Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nhân tố ảnh hưởng nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng giảm phát sinh nợ quá hạn tại ngân hàng. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nhân tố ảnh hưởng nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Lâm Đồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH LÊ NGUYỄN NGỌC QUỲNH NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG NỢ QUÁ HẠN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH LÊ NGUYỄN NGỌC QUỲNH NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG NỢ QUÁ HẠN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Hạ Thị Thiều Dao TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
TÓM TẮT LUẬN VĂN Thông qua đề tài “Nhân tố ảnh hưởng nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng”, số liệu nghiên cứu từ 400 hồ sơ vay của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng trong giai đoạn từ tháng 01/2011 cho đến thời điểm 31/12/2015, để nghiên cứu xu hướng các nhân tố nào đã ảnh hưởng đến nợ quá hạn của nhóm khách hàng cá nhân tại Ngân hàng và nghiên cứu mức ảnh hưởng của các nhân đó lên tỷ lệ nợ quá hạn của nhóm khách hàng đó ra sao. Tác giả nghiên cứu đề tài trên thông qua mô hình hồi quy tuyến tính nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ lệ nợ quá hạn, với các biến độc lập trong mô hình được xác định bao gồm các nhân tố ảnh hưởng thuộc về người vay và khoản vay. Kết quả nghiên cứu cho thấy hình thức vay thế chấp, chấm điểm tín dụng và biến dân tộc có tác động ngược chiều với tỷ lệ nợ quá hạn, tiếp theo là nhân tố độ tuổi và nghề nghiệp của người vay có ảnh hưởng cùng chiều với tỷ lệ nợ quá hạn. Từ kết quả nghiên cứu thực nghiệm trên, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm phòng tránh rủi ro tín dụng và giảm tỷ lệ nợ quá hạn ở nhóm khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng.
LỜI CAM ĐOAN Tôi là Lê Nguyễn Ngọc Quỳnh, học viên lớp cao học CH16C3, Trường Đại Học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh, niên khóa 2014 – 2016. Luận văn tốt nghiệp này là công trình do tôi viết ra và chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường Đại học nào. Kết quả nghiên cứu của tôi là hoàn toàn trung thực, trong đó không có nội dung đã được công bố trước đây hoặc nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin cam đoan những thông tin trên là hoàn toàn đúng sự thật và tôi sẽ chịu trách nhiệm về lời cam đoan này. TP. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 10 năm 2016 Người thực hiện Lê Nguyễn Ngọc Quỳnh
LỜI CẢM ƠN Tôi xin gởi lời cảm ơn sâu sắc đến cô giáo hướng dẫn của tôi là cô PGS. TS. Hạ Thị Thiều Dao, người đã luôn tận tâm hướng dẫn và hỗ trợ tôi trong suốt thời gian vừa qua. Trong quá trình nghiên cứu để viết bài, tôi đã gặp rất nhiều khó khăn về kiến thức cũng như kinh nghiệm nghiên cứu, nhưng với sự giúp đỡ tận tình của cô, tôi luôn cảm thấy rất an tâm và tôi luôn cố gắng hoàn thành tốt nhất có thể cho bài viết của mình. Bên cạnh đó, tôi cũng xin gởi lời cảm ơn đến cha mẹ, anh chị của tôi và các bạn đồng nghiệp đã luôn ủng hộ, cho tôi những lời khuyên và những lời động viên đáng quý khi tôi bắt đầu viết bài luận văn này. Cuối cùng, tôi xin cảm ơn các quý thầy cô, bạn bè đã hỗ trợ và góp ý giúp tôi hoàn thiện những thiếu sót của luận văn này. Tuy nhiên, do thời gian và kiến thức của mình còn tồn tại nhiều hạn chế, bài luận văn của tôi còn nhiều khuyết điểm không thể tránh khỏi. Mong quý thầy cô và anh chị bạn đọc thông cảm. Tôi xin chân thành cảm ơn! Lê Nguyễn Ngọc Quỳnh
i MỤC LỤC MỤC LỤC ........................................................................................................................i DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................iv DANH SÁCH CÁC BẢNG ............................................................................................ v DANH SÁCH CÁC HÌNH .............................................................................................vi CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG .............................................................................. 1 1.1 Đặt vấn đề .................................................................................................................. 1 1.2 Tính cấp thiết của đề tài............................................................................................. 2 1.3 Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................. 3 1.3.1 Mục tiêu tổng quát .................................................................................................. 3 1.3.2 Mục tiêu cụ thể ....................................................................................................... 3 1.4 Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................................... 3 1.5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 4 1.5.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................. 4 1.5.2 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................ 4 1.6 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 4 1.6.1 Thu thập dữ liệu...................................................................................................... 4 1.6.2 Phương pháp thống kê mô tả .................................................................................. 4 1.6.3 Phương pháp so sánh .............................................................................................. 5 1.6.4 Phương pháp phân tích ........................................................................................... 5 1.7 Quy trình nghiên cứu ................................................................................................. 6 1.8 Đóng góp của đề tài ................................................................................................... 7 1.9 Bố cục của luận văn ................................................................................................... 7 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NỢ QUÁ HẠN VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG........................................................................................................................... 9 2.1Cơ sở lý luận về tín dụng và nợ quá hạn .................................................................... 9 2.1.1 Tín dụng .................................................................................................................. 9 2.1.1.1 Tín dụng ngân hàng ............................................................................................. 9
ii 2.1.1.2Tín dụng cá nhân ................................................................................................ 10 2.1.2 Nợ quá hạn ........................................................................................................... 12 2.2 Các nghiên cứu thực nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại ........................................................................ 15 2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại ..................................................................................................................... 19 2.3.1 Các nhân tố ảnh hưởng thuộc về người vay ......................................................... 19 2.3.2 Các nhân tố ảnh hưởng thuộc về khoản vay ........................................................ 22 CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ..................................................................... 25 3.1 Xây dựng mô hình nghiên cứu ................................................................................ 25 3.4 Thu thập dữ liệu ....................................................................................................... 27 3.5 Các phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 29 3.5.1 Phương pháp phân tích tương quan ...................................................................... 29 3.5.2 Phương pháp phân tích hồi quy ............................................................................ 30 3.5.3 Phương pháp kiểm định mô hình nghiên cứu ....................................................... 30 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................... 35 4.1 Kết quả thống kê mô tả các nhân tố ảnh hưởng trong mô hình ............................... 35 4.2 Kết quả phân tích ma trận tương quan .................................................................... 43 4.3 Kết quả phân tích kết quả hồi quy ban đầu ............................................................. 46 4.4 Kiểm định mô hình nghiên cứu ............................................................................... 47 4.4.1 Kiểm định giả thuyết phương sai sai số ngẫu nhiên không đổi ........................... 47 4.4.2 Kiểm định hiện tượng tự tương quan ................................................................... 47 4.4.3 Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến ................................................................... 48 4.4.4 Kiểm định sự phù hợp của mô hình ..................................................................... 48 Với kết quả mô hình hồi quy được trình bày tại bảng 4.5 nhằm kiểm định lại các giả thuyết nghiên cứu. ......................................................................................................... 48 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................... 53
iii 5.1 Giải pháp tăng cường hình thức cho vay bằng tài sản thế chấp, hạn chế cho vay bằng hình thức tín chấp ................................................................................................. 53 5.2. Tăng cường công tác chấm điểm tín dụng khách hàng cá nhân trong quá trình phân tích tín dụng .......................................................................................................... 55 5.3 Xây dựng và phát triển các sản phẩm dịch vụ tín dụng dành cho từng nhóm độ tuổi khách hàng cá nhân tại ngân hàng để nâng cao việc kiểm soát rủi ro. .......................... 56 5.4 Cải tiến các sản phẩm và dịch vụ vay vốn dành cho khách hàng là người nông dân ....................................................................................................................................... 58 5.5 Đánh giá và quy định điều kiện vay vốn đối với nhóm đối tượng khách hàng là người dân tộc. ................................................................................................................ 59 KẾT LUẬN ................................................................................................................... 62 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 63 PHỤ LỤC: KẾT QUẢ MÔ HÌNH HỒI QUY .............................................................. 64
iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Giải nghĩa Agribank Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam ĐVT Đơn vị tính NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng Thương mại THPT Trung học Phổ thông
v DANH SÁCH CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tổng hợp các nghiên cứu liên quan đến đề tài ........................................ 17 Bảng 3.1: Các biến trong mô hình nghiên cứu ......................................................... 27 Bảng 4.1: Kết quả thống kê mô tả các nhân tố ảnh hưởng trong mô hình ............... 36 Bảng 4.2: Đặc điểm khoản vay của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ................................................................................................................. 42 Bảng 4.3: Ma trận hệ số tương quan giữa các nhân tố trong mô hình ..................... 45 Bảng 4.4: Nhân tử phóng đại phương sai ................................................................. 46 Bảng 4.5: Kết quả mô hình hồi quy tuyến tính ban đầu ........................................... 47 Bảng 4.6: Kết quả thẩm định của các giả thuyết kinh tế .......................................... 49
vi DANH SÁCH CÁC HÌNH Hình 1.1: Quy trình nghiên cứu ................................................................................ 6 Hình 4.1 Dư nợ quá hạn và tỷ lệ dư nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ........................................................................................ 37 Hình 4.2: Tỷ lệ nợ quá hạn của cá nhân và chi nhánh.............................................. 38 Hình 4.3: Cơ cấu dư nợ quá hạn của nhóm khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng .......................................................................................................... 38 Hình 4.4: Cơ cấu độ tuổi của khách hàng vay vốn tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ......................................................................................................................... 39 Hình 4.5: Nghề nghiệp của khách hàng vay vốn tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ......................................................................................................................... 40 Hình 4.6: Thu nhập của khách hàng vay vốn tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng .................................................................................................................................. 40 Hình 4.7: Cơ cấu dân tộc của khách hàng vay vốn tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ......................................................................................................................... 41 Hình 4.8: Mục đích vay vốn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng ......................................................................................................................... 43
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG 1.1 Đặt vấn đề Tín dụng cá nhân là một trong số những sản phẩm thiết yếu cấu thành nên hệ thống sản phẩm tín dụng của một ngân hàng thương mại. Trong những năm gần đây tại Việt Nam, hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của các ngân hàng thương mại được đẩy mạnh và có sự cạnh tranh gay gắt. Hiện nay hầu hết các ngân hàng thương mại đều nhận ra được tầm quan trọng của thị trường này và tập trung nguồn lực để chiếm lĩnh thị phần. Với dân số trên 90 triệu dân, đa số trong số đó là độ tuổi trẻ, theo ngân hàng HSBC Việt Nam, hoạt động tín dụng cá nhân tại Việt Nam được đánh giá là có rất nhiều triển vọng trong dài hạn. Các ngân hàng có thể cung cấp các dịch vụ tín dụng khác nhau nhằm phục vụ nhu cầu đa dạng từ khách hàng cá nhân như cho vay tiêu dùng, cho vay mua nhà hay cho vay sản xuất kinh doanh với các hình thức cho vay như có tài sản đảm bảo và không có tài sản đảm bảo. Lĩnh vực tín dụng cá nhân tuy có nhiều tiềm năng và tạo cho các ngân hàng có được nguồn thu bền vững trong dài hạn nhưng trong hoạt động này hàm chứa nhiều rủi ro mà các ngân hàng cần quan tâm, đặc biệt trong số đó là rủi ro không trả nợ đúng hạn khoản nợ vay. Từ đó phát sinh ra khoản nợ quá hạn tại ngân hàng thương mại và ảnh hưởng đến thu nhập của ngân hàng. Nếu các khoản nợ quá hạn này không được xử lý kịp thời không những làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng mà còn làm ảnh hưởng đến uy tín cũng như hình ảnh của ngân hàng. Đề tài nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) Chi Nhánh tỉnh Lâm Đồng. Tác giả tiến hành đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến xác suất để một khoản vay phát sinh nợ quá hạn và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến số tỷ lệ nợ quá hạn của khoản vay. Căn cứ trên kết quả đánh giá thực trạng tỷ lệ nợ quá hạn và kết quả mô hình hồi quy tác giả thực hiện một số đề xuất nhằm phòng tránh rủi ro tín dụng ở nhóm khách hàng cá nhân từ
2 đó giảm tỷ lệ nợ quá hạn tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam – Chi Nhánh tỉnh Lâm Đồng. 1.2 Tính cấp thiết của đề tài Đề tài nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam – Chi Nhánh tỉnh Lâm Đồng là hết sức cần thiết bởi các lý do sau: Thứ nhất, khác với các Ngân hàng Thương mại khác, với nhiệm vụ chính là đầu tư cho sản xuất nông nghiệp, Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng có thế mạnh riêng của mình, đối tượng khách hàng chủ yếu vẫn là khách hàng cá nhân (trong đó chủ yếu là cho vay nông hộ) và mục tiêu phát triển nông thôn mới. Đây là nguồn thu nhập chủ yếu cho Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng trong những năm qua. Tuy nhiên, bên cạnh những lý do khách quan từ nền kinh tế và địa lý tự nhiên của vùng thì các nguyên nhân chủ quan từ phía Ngân hàng lẫn khách hàng cũng là những yếu tố làm cho tình hình nợ quá hạn nhóm khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng vẫn luôn tồn tại và chưa được xỷ lý triệt để. Thực tế chỉ ra rằng một khi tỷ lệ nợ quá hạn vượt qua mức cho phép sẽ kéo theo chất lượng tín dụng của ngân hàng bị giảm sút. Điều đó sẽ ảnh hưởng đến khả năng thanh toán và gây mất uy tín trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thời gian dài. Thứ hai, tổng quan các nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam đã có một số nghiên cứu về tình hình nợ quá hạn của nhóm khách hàng cá nhân. Các nghiên cứu này sử dụng cả phương pháp nghiên cứu định tính và phương pháp nghiên cứu định lượng theo hướng tiếp cận địa bàn cho vay hoặc lĩnh vực cho vay có sử dụng nghiên cứu định lượng. Nhưng các nghiên cứu này mới chỉ tiếp cận đến một trong hai khía cạnh hoặc là chỉ xác định khả năng trả nợ (xác suất có trả được nợ hay không trả được nợ) hoặc chỉ là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô trả nợ. Đề tài này sẽ nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng thông qua mô hình hồi quy OLS. Mặt khác, do đặc điểm địa bàn nghiên cứu tỉnh Lâm Đồng có rất nhiều đồng bào dân tộc khác nhau. Sự nhận thức
3 và hiểu biết cũng như đặc điểm của từng dân tộc khác nhau cũng phần nào ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của các khách hàng. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất thêm biến dân tộc trong mô hình nghiên cứu.Kết quả nghiên cứu là cơ sở đề xuất một số giải pháp để ngân hàng quản trị rủi ro tốt hơn trong lĩnh vực tín dụng cá nhân. 1.3 Mục tiêu nghiên cứu 1.3.1 Mục tiêu tổng quát Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng giảm phát sinh nợ quá hạn tại ngân hàng. 1.3.2 Mục tiêu cụ thể Trong bài viết, tác giả nghiên cứu hai mục tiêu lớn như sau: - Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng; - Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến khả năng phát sinh nợ quá hạn của khoản vay và số tỷ lệ nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng, từ đó phân tích và đề xuất một số giải pháp tương ứng với từng nhân tố đó nhằm giảm tỷ lệ nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. 1.4 Câu hỏi nghiên cứu Tác giả nghiên cứu hai câu hỏi lớn như sau: Các nhân tố nào ảnh hưởng đến khả năng phát sinh nợ quá hạn của một khoản vay nhóm khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng? Mức độ ảnh hưởng các nhân tố đó đến khả năng phát sinh nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng, từ đó đề suất một số giải pháp tương ứng ra sao? Trong đó, khả năng phát sinh nợ quá hạn của một khoản vay nhóm khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng được tác giả đo lường bằng tỷ lệ nợ quá hạn của khoản vay thuộc đối tượng khách hàng đó.
4 1.5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.5.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại. 1.5.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài, tác giả nghiên cứu hai phạm vi không gian và thời gian. Trong phạm vi không gian, tác giả thực hiện nghiên cứu tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. Bên cạnh đó, phạm vi thời gian được tác giả tiến hành thu thập dữ liệu từ các báo cáo tài chính, hồ sơ vay vốn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng từ năm 2011 cho đến năm 2015. Từ đó, tác giả sẽ tổng hợp để suy ra nội dung của đề tài là nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng trên khía cạnh là khả năng phát sinh nợ quá hạn. 1.6 Phương pháp nghiên cứu 1.6.1 Thu thập dữ liệu Tác giả tiến hành thu thập dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính của Agribank, Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng, NHNN Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. Tác giả tiến hành chọn ra danh sách các hồ sơ vay vốn của khách hàng có phát sinh dư nợ bắt đầu từ tháng 01/2011 cho đến thời điểm 31/12/2015. Tác giả chỉ tiến hành chọn những hồ sơ vay đang hoạt động và đã đến thời hạn trả gốc và lãi (những hồ sơ vay vốn có phát sinh dư nợ từ tháng 01/2011 và đã kết thúc hợp đồng tín dụng, những hồ sơ phát sinh dư nợ nhưng chưa phải trả gốc không được tính đến). 1.6.2 Phương pháp thống kê mô tả Trong nghiên cứu có các số liệu được thu thập và phân tích bằng phần mềm Excel, tác giả thực hiện phân tích thống kê mô tả các chỉ tiêu liên quan đến kết quả hoạt động kinh doanh, số lượng khách hàng có phát sinh nợ quá hạn của Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng năm 2011 – 2015. Mặt khác, tác giả tiến hành thống kê mô tả giá trị trung bình, giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất, độ lệch chuẩn các nhóm nhân tố đặc
5 điểm nhân khẩu của khách hàng vay (độ tuổi, dân tộc…), đặc điểm của khoản vay, mục đích sử dụng vốn vay, tổng điểm được chấm. Cùng với phân tích đồ họa đơn giản, chúng tạo ra nền tảng của mọi phân tích định lượng về số liệu. Để hiểu được các hiện tượng và ra quyết định đúng đắn, cần nắm được các phương pháp cơ bản của mô tả dữ liệu (Sternstein, 1996). Có rất nhiều kỹ thuật hay được sử dụng như biểu diễn dữ liệu bằng đồ họa hoặc bảng số liệu tóm tắt về dữ liệu và thống kê tóm tắt (dưới dạng các giá trị thống kê đơn nhất) mô tả dữ liệu. 1.6.3 Phương pháp so sánh Tác giả tiến hành so sánh theo không gian và thời gian. Việc thực hiện so sánh theo thời gian nhằm đánh giá được thực trạng chất nợ quá hạn qua các năm để đánh giá xu hướng nợ quá hạn của ngân hàng và so sánh theo không gian nhằm so sánh kết quả đánh giá về khả năng phát sinh nợ quá hạn giữa các đối tượng tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. 1.6.4 Phương pháp phân tích Trong nghiên cứu, tác giả sử dụng các phương pháp phân tích bao gồm: Phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh, phương pháp phân tích tương quan và phương pháp phân tích hồi quy. Trong nghiên cứu, tác giả sử dụng phương pháp thống kê mô tả để lập bảng số liệu danh sách khách hàng đang vay nợ tiêu chuẩn và phát sinh nợ quá hạn tại Agribank chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. Các số liệu được thu thập và phân tích bằng phần mềm Excel, tác giả thực hiện phân tích thống kê mô tả các chỉ tiêu liên quan đến thông tin cá nhân của khách hàng ví dụ như giới tính, độ tuổi, ngành nghề, dân tộc, thu nhập trung bình… và các thông tin của khoản vay ví dụ như quy mô khoản vay, lãi suất, thời hạn vay, hình thức vay, mục đích vay vốn… Ngoài ra, luận văn có sử dụng phương pháp so sánh theo không gian và thời gian. Việc thực hiện so sánh theo thời gian nhằm đánh giá được thực trạng chất nợ quá hạn qua các năm để đánh giá xu hướng nợ quá hạn của ngân hàng. Mặt khác, tác giả tiến hành so sánh theo không gian nhằm so sánh kết quả đánh giá về khả năng phát
6 sinh nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn giữa các đối tượng vay về giới tính, nghề nghiệp, hình thức vay, mục đích vay tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. Tác giả sử dụng phương pháp hồi quy tuyến tính nhằm tìm ra mối quan hệ phụ thuộc của các biến độc lập và biến phụ thuộc.Sau đó, tác giả tiến hành phân tích ma trận hệ số tương quan nhằm xác định các mối quan hệ của biến độc lập lên biến phụ thuộc. Căn cứ vào ma trận tương quan nhằm kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến trong mô hình. Mục đích nhằm ước lượng và tiên đoán giá trị kỳ vọng của biến phụ thuộc khi biết trước giá trị của biến độc lập. 1.7 Quy trình nghiên cứu Hình 1.1: Quy trình nghiên cứu  Xác định mục tiêu nghiên cứu  Tổng quan nghiên cứu trong và ngoài nước Tìm ra các nhân tố ảnh hưởng Xây dựng mô hình nghiên cứu Thu thập dữ liệu, làm Chạy dữ liệu và Đề xuất sạch và nhập vào phần đưa ra kết quả mềm excel và eviews nghiên cứu giải pháp Nguồn: Tổng hợp của tác giả
7 1.8 Đóng góp của đề tài Đề tài nghiên cứu dựa vào cơ sở lý luận chung về tín dụng, rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân, nợ quá hạn của khách hàng cá nhân và các nguyên nhân phát sinh nợ quá hạn để kiểm định lại mối tương quan giữa các nhân tố về nhân khẩu, trình độ của người vay, đặc điểm khoản vay, rủi ro đạo đức và rủi ro tác nghiệp đến khả năng phát sinh nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn. Trên cơ sở đó đề tài đã đề xuất một số giải pháp nhằm giảm khả năng phát sinh nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu trên khoản vay của khách hàng. So với các đề tài nghiên cứu trước đây, đề tài nghiên cứu của tác giả có những đóng góp mới như sau: Thứ nhất, tác giả đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng và phân tích các tác động của các nhân tố đó. Thứ hai, tác giả thực hiện bổ sung thêm biến dân tộc của người vay cho phù hợp với địa bàn nghiên cứu. Thứ ba, tác giả đưa ra một số giải pháp nhằm hạn chế tỷ lệ nợ quá hạn của nhóm khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng. 1.9 Bố cục của luận văn Luận văn nghiên cứu có kết cấu 5 chương với các nội dung cụ thể như sau: Chương 1: Giới thiệu chung; Luận văn trình bày tính cấp thiết của đề tài, mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu; giới thiệu chung về phương pháp nghiên cứu; quy trình nghiên cứu; những đóng góp của đề tài và kết cấu của đề tài. Chương 2: Cơ sở lý luận về nợ quá hạn và các nhân tố ảnh hưởng; trong đó nêu lên những cơ sở lý luận chung về tín dụng cá nhân, nợ quá hạn và các nhân tố ảnh hưởng đến nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Thương mại. Tiếp đến là sơ lược các công trình nghiên cứu trước có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Chương 3: Mô hình nghiên cứu; trong đó sẽ trình bày cụ thể về mô hình nghiên cứu, phân tích biến phụ thuộc và các biến độc lập sử dụng trong mô hình, xác định
8 kích thước mẫu, dữ liệu nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu áp dụng trong mô hình cụ thể như thế nào. Chương 4: Kết quả nghiên cứu; tác giả tiến hành chạy mô hình hồi quy dữ liệu theo mô hình và phân tích kết quả. Tiếp đến, tác giả tiến hành kiểm định phân phối chuẩn và kỳ vọng của sai số, kiểm định giả thiết phương sai sai số ngẫu nhiên không đổi, kiểm định giả thiết mô hình không có hiện tượng tự tương quan, kiểm định đa cộng tuyến và kiểm định sự phù hợp của mô hình. Chương 5: Kết luận và khuyến nghị; Trong phần này tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hạn chế phát sinh nợ quá hạn của khách hàng cá nhân từ thực tế tại chi nhánh và kết quả mô hình hồi quy.
9 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NỢ QUÁ HẠN VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG 2.1 Cơ sở lý luận về tín dụng và nợ quá hạn 2.1.1 Tín dụng 2.1.1.1 Tín dụng ngân hàng Theo Nguyễn Minh Kiều (2007), “Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một thời hạn nhất định với một khoản chi phí nhất định”. Theo Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 thì “Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác”. Các khoản vay cá nhân thường có độ rủi ro cao do chất lượng thông tin tài chính khách hàng cung cấp thường không cao. Giá (lãi suất) của khoản vay do ngân hàng ấn định cho khách hàng vay là mức lợi tức mà khách hàng phải trả trong suốt khoản thời gian tồn tại của khoản vay. Tín dụng ngân hàng được thực hiện trên 3 nguyên tắc sau: Thứ nhất, tiền cho vay phải được hoàn trả sau một thời gian nhất định cả vốn lẫn lãi: Đây là nguyên tắc quan trọng hàng đầu vì đại bộ phận vốn kinh doanh của ngân hàng là nguồn vốn huy động từ nền kinh tế. Nếu trong quá trình hoạt động kinh doanh, các khoản tín dụng mà ngân hàng đã cung cấp không được hoàn trả đúng hạn sẽ ảnh hưởng tới khả năng thanh toán và thu nhập của ngân hàng. Do đó, khách hàng khi vay vốn phải cam kết trả cả gốc và lãi trong một thời hạn nhất định. Thứ hai, vốn vay phải có tài sản với giá trị tương đương làm đảm bảo: Trong nền kinh tế thị trường, các hoạt động kinh tế diễn ra hết sức đa dạng, phức tạp, vì thế mọi dự đoán về rủi ro của ngân hàng chỉ mang tính tương đối, do đó, bảo đảm tín dụng là một tiêu chuẩn xét duyệt cho vay để bổ sung những mặt hạn chế của nhà quản trị cũng như phòng ngừa những diễn biến không thuận lợi của môi trường kinh doanh.