Luận văn Thạc sĩ Kinh tế nông nghiệp: Đánh giá hiệu quả kinh tế trang trại chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài này hướng tới mục tiêu nhằm phân tích được hiệu quả kinh tế của việc chăn nuôi lợn thịt tại các trang trại của huyện Phú Bình. Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng ảnh đến hiệu quả kinh tế từ trang trại chăn nuôi lợn thịt. Đề xuất được một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh trong việc chăn nuôi và tiêu thụ của các trang trại lợn thịt tại huyện Phú Bình. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế nông nghiệp: Đánh giá hiệu quả kinh tế trang trại chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM DƯƠNG NGỌC TUYÊN ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ TRANG TRẠI CHĂN NUÔI LỢN TẠI HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Thái Nguyên - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM DƯƠNG NGỌC TUYÊN ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ TRANG TRẠI CHĂN NUÔI LỢN TẠI HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Kinh tế Nông nghiệp Mã ngành: 8.62.01.15 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đinh Ngọc Lan Thái Nguyên - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc./. Tác giả luận văn Dương Ngọc Tuyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi nhất, những ý kiến đóng góp và những lời chỉ bảo quý báu của tập thể và cá nhân trong và ngoài Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Đầu tiên tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc PGS.TS. Đinh Ngọc Lan là người trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên, phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Phú Bình, phòng Tài nguyên và môi trường huyện Phú Bình, chi cục thống kê huyện Phú Bình cùng các phòng, ban huyện Phú Bình đã tạo điều kiện cho tôi thu thập số liệu, những thông tin cần thiết để thực hiện luận văn này. Tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc tới sự giúp đỡ tận tình, quý báu đó! Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Dương Ngọc Tuyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. vi DANH MỤC BẢNG ....................................................................................... vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN ............................................................................. viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2 3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 3 4. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 3 4.1. Phạm vi về không gian nghiên cứu ............................................................ 3 4.2. Phạm vi về thời gian nghiên cứu................................................................ 3 5. Những đóng góp mới, ý nghĩa thực tiễn ....................................................... 3 6. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 5 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI ....................................... 5 1.1. Cơ sở lý luận của đề tài .............................................................................. 5 1.1.1. Vai trò và vị trí của ngành chăn nuôi lợn đối với đời sống .................... 5 1.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chăn nuôi lợn .............................................. 7 1.1.3. Một số khái niệm ..................................................................................... 8 1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ......................................................................... 12 1.2.1. Tình hình chăn nuôi lợn và tiêu thụ trên thế giới................................. 12 1.2.2. Tình hình chăn nuôi và tiêu thụ lợn tại Việt Nam ................................ 16 CHƯƠNG 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.244 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của huyện Phú Bình .. 24 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iv 2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ................................................................. 24 2.1.2. Điều kiện về kinh tế - xã hội của huyện Phú Bình ............................... 26 2.1.3. Những thuận lợi, khó khăn của huyện Phú Bình .................................. 32 2.2. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 33 2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 34 2.3.1. Phương pháp chọn mẫu điều tra............................................................ 34 2.3.2. Phương pháp điều tra thu thập thông tin ............................................... 35 2.3.3. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu .................................................... 35 2.3.4. Phương pháp so sánh............................................................................. 36 2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 36 2.4.1. Các chỉ tiêu phản ánh tình hình sản xuất của trang trại ........................ 36 2.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn ........................... 37 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .................. 399 3.1. Thực trạng phát triển chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình, giai đoạn 2016 - 2018 .............................................................................................. 39 3.1.1. Thực trạng ngành nông nghiệp huyện Phú Bình .................................. 39 3.1.2. Thực trạng phát triển chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình, giai đoạn 2016 - 2018 .............................................................................................. 42 3.2. Các yếu tốt ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế từ chăn nuôi lợn ................ 48 3.2.1. Các yếu tốt ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của các trang trại chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình .................................................................................... 48 3.2.2. Những thành tựu.................................................................................... 50 3.2.3. Những hạn chế ...................................................................................... 51 3.3. Phân tích hiệu quả kinh tế của chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện Phú Bình ... 51 3.3.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại của trang trại chăn nuôi ............................ 51 3.3.2. Chi phí chăn nuôi của trang trại chăn nuôi ........................................... 53 3.3.3. Hiệu quả kinh tế của trang trại chăn nuôi lợn ....................................... 55 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
v 3.3.4. So sánh hiệu quả kinh tế chăn nuôi lợn với chăn nuôi gia cầm ............ 59 3.4. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế trong việc chăn nuôi và tiêu thụ của các trang trại lợn tại huyện Phú Bình ............................. 62 3.4.1. Nhóm giải pháp đối với chính quyền địa phương................................. 62 3.4.2. Nhóm giải pháp đối với chủ trang trại lợn ............................................ 63 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 66 1. Kết luận ....................................................................................................... 66 2. Kiến nghị ..................................................................................................... 67 2.1. Đối với nhà nước ...................................................................................... 67 2.2. Đối với địa phương ................................................................................ 677 2.3. Đối với chủ trang trại chăn nuôi lợn ...................................................... 688 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 69 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCĐ : Ban chỉ đạo BQ : Bình quân CC : Cơ cấu CN : Công nghiệp CSXH : Chính sách xã hội DĐĐT : Dồn điền đổi thửa DN : Doanh nghiệp ĐVT : Đơn vị tính DT : Diện tích ĐVT : Đơn vị tính FAO : Tổ chức Nông Lương thế giới GTSX : Giá trị sản xuất GDP : Tổng sản phẩm quốc nội GTSX : Giá trị sản xuất HĐND : Hội đồng nhân dân HTX : Hợp tác xã ICOR : Hệ số sử dụng vốn KHCN : Khoa học Công nghệ LĐ : Lao động NN-PTNT : Nông nghiệp - Phát triển nông thôn NTM : Nông thôn mới ODA : Vốn viện trợ PT : Phát triển PTNN : Phát triển nông nghiệp SL : Số lượng TM – DV : Thương mại - dịch vụ THCN : Trung học chuyên nghiệp THCS : Trung học cơ sở TW : Trung ương UBND : Ủy ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Năng suất, sản lượng lợn thịt thế giới qua các thời kỳ từ 1982 - 2018 ....13 Bảng 1.2. Năng suất, sản lượng lợn thịt từ năm 2012 - 2018 của một số nước trên thế giới ..................................................................................... 14 Bảng 1.3. Tình hình xuất khẩu thịt lợn của một số nước những năm qua ...... 15 Bảng 1.4. Số lượng lợn của cả nước và các vùng chính năm 2016 - 2018 ..... 19 Bảng 1.5. Số liệu xuất khẩu lợn 2016 - 2018 ................................................. 20 Bảng 1.6. Sản lượng lợn thịt tỉnh Thái Nguyên 2016 - 2018 ......................... 20 Bảng 2.1. Cơ cấu sử dụng đất huyện Phú Bình giai đoạn 2016 - 2018 .......... 27 Bảng 2.2. Dân số và lao động huyện Phú Bình giai đoạn 2016 - 2018 .......... 29 Bảng 2.3. Giá trị gia tăng và cơ cấu kinh tế của huyện Phú Bình .................. 30 Bảng 3.1. Giá trị sản xuất ngành nông nghiệp huyện Phú Bình giai đoạn 2016 - 2018 ............................................................................... 41 Bảng 3.2. Quy mô, sản lượng lợn thịt tại huyện Phú Bình 3 năm (2016 – 2018) ....42 Bảng 3.3. Tổng thu từ chăn nuôi của các trang trại chăn nuôi ....................... 43 Bảng 3.4. Tình hình nhân lực của trang trại chăn nuôi lợn huyện Phú Bình. 45 Bảng 3.5. Phương tiện của trang trại chăn nuôilợn......................................... 46 Bảng 3.6. Tình hình sử dụng đất của các trang trại chăn nuôi lợn ................. 47 Bảng 3.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiểu quả kinh tế của các trang trại chăn nuôi lợn ........................................................................................... 49 Bảng 3.8. Tình hình chăn nuôi của trang trại chăn nuôi và hộ chăn nuôi ...... 51 Bảng 3.9. Chi phí bình quân chăn nuôi của chăn nuôi trang trại lợn thịt và chăn nuôi hộ gia đình trong huyện Phú Bình ................................. 53 Bảng 3.10. Hiệu qủa kinh tế của trang trại chăn nuôi lợn huyện Phú Bình.... 56 Bảng 3.11. Hiệu quả sử dụng vốn của các trang trại chăn nuôi lợn ............... 57 Bảng 3.12. Hiệu quả sử dụng lao động của các trang trại chăn nuôi lợn ... 58 Bảng 3.13. So sánh hiệu quả kinh tế của chăn nuôi lợn với lợn với chăn nuôi gia cầm ............................................................................................ 59 Bảng 3.14. Lợi nhuận thu được từ chăn nuôi lợn của trang trại và chăn nuôi hộ gia đình trong huyện .................................................................. 61 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
viii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN 1. Tên tác giả: Dương Ngọc Tuyên 2. Tên luận văn: Đánh giá hiệu quả kinh tế trang trại chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. 3. Ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã số: 8.62.01.15 4. Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Nông Lâm Trong giai đoạn 2016 – 2018 giá trị sản xuất nông nghiệp của huyện Phú Bình – Tỉnh Thái Nguyên luôn tăng trưởng, sản lượng lương thực có hạt hàng năm đều đạt trên 75.000 tấn, sản lượng thịt hơi xuất chuồng đạt trên 30.000 tấn; giá trị sản xuất/1ha đất trồng trọt đạt xấp xỉ 90 triệu đồng. Tuy nhiên sản xuất nông nghiệp vẫn mang tính chất nhỏ lẻ, manh mún, lực lượng lao động trong nông nghiệp ngày càng giảm dần do chuyển đổi sang lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ, giá cả sản phẩm nông nghiệp đầu ra không ổn định tình trạng được mùa mất giá vẫn thường xuyên xảy ra, cơ sở hạ tầng còn nhiều khó khăn chưa được quan tâm đầu tư kịp thời, trong đó ngành chăn nuôi lợn tại các trang trại trên địa bàn cũng gặp không ít những khó khăn, thách thức như dịch bệnh, giá cả bấp bênh thiếu tính ổng định... Vì vậy, huyện Phú Bình cần có sự đánh giá hiệu quả kinh tế đối với các trang trại chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện. Mục tiêu của đề tài là: Đánh giá thực trạng phát triển trang trại chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình giai đoạn 2016 – 2018; Phân tích hiệu quả kinh tế của việc chăn nuôi lợn tại các trang trại chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình; Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng ảnh đến hiệu quả kinh tế từ chăn nuôi lợn; Đề xuất được Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ix một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế trong việc chăn nuôi và tiêu thụ của các trang trại tại huyện Phú Bình. Trong nghiên cứu này tôi sử dụng số liệu thứ cấp được thu thập từ nguồn báo cáo văn bản liên quan đến công tác chăn nuôi lợn và số liệu sơ cấp được phỏng vấn 45 trang trại tại huyện Phú Bình qua bảng hỏi. Ngoài ra luận văn sử dụng các phương pháp phân tích thống kê mô tả, thống kê so sánh, để đánh giá thực trạng huy động và sử dụng vốn đầu tư cho sản xuất nông nghiệp cũng như phân tích, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến trang trại chăn nuôi lợn. Kết quả nghiên cứu của đề tài cho thấy: Huyện Phú Bình có nguồn nhân lực dồi dào, đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế. Số lao động trên hộ trên địa bàn Huyện Phú Bình trong những năm qua đang ngày càng phát triển, năm 2016 là 2,80 lao động trên hộ, năm 2017 là 2.83 và năm 2018 là 2,87 lao động trên hộ Loại hình chăn nuôi trang trại mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với chăn loại hình chăn nuôi gia đình (hộ kiêm), trong đó: Tổng giá trị sản xuất của trang trại chăn nuôi đạt 6.424, 11 nghìn đồng cao hơn 48,88 nghìn đồng so với hộ kiêm đạt 6375,23 nghìn đồng. Lợi nhuận thu được/trang trại là 1643,65 nghìn đồng (được tính bình quân trên 100kg thịt hơi) cao hơn 725,96 nghìn đồng so với hộ gia đình lợi nhuận chỉ đạt 917.69 đồng. Hiệu quả sử dụng lao động: (GO/clđ) giá trị sản xuất/công lao động của hộ chăn nuôi trang trại lớn hơn so với hộ kiêm là 130,01 nghìn đồng. (VA/clđ) giá trị tăng thêm/ công lao động của hộ chăn nuôi trang trại lớn hơn 40,57 nghìn đồng so với chăn nuôi hộ kiêm. (MI/clđ) thu nhập hỗn hợp/công lao động của hộ chăn nuôi trang trại cao hơn hộ kiêm là 36,12 nghìn đồng (được tính bình quân trên 100kg thịt hơi). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
x - So sánh hiệu quả kinh tế giữa chăn nuôi lợn với chăn nuôi gà chúng ta thấy rằng chăn nuôi lợn mang giá trị sản xuất cao hơn là 6424,11 nghìn đồng (được tính bình quần trên 100kg thịt hơi), giá trị sản xuất từ chăn nuôi gà đạt 5527,4 nghìn đồng. - Những khó khăn mà số đông người chăn nuôi trên địa bàn Huyện Phú Bình gặp phải đó là vấn đề về giá cả luôn bất ổn, trình độ hiểu biết về kỹ thuật chăn nuôi đối với chủ trang trại và chủ hộ kiêm còn hạn chế. Ngoài ra, những khó khăn về yếu tố nguồn vốn, giống lợn và dịch bệnh là các yếu tố mà người chăn nuôi cũng thường xuyên gặp phải trong quá trình chăn nuôi. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam là một nước có điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội thuận lợi cho ngành chăn nuôi và trồng trọt phát triển; đây cũng là hai ngành phát triển chủ lực trong cơ cấu của ngành nông nghiệp, trong đó tỷ trọng ngành chăn nuôi đã và đang tăng dần hàng năm với nhiều thành tựu đáng kể khi từng bước áp dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật tiến tiến, hiện đại để nâng cao năng suất, sản lượng…điều này sẽ từng bước tạo ra những điều kiện thuận lợi cho ngành chăn nuôi phát triển hơn trong tương lai. Đối với người dân Việt Nam, việc chăn nuôi lợn là một nghề đã có truyền thống từ lâu đời, với mức sản xuất ra trên 70% sản lượng thịt mỗi năm, không chỉ đem lại nguồn thu nhập cho các hộ chăn nuôi mà còn cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước một lượng thịt lợn lớn phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt hàng ngày, có thể nói thịt lợn vẫn là món ăn được đa số người dân sử dụng hàng ngày, sử dụng thường xuyên và sử dụng với nhiều hình thức chế biến khác nhau. Do vậy, có thể khẳng định chăn nuôi Lợn là một ngành chiếm vị trí quan trọng đối với sự phát triển của ngành chăn nuôi của nước ta. Phú Bình là một huyện trung du và miền núi, với nhiều diện tích đồi bãi rộng lớn thuận tiện cho việc đầu tư các trang trại chăn nuôi, bên cạnh đó còn có nhiều sông suối, hồ đập và có điều kiện tự nhiên khá thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, hệ thống giao thông đi lại thuận lợi trong việc giao thương đi lại với các huyện trong tỉnh cũng như với các tỉnh lân cận và thủ đô Hà Nội..... Đây cũng chính là điều kiện thuận lợi để phát triển ngành chăn nuôi lợn của huyện Phú Bình, đặc biệt là kinh tế trang trại chăn nuôi lợn. Do vậy số lượng trang trại chăn nuôi lợn của huyện Phú Bình tương đối lớn so với các huyện, thành phố, thị xã khác trong tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2 Trong những năm gần đây, chăn nuôi lợn tại những trang trại quy mô vừa và lớn với những áp dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật hiện đại tại huyện Phú Bình đã đem lại thu nhập tương đối cao và ổn định so với ngành nghề khác đối với người dân tại huyện Phú Bình, phát huy rõ hiệu quả trong việc chuyển dịch cơ cấu trong ngành nông nghiệp, xong phương thức sản xuất của người dân còn mang tính nhỏ lẻ, dựa vào nguồn thức ăn sẵn có và kinh nghiệm là chính, việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật còn hạn chế, chưa tạo ra diện rộng. Việc sử dụng lao động chưa hiệu quả, quy mô nhỏ, năng suất lao động thấp, cơ cấu giống còn nghèo nàn chủ yếu là giống cho năng xuất, chất lượng thịt còn thấp… Bên cạnh đó, người dân chăn nuôi lợn vẫn còn gặp nhiều như tiêu thụ sản phẩm, sự thiếu ổn định như giá lợn lên xuống thường xuyên, bấp bênh, các loại dịch bệnh trên lợn đôi khi còn xảy ra… khiến cho người chăn nuôi lợn chưa thực sự yêu tâm khi đầu tư lớn. Sự gắn kết giữa người chăn nuôi với các doanh nghiệp và tiêu thụ sản phẩm chủ yếu là thị trường nội tiêu, chưa tận dụng được lợi thế để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, phát triển ổn định vì vậy cần có sự quan tâm của các cấp chính quyền để giúp đỡ định hướng cho người dân chăn nuôi tại huyện Phú Bình phát triển nâng cao giá trị chăn nuôi lợn hơn nữa. Thấy được các tồn tại để từ đó đề ra các giải pháp phát triển chăn nuôi lợn – tiêu thụ lợn của huyện Phú Bình. Xuất phát từ những thực tế trên tôi đã tiến hành thực hiện đề tài: “Đánh giá hiệu quả kinh tế trang trại chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên”. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Đánh giá được thực trạng phát triển chăn nuôi lợn tại huyện Phú Bình, giai đoạn 2016 – 2018. - Phân tích được hiệu quả kinh tế của việc chăn nuôi lợn thịt tại các trang trại của huyện Phú Bình. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3 - Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng ảnh đến hiệu quả kinh tế từ trang trại chăn nuôi lợn thịt. - Đề xuất được một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh trong việc chăn nuôi và tiêu thụ của các trang trại lợn thịt tại huyện Phú Bình. 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài: các trang trại chăn nuôi lợn thịt tại địa bàn huyện Phú Bình. 4. Phạm vi nghiên cứu 4.1. Phạm vi về không gian nghiên cứu Đề tài được tiến hành thực hiện nghiên cứu trên địa bàn huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên (trong đó tập trung nghiên cứu tại các xã có nhiều trang trại chăn nuôi lợn và các xã có những trang trại có quy mô vừa và lớn để làm đại diện đánh giá cho toàn huyện. Các xã chọn nghiên cứu là xã: Tân Khánh, Tân Kim, Tân Thành, Tân Hòa, Bảo Lý). 4.2. Phạm vi về thời gian nghiên cứu. - Thời gian thu thập số liệu: Các số liệu được thu thập trong giai đoạn từ năm 2016 - 2018. - Thời gian thực hiện đề tài: từ tháng 8/2018 đến tháng 8/2019. 5. Những đóng góp mới, ý nghĩa thực tiễn Về lý luận: Đề tài sẽ góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động kinh tế trang trại chăn nuôi lợn và đánh giá hiệu quả của hoạt động này trong lĩnh vực ngành nông nghiệp. Về thực tiễn: Đề tài sẽ phân tích, đánh giá hiệu quả kinh tế của những trang trại chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện Phú Bình, đề xuất các giải pháp quan Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
4 trọng và có ý nghĩa nhằm tăng cường công tác quản lý, phát triển đối với hoạt động kinh tế trang trại chăn nuôi để từ đó từng bước nâng cao hoạt động hiệu quả phát triển sản xuất trang trại chăn nuôi lợn trên địa bàn huyện Phú Bình. Kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo phục vụ học tập, nghiên cứu cho sinh viên trong lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là lĩnh vực chăn nuôi. 6. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục các tài liệu tham khảo, luận văn có kết cấu 3 chương, bao gồm: Chương 1: Cơ sở khoa học của đề tài Chương 2: Đặc điểm địa bàn và phương pháp nghiên cứu Chương 3: Kết quả nghiên cứu và thảo luận Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
5 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI 1.1. Cơ sở lý luận của đề tài 1.1.1. Vai trò và vị trí của ngành chăn nuôi lợn đối với đời sống 1.1.1.1. Vai trò Chăn nuôi lợn là một ngành có từ lâu đời, chăn nuôi lợn đã và đang phát triển mạnh mẽ cùng với sự phát triển của ngành chăn nuôi. Chăn nuôi lợn mang lại sự đột phá trong chuyển dịch kinh tế của ngành chăn nuôi và trồng trọt. Chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng mang lại hiệu quả kinh tế cao, ổn định cho người dân, giúp phần xoá đói giảm nghèo, mang lại cuộc sống tốt đẹp cho người dân. Đối với người dân Việt Nam, thịt lợn là một thức ăn hàng ngày trong bữa ăn, nó có nhiều giá trị dinh dưỡng, cung cấp cho con người dinh dưỡng để lao động sản xuất tạo ra của cải vật chất. Ngày nay, ngành chăn nuôi lợn càng được phổ biến rộng rãi hơn, được nhà nước quan tâm khuyến khích phát triển mạnh mẽ, từng bước nâng cao và khẳng định vai trò quan trong của ngành chăn nuôi lợn trong cơ cấu phát triển kinh tế của đất nước cũng như từng địa phương. Sản phẩm thịt lợn của Việt Nam này nay không chỉ để phục vụ tiêu dùng trong nước, mà còn là mặt hàng xuất khẩu quan trọng để tăng thu ngoại tệ góp phần phát triển kinh tế của đất nước. Ngành chăn nuôi lợn cũng mang lại nguồn thu nhập cao và ổn định cho người chăn nuôi, từng bước cải thiện đời sống kinh tế, tạo ra công ăn việc làm cho bộ phận lao động dư thừa nhất là ở các vùng nông thôn, trung du, miền núi… Chăn nuôi lợn có vai trò quan trọng trong hệ thống sản xuất nông Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6 nghiệp cùng với lúa nước là hai hợp phần quan trọng và xuất hiện sớm nhất trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam. Nói chung lợn có một số vài trò nổi bật như sau: - Chăn nuôi lợn cung cấp thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao cho con người. GS.Harris G và CTV (1956) cho biết cứ 100g thịt lợn nạc có 367 Kcal, 22g protein (Harris G và cs 1956) - Chăn nuôi lợn cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến. Hiện nay thịt lợn là nguyên liệu chính cho các công nghiệp chế biến thịt xông khói (bacon) thịt hộp, thịt lợn xay, các món ăn truyền thống của người Việt Nam như giò nạc, giò mỡ cũng làm từ thịt lợn. - Chăn nuôi cung cấp phân bón cho cây trồng, phân lợn là một trong những nguồn phân hữu cơ tốt, có thể cải tạo và nâng cao độ phì nhiêu cho đất đặc biệt là đất nông nghiệp. Một con lợn trong một ngày đêm có thể thải 2,5 - 4kg phân ngoài ra còn có lượng nước tiểu chứa hàm lượng Nito và Phốt pho cao. - Chăn nuôi lợn góp phần giữ vững cân bằng sinh thái giữa cây trồng, vật nuôi và con người. Trong các nghiên cứu về môi trường nông nghiệp, lợn là vật nuôi quan trọng và là một thành phần không thể thiếu được của hệ sinh thái nông nghiệp. - Chăn nuôi lợn có thể tạo ra nguồn nguyên liệu cho y học trong công nghệ sinh học y học, lợn đã được nhân bản gen (cloning) để phục vụ cho mục đích nâng cao sức khỏe cho con người. - Chăn nuôi lợn giúp cho chủ trang trại chăn nuôi có nguồn thu nhập ổn định điều kiện kinh tế ngày càng được cải thiện. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
7 1.1.1.2. Vị trí Chăn nuôi lợn có vị trí hàng đầu trong ngành chăn nuôi ở nước ta. Sự hình thành sớm về chăn nuôi lợn và nghề lúa nước đã cho chúng ta khẳng định nghề nuôi lợn có vị trí hàng đầu. Không những thế, việc tiêu thụ thịt lợn trong các bữa ăn hàng ngày của con người là rất phổ biến. Ngoài ra thịt lợn còn được coi là một trong những loại thực phẩm có mùi vị dễ thích hợp cho tất cả các đối tượng (người già, trẻ nhỏ, nam hay nữ). Nói cách khác là thịt lợn nhẹ mùi và không gây ra hiện tượng dị ứng do thực phẩm, đây là ưu điểm nổi bật của thịt lợn. Phải chăng, thịt lợn là món ăn có thể năng cao sức khỏe cho con người, điều quan trọng là trong quá trình chọn giống và nuôi dưỡng chăm sóc, đàn lợn phải luôn luôn khỏe mạnh, sức đề kháng cao và thành phần các chất dinh dưỡng tích lũy vào thịt có chất lượng tốt và có giá trị sinh học. 1.1.1.3. Yêu cầu của chăn nuôi lợn Chăn nuôi lợn phải có hiệu quả kinh tế, năng suất và chất lượng sản phẩm tốt, được người tiêu dùng tin cậy. Do vậy, việc chăm sóc, nuôi dưỡng và quản lý đàn lợn phải đảm bảo cho chúng sinh trưởng, phát dục bình thường, có tốc độ tăng trọng nhanh, có khả năng sinh sản tốt và sản xuất con giống có chất lượng cao, có sức đề kháng tốt. Muốn vậy, người chăn nuôi nắm chắc kỹ thuật chăn nuôi lợn, phòng, trừ dịch bệnh và tiếp cận tốt với thị trường. 1.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chăn nuôi lợn - Nhóm nhân tố về điều kiện tự nhiên; Gồm điều kiện tự nhiên như thời tiết, khí hậu, đất đai, nguồn nước, hướng gió ….. ảnh hưởng đến hoạt động chăn nuôi của trang trại nuôi lợn. - Nhóm nhân tố kinh tế kỹ thuật; Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
8 Gồm các nhân tố về trang thiết bị kỹ thuật sử dụng trong chăn nuôi trang trại lợn như kỹ thuật chăm sóc, phòng dịch, tiêu độc, khử trùng (khử mùi), vệ sinh môi trường, điều chỉnh nhiệt độ, hướng gió tại các chuồng nuôi lợn…. - Nhóm nhân tố về điều kiện kinh tế xã hội; Gồm các nhân tố về điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương như chính sách của nhà nước liên quan đến trang trại chăn nuôi lợn, công tác tuyên truyền, tập huấn, phổ biến các phương pháp, biện pháp chăn nuôi lợn an toàn, hiệu quả….. 1.1.3. Một số khái niệm cơ bản a) Khái niệm về nông nghiệp Nông nghiệp là một khái niệm chỉ ngành nghề hay sản nghiệp, đối lập với công nghiệp, dịch vụ bao gồm những ngành lấy đất đai, mặt nước, đồng cỏ làm tư liệu sản xuất chủ yếu, là sản nghiệp cơ sở (nền tảng) của các sản nghiệp thứ hai (công nghiệp), sản nghiệp thứ ba (dịch vụ); là sản nghiệp đầu tiên cho sự sinh tồn của cư dân, là sản nghiệp chính của nông dân (Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, 2012) Nông nghiệp khác các ngành nghề khác: quá trình sản xuất của nó chịu sự chi phối của tài nguyên thiên nhiên và có sự ngắt quãng theo dây chuyền, là khâu sản xuất trung gian, các khâu trước và sau sản xuất không thuộc phạm trù nông nghiệp. Từ những nghiên cứu nêu trên và căn cứ vào phân ngành kinh tế của Tổng cục Thống kê Việt Nam, có thể thấy, nông nghiệp là một trong ba lĩnh vực của nền kinh tế (nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ), gồm nhiều ngành hợp thành: ngành nông nghiệp, ngành lâm nghiệp, ngành thuỷ sản như sơ đồ 1.1. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn