Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Công ty xăng dầu Bến Tre đến năm 2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là phân tích thực trạng kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre; thực hiện đo lường và đánh giá hoạt động kinh doanh của công ty trong các năm từ 2011- 2014, dựa trên các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh. Phân tích thực trạng kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre. Thực hiện đo lường và đánh giá hoạt động kinh doanh của công ty trong các năm từ 2011- 2014, dựa trên các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Công ty xăng dầu Bến Tre đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM --------- TRƯƠNG NGỌC LỢI MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY XĂNG DẦU BẾN TRE ĐẾN NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM -------- TRƯƠNG NGỌC LỢI MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY XĂNG DẦU BẾN TRE ĐẾN NĂM 2020 Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN QUANG THU Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2015
LỜI CAM ĐOAN Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Nguyễn Quang Thu đã tận tậm hướng dẫn tôi thực hiện luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn Quý Thầy, Cô đã truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt chương trình học, những kiến thức đã ít nhiều được tích hợp trong luận văn. Xin cảm ơn các đồng nghiệp ở Công ty xăng dầu Bến Tre đã hỗ trợ tôi trong việc cung cấp số liệu để thực hiện đề tài. Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi, các dữ liệu, tài liệu khác được sử dụng để tham khảo trong quá trình thực hiện luận văn đã được nêu ở phần tài liệu tham khảo. Trân trọng! Tp. Hồ Chí Minh, ngày 28 tháng 3 năm 2015 Tác giả Trương Ngọc Lợi
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các bảng Danh mục các hình vẽ, đồ thị PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................. 1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HIỆU QUẢ KINH DOANH VÀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ KINH DOANH .................................................... 6 1.1. Khái niệm hiệu quả kinh doanh .............................................................. 6 1.1.1. Khái niệm .................................................................................... 6 1.1.2. Ý nghĩa việc phân tích hiệu quả kinh doanh ................................. 7 1.1.3. Nội dung phân tích hiệu quả kinh doanh ...................................... 8 1.2. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh .......................................... 9 1.2.1. Chỉ tiêu về kết quả kinh doanh ..................................................... 9 1.2.2. Chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng các yếu tố kinh doanh ..................... 11 1.2.3. Chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng chi phí hoạt động kinh doanh .......... 11 1.3. Phân tích chung hiệu quả kinh doanh .................................................... 12 1.4. Phân tích chi tiết các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh ............... 12 1.4.1. Phân tích tình hình thực hiện chỉ tiêu kinh doanh ......................... 12 1.4.2. Phân tích doanh thu ...................................................................... 13 1.4.3. Phân tích lợi nhuận ...................................................................... 14 1.4.4. Phân tích tốc độ tăng trưởng......................................................... 16
1.4.5. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn .................................................... 16 1.4.6. Phân tích hiệu suất sử dụng tài sản ............................................... 16 1.4.7. Phân tích hiệu quả sử dụng lao động ............................................ 18 1.4.8. Phân tích hiệu quả sử dụng chi phí kinh doanh ............................ 18 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp ...... 19 1.5.1. Các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài ........................................ 19 1.5.1.1. Môi trường vĩ mô ........................................................... 19 1.5.1.2. Môi trường vi mô ........................................................... 20 1.5.2. Các yếu tố thuộc môi trường bên trong ........................................ 21 Tóm tắt chương 1 ............................................................................................. 24 Chương 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ KINH DOANH CỦA CÔNG TY XĂNG DẦU BẾN TRE GIAI ĐOẠN 2011-2014 .............. 25 2.1. Giới thiệu chung về Công ty xăng dầu Bến Tre ..................................... 25 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ................................................... 25 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ từng bộ phận .................................... 26 2.1.3. Tình hình hoạt động của công ty từ 2011-2014 ............................ 28 2.2. Phân tích hiệu quả kinh doanh của Công ty Xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014 ........................................................................................................ 30 2.2.1. Phân tích tình hình thực hiện chỉ tiêu kinh doanh ......................... 30 2.2.1.1. Phân tích doanh thu ........................................................ 30 2.2.1.2. Phân tích sản lượng ........................................................ 32 2.2.1.3. Phân tích lợi nhuận ......................................................... 36
2.2.1.4. Phân tích tốc độ tăng trưởng ........................................... 39 2.2.1.5. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn ...................................... 40 2.2.1.6. Phân tích hiệu suất sử dụng tài sản ................................. 41 2.2.1.7. Phân tích hiệu quả sử dụng chi phí kinh doanh ............... 43 2.2.1.8. Phân tích hiệu quả sử dụng lao động............................... 45 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014.......................................................... 46 2.3.1. Các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài ........................................ 46 2.3.1.1. Môi trường vĩ mô ........................................................... 46 2.3.1.2. Môi trường vi mô ........................................................... 47 2.3.2. Các yếu tố thuộc môi trường bên trong ........................................ 50 2.4. Đánh giá chung về hiệu quả kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014 .......................................................................... 56 2.4.1. Những ưu điểm ............................................................................ 56 2.4.2. Những tồn tại ............................................................................... 57 Tóm tắt chương 2 ........................................................................................ 59 Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY XĂNG DẦU BẾN TRE ĐẾN NĂM 2020............................ 60 3.1. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Công ty xăng dầu Bến Tre đến năm 2020.................................................................................... 60 3.1.1. Giải pháp tăng sản lượng, doanh thu và lợi nhuận ........................ 60 3.1.2. Giải pháp tăng hiệu quả sử dụng lao động .................................... 65 3.1.3. Giải pháp tăng hiệu quả sử dụng chi phí ...................................... 67
3.1.4. Giải pháp tăng hiệu quả sử dụng vốn ............................................ 70 3.1.5. Giải pháp về quản lý rủi ro ........................................................... 72 3.2. Các kiến nghị ........................................................................................... 73 Tóm tắt chương 3 ............................................................................................. 76 KẾT LUẬN .................................................................................................. 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG Số Tên bảng Trang 2.1 Doanh thu của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014 30 2.2 Sản lượng xăng dầu bán theo từng phương thức của Công ty xăng 32 dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014 2.3 Sản lượng và doanh thu các hàng hóa khác của Công ty xăng dầu 34 Bến Tre giai đoạn 2011-2014 2.4 Giá trị đầu tư xây mới và cải tạo nâng cấp cửa hàng của Công ty 35 xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014 2.5 Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre giai 37 đoạn 2011-2014 2.6 Các tỷ số sinh lời của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011- 38 2014 2.7 Khả năng sinh lợi cơ bản của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 38 2011-2014 2.8 Các chỉ số thể hiện hiệu suất sử dụng tài sản của Công ty xăng dầu 41 Bến Tre giai đoạn 2011-2014 2.9 Chi phí kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011- 43 2014 2.10 Tình hình lao động ở Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011- 50 2014 2.11 Chi phí đào tạo của Công ty xăng dầu Bến Tre từ 2011-2014 51 2.12 Thu nhập của người lao động Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 52
2011-2014 2.13 Tình hình dự phòng quỹ lương ở Công ty xăng dầu Bến Tre giai 53 đoạn 2011-2014 2.14 Cơ cấu quỹ tiền lương của các loại hình kinh doanh của Công ty 53 xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014 2.15 Mức độ độc lập về tài chính và khả năng thanh toán nợ của Công 54 ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Số Tên hình, đồ thị Trang 2.1 Chỉ số ROCE của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011-2014 40 2.2 Năng suất lao động của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011- 45 2014 2.3 Thị phần của các đầu mối xăng dầu trên địa bàn tỉnh Bến Tre năm 48 2014
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trong cơ chế thị trường, để có thể tồn tại và phát triển thì các doanh nghiệp phải tổ chức sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Điều này luôn là thử thách của doanh nghiệp. Để có lợi nhuận, các nhà quản trị phải luôn nghiên cứu, tìm ra các hướng đi phù hợp với điều kiện cụ thể của doanh nghiệp mình, nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả kinh doanh. Từ đó mới có thể đầu tư mở rộng sản xuất, nâng cao đời sống cho người lao động, tạo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Ở nước ta hiện nay, chưa có nhiều doanh nghiệp kinh doanh thật sự hiệu quả, có thể do nhiều nguyên nhân: năng lực quản lý yếu, tổ chức sản xuất chưa tốt, chưa thích ứng với sự thay đổi liên tục của thị trường,... Theo báo cáo Tình hình kinh tế - xã hội năm 2014 của Chính phủ, trong năm 2014 cả nước có 67.823 doanh nghiệp gặp khó khăn buộc phải giải thể, ngừng hoạt động hoặc đăng ký tạm ngừng hoạt động có thời hạn. Công ty xăng dầu Bến Tre là một trong số các công ty thành viên của Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), chuyên kinh doanh các loại xăng dầu và sản phẩm hóa dầu như dầu mỡ nhờn, gas, nhựa đường, … thương hiệu Petrolimex trên địa bàn tỉnh. Trong đó, xăng dầu được xem là mặt hàng kinh doanh chính, chiếm tỷ trọng 98% trên tổng doanh thu của công ty. Ngoài 58 cửa hàng bán lẻ trực thuộc hiện có, công ty còn là đầu mối cung cấp xăng dầu cho 68 đại lý ở các huyện và khu vực thành phố Bến Tre. Công ty có 238 lao động, bố trí ở 4 phòng nghiệp vụ, 1 kho xăng dầu, 58 cửa hàng, đội vận tải. Bên cạnh nhiệm vụ kinh doanh có lợi nhuận, bảo toàn vốn Nhà nước, đảm bảo đời sống cho người lao động, công ty còn có nhiệm vụ giữ ổn định nguồn cung xăng dầu cho toàn tỉnh trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Ngoài ra, công ty còn phải thực hiện trách nhiệm xã hội và đạo đức trong kinh doanh. Công ty là một trong những doanh nghiệp lớn của tỉnh, có doanh thu mỗi năm trên 1.600 tỷ đồng và nhiều năm liền nằm trong tốp ba doanh nghiệp nộp ngân
2 sách cao nhất của tỉnh Bến Tre. Năm 2014, công ty đóng góp vào ngân sách số tiền 79,6 tỷ đồng. Mặc dù hiện tại công ty vẫn còn là đơn vị chiếm thị phần cao nhất trong tỉnh về sản lượng kinh doanh xăng dầu trong số các công ty đầu mối có mặt trên địa bàn tỉnh, tuy nhiên thị phần chiếm lĩnh và sản lượng bán qua kênh đại lý đã liên tục giảm qua các năm gần đây. Nguyên nhân do thù lao của công ty thấp hơn thù lao của các đầu mối kinh doanh xăng dầu khác, nên một số đại lý đã thanh lý hợp đồng với công ty. Đây là một trong các nỗi lo lớn của ban lãnh đạo công ty hiện nay. Về vấn đề này, công ty rất cần có các giải pháp để thu hút khách hàng, tìm khách hàng mới, tăng sản lượng và doanh thu, giữ vững thị phần, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Xăng dầu là mặt hàng có vai trò hết sức quan trọng đối với nền kinh tế, giá xăng dầu ảnh hưởng rất lớn đến giá cả của nhiều mặt hàng khác, nên giá bán xăng dầu trên cả nước hầu như do Nhà nước quyết định. Trong khi đó, giá mua xăng dầu lại phụ thuộc vào giá dầu thế giới, nên các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu không hoàn toàn chủ động trong việc quyết định kết quả kinh doanh của mình. Là công ty thành viên của Tập đoàn xăng dầu Việt Nam, công ty phải mua và bán xăng dầu với mức giá do Tập đoàn quy định từng thời điểm. Hiệu quả kinh doanh vô cùng quan trọng, vì nó là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Nhưng làm thế nào để kinh doanh hiệu quả trong khi doanh nghiệp không được quyền quyết định hoàn toàn giá mua và giá bán? Vấn đề là làm sao để khai thác và sử dụng tiết kiệm nhất, hiệu quả nhất các nguồn lực hiện có của doanh nghiệp để đạt hiệu quả kinh doanh cao nhất có thể. Như vậy, đồng thời với việc tìm biện pháp để tăng sản lượng và doanh thu trong tình hình hiện nay, công ty còn phải thực hiện tiết giảm chi phí để tăng lợi nhuận, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Nhận thức được tầm quan trọng của việc nâng cao hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp, với tình hình hiện nay tại Công ty xăng dầu Bến Tre, tác giả chọn
3 đề tài “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Công ty xăng dầu Bến Tre đến năm 2020” để nghiên cứu. 2. Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu nghiên cứu chung của luận văn là tìm giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh cho Công ty xăng dầu Bến Tre. Mục tiêu cụ thể: - Phân tích thực trạng kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre. Thực hiện đo lường và đánh giá hoạt động kinh doanh của công ty trong các năm từ 2011- 2014, dựa trên các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh. - Từ việc phân tích, đánh giá thực trạng kinh doanh của công ty trong thời gian qua, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre từ nay đến năm 2020. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre. Trong quá trình nghiên cứu, để đánh giá những mặt đã làm được và lựa chọn giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh cho công ty, tác giả chủ yếu dựa vào các chỉ số tài chính để phân tích đánh giá thực trạng kinh doanh của công ty hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty trong giai đoạn tới. 3.2. Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu này được thực hiện tại công ty Bến Tre trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến năm 2014. 4. Phương pháp nghiên cứu: 4.1. Nguồn dữ liệu sử dụng:
4 Nguồn dữ liệu nghiên cứu là dữ liệu thứ cấp thu thập từ các báo cáo tài chính, báo cáo quản trị của Công ty xăng dầu Bến Tre từ năm 2011 đến 2014, các báo cáo từ bộ phận nhân sự và một số tài liệu khác có liên quan đến đề tài nghiên cứu do các phòng nghiệp vụ của công ty cung cấp, trong đó chủ yếu là số liệu từ phòng Kế toán -Tài chính. Số liệu trong bài được xử lý bằng phần mềm excel. 4.2. Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng phương pháp định tính là chủ yếu (tổng hợp, phân tích, diễn giải, quy nạp). Dựa trên các dữ liệu thu thập được, tác giả sử dụng các phương pháp trên để đưa ra các kết luận về thực trạng hiệu quả kinh doanh của công ty, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn từ nay đến năm 2020. 5. Kết cấu của luận văn: - Phần mở đầu: Nêu lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu. + Chương 1: Cơ sở lý thuyết về hiệu quả kinh doanh và phân tích hiệu quả kinh doanh. Chương này đề cập tới tầm quan trọng của hiệu quả kinh doanh đối với doanh nghiệp, sự cần thiết phải phân tích hiệu quả kinh doanh, từ đó có giải pháp hợp lý nâng cao hiệu quả kinh doanh trong tương lai. Luận văn cũng đề cập đến nội dung cần thực hiện khi tiến hành phân tích hiệu quả kinh doanh, nêu các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh và phương pháp phân tích các chỉ tiêu này. Bên cạnh đó, tác giả cũng xem xét các yếu tố môi trường bên ngoài, bên trong có ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. + Chương 2: Phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh và hiệu quả kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre giai đoạn 2011 đến 2014. Trên cơ sở lý thuyết và các chỉ tiêu đã đề cập ở chương 1, kết hợp với các số liệu thực tế tại công ty, trong chương này tác giả thực hiện tính toán, phân tích,
5 đánh giá các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng các nguồn lực của công ty như tài chính, nhân lực,…, nguyên nhân các hạn chế cũng như hiệu quả đạt được qua các năm. + Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của Công ty xăng dầu Bến Tre đến năm 2020. Từ thực trạng hiệu quả kinh doanh của công ty đã được phân tích ở chương 2, với các nguồn lực sẵn có của công ty và điều kiện kinh doanh hiện tại, tác giả đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty trong thời gian tới. - Kết luận. - Tài liệu tham khảo. - Phụ lục.
6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HIỆU QUẢ KINH DOANH VÀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ KINH DOANH 1.1. Khái niệm hiệu quả kinh doanh: 1.1.1. Khái niệm: Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế, phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực sẳn có của doanh nghiệp để đạt kết quả cao nhất trong kinh doanh với chi phí thấp nhất. Như vậy hiệu quả kinh doanh khác với kết quả kinh doanh và có mối quan hệ chặt chẽ với kết quả kinh doanh (Nguyễn Văn Công, 2009). Kết quả là số tuyệt đối phản ánh quy mô đầu ra của hoạt động sản xuất kinh doanh như lợi nhuận, tổng doanh thu, tổng sản phẩm làm ra, hay giá trị sản xuất. Hiệu quả là số tương đối phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực để đạt được kết quả cao nhất với chi phí cho nguồn lực là thấp nhất. Về bản chất, hiệu quả và kết quả khác nhau ở chỗ: kết quả phản ánh mức độ, quy mô, là cái mà doanh nghiệp đạt được sau mỗi kỳ kinh doanh, có kết quả mới tính được hiệu quả, đó là sự so sánh giữa kết quả là khoản thu về so với khoản bỏ ra là chính các nguồn lực đầu vào. Như vậy, dùng kết quả để tính hiệu quả kinh doanh cho từng kỳ. Hiệu quả và kết quả có mối quan hệ mật thiết với nhau nhưng lại có khái niệm khác nhau. Có thể nói, kết quả là mục tiêu của quá trình sản xuất kinh doanh, còn hiệu quả là phương tiện để đạt được mục tiêu đó. Bất kỳ hoạt động nào của con người, trong đó có hoạt động kinh doanh, đều mong muốn đạt kết quả cụ thể hữu ích nào đó. Tuy nhiên, cần xem xét kết quả đó được tạo ra với giá nào vì nó phản ánh chất lượng của hoạt động tạo ra kết quả. Người ta quan tâm tới việc làm sao để có thể làm ra được nhiều sản phẩm nhất với nguồn lực hiện có. Từ đó nảy sinh vấn đề phải lựa chọn cách nào để đạt kết quả lớn nhất. Vì thế, khi đánh giá hoạt động kinh doanh không chỉ dừng lại ở việc đánh giá kết quả, mà còn phải đánh giá chất lượng hoạt động kinh doanh để tạo ra kết quả đó.
7 Khi xem xét hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, người phân tích cần xem xét một cách toàn diện cả về mặt thời gian và không gian trong mối quan hệ với hiệu quả chung của toàn bộ nền kinh tế. Về mặt thời gian, hiệu quả mà doanh nghiệp đạt được trong từng giai đoạn, từng thời kỳ kinh doanh không được làm giảm sút hiệu quả của các giai đoạn, các thời kỳ kinh doanh tiếp theo. Điều này có nghĩa là bản thân doanh nghiệp không thể vì lợi ích trước mắt mà quên đi lợi ích lâu dài. Doanh nghiệp không thể coi việc giảm chi phí để tăng thu nhập là có hiệu quả được, khi việc giảm chi được tiến hành tùy tiện, thiếu cân nhắc như không xét đến chi phí cải tạo môi trường tự nhiên, đảm bảo cân bằng sinh thái, nâng cao trình độ người lao động, … Về mặt không gian, hiệu quả kinh doanh chỉ có thể coi là toàn diện khi toàn bộ hoạt động của các bộ phận mang lại hiệu quả không làm ảnh hưởng đến hiệu quả chung của doanh nghiệp. Mỗi hiệu quả đạt được từ một giải pháp kinh tế hay một hoạt động nào đó trong từng bộ phận, không được làm tổn hại đến hiệu quả chung cả trong hiện lại và tương lai thì mới được coi là có hiệu quả thật sự, mới trở thành mục tiêu phấn đấu và tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp, hiệu quả kinh doanh không những là thước đo chất lượng phản ánh trình độ tổ chức, quản lý kinh doanh mà còn là vấn đề sống còn. Doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển thì trước hết là kinh doanh phải có hiệu quả. Hiệu quả càng cao thì doanh nghiệp càng có điều kiện để đầu tư, mua sắm máy móc thiết bị, phương tiện hiện đại cho kinh doanh, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật và công nghệ mới, cải thiện và nâng cao đời sống người lao động, thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước. (Nguyễn Văn Công, 2009). 1.1.2. Ý nghĩa việc phân tích hiệu quả kinh doanh: Muốn nâng cao hiệu quả kinh doanh, điều cần thiết là phải biết hiệu quả kinh doanh hiện tại như thế nào, để từ đó tìm ra các nguyên nhân của các điểm đạt được, hay nguyên nhân của vấn đề chưa được để rút ra bài học cho các kỳ sau. Vì vậy sau mỗi giai đoạn, doanh nghiệp cần tiến hành phân tích để biết được hiệu quả đạt được
8 là cao hay thấp, trên cơ sở các chỉ tiêu đã định trước phù hợp với yêu cầu và nội dung phân tích. Việc phân tích kinh doanh sẽ cung cấp cho nhà quản trị những thông tin chính xác, trung thực về chất lượng kinh doanh của doanh nghiệp, trên cơ sở đó có những giải pháp hay định hướng cho các kỳ kinh doanh sau để đạt hiệu quả cao hơn. Việc phân tích phải được tiến hành toàn diện, đầy đủ, tổng hợp toàn bộ các mặt có liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp để phát hiện các nhân tố có ảnh hưởng tích cực và tiêu cực trong kinh doanh, để nhà quản trị đề ra các quyết định và phương án kinh doanh phù hợp, theo hướng tối ưu hóa các nguồn lực của doanh nghiệp để đạt hiệu quả cao. Việc phân tích kinh doanh giúp doanh nghiệp có thể chủ động tránh các rủi ro tiềm ẩn, tránh lập lại những sai sót trong các giai đoạn trước, hoặc có thể tận dụng được những nguồn lực mà doanh nghiệp chưa sử dụng hết, để đạt hiệu quả tốt hơn. 1.1.3. Nội dung phân tích hiệu quả kinh doanh: Khi phân tích hiệu quả kinh doanh, các nhà phân tích có thể tiếp cận theo nhiều cách khác nhau, trong đó chú trọng vào các nội dung chủ yếu như: Đánh giá khái quát hiệu quả kinh doanh: Đánh giá khái quát hiệu quả kinh doanh nhằm nêu lên những nhận xét, đánh giá ban đầu về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Qua đó, giúp các nhà quản lý có căn cứ để đề ra các quyết định cần thiết về đầu tư, mua bán, … Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản: Hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp chỉ có thể đạt được khi tài sản của doanh nghiệp được sử dụng một cách có hiệu quả. Vì thế, phân tích hiệu quả sử dụng tài sản sẽ giúp cho nhà quản trị biết một đơn vị giá trị tài sản sẽ đem lại bao nhiêu đơn vị lợi nhuận, hay để tạo ra một đơn vị lợi nhuận thì doanh nghiệp cần hao phí bao nhiêu đơn vị giá trị tài sản để sử dụng vào kinh doanh.
9 Phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu: Vốn chủ sở hữu là bộ phận nguồn vốn quan trọng để hình thành nên tài sản của doanh nghiệp. Hoạt động kinh doanh suy cho cùng cũng nhằm mục đích nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của chủ sở hữu. Vì vậy, phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu sẽ giúp các nhà quản lý biết được tình hình sử dụng vốn chủ sở hữu theo thời gian, biết được sức sản xuất, suất sinh lợi và mức hao phí vốn chủ sở hữu để có được một đơn vị kết quả kinh doanh. Ngoài ra, tùy theo mục đích sử dụng thông tin, nhà phân tích có thể tiến hành phân tích các nội dung khác như hiệu quả sử dụng chi phí, hiệu quả sử dụng lao động,…(Nguyễn Văn Công, 2009). 1.2. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh: 1.2.1. Chỉ tiêu về kết quả kinh doanh: ● Tình hình thực hiện chỉ tiêu kinh doanh: Tình hình thực hiện các chỉ tiêu kinh doanh phản ánh mức độ mà doanh nghiệp thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch được giao, hay các chỉ tiêu đề ra như thế nào. Việc đánh giá tình hình thực hiện các chỉ tiêu kinh doanh cũng cho thấy khả năng lãnh đạo và quản trị chiến lược của doanh nghiệp. ● Doanh thu hoạt động kinh doanh: Doanh thu là biểu hiện bằng tiền của khối lượng hàng hóa tiêu thụ hay dịch vụ cung cấp cho khách hàng. Doanh thu là kết quả của quá trình chuyển sản phẩm hàng hóa từ hình thái hiện vật sang hình thái giá trị, và kết thúc một vòng luân chuyển vốn. Phải đạt được doanh thu thì doanh nghiệp mới có thể tiến hành tái sản xuất, mở rộng đầu tư, tăng tốc độ luân chuyển và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Với giá trị doanh thu đạt được, doanh nghiệp thu hồi được các chi phí cho hoạt động sản xuất kinh doanh, và thu được giá trị thặng dư biểu hiện bằng lợi nhuận. Đây là nguồn thu quan trọng để doanh nghiệp thực hiện đầu tư mở rộng quy
10 mô, nâng cao đời sống người lao động; đồng thời cũng góp phần cho ngân sách quốc gia. Công thức tính: Doanh thu = Khối lượng hàng hóa tiêu thụ * Giá bán ● Lợi nhuận hoạt động kinh doanh: Lợi nhuận là biểu hiện bằng tiền của giá trị sản phẩm thặng dư do kết quả lao động của công nhân mang lại trong quá trình sản xuất, kinh doanh. Lợi nhuận là chỉ tiêu chất lượng tổng hợp biểu hiện kết quả của quá trình sản xuất kinh doanh. Nó phản ánh các mặt chất lượng và số lượng của doanh nghiệp, phản ánh kết quả sử dụng các yếu tố lao động, vật tư, tài sản cố định,…(Phạm Văn Dược và cộng sự, 2013). Để thực hiện tốt việc phân tích lợi nhuận, cần hiểu rõ nội dung của từng bộ phận hình thành lợi nhuận. Xét theo nguồn hình thành, lợi nhuận bao gồm các khoản sau: • Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh: Là lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh thuần về hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp, là chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo. Chỉ tiêu này được tính toán trên cơ sở lợi nhuận gộp trừ đi tổng chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp của hàng hóa, dịch vụ tiêu thụ trong kỳ. • Lợi nhuận từ hoạt động tài chính: Phản ánh hiệu quả hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Chỉ tiêu này được tính bằng cách lấy thu nhập hoạt động tài chính trừ đi các chi phí phát sinh từ hoạt động này. • Lợi nhuận khác: Là những khoản doanh nghiệp không dự tính trước, trong thực tế thường ít có khả năng xảy ra. Chỉ tiêu này được tính bằng cách lấy thu nhập khác trừ đi khoản chi phí khác. Chi phí khác này không liên quan đến hoạt động kinh doanh và hoạt động tài chính của doanh nghiệp. ● Tốc độ tăng trưởng:
11 Các doanh nghiệp không chỉ quan tâm đến hiệu quả kinh doanh từng thời kỳ, mà còn phải rất quan tâm đến sự tăng trưởng. Doanh nghiệp phải tăng trưởng mới có thể đứng vững trong cạnh tranh và tồn tại lâu dài trên thị trường. Nghiên cứu các chỉ tiêu phản ánh tốc độ tăng trưởng để thấy được doanh nghiệp có hoạt động tốt hay không, mức độ bền vững của doanh nghiệp và khả năng phát triển trong tương lai. 1.2.2. Chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng các yếu tố kinh doanh: ● Hiệu quả sử dụng vốn: Hiệu quả sử dụng vốn là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực như: nhân lực, tài lực, vật lực của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh, nhằm mục đích đạt được kết quả cao nhất với chi phí thấp nhất. Chỉ tiêu này phản ánh chất lượng công tác quản lý vốn trong sản xuất kinh doanh. Vì vậy cần phải xem xét chỉ tiêu này để đề ra biện pháp nhằm nâng cao hơn nữa kết quả sản xuất kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. ● Hiệu quả sử dụng lao động: Việc sử dụng, bố trí lao động hợp lý là một yếu tố quan trọng trong việc tăng sản lượng. Doanh nghiệp sử dụng lao động hợp lý sẽ tiết giảm được chi phí, hạ giá thành và tăng lợi nhuận. Hiệu quả sử dụng lao động được thể hiện bằng các yếu tố về số lượng và chất lượng lao động, gồm: số lượng, cơ cấu lao động, năng suất lao động. 1.2.3. Chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng chi phí hoạt động kinh doanh: Chi phí là các hao phí về nguồn lực mà doanh nghiệp phải trả nhằm mua các loại hàng hóa, dịch vụ cần thiết cho quá trình sản xuất kinh doanh. Quản lý chi phí là việc phải làm để hoạt động đầu tư hay kinh doanh có hiệu quả. Chi phí là yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Nhà quản lý cần phải xem xét việc quản lý, sử dụng chi phí như thế nào, các đồng vốn bỏ ra đạt được