Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố tác động đến tỷ suất sinh lời tại các ngân hàng thương mại cổ phần miên yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu nhằm các mục tiêu: Xác định các nhân tố tác động đến tỷ suất sinh lời tại các ngân hàng TMCP niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam; đúc kết lý luận tổng quan về tác động của các nhân tố đến tỷ suất sinh lợi NHTM,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố tác động đến tỷ suất sinh lời tại các ngân hàng thương mại cổ phần miên yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HOÀ CHÍ MINH  VAÊN THÒ THU PHAÂN TÍCH CAÙC NHAÂN TOÁ TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN KHAÛ NAÊNG SINH LÔØI TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN NIEÂM YEÁT TREÂN THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN VIEÄT NAM LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ TP. Hoà Chí Minh, Thaùng 9/2013.
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HOÀ CHÍ MINH  VAÊN THÒ THU PHAÂN TÍCH CAÙC NHAÂN TOÁ TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN KHAÛ NAÊNG SINH LÔØI TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN NIEÂM YEÁT TREÂN THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN VIEÄT NAM Chuyeân ngaønh: Taøi chính - Ngaân haøng Maõ soá: 60340201 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: PGS.TS. TRAÀN HOAØNG NGAÂN TP. Hoà Chí Minh, Thaùng 9/2013.
LÔØI CAM ÑOAN Toâi xin cam ñoan luaän vaên naøy laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng toâi. Soá lieäu ñöa ra trong luaän vaên naøy laø trung thöïc, ñöôïc thu thaäp töø caùc nguoàn ñaùng tin caäy, coâng boá treân caùc taïp chí, caùc website hôïp phaùp vaø caùc coâng trình nghieân cöùu ñaõ ñöôïc coâng boá. Caùc giaûi phaùp do caù nhaân toâi ruùt ra töø quaù trình nghieân cöùu lyù luaän vaø thöïc tieãn. Thaønh phoá Hoà Chí Minh, naêm 2013 Taùc giaû Vaên Thò Thu
MỤC LỤC DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT .................................................................. iv DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU................................................................................... 1 DANH MUÏC BIEÅU ÑOÀ ........................................................................................ 3 MÔÛ ÑAÀU ................................................................................................................ 1 1. Lyù do choïn ñeà taøi ........................................................................................... 1 2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu ................................................................ 2 3. Phöông phaùp nghieân cöùu .............................................................................. 2 4. Muïc tieâu vaø caâu hoûi nghieân cöùu ................................................................... 3 5. Keát caáu luaän vaên ........................................................................................... 4 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN CAÙC NHAÂN TOÁ TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN TYÛ SUAÁT SINH LÔØI CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI ................................................ 5 1.1 Toång quan veà ngaân haøng thöông maïi ........................................................ 5 1.1.1 Khaùi nieäm veà ngaân haøng thöông maïi .......................................................5 1.1.2 Chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi trong neàn kinh teá .......................6 1.1.2.1.Chöùc naêng trung gian taøi chính ......................................................... 6 1.1.2.2.Chöùc naêng trung gian thanh toaùn ...................................................... 7 1.1.2.3.Chöùc naêng taïo tieàn............................................................................ 7 1.1.2.4.Chöùc naêng cung caáp caùc dòch vuï taøi chính ....................................... 7 1.1.3 Caùc hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa ngaân haøng thöông maïi.............................8 1.1.3.1.Hoaït ñoäng huy ñoäng voán .................................................................. 8 1.1.3.2. Hoaït ñoäng caáp tín duïng ................................................................... 8
1.1.3.3.Hoaït ñoäng cung öùng dòch vuï thanh toaùn qua taøi khoaûn .................... 9 1.1.3.4. Hoaït ñoäng kinh doanh khaùc ............................................................. 9 1.2 Toång quan veà tyû suaát sinh lôøi cuûa ngaân haøng thöông maïi ........................ 9 1.2.1 Khaùi nieäm lợi nhuận cuûa ngaân haøng thöông maïi .....................................9 1.2.2 Caùc chæ tieâu ño löôøng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi ...10 1.2.2.1. Tyû suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu (ROE) .............................. 10 1.2.2.2. Tyû suaát sinh lôøi treân taøi saûn (ROA) ............................................ 11 1.3 Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi .................................................................................................................... 11 1.3.1 Nhaân toá beân ngoaøi ...................................................................................11 1.3.2 Nhaân toá beân trong ....................................................................................13 1.4 Nhöõng nghieân cöùu thöïc nghieäm veà caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi ........................................................... 14 1.4.1 Moät soá nghieân cöùu ôû nöôùc ngoaøi ............................................................14 1.4.2 Caùc nghieân cöùu thöïc nghieäm ôû Vieät Nam gaàn ñaây ...............................18 1.5. Giaû thuyeát, moâ hình vaø phöông phaùp nghieân cöùu ................................ 19 1.5.1. Giaû thuyeát nghieân cöùu ............................................................................19 1.5.2. Moâ hình nghieân cöùu...............................................................................20 1.5.3. Phöông phaùp nghieân cöùu ..................................................................27 1.5.3.1. Phaân tích moâ taû ............................................................................. 27 1.5.3.2. Phaân tích töông quan...................................................................... 27 1.5.3.3. Phaân tích hoài qui ............................................................................ 28
1.5.3.4. Kieåm ñònh ANOVA veà tính thích hôïp cuûa moâ hình ...................... 29 1.5.3.5. Kieåm ñònh Durbin-Watson veà töï töông quan ................................. 29 1.5.3.6. Kieåm ñònh ña coäng tuyeán .............................................................. 29 Keát luaän chöông 1: .......................................................................................... 30 CHÖÔNG 2: PHAÂN TÍCH CAÙC NHAÂN TOÁ TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN TYÛ SUAÁT SINH LÔØI TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN NIEÂM YEÁT TREÂN THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN VIEÄT NAM..................................... 31 2.1. Giôùi thieäu sô löôïc caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ...................................................................... 31 2.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ........................................................ 33 2.2.1 Quy moâ taøi saûn ........................................................................................33 2.2.2 Voán chuû sôû höõu .......................................................................................34 2.2.3. Tình hình taêng tröôûng voán huy ñoäng .....................................................35 2.2.4 Tình hình taêng tröôûng tín duïng ..............................................................36 2.2.5 Nôï xaáu .....................................................................................................37 2.2.6 Chi phí hoaït ñoäng ....................................................................................39 2.2.7 Chi phí döï phoøng ruûi ro tín duïng .............................................................40 2.3 Thöïc traïng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam .................................................. 41 2.3.1 Ñaùnh giaù thöïc traïng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng nieâm yeát .........41 2.3.1.1 Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc ................................................................ 41
2.3.1.2 Thöïc traïng ...................................................................................... 43 2.3.1.3 Nguyeân nhaân.................................................................................. 44 2.3.2 Phaân tích tình hình tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng nieâm yeát ...........45 2.4 Phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam .................... 45 2.4.1 Moâ taû döõ lieäu ..........................................................................................45 2.4.2 Keát quaû nghieân cöùu ................................................................................46 2.4.2.1 Keát quaû phaân tích moâ taû ................................................................. 46 2.4.2.2 Keát quaû phaân tích töông quan ........................................................ 49 2.4.2.3 Keát quaû hoài qui .............................................................................. 50 Keát luaän chöông 2 ........................................................................................... 60 CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP TAÊNG CÖÔØNG SÖÏ TAÙC ÑOÄNG CUÛA CAÙC NHAÂN TOÁ TÍCH CÖÏC NHAÈM GIA TAÊNG TYÛ SUAÁT SINH LÔØI TAÏI CAÙC NHTM NIEÂM YEÁT TREÂN TTCK VIEÄT NAM ................................................ 61 3.1. Ñònh höôùng hoaït ñoäng cuûa caùc NHTMCP nieâm yeát treân TTCK Vieät Nam trong thôøi gian tôùi................................................................................... 61 3.2. Giaûi phaùp taêng cöôøng söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá tích cực nhaèm gia taêng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc NHTM nieâm yeát treân TTCK Vieät Nam .......... 62 3.2.1. Taêng cöôøng söï taùc ñoäng tích cöïc cuûa nhaân toá voán chuû sôû höõu nhaèm taêng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc NHTM ..................................................................63 3.2.1.1. Chuù troïng taêng voán baèng vieäc phaùt haønh theâm coå phaàn môùi hôn laø huy ñoäng nôï ................................................................................................ 63 3.2.1.2. NHNN xem xeùt taêng toång möùc sôû höõu coå phaàn toái ña taïi caùc NHTM coå phaàn cho caùc ñoái taùc nöôùc ngoøai. .............................................. 64
3.2.2. Taêng cöôøng söï taùc ñoäng tích cöïc cuûa nhaân toá tính thanh khoaûn nhaèm taêng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc NHTM..................................................................64 3.2.2.1. Taäp trung cung caáp dòch vuï/saûn phaåm hoaëc caùc chöông trình nhaèm gia taêng giaù trò cho khaùch haøng. ....................................................... 65 3.2.3 Taêng cöôøng söï taùc ñoäng tích cöïc cuûa nhaân toá quy moâ nhaèm taêng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc NHTM ..............................................................................66 3.3. Giaûi phaùp hoã trôï ....................................................................................... 67 3.3.1. Caàn giaûi quyeát trieät ñeå vaán ñeà nôï xaáu ..................................................67 3.3.1.1. Vai troø cuûa Chính phuû trong vieäc giaûi quyeát nôï xaáu ..................... 67 3.3.1.2. Vai troø cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc trong vieäc giaûi quyeát nôï xaáu .... 70 3.3.1.3. Vai troø cuûa Ngaân haøng thöông maïi trong vieäc giaûi quyeát nôï xaáu . 72 3.3.1.4 Vai troø cuûa Doanh nghieäp trong vieäc giaûi quyeát nôï xaáu ................ 75 3.3.2. Tieáp tuïc thöïc hieän nhöõng giaûi phaùp nhaèm hoã trôï thaùo gôõ khoù khaên cho thò tröôøng baát ñoäng saûn .....................................................................................75 3.3.3. NHTM caàn phaûi khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng nguoàn löïc vaø caûi tieán coâng ngheä...................................................................................................76 3.3.4. Ñaåy maïnh quaù trình taùi caáu truùc heä thoáng ngaân haøng ..........................77 3.3.5. OÅn ñònh vó moâ, kìm cheá laïm phaùt ..........................................................78 Keát luaän chöông 3 ........................................................................................... 79 KEÁT LUAÄN ......................................................................................................... 80 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO .................................................................................. 81
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT GDP Toång saûn phaåm quoác noäi INF Tyû leä laïm phaùt MC Möùc voán hoùa thò tröôøng chöùng khoaùn NH Ngaân haøng NHNN Ngaân haøng nhaø nöôùc NHTM Ngaân haøng thöông maïi ROA Thu nhaäp treân toång taøi saûn ROE Thu nhaäp treân voán chuû sôû höõu TMCP Thöông maïi Coå phaàn TTCK Thò tröôøng chöùng khoaùn TCTD Toå chöùc tín duïng
DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU Baûng 2.1. Toång taøi saûn cuûa 8 ngaân haøng nieâm yeát giai ñoaïn 2008-2012 …………… 33 Baûng 2.2. Voán huy ñoäng cuûa 8 ngaân haøng nieâm yeát giai ñoaïn 2008-2012 ……… 35 Baûng 2.3.Voán cho vay cuûa 8 ngaân haøng nieâm yeát giai ñoaïn 2008-2012 ………… 36 Baûng 2.4. Nôï xaáu cuûa 8 ngaân haøng nieâm yeát giai ñoaïn 2008-2012 ……………………… 37 Baûng 2.5. Chi phí hoaït ñoäng cuûa 8 ngaân haøng giai ñoaïn 2008-2012 …………………… 39 Baûng 2.6. Döï phoøng ruûi ro tín duïng cuûa 8 ngaân haøng giai ñoaïn 2008-2012 …… 40 Baûng 2.7. Toác ñoä taêng tröôûng tyû suaát sinh lôøi cuûa 8 ngaân haøng nieâm yeát giai ñoaïn 2006-2012 .................................................................................................... 43 Baûng 2.8. Moâ taû döõ lieäu nghieân cöùu.................................................................... 46 Baûng 2.9. Phaân tích moâ taû caùc bieán ..................................................................... 47 Baûng 2.10. Keát quaû öôùc löôïng hoài qui cuûa phöông trình (2.1) (n=32) ............... 50 Baûng 2.11. Keát quaû öôùc löôïng hoài qui sau khi boû bieán MC ................................ 51 Baûng 2.12. Keát quaû öôùc löôïng hoài qui sau khi boû bieán MC vaø INF ra khoûi phöông trình (2.1) (n=32) ..................................................................................... 52 Baûng 2.13. Keát quaû öôùc löôïng hoài qui sau khi boû bieán MC, INF vaø LOAN ra khoûi phöông trình (2.1) (n=32) ............................................................................. 53 Baûng 2.14. Keát quûa öôùc löôïng hoài qui sau khi boû bieán MC, INF, LOAN, COST ra khoûi phöông trình (2.1)(n=32) .............................................................................. 54 Baûng 2.15. Keát quaû öôùc löôïng hoài qui sau khi boû bieán MC, INF, LOAN, COST, DEPOSIT ra khoûi phöông trình (2.1)(n=32) ......................................................... 55
Baûng 2.16. Keát quûa öôùc löôïng hoài qui sau khi boû bieán MC, INF, LOAN, COST, DEPOSIT vaø GDP ra khoûi phöông trình (2.1) (n=32) .......................................... 55 Baûng 2.17. Keát quûa öôùc löôïng hoài qui sau khi boû bieán MC, INF, LOAN, COST, DEPOSIT, GDP vaø PROVI ra khoûi phöông trình (2.1) (n=32) ............................ 56 Baûng 2.18. Keát quûa öôùc löôïng hoài qui vôùi ROA sau khi boû bieán MC, INF, LOAN, COST, DEPOSIT, GDP vaø PROVI ra khoûi phöông trình (2.1) (n=32) ................ 58
DANH MUÏC BIEÅU ÑOÀ Bieåu ñoà 2.1 Voán chuû sôû höõu caùc NHTM CP nieâm yeát giai ñoïan 2005-2012 ...... 34 Bieåu ñoà 2.2 Taêng tröôûng tín duïng cuûa 8 ngaân haøng nieâm yeát giai ñoaïn 2005- 2012 ...................................................................................................................... 37 Bieåu ñoà 2.3 Cô caáu nôï xaáu cuûa caùc NHTM nieâm yeát naêm 2012 ........................ 39 Bieåu ñoà 2.4 Lôïi nhuaän sau thueá cuûa caùc ngaân haøng giai ñoaïn 2005-2012 ......... 41 Bieåu ñoà 2.5 ROE cuûa caùc ngaân haøng ñaõ nieâm yeát giai ñoaïn 2005-2012 ............ 42 Bieåu ñoà 2.6 ROA cuûa caùc ngaân haøng ñaõ nieâm yeát giai ñoaïn 2005-2012............ 43
1 MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Trong neàn kinh teá thò tröôøng, baát kyø ngaân haøng naøo, duø laø ngaân haøng quoác doanh hay coå phaàn, muïc tieâu quan troïng nhaát laø lợi nhuận, ngoaïi tröø ngaân haøng chính saùch. Lợi nhuận laø nguoàn voán reû nhaát, ñoùng vai troø quan troïng cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toå chöùc tín duïng. Moät toå chöùc tín duïng coù lợi nhuận toát coù theå choáng choïi vôùi nhöõng cuù soác, choáng ñôõ ruûi ro, goùp phaàn tích cöïc vaøo söï oån ñònh cuûa heä thoáng taøi chính quoác gia. Lợi nhuận giuùp laøm gia taêng giaù trò taøi saûn cho chuû sôû höõu. Lợi nhuận ngaân haøng coù taàm quan troïng nhö vaäy neân caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch, nhaø quaûn trò ngaân haøng luoân quan taâm ñeán caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán lợi nhuận taïi caùc ngaân haøng. Sau cuoäc khuûng hoaûng kinh teá- taøi chính toaøn caàu 2008-2009, sau nhöõng naêm vôùi caùc chính saùch ñieàu haønh kinh teá vó moâ thieáu nhaát quaùn, ñoàng boä, neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ boäc loä nhöõng baát oån kinh teá noäi taïi voán ñaõ taøng tích töø nhieàu naêm tröôùc ñoù maø bieåu hieän roõ nhaát laø tyû suaát sinh lôøi taïi phaàn lôùn ngaân haøng suït giaûm trong naêm 2012, sau moät thôøi gian daøi taêng tröôûng tyû suaát sinh lôøi oån ñònh. Ñieàu naøy ñaõ khieán nhöõng nhaø hoaïch ñònh chính saùch, nhöõng nhaø quaûn trò ngaân haøng, nhöõng nhaø nghieân cöùu ñaët caâu hoûi lieäu caùc yeáu toá naøo aûnh höôûng ñeán tyû suaát sinh lôøi ngaân haøngsau khuûng hoaûng. Cho ñeán nay, ôû Vieät Nam ñaõ coù moät vaøi nghieân cöùu thöïc nghieäm veà caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán tyû suaát sinh lôøi cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn. Haàu heát caùc nghieân cöùu ñeàu döïa vaøo soá lieäu cuûa caû giai ñoaïn khuûng hoaûng kinh teá-taøi chính toaøn caàu, chöa coù moät nghieân cöùu naøo veà caùc nhaân toá quyeát ñònh tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn sau giai ñoaïn khuûng hoaûng. Xuaát phaùt töø thöïc teá naøy, taùc giaû choïn ñeà taøi: “Phaân tích caùc
2 nhaân toá taùc ñoäng ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam” ñeå nghieân cöùu. 2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu laø caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. Phaïm vi nghieân cöùu: Soá lieäu töø baùo caùo taøi chính ñaõ ñöôïc kieåm toaùn, baùo caùo hoaït ñoäng ñöôïc laáy töø trang web cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam vaø caùc soá lieäu lieân quan khaùc giai ñoïan töø 2009-2012. Sôû dó taùc giaû chæ nghieân cöùu giai ñoïan töø naêm 2009- 2012 laø do muoán xem xeùt tyû suaát sinh lôøi cuûa caùc ngaân haøng giai ñoïan sau khuûng hoaûng bò taùc ñoäng bôûi nhöõng nhaân toá naøo. Trong phaïm vi luaän vaên naøy, taùc giaû chæ nghieân cöùu söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá cuï theå laø quy moâ taøi saûn cuûa ngaân haøng (thoâng qua chæ tieâu toång taøi saûn - SIZE), voán chuû sôû höõu (CAPITAL), toång tieàn cho vay (LOAN), voán huy ñoäng (DEPOSIT), thanh khoaûn (LIQUIDITY), chi phí hoaït ñoäng(COST), ruûi ro tín duïng thoâng qua tyû leä döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi treân toång tieàn cho vay (PROVLOAN), taêng tröôûng kinh teá (GDP), tyû leä laïm phaùt(INF) vaø möùc voán hoùa thò tröôøng (MC). Caùc chæ tieâu ño löôøng tyû suaát sinh lôøi taùc giaû söû duïng hai chæ tieâu ROE vaø ROA. Lyù do ñaây laø hai chæ tieâu cô baûn thöôøng ñöôïc söû duïng. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu Vôùi luaän vaên naøy, taùc giaû söû duïng phöông phaùp ñònh löôïng baèng caùch duøng moâ hình hoài quy vôùi caùc bieán ñoäc laäp laø caùc nhaân toá coù theå taùc ñoäng ñeán
3 tyû suaát sinh lôøi (size, capital, loan, deposit, liquidity, cost, provloan, GDP, INF, MC) vaø bieán phuï thuoäc laø ROA, ROE. Taùc giaû cuõng söû duïng phaàn meàm SPSS 16.0 ñeå hoã trôï chaïy soá lieäu, phaân tích söï aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng TMCP nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. 4. Muïc tieâu vaø caâu hoûi nghieân cöùu - Muïc tieâu nghieân cöùu + Xaùc ñònh caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng TMCP nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. + Đúc kết lý luận tổng quan về tác động của các nhân tố đến tỷ suất sinh lời NHTM. + Ñaùnh giaù möùc ñoä taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá ñoù ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng naøy. + Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá tích cöïc nhaèm gia taêng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng TMCP nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. - Caâu hoûi nghieân cöùu Ñeà taøi naøy taùc giaû seõ laøm roõ ba vaán ñeà: (1) Thöïc traïng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng TMCP nieâm yeát nhö theá naøo? (2) Nhöõng nhaân toá naøo aûnh höôûng ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng naøy? (3) Caàn nhöõng giaûi phaùp naøo ñeå naâng cao tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng TMCP nieâm yeát trong thôøi gian tôùi?
4 5. Keát caáu luaän vaên Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, luaän vaên goàm ba chöông vaø ñöôïc saép xeáp theo thöù töï nhö sau: Chöông 1: Toång quan caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán tyû suaát sinh lôøi ngaân haøng. Chöông 2: Phaân tích caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam. Chöông 3: Giaûi phaùp taêng cöôøng söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá tích cöïc nhaèm gia taêng tyû suaát sinh lôøi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam.
5 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN CAÙC NHAÂN TOÁ TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN TYÛ SUAÁT SINH LÔØI CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.1 Toång quan veà ngaân haøng thöông maïi 1.1.1 Khaùi nieäm veà ngaân haøng thöông maïi Coù raát nhieàu ñònh nghóa veà ngaân haøng thöông maïi • ÔÛ Myõ: “Ngaân haøng thöông maïi laø coâng ty kinh doanh tieàn teä, chuyeân cung caáp dòch vuï taøi chính vaø hoaït ñoäng trong ngaønh coâng nghieäp dòch vuï taøi chính haøng” • ÔÛ Phaùp: Ñaïo luaät ngaân haøng naêm 1941 cuõng ñaõ ñònh nghóa: “Ngaân haøng thöông maïi laø nhöõng xí nghieäp hay cô sôû maø ngheà nghieäp thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn baïc cuûa coâng chuùng döôùi hình thöùc kyù thaùc, hoaëc döôùi caùc hình thöùc khaùc vaø söû duïng taøi nguyeân ñoù cho chính hoï trong caùc nghieäp vuï veà chieát khaáu, tín duïng vaø taøi chính”. • ÔÛ Vieät Nam: Ngaân haøng thöông maïi laø toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn kí göûi töø khaùch haøng vôùi traùch nhieäm hoaøn traû vaø söû duïng soá tieàn ñoù ñeå cho vay, thöïc hieän nghieäp vuï chieát khaáu vaø laøm phöông tieän thanh toaùn. Theo phaùp leänh ngaân haøng naêm 1990 cuûa Vieät Nam: Ngaân haøng thöông maïi (NHTM) laø moät toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø nghieäp vuï thöôøng xuyeân vaø chuû yeáu laø nhaän tieàn göûi cuûa khaùch haøng vôùi traùch nhieäm hoaøn traû vaø söû duïng soá tieàn ñoù ñeå cho vay, chieát khaáu vaø laøm phöông tieän thanh toaùn. Coøn trong nghò ñònh soá 59/2009/NÑ-CP ngaøy 16/07/2009 ñònh nghóa: Ngaân haøng thöông maïi laø ngaân haøng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng
6 vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan vì muïc tieâu tyû suaát sinh lôøi theo quy ñònh cuûa Luaät caùc Toå chöùc tín duïng vaø caùc quy ñònh khaùc cuûa phaùp luaät Nhö vaäy, NHTM vöøa laø moät loaïi hình doanh nghieäp ñaëc bieät vöøa laø trung gian taøi chính trong heä thoáng taøi chính. 1.1.2 Chöùc naêng cuûa ngaân haøng thöông maïi trong neàn kinh teá NHTM coù boán chöùc naêng cô baûn: 1.1.2.1.Chöùc naêng trung gian taøi chính Ñaây laø chöùc naêng quan troïng nhaát cuûa NHTM. NHTM nhaän tieàn göûi vaø cho vay chính laø ñaõ thöïc hieän vieäc chuyeån tieàn tieát kieäm thaønh tieàn ñaàu tö. Nhöõng chuû theå dö thöøa voán cuõng coù theå tröïc tieáp ñaàu tö baèng caùch mua caùc coâng cuï taøi chính nhö: coå phieáu, traùi phieáu cuûa doanh nghieäp hoaëc chính phuû thoâng qua thò tröôøng taøi chính. Nhöng thò tröôøng taøi chính tröïc tieáp ñoâi khi khoâng ñem laïi hieäu quaû cao nhaát cho ngöôøi ñaàu tö vì: khoù tìm kieám thoâng tin, chi phí tìm kieám thoâng tin lôùn, chaát löôïng thoâng tin khoâng cao, chi phí giao dòch lôùn vaø phaûi coù söï truøng khôùp veà nhu caàu giöõa ngöôøi thöøa voán vaø ngöôøi thieáu voán veà soá löôïng, thôøi haïn... chính vì theá NHTM vôùi vai troø laø moät ñònh cheá taøi chính trung gian, ñöùng ra taäp trung nguoàn voán taïm thôøi nhaøn roãi töø caùc toå chöùc vaø caù nhaân trong neàn kinh teá ñeå ñieàu chuyeån cho caùc toå chöùc vaø caù nhaân coù nhu caàu veà voán, goùp phaàn ñieàu tieát nguoàn voán cho neàn kinh teá. Vôùi maïng löôùi giao dòch roäng khaép, caùc dòch vuï ña daïng, cung caáp thoâng tin nhieàu chieàu, hoaït ñoäng ngaøy caøng phong phuù, chuyeân moân hoaù vaøo töøng lónh vöïc, NHTM ñaõ thöïc söï giaûi quyeát ñöôïc nhöõng haïn cheá cuûa thò tröôøng taøi chính tröïc tieáp, goùp phaàn naâng cao hieäu quaû luaân chuyeån voán trong neàn kinh teá thò tröôøng.
7 1.1.2.2.Chöùc naêng trung gian thanh toaùn Thoâng qua chöùc naêng laøm trung gian taøi chính, NHTM laø ngöôøi quaûn lyù tieàn treân taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn cuûa khaùch haøng. Do ñoù, NHTM thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng trung gian thanh toaùn cho khaùch haøng. NHTM ñoùng vai troø laø moät toå chöùc trung gian thöïc hieän vieäc thanh toaùn, chi traû thay cho nhöõng khaùch haøng coù nhu caàu thanh toaùn qua ngaân haøng theo söï uûy nhieäm cuûa khaùch haøng. Caùc NHTM coøn cung caáp moät danh muïc phöông tieän thanh toaùn raát ña daïng vaø phong phuù: Seùc chuyeån tieàn, Seùc chuyeån khoaûn, theû tín duïng... Söï xuaát hieän cuûa caùc phöông tieän thanh toaùn naøy taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp deã daøng giao dòch thöông maïi, mua baùn haøng hoaù an toaøn, nhanh choùng, chi phí thaáp. 1.1.2.3.Chöùc naêng taïo tieàn Chöùc naêng taïo tieàn laø chöùc naêng cöïc kyø quan troïng cuûa NHTM. Chöùc naêng naøy ñöôïc theå hieän trong quaù trình NHTM caáp tín duïng cho neàn kinh teá vaø hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa NHTM. NHTM coù khaû naêng taïo ra moät löôïng tieàn treân taøi khoaûn tieàn göûi thanh toaùn cuûa khaùch haøng lôùn hôn raát nhieàu laàn so vôùi löôïng tieàn göûi ban ñaàu cuûa khaùch haøng. 1.1.2.4.Chöùc naêng cung caáp caùc dòch vuï taøi chính Ngoaøi caùc dòch vuï truyeàn thoáng laø huy ñoäng vaø cho vay, NHTM ngaøy nay coøn cung caáp moät danh muïc dòch vuï khaù ña daïng vaø phong phuù: dòch vuï thanh toaùn, dòch vuï moâi giôùi, baûo laõnh tö vaán baûo hieåm... Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, caùc loaïi dòch vuï ngaân haøng cuõng phaùt trieån vaø mang laïi nhieàu tieän ích cho khaùch haøng. Chöa bao giôø caùc dòch vuï taøi chính ngaân haøng laïi phaùt trieån nhö baây giôø, tyû troïng thu nhaäp töø thu phí dòch vuï ôû caùc ngaân haøng hieän ñaïi coù theå chieám tôùi 40-50% toång thu nhaäp cuûa ngaân haøng. Ñoàng thôøi vieäc phaùt trieån
8 caùc dòch vuï naøy cuõng laøm taêng hieäu quaû söû duïng voán, taêng chu chuyeån voán trong neàn kinh teá, laøm giaûm löôïng tieàn maët trong löu thoâng, do ñoù tieát kieäm ñöôïc chi phí in aán kieåm ñeám tieàn. Ngaøy nay trong ñieàu kieän caïnh tranh raát khoác lieät giöõa caùc ngaân haøng, vieäc ñöa ra caùc dòch vuï môùi laøm taêng tieän ích cho khaùch haøng laø moät yeáu toá ñeå caïnh tranh. Chính vì vaäy maø caùc ngaân haøng ngaøy nay raát tích cöïc ñaàu tö trang bò cô sôû vaät chaát, aùp duïng coâng ngheä thoâng tin, khoa hoïc kyõ thuaät vaøo hoaït ñoäng cuûa mình. Neáu caùc NHTM coù theå ñaùp öùng toát nhu caàu cuûa khaùch haøng veà dòch vuï, taïo ñöôïc uy tín vôùi khaùch haøng thì ñaây cuõng laø moät bieän phaùp, yeáu toá ñeå taêng khaû naêng huy ñoäng voán. 1.1.3 Caùc hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa ngaân haøng thöông maïi 1.1.3.1.Hoaït ñoäng huy ñoäng voán NHTM huy ñoäng voán döôùi caùc hình thöùc: Nhaän tieàn göûi cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân vaø caùc TCTD khaùc; phaùt haønh chöùng chæ tieàn göûi, traùi phieáu, vaø caùc giaáy tôø coù giaù khaùc; vay voán cuûa caùc TCTD hoaït ñoäng taïi Vieät Nam vaø nöôùc ngoaøi; vay voán ngaén haïn töø NHNN. 1.1.3.2. Hoaït ñoäng caáp tín duïng NHTM caáp tín duïng cho caùc toå chöùc, caù nhaân döôùi caùc hình thöùc: cho vay, chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc giaáy tôø coù giaù khaùc, baûo laõnh, cho thueâ taøi chính vaø caùc hình thöùc khaùc theo quy ñònh cuûa NHNN nhö bao thanh toaùn, taøi trôï nhaäp khaåu, taøi trôï xuaát khaåu, cho vay thaáu chi, cho vay theo haïn möùc tín duïng. Trong caùc hoaït ñoäng caáp tín duïng, cho vay laø hoaït ñoäng quan troïng vaø chieám tyû troïng lôùn nhaát.