BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
LÊ SONG TÙNG THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐẠI LÝ HÀNG HẢI VIỆT NAM TRƯỚC TÌNH HÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2006
- 1 - MUÏC LUÏC
Lôøi môû ñaàu
Trang
Chöông 1: Toång quan veà dòch vuï haøng haûi vaø vaán ñeà töï do hoùa thöông maïi 01
1.1. Moät soá khaùi nieäm 01
1.1.1 Moät soá khaùi nieäm veà ngaønh dòch vuï ñaïi lyù haøng haûi 01
1.1.2 Ngaønh dòch vuï moâi giôùi haøng haûi 03
1.2 Moät soá hoïc thuyeát veà töï do hoùa thöông maïi vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá 05
1.2.1 Lyù thuyeát lôïi theá so saùnh cuûa David Ricardo 05
1.2.2 Lyù thuyeát haøm löôïng caùc yeáu toá saûn xuaát cuûa Hecksher-Ohlin (H-O) 06
1.2.3 Lyù thuyeát caùc giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá cuûa Rostow 06
1.2.4 Lyù thuyeát veà khaû naêng caïnh tranh quoác gia- moâ hình kim cöông cuûa
Michaele. 08
1.3 Loä trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa ngaønh haøng haûi Vieät Nam vaø nhöõng
ñaùnh giaù veà maët lyù thuyeát söï taùc ñoäng cuûa vieäc Vieät Nam gia nhaäp WTO tôùi
ngaønh dòch vuï haøng haûi 09
1.3.1 Moät soá vaán ñeà trong quaù trình hoäi nhaäp 09
1.3.2 Loä trình hoäi nhaäp cuûa ngaønh haøng haûi Vieät Nam vaø caùc cam keát cuûa
ngaønh dòch vuï haøng haûi khi gia nhaäp toå chöùc WTO 10
1.3.3 Taùc ñoäng cuûa vieäc Vieät Nam gia nhaäp WTO tôùi ngaønh dòch vuï haøng haûi 16
1.4 Baøi hoïc töï do hoùa thöông maïi ngaønh dòch vuï haøng haûi cuûa moät soá nöôùc 18
1.4.1 Kinh nghieäm cuûa Malaysia 18
1.4.2 Kinh nghieäm cuûa Singapore 20
1.4.3 Kinh nghieäm cuûa Trung Quoác 20
Keát luaän chöông 1 21
Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ñaïi lyù haøng haûi Vieät 22 Nam tröôùc xu theá hoäi nhaäp 22 2.1 Giôùi thieäu veà Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam (Vosa Group)
2.1.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Ñaïi Lyù Haøng Haûi Vieät Nam 22
- 2 -
2.1.2 Ngaønh ngheà kinh doanh cuûa Ñaïi Lyù Haøng Haûi Vieät Nam 23
2.1.3 Boä maùy toå chöùc quaûn lyù vaø nhaân söï cuûa Ñaïi Lyù Haøng Haûi Vieät Nam 24
2.2 Ñaùnh giaù toång quaùt veà thöïc traïng ngaønh haøng haûi Vieät Nam tröôùc tình hình
môùi 25
2.2.1 Boái caûnh thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá 25
2.2.2 Thöïc traïng ngaønh vaän taûi bieån Vieät Nam tröôùc boái caûnh hoäi nhaäp 26
2.3 Ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa thôøi gian qua 33
2.3.1 Thò tröôøng vaø ñoái thuû caïnh tranh 33
2.3.2 Thöïc traïng coâng taùc saûn xuaát kinh doanh trong thôøi gian qua 36
2.3.3 Hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc ngaønh ngheà chính 38
2.4 Nhöõng khoù khaên vaø thuaän lôïi cuûa Vosa tröôùc quaù trình hoäi nhaäp quoác teá vaø töï
do hoùa thöông maïi ngaønh dòch vuï haøng haûi 46
2.4.1 Nhöõng thuaän lôïi vaø taùc ñoäng tích cöïc 46
2.4.2 Nhöõng khoù khaên vaø taùc ñoäng tieâu cöïc 48
Keát luaän chöông 2 52
Chöông 3: Giaûi phaùp cô baûn cho vieäc ñònh höôùng phaùt trieån Ñaïi lyù Haøng Haûi Vieät Nam (Vosa) tröôùc tình hình hoäi nhaäp quoác teá 3.1 Moät soá giaûi phaùp cho ngaønh haøng haûi Vieät Nam
53 53
3.2 Giaûi phaùp cô baûn cho vieäc ñònh höôùng phaùt trieån Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam
(Vosa) tröôùc tình hình hoäi nhaäp quoác teá vaø töï do hoùa thöông maïi ngaønh dòch vuï
haøng haûi 57
3.2.1 Nhöõng giaûi phaùp chung cho chieán löôïc phaùt trieån cuûa Vosa Group 57
3.2.2 Nhöõng giaûi phaùp cuï theå cho söï phaùt trieån cuûa Vosa trong thôøi gian tôùi 59
64 3.3 Moät soá kieán nghò boå sung
68 Keát luaän chöông 3
KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC
- 3 -
Danh muïc caùc kyù hieäu, chöõ vieát taét:
1. DWT:Deadweight tonnage: troïng taûi toaøn phaàn
2.ESCAP: Uûy ban Kinh teá vaø xaõ hoäi khu vöïc chaâu AÙ Thaùi Bình Döông
3. FIATA: hieäp hoäi quoác teá nhöõng ngöôøi giao nhaän
4. GRT: Gross Register Tonnage: troïng taûi taán (tính cho taøu)
5.IATA: International Air Transportation Assosiation: hieäp hoäi vaän taûi haøng khoâng
quoác teá.
6. MT: meùt taán (tính cho taøu)
7. MOL: haõng taøu Mitsui O.S.K Lines Nhaät Baûn
8. MISC: haõng taøu vaän taûi bieån quoác teá Malaysia
9. NYK: haõng taøu Nippon Yusen Kaisha cuûa Nhaät Baûn
10. SXKD: saûn xuaát kinh doanh
11. SYMS: haõng taøu Shangdong Yangtai cuûa Trung Quoác
12.TEU: Twenty-foot Equivalent Unit, ñôn vò tính container
13. THL: taán haûi lyù
14. TP.HCM: Thaønh phoá Hoà Chí Minh
15. VOSA: Vieät Nam Ocean Shipping Agency
16. VINALINES: Toång Coâng ty Haøng haûi Vieät Nam
17. VIFFAS: hieäp hoäi giao nhaän kho vaän Vieät Nam
18. UNCTAD: toå chöùc Thöông maïi vaø Phaùt trieån Lieân Hôïp Quoác
19. WTO: Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi
- 4 -
Danh muïc caùc baûng, bieåu :
1. Baûng 1: Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Vieät Nam trong thôøi gian qua
2. Baûng 2 :Toång keát tình hình hoaït ñoäng SXKD cuûa Vosa töø naêm 2001 - 2005
3. Baûng 3: Toång hôïp soá lieäu ñaïi lyù taøu haøng rôøi töø 2002 -2005
4. Baûng 4: Toång hôïp soá lieäu ñaïi lyù taøu container töø 2002 -2005
5. Baûng 5: Baùo Caùo Doanh Thu Boä Phaän Ñaïi Lyù Vaän Taûi Naêm 2002-2005
6. Baûng 6: Toång keát tình hình nhaäp xuaát haøng hoùa cuûa ñaïi lyù liner töø 2002-2005
7. Baûng 7: Toång keát soá taøu Vosa laøm dòch vuï kieåm ñeám töø 2002-2005
8. Baûng 8: Cô caáu doanh thu cuûa töøng dòch vuï trong toång doanh thu cuûa Vosa
(2002-2005)
Danh muïc caùc hình veõ, ñoà thò:
1. Bieåu ñoà1: Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam töø 2000-2005
2. Bieåu ñoà 2: keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa töø naêm 2001-2005
3. Bieåu ñoà 3: Keát quaû ñaïi lyù taøu rôøi töø naêm 2002-2005
4. Bieåu ñoà 4: Keát quaû ñaïi lyù container töø naêm 2002-2005
5. Bieåu ñoà 5:Doanh thu boä phaän Ñaïi lyù vaän taûi naêm 2002-2005
6. Bieåu ñoà 6: Keát quaû hoaït ñoäng kieåm ñeám taøu cuûa Vosa töø 2002-2005
- 5 -
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
1. Söï caàn thieát cuûa vaán ñeà nghieân cöùu
Vaøo thôøi ñieåm cuoái naêm 2006 Vieät Nam lieân tieáp ñoùn nhaän hai söï kieän lôùn
ñoù laø: sau hôn 11 naêm noã löïc, cuoái cuøng Vieät Nam ñaõ trôû thaønh thaønh vieân chính
thöùc cuûa Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO) vaøo ngaøy 07/11/2006 vaø söï kieän
Hoäi nghò APEC ñöôïc toå chöùc thaønh coâng toát ñeïp taïi Vieät Nam. Coù theå noùi, moät
vaän hoäi môùi ñaõ ñöôïc môû ra vôùi söï höùa heïn moät töông lai phoàn vinh vaø thònh vöôïng
cho Vieät Nam. Tuy nhieân beân caïnh nhöõng cô hoäi, caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi
chung vaø ngaønh dòch vuï haøng haûi noùi rieâng seõ gaëp raát nhieàu khoù khaên, thaùch thöùc
do söï caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi. Laø moät trong nhöõng ñôn vò
ñöùng ñaàu trong caùc doanh nghieäp dòch vuï haøng haûi cuûa Toång Coâng ty Haøng haûi
Vieät Nam, Vosa Group seõ phaûi chòu nhieàu aùp löïc sau quaù trình hoäi nhaäp vaø töï do
hoùa thöông maïi ngaønh dòch vuï haøng haûi.
Hoäi nhaäp kinh teá laø xu theá baét buoäc cuûa neàn kinh teá Vieät Nam, vì vaäy ñeå coù
theå ñöùng vöõng, duy trì vaø phaùt trieån hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa ngaønh,
Vosa caàn phaûi nhìn thaúng vaøo tình hình thöïc teá vaø ñeà ra nhöõng giaûi phaùt thieát thöïc
nhaèm ñònh höôùng cho söï phaùt trieån cuûa doanh nghieäp naøy trong thôøi gian tôùi. Coù
nhö vaäy, Vosa Group môùi coù theå trôû thaønh moät doanh nghieäp dòch vuï haøng haûi
Vieät Nam coù ñaày ñuû naêng löïc, söï töï tin ñeå phaùt trieån vaø caïnh tranh vôùi caùc ñoái thuû
trong vaø ngoaøi nöôùc.
Chính vì nhöõng lyù do treân maø toâi choïn ñeà taøi “TThhööïïcc ttrraaïïnngg vvaaøø ggiiaaûûii pphhaaùùpp
pphhaaùùtt ttrriieeåånn ÑÑaaïïii llyyùù HHaaøønngg hhaaûûii VViieeäätt NNaamm ttrrööôôùùcc ttììnnhh hhììnnhh hhooääii nnhhaaääpp kkiinnhh tteeáá qquuooáácc tteeáá ”
ñeå nghieân cöùu trong luaän vaên Thaïc só kinh teá cuûa mình.
2. Muïc ñích vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Ñeà taøi naøy nhaèm muïc ñích giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà sau:
- Khaùi quaùt tình hình cuûa ngaønh dòch vuï haøng haûi Vieät Nam tröôùc quaù trình hoäi
nhaäp quoác teá vaø aûnh höôûng cuûa vieäc gia nhaäp WTO
- 6 -
- Thöïc traïng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam;
nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam tröôùc quaù trình hoäi
nhaäp vaø töï do thöông maïi ngaønh dòch vuï haøng haûi.
- Moät soá giaûi phaùp ñònh höôùng söï phaùt trieån cuûa Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam ñeå
tieáp tuïc laø moät trong nhöõng doanh nghieäp ñöùng ñaàu trong ngaønh dòch vuï haøng haûi
cuûa Vieät Nam, coù khaû naêng caïnh tranh vôùi caùc ñoái thuû trong vaø ngoaøi nöôùc sau khi
Vieät Nam gia nhaäp WTO vaø thöïc hieän loä trình môû cöûa ngaønh dòch vuï haøng haûi.
Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Ñoái töôïng nghieân cöùu: Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa Group (Ñaïi
lyù haøng haûi Vieät Nam)
Phaïm vi nghieân cöùu: Do noäi dung nghieân cöùu bao goàm nhieàu maët neân ñeà taøi chæ giôùi haïn vaøo vieäc
phaân tích, ñaùnh giaù caùc yeáu toá töø naêm 2002-2005 bao goàm:
- Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa Group töø naêm 2002 -2005;
- Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc trong thôøi gian qua;
- Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên tröôùc quaù trình hoäi nhaäp;
- Neâu ra ñònh höôùng phaùt trieån Vosa trong thôøi gian tôùi.
3. Phöông phaùp nghieân cöùu:
- Phaân tích vaø thu thaäp caùc taøi lieäu, vaên baûn, soá lieäu lieân quan ñeán ngaønh
dòch vuï haøng haûi cuûa Toång Coâng ty Haøng haûi Vieät Nam vaø Vosa Group döôùi goùc
ñoä döïa treân phaân tích duy vaät lòch söû xuyeân suoát ñeà taøi.
- Phöông phaùp phaân tích lieân ngaønh.
- Söû duïng phaân tích thoáng keâ vaø phöông phaùp so saùnh.
4. Boá cuïc cuûa luaän vaên: Luaän vaên ngoaøi lôøi môû ñaàu vaø keát luaän ñöôïc phaân laøm 3 chöông nhö sau:
Toång quan veà hoaït ñoäng vaän taûi vaø vaán ñeà töï do hoùa thöông maïi
Chöông 1: trong lónh vöïc dòch vuï vaän taûi. Chöông 2: Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam tröôùc xu theá hoäi nhaäp. Chöông 3: Giaûi phaùp cô baûn cho vieäc ñònh höôùng phaùt trieån Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam (Vosa) tröôùc tình hình hoäi nhaäp quoác teá.
- 7 -
CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DÒCH VUÏ HAØNG HAÛI VAØ VAÁN ÑEÀ
TÖÏ DO HOÙA THÖÔNG MAÏI
1.1. MOÄT SOÁ KHAÙI NIEÄM:
1.1.1 Moät soá khaùi nieäm veà ngaønh dòch vuï ñaïi lyù haøng haûi:
(cid:190) Ñaïi lyù haøng haûi: Ñaïi lyù haøng haûi laø caù nhaân, ñôn vò, coâng ty ñöôïc chuû taøu
uûy thaùc ñeå tieán haønh caùc hoaït ñoäng dòch vuï lieân quan ñeán taøu, haøng hoùa, haønh
khaùch, baûo hieåm haøng hoùa vaø giaûi quyeát nhöõng tranh chaáp veà hôïp ñoàng vaän
chuyeån hoaëc veà tai naïn haøng haûi. Hoaït ñoäng cuûa dòch vuï ñaïi lyù haøng haûi ñöôïc
ñieàu chænh taïi chöông VII cuûa Boä Luaät Haøng Haûi vaø Nghò ñònh10/2001/NÑ-CP
ngaøy 19/03/2001 cuûa Chính phuû veà ñieàu kieän kinh doanh dòch vuï haøng haûi.
(cid:190) Ñaïi lyù taøu bieån: Ñaïi lyù taøu bieån laø moät loaïi hình dòch vuï haøng haûi, laø ngöôøi
ñaïi dieän thöôøng tröïc cuûa chuû taøu treân cô sôû cuûa hôïp ñoàng uûy thaùc ñoái vôùi töøng
chuyeán taøu hoaëc thôøi haïn cuï theå, taïi moät caûng hoaëc khu vöïc haøng haûi nhaát ñònh.
Ñaïi lyù taøu nhaân danh chuû thöïc hieän nhöõng nghieäp vuï ñöôïc uûy thaùc goàm:
thöïc hieän nhöõng thuû tuïc caàn thieát lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa taøu taïi caûng; thu
xeáp taøu lai, hoa tieâu, caàu beán, nôi neo ñaäu taøu ñeå thöïc hieän vieäc boác dôõ haøng hoùa,
ñöa ñoùn haønh khaùch leân xuoáng taøu hoaëc ñi bôø; thöïc hieän vieäc thu hoä, traû hoä caùc
loaïi phí vaø leä phí, tieàn cöôùc, thueá cöôùc, tieàn boài thöôøng, thanh toaùn tieàn thöôûng,
phaït giaûi phoùng taøu, vaø caùc khoaûn tieàn khaùc; thu xeáp vieäc cung öùng cho taøu bieån
taïi caûng; kyù hôïp ñoàng thueâ taøu, laøm thuû tuïc giao nhaän taøu vaø thuyeàn vieân; kyù keát
caùc hôïp ñoàng vaän chuyeån, baûo hieåm haøng haûi, hôïp ñoàng xeáp dôõ haøng hoùa, hôïp
ñoàng thueâ lao ñoäng; thöïc hieän caùc thuû tuïc coù lieân quan ñeán tranh chaáp haøng haûi,
tai naïn haøng haûi; giaûi quyeát caùc coâng vieäc khaùc theo uûy thaùc cuûa chuû taøu.
(cid:190) Ñaïi lyù container: ñaïi lyù container laø ngöôøi ñaïi dieän cho chuû haõng taøu thöïc
hieän caùc thuû tuïc xuaát nhaäp haøng container, thu gom haøng, giao nhaän haøng hoùa, thu
cöôùc khaùch haøng, thöïc hieän nghóa vuï thueá vôùi nöôùc sôû taïi. Ñaïi lyù container cuõng
thöïc hieän vieäc tìm kieám khaùch haøng vaø laøm thuû tuïc cho caùc loâ haøng chæ ñònh. Tuøy
- 8 -
vaøo thoûa thuaän cuûa haõng taøu maø ñaïi lyù container ñöôïc höôûng tyû leä hoa hoàng treân
tieàn cöôùc taøu thu ñöôïc hoaëc ñöôïc höôûng troïn phí phaùt haønh chöùng töø.
(cid:190) Ñaïi lyù vaän taûi: Ñaïi lyù vaän taûi laø ngöôøi nhaân danh ngöôøi uûy thaùc ñeå thu xeáp
vieäc vaän taûi, giao nhaän haøng hoùa maø khoâng ñoùng vai troø laø ngöôøi vaän taûi. Baûn
chaát cuûa ñaïi lyù vaän taûi laø caàu noái giöõa ngöôøi göûi haøng vaø ngöôøi vaän chuyeån.
Treân cô sôû laø ngöôøi vaän chuyeån haøng hoùa, ñaïi lyù vaän taûi toå chöùc thöïc hieän
caùc coâng vieäc phuïc vuï quaù trình vaän chuyeån, giao nhaän haøng hoùa, vaän chuyeån
haønh khaùch vaø haønh lyù, nhö: tö vaán phöông tieän vaän taûi vaø ñoùng goùi haøng hoùa, thuû
tuïc haûi quan, tuaân thuû nhöõng ñieàu kieän vaän taûi ngoaïi thöông quoác teá cuõng nhö
höôùng daãn L/C; löïa choïn phöông tieän vaø hôïp ñoàng vaän chuyeån; thu gom haøng; noäp
caùc phí vaän taûi; tö vaán khaùch haøng veà kho baõi vaø heä thoáng phaân phoái; baûo löu caùc
chöùng töø cuûa mình vaø cuûa ngöôøi vaän taûi; giaùm saùt söï di chuyeån cuûa haøng hoùa.
Traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa ñaïi lyù haøng haûi: ñaïi lyù haøng haûi trong phaïm
vi thaåm quyeàn cuûa mình, tieán haønh caùc hoaït ñoäng caàn thieát ñeå baûo veä caùc quyeàn
lôïi hôïp phaùp cuûa chuû taøu; chaáp haønh caùc yeâu caàu vaø chæ daãn cuûa chuû taøu; giöõ lieân
laïc kòp thôøi vôùi chuû taøu veà caùc dieãn bieán lieân quan ñeán coâng vieäc ñöôïc uûy thaùc;
tính toaùn chính xaùc caùc khoaûn thu , chi lieân quan ñeán coâng vieäc ñöôïc uûy thaùc; boài
thöôøng chuû taøu caùc thieät haïi do loãi mình gaây ra; ñöôïc öùng tröôùc theo caùc khoaûn
tieàn ñöôïc döï chi cho coâng vieäc uûy thaùc; ñöôïc höôûng ñaïi lyù phí vaø thöïc hieän caùc
coâng vieäc theo uûy quyeàn khaùc…
Ñaïi lyù taøu bieån vaø chuû taøu: Moái quan heä luaät phaùp giöõa ñaïi lyù taøu bieån vaø
ngöôøi uûy thaùc laø moái quan heä giöõa hai chuû theå hôïp ñoàng cho töøng chuyeán taøu
trong moät thôøi gian cuï theå hoaëc nhieàu chuyeán taøu trong thôøi haïn cuï theå, theo caùc
hình thöùc do hai beân thoaû thuaän. Trong hôïp ñoàng phaûi ghi roõ phaïm vi uûy thaùc cuûa
chuû taøu cho ngöôøi ñaïi lyù. Hôïp ñoàng laø cô sôû ñeå xaùc ñònh quan heä luaät phaùp giöõa
hai beân vaø laø baèng chöùng veà söï uûy nhieäm cuûa chuû taøu cho ngöôøi ñaïi lyù trong quan
heä ñoái vôùi ngöôøi thöù ba. Caùc beân tham gia hôïp ñoàng ñaïi lyù thoûa thuaän veà ñaïi lyù
phí ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû taäp quaùn ñòa phöông. Caùc beân tham gia hôïp ñoàng ñaïi
lyù ñeàu coù quyeàn ruùt ra hoûi hôïp ñoàng theo caùc ñieàu kieän ñaõ thoûa thuaän tröôùc trong
- 9 -
hôïp ñoàng. Chuû taøu coù traùch nhieäm höôùng daãn ngöôøi ñaïi lyù thöïc hieän coâng vieäc ñaõ
uûy thaùc khi caàn thieát vaø phaûi öùng tröôùc theo.
Moân veà ngheà giao nhaän kho vaän, ñaïi lyù vaän taûi taøu bieån logistics, vaän taûi ña
phöông thöùc do caùc toå chöùc quoác teá nhö: FIATA, IATA, ESCAP, UNCTAD hoaëc
VIFFAS hoaëc caùc toå chöùc töông töï cuûa nöôùc ngoaøi caáp; coù giaáy chöùng nhaän trình
ñoä tieáng Anh (trình ñoä B).
Caùc tröôøng hôïp ñaëc caùch caáp Giaáy xaùc nhaän trình ñoä nghieäp vuï ñaïi lyù taøu
bieån: ñoái vôùi caùc ñoái töôïng coù vaên baûn cuûa caùc lôùp hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc ñöôïc
hoäi ñoàng kieåm tra chaáp thuaän seõ ñöôïc ñaëc caùch caáp Giaáy xaùc nhaän trình ñoä
nghieäp vuï ñaïi lyù taøu bieån. Ñoái vôùi caùc coâng ty laø hoäi vieân Hieäp hoäi Ñaïi lyù vaø moâi
giôùi Haøng haûi Vieät Nam vaø Hieäp hoäi giao nhaän kho vaän, trong quaù trình keát naïp
ñaõ ñöôïc xem xeùt vaø ñöôïc theo doõi cuûa Hieäp hoäi.
Nghóa vuï, traùch nhieäm cuûa Ñaïi lyù vieân Haøng haûi: Ñaïi lyù vieân Haøng haûi coù
traùch nhieäm tieán haønh caùc hoaït ñoäng caàn thieát ñeå baûo veä quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa
chuû taøu; phaûi chaáp haønh caùc yeâu caàu vaø chæ daãn cuûa chuû taøu; nhanh choùng thoâng
baùo cho chuû taøu veà caùc söï vieäc lieân quan ñeán coâng vieäc ñöôïc uûy thaùc; tính toaùn
chính xaùc caùc khoaûn thu vaø chi lieân quan ñeán coâng vieäc uûy thaùc.
1.1.2 Ngaønh dòch vuï moâi giôùi haøng haûi:
Moâi giôùi laø moät loaïi hình dòch vuï haøng haûi ñöôïc quy ñònh trong Boä luaät
Haøng haûi Vieät Nam vaø Nghò ñònh 10/2001NÑ – CP ngaøy 19/3/2001 cuûa Chính phuû
veà ñieàu kieän kinh doanh dòch vuï haøng haûi.
Caùc loaïi hình moâi giôùi haøng haûi: laø caùc dòch vuï lieân quan ñeán moâi giôùi kyù
keát hôïp ñoàng vaän chuyeån haøng hoùa, haønh khaùch, haønh lyù; hôïp ñoàng baûo hieåm
haøng haûi; hôïp ñoàng cho thueâ taøu, hôïp ñoàng mua baùn taøu, hôïp ñoàng lai daét, hôïp
ñoàng thueâ vaø cho thueâ thuyeàn vieân vaø caùc hôïp ñoàng haøng haûi töông öùng khaùc do
ngöôøi uûy thaùc yeâu caàu theo töøng hôïp ñoàng cuï theå.
Quan heä giöõa moâi giôùi haøng haûi vaø ngöôøi uûy thaùc: quan heä phaùp luaät giöõa
ngöôùi moâi giôùi haøng haûi vaø ngöôøi uûy thaùc ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû hôïp ñoàng uûy
thaùc ñöôïc thoûa thuaän kyù keát. Ngöôøi moâi giôùi coù nghóa vuï thöïc hieän vieäc moâi giôùi
- 10 -
trung thöïc, baûo quaûn caùc maãu haøng hoùa, taøi lieäu ñöôïc giao ñeå thöïc hieän vieäc moâi
giôùi vaø hoaøn traû cho ngöôøi uûy thaùc sau khi hoaøn thieän vieäc moâi giôùi. Ngöôøi moâi
giôùi haøng haûi khoâng ñöôïc tieát loä cung caáp thoâng tin laøm phöông haïi ñeán lôïi ích
cuûa ngöôøi uûy thaùc vaø phaûi boài thöôøng cho cho ngöôøi ñöôïc uûy thaùc caùc thieät haïi do
loãi mình gaây ra.
Ñieàu kieän kinh doanh moâi giôùi haøng haûi: Doanh nghieäp chæ ñöôïc pheùp
kinh doanh dòch vuï moâi giôùi haøng haûi khi giaùm ñoác coù thôøi gian coâng taùc toái thieåu
2 naêm tröïc tieáp ñaûm nhieäm nghieäp vuï haøng haûi; nhaân vieân moâi giôùi haøng haûi phaûi
toát nghieäp Ñaïi hoïc ngoaïi thöông hoaëc Ñaïi hoïc Haøng haûi hoaëc coù thôøi gian thöïc
hieän nghieäp vuï haøng haûi toái thieåu 3 naêm.
Moät soá vaán ñeà lieân quan khaùc: ngöôøi moâi giôùi haøng haûi chæ ñöôïc höôûng
hoa hoàng moâi giôùi möùc thoûa thuaän tröôùc cho hoaït ñoäng trung gian cuûa mình khi
hôïp ñoàng kyù keát. Trong tröôøng hôïp khoâng coù thoûa thuaän tröôùc, hoa hoàng moâi giôùi
ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû taäp quaùn ñòa phöông. Ngöôøi moâi giôùi haøng haûi nhaân danh
ngöôøi uûy thaùc kyù keát hôïp ñoàng hoaëc thu caùc khoaûn tieàn coù lieân quan, neáu khoâng
coù söï haïn cheá roõ raøng maø beân kia ñaõ bieát. Ngöôøi moâi giôùi haøng haûi coù quyeàn phuïc
vuï caùc beân tham gia hôïp ñoàng vôùi ñieàu kieän phaûi thoâng baùo cho taát caû caùc beân
bieát vieäc ñoù vaø coù nghóa vuï quan taâm ñeán quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa caùc beân lieân
quan. Ngöôøi moâi giôùi haøng haûi khoâng ñöôïc tham gia vaøo vieäc thöïc hieän ñoàng giöõa
caùc beân ñöôïc moâi giôùi, trong tröôøng hôïp coù söï uûy thaùc cuûa ngöôøi ñöôïc moâi giôùi.
Thôøi hieäu khieáu kieän veà thöïc hieän hôïp ñoàng giöõa caùc beân moâi giôùi, trong
tröôøng hôïp coù söï uûy thaùc cuûa ngöôøi ñöôïc moâi giôùi.
Thôøi hieäu khieáu kieän veà vieäc thöïc hieän hoaït ñoäng moâi giôùi haøng haûi giöõa
ngöôøi moâi giôùi vaø ngöôøi ñöôïc uûy thaùc laø 2 naêm, tính töø ngaøy phaùt sinh vuï vieäc.
1.2 MOÄT SOÁ HOÏC THUYEÁT VEÀ TÖÏ DO HOÙA THÖÔNG MAÏI VAØ HOÄI NHAÄP
KINH TEÁ QUOÁC TEÁ.
Trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa Vieät Nam noùi chung vaø ngaønh
dòch vuï haøng haûi noùi rieâng, caùc lyù thuyeát veà thöông maïi quoác teá laø cô sôû lyù luaän
quan troïng ñeå phaân tích tình hình thöïc teá, töø ñoù ñöa ra caùc chính saùch vaø giaûi
- 11 -
phaùp phuø hôïp. Tuy nhieân ñeå phuïc vuï cho ñeà taøi naøy luaän vaên chuù troïng vaøo 4 lyù
thuyeát laø: lyù thuyeát lôïi theá so saùnh, lyù thuyeát Hecksher-Ohlin, lyù thuyeát caùc giai
ñoaïn taêng tröôûng kinh teá vaø lyù thuyeát veà khaû naêng caïnh tranh quoác gia. Neáu bieát
vaän duïng hôïp lyù nhöõng lyù thuyeát thöông maïi quoác teá naøy vaøo thöïc tieãn thì neàn
kinh teá Vieät Nam vaø ngaønh dòch vuï haøng haûi seõ coù ñöôïc moät söï chuaån bò thích hôïp
ñeå böôùc vaøo tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
1.2.1 Lyù thuyeát lôïi theá so saùnh cuûa David Ricardo
Lyù thuyeát lôïi theá so saùnh bao goàm moät soá ñieåm cô baûn sau:
- Thöông maïi vaãn coù theå ñöôïc thöïc hieän trong tröôøng hôïp moät quoác gia coù
hao phí lao ñoäng luoân cao hôn trong vieäc saûn xuaát ra caû 2 loaïi saûn phaåm (töùc
khoâng coù lôïi theá tuyeät ñoái ñeå saûn xuaát ra caû 2 saûn phaåm) vôùi moät quoác gia coù hao
phí lao ñoäng thaáp hôn cho caû 2 saûn phaåm (töùc coù lôïi theá tuyeät ñoái ñeå saûn xuaát caû
hai saûn phaåm).
- Quaù trình thöông maïi quoác teá chæ xaûy ra khi tyû leä trao ñoåi naèm trong
khoaûng (mieàn, khung) tyû leä trao ñoåi ñeå hai quoác gia coù lôïi veà thöông maïi.
- Caùc quoác gia ñeàu coù lôïi khi tham gia thöông maïi quoác teá, thaäm chí caùc
quoác gia caøng nhoû caøng ñöôïc lôïi töø thöông maïi quoác teá.
Maëc duø coù nhöõng ñieåm yeáu keùm vaø sai leäch, nhöng lôïi theá so saùnh coù yù
nghóa thöïc teá raát lôùn ñoái vôùi thöông maïi quoác teá. Lyù thuyeát lôïi theá so saùnh cho
pheùp ngöôøi ta coù theå caûm nhaän ñöôïc nhöõng öu ñieåm cuûa thöông maïi quoác teá: lôïi
theá cuûa quoác gia ñöôïc söû duïng coù hieäu quaû hôn, ngöôøi tieâu duøng ñöôïc tieâu duøng
nhieàu hôn, giaù reû vaø saûn phaåm chaát löôïng cao hôn. Lyù thuyeát lôïi theá so saùnh raát coù
theå ñöôïc öùng duïng ñoái vôùi quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa Vieät Nam.
1.2.2 Lyù thuyeát haøm löôïng caùc yeáu toá saûn xuaát cuûa Hecksher – Ohlin (H-O)
Tính chaát phöùc taïp trong quaù trình saûn xuaát vaø thöông maïi vôùi nhieàu loaïi
haøng hoùa ñaõ ñöôïc caùc nhaø kinh teá Thuïy Ñieån Eli Heckscher vaø Beitil Ohlin môû
roäng trong suoát nöûa ñaàu cuûa theá kyû 20 vaø ñeà caäp ñeán 2 yeáu toá nhö lao ñoäng vaø
voán. Thuyeát haøm löôïng caùc yeáu toá xem xeùt kyõ löôõng nhöõng hoaït ñoäng beân trong
- 12 -
cuûa neàn kinh teá vaø taäp trung giaûi thích cô sôû lôïi theá so saùnh cuûa moät quoác gia ñoù
laø: lôïi theá veà nhöõng nguoàn löïc saûn xuaát voán coù.
Trong noäi dung caùc lyù thuyeát haøm löôïng yeáu toá saûn xuaát thì lyù thuyeát 1: lyù
thuyeát Hecksher – Ohlin (H-O) coù theå aùp duïng ñoái vôùi tình hình thöïc teá cuûa neàn
kinh teá Vieät Nam. Noäi dung cuûa lyù thuyeát naøy laø: Moät quoác gia seõ chuyeân moân
hoùa saûn xuaát vaø xuaát khaåu saûn phaåm ñoøi hoûi söû duïng nhieàu yeáu toá saûn xuaát maø
quoác gia dö thöøa vôùi giaù reû vaø nhaäp khaåu saûn phaåm ñoøi hoûi söû duïng nhieàu yeáu toá
saûn xuaát maø quoác gia khan hieám vôùi giaù ñaét. Noùi caùch khaùc: moät quoác gia seõ coù
lôïi theá so saùnh veà nhöõng saûn phaåm söû duïng nhieàu yeáu toá maø quoác gia dö thöøa vaø
khoâng coù lôïi theá veà nhöõng saûn phaåm söû duïng nhieàu yeáu toá maø quoác gia khan
hieám.
1.2.3. Lyù thuyeát caùc giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá cuûa Rostow
Treân cô sôû nghieân cöùu Walter Rostow ñaõ ñi ñeán keát luaän: söï phaùt trieån cuûa
moät quoác gia coù caùc giai ñoaïn taêng tröôûng khaùc nhau. Noù bao goàm 5 giai ñoaïn:
giai ñoaïn xaõ hoäi truyeàn thoáng, giai ñoaïn tieàn caát caùnh, giai ñoaïn caát caùnh, giai
ñoaïn höng thònh vaø thôøi kyø tieâu thuï haøng hoùa haøng loaït.
Giai ñoaïn 1: Xaõ hoäi truyeàn thoáng
Trong giai ñoaïn ñaàu ngaønh saûn xuaát noâng nghieäp chieám tyû troïng lôùn trong
toång saûn phaåm noäi ñòa. Lao ñoäng trong noâng nghieäp chieám tyû troïng cao trong toång
soá lao ñoäng cuûa quoác gia. Saûn xuaát xaõ hoäi mang naëng tính chaát khai thaùc töø thieân
nhieân, töï cung töï caáp. Moái quan heä kinh teá quoác teá noùi chung vaø thöông maïi noùi
rieâng coøn nhieàu haïn cheá.
Giai ñoaïn 2: Tieàn caát caùnh
Treân cô sôû löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån vaø moái quan heä kinh teá quoác teá
ñöôïc môû roäng, kinh teá cuûa caùc quoác gia taêng tröôûng nhanh choùng theo xu höôùng
gia taêng tyû troïng saûn phaåm cuûa caùc ngaønh phi noâng nghieäp nhö coâng nghieäp, dòch
vuï. Ñeå taïo ñieàu kieän cho neàn kinh teá caát caùnh, trong giai ñoaïn naøy phaûi coù söï ñoät
phaù veà caùc lónh vöïc:
- 13 -
Thöù nhaát; haï taàng cô sôû phaûi ñöôïc caûi taïo vaø naâng caáp nhaèm thuùc ñaåy saûn xuaát vaø
taêng khaû naêng chuyeân moân hoùa saûn xuaát saûn phaåm.
Thöù hai; ngaønh noâng nghieäp phaûi ñaûm baûo an ninh löông thöïc, cung caáp ñuû thöïc
phaåm cho xaõ hoäi, ñoàng thôøi chuyeån sang saûn xuaát haøng hoùa.
Thöù ba; ngoaïi thöông cuûa quoác gia phaûi phaùt trieån nhaèm ñaùp öùng nhu caàu veà
nguyeân vaät lieäu, coâng ngheä cho saûn xuaát noäi ñòa.
Giai ñoaïn 3: Giai ñoaïn caát caùnh
Treân cô sôû chuaån bò ñieàu kieän ôû giai ñoaïn treân, giai ñoaïn naøy caùc raøo caûn
trong nöôùc ñoái vôùi söï taêng tröôûng seõ ñöôïc thay theá baèng caùc bieän phaùp kích thích
taêng tröôûng. Muïc tieâu taêng tröôûng trôû thaønh muïc tieâu haøng ñaàu cuûa quoác gia. Tuy
nhieân Rostow cho raèng: quoác gia muoán caát caùnh ñöôïc caàn phaûi coù 3 ñieàu kieän:
- Tyû leä phaàn traêm ñaàu tö cuûa toaøn xaõ hoäi tính trong toång saûn phaåm quoác daân phaûi
cao vaø oån ñònh.
- Ngaønh coâng nghieäp phaûi taêng nhanh nhaát laø 2 khu vöïc: khu vöïc cheá taïo cô baûn
vaø khu vöïc caùc ngaønh coâng nghieäp phuï trôï.
- Heä thoáng hoã trôï phaùt trieån kinh teá nhö: heä thoáng ngaân haøng, caùc thò tröôøng voán,
heä thoáng dòch vuï … phaûi ñöôïc chuù troïng phaùt trieån.
Giai ñoaïn 4: Giai ñoaïn höng thònh
Ñaây laø giai ñoaïn kinh teá cuûa quoác gia taêng tröôûng cao vaø oån ñònh. Caùc chæ
tieâu phaùt trieån con ngöôøi taêng nhanh, coâng ngheä saûn xuaát ñaït ñeán ñænh cao.
Giai ñoaïn 5: Thôøi kyø tieâu duøng haøng hoùa haøng loaït.
Thôøi kyø naøy kinh teá phaùt trieån, haøng hoùa ñöôïc saûn xuaát haøng loaït döïa treân
cô sôû lôïi theá veà quy moâ, daân cö coù möùc soáng cao.
Xeùt lyù thuyeát caùc giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá cuûa Rostow thì Vieät Nam
ñang ôû giai ñoaïn 2: giai ñoaïn tieàn caát caùnh. Ngaønh dòch vuï haøng haûi Vieät Nam
cuõng goùp phaàn vaøo giai ñoaïn tieàn caát caùnh cuûa neàn kinh teá ñaát nöôùc.
1.2.4 Lyù thuyeát veà khaû naêng caïnh tranh quoác gia- moâ hình kim cöông cuûa
Michaele.
- 14 -
Naêm 1990, Michaele Porter ñaõ ñöa ra lyù thuyeát veà lôïi theá khaû naêng caïnh
tranh quoác gia. M.Porter cho raèng söùc caïnh cuûa doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo khaû
naêng ñoåi môùi coâng ngheä, maãu maõ saûn phaåm, phöông thöùc quaûn trò, moâi tröôøng
kinh doanh maø doanh nghieäp hoaït ñoäng. Khaû naêng caïnh tranh cuûa quoác gia phuï
thuoäc vaøo khaû naêng ñoåi môùi, khaû naêng tieáp caän nguoàn voán quoác teá cuûa moãi quoác
gia vaø khaû naêng öùng duïng coâng ngheä môùi hieän ñaïi cuûa neàn kinh teá. Ngaøy nay caùc
yeáu toá ñaàu vaøo quan troïng cuûa neàn kinh teá khoâng chæ laø lao ñoäng, voán, taøi nguyeân
thieân nhieân maø coøn coù caû nhöõng yeáu toá do chính baûn thaân doanh nghieäp hay
Chính phuû taïo ra.
Theo Porter khaû naêng caïnh tranh cuûa quoác gia phuï thuoäc vaøo söï lieân keát
cuûa 4 yeáu toá: (1) chieán löôïc cuûa doanh nghieäp, cô caáu vaø söï caïnh tranh noäi boä
ngaønh; (2) caùc ñieàu kieän veà caàu; (3) caùc ngaønh coâng nghieäp lieân quan vaø boå trôï,
(4) caùc ñieàu kieän veà yeáu toá saûn xuaát.
Chieán löôïc, cô caáu vaø caïnh tranh noäi boä ngaønh
Caùc ñieàu kieän veà yeáu toá saûn xuaát Caùc ñieàu kieän veà phía caàu
Caùc ngaønh coâng nghieäp boå trôï vaø lieân quan
Moâ hình kim cöông Porter
Ngaøy nay khaû naêng caïnh tranh cuûa quoác gia bao goàm 3 caáp ñoä sau: (1)
naêng löïc caïnh tranh quoác gia; (2) naêng löïc caïnh tranh doanh nghieäp; (3) naêng löïc
caïnh tranh cuûa saûn phaåm, dòch vuï. Ba caáp ñoä caïnh tranh naøy coù moái quan heä gaén
boù höõu cô vôùi nhau vaø taïo ra söùc maïnh caïnh tranh cuûa moät quoác gia.
Naêng löïc caïnh tranh quoác gia ñoøi hoûi coù nhieàu doanh nghieäp coù naêng löïc
caïnh tranh, ñoàng thôøi phaûi xaây döïng moâi tröôøng kinh doanh , chính saùch vó moâ vaø
- 15 -
keát caáu haï taàng thích hôïp. Chính phuû laø ngöôøi chòu traùch nhieäm taïo vaø naâng cao
naêng löïc caïnh tranh quoác gia. Dieãn ñaøn kinh teá theá giôùi (WEF) ñaõ ñöa ra 8 yeáu toá
quyeát ñònh naêng löïc caïnh tranh quoác gia:
1. Möùc ñoä môû cöûa hay hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá;
2. Söï phaùt trieån cuûa theå cheá kinh teá thò tröôøng;
3. Coâng ngheä;
4. Keát caáu haï taàng;
5. Lao ñoäng;
6. Quaûn lyù doanh nghieäp;
7. Chính phuû;
8. Theå cheá nhaø nöôùc.
WEF xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh cuûa Vieät Nam naêm 2001 laø 60/75; naêm
2002 laø 65/80. Naêng löïc caïnh tranh cuûa Vieät Nam ñöôïc bieåu hieän thoâng qua caùc
yeáu toá sau ñaây: OÅn ñònh chính trò xaõ hoäi; An ninh vaø traät töï; Vò trí ñòa lyù thuaän
lôïi; Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao; Taøi nguyeân thieân nhieân; Lòch söû laâu ñôøi, coù
neàn vaên hoùa, phong tuïc taäp quaùn rieâng; Ngöôøi lao ñoäng thoâng minh, caàn cuø, kheùo
tay, löïc löôïng lao ñoäng treû, ñoâng ñaûo.
1.3 LOÄ TRÌNH HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ CUÛA NGAØNH HAØNG HAÛI VIEÄT
NAM VAØ NHÖÕNG ÑAÙNH GIAÙ VEÀ MAËT LYÙ THUYEÁT SÖÏ TAÙC ÑOÄNG CUÛA VIEÄC
VIEÄT NAM GIA NHAÄP WTO TÔÙI NGAØNH DÒCH VUÏ HAØNG HAÛI.
1.3.1 Moät soá vaán ñeà trong quaù trình hoäi nhaäp:
Trong xu höôùng toaøn caàu hoaù kinh teá, Vieät Nam ñaõ, ñang vaø seõ tham gia
vaøo caùc toå chöùc kinh teá theá giôùi, khu vöïc. Maëc duø trong thôøi gian tröôùc ñaây, Nhaø
nöôùc ñaõ thöïc hieän baûo hoä hoaøn toaøn ñoái vôùi lónh vöïc vaän taûi noäi ñòa baèng taøu bieån
vaø dòch vuï ñaïi lyù haøng haûi song nhöõng bieän phaùp baûo hoä naøy ñang giaûm daàn töøng
böôùc khi Vieät Nam thöïc hieän Hieäp ñònh haøng haûi ASEAN vaø nhaát laø khi ñaõ gia
nhaäp WTO. Keå töø naêm 1996, Vieät Nam baét ñaàu thöïc hieän caùc cam keát trong loä
trình gia nhaäp AFTA. Ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc caùc haõng taøu trong khu vöïc coù
- 16 -
theå môû chi nhaùnh taïi Vieät Nam vaø tröïc tieáp cung caáp caùc loaïi hình dòch vuï haøng
haûi, taïo ra söùc caïnh tranh lôùn treân thò tröôøng
Theo Nghò ñònh 108 höôùng daãn thi haønh Luaät Ñaàu tö, seõ coù 13 ngaønh ngheà
thuoäc lónh vöïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù ñieàu kieän goàm ngaân haøng, baûo hieåm, vieãn
thoâng, haøng haûi, quaûng caùo, kinh doanh baát ñoäng saûn... Thaùng 10/2004, Vieät Nam
coù moät soá cam keát vôùi EU veà dòch vuï vaän taûi bieån vaø muoán ñieàu naøy khoâng ñöôïc
aùp duïng chung cho taát caû caùc thaønh vieân khaùc trong Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi
(WTO) (khi Vieät Nam kyù hieäp ñònh vaän taûi vôùi moät nöôùc naøo ñoù, hieäp ñònh seõ
khoâng aùp duïng ñoàng loaït cho caùc thaønh vieân khaùc). Ñaây chính laø noäi dung trong
ngaøy ñaøm phaùn cuoái cuøng taïi Geneve, Thuïy Syõ voán ñaõ naûy sinh phöùc taïp, töôûng
chöøng beá taéc vì lieân quan ñeán vieäc loaïi tröø trong dòch vuï vaän taûi bieån (sau naøy
Vieät Nam kyù hieäp ñònh seõ khoâng aùp duïng ñoàng loaït cho caùc thaønh vieân khaùc). Qua
ñaáu tranh, thuyeát phuïc, cuoái cuøng caùc ñoái taùc chaáp nhaän.
1.3.2 Loä trình hoäi nhaäp cuûa ngaønh haøng haûi Vieät Nam vaø caùc cam keát cuûa
ngaønh dòch vuï haøng haûi sau khi gia nhaäp toå chöùc WTO
1.3.2.1 Loä trình hoäi nhaäp cuûa ngaønh haøng haûi Vieät Nam
Ñeå chuaån bò cho quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, Boä Giao thoâng Vaän taûi
ñaõ xaây döïng Chieán löôïc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ngaønh giao thoâng vaän taûi vaø
Xaây döïng loä trình cho quaù trình hoäi nhaäp cuûa ngaønh haøng haûi Vieät Nam trong thôøi
gian vôùi noäi dung nhö sau:
- Ñoái vôùi vaän taûi haøng hoùa:
+ Vaän taûi noäi ñòa: 100% khoái löôïng haøng hoùa vaän chuyeån noäi ñòa daønh cho
taøu bieån thuoäc sôû höõu Vieät Nam (khoâng cam keát).
+ Vaän taûi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu (vaän taûi quoác teá):Haøng container: 40%
toång löôïng haøng daønh cho ñoäi taøu bieån thuoäc sôû höõu Vieät Nam; Haøng daàu thoâ:
30% toång löôïng haøng daønh cho ñoäi taøu bieån thuoäc sôû höõu Vieät Nam; Haøng rôøi:
20% toång löôïng haøng daønh cho ñoäi taøu bieån thuoäc sôû höõu Vieät Nam.
Ñeå ñaûm baûo thò phaàn vaän taûi nhö ñaõ neâu treân, ngaønh Giao thoâng vaän taûi caàn
ñeà nghò Chính phuû ban haønh quy ñònh taát caû nhöõng loâ haøng vaän chuyeån thanh toaùn
- 17 -
cöôùc baèng tieàn ngaân saùch Nhaø nöôùc phaûi vaän chuyeån baèng taøu cuûa caùc doanh
nghieäp 100% sôû höõu Vieät Nam. Caùc loâ haøng khaùc giaûm thueá xuaát nhaäp khaåu (möùc
giaûm bao nhieâu caàn tính toaùn cuï theå). Bieän phaùp haïn cheá naøy seõ loaïi boû sau 5-10
naêm keå töø khi Vieät Nam trôû thaønh thaønh vieân WTO.
Theo phöông thöùc hieän dieän thöông maïi chæ cho pheùp thaønh laäp coâng ty lieân
doanh vaø phaàn voán goùp cuûa Vieät Nam khoâng nhoû hôn 51% keøm theo ñieàu kieän veà
quyeàn kieåm soaùt (tyû leä ngöôøi Vieät Nam trong thaønh vieân Hoäi ñoàng Quaûn trò vaø
Ban Giaùm ñoác) vaø ñieàu kieän veà thuyeàn vieân Vieät Nam laøm vieäc trong lieân doanh.
Coâng ty vaän taûi bieån nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc pheùp laäp Vaên phoøng ñaïi dieän, khoâng
ñöôïc laäp chi nhaùnh taïi Vieät Nam. Caùc bieän phaùp haïn cheá naøy döï kieán seõ loaïi boû
vaøo giai ñoaïn 2007-2010. Sau thôøi haïn treân seõ cho pheùp thaønh laäp coâng ty con, chi
nhaùnh cuûa coâng ty vaän taûi bieån nöôùc ngoaøi.
Veà cheá ñoä ñaõi ngoä quoác gia: taøu thuyeàn nöôùc ngoaøi chòu caûng phí cao hôn
taøu thuyeàn trong nöôùc.
- Ñoái vôùi vaän taûi haønh khaùch:
Vaän taûi noäi ñòa: 100% khoái löôïng haønh khaùch vaän chuyeån trong noäi ñòa
daønh cho taøu bieån thuoäc sôû höõu Vieät Nam (khoâng cam keát).
Vaän taûi quoác teá: cho pheùp thaønh laäp lieân doanh khoâng haïn cheá veà tyû leä voán
goùp nhöng keøm ñieàu kieän veà thuyeàn vieân Vieät Nam laøm vieäc trong lieân doanh.
- Ñoái vôùi dòch vuï thueâ taøu ñònh haïn:
Khuyeán khích cho nöôùc ngoaøi thueâ taøu cuûa caùc doanh nghieäp trong nöôùc
khoâng coù ñieàu kieän gì keøm theo.
Cho pheùp ngöôøi cung caáp dòch vuï vaän taûi cuûa Vieät Nam thueâ taøu cuûa nöôùc
ngoaøi keøm theo ñieàu kieän veà kyõ thuaät cuûa taøu.
- Ñoái vôùi dòch vuï söûa chöõa, baûo döôõng taøu bieån:
Caùc loaïi taøu cuûa ñoäi taøu Vieät Nam maø khaû naêng trong nöôùc coù theå söûa chöõa
ñöôïc thì phaûi söûa chöõa trong nöôùc vaø phaûi daønh cho caùc doanh nghieäp 100% sôû
höõu Vieät Nam. Bieän phaùp naøy döï kieán seõ baõi boû vaøo naêm 2010.
- Ñoái vôùi dòch vuï lai daét:
- 18 -
Daønh cho caùc doanh nghieäp 100% voán sôû höõu Vieät Nam. Bieän phaùp naøy döï
kieán seõ baõi boû vaøo naêm 2010. Sau thôøi haïn treân seõ cho pheùp thaønh laäp coâng ty lieân
doanh hoaëc coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi theo caùc quy ñònh chung cuûa Luaät ñaàu
tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ñeå cung caáp dòch vuï naøy.
- Ñoái vôùi caùc dòch vuï hoã trôï vaän taûi bieån (ñaïi lyù taøu bieån vaø moâi giôùi haøng
haûi, cung öùng taøu bieån):
Khoâng cho ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi theo phöông thöùc hieän dieän thöông
maïi taïi Vieät Nam maø daønh cho caùc doanh nghieäp 100% sôû höõu Vieät Nam. Bieän
phaùp naøy döï kieán seõ baõi boû vaøo naêm 2015. Sau thôøi haïn treân seõ cho pheùp ñaàu tö
döôùi hình thöùc lieân doanh vôùi voán goùp cuûa Vieät Nam khoâng nhoû hôn 70% (hoaëc
khoâng cam keát caùc dòch vuï naøy).
1.3.2.2 Caùc cam keát cuûa ngaønh dòch vuï haøng haûi sau khi gia nhaäp toå chöùc WTO
Trong Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO) coù 4 möùc cam keát môû cöûa thò
tröôøng haøng haûi thì Vieät Nam choïn möùc thöù 3. Ñoái vôùi giôùi kinh doanh vaän taûi
bieån, ñieàu naøy coù nghóa Vieät Nam môû cöûa gaàn nhö hoaøn toaøn lónh vöïc haøng haûi,
vôùi söï hieän dieän cuûa toå chöùc ñaàu tö nhieàu hôn caù nhaân. Theo cam keát gia nhaäp
WTO, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù theå tham gia kinh doanh trong ngaønh haøng
haûi Vieät Nam theo nhöõng hình thöùc baét buoäc laø lieân doanh hoaëc BOT. Ñoái vôùi lieân
doanh, baét buoäc phaàn voán cuûa Vieät Nam chieám toái thieåu laø 51%, vaø phaàn voán cuûa
phía nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc chieám toái ña 49%.
Vieät Nam ñaõ coù nhöõng cam keát nhö sau trong dòch vuï vaän taûi bieån vaø hoã trôï
vaän taûi bieån sau khi gia nhaäp toå chöùc WTO:
(cid:190) Dòch vuï vaän taûi bieån
- Ngaønh vaø phaân ngaønh: Vieät Nam khoâng haïn cheá nhaø cung caáp dòch vuï
nöôùc ngoaøi vaän chuyeån haøng hoùa qua bieân giôùi, dòch vuï vaän taûi haønh khaùch tröø
vaän taûi noäi ñòa.
- Ñoái vôùi haïn cheá tieáp caän thò tröôøng:
(cid:131) Cung caáp qua bieân giôùi: Vieät Nam chöa cam keát, ngoaïi tröø khoâng
haïn cheá ñoái vôùi vaän taûi haøng hoùa quoác teá
- 19 -
(cid:131) Tieâu duøng ôû nöôùc ngoaøi: Khoâng haïn cheá.
(cid:131) Hieän dieän thöông maïi:
Thaønh laäp caùc coâng ty vaän haønh ñoäi taøu treo côø Vieät Nam: Sau 2 naêm keå töø
ngaøy Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc WTO, caùc nhaø cung caáp dòch vuï nöôùc ngoaøi ñöôïc
pheùp thaønh laäp lieân doanh trong ñoù phaàn voán goùp cuûa phía nöôùc ngoaøi khoâng vöôït
quaù 49% voán phaùp ñònh cuûa lieân doanh. Thuyeàn vieân nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp laøm
vieäc treân caùc taøu bieån treo côø Vieät Nam (hoaëc ñöôïc ñaêng kyù ôû Vieät Nam) thuoäc sôû
höõu cuûa caùc doanh nghieäp lieân doanh taïi Vieät Nam nhöng toång soá khoâng vöôït quaù
1/3 ñònh bieân cuûa taøu. Thuyeàn tröôûng hoaëc thuyeàn phoù thöù nhaát phaûi laø coâng daân
Vieät Nam.
Caùc hình thöùc hieän dieän thöông maïi khaùc ñeå cung caáp dòch vuï vaän taûi quoác
teá: ngay sau khi Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc WTO, caùc coâng ty vaän taûi bieån nöôùc
ngoaøi coù theå thaønh laäp lieân doanh trong ñoù coù tyû leä voán goùp cuûa phía nöôùc ngoaøi
khoâng quaù 51%. Sau 5 naêm keå töø ngaøy Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc WTO, caùc coâng
ty vaän taûi bieån nöôùc ngoaøi coù thaønh laäp doanh nghieäp 100% voán ñaàu tö nöôùc
ngoaøi. Ngay sau khi Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc WTO, caùc doanh nghieäp coù voán
ñaàu tö nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng sau:
Baùn vaø tieáp thò dòch vuï vaän taûi bieån qua giao dòch tröïc tieáp vôùi khaùch haøng,
töø nieâm yeát giaù tôùi laäp chöùng töø; Ñaïi dieän cho chuû haøng; Cung caáp caùc thoâng tin
kinh doanh theo yeâu caàu; Chuaån bò taøi lieäu lieân quan tôùi chöùng töø vaän taûi bao goàm
chöùng töø haûi quan hoaëc caùc chöùng töø khaùc lieân quan ñeán xuaát xöù vaø ñaëc tính cuûa
haøng vaän chuyeån; Cung caáp dòch vuï vaän taûi bieån bao goàm caû dòch vuï vaän taûi noäi
ñòa baèng taøu mang côø Vieät Nam trong tröôøng hôïp cung caáp dòch vuï vaän taûi tích
hôïp
Sau 5 naêm keå töø khi Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc WTO, cho pheùp caùc doanh
nghieäp nöôùc ngoaøi thöïc hieän caùc hoaït ñoäng sau: Thay maët coâng ty toå chöùc cho taøu
vaøo caûng hoaëc tieáp nhaäp haøng khi coù yeâu caàu; Ñaøm phaùn vaø kyù hôïp ñoàng vaän taûi
ñöôøng boä, ñöôøng saét, ñöôøng thuûy noäi ñòa lieân quan tôùi haøng hoùa do coâng ty vaän
chuyeån. Soá löôïng lieân doanh do caùc coâng ty vaän taûi bieån nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp
- 20 -
thaønh laäp taïi thôøi ñieåm gia nhaäp WTO khoâng ñöôïc vöôït quaù 5. Sau ñoù, cöù hai naêm
moät seõ cho pheùp theâm 3 lieân doanh. Sau 5 naêm keå töø khi Vieät Nam gia nhaäp
WTO, khoâng haïn cheá soá löôïng lieân doanh
(cid:131) Hieän dieän cuûa theå nhaân: Chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung
- Haïn cheá ñoái xöû quoác gia:
(cid:131) Cung caáp qua bieân giôùi: Chöa cam keát, ngoaïi tröø khoâng haïn cheá ñoái
vôùi vaän taûi haøng hoùa quoác teá.
(cid:131) Tieâu duøng ôû nöôùc ngoaøi: Khoâng haïn cheá.
(cid:131) Hieän dieän thöông maïi: Khoâng haïn cheá.
(cid:131) Hieän dieän cuûa theå nhaân: chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung.
- Cam keát boå sung: Caùc nhaø cung caáp dòch vuï vaän taûi ñöôøng bieån quoác teá
ñöôïc söû duïng caùc dòch vuï sau ñaây taïi caûng döïa treân caùc ñieàu kieän hôïp lyù vaø khoâng
phaân bieät ñoái xöû: Hoa tieâu; lai daét; cung caáp löông thöïc, thöïc phaåm; nhieân lieäu vaø
nöôùc; thu gom nöôùc vaø nöôùc daèn thaûi; dòch vuï cuûa caûng vuï; phao tieâu baùo hieäu;
caùc dòch vuï treân bôø caàn thieát cho hoaït ñoäng cuûa taøu, bao goàm thoâng tin lieân laïc,
cung caáp ñieän vaø nöôùc; trang thieát bò söûa chöõa khaån caáp; dòch vuï neo ñaäu, caäp caàu
vaø neo buoäc taøu; tieáp caän caùc dòch vuï ñaïi lyù haøng haûi.
Ñoái vôùi vieäc tieáp caän vaø söû duïng ñaïi lyù haøng haûi, khi vaän taûi ñöôøng boä,
ñöôøng thuûy noäi ñòa, vaän taûi ven bieån, trong ñaát lieàn, vaø caùc dòch vuï hoã trôï lieân
quan khoâng ñöôïc quy ñònh ñaày ñuû trong bieåu cam keát thì ngöôøi khai thaùc dòch vuï
vaän taûi ña phöông thöùc coù theå tieáp caän caùc nhaø cung caáp dòch vuï ñaïi lyù haøng haûi
Vieät Nam ñeå thueâ xe taûi, toa xe ñöôøng saét, xaø lan hoaëc caùc thieát bò lieân quan vôùi
muïc ñích giao nhaän trong noäi ñòa haøng hoùa ñöôïc vaän chuyeån baèng ñöôøng bieån
quoác teá.
(cid:190) Caùc dòch vuï hoã trôï vaän taûi bieån
- Dòch vuï xeáp dôõ container (CPC7411):
(cid:131) Veà haïn cheá tieáp caän thò tröôøng:
Ñoái vôùi phöông thöùc cung caáp qua bieân giôùi: phía Vieät Nam chöa cam keát
Ñoái vôùi phöông thöùc cung caáp tieâu duøng nöôùc ngoaøi: khoâng haïn cheá.
- 21 -
Ñoái vôùi hieän dieän thöông maïi: khoâng haïn cheá , ngoaïi tröø coù theå thaønh laäp
lieân doanh trong ñoù tyû leä voán goùp cuûa phía nöôùc ngoaøi khoâng quaù 50% keå töø khi
gia nhaäp; Chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung.
Hieän dieän theå nhaân: Vieät Nam chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung
(cid:131) Veà haïn cheá ñoái xöû quoác gia:
Ñoái vôùi phöông thöùc cung caáp qua bieân giôùi: phía Vieät Nam chöa cam keát
Ñoái vôùi phöông thöùc cung caáp tieâu duøng nöôùc ngoaøi: khoâng haïn cheá.
Ñoái vôùi hieän dieän thöông maïi: khoâng haïn cheá
Hieän dieän theå nhaân: Vieät Nam chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung.
- Dòch vuï thoâng quan ; hay dòch vuï moâi giôùi haûi quan laø caùc hoaït ñoäng bao goàm
vieäc thay maët moät beân khaùc thöïc hieän caùc thuû tuïc haûi quan lieân quan ñeán xuaát
khaåu, nhaäp khaåu hoaëc quaù caûnh haøng hoùa, duø dòch vuï naøy laø hoaït ñoäng chính hay
chæ laø moät phaàn boå sung thoâng thöôøng trong hoaït ñoäng chính cuûa nhaø cung caáp
dòch vuï.
(cid:131) Veà haïn cheá tieáp caän thò tröôøng:
Ñoái vôùi phöông thöùc cung caáp qua bieân giôùi: phía Vieät Nam chöa cam keát
Ñoái vôùi phöông thöùc cung caáp tieâu duøng nöôùc ngoaøi: khoâng haïn cheá.
Ñoái vôùi hieän dieän thöông maïi: khoâng haïn cheá, ngoaïi tröø keå töø ngaøy gia
nhaäp coù theå thaønh laäp lieân doanh trong ñoù tyû leä voán goùp cuûa phía nöôùc ngoaøi
khoâng quaù 51%. Sau 5 naêm cho pheùp thaønh laäp lieân doanh trong ñoù khoâng haïn
cheá phaàn voán sôû höõu cuûa phía nöôùc ngoaøi.
Hieän dieän theå nhaân: Vieät Nam chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung.
(cid:131) Veà haïn cheá ñoái xöû quoác gia: gioáng nhö dòch vuï xeáp dôõ container.
- Dòch vuï kho baõi container: laø caùc hoaït ñoäng bao goàm löu kho container, duø ôû
khu vöïc caûng hay noäi ñòa, nhaèm chaát haøng vaøo, dôõ haøng ra, söûa chöõa vaø chuaån bò
container saün saøng cho vieäc göûi haøng.
(cid:131) Veà haïn cheá tieáp caän thò tröôøng:
Ñoái vôùi phöông thöùc cung caáp qua bieân giôùi: phía Vieät Nam chöa cam keát
Ñoái vôùi phöông thöùc cung caáp tieâu duøng nöôùc ngoaøi: khoâng haïn cheá.
- 22 -
Ñoái vôùi hieän dieän thöông maïi: khoâng haïn cheá, ngoïai tröø keå töø ngaøy Vieät
Nam gia nhaäp WTO coù theå thaønh laäp lieân doanh trong ñoù tyû leä voán goùp cuûa phía
nöôùc ngoaøi khoâng quaù 51%. 7 naêm sau khi gia nhaäp khoâng haïn cheá.
Hieän dieän theå nhaân: Vieät Nam chöa cam keát, tröø caùc cam keát chung.
(cid:131) Veà haïn cheá ñoái xöû quoác gia: gioáng nhö dòch vuï xeáp dôõ container.
1.3.3 Taùc ñoäng cuûa vieäc Vieät Nam gia nhaäp WTO tôùi ngaønh dòch vuï haøng haûi
Kinh nghieäm töø nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån ôû chaâu AÙ vaø Myõ Latinh cho
thaáy, ngaønh vaän taûi noùi chung vaø ngaønh haøng haûi noùi rieâng seõ gaëp nhieàu khoù khaên
khi nhöõng baûo hoä ñoái vôùi doanh nghieäp trong nöôùc bò dôõ boû daàn sau khi gia nhaäp
WTO. Thaùch thöùc lôùn nhaát laø vieäc taêng söùc eùp caïnh tranh, nhaát laø ñoái vôùi caùc ñoäi
taøu vaø caùc doanh nghieäp kinh doanh dòch vuï phuï trôï nhö giao nhaän. Yeâu caàu cao
hôn veà trình ñoä nghieäp vuï ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng daãn ñeán ngöôøi lao ñoäng coù theå
bò maát vieäc laøm.
1.3.3.1 Taùc ñoäng ñoái vôùi ngaønh Vaän taûi bieån
Ñoái vôùi ngaønh vaän taûi bieån, vieäc gia nhaäp WTO seõ taïo ra söùc eùp caïnh tranh
ngaøy caøng taêng. Nhìn chung, keát quaû cuûa vieäc töï do hoaù thò tröôøng vaän taûi bieån laø
nhöõng doanh nghieäp nhoû coù theå bò phaù saûn. Caùc doanh nghieäp coøn truï laïi ñöôïc coù
theå bò thu heïp thò phaàn. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ngaønh vaän taûi bieån Vieät Nam
ñaõ coù nhöõng böôùc tieán boä ñaùng keå, tuy nhieân, khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh vaãn
coøn chöa cao so vôùi theá giôùi vaø khu vöïc.
Ña soá caùc doanh nghieäp vaän taûi bieån Vieät Nam ñeàu coù chuùt ít hieåu bieát veà
hoäi nhaäp theá giôùi, hoäi nhaäp khu vöïc, nhöng hoï chöa thöïc söï chuù taâm tìm hieåu kyõ
nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc maø doanh nghieäp seõ phaûi ñoái maët. Ña soá caùc doanh
nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøy ñeàu cho raèng khaùc vôùi caùc ngaønh kinh teá
khaùc, ngaønh vaän taûi bieån ñaõ hoäi nhaäp töø raát laâu. Ñoái vôùi caùc ngaønh kinh teá saûn
xuaát khaùc, söùc eùp caïnh tranh treân thò tröôøng noäi ñòa seõ ngaøy caøng taêng khi caùc
doanh nghieäp nöôùc ngoaøi ñöôïc thaønh laäp caùc coâng ty ôû Vieät Nam. Rieâng trong
ngaønh vaän taûi bieån quoác teá, caùc doanh nghieäp vaän taûi bieån Vieät Nam phaûi caïnh
tranh vôùi caùc doanh nghieäp vaän taûi bieån nöôùc ngoaøi cho duø caùc doanh nghieäp naøy
- 23 -
coù hieän dieän thöông maïi cuûa mình ôû Vieät Nam hay khoâng.
Ngöôïc laïi vôùi vaän taûi bieån quoác teá, ngaønh vaän taûi thuyû noäi ñòa hieän coøn
ñang ñöôïc söï baûo hoä cuûa Chính phuû Vieät Nam. Caùc doanh nghieäp vaän taûi nöôùc
ngoaøi chöa ñöôïc tham gia loaïi hình dòch vuï naøy tröø nhöõng tröôøng hôïp ñaëc bieät.
Neáu khi gia nhaäp WTO, Vieät Nam phaûi môû cöûa thò tröôøng dòch vuï naøy cho caùc
haõng taøu nöôùc ngoaøi, chaéc chaén caùc doanh nghieäp Vieät Nam seõ gaëp nhieàu khoù
khaên. Vôùi naêng löïc hieän coù, caùc doanh nghieäp vaän taûi Vieät Nam chöa ñuû söùc vöôn
ra thò tröôøng vaän taûi thuyû noäi ñòa ôû caùc nöôùc khaùc ñeå buø laïi phaàn thò tröôøng seõ bò
maát cho caùc haõng taøu nöôùc ngoaøi.
1.3.3.2 Taùc ñoäng ñoái vôùi ngaønh Dòch vuï caûng:
Vieäc gia nhaäp toå chöùc WTO seõ taïo cho caùc caûng bieån coù cô hoäi naâng cao
chaát löôïng dòch vuï. Kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc cho thaáy, vieäc gia nhaäp WTO seõ
ñem laïi nhöõng lôïi ích laâu daøi ñoái vôùi caùc caûng bieån. Vieäc cho pheùp caùc haõng nöôùc
ngoaøi tham gia vaøo lónh vöïc naøy seõ taïo ra nhöõng thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi caùc doanh
nghieäp trong nöôùc nhöng noù cuõng seõ môû ra nhieàu cô hoäi cho caùc caûng bieån Vieät
Nam trong vieäc caïnh tranh vôùi caùc caûng khaùc trong vuøng. Thaùch thöùc tröôùc maét laø
vieäc ñaàu tö caùc caûng bieån phaûi ñöôïc tieán haønh nhanh choùng, ñaït chaát löôïng cao ñeå
coù theå saün saøng ñoùn nhaän caùc cô hoäi do hoäi nhaäp mang laïi. Trong khi ñoù, caùc quy
ñònh hieän thôøi ñoái vôùi nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi veà vieäc cung caáp caùc dòch vuï haøng
haûi coøn haïn cheá vieäc thu huùt voán FDI vaøo phaùt trieån xaây döïng cô sôû caûng bieån.
1.3.3.3 Taùc ñoäng ñoái vôùi caùc dòch vuï haøng haûi phuï trôï
Vieäc gia nhaäp WTO seõ khieán cho nhu caàu ñoái vôùi caùc dòch vuï haøng haûi phuï
trôï ngaøy caøng taêng do hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu phaùt trieån maïnh vaø caùc doanh
nghieäp baét ñaàu coù thoùi quen söû duïng caùc dòch vuï giao nhaän chuyeân nghieäp. Söùc eùp
caïnh tranh khieán caùc doanh nghieäp cung caáp dòch vuï noã löïc naâng cao chaát löôïng
dòch vuï, ñaàu tö trang thieát bò, ñaøo taïo boài döôõng trình ñoä cho ñoäi nguõ nhaân vieân.
Caùc doanh nghieäp Vieät Nam khi ñoù coù cô hoäi vöôn ra thò tröôøng theá giôùi, coù cô hoäi
tieáp xuùc vôùi caùc coâng ngheä hieän ñaïi. Trong tình traïng thò tröôøng Vieät Nam hieän
nay quaù loän xoän vôùi quaù nhieàu doanh nghieäp nhoû caïnh tranh theo kieåu phaù giaù maø
- 24 -
khoâng chuù troïng naâng cao chaát löôïng dòch vuï, söï tham gia cuûa caùc doanh nghieäp
nöôùc ngoaøi seõ hoã trôï oån ñònh thò tröôøng. Tuy nhieân, thaùch thöùc ñaët ra khi gia nhaäp
WTO laø thò phaàn noäi ñòa bò thu heïp do söï thaâm nhaäp maïnh hôn cuûa caùc doanh
nghieäp coù voán nöôùc ngoaøi. Söùc eùp caïnh tranh khieán caùc doanh nghieäp trong nöôùc
phaûi giaûm giaù dòch vuï, haïn cheá khaû naêng caûi thieän chaát löôïng dòch vuï.
1.3.3.4 Dòch vuï vaän taûi ña phöông thöùc:
Töông lai nhieàu höùa heïn do nhu caàu taêng leân sau khi Vieät Nam gia nhaäp
WTO. Dòch vuï vaän taûi ña phöông thöùc ñang laø xu theá chính treân theá giôùi nhöng
hieän nay, chöa coù doanh nghieäp Vieät Nam naøo coù ñuû tieàm löïc ñeå tham gia cung
öùng dòch vuï naøy. Vieäc gia nhaäp WTO seõ laø ñieàu kieän ñeå caùc doanh nghieäp Vieät
Nam taêng cô hoäi hoïc hoûi kieán thöùc kinh nghieäm, taêng cô hoäi môû roäng maïng löôùi
quan heä ôû nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân, thò phaàn cuûa caùc doanh nghieäp cung öùng dòch vuï
haøng haûi seõ bò thu heïp bôûi moät soá khaùch haøng seõ chuyeån sang söû duïng dòch vuï vaän
taûi ña phöông thöùc cuûa caùc nhaø cung caáp chuyeân nghieäp.
1.4 BAØI HOÏC TÖÏ DO HOÙA THÖÔNG MAÏI NGAØNH DÒCH VUÏ HAØNG HAÛI
CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC:
1.4.1 Kinh nghieäm cuûa Malaysia
Tröôùc tình hình hoäi nhaäp quoác teá, chính quyeàn Malaysia ñaõ coù nhöõng bieän
phaùp taêng cöôøng söùc maïnh cho ngaønh dòch vuï haøng haûi cuûa mình. Caùc caûng vaø caùc
dòch vuï lieân quan tôùi vaän taûi vaø haøng haûi coù vai troø quan troïng ôû Malaysia bôûi vì
90% thöông maïi quoác teá cuûa Malaysia nhôø vaän taûi bieån. Chính phuû Malaysia hieän
ñang noã löïc ñeå ñöa caûng Klang (Westport vaø Northport) thaønh khu vöïc trung taâm
chuyeån taûi vaø boác dôõ vaø chính phuû ñaõ quyeát ñònh laäp caûng Klang thaønh khu thöông
maïi Töï do. Nhöõng caûng khaùc ñöôïc höôûng quy cheá Khu thöông maïi töï do laø Caûng
Penang vaø caûng Johor. Naêm 2000, chính phuû Malaysia ñaõ thaønh coâng trong vieäc
thu huùt Coâng ty vaän taûi bieån quoác teá, Maersk - Sealand, trôû laïi kinh doanh ôû caûng
Tanjung Pelepas (PTP) naèm gaàn Johore. Theo thoaû thuaän, Maersk ñaõ mua 30%
quyeàn kieåm soaùt cuûa chính quyeàn caûng. Thaùng 9/2000, Coâng ty Hurchison Port
Holdings cuûa Hoàng Koâng ñaõ mua 30% coå phieáu cuûa baõi Container Westport. Vôùi
- 25 -
söï hoã trôï cuûa nhaø nöôùc, hai caûng container lôùn nhaát Malaysia laø Klang vaø PTP ñaõ
môû roäng vaø thu huùt ñöôïc nhieàu haøng hoaù chuyeån taûi hôn töø Singapore, duy trì
thöông maïi trong nöôùc taïi caùc caûng noäi ñòa.
Khoâng nhöõng vaäy, chính phuû Malaysia coøn khuyeán khích phaùt trieån ñoäi taøu
vaän chuyeån cuûa mình, haõng taøu vaän taûi bieån quoác teá Malaysia (MISC) ñaõ ñaët ñoùng
3 taøu troïng taûi 7,750 TEU taïi xöôûng ñoùng taøu Hyundai. Moät hôïp ñoàng thueâ taøu daøi
haïn ñöôïc ñính keøm vaøo ñôn ñaët haøng, vieäc quaûn lyù caùc taøu ñaõ ñöôïc quyeát ñònh
trao cho chuû taøu Ñöùc Manfred Lauterjung. Vôùi hôïp ñoàng naøy, cuoái cuøng tham
voïng cuûa MISC trong vieäc ñaàu tö taøu container troïng taûi lôùn ñaõ trôû thaønh hieän
thöïc vaø hoï baét ñaàu quan taâm ñeán caùc ñôn ñaët ñoùng taøu troïng taûi 7000 TEU
Ngoaøi ra, haõng taøu vaän taûi bieån quoác teá Malaysia (MISC) cuõng tieán haønh
caûi toå trong kinh doanh, ñaëc bieät khi hoï mua boä phaän tanker, American Eagle
Tankers cuûa NOL vaøo thaùng 4/2003. Hieän nay MISC theå hieän laø moät haõng taøu
maïnh veà vaän taûi naêng löôïng, vôùi moät trong nhöõng ñoäi taøu chôû daàu saûn phaåm vaø
taøu LNG lôùn nhaát, hoï cuõng laø haõng taøu quoác gia lôùn duy nhaát taïi Malaysia. Vôùi
caùc taøu 7,750 TEU seõ cho pheùp MISC ñoùng vai troø trôû laïi nhö moät nhaø cung caáp
taøu treân tuyeán chính AÙ – AÂu cuûa Lieân minh lôùn. Thôøi gian gaàn ñaây MISC ñaõ theå
hieän tham voïng cuûa mình nhaèm giöõ söï chuû ñoäng ñoái vôùi thöông maïi Chaâu AÙ
1.4.2 Kinh nghieäm cuûa Singapore:
Singapore laø moät quoác gia coù quan heä kinh teá vôùi nhieàu nöôùc treân theá giôùi
nhö Nhaät, Myõ , Malaysia, Hoàng Koâng vaø caùc nöôùc chaâu AÂu, tham gia vaøo caùc toå
chöùc taøi chính, tín duïng, thöông maïi quoác teá nhö APEC, WTO, ICAO, IMF…nhaän
thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa ngaønh dòch vuï haøng haûi ñoái vôùi neàn kinh teá ñaát
nöôùc, chính phuû Singapore ñaõ coù nhieàu chính saùch thoâng thoaùng, kòp thôøi nhaèm
taïo ñoäng löïc cho söï phaùt trieån cuûa loaïi hình dòch vuï naøy.
Taän duïng vò trí chieán löôïc treân tuyeán ñöôøng haøng haûi quoác teá, Singapore ñaõ
phaùt trieån thaønh trung taâm haøng haûi vaø trôû thaønh caûng trung chuyeån lôùn vaøo baäc
nhaát trong khu vöïc. Ñieàu naøy ñaõ giuùp Singapore trôû thaønh ñaàu moái quan troïng
trong hoaït ñoäng logistics treân phaïm vi toaøn theá giôùi.
- 26 -
Trong chieán löôïc hoäi nhaäp cuûa ngaønh dòch vuï haøng haûi, Singapore ñaõ môû
roäng chöông trình öu ñaõi veà thueá daønh cho caùc chuû taøu hoaït ñoäng khai thaùc taïi
nöôùc naøy tôùi caû caùc nhaø khai thaùc taøu. Laø moät phaàn trong ñònh höôùng taêng söùc haáp
daãn cuûa Singapore nhö moät trung taâm haøng haûi quoác teá, theo keá hoaïch ngaân saùch
naêm 2005, Chöông trình Approved International Shipping Enterprise Scheme
(AIS) seõ môû roäng phaïm vi ñeán caùc nhaø khai thaùc taøu cuõng nhö ñoái vôùi caùc chuû taøu.
Ñieàu naøy seõ taïo cho caùc coâng ty vaän taûi bieån linh ñoäng hôn trong vieäc quaûn lyù ñoäi
taøu vaø giuùp cho Singapore taêng tröôûng trong lónh vöïc taøu bieån. Chöông trình AIS
ñöôïc trieån khai moät thaäp kyû qua ñaõ thaønh coâng trong vieäc thu huùt moät soá haõng taøu
noåi tieáng ñaët hoaït ñoäng taïi ñaây, vôùi khoaûng treân 50 haõng taøu.
1.4.3 Kinh nghieäm cuûa Trung Quoác Keå töø sau khi ñöôïc keát naïp vaøo toå chöùc WTO vaøo naêm 2001, chính phuû
Trung Quoác ñaõ vaø ñang coù nhieàu chính saùch hoã trôï vaø phaùt trieån ngaønh dòch vuï
haøng haûi. Ñieàu naøy ñöôïc thaáy roõ nhaát ôû dòch vuï logistics: theo tính toaùn cuûa Hieäp
hoäi Logistic cuûa Trung Quoác doanh thu töø hoaït ñoäng logistics cuûa Trung Quoác
naêm 2005 laø 48 nghìn tyû nhaân daân teä (khoaûng 5,8 nghìn tyû USD) taêng 25,4% so
vôùi naêm 2004. Ngoaøi ra cuõng phaûi keå ñeán nhöõng ñoäi taøu huøng maïnh cuûa Trung
Quoác cuõng ñaõ hoã trôï raát nhieàu cho ngaønh dòch vuï haøng haûi maø ñöùng ñaàu laø 2 “ñaïi
gia” Cosco vaø China Shipping Container Lines.
Trong voøng 10 naêm tôùi Trung Quoác tieáp tuïc ñaåy maïnh phaùt trieån ngaønh
dòch vuï haøng haûi thoâng qua vieäc khuyeán khích hôïp taùc giöõa caùc coâng ty nöôùc
ngoaøi vaø caùc coâng ty trong nöôùc. Chính quyeàn Trung Quoác cho raèng: caùc coâng ty
dòch vuï haøng haûi nöôùc ngoaøi coù raát nhieàu kinh nghieäm, ñöôïc söï trôï giuùp cuûa heä
thoáng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi vaø neàn taøi chính vöõng maïnh, coøn caùc coâng ty
noäi ñòa coù moái quan heä toát vôùi caùc chuû haøng trong nöôùc. Hai beân seõ lieân doanh,
phoái hôïp hoaït ñoäng, taän duïng trieät ñeå theá maïnh cuûa moãi beân laøm cho ngaønh dòch
vuï haøng haûi Trung Quoác tieáp tuïc phaùt trieån maïnh meõ vaø hieäu quaû.
- 27 -
Keát luaän chöông I:
Kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi cho thaáy, trong quaù trình töï do hoaù
ngaønh dòch vuï, caùc nöôùc phaùt trieån thöôøng coù theá maïnh vaø do ñoù thu ñöôïc nhieàu
lôïi ích nhaát. Ngöôïc laïi, ngaønh dòch vuï cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö Trung
Quoác, Braxin, Meâhicoâ... ñaõ gaëp nhieàu thaùch thöùc lôùn khi caùc nöôùc naøy gia nhaäp
WTO. Tuy vaäy, töï do hoaù ngaønh dòch vuï cuõng ñem laïi nhöõng lôïi ích coù tính chaát
laâu daøi vaø thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa caû neàn kinh teá.
Nhöõng lyù thuyeát veà thöông maïi quoác teá nhö lyù thuyeát lôïi theá so saùnh cuûa
cuûa David Ricardo; Lyù thuyeát Heckscher-Ohlin; Lyù thuyeát caùc giai ñoaïn taêng
tröôûng kinh teá cuûa Rostow; Lyù thuyeát veà caïnh tranh quoác gia – moâ hình kim cöông
cuûa Michaele Porter, neáu ñöôïc öùng duïng ñuùng seõ ñem laïi nhieàu hieäu quaû cho
ngaønh kinh teá Vieät Nam noùi chung vaø ngaønh dòch vuï haøng haûi noùi rieâng tröôùc quaù
trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Vieäc öùng duïng caùc hoïc thuyeát naøy laø raát quan troïng
cho chieán löôïc vaø saùch löôïc cuûa söï phaùt trieån kinh teá Vieät Nam trong töông lai.
- 28 -
CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH CUÛA ÑAÏI LYÙ
HAØNG HAÛI VIEÄT NAM TRÖÔÙC XU THEÁ HOÄI NHAÄP
2.1 GIÔÙI THIEÄU VEÀ ÑAÏI LYÙ HAØNG HAÛI VIEÄT NAM (VOSA VIEÄT NAM)
2.1.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Ñaïi Lyù Haøng Haûi Vieät Nam:
Ñaïi Lyù taøu bieån Vieät Nam ñöôïc chính thöùc thaønh laäp ngaøy 13/3/1957 theo
Nghò Ñònh soá 50/NÑ cuûa Boä Giao Thoâng Vaän Taûi vaø Böu Ñieän Vieät Nam, truï sôû
chính ñaët taïi Haûi Phoøng, khôûi ñaàu nhöõng böôùc ñi ñaàu tieân trong ngaønh Dòch vuï
Ñaïi Lyù Haøng Haûi. Ngaøy 08/08/1989 ñöôïc ñoåi teân thaønh Ñaïi Lyù Haøng Haûi Vieät
Nam theo Quyeát ñònh soá 1436 QÑ/TCCB-LÑ cuûa Boä Giao thoâng vaän taûi.
Ngaøy 12/5/1993 Ñaïi Lyù Haøng Haûi Vieät Nam (Vietnam Ocean Shipping
Agency) vieát taét laø Vosa ñöôïc thaønh laäp laïi theo Quyeát ñònh soá 885/QÑ/TCTB-LÑ
cuûa Boä Giao Thoâng Vaän Taûi, laø doanh nghieäp thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp thuoäc
Toång Coâng ty Haøng haûi Vieät Nam vaø hoaït ñoäng theo Giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù
kinh doanh soá 102726, ñaêng kyù laàn ñaàu ngaøy 01 thaùng 06 naêm 1995 vaø ñaêng kyù
thay ñoåi laàn thöù 16 ngaøy 16 thaùng 9 naêm 2005.
Cho ñeán nay, Vosa ñaõ coù 14 ñaïi lyù ñoùng taïi caùc caûng bieån quan troïng :
Vosa Haø Noäi, Vosa Quaûng Ninh, Vosa Haûi Phoøng, Northern Freight, Orimas, Vosa
Beán Thuyû, Vosa Ñaø Naüng, Vosa Qui Nhôn, Vosa Nha Trang, Vosa Saøi Goøn,
SamTra, Vitamas, Vosa Vuõng Taøu, Vosa Caàn Thô. Trong ñoù chi nhaùnh Vosa taïi
TP Hoà Chí Minh laø ñaïi lyù hoaït ñoäng maïnh nhaát veà Ñaïi lyù Taøu bieån.
Ngaøy 06/09/2005, Boä giao thoâng vaän taûi ñaõ ra Quyeát ñònh soá 3292/QÑ-
BGTVT veà vieäc pheâ duyeät danh saùch ñôn vò thaønh vieân cuûa Toång Coâng ty Haøng
haûi Vieät Nam thöïc hieän coå phaàn hoùa naêm 2005. Coå phaàn hoùa Vosa seõ taïo moät
böôùc ngoaët trong söï phaùt trieån cuûa coâng ty. Ngaøy 14/12/2005, Boä Giao Thoâng Vaän
Taûi ra quyeát ñònh soá 4788/QÑ-BGTVT pheâ duyeät giaù trò doanh nghieäp coå phaàn
hoùa.
- 29 -
Ngaøy 30/12/2005, Boä Giao Thoâng Vaän Taûi ra Quyeát ñònh soá 5099/QÑ-
BGTVT veà vieäc pheâ duyeät phöông aùn vaø chuyeån Ñaïi lyù haøng haûi Vieät Nam, ñôn
vò thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp cuûa Toång Coâng ty Haøng haûi Vieät Nam thaønh coâng
ty coå phaàn.
Ngaøy 14/06/2006, Vosa ñaõ tieán haønh Ñaïi hoäi coå ñoâng tuyeân boá hoaït ñoäng
theo hình thöùc Coâng ty Coå phaàn vaø baàu ra Hoäi ñoàng Quaûn trò, Ban Kieåm soaùt, Ban
ñieàu haønh. Vì nhöõng lyù do trong vaán ñeà ñaêng kyù kinh doanh vôùi Sôû keá hoaïch vaø
Ñaàu tö TP.HCM neân ñeán ngaøy 20/10/2006, Vosa môùi nhaän ñöôïc Giaáy chöùng nhaän
ñaêng kyù kinh doanh cho Coâng ty Coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam (ñöôïc
chuyeån theå töø doanh nghieäp nhaø nöôùc: Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam).
2.1.2 Ngaønh ngheà kinh doanh cuûa Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam: bao goàm caùc saûn
phaåm, dòch vuï chuû yeáu:
- Ñaïi lyù taøi bieån: Vosa cung caáp dòch vuï cho caùc loaïi taøu ra vaøo taát caû caùc
caûng bieån Vieät Nam bao goàm thöïc hieän caùc thuû tuïc xuaát nhaäp caûnh cho taøu vaø
thuyeàn vieân, thuû tuïc giao nhaän haøng taïi caûng, thu xeáp vieäc xeáp dôõ haøng hoùa; giaûi
quyeát khieáu naïi; thu xeáp cöùu hoä; cung caáp nhieân lieäu vaø thöïc phaåm…
- Ñaïi lyù liner (Ñaïi lyù vaän taûi container): Dòch vuï ñaïi lyù Liner bao goàm thöïc
hieän caùc thuû tuïc xuaát nhaäp haøng container, thu gom haøng, giao nhaän haøng hoùa…
- Dòch vuï ñaïi lyù vaän taûi: bao goàm vaän taûi ña phöông thöùc, tieáp vaän haøng
hoùa (logistics), giao nhaän haøng hoùa taïi nhaø (door to door). Vosa thöïc hieän taát caû
caùc loaïi hình ñaïi lyù vaän taûi caû noäi ñòa vaø quoác teá: ñöôøng bieån, ñöôøng boä, haøng
khoâng.
- Hoaït ñoäng thöông maïi vaø uûy thaùc xuaát nhaäp khaåu haøng hoùa: hoaït ñoäng
thöông maïi bao goàm: mua baùn haøng hoùa, kinh doanh xuaát nhaäp khaåu tieåu ngaïch
qua cöûa khaåu, taïm nhaäp taùi xuaát xaêng daàu, thuûy saûn, than ñaù…Hoaït ñoäng naøy chæ
chieám tyû troïng nhoû trongtoång doanh thu cuûa Vosa, trong ñoù nguoàn thu chuû yeáu laø
dòch vuï uûy thaùc xuaát nhaäp khaåu. Caùc maët haøng Vosa nhaän uûy thaùc xuaát nhaäp khaåu
bao goàm: phaân boùn, hoùa chaát, vaät tö noâng nghieäp, vaät tö thieát bò giao thoâng vaän
- 30 -
taûi, nguyeân phuï lieäu, thöïc phaåm coâng ngheä, thöïc phaåm töôi soáng, nhaäp khaåu taøu
cuõ… Hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu tröïc tieáp manglaïi doanh thu khoâng lôùn.
- Caùc dòch khaùc: caùc dòch vuï khaùc cuûa Vosa bao goàm: dòch vuï kieåm ñeám
haøng hoùa, cung öùng taøu bieån, cho thueâ kho CFS vaø kho ngoaïi quan; cho thueâ oâtoâ,
canoâ, saølan, taøu keùo, saûn xuaát bao bì, ñeäm (xoáp) kyõ thuaät, moâi giôùi haøng hoùa, kinh
doanh khaùch saïn…
2.1.3 Boä maùy toå chöùc quaûn lyù vaø nhaân söï cuûa Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam.
+ Veà toå chöùc: Coâng ty Coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam bao goàm Vaên
phoøng Vosa vaø 14 ñôn vò tröïc thuoäc (xem phuï luïc)
+ Veà boä maùy quaûn lyù: Sau khi coå phaàn hoùa, Coâng ty coå phaàn Ñaïi lyù Haøng
haûi Vieät Nam seõ hoaït ñoäng theo Ñieàu leä Coâng ty do Ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng thoâng
qua, caên cöù theo caùc qui ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp vaø caùc vaên baûn phaùp qui
khaùc, döôùi söï quaûn trò, ñieàu haønh vaø kieåm soaùt cuûa Hoäi ñoàng Quaûn trò, Ban Giaùm
ñoác (bao goàm Toång Giaùm ñoác vaø caùc Phoù Toång Giaùm ñoác) vaø Ban Kieåm soaùt.
Giuùp vieäc cho Hoäi ñoàng Quaûn trò, Ban Kieåm soaùt vaø Ban Giaùm ñoác laø caùc phoøng
nghieäp vuï. Moâ hình toå chöùc cuûa Coâng ty coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam ñöôïc
cô caáu theo 2 giai ñoaïn:
* Giai ñoaïn 1: (Xem Sô ñoà toå chöùc Giai ñoaïn 1 taïi Phuï luïc ñính keøm)
Ngay sau coå phaàn hoaù boä maùy toå chöùc cuûa Vosa Group seõ ñöôïc kieän toaøn laïi theo
höôùng taäp trung, ñaëc bieät naâng cao vai troø quaûn trò vaø ñieàu haønh cuûa Coâng ty ñoái
vôùi caùc ñôn vò thaønh vieân. Coâng ty coå phaàn taïi thôøi ñieåm thaønh laäp coù 14 ñôn vò
thaønh vieân haïch toaùn phuï thuoäc vaø 02 coâng ty lieân doanh coù voán goùp chi phoái
(51% Voán ñieàu leä
* Giai ñoaïn 2: Boä maùy toå chöùc cuûa Vosa Group giai ñoaïn 1 ñaõ oån ñònh laø tieàn ñeà
cho Vosa cô caáu laïi theo moâ hình coâng ty meï - coâng ty con treân cô sôû höôùng daãn
cuûa Toång coâng ty Haøng haûi Vieät nam sau khi thí ñieåm vaø quyeát ñònh cuoái cuøng
cuûa Ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng thöôøng nieân.
+ Nguoàn nhaân löïc: Ngaønh ngheà cuûa Vosa ñoøi hoûi raát nhieàu chaát xaùm vaø
ñaây laø ñieàu kieän quan troïng cho söï thaønh coâng, taïo neân moät thöông hieäu Vosa
- 31 -
trong nhieàu naêm qua. Ngaønh ngheà naøy ñoøi hoûi phaûi coù moät ñoäi nguõ nhaân vieân vôùi
trình ñoä cao, hieåu bieát nghieäp vuï vaø gioûi ngoaïi ngöõ.
- Veà lao ñoäng: tính ñeán heát naêm 2005, soá löôïng lao ñoäng toaøn Vosa Vieät
Nam laø hôn 841 ngöôøi, trong ñoù 51% soá lao ñoäng coù trình ñoä Ñaïi hoïc vaø treân ñaïi
hoïc(xem phuï luïc)
- Veà naêng löïc:
+ Ñoái vôùi caùn boä quaûn lyù: haàu heát ñöôïc ñaøo taïo chính quy neân trình ñoä
chuyeân moân khaù vöõng, ñuû söùc ñeå hoaøn thieän nhieäm vuï chuyeân moân ñöôïc giao.
Ñoäi nguõ caùn boä laõnh ñaïo ngaøy caøng ñöôïc treû hoùa vaø trang bò ñaày ñuû kieán thöùc ñeå
ñaùp öùng vôùi tình hình môùi.
+ Ñoái vôùi nhaân vieân: ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa Vosa coù chuyeân moân nghieäp
vuï vaø trình ñoä ngoaïi ngöõ, taän tình vôùi coâng vieäc neân luoân ñaûm baûo chaát löôïng dòch
vuï vaø thoûa maõn yeâu caàu cuûa khaùch haøng.
2.2 ÑAÙNH GIAÙ TOÅNG QUAÙT VEÀ THÖÏC TRAÏNG NGAØNH HAØNG HAÛI VIEÄT
NAM TRÖÔÙC TÌNH HÌNH MÔÙI
Việc ñaùnh giaù toång quan thöïc traïng ngaønh haøng haûi Vieät Nam, chuùng ta seõ
aùp duïng 4 lyù thuyeát thöông maïi quoác teá: lyù thuyeát lôïi theá so saùnh; lyù thuyeát
Heckscher-Ohlin; lyù thuyeát caùc giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá vaø lyù thuyeát veà khaû
naêng caïnh tranh quoác gia- moâ hình kim cöông cuûa Michaele Porter ñeå phaân tích
nhaèm ñöa ra caùc giaûi phaùp cho ngaønh haøng haûi Vieät Nam noùi chung vaø Vosa
Group tröôùc quaù trình hoäi nhaäp.
2.2.1 Boái caûnh thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá
2.2.1.1 Thò tröôøng trong nöôùc:
Theo lyù thuyeát caùc giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá cuûa Rostow thì Vieät Nam
ñang ôû giai ñoaïn tieàn caát caùnh, moái quan heä kinh teá quoác teá ñöôïc môû roäng, ngaønh
ngoaïi thöông quoác gia phaùt trieån. Theo döï baùo cuûa Vieän chieán löôïc phaùt trieån giao
thoâng vaän taûi, khoái löôïng haøng hoaù thoâng qua caùc caûng bieån Vieät Nam seõ taêng
bình quaân 10%/naêm, ñaït 224 trieäu taán vaøo naêm 2010, taïo nhöõng ñieàu kieän vó moâ
thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa ngaønh Haøng haûi Vieät Nam. Beân caïnh nhöõng ñieàu
- 32 -
kieän thuaän lôïi neâu treân, ngaønh Haøng haûi Vieät Nam cuõng coù nhieàu nhöõng khoù khaên
thaùch thöùc phaûi giaûi quyeát. Ñoù laø söï môû cöûa hôn nöõa thò tröôøng dòch vuï haøng haûi
cho caùc coâng ty nöôùc ngoaøi khi Vieät Nam töøng böôùc thöïc hieän caùc cam keát quoác teá
trong quaù trình gia nhaäp WTO, caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét töø caùc doanh nghieäp
thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá.
2.2.1.2 Boái caûnh thò tröôøng khu vöïc vaø quoác teá
Trong khoaûng 10 naêm trôû laïi ñaây, khu vöïc Chaâu AÙ vaø gaàn ñaây laø Trung
Quoác ñaõ trôû thaønh ñoäng löïc phaùt trieån cuûa ngaønh haøng haûi theá giôùi. Maëc duø GDP
cuûa khu vöïc naøy thaáp hôn so vôùi Myõ vaø Chaâu AÂu nhöng Chaâu AÙ laïi laø khu vöïc
nhaäp khaåu nguyeân lieäu thoâ vaø xuaát khaåu thaønh phaåm lôùn nhaát. Naêm 2004, trong
toång soá 6,76 tyû taán haøng hoaù vaän chuyeån xuaát phaùt töø caùc khu vöïc cuûa theá giôùi, thì
coù ñeán 38,4% laø töø Chaâu AÙ, Chaâu AÂu 22,7% vaø Chaâu Myõ chæ chieám 21,4%. Khu
vöïc Chaâu AÙ cuõng laø nôi taäp trung cuûa 2/3 trong soá 20 haõng vaän taûi container vaø
caûng container lôùn cuûa theá giôùi, cung caáp thuyeàn boä cho hôn 50% ñoäi taøu theá giôùi
vaø xuaát xöôûng gaàn 80% löôïng taøu vaän taûi ñoùng môùi. Naèm trong khu vöïc coù möùc
ñoä trao ñoåi thöông maïi haøng haûi lôùn nhaát theá giôùi, ngaønh haøng haûi Vieät Nam coù
raát nhieàu cô hoäi ñeå phaùt trieån, tham gia chia seû thò tröôøng khu vöïc vaø theá giôùi.
Theo döï baùo cuûa caùc toå chöùc tö vaán quoác teá, thò tröôøng haøng haûi theá giôùi vaø
ñaëc bieät laø thò tröôøng haøng haûi taïi khu vöïc Chaâu AÙ seõ vaãn tieáp tuïc coù möùc taêng
tröôûng cao taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå ngaønh haøng haûi Vieät Nam phaùt trieån. Tuy
nhieân xu theá toaøn caàu hoaù seõ vaãn tieáp tuïc dieãn ra maïnh trong ngaønh haøng haûi ñoù
laø quaù trình saùp nhaäp hoaëc thoân tính cuûa caùc haõng taøu hoaëc vieäc ñaàu tö ra nöôùc
ngoaøi ñeå hình thaønh maïng löôùi caûng veä tinh cuûa caùc taäp ñoaøn khai thaùc caûng haøng
ñaàu. Ñaây thöïc söï laø thaùch thöùc raát lôùn cho ngaønh haøng haûi Vieät Nam trong quaù
trình hôïp taùc vaø caïnh tranh giöõ thò phaàn trong nöôùc vaø chia seû thò tröôøng trong khu
vöïc.
2.2.2 Thöïc traïng ngaønh vaän taûi bieån Vieät Nam tröôùc boái caûnh hoäi nhaäp
Vaän taûi bieån laø moät ngaønh saûn xuaát dòch vuï, bao goàm ba tieåu heä thoáng
chính laø vaän taûi bieån, xeáp dôõ haøng hoùa (phuïc vuï haønh khaùch) vaø dòch vuï haøng haûi
- 33 -
phuï trôï (theo nghóa heïp, phuïc vuï cho vaän chuyeån vaø xeáp dôõ haøng hoaù, haønh
khaùch).
(cid:190) Thöïc traïng ngaønh vaän taûi bieån Vieät Nam
Thöïc traïng ngaønh vaän taûi bieån Vieät Nam coù theå ñöôïc nhìn döôùi goùc ñoä cuûa
lyù thuyeát thöông maïi quoác teá. Ngaønh coâng nghieäp ñoùng taøu Vieät Nam chính laø yeáu
toá thöù 3: caùc ngaønh coâng nghieäp lieân quan vaø boå trôï cho ngaønh haøng haûi Vieät Nam
trong moâ hình kim cöông cuûa Michaele Porter.
Ñoäi taøu vaän taûi bieån Vieät Nam: sau khi luaät doanh nghieäp coù hieäu löïc töø
ngaøy 01/01/2000, vaø ñaëc bieät Nghò ñònh soá 57/2001/NÑ-CP cuûa Chính phuû veà ñieàu
kieän kinh doanh vaän taûi bieån, theo ñoù seõ khoâng phaân bieät caùc thaønh phaàn kinh teá,
taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc ñoái töôïng tham gia kinh doanh vaän taûi bieån.
Chính vì vaäy, soá löôïng doanh nghieäp tham gia kinh doanh vaän taûi bieån taêng töø 239
naêm 2000 leân 413 doanh nghieäp - tính ñeán thaùng 5 naêm 2004, taêng 72,8%. Tuy soá
löôïng doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh taêng leân ñaùng keå vaø chieám ña soá (62%),
nhöng caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaãn chieám thò phaàn lôùn treân thò tröôøng. Toång
Coâng ty Haøng haûi Vieät Nam (VINALINES) laø moät doanh nghieäp nhaø nöôùc coù ñoäi
taøu bieån lôùn nhaát vaø hieän ñaïi, chieám khoaûng hôn 53% toång troïng taûi cuûa ñoäi taøu
quoác gia. Caùc coâng ty tö nhaân, coâng ty TNHH phaàn lôùn tham gia vaøo vaän taûi trong
nöôùc vôùi quy moâ nhoû. Ñoäi taøu vaän taûi bieån cuûa Taäp ñoaøn kinh teá VINASHIN trong
moät vaøi naêm gaàn ñaây cuõng taêng tröôûng khaù nhanh veà soá löôïng taøu vaø soá löôïng taán
troïng taûi, do lôïi theá veà ñoùng môùi taøu trong nöôùc.
Trong nhöõng naêm qua, ñoäi taøu vaän taûi bieån Vieät Nam ñaõ ñöôïc ñaàu tö ñeå
naâng caáp vaø phaùt trieån raát nhieàu. Chính vì theá, ñoäi taøu vaän taûi bieån cuûa Vieät Nam
ñaõ coù söï taêng tröôûng raát lôùn caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng. Caùc doanh nghieäp vaän
taûi bieån ñeàu ñaõ noã löïc boå sung vaø phaùt trieån ñoäi taøu, song tyû leä taêng tröôûng cuûa ñoäi
taøu haøng naêm môùi chæ ñaït ñöôïc khoaûng 6%/naêm. Ñaây laø moät tyû leä taêng tröôûng
thaáp so vôùi caùc lónh vöïc khaùc cuûa ngaønh vaän taûi bieån cuõng nhö so vôùi tyû leä taêng
tröôûng cuûa neàn kinh teá ñaát nöôùc noùi chung.
- 34 -
Coù theå thaáy, hieän nay ñoäi taøu vaän taûi bieån cuûa caùc doanh nghieäp vaän taûi
bieån thuoäc sôû höõu Nhaø nöôùc vaãn chieám tyû troïng lôùn, lôùn nhaát laø thuoäc
VINALINES. Caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh cuûa Vieät Nam tuy coù soá löôïng
taøu khoâng nhoû (khoaûng 32%) nhöng naêng löïc vaän taûi khoâng cao (khoaûng 11% toång
troïng taûi toaøn boä ñoäi taøu). Ñoäi taøu bieån Vieät Nam chuû yeáu laø taøu chôû haøng khoâ.
Taøu container chieám tyû troïng raát nhoû (khoaûng 2% soá löôïng, töông ñöông khoaûng
7% troïng taûi toaøn boä ñoäi taøu). Taøu chôû daàu soá löôïng khoâng nhieàu nhöng ñeàu laø
nhöõng taøu lôùn, chieám khoaûng 45% tyû troïng troïng taûi toaøn boä ñoäi taøu.
Töø naêm 2001-2005, saûn löôïng vaän taûi cuûa VINALINES luoân taêng vôùi toác
ñoä töông ñoái cao – 11%/naêm veà taán vaø 13%/naêm veà THL (taán haûi lyù). Thò phaàn
vaän taûi quoác teá cuûa toaøn boä ñoäi taøu bieån Vieät Nam chæ chieám khoaûng 16% toång
löôïng haøng xuaát, nhaäp khaåu cuûa Vieät nam. Saûn löôïng haøng hoùa thoâng qua caùc
caûng bieån cuûa VINALINES trong 5 naêm töø 2001-2005 taêng tröôûng bình quaân
10%/naêm. Troïng taûi ñoäi taøu bieån cuûa VINALINES naêm 2001 laø 845.000 DWT ñaõ
taêng leân 1,2 trieäu DWT vaøo naêm 2005. Tuoåi taøu trung bình ñaõ giaûm töø 18,5 tuoåi
cuûa naêm 2001 xuoáng coøn 17,5 tuoåi vaøo naêm 2005. Saûn löôïng vaän taûi bieån cuûa
VINALINES naêm 2005 ñaït 21,7 trieäu taán.
Caùc loaïi haøng hoaù xuaát, nhaäp khaåu chuû yeáu cuûa Vieät Nam laø: gaïo, caø pheâ,
tieâu, haït ñieàu, daàu thoâ, than, clinker, phaân boùn, maùy moùc thieát bò. Tuy nhieân, ñoäi
taøu bieån Vieät Nam chæ chieám thò phaàn lôùn ôû maët haøng clinker nhaäp khaåu do ñaây laø
loaïi maët haøng coù giaù trò thaáp, cöôùc thaáp, ít taøu bieån nöôùc ngoaøi nhaän chuyeân chôû.
Hieän nay, moät soá ñoäi taøu vaän taûi bieån lôùn cuûa Vieät Nam chaïy tuyeán nöôùc ngoaøi
chuû yeáu taäp trung vaøo caùc khu vöïc sau: Ñoäi taøu container cuûa Toång Coâng ty Haøng
haûi Vieät Nam chuyeân tuyeán Singapore, Hoàng Koâng, Ñaøi Loan vaø chuyeân tuyeán
noäi ñòa Baéc - Nam. Ñoäi taøu cuûa VOSCO chuû yeáu chaïy tuyeán Ñoâng Nam AÙ nhö
Philippine, Indonesia, Thaùi Lan, Malaysia, Singapore, Nam Trung Quoác. Ñoäi taøu
cuûa Vitranschart chuyeân tuyeán khu vöïc Ñoâng Nam Aù vaø laáy gaïo xuaát töø Vieät Nam
hoaëc Thaùi Lan ñi caùc nöôùc Chaâu Phi hay Nam Myõ. Ñoäi taøu cuûa Toång Coâng ty daàu
khí Vieät Nam tham gia vaøo vieäc chôû daàu thoâ, khí ñoát vaø daàu saûn phaåm treân caùc
- 35 -
tuyeán Ñoâng Nam AÙ, Vieãn Ñoâng... Moät soá coâng ty vaän taûi bieån khaùc thuoäc Toång
coâng ty Haøng haûi Vieät Nam nhö: Coâng ty vaän taûi Thuûy Baéc, Coâng ty cung öùng vaø
vaän taûi xaêng daàu chuû yeáu vaän chuyeån quoác teá gaàn nhö Trung Quoác hay
Campuchia. Toång coâng ty xaêng daàu Vieät Nam vôùi hai coâng ty chuyeân vaän taûi xaêng
daàu chuyeân vaän taûi xaêng daàu töø Trung Quoác, Singapore veà Vieät Nam. Caùc coâng ty
thuoäc caùc Boä, Ngaønh, caùc doanh nghieäp tö nhaân vôùi soá löôïng taøu ít, troïng taûi nhoû
chuû yeáu chaïy trong nöôùc do khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu ngaøy caøng cao cuûa
caùc Coâng öôùc Quoác teá trong vaän chuyeån haøng hoùa vieãn döông.
Löïc löôïng lao ñoäng ngaønh haøng haûi Vieät Nam bieåu hieän cho yeáu toá thöù 4:
caùc ñieàu kieän veà yeáu toá saûn xuaát trong moâ hình kim cöông cuûa Michaele Porter.
Löïc löôïng lao ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp vaän taûi bieån hieän nay coù nhöõng thuaän
lôïi cô baûn: ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù vaø só quan thuyeàn vieân ñoâng ñaûo, moät boä phaän
lôùn coù trình ñoä chuyeân moân kó thuaät, ngoaïi ngöõ, tin hoïc ñuû ñaùp öùng yeâu caàu quaûn
lyù khai thaùc ñoäi taøu. Tuy nhieân, nhöõng khoù khaên trong quaù trình hoäi nhaäp cuûa caùc
doanh nghieäp vaän taûi bieån Vieät Nam hieän nay laø raát lôùn. Tình traïng kó thuaät cuûa
ñoäi taøu noùi chung laø keùm, tuoåi taøu töông ñoái cao, loaïi taøu chöa caân ñoái, chöa phuø
hôïp, thaäm chí laïc haäu so vôùi ñoäi taøu cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi. Soá
löôïng taøu bieån Vieät Nam bò baét giöõ ôû caùc caûng bieån nöôùc ngoaøi do khoâng ñaùp öùng
ñuû caùc yeâu caàu cuûa caùc Coâng öôùc Quoác teá trong nhöõng naêm qua vaãn coøn nhieàu
ñieàu ñaùng baùo ñoäng. Tình traïng dö thöøa lao ñoäng, trong ñoù coù moät boä phaän lôùn só
quan thuyeàn vieân coù ñoä tuoåi bình quaân cao (treân 40 tuoåi), nhöng trình ñoä chuyeân
moân, ngoaïi ngöõ, tin hoïc keùm, khoâng ñaùp öùng yeâu caàu, khoâng coù khaû naêng ñaøo taïo
laïi. Ñaây cuõng chính laø söùc eùp veà nhaân löïc Haøng haûi trong quaù trình hoäi nhaäp. Caùc
nhaø xuaát, nhaäp khaåu Vieät Nam khi kí keát caùc hôïp ñoàng mua baùn vôùi caùc ñoái taùc
nöôùc ngoaøi, moät maët do ñoái taùc nöôùc ngoaøi eùp, maët khaùc cuõng chöa chuù troïng
thích ñaùng ñeán vieäc giaønh quyeàn vaän taûi cho ñoäi taøu vaän taûi bieån cuûa Vieät Nam.
(cid:190) Thöïc traïng heä thoáng caûng bieån Vieät Nam
Aùp duïng lyù thuyeát Heckscher-Ohlin, chuùng ta thaáy Vieät Nam coù lôïi theá veà
töï nhieân vaø heä thoáng caûng bieån phaân boá ñeàu töø Baéc vaøo Nam. Heä thoáng caûng bieån
- 36 -
Vieät Nam trong nhöõng naêm qua ñaõ goùp phaàn quan troïng cho söï taêng tröôûng vaø
phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu xuaát nhaäp khaåu haøng hoaù.
Heä thoáng caûng bieån Vieät Nam ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû trong quaù trình hoäi nhaäp vaø
phaùt trieån ngang baèng vôùi caùc quoác gia trong khu vöïc cuõng nhö treân theá giôùi. Hieän
nay heä thoáng caûng bieån Vieät Nam ñöôïc chia thaønh 8 nhoùm: Nhoùm caûng bieån phía
Baéc; Nhoùm caûng bieån Baéc Trung Boä; Nhoùm caûng bieån Trung Trung Boä; Nhoùm
caûng bieån Nam Trung Boä; Nhoùm caûng bieån khu vöïc TP. Hoà Chí Minh – Vuõng
Taøu, Thò Vaûi; Nhoùm caûng bieån Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long; Nhoùm caûng bieån caùc
ñaûo Taây Nam Boä; Nhoùm caûng bieån vuøng Coân Ñaûo. Caùc caûng bieån chính cuûa Vieät
Nam hieän nay laø caûng Haûi Phoøng, caûng Caùi Laân, Caûng Ñaø Naüng (khu Tieân Sa),
caûng Saøi Goøn, caûng VITC, Taân Caûng. Caùc caûng mieàn Nam coù nhieàu lôïi theá veà
luoàng ra vaøo caûng. Luoàng laïch ra vaøo cuûa caùc caûng trong vuøng naøy töông ñoái saâu
so vôùi caùc caûng trong caû nöôùc neân caùc caûng phía Nam coù khaû naêng tieáp nhaän taøu
container loaïi lôùn nhöng laïi gaëp khoù khaên trong khaâu di dôøi haøng hoaù do ñòa ñieåm
khoâng thuaän lôïi cuûa caùc caûng trong khu vöïc naøy. Caùc caûng mieàn Nam cuõng laø
caûng coù nhieàu khaû naêng caïnh tranh nhaát do lôïi theá haøng nhieàu, vieäc khai thaùc
caûng trôû neân deã daøng hôn. Moät ñieåm haïn cheá chung vôùi caùc caûng bieån Vieät Nam
laø khaû naêng lieân keát giöõa caùc caûng vôùi nhau ñeå cuøng chung chieán löôïc phaùt trieån,
taän duïng caùc cô hoäi vaø cuøng nhau ñeå vöôït qua thöû thaùch laø raát haïn cheá vaø chöa
toaøn dieän. Ñieàu naøy cuõng chính laø moät trong nhöõng khoù khaên cuûa ngaønh vaän taûi
bieån Vieät Nam trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá trong khu vöïc vaø treân theá giôùi.
Beân caïnh ñoù, caùc caûng bieån hieän nay thuoäc quaù nhieàu loaïi hình sôû höõu, thuoäc
nhieàu ngaønh khaùc nhau. Ñieàu naøy daãn ñeán söï khoâng thoáng nhaát trong quaûn lyù, söï
caïnh tranh khoâng laønh maïnh giöõa caùc loaïi hình sôû höõu.
Heä thoáng cô sôû haï taàng vaø thieát bò cuûa caûng bieån ôû nöôùc ta noùi chung laø coøn
töông ñoái laïc haäu, phaàn lôùn coù quy moâ nhoû beù, tieâu chuaån kyõ thuaät thaáp so vôùi caùc
caûng trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Ngoaøi caùc caûng chính nhö Haûi Phoøng, Ñaø
Naüng, Saøi Goøn, VICT vaø Caùi Laân ñöôïc trang bò töông ñoái ñaày ñuû caùc thieát bò hieän
ñaïi phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng cuûa caûng (caàn truïc, xe naâng haøng, xe caåu di ñoäng,
- 37 -
taøu lai, ñaàu keùo...) Ña soá caùc caûng nhoû do khai thaùc nhieàu naêm neân ñeàu ñaõ xuoáng
caáp, cô sôû haï taàng thieáu thoán vaø laïc haäu. Heä thoáng giao thoâng daãn tôùi caùc caûng
thöôøng khoâng ñoàng boä, laïc haäu, khoâng töông xöùng vôùi yeâu caàu hieän nay. Moät soá
caûng thaäm chí coøn naèm saâu trong noäi ñòa, ôû trung taâm thaønh phoá (nhö caûng Saøi
Goøn) neân thöôøng bò taéc ngheõn giao thoâng, khoâng coù tuyeán ñöôøng saét noái lieàn neân
vieäc phoái hôïp vôùi caùc phöông thöùc vaän taûi ñöôøng boä, ñöôøng saét ñeå vaän chuyeån
haøng hoaù ñi, ñeán caûng gaëp nhieàu khoù khaên, khoâng ñaûm baûo vaän chuyeån haøng hoaù
ñi vaø ñeán caûng kòp thôøi, an toaøn, chi phí löu thoâng taêng.
Nhöôïc ñieåm lôùn nhaát cuûa heä thoáng caûng bieån Vieät Nam hieän nay laø vaãn
chöa coù caûng trung chuyeån quoác teá container. Vì vaäy haøng hoùa göûi trong container
ñi vaø ñeán Vieät Nam ñeàu phaûi chuyeån taûi qua Hoàng Koâng, Cao Huøng, Singapore,
ñaåy giaù thaønh vaän chuyeån cao hôn nhieàu so vôùi nöôùc coù caûng trung chuyeån quoác
teá container. Söï taùch bieät, khoâng phoái hôïp cuûa nhieàu cô quan quaûn lyù caûng trong
xaây döïng keá hoaïch phaùt trieån vaø khai thaùc caûng ñaõ gaây ra vieäc phaùt trieån khoâng
theo quy hoaïch, vì quyeàn lôïi cuïc boä. Söû duïng voán ñaàu tö daøn traûi khieán caùc caûng
lôùn trôû neân thieáu voán ñeå ñaàu tö, trong khi coù nhieàu caûng ñöôïc xaây nhöng khoâng coù
khaû naêng tieáp nhaän taøu lôùn. Theo soá lieäu thoáng keâ cuûa hieäp hoäi caûng bieån Vieät
Nam, toång saûn löôïng haøng hoaù thoâng qua khoaûng 43 caùc caûng chính thuoäc hieäp
hoäi töø mieàn Baéc, Trung, Nam trong naêm 2005 ñaït 85,314 trieäu taán, taêng 73,9% so
vôùi naêm 2001 (naêm 2001 chæ ñaït saûn löôïng thoâng qua 45,058 trieäu taán), trong ñoù
haøng container naêm 2005 ñaït 2.293.548 TEU, taêng hôn 110,62% so vôùi naêm 2001
(naêm 2001 chæ ñaït saûn löôïng thoâng qua 1.088.935 TEU). Tính taát caû caùc caûng bieån
Vieät Nam thì saûn löôïng container thoâng qua naêm 2005 ñaït gaàn 2,3 trieäu TEU trong
ñoù khu vöïc mieàn Nam (chuû yeáu laø khu vöïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh) ñaõ chieám
hôn 1,55 trieäu TEU. Cuõng theo thoáng keâ cuûa hieäp hoäi caûng bieån, neáu so saùnh giöõa
naêm 2005 vaø naêm 2001 thì saûn löôïng thoâng qua cuûa caùc caûng khu vöïc mieàn Baéc
taêng hôn 2 laàn (möùc taêng cao nhaát trong caû nöôùc), caùc caûng bieån mieàn Trung taêng
hôn 1,1 laàn vaø caùc caûng mieàn Nam taêng hôn 1,5 laàn. Trong soá caùc caûng thuoäc hieäp
hoäi caûng bieån Vieät Nam, trong naêm 2005 coù 4 caûng ñaït toång saûn löôïng tôùi hôn 10
- 38 -
trieäu taán, ñoù laø caùc caûng Caåm Phaû (12,903 trieäu taán), Haûi Phoøng (10,511 trieäu
taán), Saøi Goøn (10,744 trieäu taán) vaø Taân Caûng Saøi Goøn (14,570 trieäu taán). Ñaây
cuõng chính laø yeáu toá thöù 2 trong moâ hình kim cöông cuûa Michaele Porter. Khoái
caûng bieån Vieät Nam vaãn ñang gaëp raát nhieàu nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc, ñaëc bieät
laø trong quaù trình hoäi nhaäp do naêng löïc caïnh tranh ñeå hoäi nhaäp coøn chöa cao, tình
hình quaûn lyù, khai thaùc vaø phaùt trieån caûng cuõng chöa hoaøn thieän.
(cid:190) Thöïc traïng cuûa heä thoáng dòch vuï haøng haûi phuï trôï:
Tröôùc khi Luaät Doanh nghieäp ñöôïc ban haønh, hoaït ñoäng dòch vuï haøng haûi
phuï trôï haàu heát do caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc thöïc hieän. Caùc thaønh phaàn kinh teá
khaùc coù tham gia kinh doanh, nhöng raát ít. Haïn cheá cuûa cô cheá, chính saùch chaäm
ñoåi môùi ñaõ kìm haõm söï phaùt trieån caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng cuûa hoaït ñoäng
dòch vuï haøng haûi phuï trôï. Töø sau khi Luaät doanh nghieäp coù hieäu löïc, cuøng vôùi söï
ra ñôøi cuûa Nghò ñònh 10/NÑ-CP ngaøy 19 thaùng 3 naêm 2001 cuûa Chính phuû quy
ñònh roõ raøng veà ñieàu kieän kinh doanh dòch vuï haøng haûi, söï tham gia cuûa caùc doanh
nghieäp ngoaøi quoác doanh vaøo lónh vöïc dòch vuï naøy ñaõ coù söï phaùt trieån maïnh meõ,
thaäm chí coøn maïnh hôn nhieàu so vôùi lónh vöïc kinh doanh vaän taûi bieån. Do voán ñaàu
tö khoâng caàn lôùn, trong voøng 4 naêm töø 2000 ñeán 2004, soá löôïng doanh nghieäp
ngoaøi quoác doanh thaønh laäp môùi leân tôùi 131 doanh nghieäp, taêng 368%. Söï gia taêng
maïnh meõ veà soá löôïng caùc doanh nghieäp tham gia kinh doanh dòch vuï haøng haûi ñaõ
ñaåy söï caïnh tranh trong lónh vöïc naøy ngaøy caøng quyeát lieät. Vì lónh vöïc naøy vaãn
ñöôïc söï baûo hoä cuûa nhaø nöôùc, caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi chöa ñöôïc pheùp tham
gia kinh doanh dòch vuï naøy, neân söï caïnh tranh dieãn ra chuû yeáu giöõa caùc doanh
nghieäp nhaø nöôùc vôùi caùc doanh nghieäp tö nhaân vaø giöõa caùc doanh nghieäp tö nhaân
vôùi nhau. Moät maët, vieäc ra ñôøi nhieàu doanh nghieäp ñaïi lyù taøu bieån taïo neân moät
söùc caïnh tranh maïnh meõ. Noù thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp ñaïi lyù taøu bieån phaûi naâng
cao chaát löôïng phuïc vuï, ñaàu tö trang thieát bò, ñaøo taïo boài döôõng ñoäi nguõ ñaïi lyù
vieân veà nghieäp vuï vaø ngoaïi ngöõ, naêng ñoäng hôn trong tieáp thò vôùi caùc chuû taøu ñeå
ñaùp öùng yeâu caàu cuûa thò tröôøng.
- 39 -
Tuy nhieân, coù nhieàu yù kieán cho raèng thò tröôøng dòch vuï ñaïi lyù taøu bieån hieän
nay phaùt trieån quaù loän xoän. Saùng laäp vieân cuûa ña soá caùc doanh nghieäp tö nhaân nhoû
môùi ñöôïc thaønh laäp laø nhaân vieân tröôùc ñaây cuûa caùc doanh nghieäp lôùn, chuû yeáu laø
caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc. Sau khi ñaõ tích luyõ ñöôïc kinh nghieäm vaø xaây döïng
ñöôïc maïng löôùi quan heä vôùi khaùch haøng, hoï taùch ra ñeå töï kinh doanh, mang theo
luoân caùc moái quan heä naøy. Moät soá doanh nghieäp nhoû sau khi ñöôïc thaønh laäp,
khoâng chuù troïng ñaàu tö, boài döôõng nghieäp vuï, khoâng höôùng tôùi muïc tieâu môû roäng
vaø phaùt trieån laâu daøi, maø chæ chuù yù khai thaùc caùc moái quan heä ñaõ xaây döïng ñöôïc töø
tröôùc ñaây laø haï giaù thaønh, thaäm chí phaù giaù ñeå loâi keùo theâm caùc chuû taøu môùi,
khoâng chuù yù naâng cao chaát löôïng dòch vuï. Xeùt veà quy luaät thò tröôøng, caùc doanh
nghieäp naøy tröôùc sau seõ bò ñaøo thaûi. Tuy nhieân, trong thôøi ñieåm tröôùc maét, söï caïnh
tranh thieáu laønh maïnh naøy ñaõ gaây nhieàu khoù khaên tôùi caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng
nghieâm chænh. Treân thöïc teá, taïi caùc thò tröôøng ñaõ phaùt trieån oån ñònh, caùc doanh
nghieäp nhoû thöôøng khoâng caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp lôùn, maø laøm ñaïi lyù, veä
tinh cho caùc doanh nghieäp lôùn. Thò tröôøng thöôøng coù söï phaân chia roõ raøng. Hieän
nay ña soá caùc doanh nghieäp ñeàu ña daïng hoaù caùc dòch vuï cuûa mình hôn laø chuyeân
nghieäp hoùa.
2.3 ÑAÙNH GIAÙ THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH
CUÛA VOSA THÔØI GIAN QUA:
2.3.1 Thò tröôøng vaø ñoái thuû caïnh tranh:
2.3.1.1 Toång quan veà thò tröôøng:
Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam laø moät doanh nghieäp thöïc hieän kinh doanh chuû
yeáu treân thò tröôøng dòch vuï haøng haûi. Lónh vöïc naøy coù tieàm naêng taêng tröôûng cao
do söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu. Ñaây cuõng laø söï theå hieän
yeáu toá caùc ñieàu kieän veà caàu trong moâ hình kim cöông, lyù thuyeát veà khaû naêng caïnh
tranh quoác gia.
Baûng 1: Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Vieät Nam trong thôøi gian qua
Ñôn vò tính: trieäu USD
- 40 -
Xuất khẩu Nhập khẩu Tổng kim ngạch Năm
2005 32.223 36.881 69.104
2004 26.503 31.954 58.457
2003 20.149 25.256 45.405
2002 16.706 19.746 36.452
2001 15.029 16.218 31.247
2000 14.483 15.637 30.120
(Nguồn: Bộ Thương Mại)
Theo Boä Thöông maïi, toång kim ngaïch nhaäp khaåu caû naêm 2005 ñaït gaàn 36,9
tyû USD, taêng 15,4% so vôùi naêm 2004; kim ngaïch xuaát khaåu ñaït treân 32 tyû USD,
taêng 21,6% so vôùi naêm 2004.
Kim Ngạch Xuất Nhập Khẩu của Việt Nam
40
36.881
35
32.223
31.954
30
26.503
25.256
25
20.149
19.746
20
16.706
Xuất khẩu Nhập khẩu
16.218 15.029
15.637 14.483
15
g n ồ đ u ệ i r T
10
5
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Bieåu ñoà1: Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam töø 2000-2005
Moät soá maët haøng ñaït toác ñoä taêng kim ngaïch cao nhö: gaïo xuaát khaåu ñaït
treân 5,2 trieäu taán, thu veà gaàn 1,4 tyû USD (taêng 46% so vôùi 2004); cao su taêng gaàn
32%, ñaït 787 trieäu USD; haøng ñieän töû, linh kieän maùy tính ñaït gaàn 1,5 tyû USD,
taêng 34%; saûn phaåm goã cuõng vöôït keá hoaïch vôùi toång kim ngaïch caû naêm ñaït treân
1,5 tyû USD, taêng 33% so vôùi naêm 2004…
- 41 -
Haøng naêm tyû troïng saûn löôïng haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu baèng ñöôøng bieån
chieám khoaûng 80% toaøn boä löôïng haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu. Hieän taïi, thò phaàn
vaän chuyeån haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc doanh nghieäp trong nöôùc môùi chæ
ñaït khoaûng 15%. Trong thôøi gian tôùi, chaéc chaén kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa
Vieät Nam seõ taêng nhanh choùng sau söï kieän gia nhaäp vaøo toå chöùc WTO vaøo
7/11/2006 vöøa roài. Döï kieán ñeán naêm 2010, seõ coù khoaûng 200 trieäu taán haøng hoùa
ñöôïc vaän chuyeån thoâng qua caùc caûng bieån Vieät Nam. Soá löôïng naøy seõ naâng leân
340 trieäu taán trong 10 naêm keá tieáp.
Theo quy hoaïch phaùt trieån vaän taûi bieån Vieät Nam ñeán naêm 2010 vaø ñònh
höôùng ñeán naêm 2020 ñaõ ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät thì muïc tieâu phaùt
trieån seõ laø naâng cao thò phaàn vaän chuyeån haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc doanh
nghieäp trong nöôùc leân 25% (naêm 2010) vaø 35% (naêm 2020), vaän taûi bieån noäi ñòa
laø 100%. Do vaäy, lónh vöïc vaän taûi bieån vaø dòch vuï haøng haûi ñaõ thu huùt nhieàu
doanh nghieäp tham gia vaø coù nhieàu tieàm naêng phaùt trieån.
2.3.1.2. Ñoái thuû caïnh tranh cuûa Vosa
Treân caû nöôùc, khoaûng 200 doanh nghieäp laøm dòch vuï haøng haûi (goàm
khoaûng 100 doanh nghieäp nhaø nöôùc, coøn laïi laø doanh nghieäp lieân doanh, tö nhaân,
coå phaàn...) chuû yeáu hoaït ñoäng ôû caùc trung taâm kinh teá vaø thöông maïi haøng haûi nhö
Tp Hoà Chí Minh, Vuõng Taøu, Haø Noäi, Haûi Phoøng, Quaûng Ninh.Veà lónh vöïc giao
nhaän haøng hoùa (freight forwarding) vaø tieáp vaän (logistics) hieän nay treân phaïm vi
caû nöôùc ñaõ coù gaàn 500 doanh nghieäp, trong ñoù coù khoaûng 20 coâng ty lieân doanh
nöôùc ngoaøi.Vosa chòu söï caïnh tranh cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh trong caùc lónh vöïc:
- Dòch vuï ñaïi lyù taøu bieån: Kieán Höng, Ñoâng AÙ, Thieân YÙ, Vietfracht, Vinamar,
Gemadept v.v…
- Caùc coâng ty dòch vuï ñaïi lyù liner, ñaïi lyù vaän taûi vaø logistics: Vietfracht,Gemadept,
Saigon Ship,Vinatrans,Trancimex, Safi vaø caùc coâng ty ñaïi lyù tö nhaân.
- Hoaït ñoäng thöông maïi, xuaát nhaäp khaåu: Caùc coâng ty tö nhaân hoaït ñoäng thöông
maïi tieåu ngaïch taïi khu Vöïc Quaûng ninh, Moùng Caùi.
- 42 -
Vieät Nam ñaõ gia nhaäp WTO ñoàng nghóa vôùi vieäc caùc hoaït ñoäng thöông maïi,
dòch vuï ñöôïc töï do hoùa, caùc doanh nghieäp trong ngaønh coù theå khoâng coøn söï ñoäc
quyeàn. Söï tham gia cuûa caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi cuøng ngaønh ngheà vaøo thò
tröôøng Vieät Nam seõ laøm taêng söï caïnh tranh ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa
Vosa.
2.3.2 Thöïc traïng coâng taùc saûn xuaát kinh doanh trong thôøi gian qua:
Ñoái vôùi Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam, quaùn trieät nhöõng phöông höôùng nhieäm
vuï saûn xuaát kinh doanh ñeà ra cuûa Toång Coâng ty haøng haûi Vieät Nam, vôùi tinh thaàn
chuû ñoäng vaø noã löïc cuûa taát caû caùc doanh nghieäp thaønh vieân, coù söï chæ ñaïo saâu saùt
cuûa caùc caáp laõnh ñaïo, duy trì vaø oån ñònh moái quan heä laøm aên vôùi caùc ñoái taùc chuû
yeáu, tìm kieám theâm dòch vuï môùi cho ngaønh ngheà ñaïi lyù haøng haûi cuûa mình, Vosa
ñaõ hoaøn thaønh toát caùc chæ tieâu ñeà ra vaø luoân laø ñôn vò daãn ñaàu cuûa khoái dòch vuï
trong Toång coâng ty Haøng haûi Vieät Nam. Keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa toaøn
Vosa Vieät Nam giai ñoaïn 2001 – 2005 nhö sau:
Baûng 2 :Toång keát tình hình hoaït ñoäng SXKD cuûa Vosa töø naêm 2001 - 2005
Naêm
Toång doanh thu tính löông (trieäu ñoàng) Noäp ngaân saùch (trieäu ñoàng) Toång laõi thöïc hieän (trieäu ñoàng) Tyû leä doanh thu so saùnh vôùi naêm tröôùc (%)
2001 116.540 25.827 16.475 98,1%
2002 120.572 19.646 15.305 103,4%
2003 141.518 20.430 20.643 117,3%
2004 162.353 20.061 23.134 114,7%
2005 179.081 19.468 23.875 110,3%
(Nguoàn: Soá lieäu baùo caùo toång keát Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam töø 2001-2005)
Nhìn vaøo baûng Keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa giai ñoaïn töø naêm 2001
ñeán naêm 2005 chuùng ta coù theå thaáy caùc chæ tieâu doanh thu, toång laõi taêng ñeàu qua caùc
naêm, chöùng toû söï hoaït ñoäng hieäu quaû vaø phaùt trieån cuûa ñôn vò. Ngoaïi tröø naêm 2001,
Vosa gaëp khoù khaên do löôïng haøng xuaát nhaäp khaåu giaûm, maát thaân chuû quan troïng laø
haõng taøu Sealand neân doanh thu giaûm so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi. Sang naêm 2002, keát
- 43 -
quaû ñaõ khaû quan hôn do vieäc tieáp tuïc duy trì caùc hoaït ñoäng truyeàn thoáng vaø phaùt trieån
maûng ñaïi lyù vaän taûi, neân doanh thu naêm 2002 ñaõ vöôït naêm ngoaùi, tuy tyû leä laõi khoâng
baèng, nhöng nhìn chung Vosa vaãn ñaït ñöôïc keá hoaïch ñöôïc giao.
Töø baûng keát quaû treân, chuùng ta coù ñöôïc bieåu ñoà sau ñeå dieãn taû caùc chæ tieâu maø
Vosa ñaõ ñaït ñöôïc trong giai ñoaïn 2001 – 2005:
Bieåu ñoà keát quaû saûn xuaát kinh doanh töø naêm 2001- 2005 cuûa Vosa
Tổng Doanh Thu
Nộp Ngân Sách Tổng Lãi Thực Hiện
g n ồ đ u ệ i r T
200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
2001
2002
2003
2004
2005
Năm
Bieåu ñoà 2: keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa töø naêm 2001-2005
Naêm 2003, maëc duø ñaõ tieân löôïng seõ coù nhöõng khoù khaên trong thò tröôøng dòch
vuï haøng haûi, nhöng vôùi tinh thaàn chuû ñoäng ngay töø ñaàu naêm vaø coù söï chæ ñaïo kòp thôøi
cuûa caùc caáp laõnh ñaïo, vôùi söï noã löïc toaøn dieän trong taát caû caùc ñôn vò thaønh vieân, Ñaïi
lyù Haøng haûi Vieät Nam ñaõ duy trì, oån ñònh vôùi caùc ñoái taùc chuû yeáu vaø phaùt trieån theâm
caùc dòch vuï môùi. Thaân chuû môùi do Vosa Saøi Goøn laøm ñaïi lyù, haõng taøu China Shipping,
ñaõ daàn chieám lónh thò tröôøng vaø doanh thu cao. Vì vaäy naêm 2003, Vosa laïi moät laàn
nöõa hoaøn thaønh taát caû caùc chæ tieâu do Toång Coâng ty giao: Doanh thu naêm 2003 ñaït
hôn 141 tyû ñoàng, ñaït 117,3% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi vaø ñaït 109,2% so vôùi keá
hoaïch ñöôïc Toång coâng ty Haøng haûi giao, noäp ngaân saùch 20.430 tyû ñoàng ñaït 103% so
vôùi naêm 2002, toång laõi thöïc hieän ñaït 20,64 tyû ñoàng.
Sang naêm 2004, caùc coâng ty dòch vuï haøng haûi ñeàu gaëp khoù khaên, ngoaïi tröø
doanh thu töø phí hoa hoàng cuûa dòch vuï ñaïi lyù taêng leân do giaù cöôùc vaän taûi taêng cao,
- 44 -
coøn laïi haàu heát caùc loaïi giaù dòch vuï ñeàu giaûm hoaëc giöõ nguyeân nhö naêm 2003. Tröôùc
khoù khaên naøy, caùc ñôn vò thuoäc Vosa Vieät Nam ñeàu tích cöïc thöïc hieän caùc bieän phaùp
caét giaûm chi phí, baùm saùt khaùch haøng vaø môû roäng ngaønh ngheà kinh doanh neân hoaït
ñoäng dòch vuï vaãn ñaûm baûo ñöôïc möùc taêng tröôûng cao. Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát
kinh doanh naêm 2004 cuûa Vosa laø doanh thu gaàn 163 tyû, ñaït 114,7% so vôùi naêm 2003
vaø ñaït 106,1% so vôùi keá hoaïch, noäp ngaân saùch 20,061 tyû ñoàng ñaït 114% so vôùi keá
hoaïch, toång laõi thöïc hieän 23,134 tyû so vôùi keá hoaïch ñöôïc giao laø 22 tyû ñoàng ñaït
105,15% so vôùi keá hoaïch.
Tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa naêm 2005 coù nhöõng bieán
ñoäng ôû moät soá ñôn vò thaønh vieân: trong khi moät soá ñôn vò vaãn phaùt trieån vaø ñi leân nhö
Vitamas, Samtra ôû khu vöïc TP.HCM, Vosa Quaûng Ninh ôû khu vöïc phía Baéc thì moät
soá ñôn vò khaùc laïi gaëp khoù khaên do aûnh höôûng cuûa tình hình hoäi nhaäp quoác teá laøm maát
ñi nhöõng thaân chuû quan troïng, saûn löôïng giaûm. Nhöõng khoù khaên naøy xaûy ra ôû Vosa
Saøi Goøn, Vosa Haûi Phoøng vaø Orimas. Tuy nhieân, toång keát laïi Vosa vaãn hoaøn thaønh keá
hoaïch ñöôïc giao vaø caùc chæ tieâu ñeàu cao so vôùi naêm tröôùc, keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát
kinh doanh cao nhaát trong 5 naêm. Cuï theå laø: doanh thu ñaït 180,126 tyû ñaït 104,1% so
vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, noäp ngaân saùch 20,076 tyû ñoàng, toång laõi thöïc hieän laø 22,672 tyû
ñoàng ñaït 104% so vôùi keá hoaïch ñöôïc giao.
Keát quaû saûn xuaát kinh doanh giai ñoaïn töø 2001-2005 cuûa Ñaïi lyù haøng haûi Vieät
Nam ñaõ phaûn aùnh roõ neùt söï phaùt trieån vaø ñi leân cuûa ñôn vò, moät doanh nghieäp dòch vuï
haøng haûi coù beà daøy lòch söû. Tuy nhieân, keát quaû naøy cuõng cho thaáy söï aûnh höôûng cuûa
quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, töï do hoùa thöông maïi trong lónh vöïc dòch vuï haøng
haûi ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa trong töông lai, nhaát laø sau khi Vieät
Nam trôû thaønh thaønh vieân cuûa toå chöùc WTO vaøo ngaøy 07/11/2006. Thôøi gian tröôùc
ñaây, Vosa môùi chæ chòu söï caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp trong nöôùc, vôùi lôïi theá veà
kinh nghieäm vaø thöông hieäu laâu naêm, Vosa vaãn phaùt trieån vaø ñi leân. Thôøi gian tôùi,
Vosa seõ phaûi tröïc tieáp ñoái maët vôùi caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi, ñaây môùi chính laø
nhöõng ñoái thuû thöïc söï.
2.3.3 Hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc ngaønh ngheà chính:
- 45 -
Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam (VOSA) laø moät doanh nghieäp dòch vuï haøng haûi vôùi
nhöõng ngaønh ngheà ñaëc thuø nhö ñaïi lyù taøu, ñaïi lyù Liner, ñaïi lyù vaän taûi, ñaây laø 3 ngaønh
ngheà truyeàn thoáng ñem laïi nguoàn thu chuû yeáu cuûa doanh nghieäp. Vì vaäy saûn löôïng
haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu aûnh höôûng raát maïnh ñeán tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh
doanh cuûa ñôn vò. Beân caïnh ñoù coøn phaûi keå ñeán söï caïnh tranh ngaøy caøng khoác lieät
cuûa caùc doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc.
+ Veà nghieäp vuï Ñaïi lyù taøu: ñaây laø ngaønh ngheà heát söùc ñaëc thuø vaø truyeàn thoáng cuûa
Vosa, ñoàng thôøi ngaønh ngheà naøy cuõng ñem laïi nguoàn thu chuû löïc cho nhieàu ñôn vò
lôùn cuûa Vosa nhö Vosa Saøi Goøn, Vosa Haûi Phoøng. Trong caùc coâng ty thuoäc ngaønh
dòch vuï haøng haûi, nghieäp vuï ñaïi lyù taøu cuûa Vosa ñöôïc xem laø haøng ñaàu vaø luoân
chieám ñöôïc söï tin caäy cuûa caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi. Ñoù laø nhôø quaù trình gaàn 50 hoaït
ñoäng vaø phaùt trieån vôùi löïc löôïng ñaïi lyù vieân treû, thaïo ngheà. Ñaây cuõng laø ngaønh
ngheà ñoøi hoûi löïc löôïng lao ñoäng phaûi coù trình ñoä cao, hieåu bieát nghieäp vuï, gioûi
ngoaïi ngöõ. Raát nhieàu laõnh ñaïo cuûa Vosa ñaõ tröôûng thaønh töø ñoäi nguõ taøu vaø ñi leân,
ñaây cuõng laø nguoàn ñaøo taïo lôùp caùn boä laõnh ñaïo keá thöøa cuûa Vosa. Ñoäi nguõ ñaïi lyù
vieân ñaõ vaø ñang ñöôïc tieáp tuïc trau doài veà trình ñoä nghieäp vuï ñeå coù theå ñaùp öùng
ñöôïc quaù trình hoäi nhaäp quoác teá vaø söï caïnh tranh ngaøy caøng khoác lieät trong thôøi
gian tôùi.
Trong toång doanh thu cuûa Vosa thì doanh thu cuûa nghieäp vuï ñaïi lyù taøu
chieám trung bình khoaûng 19%, ñöùng haøng thöù 3, chæ sau doanh thu cuûa boä phaän
Ñaïi lyù vaän taûi vaø Ñaïi lyù Liner.
Baûng 3: Toång hôïp soá lieäu ñaïi lyù taøu haøng rôøi töø 2002 -2005
Soá taøu phuïc vuï Naêm Toång GRT phuïc vuï Haøng nhaäp (Taán) Haøng xuaát (Taán)
2002 1.840 15.308.104 6.491.772 5.146.762
2003 1.861 13.033.343 4.993.831 5.344.916
2004 1.547 12.567.836 6.591.136 4.706.789
2005 1.580 12.044.151 5.698.200 4.232.322
(Nguoàn: Soá lieäu baùo caùo toång keát Vosa Vieät Nam)
- 46 -
Naêm 2002 toaøn Vosa ñaõ phuïc vuï ñöôïc 1.840 chuyeán taøu haøng rôøi vôùi toång
GRT phuïc vuï laø 15.308.104 MT, haøng nhaäp 6.491.772 taán, haøng xuaát 5.146.762
taán.
Trong naêm 2003, Vosa Quaûng Ninh phuïc vuï ñöôïc 33 chuyeán taøu than
(810.860 MT), Vosa Vuõng Taøu phuïc vuï ñöôïc 18 chuyeán taøu daàu thoâ (1.115.603
MT), toaøn Vosa phuïc vuï ñöôïc 73 chuyeán taøu gaïo (449.593 MT), 53 chuyeán taøu
khaùch.
Naêm 2004, Vosa ñaõ phuïc vuï ñöôïc 30 chuyeán daàu thoâ (1.898.568 MT), 39
chuyeán taøu gaïo (439.992 MT), 115 chuyeán taøu than (2.693.318 MT) vaø 14 chuyeán
taøu khaùch vôùi 4.824 khaùch.
Naêm 2005, Vosa ñaõ phuïc vuï ñöôïc 17 chuyeán daàu thoâ (770.200 MT), 85
chuyeán taøu than (2.256.655 MT), 57 chuyeán taøu khaùch (7.755 khaùch).
Kết quả đại lý tàu hàng rời từ năm 2002 - 2005
30000000
5,146,762
25000000
4,706,789
5,344,916
4,232,322
6,491,772
20000000
6,591,136
4,993,831
5,698,200
15,308,104
15000000
13,033,343
12,567,836
12,044,151
Khối lượng hàng xuất Khối lượng hàng nhập Tổng GRT phục vụ Số tàu phục vụ
10000000
5000000
1.84
1.861
1.547
1.58
0
2002
2003
2004
2005
Bieåu ñoà 3: Keát quaû ñaïi lyù taøu rôøi töø naêm 2002-2005
Caùc khaùch haøng chuû yeáu cuûa Vosa bao goàm caùc chuû taøu nhö: NYK, SYMS,
DONGNAMA, China Shipping, Phulsawat Shipping, Shangthai Navigation, Toko
Kaiun, K Lines…
Nhìn vaøo baûng toång keát soá lieäu cuûa Boä phaän Ñaïi lyù Taøu haøng rôøi– Vosa töø
naêm 2003-2005, chuùng ta coù theå nhaän thaáy soá löôïng taøu haøng rôøi do Vosa phuïc vuï
ñaõ giaûm so vôùi naêm tröôùc. Coù nhieàu lyù do ñeå giaûi thích veà vieäc naøy: löôïng taøu vaøo
- 47 -
Vieät Nam giaûm trong caùc naêm 2004, 2005 so vôùi nhöõng naêm tröôùc ñoù do kim
ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam bò giaûm. Söï ra ñôøi cuûa haøng loaït ñaïi lyù tö
nhaân vôùi giaù caû caïnh tranh ñaõ laøm giaûm thò phaàn cuûa Vosa moät caùch ñaùng keå.
Baûng 4: Toång hôïp soá lieäu ñaïi lyù taøu container töø 2002 -2005
STT 1 2 3 4 Naêm 2002 2003 2004 2005 Soá taøu 405 402 407 657 GRT (Troïng taûi phuïc vuï) 2.100.216 2.048.172 2.570.994 4.251.004
(Nguoàn: Soá lieäu baùo caùo toång keát Vosa Vieät Nam)
Vôùi leä theá laøm ñaïi lyù container cho caùc haõng taøu NYK, China Shipping,
DongNamA, caùc taøu container nhaäp xuaát haøng taïi caùc caûng ôû Vieät Nam seõ ñöôïc
caùc ñôn vò cuûa Vosa laøm luoân dòch vuï ñaïi lyù taøu.
Đại lý tàu container
4,251,004
2,570,994
Soá taøu
2,100,216
2,048,172
GRT (Troïng taûi phuïc vuï)
405
402
407
657
4500000 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 1500000 1000000 500000 0
2002
2003
2004
2005
Bieåu ñoà 4: Keát quaû ñaïi lyù taøu container töø naêm 2002-2005
Neáu nhö tröôùc ñaây ôû Vieät Nam chæ coù Vosa ñöôïc ñoäc quyeàn kinh doanh
ngaønh ngheà Ñaïi lyù taøu thì hieän nay ñaõ coù raát nhieàu coâng ty tö nhaân vaø caùc doanh
nghieäp nhaø nöôùc tham gia vaøo lónh vöïc naøy, ñieàu naøy ñaõ laøm cho soá löôïng taøu do
Vosa laøm ñaïi lyù giaûm xuoáng nhieàu. Hieän taïi, theo Nghò ñònh 10/2001 cuûa Chính
phuû veà quy ñònh ñieàu kieän kinh doanh dòch vuï haøng haûi thì chæ coù caùc doanh
nghieäp Vieät Nam ñöôïc kinh doanh ngaønh ngheà naøy. Tuy nhieân, quaù trình hoäi nhaäp
quoác teá seõ buoäc Chính phuû Vieät Nam phaûi môû cöûa lónh vöïc naøy. Khi ñoù ngaønh
ngheà ñaïi lyù taøu Vosa seõ phaûi ñoái maët vôùi nhöõng khoù khaên hôn nöõa.
- 48 -
+ Veà boä phaâïn Ñaïi lyù Vaän taûi: ñaây laø ngaønh ngheà ñem laïi nguoàn doanh thu cao
nhaát trong toång doanh thu cuûa toaøn Vosa. Caùc ñôn vò coù doanh thu cao trong lónh
vöïc naøy goàm coù NorthFreight, Vosa Saøi Goøn, Vosa Haûi Phoøng, Vosa Ñaø Naüng,
Vosa Quaûng Ninh, Vitamas, Samtra . Vôùi öu theá laø thöông hieäu Vosa, cuøng söï coá
gaéng noã löïc tìm kieám khaùch haøng, thöïc hieän caùc döï aùn nhö Coâng trình Thuûy ñieän
Ñaïi Ninh, Theùp Mieàn Nam, thöïc hieän dòch vuï logistics vôùi caùc thaân chuû nhö JAS,
Mabuchi, JHB, Nidec Copal, vaän chuyeån vaät lieäu cho coâng trình saân vaän ñoäng Myõ
Ñình… neân duø gaëp phaûi söï caïnh tranh raát maïnh meõ cuûa caùc coâng ty tö nhaân, nhöng
caùc ñôn vò cuûa Vosa cuõng vaãn giöõ ñöôïc thò phaàn vaø phaùt trieån doanh thu maûng ñaïi
lyù vaän taûi. Caùc khaùch haøng chuû yeáu cuûa Vosa bao goàm: Jas, Mabuchi, Sojitz,
Sumitomo, Vina- Koei, Exel, Toeffer…
Baûng 5: Baùo Caùo Doanh Thu Boä Phaän Ñaïi Lyù Vaän Taûi Naêm 2002-2005
Sea Freight Air Freight Naêm
2002 USD 12.861,72 VNÑ 6.071.245.288 USD 25.891,28 VNÑ 11.276.485.289
2003 12.179,62 5.972.461.222 25.461,82 10.671.144.162
2004 15.126,42 6.974.261.742 38.261,75 12.489.671.122
2005 14.329,65 7.287.462.291 49.643,15 14.867.132.248
(Nguoàn: Soá lieäu baùo caùo toång keát Vosa Vieät Nam)
Doanh Thu Bộ Phận Đại Lý Vận Tải Năm 2002 -2005
60,000.00
49,643.15
50,000.00
40,000.00
38,261.75
30,000.00
25,891.28
25,461.82
20,000.00
15,126.42 12,490
14,329.65 14,867
10,000.00
7,287
6,974
12,861.72 11,276 6,071
12,179.62 10,671 5,972
-
2002
2003
2004
2005
Sea Freight (USD) Sea Freight (VND) Air Freight (USD) Air Freight( VND)
Bieåu ñoà 5:Doanh thu boä phaän Ñaïi lyù vaän taûi naêm 2002-2005
- 49 -
Nhìn vaøo baûng baùo caùo chuùng ta coù theå thaáy, maëc duø Vosa laø moät doanh
nghieäp dòch vuï haøng haûi, nhöng maûng Ñaïi lyù Vaän taûi haøng khoâng cuûa Vosa laïi coù
doanh thu cao hôn maûng Ñaïi lyù Vaän taûi haøng haûi. Ñieàu ñoù chöùng toû söï naêng ñoäng
trong coâng taùc saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn
kinh teá ñaát nöôùc. Nhöõng naêm tröôùc ñaây, boä phaän Ñaïi lyù vaän taûi Haøng khoâng chæ laø
moät toå nhoû, trang thieát bò ngheøo naøn, doanh thu khoâng ñaùng keå, thaäm chí phaûi
ñöôïc buø loã trong moät thôøi gian daøi. Tuy nhieân, chæ sau vaøi naêm boä phaän naøy ñaõ trôû
neân lôùn maïnh vôùi ñoäi nguõ caùn boä coù chuyeân moân cao, ñem laïi nguoàn doanh thu
raát khaû quan cho Vosa. Khaùch haøng chuû yeáu cuûa boä phaän naøy trong thôøi gian qua
coù JAS, Exel, JHB…
Doanh thu cuûa boä phaän ñaïi lyù vaän taûi vaãn ñöùng ñaàu trong caùc chæ tieâu doanh
thu khaùc cuûa Vosa, vôùi tyû leä khoaûng 26% toång doanh thu. Öu theá cuûa maûng ñaïi lyù
vaän taûi laø maïng löôùi caùc chi nhaùnh cuûa Vosa traûi roäng töø Baéc vaøo Nam, coù quan
heä toát vaø laâu ñôøi vôùi caùc thaân chuû, coù ñoäi nguõ nhaân vieân chuyeân nghieäp, coù trình
ñoä, ñaùp öùng ñöôïc moïi yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Tuy nhieân, giôø ñaây boä phaän ñaïi lyù
vaän taûi cuûa Vosa ñaõ vaø ñang chòu söï caïnh tranh ngaøy caøng cao cuûa caùc doanh
nghieäp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Maëc duø theo Nghò ñònhh 10/2001 cuûa Chính phuû
veà ñieàu kieän kinh doanh dòch vuï haøng haûi thì beân nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc tham gia
vôùi hình thöùc coâng ty lieân doanh vôùi möùc voán tham gia döôùi 51%, nhöng nhöõng
ñoái thuû naøy cuõng ñaõ caøng laøm taêng theâm söï khoù khaên trong coâng vieäc saûn xuaát
kinh doanh cuûa dòch vuï naøy.
+ Veà dòch vuï Ñaïi lyù Liner: ñaây laø ngaønh dòch vuï quan troïng, ñem laïi nguoàn doanh
thu ñöùng haøng thöù 3 treân toång doanh thu cuûa toaøn Vosa, chieám tyû leä khoaûng 20%
toång doanh thu. Doanh thu cuûa nhieàu ñôn vò thaønh vieân bò aûnh höôûng raát nhieàu bôûi
nguoàn thu cuûa dòch vuï naøy. Ví duï nhö Vosa Saøi Goøn tröôùc ñaây laøm ñaïi lyù liner cho
haõng Sealand cuûa Myõ, doanh thu cuûa boä phaän chieám ñeán 40% doanh thu cuûa Vosa
Saøi Goøn, tuy nhieân vieäc haõng taøu naøy bò baùn vaø saùt nhaäp vôùi haõng Maersk Line
naêm 2000 trôû thaønh haõng taøu Maersk Sealand ñaõ aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán
doanh thu cuûa Vosa Saøi Goøn trong moät thôøi gian. Ñieàu naøy cuõng cho thaáy quaù
- 50 -
trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø thöông maïi hoùa toaøn caàu raát aûnh höôûng ñeán hoaït
ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa.
Hieän nay Vosa coøn laøm ñaïi lyù liner cho moät soá thaân chuû lôùn quan troïng laø
haõng NYK cuûa Nhaät do Vitamas laøm ñaïi lyù, haõng DongNamA cuûa Haøn Quoác do
Vosa Haûi Phoøng laøm ñaïi lyù, haõng Shandong Yantai do Samtra laøm ñaïi lyù vaø China
Shipping Container Lines. Rieâng ñoái vôùi China Shipping Container Lines tröôùc
ñaây do Vosa Saøi Goøn laøm ñaïi lyù, tuy nhieân theo yeâu caàu cuûa thaân chuû thì haõng taøu
naøy ñaõ thaønh laäp coâng ty lieân doanh China Shipping Vieät Nam vôùi 51% voán do
Vosa naém giöõ. Sau ñaây laø Baûng toång keát tình hình nhaäp xuaát haøng hoùa cuûa boä
phaän dòch vuï ñaïi lyù liner thöïc hieän trong thôøi gian qua:
Baûng 6: Toång keát tình hình nhaäp xuaát haøng hoùa cuûa ñaïi lyù liner töø 2002-2005
Toång soá Teus nhaäp Toång soá Teus xuaát Naêm Coù haøng Khoâng haøng Coù haøng Khoâng haøng
61.299 6.198 56.298 13.229 2002
53.198 5.605 57.496 12.478 2003
85.562 16.780 91.681 9.035 2004
113.357 51.630 138.776 15.387 2005
(Nguoàn: Baùo caùo toång keát tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa töø 2002-2005)
Dòch vuï ñaïi lyù liner cuûa Vosa taäp trung taïi caùc caûng lôùn nhö TP.Hoà Chí
Minh, Haûi Phoøng, Quaûng Ninh, Ñaø Naüng, Quy Nhôn, Nha Trang. Nhìn vaøo Baûng
toång keát chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc phaàn naøo söï aûnh höôûng xuaát nhaäp khaåu ñoái vôùi
loaïi hình dòch vuï naøy.
+ Veà boä phaän dòch vuï: ñaây laø boä phaän “ñi theo” maûng ñaïi lyù taøu vaø ñaïi lyù Liner,
vôùi caùc dòch vuï cung caáp thöïc phaåm, nöôùc ngoït cho taøu, cho thueâ oâtoâ, canoâ… Beân
caïnh ñoù, boä phaän naøy coøn thöïc hieän dòch vuï kieåm ñeám haøng hoùa cho taøu, dòch vuï
kieåm ñeám haøng hoùa giuùp Vosa giaûi quyeát coâng vieäc cho nhöõng lao ñoäng coù trình
ñoä döôùi ñaïi hoïc, boä phaän naøy cuõng ñaõ goùp phaàn laøm neân thöông hieäu Vosa. Sau
ñaây laø baûng toång keát tình hình coâng taùc kieåm ñeám cuûa Vosa töø naêm 2003 – 2005.
- 51 -
Baûng 7: Toång keát soá taøu Vosa laøm dòch vuï kieåm ñeám töø 2002-2005
Naêm Toång soá taøu laøm kieåm ñeám Taøu Vieät Nam Taøu nöôùc ngoaøi
927 65 862 2002
890 81 809 2003
705 71 634 2004
1.259 108 1.151 2005
(Nguoàn: Baùo caùo toång keát tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa töø 2002-2005)
Soá löôïng taøu do Vosa laøm kieåm ñeám töø naêm 2002-2005 taêng daàn theo töøng naêm.
Chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc ñieàu ñoù qua bieåu ñoà sau:
KEÁT QUAÛ KIEÅM ÑEÁM TAØU GIAI ÑOAÏN 2000 - 2005
1400
1151
1200
1000
862
809
800
Taøu Vieät Nam
634
Taøu nöôùc ngoaøi
600
400
u aø t t ợ ư L
108
81
200
71
65
0
2002
2003
2004
2005
Bieåu ñoà 6: Keát quaû hoaït ñoäng kieåm ñeám taøu cuûa Vosa töø 2002-2005
Tröôùc ñaây Vosa coù 2 ñôn vò thaønh vieân chuyeân laøm nhieäm vuï kieåm ñeán laø
coâng ty Vitamas ôû phía Nam vaø Orimas ôû phía Baéc, tuy nhieân do coâng taùc saûn
xuaát kinh doanh cuûa Vosa ñoøi hoûi phaûi coù söï ña daïng hoùa ngaønh ngheà neân 2 ñôn
vò naøy cuõng laøm ñaày ñuû caùc lónh vöïc dòch vuï haøng haûi vaø dòch vuï kieåm ñeám cuõng
ñöôïc chia cho caùc ñôn vò thaønh vieân khaùc laøm, tuøy theo tình hình thöïc teá vaø yeâu
caàu cuûa thaân chuû. Hieän nay boä phaän dòch vuï cuõng ñang phaûi chòu söï caïnh tranh
cuûa caùc doanh nghieäp dòch vuï haøng haûi khaùc, ñaëc bieät laø caùc coâng ty tö nhaân.
Nhöõng coâng ty tö nhaân naøy vôùi öu theá chi phí thaáp, goïn nheï neân chaøo giaù raát caïnh
tranh vôùi caùc thaân chuû cuûa Vosa. Tình hình naøy ñaõ laøm boä phaän dòch vuï cuûa Vosa
- 52 -
gaëp nhöõng khoù khaên nhaát ñònh, buoäc phaûi giaûm giaù nhöng vaãn giöõ nguyeân chaát
löôïng phuïc vuï ñeå caïnh tranh vôùi caùc ñoái thuû.
+ Veà hoaït ñoäng thöông maïi vaø xuaát nhaäp khaåu haøng hoùa: ñöùng ñaàu trong lónh vöïc
naøy laø Vosa Quaûng Ninh, ñôn vò ñem laïi doanh thu cao nhaát Vosa. Nguoàn doanh
thu chính cuûa ñôn vò naøy laø thöông vuï xuaát nhaäp khaåu vaø kho ngoaïi quan (chieám
54,22% toång doanh thu. Vosa Quaûng Ninh coù lôïi theá veà vò trí ñòa lyù saùt vôùi Trung
Quoác vaø coù cöûa khaåu Moùng Caùi laø moät trong nhöng cöûa khaåu chính cuûa bieân giôùi
phía Baéc. Vosa Quaûng Ninh cuõng laø ñôn vò duy trì vò trí ñöùng ñaàu veà hoaït ñoäng
thöông maïi trong tænh Quaûng Ninh. Ñaëc thuø cuûa khu vöïc naøy laø chæ coù moät soá maët
haøng chính laø than vaø xaêng daàu nhöng ñaây laø caùc chuû haøng raát lôùn vaø quan troïng.
Naêm 2005 doanh thu xuaát nhaäp khaåu cuûa ñôn vò bò giaûm suùt nghieâm troïng
do löôïng haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu qua khu vöïc giaûm vaø do chính saùch bieân maäu
cuûa phía Trung Quoác, tuy nhieân maûng doanh thu kho ngoaïi quan laïi coù chieàu
höôùng phaùt trieån toát hôn.
Baûng 8: Cô caáu doanh thu cuûa töøng dòch vuï trong toång doanh thu cuûa Vosa
(2002-2005)
Chæ tieâu
Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 Naêm 2005 33.798 38.567 97.205 3.665 7.575 12.914 28.768.4 42.582,2 92.347,5 13.364,4 6.146,5 12.117 26.083,9 15.727,7 99.149,8 10.802,8 2.891,5 11.909,5 26.680.8 32.192,7 112.789 12.075,8 4.801,2 7.531 STT 1 2 3 4 5 6
2.609,8 14.074,3 3.955,4 16.403,4 4.130,7 15.475,8 4.165 34.231 7 8
9
5.832,2 189.081,8 6.655,2 223.084,9 6.313,1 221.246 7.231 239.351
Ñaïi lyù taøu Ñaïi lyù liner Ñaïi lyù Vaän taûi Xuaát nhaäp khaåu Kho ngoaïi quan Dòch vuï cung öùng taøu bieån Kho CFS Khaùch saïn, saûn xuaát bao bì, lai daét… Kieåm ñeám haøng hoùa Toång doanh thu (Nguoàn: baùo caùo taøi chính Vosa 2002-2005)
- 53 -
2.4 NHÖÕNG KHOÙ KHAÊN VAØ THUAÄN LÔÏI CUÛA VOSA TRÖÔÙC QUAÙ TRÌNH
HOÄI NHAÄP QUOÁC TEÁ VAØ TÖÏ DO HOÙA THÖÔNG MAÏI NGAØNH DÒCH VUÏ
HAØNG HAÛI:
2.4.1 Nhöõng thuaän lôïi vaø taùc ñoäng tích cöïc:
Xeùt treân lyù thuyeát lôïi theá so saùnh vôùi caùc ñoái thuû nöôùc ngoaøi thì Vosa coù
nhöõng lôïi theá nhaát ñònh ñeå coù theå böôùc vaøo quaù trình hoäi nhaäp vaø töï do hoùa thöông
maïi ngaønh dòch vuï haøng haûi:
- Moät lôïi theá caàn phaûi ñöôïc nhaéc ñeán ñaàu tieân ñoù laø beà daøy lòch söû gaàn 50
naêm ñaõ taïo neân thöông hieäu Vosa, taïo neân uy tín lôùn trong lónh vöïc dòch vuï haøng
haûi trong nöôùc vaø quoác teá vôùi nhieàu khaùch haøng truyeàn thoáng. Khi nhaéc ñeán ñaïi lyù
taøu bieån, caùc doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc luoân bieát ñeán Vosa. Tuy nhieân
thöông hieäu naøy caàn phaûi ñöôïc quaûng baù vaø phaùt trieån hôn nöõa trong thôøi gian tôùi,
nhaát laø khi quaù trình gia nhaäp WTO cuûa Vieät Nam ñaõ gia nhaäp WTO. Chæ rieâng
thöông hieäu Vosa ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù vôùi giaù trò 7 tyû ñoàng, ñieàu naøy cho thaáy thöông
hieäu laø vuõ khí lôïi haïi nhaát giuùp Vosa toàn taïi vaø phaùt trieån trong thôøi gian qua.
- Vosa coù maïng löôùi 14 ñôn vò thaønh vieân ôû taát caû caùc caûng bieån vaø thaønh
phoá lôùn cuûa Vieät Nam traûi daøi töø Baéc vaøo Nam giuùp taän duïng ñöôïc öu theá veà vò trí
ñòa lyù. Ñeå coù ñöôïc maïng löôùi naøy, Vosa ñaõ phaûi xaây döïng trong suoát moät thôøi gian
daøi keá töø khi thaønh laäp naêm 1957, ñaây cuõng laø lôïi theá cuûa Vosa so vôùi caùc doanh
nghieäp cuøng ngaønh ngheà khaùc. Maïng löôùi 14 ñôn vò thaønh vieân naøy coù theå hoã trôï,
boå sung cho nhau nhaèm muïc ñích phuïc vuï khaùch haøng toát nhaát.
- Ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa Vosa coù chuyeân moân nghieäp vuï vaø trình ñoä ngoaïi
ngöõ, taän tình vôùi coâng vieäc neân luoân ñaûm baûo chaát löôïng dòch vuï vaø thoûa maõn yeâu
caàu cuûa khaùch haøng. Ñoäi nguõ lao ñoäng cuûa Vosa ngaøy caøng ñöôïc treû hoùa vaø coù theá
maïnh veà chuyeân moân vaø ngoaïi ngöõ, ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn töø caùc tröôøng ñaïi hoïc coù
tieáng, lao ñoäng coù trình ñoä ñaïi hoïc vaø treân ñaïi hoïc ngaøy caøng cao.
- Vieäc keát naïp Vieät Nam vaøo toå chöùc WTO vöøa qua baùo hieäu moät laøn soùng
ñaàu tö môùi seõ vaøo Vieät Nam, kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu seõ taêng cao seõ thuùc ñaåy
ngaønh vaän taûi ñaëc bieät laø vaän taûi bieån taêng theo, thò tröôøng dòch vuï haøng haûi seõ
- 54 -
ñöôïc môû roäng hôn tröôùc, ñoàng nghóa vôùi tieàm naêng phaùt trieån cuûa Vosa seõ taêng
leân ñaùng keå.
- Cuøng vôùi laøn soùng ñaàu tö vaøo Vieät Nam, caùc thaân chuû môùi seõ xuaát hieän
ñem laïi nhieàu cô hoäi tìm kieám khaùch haøng hôn nöõa cho Vosa. Neáu coù chính saùch
ñuùng ñaén, Vosa seõ tìm kieám theâm ñöôïc nhöõng thaân chuû môùi.
- Vieäc hoäi nhaäp quoác teá seõ giuùp cho quaù trình chuyeån giao coâng ngheä vaø
hoïc hoûi caùc kyõ naêng môùi cuûa ñoäi nguõ caùn boä coâng nhaân vieân cuûa Vosa ñöôïc ñaåy
maïnh. Giuùp ñoäi nguõ lao ñoäng cuûa Vosa coù theå tieáp caän vaø coï xaùt vôùi thò tröôøng
quoác teá, coù cô hoäi tieáp xuùc vôùi caùc coâng ngheä hieän ñaïi.
- Vosa ñaõ tieán haønh xong coå phaàn hoùa vaø ñaõ tieán haønh Ñaïi hoäi Coå ñoâng, vì
vaäy sau khi gia nhaäp WTO cuûa Vieät Nam seõ môû ra moät cô hoäi ñeå thu huùt voán ñaàu
tö nöôùc ngoaøi. Vieäc tham gia ñaàu tö cuûa caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi seõ giuùp Vosa môû
roäng thò tröôøng hôn nöõa vaø thöông hieäu Vosa seõ trôû neân noåi tieáng hôn nöõa. Phieân
ñaáu giaù coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam vôùi soá löôïng nhaø ñaàu tö tham gia ñaït
möùc kyû luïc ngaøy 31/3/2006 ñaõ phaàn naøo noùi leân ñöôïc ñieàu naøy. Caùc nhaø ñaàu tö
nöôùc ngoaøi raát quan taâm ñeán Vosa vaø nhöõng ngaønh ngheà Vosa ñang hoaït ñoäng,
haõng taøu container NYK cuûa Nhaät Baûn cuõng ñaõ mua 10% coå phieáu cuûa Vosa trong
phieân ñaáu giaù naøy ngoaøi ra coøn coù caùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhö VDF Amersham vaø
moät soá nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi khaùc.
- Theo Nghò ñònh 187/2004/NÑ-CP ngaøy 16/11/2004 cuûa Chính Phuû, Coâng
ty Coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam seõ ñöôïc höôûng öu ñaõi mieãn thueá thu nhaäp
doanh nghieäp trong 02 naêm ñaàu töø khi thaønh laäp vaø ñöôïc giaûm 50% thueá thu nhaäp
doanh nghieäp trong 02 naêm tieáp theo.
- Khi thöïc hieän nieâm yeát coå phieáu taïi Trung taâm Giao dòch chöùng khoaùn
thaønh phoá Hoà Chí Minh, Vosa seõ ñöôïc giaûm 50% thueá thu nhaäp doanh nghieäp
phaûi noäp trong 02 naêm keå töø thôøi ñieåm nieâm yeát Coâng vaên soá 11924 TC/CST cuûa
Boä Taøi Chính.
2.4.2 Nhöõng khoù khaên vaø taùc ñoäng tieâu cöïc:
- 55 -
Beân caïnh nhöõng thuaän lôïi cuûa mình, Vosa cuõng coøn toàn taïi nhöõng khoù khaên
nhö sau:
- Nhöõng khoù khaên:
(cid:190) Vosa bò söï haïn cheá veà nguoàn voán ñeå ñaàu tö xaây döïng vaên phoøng ña chöùc
naêng, haï taàng kho baõi, ñaàu tö mua taøu, trang thieát bò vaän taûi vaø xeáp dôõ haøng hoùa.
Nhöõng ngaønh ngheà naøy laø nhöõng ngaøy ngheà seõ phaùt trieån vaø mang laïi nhieàu doanh
thu cho Vosa trong töông lai, tuy nhieân vieäc thieáu voán ñaõ laøm chaäm laïi nhöõng döï
aùn ñaàu tö maø Vosa ñang theo ñuoåi. Nhöõng döï aùn nhö Nhaø ñieàu haønh Soá 1 Beán vaân
Ñoàn Quaän 1, TP.HCM laøm Vaên phoøng cuûa Vosa; Kho baõi Quaän 7 cuûa Vitamas,
TP.HCM; Kho baõi Ñoaïn Xaù, Haûi Phoøng; Kho baõi Tieân Sa cuûa Vosa Ñaø Naüng cuõng
ñang bò ñình treä hoaëc coøn ñang trieån khai dôû do tình traïng thieáu voán ñaàu tö.
(cid:190) Söï caïnh tranh ngaøy caøng cao giöõa caùc coâng ty laøm dòch vuï haøng haûi, nhaát laø
trong lónh vöïc dòch vuï ñaïi lyù taøu, ñaïi lyù vaän taûi ña phöông thöùc cuõng laø vaán ñeà
Vosa ñang gaëp phaûi. Soá löôïng caùc doanh nghieäp laøm dòch vuï taêng raát nhanh, trong
khi ñoù thò tröôøng vaän taûi taêng phaùt trieån coù möùc ñoä. Moät soá coâng ty tö nhaân saün
saøng giaûm giaù dòch vuï xuoáng döôùi möùc cho pheùp cuûa Nhaø nöôùc nhaèm giaønh khaùch
haøng. Trong nhöõng coâng ty naøy coù moät soá laø do nhöõng ngöôøi trong ngaønh, sau moät
thôøi gian laøm ôû coâng ty Nhaø nöôùc, tích luõy ñöôïc moät soá moái quan heä khaùch haøng
nhaát ñònh ñaõ taùch ra thaønh laäp coâng ty tö nhaân. Vieäc caïnh tranh khoâng laønh maïnh
naøy gaây aûnh höôûng lôùn ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa vaø uy tín cuûa
ngaønh dòch vuï haøng haûi noùi chung.
(cid:190) Moät soá thaân chuû seõ khoâng coøn söû duïng dòch vuï cuûa Vosa vì hoï töï laäp rieâng
boä phaän dòch vuï haøng haûi ñeå hoaït ñoäng. Ví duï, tröôùc ñaây Vosa Vuõng Taøu coù
nguoàn doanh thu chính nhôø laøm ñaïi lyù taøu daàu cho Vietsopetro, nhöng hieän nay
coâng ty naøy cuõng ñaõ coù boä phaän ñaïi lyù taøu rieâng cuûa mình, hay nhö vieäc tröôùc ñaây
Vosa Saøi Goøn chuyeân laøm ñaïi lyù cho caùc taøu khaùch vaøo Caûng Saøi Goøn nhöng hieän
nay Caûng Saøi Goøn cuõng ñaõ coù phoøng ñaïi lyù rieâng ñeå khai thaùc maûng dòch vuï naøy.
- Nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa quaù trình hoäi nhaäp vaø töï do hoùa thöông maïi:
- 56 -
(cid:190) Theo xu höôùng toaøn caàu hoùa vaø Vieät Nam tham gia vaøo caùc toå chöùc quoác teá
vaø khu vöïc, nhaát laø vieäc tham gia loä trình gia nhaäp AFTA, WTO. Ñieàu naøy coù
nghóa laø trong töông lai, caùc doanh nghieäp Vieät Nam trong ngaønh nhö Vosa seõ
phaûi ñoái maët vôùi söï caïnh tranh cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi. Söï tham gia cuûa caùc
haõng taøu nöôùc ngoaøi, caùc coâng ty vaän taûi quoác teá lôùn vaøo thò tröôøng Vieät Nam seõ
laøm taêng söï caïnh tranh ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Vosa. Sau khi gia nhaäp
WTO, thò phaàn ngaønh dòch vuï haøng haûi trong nöôùc noùi chung vaø cuûa Vosa noùi
rieâng seõ bò giaûm suùt. Söï thaâm nhaäp maïnh cuûa caùc doanh nghieäp coù voán nöôùc
ngoaøi xuaát hieän ngaøy caøng nhieàu. Söùc eùp caïnh tranh seõ buoäc Vosa phaûi giaûm giaù
dòch vuï laøm giaûm khaû naêng caûi thieän chaát löôïng dòch vuï cuûa Vosa. Moät soá ngaønh
ngheà chính cuûa Vosa seõ bò aûnhh höôûng sau khi quaù trình hoäi nhaäp ñöôïc thöïc hieän:
(cid:190) Boä phaän ñaïi lyù taøu:
Hieän nay, Nghò ñònh 10/2001 cuûa Chính phuû khoâng cho pheùp caùc coâng ty
nöôùc ngoaøi ñöôïc khai thaùc dòch vuï ñaïi lyù taøu. Tuy nhieân, vieäc gia nhaäp WTO baét
buoäc Vieät Nam phaûi coù loä trình môû cöûa ngaønh dòch vuï haøng haûi, trong ñoù coù dòch
vuï ñaïi lyù taøu. Khi ñoù, moät soá thaân chuû quan troïng cuûa Vosa seõ töï thaønh laäp rieâng
boä phaän ñaïi lyù taøu ñeå töï khai thaùc nhaèm giaûm chi phí maø khoâng caàn phaûi thueâ dòch
vuï cuûa Vosa nöõa. Ñieàu naøy coù nhieàu khaû naêng seõ xaûy ra vôùi nhöõng haõng taøu
container vaø taøu ñònh tuyeán maø caùc ñôn vò cuûa Vosa ñang laøm ñaïi lyù, nhö haõng taøu
NYK cuûa Nhaät Baûn, coâng ty lieân doanh China Shipping Vieät Nam, hoaëc caùc haõng
taøu ñònh tuyeán Toko Kaiun, Phulasawat. Khi ñoù thò phaàn cuûa boä phaän ñaïi lyù taøu seõ
caøng bò thu heïp, nhöõng khaùch haøng Vosa coù theå laøm dòch vuï ñaïi lyù taøu chæ coøn laø
nhöõng taøu ñôn tuyeán, hoaëc taøu noäi ñòa, ñem laïi nguoàn doanh thu khoâng ñaùng keå.
(cid:190) Boä phaän ñaïi lyù liner (ñaïi lyù container):
Cuoái Naêm 2000 Vosa ñaõ bò maát thaân chuû lôùn Sealand cuûa Myõ do haõng taøu
container naøy bò baùn cho haõng Maesk, Ñöùc. Söï toån thaát naøy ñaõ ñöôïc buø ñaép baèng
vieäc thaân chuû China Shipping Container Lines, moät haõng taøu Container ñöùng haøng
thöù 5 treân theá giôùi kyù hôïp ñoàng ñaïi lyù vôùi Vosa. Traûi qua thôøi gian khoù khaên ban
ñaàu, baèng söï coá gaéng vaø kinh nghieäm cuûa ñoäi nguõ caùn boä, boä phaän naøy ñaõ phaùt
- 57 -
trieån nhanh choùng vaø ñem laïi nguoàn thu raát ñaùng keå. Tuy nhieân naêm 2004, thaân
chuû naøy cuõng coù yù ñònh ra ñi, nhöng do coøn bò Nghò ñònh 10/2001 raøng buoäc neân
hoï choïn giaûi phaùp thaønh laäp coâng ty lieân doanh vôùi Vosa. Vieäc laøm naøy baùo hieäu
moät ñieàu laø: khi coù ñuû ñieàu kieän veà phaùp lyù, sau khi ñaõ coù vò trí ôû Vieät Nam,
nhöõng thaân chuû naøy chaéc chaén seõ thaønh laäp nhöõng coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi.
Coâng ty lieân doanh MOL cuûa haõng taøu Mitsui, Nhaät Baûn ñaõ xin ñöôïc giaáy
pheùp vaø thaønh laäp coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi thôøi gian gaàn ñaây caøng cuûng coá
ñieàu naøy. Vì vaäy raát coù khaû naêng sau khi gia nhaäp WTO, trong thôøi gian gaàn, caùc
thaân chuû Liner lôùn cuûa Vosa nhö NYK, China Shipping, DONGNAMA,
Shangdong Yangtai cuõng seõ thaønh laäp caùc coâng ty 100% voán nöôùc ngoaøi nhö
nhöõng haõng taøu container khaùc.
Beân caïnh ñoù, caùc thaân chuû Vosa ñang laøm ñaïi lyù ngaøy caøng coù yeâu caàu cao
trong dòch vuï vaø gaây aùp löïc ñeå taêng saûn löôïng cuûa hoï ôû Vieät Nam. Neáu khoâng ñaùp
öùng ñöôïc ñoøi hoûi cuûa haõng taøu, hoï saün saøng boû Vosa ñeå ñi tìm ñaïi lyù môùi.
Vì vaäy töông lai baùo hieäu söï khoù khaên vaø baát traéc cho boä phaän ñaïi lyù Liner
cuûa Vosa. Neáu khoâng coù chính saùch giöõ khaùch haøng cuõ vaø phaùt trieån khaùch haøng
môùi thì raát coù theå boä phaän naøy seõ bò xoùa soå, nhöõng ñôn vò ñang phuï thuoäc lôùn
doanh thu cuûa caùc thaân chuû naøy nhö Samtra, Vitamas seõ phaûi ñoái dieän vôùi nhieàu
khoù khaên trong töông lai.
(cid:190) Boä phaän ñaïi lyù vaän taûi:
Coù theå noùi ñaây laø boä phaän coøn nhieàu cô hoäi nhaát trong quaù trình hoäi nhaäp
cuûa Vosa. Tuy nhieân, cuõng nhö boä phaän ñaïi lyù Liner, boä phaän ñaïi lyù vaän taûi cuõng
gaëp moät soá khoù khaên töông töï khi quaù trình töï do hoùa thöông maïi ñeán gaàn: ñoù laø
nguy cô bò mua baùn, saùt nhaäp cuûa caùc thaân chuû lôùn maø Vosa ñang laøm ñaïi lyù nhö
vieäc taäp ñoaøn DHL cuûa Ñöùc ñaõ mua laïi Exel Logostics ñeå thaønh laäp DHL Exel
Logistics. Söï kieän naøy ñaõ laøm doanh thu maûng ñaïi lyù vaän taûi cuûa Vosa giaûm ñaùng
keå, soá lao ñoäng doâi dö chöa ñöôïc giaûi quyeát. Vieäc mua baùn saùt nhaäp cuûa caùc coâng
ty ña quoác gia laø raát bình thöôøng treân theá giôùi, tuy nhieân nhöõng thöông vuï mua
- 58 -
baùn nhö theá naøy laïi laø nhöõng laàn maát ñi nhöõng thaân chuû quan troïng cuûa caùc doanh
nghieäp Vieät Nam nhö Vosa.
Nhöõng thaân chuû Liner quan troïng nhö NYK, China Shipping,
ShangdongYangtai, DONGNAMA ñaõ manh nha muoán thaønh laäp caùc boä phaän ñaïi
lyù vaän taûi rieâng cuûa mình sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO. Thò phaàn cuûa ngaønh
ñaïi lyù vaän taûi Vosa caøng thu heïp theâm. Thôøi gian tôùi, chaéc chaén nhöõng ñoái thuû
nöôùc ngoaøi trong lónh vöïc Forwarding seõ vaøo Vieät Nam, moät thò tröôøng höùa heïn
nhieàu tieàm naêng. Vôùi öu theá veà voán, kinh nghieäm quoác teá, am hieåu ngaønh ngheà,
chaéc chaén ñaây seõ laø nhöõng ñoái thuû khoù chòu cuûa ngaønh ñaïi lyù vaän taûi Vosa.
Keát luaän chöông 2:
Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam (VOSA) laø moät doanh nghieäp goàm 14 ñôn vò
thaønh vieân vaø 02 coâng ty lieân doanh coù truï sôû taïi nhieàu tænh thaønh treân caû nöôùc.
Do khaùc nhau veà vò trí ñòa lyù, veà lao ñoäng, neân moãi ñôn vò coù nhöõng ñaëc thuø rieâng
trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Nhìn chung, keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh
doanh khoâng ñoàng ñeàu. Beân caïnh nhöõng ñôn vò coù ñoùng goùp raát lôùn trong vieäc
hoaøn thaønh chæ tieâu doanh thu cuûa Vosa nhôø phöông thöùc kinh doanh naêng ñoäng
coøn coù ñôn vò hieäu quaû hoaït ñoäng chöa cao, caàn söï hoã trôï cuûa Vosa vaø caùc ñôn vò
thaønh vieân khaùc. Ngoaøi ra, Vosa chöa thöïc söï toå chöùc vaø keát noái ñöôïc hoaït ñoäng
saûn xuaát kinh doanh giöõa caùc ñôn vò thaønh vieân vôùi nhau nhaèm taïo söï thoáng nhaát,
taäp trung mang laïi hieäu quaû cao trong kinh doanh.
Trong tình hình neàn kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc coù nhieàu bieán ñoäng, xu theá
hoäi nhaäp kinh teá Vieät Nam vôùi theá giôùi, Vosa cuõng nhö nhieàu doanh nghieäp haøng
haûi khaùc gaëp khoâng ít khoù khaên nhö söï caïnh tranh gay gaét trong lónh vöïc dòch vuï
haøng haûi, söï maát caân ñoái giöõa cung vaø caàu trong lónh vöïc ñaïi lyù vaän taûi. Vì vaäy söï
vaän duïng 4 lyù thuyeát thöông maïi kinh teá quoác teá : lyù thuyeát lôïi theá so saùnh; lyù thuyeát
Herckscher-Ohlin ; lyù thuyeát caùc giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá vaø lyù thuyeát veà khaû
naêng caïnh tranh quoác gia- moâ hình kim cöông cuûa Michaele Porter nhaèm ñöa ra
nhöõng giaûi phaùp thieát thöïc laø heát söùc caàn thieát.
- 59 -
CHÖÔNG 3:
GIAÛI PHAÙP CÔ BAÛN CHO VIEÄC ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN ÑAÏI LYÙ
HAØNG HAÛI VIEÄT NAM (VOSA) TRÖÔÙC TÌNH HÌNH HOÄI NHAÄP QUOÁC TEÁ
3.1 MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP CHO NGAØNH HAØNG HAÛI VIEÄT NAM
Ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy, naâng cao hieäu quaû hoäi nhaäp cuûa ngaønh vaän
taûi bieån Vieät Nam vôùi heä thoáng vaän taûi bieån cuûa khu vöïc vaø theá giôùi, ñaùp öùng loä
trình töï do hoaù sau khi gia nhaäp WTO, chuùng ta coù theå aùp duïng 4 lyù thuyeát thöông
maïi quoác teá : lyù thuyeát lôïi theá so saùnh; lyù thuyeát Herckscher-Ohlin ; lyù thuyeát caùc
giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá vaø lyù thuyeát veà khaû naêng caïnh tranh quoác gia- moâ
hình kim cöông cuûa Michaele Porter ñeå ñöa ra moät soá giaûi phaùp sau ñaây:
- Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa töøng doanh nghieäp vaø toaøn ngaønh baèng caùch
chuù troïng ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc - yeáu toá soá moät trong caùc nguoàn löïc cuûa doanh
nghieäp vaø toaøn ngaønh trong tieán trình hoäi nhaäp. Toå chöùc caùc lôùp hoïc boài döôõng
theâm veà chuyeân moân, nghieäp vuï; cöû caùc caùn boä ñi hoïc theâm ôû caùc khoùa hoïc trong
vaø ngoaøi nöôùc. Beân caïnh ñoù, caàn phaûi naâng cao hôn khaû naêng ngoaïi ngöõ vaø tin
hoïc- moät trong nhöõng ñieåm yeáu cuûa nhieàu caùn boä hieän nay. Trong quaûn lyù hoaït
ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò, caàn phaûi aùp duïng heä thoáng quaûn lyù chaát
löôïng theo tieâu chuaån ISO 9001: 2000. Naâng cao khaû naêng marketing cuûa caùc
coâng ty Vieät Nam, trong ñoù Chính phuû coù theå hoã trôï caùc doanh nghieäp thoâng qua
caùc hieäp hoäi ngheà nghieäp. Naâng cao kyõ naêng chuyeân moân cuûa thuyeàn vieân Vieät
Nam nhö taêng cöôøng ñaøo taïo trong caùc tröôøng ñaïi hoïc, tìm kieám ñoái taùc ñeå caùc
sinh vieân Vieät Nam coù ñieàu kieän thöïc haønh, taêng cöôøng ñaøo taïo tieáng Anh, caùc
hieåu bieát veà phaùp luaät vaø thoâng leä haøng haûi quoác teá.
- Phaûi hình thaønh maïng löôùi dòch vuï toaøn caàu. Ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh
cuûa mình trong boái caûnh hoäi nhaäp neàn kinh teá trong khu vöïc vaø gia nhaäp WTO,
caùc doanh nghieäp kinh doanh trong ngaønh vaän taûi bieån phaûi bieát caùch khai thaùc
thoâng tin vaø cung caáp kòp thôøi caùc nguoàn thoâng tin veà khaùch haøng, caûng, chuû taøu,
- 60 -
ñaïi lyù, moâi giôùi. Ñeå laøm ñöôïc nhö vaäy, caùc doanh nghieäp trong ngaønh phaûi hình
thaønh neân nhöõng taäp ñoaøn lôùn vôùi moät heä thoáng maïng löôùi roäng khaép, ñeå cung
öùng caùc dòch vuï vôùi chaát löôïng cao, khai thaùc baïn haøng coù hieäu quaû vaø luoân ñaùp
öùng ñöôïc moïi nhu caàu cuûa khaùch haøng.
- Veà khoa hoïc coâng ngheä: Ñaàu tö caùc trang thieát bò boác xeáp hieän ñaïi nhö heä
thoáng caùc caàn caåu giaøn boác xeáp container, aùp duïng coâng ngheä thoâng tin cho vieäc
quaûn lyù khai thaùc caûng, ñaëc bieät laø ñaàu tö heä thoáng trao ñoåi döõ lieäu ñieän töû - EDI
noái maïng vôùi chuû haøng, chuû taøu vaø cô quan haûi quan ñeå naâng cao hieäu quaû quaûn
lyù khai thaùc ñoàng thôøi giaûm chi phí.
- Ña daïng hoaù trong dòch vuï. Caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc cung
caáp dòch vuï vaän taûi bieån hieän nay ñang coù xu höôùng ña daïng hoaù trong dòch vuï cuûa
mình nhö vöøa laøm chuû taøu, ñaïi lyù chuû taøu, vöøa laøm ñaïi lyù vaän taûi, ñaïi lyù thueâ taøu
vaø moâi giôùi haøng hoùa hoaëc vöøa laøm dòch vuï cung öùng vöøa laøm ñaïi lyù taøu, ñaïi lyù
söûa chöõa theo nhö xu höôùng chung cuûa theá giôùi ñeå toàn taïi, caùc dòch vuï hoã trôï nhau
trong moät chu trình kheùp kín. Xu theá naøy khoâng chæ ñöôïc aùp duïng taïi caùc doanh
nghieäp Vieät Nam maø coøn phaùt trieån maïnh meõ ôû caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö
nöôùc ngoaøi. Phaùt trieån moät soá dòch vuï coù tieàm naêng nhö caùc dòch vuï haøng haûi phuï
trôï vaø dòch vuï caûng bieån (giao nhaän, boác dôõ haøng hoaù, kho baõi container...) khoâng
ñoøi hoûi quaù nhieàu voán ñaàu tö vaø lôïi nhuaän chaéc chaén hôn.
- Ñôn giaûn, goïn nheï, hieän ñaïi vaø môû roäng dòch vuï ra nöôùc ngoaøi: Hieän nay, caùc
nhaø cung caáp dòch vuï coù xu höôùng phaùt trieån dòch vuï hoaøn chænh, hieän ñaïi vaø ñôn
giaûn trong moïi quy trình ñeå coù theå nhaän dòch vuï moät caùch troïn goùi. Xu höôùng ñieän
töû hoùa ñang ñöôïc aùp duïng maïnh meõ trong caùc dòch vuï naøy, ngay caû vôùi caùc giaáy tôø
quan troïng nhö vaän ñôn ñöôøng bieån.
- Khuyeán khích taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh
trong ngaønh ngaønh vaän taûi bieån ñeå huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån ngaønh vaän
taûi bieån, nhöng phaùt trieån trong moät maïng löôùi coù söï quaûn lyù vaø ñieàu tieát thoáng
nhaát ñeå taïo moâi tröôøng caïnh tranh laønh maïnh cho taát caû caùc doanh nghieäp.
- 61 -
- Taêng cöôøng quaûn lyù Nhaø nöôùc trong lónh vöïc vaän taûi bieån, vöøa taïo moâi tröôøng
thoâng thoaùng, taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp naâng cao ñöôïc hieäu quaû kinh
doanh, vöøa ñaûm baûo hoaït ñoäng laønh maïnh, taïo ñieàu kieän cho vaän taûi, xeáp dôõ haøng
hoaù ñöôïc thoâng suoát.
- Naém baét cô hoäi, caùc doanh nghieäp cung caáp dòch vuï trong ngaønh vaän taûi bieån
cuûa Vieät Nam caàn coù nhöõng hieåu bieát saâu saéc hôn veà hoäi nhaäp, veà töï do hoùa. Caùc
doanh nghieäp caàn phaûi töï ñaùnh giaù ñöôïc vò trí cuûa mình khoâng chæ treân thò tröôøng
noäi ñòa, maø caû thò tröôøng quoác teá ñeå coù theå coù nhöõng söï chuaån bò phuø hôïp cho
töông lai. Thöôøng xuyeân phaûi phaân tích tìm ra ñieåm maïnh, ñieåm yeáu trong noäi taïi
doanh nghieäp vaø nhöõng thaùch thöùc, cô hoäi cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi doanh nghieäp
ñeå coù chieán löôïc, saùch löôïc ñuùng ñaén phaùt trieån doanh nghieäp, chieám lónh thò
tröôøng.
- Ñaàu tö xaây döïng, naâng caáp heä thoáng caûng bieån Vieät Nam ñoùng vai troø heát söùc
quan troïng trong vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa toaøn ngaønh. Chính phuû
caàn chuù yù tôùi vieäc ñaàu tö vaø huy ñoäng voán ñaàu tö trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi ñeå
naâng caáp caùc caûng bieån lôùn, quan troïng cuûa Vieät Nam, xaây döïng thaønh coâng caûng
trung chuyeån container quoác teá Vaân Phong- Khaùnh Hoøa. Vieäc ñaàu tö vaøo heä thoáng
caûng bieån cuûa caû nöôùc caàn phaûi taäp trung vaøo caùc caûng lôùn, traùnh tình traïng daøn
traûi nhaèm taïo ra moät heä thoáng caùc caûng coù khaû naêng tieáp nhaän caùc taøu container
lôùn, xöû lyù ñöôïc khoái löôïng haøng lôùn trong thôøi gian ngaén. Hoaøn thieän vieäc caûi
caùch thuû tuïc haønh chính taïi caûng bieån, caùc moâ hình quaûn lyù caûng hieän ñaïi caàn
ñöôïc tìm hieåu vaø ñöa vaøo aùp duïng ôû caùc caûng quan troïng cuûa Vieät Nam nhaèm
ñaûm baûo ñoäi nguõ quaûn lyù caûng ñöôïc chuaån bò caû veà trình ñoä chuyeân moân, laãn khaû
naêng quaûn lyù khi caùc caûng ñaõ ñöôïc naâng caáp leân moät trình ñoä môùi. Taêng cöôøng
ngaân saùch cho ñaàu tö caûng bieån nöôùc saâu, caûng trung chuyeån quoác teá vaø maïng löôùi
giao thoâng noäi ñòa phuïc vuï cho caùc caûng bieån. Ñoàng thôøi, coù chính saùch thu huùt
voán FDI thích hôïp cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, chaúng haïn, xem xeùt ñieàu chænh
möùc goùp voán toái ña 49% cho caùc nhaø ñaàu tö xaây döïng caûng bieån khi hoï muoán cung
caáp caùc dòch vuï caûng. Xuùc tieán caùc quy ñònh veà thueâ haï taàng cô sôû caûng nhaèm thu
- 62 -
huùt kinh nghieäm quoác teá trong khai thaùc vaø quaûn lyù caûng. Thöïc hieän chính saùch coå
phaàn hoaù caùc caûng bieån, khuyeán khích caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi vaøo ñaàu tö cô
sôû haï taàng caùc caûng bieån Vieät Nam ... Beân caïnh ñoù, Chính Phuû neân nghieân cöùu vaø
söûa ñoåi chính saùch veà quaûn lyù caûng bieån nhaèm taïo khaû naêng cho laõnh ñaïo caùc
caûng coù nhieàu quyeàn haïn hôn trong vieäc quaûn lyù vaø khai thaùc caùc caûng thuoäc traùch
nhieäm cuûa mình nhaát laø vieäc xaây döïng möùc giaù thu huùt taøu bieån nöôùc ngoaøi. Soá
taøu ra vaøo caûng taêng, soá löôïng haøng hoaù thoâng qua caûng taêng seõ taïo theâm nhieàu
nguoàn thu cho caûng ñeå ñaàu tö, naâng caáp. Caùc hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu trôû neân
nhoän nhòp hôn döôùi taùc ñoäng cuûa vieäc gia nhaäp WTO.
- Chính phuû caàn chuù troïng tôùi vieäc xuaát khaåu thuyeàn vieân. Thò tröôøng ñaøo taïo
thuyeàn vieân Vieät Nam ñeå xuaát khaåu ñöôïc môû cöûa cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi.
Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam seõ ñem theo caùc coâng ngheä ñaøo taïo tieân
tieán, huaán luyeän hieän ñaïi giuùp cho caùc thuyeàn vieân Vieät Nam trang bò kieán thöùc
vaø kyõ naêng caàn thieát ñeå coù theå vaän haønh maùy moùc treân caùc taøu hieän ñaïi cuûa Vieät
Nam vaø theá giôùi. Beân caïnh ñoù, Chính phuû cuõng caàn caân ñoái nguoàn voán hoã trôï phaùt
trieån chính thöùc cho caùc hoaït ñoäng ñaøo taïo thuyeàn vieân xuaát khaåu; caàn coù caùc
chính saùch phuø hôïp nhaèm hoã trôï caùc doanh nghieäp khaéc phuïc caùc khoù khaên ngoaøi
khaû naêng cuûa doanh nghieäp nhö hoã trôï veà taøi chính ñeå phaùt trieån ñoäi taøu (thoâng
qua vay öu ñaõi, hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö …), hoã trôï veà caùc khoaûn thueá cho caùc
doanh nghieäp vaän taûi bieån.
- Caàn khuyeán khích phaùt trieån dòch vuï giao nhaän. Caùc doanh nghieäp Vieät Nam
caàn ñöôïc tieáp xuùc nhieàu hôn vôùi coâng ngheä tieân tieán vaø taäp quaùn giao thöông quoác
teá. Chính Phuû coù theå hoã trôï caùc doanh nghieäp naøy thoâng qua hoaït ñoäng cuûa caùc
hieäp hoäi lieân quan.
- Vieäc söû duïng côõ taøu, loaïi taøu cho caùc tuyeán vaän taûi hôïp lyù chính laø böôùc ñònh
höôùng phaùt trieån ñaàu tieân ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh cho ñoäi taøu Vieät Nam
trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá trong khu vöïc vaø gia nhaäp WTO, khai thaùc toát hôn
tieàm naêng phaùt trieån Haøng haûi, taêng thò phaàn vaän chuyeån cuûa ñoäi taøu vaän taûi bieån
quoác gia. Moät trong nhöõng bieän phaùp ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy laø taêng kích côõ
- 63 -
caùc con taøu vaø söû duïng hôïp lyù caùc phöông tieän vaän taûi nhaèm tieát kieäm chi phí cho
vieäc khai thaùc, giaûm chi phí ñaàu tö cho phöông tieän vaän taûi.
- Naâng cao nhaän thöùc cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam veà töï do hoaù thöông maïi
dòch vuï noùi chung vaø ngaønh haøng haûi noùi rieâng. Phoå bieán caùc thoâng tin lieân quan
tôùi caùc cam keát cuûa caùc nöôùc thaønh vieân WTO ñeå caùc doanh nghieäp coù theå töï
chuaån bò cho mình chieán löôïc thaâm nhaäp vaøo caùc thò tröôøng môùi naøy. Thay ñoåi
nhaän thöùc cuûa doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu Vieät Nam veà vieäc mua CIF baùn FOB.
- Veà hôïp taùc quoác teá: Tieáp tuïc lieân doanh, lieân keát vôùi caùc haõng taøu, nhaø ñaàu tö
khai thaùc caûng bieån caû ôû trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå cuøng thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö
phaùt trieån caûng nhaèm muïc ñích ña daïng hoaù nguoàn voán ñaàu tö, tieáp thu nhöõng
coâng ngheä quaûn lyù khai thaùc caûng hieän ñaïi cuûa theá giôùi, taïo nguoàn haøng oån ñònh
cho caùc caûng khi ñi vaøo hoaït ñoäng, ñoàng thôøi taïo cô sôû cho vieäc cuøng ñaàu tö phaùt
trieån caûng trung chuyeån quoác teá Vaên Phong.
- Thaønh laäp caùc Tröôøng kyõ thuaät nghieäp vuï, tieán tôùi thaønh laäp caùc Tröôøng
cao ñaúng vaø ñaïi hoïc ñeå ñaøo taïo löïc löôïng caùn boä quaûn lyù, coâng nhaân caûng, löïc
löôïng só quan, thuyeàn vieân taïi ba mieàn.
3.2 GIAÛI PHAÙP CÔ BAÛN CHO VIEÄC ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN ÑAÏI LYÙ
HAØNG HAÛI VIEÄT NAM (VOSA) TRÖÔÙC TÌNH HÌNH HOÄI NHAÄP QUOÁC TEÁ
VAØ TÖÏ DO HOÙA THÖÔNG MAÏI NGAØNH DÒCH VUÏ HAØNG HAÛI:
Trong tình hình neàn kinh teá theá giôùi coù nhieàu bieán ñoäng, xu theá hoäi nhaäp
kinh teá Vieät Nam vôùi theá giôùi, Vosa cuõng nhö nhieàu doanh nghieäp haøng haûi khaùc
gaëp khoâng ít khoù khaên nhö söï caïnh tranh gay gaét trong lónh vöïc dòch vuï haøng haûi,
söï maát caân ñoái giöõa cung vaø caàu trong lónh vöïc ñaïi lyù vaän taûi. Ban laõnh ñaïoVosa
caàn phaûi coù nhöõng ñònh höôùng vaø söï chuaån bò caàn thieát, taän duïng lôïi theá so saùnh
ñeå giuùp Vosa toàn taïi vaø phaùt trieån tröôùc xu theá hoäi nhaäp naøy. Chieán löôïc ñuùng
ñaén, söï saép xeáp hôïp lyù cô caáu, boä maùy hoaït ñoäng seõ giuùp cho söï phaùt trieån cuûa
Vosa trong töông lai.
3.2.1 Nhöõng giaûi phaùp chung cho chieán löôïc phaùt trieån cuûa Vosa Group:
- 64 -
Tröôùc söï thay ñoåi quan troïng cuûa vieäc chuyeån ñoåi doanh nghieäp Ñaïi lyù
Haøng haûi Vieät Nam thaønh coâng ty Coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam vaø söï kieän
Vieät Nam gia nhaäp toå chöùc WTO, Ban Laõnh ñaïo Vosa ñaõ ñöa ra nhöõng giaûi phaùp
cô baûn nhaèm oån ñònh vaø phaùt trieån Vosa trong thôøi gian tôùi nhö sau:
- Duy trì vaø phaùt trieån caùc loaïi hình dòch vuï truyeàn thoáng treân cô sôû phaùt huy lôïi
theá kinh doanh cuûa töøng ñôn vò thaønh vieân trong Vosa Group.
- Taêng cöôøng ñaàu tö khai thaùc kho baõi; trieån khai xaây döïng truï sôû laøm vieäc vaø
cho thueâ vaên phoøng.
- Ñaàu tö goùp voán mua taøu vaän taûi bieån ñeå khai thaùc: döï baùo cuûa ngaønh haøng haûi
cho thaáy giaù cöôùc vaän taûi ñang ôû giaù cao vaø seõ khoâng bieán ñoäng giaûm trong thôøi
gian tôùi, neân vieäc mua taøu khai thaùc laø moät höôùng ñi ñuùng.
- Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Vosa baèng caùch chuù troïng ñaøo taïo nguoàn
nhaân löïc – yeáu toá soá moät trong caùc nguoàn löïc cuûa Vosa trong tieán trình hoäi nhaäp.
Toå chöùc caùc lôùp hoïc boài döôõng theâm veà chuyeân moân, nghieäp vuï; cöû caùc caùn boä ñi
hoïc theâm ôû caùc khoùa hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc. Beân caïnh ñoù, caàn phaûi naâng cao
hôn khaû naêng ngoaïi ngöõ - tin hoïc, moät trong nhöõng ñieàu kieän raát caàn thieát trong
quaù trình hoäi nhaäp hieän nay. Coá gaéng hoaøn thieän vaø aùp duïng heä thoáng quaûn lyù
chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO 9001:2000 cho taát caû caùc ñôn vò thaønh vieân moät
caùch coù hieäu quaû.
- Ña daïng hoùa caùc dòch vuï cuûa Vosa: ngoaøi caùc saûn phaåm dòch vuï hieän coù,
Vosa coù theå môû roäng caùc ngaønh ngheà khaùc nhaèm ñem laïi nhieàu nguoàn thu hôn nöõa
cho ñôn vò. Nhöõng ngaønh ngheà maø Vosa coù theå phaùt trieån theâm laø cho thueâ vaên
phoøng, ñaïi lyù baùn veù maùy bay, mua taøu khai thaùc…
- Ñaåy maïnh coâng taùc thöông maïi xuaát nhaäp khaåu, taïm nhaäp taùi xuaát, phaân phoái
haøng, logistics
- Ñaûm baûo söï thoáng nhaát trong chæ ñaïo, ñieàu haønh hai lónh vöïc quan troïng nhaát
laø kinh doanh vaø quaûn lyù taøi chính, khoâng ñeå nôï toàn ñoïng keùo daøi vaø nôï khoù ñoøi
ñoái vôùi caùc ñôn vò thaønh vieân cuûa Vosa Group.
- 65 -
- Duy trì, phaùt huy quyeàn töï chuû kinh doanh, môû roäng, phaùt trieån saûn xuaát cuûa
caùc ñôn vò thaønh vieân treân cô sôû chieán löôïc chung coù tính ñeán hieäu quaû ñaàu tö vaø
söï phaân coâng phaïm vi, lónh vöïc, thò tröôøng cho töøng ñôn vò.
- Ñaûm baûo möùc taêng tröôûng beàn vöõng vaø naâng cao vò theá cuûa Vosa Group treân
thò tröôøng dòch vuï haøng haûi.
- Cô caáu moâ hình toå chöùc Vosa Group theo moâ hình coâng ty meï – con, kinh
doanh ña ngaønh vaø ña sôû höõu (sôû höõu nhaø nöôùc chieám chi phoái), trong ñoù vaän taûi
bieån vaø dòch vuï haøng haûi laø ngaønh ngheà chính, coù trình ñoä coâng ngheä tieân tieán,
quaûn lyù hieän ñaïi, trieån khai caùc vaên phoøng ñaïi dieän, chi nhaùnh ôû nöôùc ngoaøi trong
töông lai.
- Thöôøng xuyeân phaân tích tìm ra ñieåm maïnh, ñieåm yeáu trong caùc ñôn vò thaønh
vieân cuûa Vosa cuøng vôùi nhöõng thaùch thöùc, cô hoäi cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi ñeå coù
chieán löôïc, saùch löôïc ñuùng ñaén nhaèm naém baét cô hoäi, phaùt trieån coâng ty, chieám
lónh thò tröôøng.
- Thaønh laäp phoøng quaûn lyù ñaàu tö ñeå quaûn lyù caùc döï aùn ñang thöïc hieän vaø xuùc
tieán ñaàu tö caùc döï aùn môùi.
3.2.2 Nhöõng giaûi phaùp cuï theå cho söï phaùt trieån cuûa Vosa trong thôøi gian tôùi:
3.2.2.1 Ñònh höôùng cho caùc ngaønh ngheà cuûa Vosa Group
(cid:190) Tieáp tuïc duy trì vaø giöõ ñöôïc nhöõng thò phaàn caùc loaïi hình coâng vieäc truyeàn
thoáng cuûa Vosa: laø ñaïi lyù taøu, ñaïi lyù vaän taûi, ñaïi lyù liner:
- Taêng cöôøng hôïp taùc vaø quan heä chaët cheõ vôùi caùc ñoái taùc vaø baïn haøng chieán
löôïc: ngoaøi nhöõng ngaønh ngheà ñang hôïp taùc vôùi caùc thaân chuû, Vosa cuõng caàn môû
roäng, tìm kieám theâm coâng vieäc vôùi nhöõng ñoái taùc chieán löôïc naøy.
- Ñoái vôùi boä phaän ñaïi lyù taøu: coá gaéng khoâng ñeå xaûy ra baát cöù sai soùt naøo trong
quaù trình laøm taøu, traùnh ñeå khaùch haøng than phieàn. Thöôøng xuyeân toå chöùc gaëp gôõ
nhöõng chuû haøng quan troïng ñeå laéng nghe vaø tieáp thu nhöõng goùp yù, kieán nghò cuûa
hoï nhaèm xaây döïng cung caùch laøm vieäc toát hôn cho khaùch haøng. Coá gaéng duy trì vaø
giöõ quan heä toát vôùi caùc chuû taøu cuõ, thöôøng xuyeân trau doài nghieäp vuï.
- 66 -
- Ñoái vôùi boä phaän ñaïi lyù vaän taûi: vieäc gia nhaäp WTO coù theå coi laø moät cô hoäi
toát cho boä phaän ñaïi lyù vaän taûi cuûa Vosa. Vì vaäy boä phaän naøy caàn phaûi môû roäng
coâng vieäc thoâng qua tìm kieám caùc döï aùn, dòch vuï logistics ñeå coù moái laøm aên laâu
daøi. Chaéc chaén raèng thôøi gian tôùi seõ coù nhöõng döï aùn lôùn cuûa caùc coâng ty, taäp ñoaøn
nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo Vieät Nam, nhö Döï aùn khu Ñoâ thò Suoái Vaøng Ñaø Laït cuûa
Sumitomo Coperation, hay döï aùn khí ñieän ñaïm Caø Mau…neáu coù theå tham gia
nhöõng döï aùn lôùn boä phaän ñaïi lyù vaän taûi seõ coù vieäc oån ñònh vaø laâu daøi hôn.
Beân caïnh ñoù, boä phaän ñaïi lyù vaän taûi cuõng caàn phaûi taêng cöôøng dòch vuï vaän
taûi ña phöông thöùc, vaän taûi ñöôøng boä. Vaän taûi ña phöông thöùc chính laø xu theá
chính cuûa theá giôùi, nhöng chöa ñöôïc khai thaùc nhieàu ôû caùc doanh nghieäp Vieät
Nam. Vieäc gia nhaäp WTO seõ laø cô hoäi ñeå Vosa hình thaønh vaø phaùt trieån theâm
ngaønh ngheà naøy.
Duy trì caùc haõng ñaïi lyù vaän taûi cuõ nhö JAS, Sumitomo, Atlas, ñoàng thôøi tích
cöïc tìm kieám nhöõng haõng môùi.
- Ñoái vôùi boä phaän ñaïi lyù Liner:
Coá gaéng duy trì nhöõng thaân chuû Vosa ñang laøm ñaïi lyù nhö NYK, China
Shipping, ShangdongYangtai, DongNamA, ñoàng thôøi Ban laõnh ñaïo Vosa tích cöïc
tìm kieám nhöõng haõng liner môùi trong thôøi gian tôùi.
+ Ñoái vôùi haõng taøu NYK do Vitamas ñang laøm ñaïi lyù: coá gaéng gia taêng saûn löôïng
theo yeâu caàu cuûa haõng taøu. Tröôøng hôïp thaân chuû naøy muoán chuyeån sang coâng ty
100% voán nöôùc ngoaøi, thì Vosa neân coá gaéng chuyeån sang phöông aùn thaønh laäp
coâng ty lieân doanh gioáng nhö ñaõ laøm vôùi haõng China Shipping Container Lines
+ Ñoái vôùi haõng taøu DONGNAMA do Vosa Haûi Phoøng laøm ñaïi lyù: coá gaéng phaán
ñaáu ñaït ñöôïc muïc tieâu maø haõng yeâu caàu laø 130TEUS/tuaàn trong ñieàu kieän caét
giaûm chuyeán. Taêng cöôøng hôïp taùc vôùi coâng ty meï laø Seven Mountain Group ñeå
hôïp taùc laøm caùc dòch vuï môùi.
+ Ñoái vôùi haõng taøu ShangdongYangtai do Samtra laøm ñaïi lyù: ñaåy maïnh hôn nöõa
vieäc gom haøng xuaát taïi Haûi Phoøng vaø TP.HCM, giaûm bôùt söï cheânh leäch giöõa haøng
nhaäp vaø haøng xuaát, daàn daàn naâng saûn löôïng ñeå haõng taøu oån ñònh hoaït ñoäng taïi
- 67 -
Vieät Nam. Xaây döïng ñoäi nguõ sales ñeå phaùt trieån khaùch haøng hôn nöõa, môû roäng chi
nhaùnh cho Orimas ngoaøi Haûi Phoøng laøm.
+ Ñoái vôùi coâng ty lieân doanh China Shipping Vieät Nam: hoaït ñoäng moät caùch höõu
hieäu moâ hình cuûa coâng ty lieân doanh caû 2 ñaàu Haûi Phoøng vaø TP.HCM, coá gaéng
ñaåy maïnh saûn löôïng naêm sau coá gaéng cao hôn naêm tröôùc. Kieán nghò vôùi haõng taøu
nhöõng bieän phaùp nhaèm phuïc vuï khaùch haøng toát hôn nöõa. Ñaåy maïnh cheá ñoä haäu
maõi vôùi caùc chuû haøng lôùn.
(cid:190) Xaây döïng moái quan heä gaén boù laâu daøi vôùi ñoái taùc ñeå coù vieäc laøm oån ñònh:
Xu theá lieân doanh laø söï phaùt trieån taát yeáu cuûa dòch vuï haøng haûi trong tình
hình môû cöûa hoäi nhaäp ngaøy caøng côûi môû hieän nay, nhaát laø sau khi Vieät Nam gia
nhaäp vaøo WTO. Vì vaäy Vosa phaûi chaáp nhaän xu theá naøy ñeå coù vieäc laøm oån ñònh,
laâu daøi, ñoù laø caùc bieän phaùp: lieân doanh vaø cuøng goùp voán lieân doanh. Cuï theå laø:
- Khaån tröông ñöa Coâng ty Tieáp vaän Hoàng Haø (lieân doanh vôùi NYK
Logistis) taïi Haø Noäi ñi vaøo hoaït ñoäng.
- Tieáp tuïc laøm vieäc vôùi haõng SYMS ñeå xuùc tieán vieäc mua taøu vaän taûi
container khai thaùc tuyeán noäi ñòa.
- Laøm vieäc vôùi caùc ban quaûn lyù caùc khu coâng nghieäp vaø caùc ban ngaønh ñòa
phöông taïi TP.HCM vaø Baø Ròa -Vuõng Taøu ñeå tìm kieám ñaát laøm döï aùn lieân doanh
söûa chöõa taøu vaø xaây döïng nhaø maùy ñoùng voû container vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi.
3.2.2.2 Caùc döï aùn ñaàu tö ñeå chuaån bò cho quaù trình hoäi nhaäp quoác teá
(cid:190) Caùc döï aùn ñaàu tö ñang vaø saép trieån khai trong naêm 2006 - 2007
* Döï aùn Trung taâm ñieàu haønh saûn xuaát kinh doanh cuûa Vosa Group :
- Ñòa ñieåm: soá 1 Beán Vaân Ñoàn, Quaän 1, Tp Hoà Chí Minh.
- Voán ñaàu tö: khoaûng 140 tyû ñoàng.
- Qui moâ döï aùn: toång dieän tích xaây döïng: 18.582 m2, goàm 1 taàng haàm, 25 taàng
nhaø vaên phoøng; trong ñoù 03 taàng duøng laøm truï sôû Vosa Group vaø vaên phoøng caùc
chi nhaùnh, ñôn vò thaønh vieân cuûa Vosa Group. Caùc taàng coøn laïi cho caùc thaân chuû
nöôùc ngoaøi, caùc ñoái taùc khaùch haøng khaùc coù nhu caàu thueâ. Toång dieän tích cho thueâ
khoaûng 15.000m2.
- 68 -
- Tieán ñoä thöïc hieän: ñang trong giai ñoaïn ñeàn buø giaûi phoùng maët baèng, döï kieán
hoaøn thaønh trong thaùng 12 naêm 2006; döï kieán khôûi coâng ñaàu naêm 2007 vaø hoaøn
thaønh trong 18 thaùng.
- Hieäu quaû ñaàu tö: IRR 13%, thôøi gian hoaøn voán 8 naêm 9 thaùng.
* Döï aùn ñaàu tö kho haøng Air vaø Vaên phoøng cho thueâ
- Ñòa ñieåm: 30-32 ñöôøng Yeân Theá, Q. Taân Bình, Tp Hoà Chí Minh.
- Voán ñaàu tö: 13,2 tyû ñoàng.
- Qui moâ döï aùn: xaây toaø nhaø 4 taàng vôùi toång dieän tích saøn 1.033,92m2 goàm taàng
treät (206,46m2) vaø taàng 1 (206,46m2) laøm nhaø ñeå xe vaø kho haøng; taàng 2 vaø 3
dieän tích 414m2 laøm vaên phoøng cho thueâ.
- Tieán ñoä thöïc hieän: ñaõ mua xong maët baèng, hieän ñang tieán haønh thieát keá vaø xin
pheùp xaây döïng; döï kieán trieån khai xaây döïng ñaàu naêm 2007.
- Hieäu quaû ñaàu tö: IRR 13,92%, thôøi gian hoaøn voán 5 naêm 6 thaùng
Döï aùn hoaøn thaønh seõ phuïc vuï toát coâng taùc ñaïi lyù vaän taûi haøng khoâng qua cöûa
khaåu Taân Sôn Nhaát, phuïc vuï caùc thaân chuû hieän coù v.v.
* Döï aùn ñaàu tö kho haøng Vitamas Saøi Goøn phuïc vuï phaân phoái haøng hoaù
- Ñòa ñieåm: soá 4 Ñaøo Trí, Quaän 7, Tp Hoà Chí Minh.
- Voán ñaàu tö: 2,5 tyû ñoàng.
- Qui moâ döï aùn: xaây kho dieän tích 2.210m2
- Tieán ñoä thöïc hieän: ñang laäp luaän chöùng khaû thi; döï kieán trieån khai xaây döïng
Quyù I naêm 2007.
- Hieäu quaû ñaàu tö: IRR 14-15%, thôøi gian hoaøn voán 10 naêm.
- Döï aùn phuïc vuï coâng taùc löu kho/phaân phoái haøng cuûa Coâng ty Manuchar vaø caùc
chuû haøng khaùc.
* Döï aùn xaây kho baõi Ñaø Naüng
- Ñòa ñieåm: khu coâng nghieäp An Ñoàn, Tp Ñaø Naüng.
- Voán ñaàu tö: khoaûng 5,7 tyû ñoàng.
- Qui moâ döï aùn:
+ Giai ñoaïn 1: xaây döïng baõi chöùa haøng toång hôïp dieän tích 3.364m2 vaø laép ñaët
- 69 -
traïm caân haøng.
+ Giai ñoaïn 2: xaây kho haøng toång hôïp dieän tích 1.176m2.
Tieán ñoä thöïc hieän:
+ Giai ñoaïn 1: trieån khai xaây döïng thaùng 10/2005 vaø hoaøn thaønh thaùng 5/2006;
ñöa vaøo söû duïng thaùng 05/2006.
+ Giai ñoaïn 2: trieån khai naêm 2007.
- Hieäu quaû ñaàu tö: IRR 11%, thôøi gian hoaøn voán 8 naêm 9 thaùng.
* Döï aùn xaây kho baõi Caùi Laân – Quaûng Ninh
- Ñòa ñieåm: Caûng Caùi Laân – Quaûng Ninh.
- Voán ñaàu tö: khoaûng 31 tyû ñoàng.
- Qui moâ döï aùn:
+ Giai ñoaïn 1: goàm 1 kho toång hôïp 1.920m2, baõi chöùa haøng container 30.350m2,
nhaø vaên phoøng.
+ Giai ñoaïn 2: goàm 1 kho toång hôïp 2.000m2 vaø baõi chöùa haøng container
36.467m2.
Tieán ñoä thöïc hieän: ñaõ hoaøn thaønh 01 kho chöùa haøng 1.920m2 vaø baõi container giai
ñoaïn 1 vaø ñang tieán haønh san laáp maët baèng giai ñoaïn 2 dieän tích 36.467m2.
- Hieäu quaû ñaàu tö: IRR 13-14%, thôøi gian hoaøn voán 10 naêm.
Kho baõi Caùi laân laø cô sôû haï taàng quan troïng, phuïc vuï cho caùc haõng taøu liner, haøng
taïm nhaäp taùi xuaát, haøng quaù caûnh, dòch vuï thöông maïi vaø xuaát nhaäp khaåu. Khi
hoaøn thaønh vaø ñöa vaøo söû duïng seõ phuïc vuï toát hôn caùc khaùch haøng truyeàn thoáng
vaø thu huùt theâm nhieàu khaùch haøng môùi, taïo theâm vieäc laøm vaø taêng doanh thu, taïo
lôïi theá caïnh tranh cho Vosa Group.
* Döï aùn xaây kho baõi Ñoaïn Xaù giai ñoaïn 2
- Ñòa ñieåm: kho baõi Ñoaïn Xaù, Ñoâng Haûi, Haûi An, Haûi Phoøng.
- Voán ñaàu tö: 10 tyû ñoàng.
- Qui moâ döï aùn: xaây 02 kho CFS dieän tíc 3.200m2 vaø baõi container 7.000m2
- Tieán ñoä thöïc hieän: ñang trong giai ñoaïn nghieân cöùu khaû thi; döï kieán trieån khai
- 70 -
xaây döïng naêm 2007.
- Hieäu quaû ñaàu tö: IRR 15%, thôøi gian hoaøn voán 8 naêm.
(cid:190) Caùc döï aùn ñaàu tö giai ñoaïn 2008 – 2012 (Ñang trong giai ñoaïn nghieân cöùu tieàn
khaû thi):
Ñeå thöïc hieän ñöôïc chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh ñaõ ñeà ra trong phöông aùn coå
phaàn hoùa vaø hoäi nhaäp quoác teá, Vosa döï kieán ñaàu tö moät soá döï aùn sau
Stt Döï aùn Ñòa ñieåm Toång möùc Noäi dung ñaàu tö
ñaàu tö
1 Kho baõi ICD taïi Caùi Gaàn khu Caûng Xaây kho baõi
Meùp Thò Vaûi-Caùi Meùp, container phuïc vuï
20 tyû ñoàng Baø Ròa-Vuõng Taøu cho caùc haõng taøu
liner vaø dòch vuï
logistics
Khu Coâng nghieäp Cung caáp cho caùc 2 Lieân doanh xaây
haõng taøu liner Thò Vaûi-Caùi Meùp döïng nhaø maùy ñoùng 10 trieäu USD trong nöôùc vaø voû container xuaát
quoác teá. khaåu taïi Caùi Meùp
3 Vaän taûi, chuyeån taûi Caùc Caûng ôû Haûi Ñaàu tö ñaàu keùo
cont. baèng saølan Phoøng, Saøi Goøn, vaø saølan söùc chöùa 6 tyû ñoàng
(Midstream) Baø Ròa Vuõng Taøu 5060 teu/chieác
4 Ñaàu tö, lieân doanh Tuyeán Ñoâng Baéc Ñaàu tö mua taøu
mua vaø khai thaùc AÙ hoaëc Baéc container 8 trieäu USD
taøu cont Trung Nam 500TEU
(Nguoàn: Ñaïi hoäi Coå ñoâng thaønh laäp Coâng ty Coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam )
Coâng ty Coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam seõ quyeát ñònh cuï theå veà quy
moâ, nguoàn taøi trôï voán vaø thôøi ñieåm trieån khai döï aùn phuø hôïp vôùi thöïc teá tình hình
phaùt trieån cuûa doanh nghieäp.
Nhöõng naêm qua nhieàu ñôn vò thaønh vieân cuûa Vosa ñaõ ñöôïc ñaàu tö cô sôû vaät
chaát, nhaát laø kho baõi, phöông tieän, nhöõng hoaït ñoäng naøy ñaõ ñem laïi nguoàn doanh
- 71 -
thu ñaùng keå. Tuy nhieân ñeå chuaån bò cho tình hình hoäi nhaäp saép tôùi, Vosa caàn hoaøn
taát nhöõng döï aùn cuõ, ñoàng thôøi caân nhaéc, löïa choïn nhöõng döï aùn môùi ñeå vöøa ñem laïi
coâng vieäc, doanh thu cho Vosa. Ñieàu naøy seõ giuùp naâng cao vò theá Vosa trong quaù
trình tieáp thò, ñaøm phaùn hôïp taùc vôùi khaùch haøng nhöng khoâng gaâuy laõng phí vaø
haïn cheá vay voán ngaân haøng
Caàn tìm hieåu xem xeùt quy hoaïch caûng bieån môùi ôû caùc khu vöïc trung taâm ñeå
coù höôùng ñaàu tö kho baõi taïi caùc nôi naøy. Trong töông lai, vieäc ñaàu tö kho baõi seõ
ñem laïi nguoàn thu ñaùng keå cho Vosa.
3.3. MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ BOÅ SUNG:
Ngoaøi nhöõng chính saùch nhaèm phaùt trieån Vosa tröôùc tình hình hoäi nhaäp
quoác teá vaø töï do hoùa thöông maïi ngaønh dòch vuï haøng haûi neâu treân, Vosa cuõng caàn
phaûi chuù yù ñeán nhöõng vaán ñeà sau:
(cid:190) Cuûng coá vaø xaây döïng coâng taùc marketing, tìm kieám khaùch haøng:
Thôøi gian qua, do quen vôùi vieäc thöông hieäu Vosa ñaõ ñöôïc nhieàu khaùch
haøng trong vaø ngoaøi nöôùc bieát ñeán neân coâng taùc marketing, tìm kieám khaùch haøng
ôû Vosa chöa ñöôïc chuù troïng vaø quan taâm ñuùng möùc. ÔÛ moät soá ñôn vò thaønh vieân
coù phoøng Thöông vuï ñeå laøm coâng taùc naøy, nhöng vôùi caùch laøm khoâng heä thoáng vaø
thieáu tính thoáng nhaát neân keát quaû ñem laïi chöa cao.
Beân caïnh ñoù, Ban laõnh ñaïo Vosa Vieät Nam cuõng caàn coù bieän phaùp hoã trôï
caùc ñôn vò thaønh vieân trong quaù trình tìm kieám khaùch haøng. Hieän taïi vai troø cuûa
Vaên phoøng Toång Vosa trong coâng taùc marketing coøn khaù môø nhaït, chöa coù keá
hoaïch vaø chieán löôïc cuï theå.
Coâng taùc tìm kieám khaùch haøng vaø caùc thaân chuû môùi laø heát söùc quan troïng,
ñaëc bieät laø tröôùc tình hình nhaø nöôùc seõ buoäc phaûi môû cöûa cho caùc coâng ty nöôùc
ngoaøi tham gia lónh vöïc dòch vuï haøng haûi. Vì vaäy Vosa caàn phaûi xaây döïng chieán
löôïc marketing cho toaøn Vosa Group, trong ñoù Vaên phoøng Toång Vosa ñoùng vai troø
chuû ñaïo vaø ñieàu phoái nhöõng khaùch haøng tìm cho ñöôïc cho caùc ñôn vò thaønh vieân
theo hoaøn caûnh cuï theå. Caùc ñôn vò thaønh vieân cuõng seõ töï ñoäng tìm kieám theâm
khaùch haøng cuûa mình nhöng caàn phaûi coù cô cheá chính saùch cho hoaït ñoäng naøy.
- 72 -
Muoán vaäy, Vosa caàn gia taêng ñaàu tö, thaønh laäp vaø phaùt trieån boä phaän marketing
ñoäc laäp, chuyeân nghieäp ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng cuûa noù nhö xaây döïng chieán
löôïc marketing daøi haïn, tieán haønh khaûo saùt, nghieân cöùu, phaân tích moät caùch toaøn
dieän veà thò tröôøng, khaùch haøng vaø ñoái thuû caïnh tranh. Cuï theå laø:
- Xaùc ñònh roõ ñòa baøn hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa Vosa.
- Xaùc ñònh nguoàn voán hieäu quaû kinh teá, möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc döï aùn ñaàu tö.
- Cuøng caùc ñôn vò thaønh vieân tieáp thò vaø tham gia caùc buoåi hoäi thaûo veà haøng
haûi, tham gia ñaày ñuû vaøo caùc toå chöùc dòch vuï haøng haûi, vaän taûi quoác teá ñeå caäp
nhaäp thoâng tin vaø nhaän ñöôïc söï hoã trôï.
- Toå chöùc hoäi nghò khaùch haøng haøng naêm, thaét chaët hôn nöõa moái quan heä giöõa
doanh nghieäp vaø khaùch haøng.
- Thöïc hieän caùc chöông trình quaûng caùo döôùi hình thöùc tin töùc treân baùo chí,
truyeàn hình.
- Tích cöïc quaûng baù thöông hieäu Vosa trong nöôùc vaø treân thò tröôøng vaän taûi
quoác teá, tham gia caùc hoäi chôï trieån laõm haøng haûi quoác teá.
- Nhanh choùng cuûng coá, caäp nhaäp thoâng tin leân trang web cuûa Vosa, coá gaéng
ñöa thoâng tin trang web Vosa leân caùc maïng thoâng tin cuûa ngaønh haøng haûi vaø vaän
taûi quoác teá nhaèm phaùt trieån hôn nöõa thöông hieäu Vosa.
(cid:190) Xaây döïng heä thoáng ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc laâu daøi:
Maëc duø coù ñoäi nguõ lao ñoäng coù trình ñoä vaø kinh nghieäm, nhöng löïc löôïng
lao ñoäng cuûa Vosa cuõng coøn moät soá vaán ñeà maø nhöõng coâng ty nhaø nöôùc coøn toàn
taïi: löïc löôïng lao ñoäng doâi dö coøn nhieàu, boä maùy chöa ñöôïc tinh goïn. Vì vaäy, ñeå
chuaån bò cho quaù trình hoäi nhaäp toát hôn nöõa, Vosa caàn phaûi coù chính saùch xaây
döïng vaø cuûng coá nguoàn nhaân löïc:
+ Ñoái vôùi caùn boä laõnh ñaïo vaø quaûn lyù kinh teá cuûa Vosa, tröôùc khi ñeà baït phaûi
ñöôïc ñaøo taïo. Caùn boä chuyeân moân nghieäp vuï phaûi ñöôïc ñaøo taïo coù heä thoáng, oån
ñònh vaø ñaûm baûo hoaït ñoäng chuyeân saâu, coù hieäu suaát cao.
- 73 -
+ Lieân keát vôùi caùc tröôøng Ñaïi hoïc Giao thoâng vaän taûi TP.HCM, Ñaïi hoïc Kinh
teá TP.HCM…toå chöùc caùc lôùp Boài döôõng nghieäp vuï nhaèm boå sung nhöõng kieán thöùc
môùi cho caùc Giaùm ñoác, Tröôûng phoù phoøng cuûa caùc ñôn vò tröïc thuoäc Vosa Group.
+ Taêng cöôøng caäp nhaät caùc taøi lieäu tham khaûo cuõng nhö trang thieát bò caàn thieát
phuïc vuï cho ñaøo taïo.
+ Raø soaùt, giaûi quyeát cheá ñoä löïc löôïng lao ñoäng doâi dö taïi caùc ñôn vò ñeå tinh
giaûm vaø goïn nheï boä maùy Vosa nhaèm ñem laïi hieäu quaû cao nhaát.
+ Tuyeån duïng vaø tuyeån choïn nhaân söï :
• Chính saùch tuyeån duïng phaûi ñöôïc xuaát phaùt töø nhu caàu thöïc teá cuûa coâng vieäc
vaø söï kieåm soaùt chaët cheõ möùc taêng toång soá nguoàn nhaân löïc.
• Chính saùch tuyeån duïng phaûi ñaûm baûo coâng khai, khoa hoïc, thu huùt nhöõng
ngöôøi coù khaû naêng nhaát vaøo laøm vieäc.
(cid:190) Xaây döïng coâng taùc taäp chung taøi chính:
Vaán ñeà voán laø vaán ñeà maø Vosa ñang phaûi giaûi quyeát trong thôøi gian tôùi, neáu
khoâng coù keá hoaïch vaø xaây döïng chieán löôïc taøi chính cuï theå thì Vosa chaéc chaén seõ
gaëp khoù khaên vôùi nhöõng döï aùn ñang tieán haønh. Vì vaäy Vosa neân coù nhöõng giaûi
phaùp nhö sau:
- Taäp trung laïi nguoàn taøi chính cuûa caùc ñôn vò thaønh vieân nhaèm toång hôïp voán
giaûi quyeát nhöõng döï aùn ñaàu tö caàn öu tieân
- Xaây döïng, nghieân cöùu phöông aùn vay voán ngaân haøng ôû nhöõng döï aùn khaû thi
mang laïi hieäu quaû nhaát.
- Kieán nghò vôùi cô quan chuû quaûn laø Toång Coâng ty haøng haûi Vieät Nam cho giöõ
laïi moät khoaûn tieàn baùn ñaáu giaù coå phieáu ñeå taùi ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn troïng
ñieåm.
- Trong töông lai neân xaây döïng phöông aùn phaùt haønh traùi phieáu, baùn coå phieáu ñeå
huy ñoäng voán töø caùc nhaø ñaàu tö nhaèm môû roäng caùc loaïi hình kinh doanh khaùc.
- Xaây döïng keá hoaïch sôùm ñöa coå phieáu Vosa leân saøn giao dòch chöùng khoaùn
nhaèm thu huùt hôn nöõa caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi, taêng voán ñeå phuïc vuï cho
coâng taùc saûn xuaát kinh doanh.
- 74 -
- Chuyeån cô cheá quaûn lyù voán cuûa Toång Vosa theo cô cheá coâng ty taøi chính. Coâng
ty taøi chính seõ laø ñaàu moái veà voán vaø taïo voán cuûa Vosa Group. Noù vöøa laøm chöùc
naêng tín duïng vöøa cuøng caùc thaønh vieân kinh doanh, tham gia vaøo thò tröôøng chöùng
khoaùn vaø xin theâm moät soá chöùc naêng cuûa ngaân haøng nhö thanh toaùn, huøn voán, ñaàu
tö trung haïn, daøi haïn…, thu huùt voán töø nöôùc ngoaøi.
(cid:190) Chuù troïng phaùt trieån caùc dòch vuï ñem laïi nguoàn thu trong töông lai:
- Hoaøn thieän heä thoáng kho baõi cuûa toaøn Vosa ñeå sôùm ñöa vaøo hoaït ñoäng vaø khai
thaùc, ñoàng thôøi tích cöïc tìm kieám ñaàu ra cho boä phaän naøy. Caàn coù söï hoã trôï tích
cöïc vaø phoái hôïp cuûa caùc ñôn vò thaønh vieân nhaèm ñöa hieäu suaát khai thaùc heä thoáng
kho baõi cuûa Vosa leân cao nhaát.
- Cuûng coá, xaây döïng dòch vuï vaän taûi ña phöông thöùc, logistics ôû caùc ñôn vò thaønh
vieân ñeå ñoùn ñaàu caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong thôøi gian tôùi. Ñaëc bieät chuù troïng
nhöõng khu vöïc coù theå phaùt trieån ñöôïc ngaønh ngheà naøy nhö Saøi Goøn, Haûi Phoøng.
Phaùt trieån nhöõng dòch vuï naøy ôû caùc ñôn vò thaønh vieân coù theá maïnh nhö Vosa Saøi
Goøn, Vosa Ñaø Naüng, Vosa Haûi Phoøng, NorthFreight.
- Ñaåy maïnh hôn nöõa vieäc hoaøn chænh caùc thuû tuïc ñeå ñöôïc giao ñaát coâng trình Döï
aùn toøa nhaø soá 1 Beán Vaân Ñoàn ñeå coù theå xaây döïng vaø ñöa vaøo hoaït ñoäng coâng
trình naøy sôùm nhaát. Ñoàng thôøi chuaån bò toát cho giai ñoaïn xaây döïng vaø quaûn lyù toøa
nhaø naøy trong töông lai nhaèm ñem laïi hieäu quaû cao.
(cid:190) Ñoåi môùi toå chöùc saûn xuaát kinh doanh:
Ñeå coù theå taïo ra söï ñoät phaù trong ñaàu tö phaùt trieån, yeâu caàu mang tính baét buoäc
laø phaûi huy ñoäng nguoàn löïc toaøn Vosa ñeå thöïc hieän caùc chöông trình ñaàu tö lôùn.
Vieäc phaân coâng, phoái hôïp giöõa caùc ñôn vò thaønh vieân hoaëc gaén keát giöõa caùc lónh
vöïc hoaït ñoäng phaûi thöïc söï hieäu quaû ñeå phaùt huy söùc maïnh chung toaøn Vosa
Group. Ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu naøy Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam caàn phaûi
nhanh choùng hoaøn taát caùc thuû tuïc chuyeån ñoåi hoaït ñoäng theo moâ hình Coâng ty Coå
phaàn, kinh doanh ña ngaønh laø yeâu caàu mang tính khaùch quan, taïo tieàn ñeà cho vieäc
tích tuï voán, taøi saûn nhaân löïc, naâng cao naêng löïc caïnh tranh, töøng böôùc hình thaønh
- 75 -
moät coâng ty Coå phaàn dòch vuï haøng haûi maïnh trong caû nöôùc ñeå coù theå caïnh tranh
vôùi caùc ñoái thuû trong vaø ngoaøi nöôùc.
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3
Theo lyù thuyeát veà caùc giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá cuûa Rostow thì Vieät
Nam ñang ôû giai ñoaïn tieàn caát caùnh. Ngaønh haøng haûi Vieät Nam cuõng trong giai
ñoaïn phaùt trieån vaø hoäi nhaäp vôùi ngaønh haøng haûi quoác teá vì vaäy ñoøi hoûi phaûi coù söï
ñònh höôùng vaø phaùt trieån ñuùng ñaén ñeå coù theå ñaùp öùng ñöôïc vôùi ñieàu kieän môùi. Lyù
thuyeát caïnh tranh cuûa Michaele Porter ñaõ chæ ra raèng söùc caïnh tranh cuûa doanh
nghieäp phuï thuoäc vaøo khaû naêng ñoåi môùi coâng ngheä, phöông thöùc quaûn trò, moâi
tröôøng kinh doanh.. Vì vaäy ngaønh haøng haûi Vieät Nam noùi chung vaø Vosa noùi rieâng
caàn phaûi coù söï chuaån bò vaø nhöõng thay ñoåi caàn thieát, taän duïng ñöôïc lôïi theá so saùnh
ñeå coù theå caïnh tranh ñöôïc vôùi caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi.
- 76 -
KEÁT LUAÄN
Kinh doanh vaän taûi bieån, caûng bieån vaø dòch vuï Haøng haûi laø moät boä phaän voâ cuøng quan troïng, goùp phaàn naâng cao hieäu quaû cuûa caùc ngaønh kinh teá khaùc cuûa ñaát nöôùc, laøm taêng thu ngoaïi teä cho quoác gia. Tuy nhieân, quaù trình kinh doanh cuûa caùc loaïi hình dòch vuï naøy ôû nöôùc ta vaãn coøn boäc loä nhieàu yeáu keùm vaø mang tính töï phaùt. Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø töï do hoùa thöông maïi ngaønh dòch vuï haøng haûi laø xu theá taát yeáu cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Thôøi gian tôùi seõ laø thôøi gian heát söùc khoù khaên vôùi caùc doanh nghieäp ngaønh dòch vuï haøng haûi noùi chung vaø vôùi Vosa noùi rieâng. Vôùi beà daøy lòch söû gaàn 50 naêm hình thaønh vaø phaùt trieån, chaéc chaén Vosa seõ ñoùng moät vai troø heát söùc quan troïng ñoái vôùi doanh nghieäp dòch vuï haøng haûi cuûa Vieät Nam trong quaù trình hoäi nhaäp naøy.Naêm 2006 laø naêm ñaùnh daáu lòch söû Vosa ñaõ böôùc sang moät trang môùi khi Vosa trôû thaønh moät coâng ty coå phaàn vaø söï kieän gia nhaäp WTO cuõng seõ aûnh höôûng tôùi töông lai cuûa doanh nghieäp.
Tröôùc nhöõng cô hoäi môùi vaø caû khoù khaên thöû thaùch, Ban laõnh ñaïoVosa caàn phaûi coù nhöõng ñònh höôùng vaø söï chuaån bò caàn thieát ñeå khoâng bò ñoäng sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO nhaèm cuûng coá vaø phaùt trieån Vosa Group. Chæ coù nhöõng bieän phaùp ñuùng ñaén vaø söï noã löïc cuûa taäp theå caùn boä coâng nhaân vieân vaø Ban laõnh ñaïo môùi coù theå giuùp con taøu Vosa Group vöôït qua nhöõng soùng gioù vaø hoaøn thaønh nhieäm vuï ñöôïc giao.
Vôùi truyeàn thoáng laâu ñôøi, vôùi tinh thaàn laøm vieäc haêng say vaø baèng nhöõng chieán löôïc ñuùng ñaén, chaéc chaén trong töông lai, Vosa Group seõ phaùt trieån hôn nöõa vaø seõ luoân giöõ vò trí ñöùng ñaàu trong ngaønh dòch vuï haøng haûi cuûa Toång Coâng ty Haøng haûi, goùp phaàn vaøo coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa cuûa ñaát nöôùc.
Ñeà taøi “Thöïc traïng vaø giaûi phaùp phaùt trieån Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam tröôùc tình hình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá” nhaèm khaùi quaùt moät soá vaàn ñeà lyù thuyeát veà hoaït ñoäng dòch vuï ñaïi lyù haøng haûi, moät soá lyù thuyeát thöông maïi quoác teá phuø hôïp vôùi tình hình Vieät Nam, ñoàng thôøi neâu leân thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa ngaønh haøng haûi Vieät Nam vaø Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam trong thôøi gian qua, töø ñoù vaän duïng nhöõng lyù thuyeát thöông maïi quoác teá naøy ñeå ñaùnh giaù nhöõng keát quaû vaø toàn taïi nhaèm ñöa ra caùc giaûi phaùp phaùt trieån ñôn vò trong thôøi gian tôùi.
Vì dòch vuï haøng haûi laø ngaønh dòch vuï mang tính ñaëc thuø, coäng theâm nhöõng nhaän ñònh coøn mang naëng tính chuû quan neân luaän vaên khoâng traùnh khoûi nhöõng haïn cheá vaø sai soùt nhaát ñònh. Do vaäy raát mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa caùc thaày coâ vaø baïn beø ñeå luaän vaên ñöôïc hoaøn thieän hôn nöõa.
Xin chaân thaønh caûm ôn Tieán syõ Nguyeãn Quoác Khanh ñaõ nhieät tình höôùng
daãn vaø giuùp ñôõ em trong thôøi gian thöïc hieän luaän vaên naøy.
- 77 -
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Tieáng Vieät
1. Boä Giao thoâng Vaän taûi (2000), Chieán löôïc phaùt trieån GTVT ñeán 2010 2. Giaùo sö tieán syõ Hoaøng Vaên Chaâu (2003) – Vaän taûi – Giao nhaän haøng hoùa
xuaát nhaäp khaåu - Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät.
3. PGS-TS Hoaøng Thò Chænh – PTS Nguyeãn Phuù Tuï – THS Nguyeãn Höõu
Loäc (1998) - Giaùo trình Kinh teá Quoác Teá - Nhaø Xuaát baûn Giaùo duïc.
4. Cuïc Haøng haûi VN (1997), Ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån ngaønh ñeán
2010,
5. Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam – Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng saûn xuaát kinh
doanh naêm 2002, 2004, 2005
6. Nghò ñònh soá 57/2001/NÑ-CP – Veà ñieàu kieän kinh doanh dòch vuï haøng haûi 7. Nghò ñònh soá 10/2001/NÑ-CP ngaøy 19/03/2001 Veà ñieàu kieän kinh doanh
ngaønh vaän taûi bieån
8. Taïp chí Visaba – naêm 2006 9. Giaùo sö Tieán syõ Voõ Thanh Thu (2003) - Quan heä Kinh teá Quoác teá - Nhaø
xuaát baûn Thoáng keâ.
10. Toång coâng ty Haøng haûi Vieät Nam (2006) – Keá hoaïch phaùt trieån giai ñoaïn
2006-2010, ñònh höôùng ñeán naêm 2020.
11. PGS-TS Nguyeãn Phuù Tuï (2004) – Lyù thuyeát vaø chính saùch Thöông maïi
quoác teá
12. PGS-TS Ñoaøn Thò Hoàng Vaân (2006) – Quaûn trò Logistics – Nhaø Xuaát baûn
Thoáng keâ.
13. Uûy ban quoác gia veà hôïp taùc kinh teá quoác teá (2006) - Toång quan caùc vaán
ñeà veà töï do hoùa thöông maïi dòch vuï
14. Moät soá trang WEB: - Trang Web cuûa Boä Giao thoâng vaän taûi: www.mt.gov.vn - Trang Web cuûa Boä Thöông maïi: www.mot.gov.vn - Trang Web cuûa Vieän Kinh teá Thaønh phoá Hoà Chí Minh: http://www.vienkinhte.hcmcity.gov.vn - Trang Web cuûa Toång Coâng ty Haøng haûi Vieät Nam: www.vinalines.com.vn - Trang Web cuûa Vosa Group of Companies: www.vosagroup.com.vn
Tieáng Anh
1. Banomyong R, Nair, Beresford AKC (1999), Managing “Demand amplication” in the supply chain: The Thai forarders’ experience, Dept. of Maritime Study and International Transport Cardiff University
2. Djoko Sasono (2003), Multimodal transport Development in Indonesia,
United Nation Conference on Trade Development (Indonesia)
3. ESCAP (1992), Manual on Freight forwarder
- 78 -
Phuï luïc 1:
Coâng ty Coå phaàn Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam bao goàm Vaên phoøng Vosa vaø 14
ñôn vò tröïc thuoäc nhö sau:
1. Ñaïi lyù Haøng haûi Quaûng Ninh (Vosa Quaûng Ninh)
2. Ñaïi lyù Haøng haûi Haûi Phoøng (Vosa Haûi Phoøng)
3. Ñaïi lyù Haøng haûi Haø Noäi (Vosa Haø Noäi)
4. Ñaïi lyù Haøng haûi Beán Thuûy (Vosa Beán Thuûy)
5. Ñaïi lyù Haøng haûi Ñaø Naüng (Vosa Ñaø Naüng)
6. Ñaïi lyù Haøng haûi Quy Nhôn (Vosa Quy Nhôn)
7. Ñaïi lyù Haøng haûi Nha Trang (Vosa Nha Trang)
8. Ñaïi lyù Haøng haûi Vuõng Taøu (Vosa Vuõng Taøu)
9. Ñaïi lyù Haøng haûi Caàn Thô (Vosa Caàn Thô)
10. Ñaïi lyù Haøng haûi Saøi Goøn (Vosa Saøi Goøn)
11. Coâng ty Vaän taûi Quoác teá phía Baéc (North Freight)
12. Coâng ty Dòch vuï Haøng haûi Phöông Ñoâng (Orimas)
13. Coâng ty Kieåm kieäm vaø Thöông maïi Dòch (Vitamas)
14. Coâng ty Ñaïi lyù Dòch vuï Haøng haûi vaø Thöông maïi (Samtra)
- 79 -
Phuï luïc 2: Baûng theo doõi cô caáu lao ñoäng Vosa ñeán 31/12/2005
Baûng theo doõi Cô caáu lao ñoäng cuûa Vosa ñeán 31/12/2005
Loaïi lao ñoäng Soá ngöôøi Tyû leä (%)
100,00 1. Phaân loaïi theo trình ñoä vaên hoùa: 841
51,00 - Lao ñoäng coù trình ñoä Ñaïi hoïc vaø treân Ñaïi hoïc 429
- Lao ñoäng coù trình ñoä cao ñaúng, trung caáp, PTTH, 412 48,00 sô caáp
100,00 811 2. Phaân loaïi theo Hôïp ñoàng lao ñoäng:
0,12 - Lao ñoäng khoâng thuoäc dieän kyù HÑLÑ 01
70,27 - Lao ñoäng thöïc hieän HÑLÑ daøi haïn 591
22,00 - Lao ñoäng thöïc hieän HÑLÑ 12-36 thaùng 185
7,61 - Lao ñoäng thöïc hieän HÑLÑ thôøi vuï 64
(Nguoàn: Phöông aùn Coå phaàn hoùa Ñaïi lyù Haøng haûi Vieät Nam)
![Luận văn Thạc sĩ: Tổng hợp và đánh giá hoạt tính chống ung thư của hợp chất lai chứa khung tetrahydro-β-carboline và imidazo[1,5-a]pyridine](https://cdn.tailieu.vn/images/document/thumbnail/2025/20250807/kimphuong1001/135x160/50321754536913.jpg)
