Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại NH TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam trên địa bàn thành phố hồ chí minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu tổng quát của đề tài là phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Eximbank, qua đó nhằm đưa ra giải pháp thu hút khách hàng cá nhân gửi tiền tại Eximbank. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại NH TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam trên địa bàn thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO THẠCH DỤC VÀ TRƢƠNG ĐÀO THỤY TẠO NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM PHẠM THỊ KIỀU NGÂN PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NH TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Thành Phố Hồ Chí Minh- Năm 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM PHẠM THỊ KIỀU NGÂN PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NH TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG MÃ SỐ : 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học PGS.TS TRẦN HUY HOÀNG 2 Thành Phố Hồ Chí Minh- Năm 2013
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam khu vực Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu được thể hiện trong nội dung luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa từng được công bố trong các công trình nghiên cứu khác. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng 09 năm 2013 Phạm Thị Kiều Ngân
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ PHẦN MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề ................................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 2 2.1. Mục tiêu chung .................................................................................................... 2 2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................................... 2 3. Đối tượng và Phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 2 4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................ 3 4.1. Phương pháp thu thập số liệu ............................................................................... 3 4.2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................... 3 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ......................................................................................... 3 6. Cấu trúc đề tài ............................................................................................................. 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN .5 1.1. Tổng quan về huy động vốn của NHTM ................................................................. 5 1.1.1. Khái niệm huy động vốn ................................................................................... 5 1.1.2. Đặc điểm của vốn huy động .............................................................................. 5 1.1.3. Đối tượng của nghiệp vụ huy động vốn ............................................................ 6 1.1.4. Tầm quan trọng của nghiệp vụ huy động vốn ................................................... 6 1.1.5. Các sản phẩm huy động vốn đối với khách hàng cá nhân ................................ 7 1.2. Quyết định gửi tiền và Đặc điểm của khách hàng cá nhân ...................................... 8 1.2.1. Quyết định gửi tiền............................................................................................ 8 1.2.2. Đặc điểm tâm lý giao dịch của khách hàng cá nhân ........................................ 9 1.2.3. Đặc điểm giao dịch của khách hàng cá nhân ................................................... 9 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của các NHTM .................... 11 1.3.1. Yếu tố từ phía các NHTM ............................................................................... 11 1.3.2. Yếu tố từ phía khách hàng .............................................................................. 14 1.3.3. Yếu tố khách quan từ môi trường ................................................................... 17
1.4. Các nghiên cứu về các yếu tố tác động đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại NHTM ......................................................................................................... 18 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam .......................................................... 21 1.5.1. Nhận biết thương hiệu ..................................................................................... 21 1.5.2. Lợi ích tài chính .............................................................................................. 22 1.5.3. Phong cách phục vụ ........................................................................................ 23 1.5.4. Sản phẩm đa dạng ........................................................................................... 24 1.5.5.Giao dịch thuận tiện ....................................................................................... 24 1.5.6. Cảm giác an toàn ............................................................................................. 25 1.5.7. Được sự giới thiệu của người quen ................................................................. 25 1.6. Thiết kế nghiên cứu ................................................................................................ 26 1.6.1. Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 26 1.6.2. Quy trình nghiên cứu ...................................................................................... 30 1.7. Xây dựng thang đo của các yếu tố và thang đo quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân .................................................................................................................. 30 1.8. Phương pháp phân tích số liệu ............................................................................... 34 1.8.1. Phương pháp thu thập thông tin và cỡ mẫu .................................................... 34 1.8.2. Phương pháp phân tích dữ liệu ...................................................................... 35 1.8.3. Thống kê mô tả ............................................................................................... 35 1.8.4. Phân tích hệ số tin cậy Cronbach Alpha ......................................................... 35 1.8.5. Phân tích nhân tố khám phá EFA.................................................................... 36 1.8.6. Phương pháp kiểm định ANOVA ................................................................... 36 1.8.7. Phân tích hồi quy tuyến tính ........................................................................... 37 1.9. Kết luận chương 1 .................................................................................................. 37 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM ................38 2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam .............................. 38 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Eximbank .................................................... 38 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2009 - 2012 .................................... 40 2.2. Thưc trạng huy động tiền gửi khách hàng cá nhân tại Eximbank .......................... 43 2.2.1. Các sản phẩm tiền gửi của khách hàng cá nhân tại Eximbank ...................... 43 2.2.2. Tình hình huy động vốn phân theo loại tiền gửi ............................................ 44 2.2.3. Tình hình huy động vốn phân theo hình thức gửi .......................................... 45 2.2.4. Ưu thế nổi trội của các sản phẩm tiền gửi tại Eximbank ................................ 46 2.2.5. Đánh giá kết quả hoạt động huy động tiền gửi của khách hàng cá nhân tại Eximbank .................................................................................................................. 47 2.3. Kết quả nghiên cứu ................................................................................................ 54
2.3.1. Thống kê mẫu dữ liệu ..................................................................................... 54 2.3.2. Đánh giá thang đo ........................................................................................... 56 2.3.3. Phân tích hồi quy tuyến tính ........................................................................... 66 2.3.4. Phân tích sự khác biệt ..................................................................................... 70 2.4. Kết luận chương 2 .................................................................................................. 72 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP THU HÚT KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN GỬI TIỀN TẠI NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM.........................................................73 3.1. Kết luận .................................................................................................................. 73 3.2. Đ ng g p của nghiên cứu ...................................................................................... 74 3.3. Giải pháp nhằm thu hút khách hàng cá nhân gửi tiền tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam...................................................................................................... 75 3.3.1. Nhận biết thương hiệu ..................................................................................... 75 3.3.2. Sản phẩm đa dạng ........................................................................................... 78 3.3.3. Nhanh chóng và an toàn .................................................................................. 80 3.3.4. Thuận tiện về vị trí .......................................................................................... 81 3.4. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo ................................................................. 82 3.4.1. Hạn chế của nghiên cứu .................................................................................. 82 3.4.2. Định hướng cho các nghiên cứu tiếp theo....................................................... 83 3.5. Kết luận chương 3 .................................................................................................. 83 KẾT LUẬN CHUNG ............................................................................84 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................85 PHỤ LỤC ...............................................................................................86
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ACB Ngân Hàng Á Châu CTG Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam EFA Exploratory Factor Analysis EIB Ngân hàng Thương mại cổ phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam Eximbank Ngân hàng Thương mại cổ phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam GDP Tổng sản phẩm quốc nội KMO Kaiser- Meyer- Olkin MB Ngân hàng Quân Đội NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng Nhà Nước NHTM Ngân hàng thương mại NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần PGD Phòng giao dịch SACOMBANK Ngân Hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín TCTD Tổ chức tín dụng TECHCOMBANK Ngân hàng Kỹ Thương TMCP Thương mại cổ phần TNHH Trách nhiệm hữu hạn TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh VIETCOMBANK Ngân hàng Ngoại Thương VIF Variance Inflation Factor VNĐ Việt Nam đồng
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU BẢNG 2.1. Một số chỉ tiêu chủ yếu của Eximbank qua các năm................................. 40 BẢNG 2.2. Phân bố mẫu theo giới tính ........................................................................ 54 BẢNG 2.3. Phân bố mẫu theo độ tuổi .......................................................................... 54 BẢNG 2.4. Phân bố mẫu theo nghề nghiệp .................................................................. 55 BẢNG 2.5. Phân bố mẫu theo thu nhập ........................................................................ 55 BẢNG 2.6. Phân bố mẫu theo trình độ học vấn ........................................................... 55 BẢNG 2.7. Bảng t m t t Cronbach alpha của các thành phần ..................................... 58 BẢNG 2.8. KMO and Bartlett's Test – Lần 1 ............................................................... 59 BẢNG 2.9. Kết quả EFA của thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền - Lần 1 .................................................................................................................... 60 BẢNG 2.10. Tổng hợp kết quả 04 lần chạy EFA ........................................................ 61 BẢNG 2.11. Kết quả EFA của thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền ................................................................................................................ 61 BẢNG 2.12. Bảng đặt tên cho từng nh m yếu tố ........................................................ 64 BẢNG 2.13. Cronbach alpha của các khái niệm nghiên cứu ...................................... 65 BẢNG 2.14. Kết quả KMO and Bartlett's Test của biến quyết định gửi tiền ............. 66 BẢNG 2.15. Kết quả EFA của thang đo quyết định gửi tiền ...................................... 66 BẢNG 2.16. Bảng t m t t mô hình hồi quy-Lần 1 ..................................................... 67 BẢNG 2.17. Bảng t m t t mô hình hồi quy-Lần 2 ..................................................... 68
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ BIỂU ĐỒ 2.1. Huy động vốn cá nhân từ năm 2009 - 2012 ........................................... 41 BIỂU ĐỒ 2.2. Huy động vốn từ tổ chức kinh tế từ năm 2009 - 2012 ........................... 41 BIỂU ĐỒ 2.3. Lợi nhuận trước thuế của Eximbank năm 2009-2012 ............................ 43 BIỂU ĐỒ 2.4. Huy động vốn phân theo loại tiền gửi .................................................... 44 BIỂU ĐỒ 2.5. Huy động vốn theo hình thức gửi ........................................................... 45
PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: Dàn bài thảo luận tay đôi ........................................................................ 86 PHỤ LỤC 2: Danh sách tham gia thảo luận tay đôi..................................................... 89 PHỤ LỤC 3: Bảng tổng kết các biến quan sát đo lường 07 yếu tố .............................. 92 PHỤ LỤC 4: Bảng câu hỏi nghiên cứu định lượng...................................................... 95 PHỤ LỤC 5: Bảng kết quả Cronbach alpha lần 1 ........................................................ 99 PHỤ LỤC 6: Bảng kết quả Cronbach alpha lần 2 ...................................................... 100 PHỤ LỤC 7: EFA Lần 1 ............................................................................................ 102 PHỤ LỤC 8: EFA Lần 2 ............................................................................................ 104 PHỤ LỤC 9: EFA Lần 3 ............................................................................................ 107 PHỤ LỤC 10: EFA Lần 4 ............................................................................................ 109 PHỤ LỤC 11: EFA của biến Quyết định gửi tiền ........................................................ 111 PHỤ LỤC 12: Phân tích sự khác biệt: Giữa nam và nữ đến quyết định gửi tiền ......... 111 PHỤ LỤC 13: Phân tích sự khác biệt: Giữa độ tuổi khác nhau đối với quyết định gửi tiền .............................................................................................................. 112 PHỤ LỤC 14: Phân tích sự khác biệt: Giữa những người c nghề nghiệp khác nhau đối với quyết định gửi tiền ..................................................................................................... 112 PHỤ LỤC 15: Phân tích sự khác biệt: Giữa những người c thu nhập khác nhau đối với quyết định gửi tiền ........................................................................................................... 113 PHỤ LỤC 16: Phân tích sự khác biệt: Giữa trình độ học vấn với quyết định gửi tiền 113
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Đồng hành cùng sự phát triển của hệ thống Ngân hàng và chất lượng dịch vụ Ngân hàng là nhu cầu thị hiếu của khách hàng ngày càng cao.Vấn đề lớn đặt ra cho các nhà quản trị là: Làm sao để thu hút lại nguồn khách hàng đã mất, giữ khách hàng hiện tại và tìm kiếm khách hàng cho tương lai? Từ vấn đề lớn này đòi hỏi các nhà quản trị phải cố g ng tiếp cận các kiến thức về Marketing hiện đại cũng như tìm hiểu về nhu cầu thị trường và tiến hành các hoạt động nghiên cứu tìm hiểu về hành vi người tiêu dùng để kịp thời và n m b t được nhu cầu của khách hàng cũng như những điều gì được khách hàng quan tâm khi quyết định lựa chọn ngân hàng để giử tiền. Thực tế cũng c nhiều học giả quan tâm đến vấn đề này và cũng đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện, nhưng các nghiên cứu này chủ yếu đề cập đến việc “đánh giá sự hài lòng về chất lượng dịch vụ Ngân hàng” hay “các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn Ngân hàng” của hệ thống NHTM Việt Nam n i chung. Riêng đề tài này, tác giả nghiên cứu riêng cho Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất Nhập Việt Nam (Eximbank) khu vực TP.HCM, thông qua bài nghiên cứu nhằm tìm hiểu các yếu tố cũng như mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tác động đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Eximbank . Với những lý do trên, tác giả quyết định chọn đề tài nghiên cứu " Phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam khu vực Thành phố Hồ Chí Minh ". Kết quả nghiên cứu và các hàm ý có thể giúp các nhà quản trị Eximbank đưa ra các giải pháp thích hợp nhằm duy trì và thu hút thêm lượng khách hàng mới đến với Ngân hàng. Cuối cùng, thông qua bài nghiên cứu tác giả hy vọng sẽ nhận được nhiều ý kiến bổ sung để vấn đề nghiên cứu được hoàn thiện hơn.
2 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Mục tiêu tổng quát của đề tài là phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Eximbank, qua đ nhằm đưa ra giải pháp thu hút khách hàng cá nhân gửi tiền tại Eximbank. 2.2. Mục tiêu cụ thể Phân tích thực trạng về huy động tiền gửi của khách hàng cá nhân tại Eximbank. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Eximbank trên địa bàn TP.HCM. Đo lường mức độ tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tại Eximbank. Đề xuất các giải pháp giúp thu hút khách hàng cá nhân gửi tiền tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam. 3. Đối tƣợng và Phạm vi nghiên cứu Tác giả dựa trên cơ sở mục tiêu nghiên cứu như trên để xác định đối tượng khảo sát là khách hàng cá nhân đã và đang c giao dịch giử tiền tại Eximbank trong thời gian 01 năm trở lại đây, giới hạn về mặt thời gian như vậy nhằm thu thập được thông tin mẫu mang tính đại diện cao hơn . Tuy nhiên, do có sự hạn chế về thời gian và chi phí thực hiện nên tác giả chọn khu vực Thành phố Hồ Chí Minh làm phạm vi nghiên cứu vì đây là trung tâm thương mại dịch vụ của cả nước, dân số đông nhất, tập trung nhiều Chi nhánh, PGD nhất của toàn hệ thống Eximbank. Do đ , đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu của đề tài như sau: Đối tƣợng nghiên cứu: các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Eximbank. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài này tập trung điều tra, nghiên cứu tại Eximbank khu vực TPHCM
3 4. Phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu Phỏng vấn trực tiếp : thảo luận tay đôi. Chọn mẫu trả lời bảng câu hỏi khảo sát. 4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Nghiên cứu này được thực hiện thông qua 2 bước chính: nghiên cứu sơ bộ thông qua phương pháp định tính, nghiên cứu chính thức thông qua phương pháp định lượng. Nghiên cứu sơ bộ thông qua phương pháp định tính với kỹ thuật thảo luận tay đôi. Mục đích của nghiên cứu này là dùng để điều chỉnh và bổ sung các biến quan sát đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn Eximbank để gửi tiền của khách hàng cá nhân. Kết quả của nghiên cứu sơ bộ này sẽ là một bảng câu hỏi sẵn sàng cho nghiên cứu chính thức. Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, sử dụng kỹ thuật phỏng vấn trực tiếp khách hàng thông qua bảng câu hỏi để thu thập thông tin từ các khách hàng đã và đang c giao dịch giử tiền tại Eximbank trong thời gian 01 năm trở lại đây. Thông tin thu thập sẽ được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0. Thang đo sau khi được đánh giá bằng phương pháp hệ số tin cậy Cronbach alpha và phân tích nhân tố EFA sẽ được sử dụng phương pháp hồi quy để đo lường mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến quyết định của khách hàng. 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Kết quả nghiên cứu sẽ chỉ ra được các nhóm yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Eximbank, đồng thời kết quả nghiên cứu cũng đánh giá được mức độ ảnh hưởng của chúng để làm cơ sở tham khảo giúp Eximbank có
4 chiến lược đầu tư hiệu quả nhằm duy trì khách hàng cũ và thu hút thêm nhiều khách hàng mới trong việc phát triển thị trường tiền gửi của mình. Hơn nữa, nghiên cứu này cũng sẽ đ ng vai trò như một tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu có liên quan đến những điều khách hàng mong đợi khi chọn một ngân hàng hay một tổ chức tài chính để sử dụng các sản phẩm dịch vụ tài chính tại Việt Nam. 6. Cấu trúc đề tài Nội dung của đề tài bao gồm 3 chương. Cụ thể như sau: + Chương 1: Tổng quan về các yếu tố ảnh hưỏng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân. + Chương 2: Thực trạng các yếu tố ảnh hưỏng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam. + Chương 3: Giải pháp thu hút khách hàng cá nhân gửi tiền tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam trên địa bàn TP.HCM. Vì thời gian và kinh nghiệm còn hạn chế, trong quá trình nghiên cứu không thể tránh khỏi sai s t. Rất mong sự đ ng g p của thầy cô và các bạn để bài nghiên cứu được hoàn chỉnh hơn. Xin chân thành cảm ơn.
5 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN 1.1. Tổng quan về huy động vốn của NHTM 1.1.1. Khái niệm huy động vốn Huy động vốn là việc Ngân hàng sử dụng uy tín, chất lượng dịch vụ để thu hút tiền gửi của cá nhân, tổ chức c vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế theo nguyên t c hoàn trả và có lãi. Vốn huy động là nguồn vốn quan trọng đối với mỗi ngân hàng và chiếm một tỷ lệ lớn trong tổng nguồn vốn Ngân hàng. Nguồn vốn này thực chất là tài sản của các chủ sở hữu mà ngân hàng đang tạm thời quản lý và sử dụng, đây là nguồn tiền đang nhàn rỗi của xã hội được ngân hàng huy động để tạo nên nguồn vốn cung cấp cho nền kinh tế. 1.1.2. Đặc điểm của vốn huy động Vốn huy động trong NHTM chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn của NHTM, các NHTM hoạt động được chủ yếu nhờ vào nguồn vốn này. Vốn huy động về mặt lý thuyết là một nguồn vốn không ổn định, vì khách hàng c thể rút tiền của họ mà không bị ràng buộc – chính vì đặc điểm này mà các NHTM phải cần duy trì một khoản “ dự trữ thanh khoản” để sẵn sàng đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng. Có chi phí sử dụng vốn tương đối cao và chiếm tỷ trọng chi phí đầu vào rất lớn trong hoạt động kinh doanh của các NHTM. Đây là nguồn vốn c tính cạnh tranh gay g t giữa các ngân hàng. Vốn huy động chỉ được sử dụng trong các hoạt động tín dụng và bảo lãnh, các NHTM không được sử dụng vốn này để đầu tư.
6 1.1.3. Đối tƣợng của nghiệp vụ huy động vốn Ngân hàng huy động từ nhiều nguồn khác nhau: các bộ phận dân cư, công ty kinh doanh, các công ty tài chính, cơ quan chính quyền, kho bạc nhà nước, các TCTD nước ngoài, người nước ngoài… Trong đ , các NHTM thường chú trọng nhiều đến hai nguồn vốn chủ yếu: tiền gửi của các tổ chức kinh tế và tiền gửi dân cư. Các tổ chức kinh tế thường giao dịch với ngân hàng thông qua việc mở tài khoản tiền gửi thanh toán để được cung cấp các dịch vụ thanh toán qua ngân hàng, dịch vụ ngân quỹ và tiền gửi c kỳ hạn. Ngược lại, khách hàng thuộc tầng lớp dân cư, hoạt động giao dịch chủ yếu với ngân hàng thông qua tài khoản cá nhân và tiền gửi tiết kiệm chiếm tỷ trọng lớn. 1.1.4. Tầm quan trọng của nghiệp vụ huy động vốn Nghiệp vụ huy động vốn tuy không mang lại lợi nhuận trực tiếp cho ngân hàng nhưng n là nghiệp vụ rất quan trọng đối với ngân hàng cũng như đối với khách hàng. a. Đối với NHTM Nghiệp vụ huy động vốn mang lại nguồn vốn cho ngân hàng thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh khác: tín dụng, đa dạng hoá các sản phẩm, dịch vụ, phát triển khoa học công nghệ ngân hàng… Mặc khác, thông qua nghiệp vụ này NHTM c thể đo lường được sự tín nhiệm, uy tín của khách hàng đối với ngân hàng. Qua đ , c những giải pháp đẩy mạnh hoạt động huy động vốn để giữ vững và mở rộng quan hệ với khách hàng. Chính nghiệp vụ huy động vốn g p phần giải quyết “đầu vào” của ngân hàng. b. Đối với khách hàng Nghiệp vụ huy động vốn cung cấp cho khách hàng một kênh đầu tư, làm cho tiền của họ sinh lợi bằng cách gửi tiền vào ngân hàng, được hưởng lãi. Từ đ , tạo điều kiện cho họ tăng khả năng tiêu dùng trong tương lai. Qua nghiệp vụ huy động vốn, ngân hàng cung cấp cho khách hàng một nơi an toàn để cất trữ, tích lũy vốn tạm thời nhàn rỗi đồng thời giúp cho khách hàng c cơ hội tiếp cận các dịch vụ, đặc biệt dịch vụ thanh toán qua ngân hàng, dịch vụ tín dụng khi họ cần vốn cho sản xuất hoặc cho tiêu
7 dùng và dịch vụ ủy thác thu hộ, chi hộ giúp họ tiết kiệm thời gian, chi phí vận chuyển, nhân lực và vật lực. 1.1.5. Các sản phẩm huy động vốn đối với khách hàng cá nhân a. Tiền gửi thanh toán Đây là loại tiền gửi không kỳ hạn khách hàng c thể rút bất cứ lúc nào không cần báo trước cho ngân hàng. Mục đích gửi tiền không vì mục đích lợi nhuận mà chủ yếu để an toàn, tiện lợi và ngân hàng phục vụ trung gian thanh toán trong giao dịch này, do vậy thường ngân hàng không trả lãi hoặc trả lãi rất thấp khoản tiền gửi này. Nguồn vốn này tăng cao nếu ngân hàng thực hiện tốt các dịch vụ thanh toán, giao dịch tiện lợi và c hệ thống kho an toàn. b. Tiền gửi có kỳ hạn Các tổ chức và cá nhân có thu nhập tạm thời chưa sử dụng đến trong một thời gian nhất định có thể gửi vào ngân hàng dưới hình thức tiền gửi có kỳ hạn. Đối với loại tiền gửi này, người gửi vào chỉ được rút ra khi đến hạn. Nếu khách hàng rút trước hạn thì ngân hàng không trả lãi cho số tiền gửi này hoặc trả lãi không kỳ hạn do ngân hàng khuyến khích khách hàng gửi tiền. Lãi suất được quy định phù hợp theo từng thời gian gửi với nguyên t c thời hạn càng dài lãi suất tiền gửi càng cao và như thế nguồn vốn này được ngân hàng chủ động sử dụng cho tính chất ổn định của nó. c. Tiền gửi tiết kiệm Đây là loại tiền gửi của các tổ chức dân cư gửi vào ngân hàng với mục đích tích lũy và được hưởng lãi, khách hàng gửi sẽ được ngân hàng cấp một sổ tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi… + Tiết kiệm không kỳ hạn  Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn được thiết kế dành cho đối tượng khách hàng cá nhân hoặc tổ chức, có tiền tạm thời nhàn rỗi muốn gửi ngân hàng
8 vì mục tiêu an toàn và sinh lợi nhưng không thiết lập được kế hoạch sử dụng tiền gửi trong tương lai.  Với sổ tiết kiệm tiền gửi không kỳ hạn, khách hàng có thể gửi và rút tiền bất cứ lúc nào trong giờ giao dịch. + Tiết kiệm có kỳ hạn  Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn được thiết kế dành cho khách hàng cá nhân và tổ chức có nhu cầu gửi tiền vì mục tiêu an toàn, sinh lợi và thiết lập được kế hoạch sử dụng tiền trong tương lai.  Đối với tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn khách hàng chỉ được rút tiền gửi theo đúng kỳ hạn đã cam kết, không được phép rút tiền trước hạn. Tuy nhiên, để khuyến khích và thu hút khách hàng gửi tiền đôi khi ngân hàng cho phép khách hàng được rút tiền gửi trước hạn nếu có nhu cầu, nhưng khi đ khách hàng bị mất tiền lãi hoặc chỉ được trả lãi theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn. d. Các hình thức huy động vốn khác Kỳ phiếu: là giấy nhận nợ của ngân hàng phát hành với mục đích đáp ứng nhu cầu vốn kinh doanh trong một khoản thời gian thường dưới 12 tháng với mức lãi suất thích hợp. Tiền lãi của kỳ phiếu được trả trước, định kỳ hoặc trả khi đáo hạn. Trái phiếu: Là giấy nhận nợ do ngân hàng phát hành, cam kết trả người mua trái phiếu số vốn đã huy động cùng với một khoản lãi tương ứng sau một thời gian nhất định tối thiểu là 12 tháng. Tiền lãi được trả ngay khi gửi, định kỳ hoặc khi đáo hạn…, gốc được hoàn trả lại cho người có trái phiếu ở thời điểm đáo hạn. 1.2. Quyết định gửi tiền và Đặc điểm của khách hàng cá nhân 1.2.1. Quyết định gửi tiền Quyết định gửi tiền là quyết định của một khách hàng chấp nhận sử dụng một sản phẩm huy động vốn của ngân hàng bằng việc ký vào yêu cầu gửi tiết kiệm để xác lập
9 một hợp đồng tiền gửi trong đ khách hàng giao cho ngân hàng số tiền nhất định của mình cho ngân hàng và sau đ ngân hàng giao cho khách hàng sổ, thẻ hoặc một hình thức giấy tờ tương đương chứng minh quyền sở hữu của khách hàng đ đối với số tiền đã gửi tại ngân hàng, đồng thời ngân hàng cam kết hoàn trả gốc, lãi đúng hạn theo lãi suất được thiết lập tại thời điểm gửi tiền. 1.2.2. Đặc điểm tâm lý giao dịch của khách hàng cá nhân Nhìn chung khách hàng cá nhân c những đặc điểm tâm lý giao dịch như sau: + Mang nặng tâm lý ngại rủi ro khi giao dịch tiền bạc với ngân hàng. + Mang nặng tâm lý ngại phiền phức khi giao dịch tiền bạc với ngân hàng. + Ngại giao dịch với ngân hàng sẽ lộ thông tin về thu nhập đối với người c thu nhập cao. + Mặc cảm không dám giao dịch với ngân hàng đối với người c thu nhập không cao. Hiểu được tâm lý giao dịch trên đây của khách hàng sẽ giúp ngân hàng c chính sách thích hợp để thu hút khách hàng cá nhân đến giao dịch với ngân hàng. 1.2.3. Đặc điểm giao dịch của khách hàng cá nhân Mỗi đối tượng khách hàng dù cá nhân hay doanh nghiệp đều c những đặc điểm giao dịch riêng nhất định, dựa vào đ ngân hàng mới thiết kế và cung cấp những sản phẩm và dịch vụ đặc thù phù hợp với nhu cầu của từng đối tượng khách hàng. Riêng đối với khách hàng cá nhân c những đặc điểm giao dịch như sau: + Khách hàng cá nhân chiếm số lượng khách hàng đông thể hiện qua con số hồ sơ giao dịch và số lượng tài khoản rất lớn. Mỗi khách hàng khi đến giao dịch với ngân hàng c thể cùng một lúc mở nhiều tài khoản tiền gửi khác nhau như: tài khoản tiền gửi thanh toán, sổ tiết kiệm c kỳ hạn hoặc không c kỳ hạn bằng tiền đồng hay ngoại tệ với nhiều kỳ hạn khác nhau : 1, 2, 3, 6, 12 hay 36 tháng.
10 Điều này đã làm tăng số lượng tài khoản giao dịch của khách hàng cá nhân lên rất nhiều so với đối tượng khách hàng doanh nghiệp. + Doanh số mỗi giao dịch không lớn vì khách hàng cá nhân có trị giá tiền tích lũy không cao, nguồn thu nhập chủ yếu là từ lương, cho thuê nhà, tiền lương hưu, tích c p hoặc từ kinh doanh…. tuy nhiên kỳ hạn gửi c thể dài hơn để được hưởng lãi suất cao khi khoản tiền nhàn rỗi chưa c mục đích sử dụng cụ thể. + Mặc dù doanh số mỗi giao dịch không lớn nhưng nhu cầu của khách hàng cá nhân rất đa dạng: để xác định nhu cầu phù hợp cho từng đối tượng khách hàng cá nhân, ta c thể chia làm hai nh m chính: nh m c thu nhập cao và c tích luỹ và nh m c thu nhập chưa cao và chưa c tích luỹ.  Nhóm có thu nhập cao và c tích luỹ tập trung vào các đối tượng như là cán bộ quản lý cấp cao làm việc cho các công ty nước ngoài hay các doanh nghiệp Việt Nam làm ăn hiệu quả, các doanh nhân thành đạt, cán bộ công chức nghỉ hưu, các nghệ sĩ thành danh hoạt động trong lĩnh vực văn hoá nghệ thuật…Đặc điểm của nh m khách hàng này là họ c nhu cầu tiền gửi hoặc đầu tư lâu dài, ổn định, c thể chấp nhận rủi ro để đạt lãi suất cao. Do đ sản phẩm tiền gửi phù hợp với đối tượng này c thể là tiền gửi tiết kiệm dài hạn, kỳ phiếu, trái phiếu hoặc cổ phiếu do ngân hàng phát hành.  Nh m c thu nhập chưa cao và chưa c tích luỹ tập trung chủ yếu vào các đối tượng công nhân, viên chức, người làm công c mức lương không cao nhưng ổn định. Đặc điểm của nh m khách hàng này là c thu nhập ổn định mặc dù không cao nhưng c nhu cầu gửi tiền vì mục đích giao dịch, an toàn và sử dụng các dịch vụ tiện ích khác của ngân hàng. Sản phẩm huy động vốn thích hợp với đối tượng khách hàng này c thể là tài khoản tiền gửi cá nhân qua tài khoản tiền lương hoặc sử dụng tiện ích khác như ATM, thanh toán tiền điện nước, điện thoại qua ngân hàng. Ngoài ra, các sản phẩm tiền gửi tiết kiệm ng n hạn khác cũng thích hợp với đối tượng khách hàng này.