Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:84

Thêm vào BST

Báo xấu

54
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đã đạt được các mục tiêu nghiên cứu đề ra Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại; Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng của Agribank Thạnh Hóa giai đoạn 2017-2019; Đề tài đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa, với một số kết quả đáng ghi nhận

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An

BỘ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN NGUYỄN THỊ CẨM VÂN QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN THẠNH HÓA, TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8.34.02.01 Long An, năm 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN NGUYỄN THỊ CẨM VÂN QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN THẠNH HÓA, TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8.34.02.01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHẠM VĂN ƠN Long An, năm 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các tạp chí khoa học và công trình nào khác. Các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ ràng./. Học viên thực hiện luận văn Nguyễn Thị Cẩm Vân
ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc và chân thành đến các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Tác giả xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô Phòng Sau đại học và Quan hệ Quốc tế Trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An đã tận tình giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu cho tôi trong suốt thời gian tôi học tập tại trường. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc và các Anh/Chị đồng nghiệp đang công tác tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An đã hết lòng hỗ trợ, cung cấp số liệu và đóng góp ý kiến quý báu trong quá trình làm luận văn. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn Thầy TS Phạm Văn Ơn, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Do thời gian nghiên cứu và kiến thức còn hạn chế, luận văn được hoàn thiện không thể tránh khỏi những sơ suất thiếu sót, tôi rất mong nhận được những ý kiến của Quý Thầy Cô, cùng các bạn. Học viên thực hiện luận văn Nguyễn Thị Cẩm Vân
iii NỘI DUNG TÓM TẮT Hoạt động quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An trong giai đoạn 2017 – 2019 đã đạt những kết quả tích cực. Cụ thể: Chất lượng tín dụng tiếp tục duy trì ở mức độ an toàn với tỷ lệ nợ xấu qua các năm < 2%, tất cả các khoản nợ quá hạn đều được rà soát và phân tích những khó khăn thuận lợi để tìm ra các biện pháp xử lý cho phù hợp nhất. Chi nhánh đã thường xuyên kiểm soát dư nợ cho vay trên cơ sở cân đối nguồn vốn gắn liền với việc tăng cường kiểm tra, giám sát việc tuân thủ quy trình cho vay ở từng khâu. Tuy nhiên, bên cạnh đó, hoạt động này vẫn còn một số hạn chế như: Agribank Thạnh Hóa chưa có hệ thống đánh giá rủi ro theo danh mục cho vay, tổng thể các khách hàng vay của chi nhánh, việc quản lý rủi ro mới chỉ quan tâm đến khía cạnh từng KH, từng khoản vay. Điều đó dẫn đến rủi ro tiềm ẩn do danh mục đầu tư không cân đối. Công tác xử lý nợ và thu hồi nợ xấu còn chậm và thiếu tính kiên quyết. Vì vậy, cần có sự nghiên cứu để phân tích thực trạng và đưa ra giải pháp thực hiện để nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng Thạnh Hóa, tỉnh Long An. Luận văn đã đạt được các mục tiêu nghiên cứu đề ra: (1) Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại; (2) Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng của Agribank Thạnh Hóa giai đoạn 2017-2019; (3) Đề tài đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa, với một số kết quả đáng ghi nhận. Bên cạnh đó, vẫn còn một số vấn đề còn tồn tại. Đây chính là cơ sở để tác giả đề xuất các giải pháp nâng hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An. Ngoài ra, luận văn cũng đã trình bày một số kiến nghị với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Long An nhằm nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa trong thời gian tới. Luận văn là tài liệu tham khảo cho các đối tượng quan tâm, đặc biệt các nhà quản lý tại Agribank huyện Thạnh Hoá nghiên cứu và ứng dụng vào thực tế.
iv ABSTRACT Credit risk management activities at the Vietnam Bank for Agriculture and Rural Development - Thanh Hoa district branch, Long An province in the period of 2017 - 2019 have achieved positive results. Specifically: Credit quality continues to remain at a safe level with a NPL ratio
v MỤC LỤC NỘI DUNG TÓM TẮT ............................................................................................... iii ABSTRACT ..................................................................................................................iv MỤC LỤC ...................................................................................................................... v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................... viii DANH MỤC BẢNG BIỂU ..........................................................................................ix DANH MỤC ĐỒ THỊ VÀ HÌNH VẼ .......................................................................... x PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 1. Sự cần thiết của đề tai .............................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu ...............................................................................................2 2.1. Mục tiêu chung .................................................................................................2 2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu ..............................................................................................2 4. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................2 4.1. Phạm vi về không gian địa điểm.....................................................................2 5. Câu hỏi nghiên cứu..................................................................................................2 6. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................2 6.1. Phương pháp thu thập số liệu ...........................................................................2 6.2. Phương pháp phân tích số liệu .........................................................................3 7. Ý nghĩa của luận văn ...............................................................................................3 8. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................3 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................................................................................. 4 1.1. Rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại ...........................................................4 1.1.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng ..................................................................4 1.1.2. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng .................................................................4 1.1.3. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của các ngân hàng thương mại ..................5 1.2. Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại ............................................12 1.2.1. Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng ...............................................................12 1.2.2. Nhận diện rủi ro tín dụng.............................................................................12
vi 1.2.3. Đánh giá rủi ro tín dụng...............................................................................13 1.2.4. Kiểm soát và hạn chế rủi ro tín dụng...........................................................14 1.2.5. Xử lý rủi ro tín dụng ....................................................................................14 1.2.6. Một số chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng..........14 1.2.7. Mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng ..................................................................17 1.2.8. Các biện pháp quản lý rủi ro tín dụng .........................................................18 1.3. Kinh nghiệm tăng cường quản lý rủi ro tín dụng của một số ngân hàng thương mại trong nước ..........................................................................................................22 1.3.1. Kinh nghiệm tăng cường quản lý rủi ro tín dụng của một số chi nhánh Ngân hàng trên địa bàn tỉnh Long An .............................................................................22 1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An......................................25 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ............................................................................................ 26 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN THẠNH HÓA, TỈNH LONG AN ............................................... 27 2.1. Giới thiệu chung về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An ...........................................................27 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ...............................................................27 2.1.2. Cơ cấu tổ chức .............................................................................................28 2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát Triển Nông thôn Việt Nam- Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An giai đoạn 2017 đến 2019 .......................................................................................................................29 2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An ...........................................35 2.2.1. Tình hình hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam- Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An giai đoạn 2017-2019 ..............................................................................................................35 2.2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An .............................45
vii 2.2.3. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam- Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An .............51 2.3. Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An..........................55 2.3.1. Những kết quả đạt được ............................................................................57 2.3.2. Những mặt còn hạn chế .............................................................................57 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ............................................................................................ 58 CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HUYỆN THẠNH HÓA, TỈNH LONG AN....................................... 59 3.1. Định hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và mục tiêu thực hiện của chi nhánh huyện Thạnh Hóa,tỉnh Long An......................................................................................................................59 3.1.1. Định hướng phát triển................................................................................59 3.1.2. Mục tiêu thực hiện .......................................................................................60 3.2. Giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An ........61 3.2.1. Nâng cao năng lực, trình độ và đạo đức của cán bộ tín dụng....................61 3.2.2. Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng ..................................................61 3.2.3. Khai thác có hiệu quả thông tin trong hoạt động tín dụng ........................62 3.2.4. Thực hiện tốt chính sách xếp hạng tín dụng nội bộ...................................63 3.2.5. Tuân thủ quy trình tín dụng một cách tuyệt đối ........................................64 3.2.6. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát nội bộ đối với họạt động tín dụng ...........65 3.2.7. Tăng cường thực hiện tốt xử lý nợ quá hạn, thu hồi nợ xấu .....................66 3.3. Một số kiến nghị đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Long An .................................................................................67 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ............................................................................................ 69 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 71
viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT KÝ HIỆU TIẾNG VIỆT Tiếng Anh: Vietnam Bank for Agriculture and Rural Development 1 Agribank Tiếng Anh: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – 2 Thạnh Hóa Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An 3 BCĐ Ban chỉ đạo 4 CBTD Cán bộ tín dụng 5 CIC Trung tâm thông tin tín dụng 6 DN Doanh nghiệp 7 HĐTD Hoạt động tín dụng 8 HĐTV Hội đồng thành viên 9 KH Khách hàng 10 NH Ngân hàng 11 NHNN Ngân hàng nhà nước 12 NQH Nợ quá hạn 13 NHTM Ngân hàng thương mại 14 QĐ Quyết định 15 QTRRTD Quản trị rủi ro tín dụng 16 RR Rủi ro 17 RRTD Rủi ro tín dụng 18 SXKD Sản xuất kinh doanh 19 TCKT Tổ chức kinh tế 20 TCTC Tổ chức tài chính 21 TCTD Tổ chức tín dụng 22 TD Tín dụng 23 TSĐB Tài sản đảm bảo 24 TT Thông tư
ix DANH MỤC BẢNG BIỂU BẢNG BIỂU TÊN BẢNG BIỂU TRANG Cơ cấu vốn huy động của Agribank Thạnh Hóa giai Bảng 2.1 27 đoạn 2017 – 2019 Dư nợ cho vay theo ngành kinh tế tại Agribank Thạnh Bảng 2.2 28 Hóa giai đoạn 2017 – 2019 Kết quả hoạt động kinh doanh của Agribank Thạnh Hóa Bảng 2.3 30 giai đoạn 2017 – 2019 Nợ quá hạn trên tổng dư nợ tại Agribank Thạnh Hóa Bảng 2.4 31 giai đoạn 2017 – 2019 Nợ quá hạn theo thành phần kinh tế tại Agribank Thạnh Bảng 2.5 32 Hóa giai đoạn 2017 – 2019 Nợ quá hạn theo loại hình kinh tế tại Agribank Thạnh Bảng 2.6 33 Hóa giai đoạn 2017 – 2019 Nợ xấu trên tổng dư nợ tại Agribank Thạnh Hóa giai Bảng 2.7 34 đoạn 2017 – 2019 Nợ xấu theo ngành kinh tế tại Agribank Thạnh Hóa giai Bảng 2.8 35 đoạn 2017 – 2019 Nợ xấu theo thời hạn tại Agribank Thạnh Hóa giai đoạn Bảng 2.9 35 2017 – 2019 Nợ xấu theo bảo đảm bằng tài sản tại Agribank Thạnh Bảng 2.10 36 Hóa giai đoạn 2017 – 2019 Tỷ lệ nợ nhóm 5 trên tổng dư nợ tại Agribank Thạnh Bảng 2.11 37 Hóa giai đoạn 2017 – 2019 Số liệu trích lập dự phòng và xử lý rủi ro tại Agribank Bảng 2.12 37 Thạnh Hóa giai đoạn 2017 – 2019 Vòng quay vốn tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa giai Bảng 2.13 39 đoạn 2017 – 2019 Hệ số thu nợ của Agribank Thạnh Hóa giai đoạn 2017 – Bảng 2.14 39 2019 Thẩm quyền quyết định cho vay của Agribank Thạnh Bảng 2.15 41 Hóa năm 2019
x DANH MỤC ĐỒ THỊ VÀ HÌNH VẼ ĐỒ THỊ VÀ HÌNH VẼ TÊN ĐỒ THỊ VÀ HÌNH VẼ TRANG Cơ cấu tổ chức bộ máy, chức năng nhiệm vụ Hình 2.1 24 của các phòng ban Tình hình nợ xấu, nợ quá hạn, nợ nhóm 5 tại Hình 2.2 36 Agribank Thạnh Hóa giai đoạn 2017 – 2019 Vòng quay vốn tín dụng và hệ số thu nợ tại Hình 2.3 39 Agribank Thạnh Hóa giai đoạn 2017 – 2019
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tai Hầu hết các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay, lợi nhuận từ hoạt động tín dụng bao giờ cũng chiếm tỷ trọng cao nhất so với tổng lợi nhuận của ngân hàng, nhưng hoạt động tín dụng cũng luôn tiềm ẩn các rủi ro, rủi ro cũ không mất đi, rủi ro mới không ngừng phát sinh, gây ảnh hưởng không ít đến kết quả kinh doanh của ngân hàng. Đặc biệt đối với Ngân hàng thương mại Việt Nam, thu nhập của tín dụng chiếm từ 60-80% nguồn thu nhập của ngân hàng. Song cũng chính trong hoạt động này, Ngân hàng phải chấp nhận nhiều thách thức và rủi ro nhất. Hậu quả của rủi ro tín dụng (RRTD) đối với các ngân hàng thương mại thường là rất lớn, hậu quả của nó rất nặng nề, làm gia tăng chi phí, thu nhập từ thu lãi cho vay bị chậm hoặc bị mất đi, cùng với sự thất thoát của vốn vay, làm ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản, làm xấu đi tình hình tài chính và sẽ làm tổn hại đến uy tín, vị thế của các ngân hàng thương mại. Thực tiễn hoạt động tín dụng của Agribank Việt Nam trong thời gian qua đã cho thấy rủi ro tín dụng của toàn hệ thống chưa được kiểm soát một cách hiệu quả, chưa chặt chẽ trong khâu quản lý nên đang có xu hướng ngày càng gia tăng.Chính vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra là rủi ro tín dụng phải được quản lý, phải được kiểm soát một cách bài bản và có hiệu quả. Đặc biệt hơn là đảm bảo tín dụng được hoạt động trong phạm vi rủi ro có thể chấp nhận được cũng như hỗ trợ việc phân bổ vốn hiệu quả hơn trong hoạt động tín dụng. Từ đó giảm thiểu thiệt hại phát sinh từ rủi ro tín dụng, tăng thêm lợi nhuận kinh doanh cho ngân hàng và góp phần nâng cao uy tín của Agribank trong xu thế cạnh tranh hiện nay. Là nhân viên làm việc tại Agribank Thạnh Hóa, nhằm để tăng thêm lợi nhuận, góp phần nâng cao uy tín và tạo lợi thế của chi nhánh trong cạnh tranh, với những hiểu biết, những kiến thức có được trong quá trình làm việc và nhận thức được tầm quan trọng của công tác quản lý RRTD. Xuất phát từ nhu cầu nghiên cứu trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An” để thực hiện văn thạc sỹ kinh tế chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng.
2 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục ti u chung Phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An giai đoạn 2017-2019, đề xuất giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh. Mục ti u cụ thể Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại. Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng của Agribank Thạnh Hóa giai đoạn 2017-2019. Đề tài đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa. 3. Đối tƣợng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu quản lý cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại và áp dụng thực tiễn thực tiễn quản lý rủi ro tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa. 4. Phạm vi nghiên cứu 4 Phạm vi về không gian địa điểm Nghiên cứu được thực hiện tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An. 4.2. Phạm vi về thời gian Số liệu trong bài nghiên cứu được thu thập, xử lý trong giai đoạn 2017-2019. 5. Câu hỏi nghiên cứu 5.1 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa như thế nào? 5.2 Giải pháp gì nhằm tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa? 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp định tính cụ thể bao gồm : phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp, so sánh theo chuỗi thời gian phải khảo sát để phân tích thực trạng rủi ro tín dụng tại Agribank Thạnh Hóa. 6.1. Phương pháp thu thập số liệu
3 Phương pháp thu thập các số liệu thứ cấp từ báo cáo hoạt động kinh doanh của chi nhánh, các số liệu phản ánh tình hình tín dụng của chi nhánh qua 3 năm từ 2017 đến 2019. Ngoài ra, thông tin còn được thu thập từ các giáo trình, từ mạng Internet, các bài nghiên cứu trên sách báo, tạp chí có liên quan đến đề tài nghiên cứu. 6.2 Phương pháp phân tích số liệu Sử dụng phương pháp so sánh tuyệt đối và tương đối, các phương pháp phân tích tổng hợp và đối chiếu để thấy được sự biến động về những rủi ro tín dụng của ngân hàng qua các năm . Sử dụng phương pháp tỷ trọng để xem xét sự biến động của các chỉ tiêu nghiên cứu trên tổng thể. 7. Ý nghĩa của luận văn Luận văn giúp cho chi nhánh đánh giá được thực trạng, biết được thế mạnh cũng như hạn chế trong quản lý rủi ro tín dụng của chi nhánh, từ đó giúp cho ban lãnh đạo ngân hàng có phương hướng giải pháp cụ thể, thích hợp cho sự phát triển ổn định và lâu dài của đơn vị. Ngoài ra, luận văn là tài liệu dành cho các đối tượng quan tâm về rủi ro tín dụng trong ngân hàng thương mại nghiên cứu, tham khảo và áp dụng vào tình hình thực tế. 8. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại. Chương 2. Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An Chương 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An.
4 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Rủi ro tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại 1.1.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng (gọi tắt là tín dụng) là giao dịch tài sản giữa ngân hàng (TCTD) với bên đi vay (là các TCKT, cá nhân trong nền kinh tế), trong đó ngân hàng chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận, và bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện cả vốn gốc và lãi cho ngân hàng khi đến hạn thanh toán (Nguyễn Đăng Dờn năm 2014). Như vậy tín dụng là hoạt động tài trợ trên cơ sở tín nhiệm của ngân hàng đối với khách hàng. Quan hệ tín dụng ngân hàng chứa đựng ba nội dung sau: - Có sự chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ người sở hữu (ngân hàng) sang người sử dụng. - Sự chuyển nhượng này mang tính tạm thời hay có thời hạn. - Sự chuyển nhượng này có kèm theo phí. 1.1.2. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng Tín dụng là hoạt động đặc trưng cơ bản nhất của các NHTM, trong đó ngân hàng sử dụng vốn huy động để cho vay trên cơ sở lợi nhuận. Hoạt động tín dụng mang lại thu nhập cao nhất cho các ngân hàng. Là khoản mục chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng tài sản của ngân hàng, HĐTD tác động và chịu sự tác động từ mọi hoạt động ngân hàng khác. Tín dụng là khoản mục tài sản rủi ro nhất của ngân hàng, chịu sự tác động của rất nhiều yếu tố khác nhau. Hoạt động tín dụng với sự đa dạng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng cho mọi đối tượng khách hàng cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức kinh tế xã hội,...nên nó tham vào quá trình chu chuyển vốn của từng cá nhân, doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế. Một ngân hàng có thể cấp tín dụng trên một phạm vi rộng lớn, cho các đối tượng khách hàng thuộc nhiều lĩnh vực ngành nghề và khu vực địa lý khác nhau. Vì thế, sự phát triển, khả năng sinh lời cũng như những rủi ro tín dụng chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, của những yếu tố mang tính vĩ mô
5 của nền kinh tế xã hội cho đến những nhân tố mang tính vi mô từ hoạt động của khách hàng nhận tín dụng. Hoạt động tín dụng ngân hàng tác động to lớn đến sự phát triển và ổn định kinh tế, xã hội của quốc gia, khu vực và thế giới. Chất lượng HĐTD sẽ quyết định tới thu nhập hay tổn thất của một ngân hàng, thậm chí có thể dẫn tới phá sản ngân hàng. Không những thế, do tính nhạy cảm của hệ thống tài chính, sự suy giảm niềm tin của dân chúng đối với hoạt động của một ngân hàng có thể kéo theo sự sụp đổ của cả hệ thống tài chính quốc gia, khu vực, kéo theo đó là sự biến động của kinh tế, xã hội. Chính vì những tác động to lớn của tín dụng ngân hàng đối với nền kinh tế cũng như những rủi ro tiềm ẩn trong HĐTD mà tính hiệu quả và tính an toàn của tín dụng ngân hàng là đối tượng quan tâm của mọi chủ thể trong nền kinh tế. Hoạt động tín dụng ngân hàng phải tuân theo những quy định khắt khe và sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước (NHNN) được cụ thể hóa thành các văn bản pháp luật. Tùy theo mức độ phát triển của thị trường, của nền kinh tế mà mỗi quốc gia có những quy định khác nhau đối với HĐTD. Bên cạnh đó, để đảm bảo tính an toàn và sinh lời, các NHTM đều đưa ra những quy định, quy trình cụ thể đối với HĐTD được hệ thống thành chính sách tín dụng của ngân hàng. Một chính sách tín dụng phải thể hiện được chiến lược tài trợ của ngân hàng đó, với những quy định cụ thể hướng dẫn hoạt động của cán bộ nhân viên các cấp trong toàn hệ thống. Chính sách tín dụng của một ngân hàng phụ thuộc vào môi trường hoạt động, mục tiêu phát triển của ngân hàng trong từng thời kỳ. Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng cũng như yêu cầu phát triển của nền kinh tế, tín dụng ngân hàng ngày càng đa dạng hóa về loại hình sản phẩm dịch vụ và mang tính quốc tế hóa cao. 1.1.3. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của các ngân hàng thương mại 1.1.3.1. Khái niệm về rủi ro tín dụng Theo Markowitz (1952) “Rủi ro là một mệnh đề thể hiện sự không chắc chắn. Trong hoạt động tài chính, biến thiên của kết quả hoạt động là một đại diện cho rủi ro và do đó nhà đầu tư nên cân nhắc giữa kết quả kỳ vọng - điều mong đợi và biến thiên của kết quả hay rủi ro - điều không mong đợi”.
6 Còn theo Timothy W.Koch và S. Scott Mac Donald (2009) thì “Một khi NH nắm giữ tài sản sinh lợi, rủi ro xảy ra khi KH sai hẹn – có nghĩa là KH không thanh toán vốn gốc và lãi theo thỏa thuận. Rủi ro ro tín dụng là sự thay đổi tiềm ẩn của thu nhập thuần và thị giá của vốn xuất phát từ việc KH không thanh toán hay thanh toán trễhạn”.Trong nghiên cứu của Henie Van Greuning - Sonja B rajovic Bratanovic (1999) thì “Rủi ro tín dụng được định nghĩa là nguy cơ mà người đi vay không thể chi trả tiền lãi hoặc hoàn trả vốn gốc so với thời hạn đã ấn định trong hợp đồng tín dụng. Đây là thuộc tính vốn có của hoạt động NH”. Theo Tomaz R. Bielecki và Marek Rutkowski (2004): “Rủi ro tín dụng là khả năng KH không thực hiện đầy đủ những cam kết/nghĩa vụ trong hợp đồng tín dụng”. Theo Điều 3, Thông tư số 09/2014/TT-NHNN ngày 18/3/2014 của Thống đốc NHNN: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động NH là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ của TCTD, chi nhánh NH nước ngoài do KH không thực hiện, hoặc không có khả năng thực hiện một phần hay toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết”. Trong hoạt động kinh doanh của NHTM, tín dụng là hoạt động kinh doanh đem lại nguồn thu chủ yếu, chiếm đến 60%- 80% lợi nhuận của NHTM. Tuy nhiên đây cũng là nghiệp vụ tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự luân chuyển tiền tệ và khả năng thanh khoản của NHTM (World Bank, 2009). Vì vậy, việc nghiên cứu về rủi ro trong hoạt động cho vay của NHTM có ý nghĩa quan trọng nhằm hạn chế tối đa tổn thất và nâng cao chất lượng hoạt động kinh doanh của tổ chức này. Khoản 01 Điều 3 Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21 tháng 01 năm 2013 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, rủi ro tín dụng được định nghĩa như sau: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng(gọi tắt là rủi ro) là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết”. Tổn thất có khả năng xảy ra đối với ngân hàng khi người đi vay không trả được nợ, hoặc trả nợ không đầy đủ, không đúng hạn cho ngân hàng; khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng do khách hàng không thực hiện nghĩa vụ theo cam kết; rủi ro tín dụng là loại rủi ro lớn nhất quan trọng nhất trong hoạt động ngân hàng, là loại rủi ro chủ yếu của rủi ro ngân hàng.
7 Như vậy, có thể nói rủi ro tín dụng có thể xuất hiện trong các mối quan hệ mà trong đó ngân hàng là chủ nợ, khách hàng là con nợ lại không thực hiện hoặc không đủ khả năng thực hiện nghĩa vụ trả nợ khi đến hạn. Nó diễn ra trong quá trình cho vay, chiết khấu công cụ chuyển nhượng và giấy tờ có giá, cho thuê tài chính, bảo lãnh, bao thanh toán của Ngân hàng. [10] 1.1.3.2. Phân loại rủi ro tín dụng Rủi ro giao dịch Rủi ro giao dịch là một hình thức của rủi ro tín dụng mà nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế trong quá trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá khách hàng. Rủi ro giao dịch có ba bộ phận chính là rủi ro lựa chọn, rủi ro bảo đảm và rủi ro nghiệp vụ. Rủi ro giao dịch là loại hình rủi ro tín dụng phát sinh trong quá trình giao dịch tín dụng giữa Ngân hàng và khách hàng. Rủi ro giao dịch là loại rủi ro mang nặng tính chủ quan của bên cho vay trong quá trình tác nghiệp, bao gồm: Rủi ro lựa chọn là quá trình đánh giá, phân tích, lựa chọn khi tác nghiệp chưa tốt:Phân tích, đánh giá khách hàng thiếu bao quát, còn nhiều sơ hở.Phân tích, lựa chọn phương án vay vốn của khách hàng còn lỏng lẻo, qua loa.Lựa chọn phương án thu nợ thiếu cân nhắc có nhiều sơ hở dẫn đến rủi ro. Rủi ro đảm bảo là rủi ro các vấn đề liên quan đến đảm bảo tài sản:Điều khoản đảm bảo tín dụng thiếu chặt chẽ, rõ ràng; Danh mục tài sản đảm bảo thiếu tính cụ thể; Hình thức đảm bảo và phương pháp xử lý tài sản còn bất cập; Tỷ lệ đảm bảo tài sản thiếu dứt khoát, rõ ràng. Rủi ro nghiệp vụ là rủi ro liên quan đến công tác quản lý khoản vay và hoạt động cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và kỹ thuật xử lý các khoản vay có vấn đề. Rủi ro danh mục Rủi ro danh mục là loại hình rủi ro tín dụng phát sinh trong quản lý danh mục cho vay của NH. Rủi ro danh mục là loại rủi ro vừa mang tính chủ quan, lại vừa tác động của các nhân tố khách quan. Rủi ro danh mục bao gồm rủi ro nội tại và rủi ro tập trung. Rủi ro nội tại: Rủi ro nội tại xuất phát từ các yếu tố, các đặc điểm riêng có, mang tính riêng biệt bên trong của mỗi chủ thể đi vay hoặc ngành, lĩnh vực kinh tế. Nó
8 xuất phát từ đặc điểm hoạt động hoặc đặc điểm sử dụng vốn của khách hàng vay vốn. Rủi ro nội tại xuất phát từ các yếu tố rủi ro bên trong của mỗi khách hàng vay vốn, ngành nghề kinh doanh, lĩnh vực hoạt động. Rủi ro tập trung: Rủi ro tập trung là rủi ro phát sinh trong trường hợp Ngân hàng tập trung vốn cho vay quá nhiều đối với một số khách hàng, cho vay quá nhiều doanh nghiệp hoạt động trong cùng một ngành, lĩnh vực kinh tế; hoặc một vùng địa lý nhất định; hoặc cùng một loại hình cho vay có rủi ro cao. [16] 1.1.2.3 Nguyên nhân rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng xảy do do nhiều nguyên nhân nhưng ta có thể chia làm 2 loại do nguyên nhân từ bên ngoài tác động là nguyên nhân khách quan và từ phía ngân hàng hay của khách hàng là nguyên nhân chủ quan. Nhóm nguyên nhân khách quan Nguyên nhân khách quan gây tác động và ảnh hưởng trên bình diện rộng: Do sự biến động của môi trường kinh tế (nội địa, toàn cầu); những bất cập trong cơ chế, chính sách của nhà nước;hành lang pháp lý cho hoạt động ngân hàng chưa hoàn thiện; những nguyên nhân bất khả kháng (thiên tai, dịch bệnh....) - Do tác động của môi trường tự nhiên như thiên tai, dịch bệnh gây ra tổn thất cho khách hàng vay vốn. - Các chính sách của nhà nước thường xuyên thay đổi làm doanh nghiệp thích ứng không kịp thời. - Các rào chắn về thuế quan về hàng nhập khẩu của nước ngoài làm ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu. - Sự cạnh tranh gay gắt khi Việt Nam tham gia tự do hóa tài chính và hội nhập quốc tế. Những doanh nghiệp trong nước với quy mô nhỏ, tiềm lực tài chính kém không cạnh tranh được với các công ty lớn, các tập đoàn đa quốc gia sẽ bị phá sản. Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại trong nước cũng sẽ gặp rất nhiều khó khăn do các ngân hàng nước ngoài lôi kéo các khách hàng lớn có uy tín. - Thiếu sự quy hoạch ngành một cách hợp lý dẫn đến sự tập trung đầu tư quá mức cho một số ngành dẫn đến thừa cung hàng hóa.