trọng hàng đầu. Vâng, hiệu quả không chỉ đơn thuần là thước đo đánh giá cả quá trình phấn đấu của một doanh nghiệp trong nỗ lực gia tăng sản lượng, nâng cao năng suất, chất lượng và ngày càng mở rộng quy mô hoạt động; mà hiệu quả còn là tiêu chí đại diện cho thành công của công tác quản lý, tổ chức kinh doanh khoa học, nhờ vậy đã tạo ra giá trị sản xuất cao nhất chỉ bằng những nguồn lực hữu hạn của mình. Vốn là một ngành thuộc kết cấu hạ tầng, lại đang trở mình trong bối cảnh mới của nền kinh tế, nên Bưu chính Viễn Thông Việt Nam hiện nay có những thay đổi mang tính chiến lược. Không còn nữa một doanh nghiệp độc quyền, riêng mình chiếm giữ cả một khoảng trời rộng lớn; không còn nữa sự gắn bó keo sơn giữa hai lĩnh vực Bưu chính và Viễn Thông. Kể từ đây, muốn khẳng định được mình, độc lập kinh doanh và tiến tới dành thế đứng chủ động trong thị trường, các đơn vị Bưu điện cần thực sự dành nhiều quan tâm hơn nữa cho khái niệm “hiệu quả hoạt động kinh doanh” của đơn vị mình. Thông qua việc phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp Bưu chính nói riêng sẽ có cơ hội nhìn nhận đúng hơn về vị thế, khả năng, sức mạnh cũng như những hạn chế còn tồn tại trong đơn vị mình. Từ đó, đơn vị có thể xây dựng một định hướng phát triển, đưa ra những quyết định quản lý chính xác, phát huy thế mạnh, khắc phục dần điểm yếu và ngày càng nâng cao năng lực sản xuất, năng lực cạnh tranh của mình. Xuất phát từ lý do đó tác giả đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh”. 2. Mục tiêu của đề tài
2 - Phân tích, đánh giá tình hình và thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh trong thời gian qua. - Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi của đề tài 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh. 3.2 Phạm vi nghiên cứu Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh thông qua các chỉ tiêu đánh giá doanh thu, hiệu quả kinh tế xã hội, hiệu quả tài chính và hiệu quả sử dụng lao động của Bưu điện tỉnh Tây Ninh dựa trên các số liệu thu thập trong giai đoạn 2008-2012. 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu cơ bản như: phương pháp mô tả, thống kê, so sánh, phân tích, … trên cơ sở các kiến thức của ngành kinh tế để làm sáng tỏ nội dung nghiên cứu về lý luận phân tích, trình bày hiện trạng, cũng như xác lập các giải pháp cụ thể trong việc thực hiện mục tiêu của đề tài. 5. Kết cấu của đề tài Đề tài bao gồm các phần sau: - Phần mở đầu - Phần nội dung + Chương 1: Cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp + Chương 2: Phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh + Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Tây Ninh - Kết luận
3 - Tài liệu tham khảo - Phụ lục
4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 VAI TRÒ CỦA HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp là một phạm trù kinh tế, biểu hiện tập trung của sự phát triển kinh tế theo chiều sâu, phản ánh trình độ khai thác và sử dụng các nguồn lực trong quá trình sản xuất nhằm thực hiện các mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp để đạt được hiệu quả cao nhất hay thu được lợi nhuận lớn nhất với chi phí thấp nhất. Nó phản ánh mối quan hệ giữa kết quả thu được so với chi phí đã bỏ ra trong từng thời kỳ (Nguyễn Văn Công, 2009). Phấn đấu nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh là một nhiệm vụ quan trọng đối với mọi doanh nghiệp, và muốn nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh đòi hỏi các doanh nghiệp phải sử dụng tốt các yếu tố đầu vào như lao động, vật tư máy móc thiết bị, vốn và thu được nhiều kết quả đầu ra (Nguyễn Văn Công, 2009). Về bản chất, hiệu quả hoạt động kinh doanh là sự so sánh giữa các kết quả đầu ra với các yếu tố đầu vào của một tổ chức kinh tế được xem xét trong một kỳ nhất định. Các chỉ tiêu tài chính phản ánh hiệu quả kinh doanh, là cơ sở khoa học để đánh giá trình độ của các nhà quản lý, căn cứ đưa ra quyết định trong tương lai. Song độ chính xác của thông tin từ các chỉ tiêu phân tích phụ thuộc vào nguồn số liệu thời gian và không gian phân tích (Nguyễn Văn Công, 2009). Vai trò của hiệu quả hoạt động kinh doanh bao gồm: - Đối với nền kinh tế quốc dân: hiệu quả kinh tế quốc dân phụ thuộc vào hiệu quả kinh doanh cá biệt của doanh nghiệp. Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của từng doanh nghiệp sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của nền kinh tế quốc dân, góp phần tạo sự tăng trưởng kinh tế, nâng cao mức sống xã hội, giữ vững trật tự và an ninh xã hội (Nguyễn Văn Công, 2009). - Đối với doanh nghiệp: hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp biểu hiện qua các chỉ tiêu đánh giá. Mục tiêu của doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận, nhưng điều này phụ thuộc vào môi trường kinh doanh, trình độ công nghệ và quản
5 lý của doanh nghiệp. Trong cơ chế thị trường, hiệu quả hoạt động kinh doanh đóng vai trò hết sức quan trọng, nó quyết định khả năng cạnh tranh, sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Những doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả sẽ có khả năng tái đầu tư để đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng, giảm giá thành và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường (Nguyễn Văn Công, 2009). - Đối với người lao động: khi doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả sẽ mang lại cho người lao động công việc và thu nhập ổn định, đời sống vật chất và tinh thần ngày được cải thiện và nâng cao, cải thiện điều kiện và môi trường làm việc cho người lao động. Ngược lại, khi người lao động yên tâm, gắn bó với doanh nghiệp thì họ sẽ có điều kiện nâng cao năng suất lao động, góp phần vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp (Nguyễn Văn Công, 2009). 1.2 MỘT SỐ NGUYÊN TẮC TRONG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.2.1 Đảm bảo tính toàn diện và hệ thống trong việc xem xét hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Theo quan điểm này, tính toàn diện và hệ thống thể hiện ở chỗ xem xét đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cần chú ý đến tất cả các mặt, các khâu, các yếu tố của quá trình sản xuất kinh doanh. Phải xem xét ở góc độ không gian và thời gian; các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh hiện tại phải phù hợp với chiến lược phát triển lâu dài của doanh nghiệp (Phạm Quốc Đạt, 2011). 1.2.2 Đảm bảo sự thống nhất giữa hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và lợi ích xã hội Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải phù hợp và thống nhất với sự phát triển của nền kinh tế quốc dân, với mục tiêu chiến lược của Nhà nước. Bởi vì mỗi doanh nghiệp là một tế bào trong nền kinh tế quốc dân, khi đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh thì không được làm tổn hại đến nền kinh tế, đến lợi ích chung của xã hội. Đặc biệt điều này rất quan trọng đối với nền kinh tế nước ta hoạt động theo cơ chế thị trường định hướng xã
6 hội chủ nghĩa, bởi vì ngoài mục tiêu kinh tế còn phải quan tâm đến các vấn đề chính trị, xã hội (Phạm Quốc Đạt, 2011). 1.2.3 Đảm bảo kết hợp giữa hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp với lợi ích của người lao động và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Quan điểm này xuất phát từ việc lấy con người làm trung tâm, coi con người là nguồn lực và vốn quý nhất của doanh nghiệp, bởi vì suy cho cùng thì những thành công hay thất bại trên thị trường đều có nguyên nhân từ con người và yếu tố con người vừa là điều kiện vừa là mục tiêu của hoạt động kinh doanh (Phạm Quốc Đạt, 2011). Sự kết hợp giữa hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp với việc chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, bảo vệ nhân cách của người lao động không những thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ, phù hợp với mục tiêu của Đảng và Nhà nước, mà còn tạo điều kiện giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam (Phạm Quốc Đạt, 2011). 1.2.4 Xem xét hiệu quả hoạt động kinh doanh qua hai mặt định tính và định lượng Theo quan điểm này, phải đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trên cả hai mặt định tính và định lượng. Chỉ có như vậy thì việc đánh giá mới đảm bảo tính đúng đắn và tính toàn diện. Trong đó, về định tính hiệu quả hoạt động kinh doanh phản ánh sự cố gắng nỗ lực phấn đấu, trình độ quản lý kinh doanh của mỗi khâu, mỗi bộ phận, mỗi cấp trong kinh doanh và nó còn phản ánh sự gắn bó trong việc giải quyết những mục tiêu về kinh tế với những mục tiêu về xã hội (Phạm Quốc Đạt, 2011). 1.3 Ý NGHĨA VÀ NHIỆM VỤ CỦA VIỆC ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH 1.3.1 Ý nghĩa của việc đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh “Thông tin từ các chỉ tiêu phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh cung cấp cho mọi đối tượng quan tâm để có cơ sở khoa học đưa ra các quyết định hữu ích cho các đối tượng khác nhau” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 7).
7 “Đối với các nhà quản trị kinh doanh như Giám đốc, Chủ tịch Hội đồng quản trị và Trưởng các bộ phận, thu nhận các thông tin từ việc phân tích để đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản, nguồn vốn, chi phí, từ đó phát huy những mặt tích cực và đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng các yếu tố sản xuất để khai thác tiềm năng sử dụng của từng yếu tố góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cho doanh nghiệp” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 7). “Đối với các nhà đầu tư như các cổ đông, các công ty liên doanh thông qua các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh, hiệu quả sử dụng vốn, lợi nhuận, cổ tức,… để tiếp thêm sức mạnh đưa ra các quyết định đầu tư thêm, hay rút vốn nhằm thu lợi nhuận cao nhất và đảm bảo an toàn cho vốn đầu tư” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 7). “Đối với các đối tượng cho vay như ngân hàng, kho bạc, công ty tài chính thông qua các chỉ tiêu phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh để có cơ sở khoa học đưa ra các quyết định cho vay ngắn hạn, dài hạn, nhiều hay ít vốn nhằm thu hồi được vốn và lãi, đảm bảo an toàn cho các công ty cho vay” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 7). “Các cơ quan chức năng của Nhà nước như cơ quan thuế, kiểm toán Nhà nước, cơ quan thống kê thông qua các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh, hiệu quả sử dụng vốn ngân sách để kiểm tra tình hình thực hiện nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với ngân sách nhà nước, thực hiện luật kinh doanh, các chế độ tài chính có đúng không, đánh giá tốc độ tăng trưởng của các doanh nghiệp, các ngành. Thông qua phân tích để kiến nghị với các cơ quan chức năng góp phần hoàn thiện chế độ tài chính nhằm thúc đẩy hoạt động kinh doanh phát triển” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 7 - 8). “Thông tin phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh còn cung cấp cho cán bộ công nhân viên của doanh nghiệp biết được thực chất hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như thế nào, chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai, từ đó họ an tâm công tác, tâm huyết với nghề nghiệp” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 8).
8 “Tóm lại, thông tin phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh rất hữu ích cho nhiều đối tượng khác nhau, để từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh có lợi cho từng đối tượng” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 8). 1.3.2 Nhiệm vụ của việc đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh “Xuất phát từ mục tiêu và nhu cầu quản trị của các nhà quản lý, khi phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh cần phải xây dựng chỉ tiêu và hệ thống chỉ tiêu cho phù hợp nhằm cung cấp các thông tin chính xác cho các đối tượng để đưa ra các quyết định phù hợp” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 8). “Sử dụng phương pháp phân tích phù hợp cho từng mục tiêu và nội dung cụ thể như vậy mới đảm bảo quá trình phân tích đạt hiệu quả cao và tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp. Mỗi một phương pháp thường phù hợp với những mục tiêu và nội dung phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh khác nhau. Để đánh giá khái quát hiệu quả hoạt động kinh doanh, các chuyên gia phân tích thường sử dụng phương pháp so sánh và phân tích các chỉ tiêu hiệu quả hoạt động kinh doanh trên các góc độ như sức sinh lời kinh tế của tài sản, sức sinh lời của vốn chủ sở hữu, lãi cơ bản trên cổ phiếu, tỷ suất lợi nhuận trước thuế so với doanh thu thuần, tỷ suất lợi nhuận sau thuế so với chi phí… Mặt khác, khi phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của từng nội dung cần kết hợp nhiều phương pháp phân tích như phương pháp so sánh và phương pháp loại trừ. Phương pháp loại trừ mới xác định được ảnh hưởng của từng nhân tố đến chỉ tiêu phân tích bằng định lượng cụ thể. Từ đó xem xét mức độ ảnh hưởng của mỗi nhân tố, đâu là nhân tố tích cực, tiêu cực, đâu là nhân tố bên trong và bên ngoài, từ đó đưa ra các biện pháp tương ứng, nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động kinh doanh” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 8 - 9). “Tài liệu phục vụ cho phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh chủ yếu là báo cáo kết quả kinh doanh, bảng cân đối kế toán, thuyết minh báo cáo tài chính, báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Bên cạnh đó còn kết hợp các sổ chi tiết, sổ tổng hợp của kế toán tài chính và kế toán quản trị” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 9). “Nhiệm vụ phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh được xét trên mọi góc độ như phân tích hiệu quả sử dụng tài sản, hiệu quả sử dụng nguồn vốn, hiệu quả sử
9 dụng chi phí. Tùy theo mục tiêu các nhà quản trị kinh doanh có thể phân tích chi tiết, đánh giá khái quát… sau đó tổng hợp để đưa ra các nhận xét” Phạm Quốc Đạt (2011, trang 9). 1.4 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.4.1 Phân tích doanh thu 1.4.1.1 Phân tích tình hình biến động doanh thu Phân tích tình hình phát triển doanh thu qua các năm để thấy được xu hướng biến động doanh thu. Từ đó, đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của đơn vị và đề ra những giải pháp nhằm phát huy lợi điểm từ những biến động tốt và khắc phục những biến động xấu. Phương pháp sử dụng chủ yếu là phương pháp so sánh. Gọi TR1, TR0 lần lượt là chỉ tiêu doanh thu kỳ phân tích, kỳ gốc Sử dụng phương pháp so sánh theo mức biến động tuyệt đối để đánh giá tình hình biến động doanh thu qua các năm. Chênh lệch giữa kỳ phân tích và kỳ gốc được tính như sau: - Về số tuyệt đối: TR TR 1 TR 0 (1.1) TR 1 TR 0 - Về số tương đối: % TR 100% (1.2) TR 0 Sử dụng phương pháp so sánh theo mức biến động tương đối để phân tích tình hình biến động doanh thu trong mối liên hệ với chi phí. Gọi C1, C0 lần lượt là tổng chi phí kỳ phân tích và kỳ gốc Chênh lệch giữa doanh thu kỳ phân tích và kỳ gốc được tính như sau: C1 - Về số tuyệt đối: TR TR 1 TR 0 (1.3) C0 C1 TR 1 TR 0 C0 - Về số tương đối: % TR 100% (1.4) C1 TR 0 C0
10 - Mức tiết kiệm (-)/(+) lãng phí chi phí kỳ phân tích so với kỳ gốc do TR 1 tăng/giảm hiệu quả sử dụng chi phí: C C1 C 0 (1.5) TR 0 (Bùi Xuân Phong, 1999) 1.4.1.2 Phân tích kết cấu doanh thu  Phân tích kết cấu doanh thu theo loại hình dịch vụ Nhằm mục đích xem xét doanh thu dịch vụ nào chiếm tỷ trọng cao nhất và doanh thu dịch vụ nào có tỷ trọng thấp nhất, có ảnh hưởng đến tốc độ phát triển doanh thu chung của toàn đơn vị như thế nào, qua đó đề ra những giải pháp kinh doanh phù hợp cho từng sản phẩm. - Tỷ trọng doanh thu từng dịch vụ trong tổng doanh thu: TR i di 100% TR i (1.6) - Tốc độ tăng (giảm) doanh thu từng dịch vụ kỳ phân tích so với kỳ gốc: TR1i TR 0 i TR i 100% TR 0 i (1.7) - Ảnh hưởng của doanh thu từng dịch vụ đến tốc độ tăng (giảm) tổng doanh TR1i TR 0 i TR i 100% i TR 0 i thu: (1.8) Trong đó: Tri: doanh thu phát sinh dịch vụ i TR1i: doanh thu phát sinh dịch vụ i kỳ phân tích TR0i: doanh thu phát sinh dịch vụ I kỳ gốc (Bùi Xuân Phong, 1999)  Phân tích kết cấu doanh thu theo khu vực Phân tích doanh thu theo khu vực nhằm xác định doanh thu của khu vực nào chiếm tỷ trọng cao nhất, từ đó giúp nhà quản lý chủ động trong việc bố trí lao động, trang thiết bị,… phục vụ cho việc sản xuất kinh doanh được tốt hơn, phù hợp hơn. Phương pháp phân tích: phương pháp so sánh Chỉ tiêu phân tích: