Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang" hướng tới mục tiêu là đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu, chi ngân sách của Trung Tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI TRƯƠNG TIẾN HOÀNG QUẢN LÝ THU, CHI NGÂN SÁCH CỦA TRUNG TÂM KỸ THUẬT TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HÀ NỘI – 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI TRƯƠNG TIẾN HOÀNG QUẢN LÝ THU, CHI NGÂN SÁCH CỦA TRUNG TÂM KỸ THUẬT TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH TUYÊN QUANG CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ : 834.04.10 Luận văn thạc sỹ kinh tế NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Nguyễn Thị Thu Hiền HÀ NỘI - 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Các kết quả nghiên cứu, kết luận khoa học của Luận văn được rút ra từ kết quả nghiên cứu và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả
ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian nghiên cứu và học tập tại trường Đại học Thương Mại, dưới sự hướng dẫn tận tình của các thầy cô, em đã nghiên cứu và tiếp thu được nhiều kiến thức bổ ích để vận dụng vào công việc hiện tại nhằm nâng cao trình độ năng lực của bản thân. Tác giả xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới Ban giám hiệu và các thầy cô giáo Khoa đào tạo sau đại học Trường Đại học Thương mại đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành khóa học này. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Thu Hiền là người trực tiếp đã tận tình chỉ dẫn tác giả về mọi mặt trong suốt quá trình xây dựng đề cương và hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn đến Ban giám đốc và cán bộ, nhân viện Trung tâm Kỹ thuật Tài Nguyên và Môi Trường tỉnh Tuyên Quang đã nhiệt tình hỗ trợ, cung cấp thông tin, nguồn số liệu quan trọng, có những góp ý quý báu giúp tác giả hoàn thành luận văn này. Tác giả xin cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã giúp đỡ, động viên, tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng nhưng không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả kính mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của các thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp và những người quan tâm để luận văn này được hoàn thiện hơn. Tác giả
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG DANH MỤC SƠ ĐỒ MỞ ĐẦU ..............................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU – CHI NGÂN SÁCH tại đơn vị sự nghiệp CÔNG LẬP CÓ THU .........................................................................8 1.1. Tổng quan về ngân sách của đơn vị sự nghiệp công lập có thu.......................8 1.1.1. Đơn vị sự nghiệp công lập có thu ........................................................................... 8 1.1.2. Khái niệm và đặc điểm về ngân sách của đơn vị sự nghiệp công lập có thu ..10 1.1.3. Nguồn thu và các khoản chi của đơn vị sự nghiệp công lập có thu .................14 1.2. Quản lý thu - chi ngân sách tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu ............... 16 1.2.1. Khái niệm, mục tiêu, nguyên tắc và công cụ quản lý ........................................16 1.2.2. Quản lý thu ngân sách của đơn vị sự nghiệp có thu ...........................................19 1.2.3. Quản lý chi ngân sách tại đơn vị sự nghiệp công lập .........................................23 1.3. Những yếu tố ảnh hướng đến quản lý thu – chi ngân sách tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu ................................................................................................... 27 1.3.1. Các yếu tố chủ quan ...............................................................................................27 1.3.2. Các yếu tố khách quan ...........................................................................................30 1.4 Kinh nghiệm quản lý thu, chi ngân sách tại một số đơn vị sự nghiệp công lập có thu và bài học kinh nghiệm cho Trung tâm Kỹ thuật Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang ............................................................................................. 33 1.4.1 Kinh nghiệm quản lý thu, chi ngân sách tại một số đơn vị sự nghiệp công lập có thu ...................................................................................................................................33 1.4.2 Bài học kinh nghiệm rút ra cho Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang ..............................................................................................................34
iv CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU – CHI NGÂN SÁCH CỦA TRUNG TÂM KĨ THUẬT TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH TUYÊN QUANG ............................................................................................................................. 36 2.1. Đặc điểm các yếu tổ ảnh hưởng đến quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang ............................... 36 2.1.1. Đặc điểm địa lý và kinh tế - xã hội của tỉnh Tuyên Quang ...............................36 2.1.2. Các quy định liên quan về quản lý thu, chi ngân sách của Nhà nước trong lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường ........................................................................................37 2.1.3. Đặc điểm hoạt động và cơ cấu tổ chức của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang .........................................................................................38 2.1.4. Đặc điểm của các yếu tố khác ...............................................................................42 2.2. Phân tích thực trạng quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang ......................................................... 42 2.2.1. Thực trạng quản lý thu ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài Nguyên và Môi Trường tỉnh Tuyên Quang........................................................................................42 2.2.2. Thực trạng quản lý chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang .................................................................................................53 2.3. Đánh giá chung công tác quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang .............................................. 64 2.3.1. Những kết quả đạt được .........................................................................................64 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ........................................................................................67 2.4 Khái quát tình hình thu chi ngân sách của Trung Tâm Kĩ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2017-2019......................................... 69 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU, CHI NGÂN SÁCH CỦA TRUNG TÂM KỸ THUẬT TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH TUYÊN QUANG ............................................................................. 70 3.1. Định hướng và mục tiêu quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang .............................................. 70 3.1.1. Bối cảnh ...................................................................................................................70
v 3.1.2. Những yêu cầu đặt ra..............................................................................................72 3.1.3. Mục tiêu hoàn thiện quản lý thu chi ngân sách cảu Trung tâm Kỹ thuật Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang .....................................................................73 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang .............................................. 73 3.2.1. Giải pháp về nguồn nhân lực .................................................................................73 3.2.2. Giải pháp tăng cường cơ sở vật chất phục vụ công tác quản lý thu chi ngân sách ......................................................................................................................................76 3.2.3. Giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý thu, chi ngân sách ...............................77 3.2.4. Các giải pháp khác ..................................................................................................80 3.3. Một số kiến nghị ...................................................................................................... 82 3.3.1. Đối với Bộ Tài Chính .............................................................................................82 3.3.2. Đối với UBND tỉnh và các ngành liên quan........................................................82 KẾT LUẬN....................................................................................................................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Giải nghĩa BTC Bộ Tài Chính CP Chính Phủ ĐVSN Đơn vị sự nghiệp ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập GCNQSD Giấy chứng nhận quyền sử dụng MT Môi trường NĐ Nghị định NSNN Ngân sách Nhà nước QĐ Quyết định TB Thông báo TN Tài nguyên TT Thông tư TT Trung tâm TW Trung ương UBND Ủy ban nhân dân
vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Các đơn hàng dự kiến của Trung tâm Kỹ thuật Tài Nguyên và Môi Trường giai đoạn 2017-2019 ........................................................................ 44 Bảng 2.2: Kế hoạch thu ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2017-2019 ......................................................................... 45 Bảng 2.3.Tình hình thực hiện kế hoạch thu ngân sách của Trung tâm Kỹ Thuật Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2017-2019 .............................................. 48 Bảng 2.4: Cơ cấu nguồn thu sự nghiệp theo Đội của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2017-2019 ............................................................ 51 Bảng 2.5: Tình hình quyết toán thu của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2017-2019 ......................................................................... 53 Bảng 2.6.Tình hình thực hiện kế hoạch thu ngân sách của Trung tâm Kỹ Thuật Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2017-2019 .............................................. 57 Bảng 2.7: Cơ cấu chi theo khoản mục của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2017-2019 ......................................................................... 60 Bảng 2.8: Tình hình quyết toán chi của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2017-2019 ......................................................................... 64
viii DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Trung tâm .......................................................... 39 Sơ đồ 2.2: Quy trình thu ngân sách tại TT Kỹ thuật TT&MT........................................ 46 Sơ đồ 2.3: Quy trình quyết toán thu ngân sách tại TT Kỹ thuật TT&MT ..................... 52 Sơ đồ 2.4: Quy trình chi ngân sách tại TT Kĩ thuật TN & MT ...................................... 56
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ đã trao cho quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp giúp cho các đơn vị chủ động hơn trong việc tổ chức công việc, sắp xếp lại bộ máy, sử dụng lao động và nguồn lực tài chính để hoàn thành nhiệm vụ được giao, phát huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch vụ với chất lượng cao cho xã hội, tăng nguồn thu nhằm từng bước nâng cao thu nhập cho cán bộ viên chức. Việc đổi mới cơ chế quản lý đối với cơ quan sự nghiệp công lập hướng tới mục tiêu chất lượng, công bằng và hiệu quả trong cung cấp dịch vụ công phù hợp với lộ trình cải cách hành chính Nhà nước và điều kiện thực tế của Việt Nam là hết sức cần thiết. Quản lý thu chi ngân sách là sự tác động liên tục có hướng đích, có tổ chức của các nhà quản lý lên đối tượng và quá trình hoạt động thu chi ngân sách của đơn vị nhằm xác định nguồn thu và các khoản chi, tiến hành thu chi theo đúng pháp luật, đúng theo các nguyên tắc của Nhà nước, đảm bảo kinh phí cho mọi hoạt động của đơn vị. Quản lý thu chi ngân sách là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của quản lý của mỗi đơn vị. Thực tiễn hoạt động sản xuất kinh doanh cho thấy, không có một đơn vị nào thành công nếu công tác quản lý ngân sách yếu kém. Sự phối hợp nhịp nhàng, ăn ý, hiệu quả trong tất cả các khâu: kế hoạch tạo lập và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn; triển khai thực hiện tốt các công việc, các dự án ; theo dõi, đánh giá và điều chỉnh kịp thời kế hoạch thu chi ngân sách; quản lý công nợ khách hàng; thực hiện báo cáo cho các cấp lãnh đạo….là nhân tố quyết định đến thành công của đơn vị. Bên cạnh đó, việc tổ chức, quản lý thu, chi ngân sách hiệu quả sẽ góp phần đảm bảo nguồn tài chính cho phát triển các hoạt động của đơn vị góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và thúc đẩy sự phát triển của đơn vị. Vì vậy, tăng cường công tác quản lý ngân sách là một nhiệm vụ cần thiết của mỗi tổ chức bao gồm cả tổ chức trong nhà nước và ngoài nhà nước.
2 Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường (sau đây gọi tắt là Trung tâm) là đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, có tư cách pháp nhân, có con dấu riêng; được Nhà nước bố trí trụ sở làm việc, trang thiết bị làm việc và mở tài khoản riêng theo quy định của pháp luật. Hiện tại, công tác quản lý thu chi ngân sách tại Trung Tâm vẫn chưa đạt hiệu quả cao, chưa tạo được sự chuyển biến lớn trong công tác quản lý thu chi ngân sách so với trước đây. Do công tác quản lý thu chi ngân sách tại Trung Tâm vẫn còn tồn tại một số hạn chế như quản lý thu ngân sách chưa phát huy được hết khả năng của đơn vị; quản lý chi ngân sách chưa đảm bảo tiết kiệm và hiệu quả, một số khoản chi còn chưa sát với thực tế ảnh hưởng đến khả năng hoàn thành kế hoạch thu chi ngân sách của đơn vị trong thời gian qua; công tác quyết toán chi ngân sách còn chậm, chưa đảm bảo đúng tiến độ ảnh hưởng đến công tác thanh toán, quyết toán của Trung tâm. Trước thực tế này đòi Trung Tâm phải tiếp tục nghiên cứu để có những chính sách quản lý phù hợp nhằm tăng cường quản lý thu, chi ngân sách trên địa bàn một cách hiệu quả để sử dụng vốn, tiền, tài sản của Nhà nước hợp lý, góp phần thúc đẩy phát triển đơn vị. Xuất phát từ thực tiễn trên, tôi quyết định chọn đề tài “Quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan Đề tài quản lý thu chi ngân sách là một đề tài đã được nhiều tác giả đi sâu nghiên cứu với những nội dung, những góc độ khác nhau, cụ thể như: Luận văn thạc sĩ kinh tế tại Đại học Thương mại, Trần Huyền Trang, 2018, “Quản lý tài chính tại Viện sức khỏe Nghề nghiệp và môi trường”. Tác giả hệ thống được cơ sở lý thuyết về quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập và từ đó phân tích đánh giá thực trạng quản lý tài chính của Viện sức khỏe nghề nghiệp và môi trường từ năm 2015 – 2017. Tác giả cũng đã đề xuất một số giải pháp chủ yếu hoàn thiện quản lý tài chính của Viện trong thời gian tới như quản lý tốt nguồn thu
3 tài chính; Hoàn thiện việc xây dựng quy chế chi tiêu và quản lý sử dụng tài sản; Hoàn thiện công tác lập dự toán, xây dựng kế hoạch tài chính… Luận văn thạc sĩ kinh tế tại Đại học Thương mại, Nguyễn Đức Huy, 2016, “Quản lý tài chính của Liên đoàn lao động thành phố Quảng Ngãi”. Trong nghiên cứu tác giả đã trình bày cơ sở lý luận về quản lý tài chính tạo đơn vị sự nghiệp công lập; trên cơ sở lý luận, tác giả đã phân tích và đánh giá thực trạng quản lý tài chính ở Liên đoàn lao động thành phố Quảng Ngãi giai đoạn 2003-2015 và đề xuất các giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đến năm 2020. Các giải pháp được tác giả đề xuất bao gồm các giải pháp về quản lý vốn và tài sản; giải pháp về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; giải pháp quản lý chi phí; giải pháp phân cấp quản lý và giám sát công tác quản lý tài chính,… Luận văn thạc sỹ quản lý kinh tế tại Đại học Thương mại, Hứa Thị Thúy Hường (2017), “Quản lý tài chính của Viện sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương”. Tác giả đã trình bày lí luận chung về quản lý tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập. Phân tích thực trạng và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính của Viện sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng trung ương trong thời gian tới. Luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế tại Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, Hoàng Thị Diệu Thúy, 2016, “Quản lý tài chính của Trường Trung cấp Kinh tế Quảng Ninh”. Trong luận văn, tác giả đã hệ thống hóa những lý luận về quản lý tài chính của các trường trung cấp chuyên nghiệp. Từ đó, tác giả đi sâu phân tích thực trạng quản lý tài chính của Trường Trung cấp kinh tế Quảng Ninh giai đoạn 2012- 2015 và chỉ ra những hạn chế trong quản lý tài chính. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Trường Trung cấp Kinh tế Quang Ninh trong thời gian tới. Luận văn thạc sĩ kinh tế tại Đại học Thương mại, Hoàng Thái Sơn, 2014, “Quản lý ngân sách đầu tư cho các dự án khuyến nông tại cục kỹ thuật – Bộ Quốc Phòng”. Tác giả đã trình bày một số lý luận cơ bản về quản lý ngân sách đầu tư cho các dự dán khuyến nông thuộc Bộ Quốc phòng. Trên nền tảng lý luận ở chương 1
4 tác giả đã thu thập số liệu để tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng quản lý ngân sách và đề xuất các giải pháp chủ yếu hoàn thiện công tác quản lý ngân sách đầu tư cho các dự án khuyến nông tại cục hậu cần – Tổng cục kỹ thuật – Bộ Quốc phòng. Luận văn thạc sĩ kinh tế tại Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh của tác giả Trần Hồng Hà, 2006, “Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu tại tỉnh Bình Thuận” Trong luận văn, tác giả đã trình bày những lý luận chung về quản lý tài chính đơn vị sự nghiệp có thu làm cơ sở lý thuyết để tiến hành phân tích và đánh giá thực trạng quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu tại tỉnh Bình Thuận giai đoạn trước đổi mới và giai đoạn sau đổi mới. Từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu tại tỉnh Bình Thuận. Luận văn thạc sĩ kinh tế tại Đại học Kinh tế - Đại học Thái Nguyên của tác giả Lê Quang Ngọc, 2013, “ Hoàn thiện quản lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp giáo dục, trường hợp Trung tâm gáo dục thường xuyên tỉnh Phú Thọ” Trong công trình nghiên cứu, tác giả đã trình bày cơ sở lý luận về quản lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp giáo dục, từ đó đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Phú Thọ và chỉ ra những hạn chế, nguyên nhân hạn chế trong công tác quản lý tài chính tại Trung Tâm. Đồng thời, tác giả cũng đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Trung tâm. Luận văn thạc sĩ kinh tế tại Đại học Đại Nam của tác giả Nguyễn Thị Thúy Hà, 2019, “ Hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Tài nguyên và Môi trường Lâm nghiệp”. Trong công trình nghiên cứu, tác giả đã hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp có thu; trên cơ sở những lý luận đã đưa ra, tác giá đã tiến hành thu thập số liệu, phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Tài nguyên và Môi trường Lâm nghiệp; Từ đó, tác giả đã đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Tài nguyên và Môi trường Lâm Nghiệp như nâng cao chất lượng các công trình của Trung tâm, phát triển nguồn nhân lực, tạo sự gắn kết giữa người lao động với Trung tâm,… Việc nghiên cứu và hoàn thiện công tác quản lý quản lý tài chính hay quản lý
5 thu, chi ngân sách là vấn đề có tính cấp thiết, mặc dù các công trình khoa học trên đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau trong quản ngân sách nói chung và ngân sách đơn vị nói riêng với các phương pháp tiếp cận khác nhau, đưa ra thực trạng và giải pháp khác nhau nhưng các công trình nghiên cứu đã có điểm chung là phân tích, đánh giá tình hình quản lý ngân sách nói chung và quản lý thu ngân sách tại đơn vị nói riêng theo quy định, từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện cho từng nội dung được đề cập. Trên phương diện kế thừa những công trình nghiên cứu trên về hệ thống lý thuyết, nhìn nhận những thành tựu và hạn chế tại các địa phương, đề xuất những giải pháp mang tính định hướng áp dụng phù hợp với đặc điểm và thực trạng thực tế trong quản lý thu chi ngân sách tại Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang. 3. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài hướng tới mục tiêu là đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu, chi ngân sách của Trung Tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang. Để đạt được mục tiêu nghiên cứu nói trên, các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tàibao gồm: + Thứ nhất: Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu, chi ngân sách của đơn vị sự nghiệp có thu. + Thứ hai: Phân tích và làm rõ thực trạng quản lý thu, chi ngân sách tại Trung Tâm. + Thứ ba: Đánh giá để chỉ ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm để làm cơ sở đề xuất các chính sách. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài Luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn trong quản lý thu, chi ngân sách của đơn vị sự nghiệp có thu. - Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu về quản lý thu, chi ngân sách theo chu trình ngân sách.
6 + Về không gian: Nghiên cứu tại Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang; + Về thời gian: Phần thực trạng nghiên cứu trong 03 năm gần đây (2017- 2019), phần giải pháp đề xuất đến 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng các phương pháp khác nhau để giải quyết mục tiêu nghiên cứu đã đưa ra. Cụ thể như sau: * Phương pháp thu thập dữ liệu - Số liệu sử dụng trong luận văn là các số liệu thứ cấp, các số liệu phản ánh thực trạng được tác giả thu thập từ hệ thống cơ sở số liệu thống kê về thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang các năm từ 2017 - 2019. - Ngoài ra, tác giả còn sử dụng các dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tổng kết, báo cáo chuyên đề về công tác quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang. * Phương pháp tổng hợp và xử lý dữ liệu: Các dữ liệu sau khi thu thập được tiến hành hệ thống hóa theo danh mục, chọn lọc, sắp xếp theo thứ tự ưu tiên liên quan đến đề tài. Các công cụ và kỹ thuật tính toán được xử lý trên Excel. * Phương pháp phân tích dữ liệu: Phương pháp thống kê mô tả: tổng hợp và phân tích số liệu ban đầu bằng cách tính toán các chỉ tiêu thống kê thể hiện các trị số đặc trưng của hệ thống dữ liệu liên quan đến công tác quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường Phương pháp thống kê phân tích: sử dụng các phương pháp tính toán các chỉ tiêu thể hiện sự biến động theo thời gian của các trị số quan sát để làm rõ tầm quan trọng, xu thế biến động của từng chỉ tiêu nghiên cứu.
7 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu gồm có 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thu - chi ngân sách tại đơn vị sự nghiệp công lập. Chương 2: Thực trạng quản lý thu - chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang. Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện quản lý thu, chi ngân sách của Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang.
8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU – CHI NGÂN SÁCH TẠI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP CÓ THU 1.1. Tổng quan về ngân sách của đơn vị sự nghiệp công lập có thu 1.1.1. Đơn vị sự nghiệp công lập có thu 1.1.1.1. Khái niệm và tiêu thức xác định a) Khái niệm Đơn vị sự nghiệp có thu đó là một tổ chức hoạt động theo các nhiệm vụ được nhà nước giao phó bằng nguồn kinh phí ngân sách cấp và kinh phí thu tại chỗ từ các hoạt động được giao (hoạt động sự nghiệp). Hoạt động sự nghiệp là những hoạt động cung cấp dịch vụ công cho xã hội nhằm duy trì và đảm bảo sự hoạt động bình thường của xã hội. Hoạt động sự nghiệp không trực tiếp tạo ra của cải vật chất nhưng nó tác động trực tiếp tới lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, có tính quyết định năng suất lao động xã hội. Những hoạt động sự nghiệp mang tính chất phục vụ là chủ yếu và không nhằm mục tiêu lợi nhuận. Đơn vị sự nghiệp công lập được xác định dựa trên những tiêu chuẩn sau: - Có văn bản quyết định thành lập đơn vị sự nghiệp của cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương hoặc địa phương. - Được nhà nước cấp kinh phí và tài sản để hoạt động thực hiện nhiệm vụ chính trị, chuyên môn và được phép thực hiện một số khoản thu phí, lệ phí theo chế độ Nhà nước quy định. - Có tổ chức bộ máy biên chế và bộ máy quản lý kế toán theo chế độ nhà nước quy định. - Có mở tài khoản tại kho bạc nhà nước để kiểm soát các khoản thu, chi tài chính. Khái niệm về đơn vị sự nghiệp có thu thường được quy định theo cơ quan thẩm quyền phê duyệt. Song theo xu hướng phát triển của nền kinh tế thị trường, các đơn vị sự nghiệp có thu phải tự chủ về mặt tài chính, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy biên chế hoạt động.
9 b) Tiêu thức xác định đơn vị sự nghiệp công lập có thu: Đơn vị sự nghiệp công lập có thu được xác định dựa trên các tiêu thức sau đây: Thứ nhất, là các đơn vị do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập, hoạt động cung cấp dịch vụ công trong các lĩnh vực giáo dục, môi trường, y tế, văn hóa, thể dụng thể thao, sự nghiệp kinh tế, dịch vụ việc làm… Thứ hai, được nhà nước đầu tư cơ sở vật chất, đảm bảo một phần hoặc toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên để thực hiện các nhiệm vụ chính trị, chuyên môn được giao Thứ ba, đơn vị sự nghiệp được nhà nước cho phép thu một số loại phí, lệ phí, trong quá trình hoạt động để thực hiện nhiệm vụ để bù đắp chi phí hoạt động, tăng thu nhập cho cán bộ, viên chức. Thứ tư, đơn vị sự nghiệp có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng, tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của Luật kế toán 1.1.1.2. Phân loại đơn vị sự nghiệp công lập có thu Đơn vị sự nghiệp công lập có thu có thể được phân chia theo các tiêu thức sau: Theo sự phân cấp quản lý ngành dọc, từ trung ương tới địa phương có thể chia thành: - Các đơn vị sự nghiệp cấp 1 có thu thuộc các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ, cơ quan trực thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các cơ quan đoàn thể, các tổ chức xã hội do Trung ương, địa phương quản lý. - Các đơn vị sự nghiệp cấp 2, trực thuộc đơn vị sự nghiệp cấp 1. - Các đơn vị sự nghiệp cấp 3 trực thuộc đơn vị sự nghiệp cấp 2 Theo tính chất hoạt động các đơn vị sự nghiệp có thu được phân thành: - Các đơn vị sự nghiệp văn hóa, thể thao - Các đơn vị sự nghiệp kinh tế - Các đơn vị sự nghiệp giáo dục, khoa học - Các đơn vị sự nghiệp y tế - Các tổ chức đoàn thể, nghề nghiệp, xã hội
10 Căn cứ vào nguồn thu của các đơn vị sự nghiệp, đơn vị sự nghiệp được phân loại để thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính như: - Đơn vị sự nghiệp có thu tự bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp có thu tự chủ về hoạt động tài chính - Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động thường xuyên, phần còn lại được ngân sách nhà nước cấp (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần kinh phí hoạt động) - Đơn vị sự nghiệp có nguồn thu thấp, đơn vị sự nghiệp không có nguồn thu, kinh phí hoạt động thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ do nhân sách nhà nước bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động (gọi tắt là đơn vụ sự nghiệp do ngân sách nhà nước bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động) Các đơn vụ sự nghiệp có thu hiện này hoạt động theo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc tổ chức hoạt động, sắp xếp bộ máy, sử dụng lao động và nguồn lực tài chính để hoàn thành nhiệm vụ được giao. 1.1.2. Khái niệm và đặc điểm về ngân sách của đơn vị sự nghiệp công lập có thu 1.1.2.1. Khái niệm Ngân sách phản ánh các quan hệ kinh tế phát sinh gắn liền với việc tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ nhất định khi các chủ thể kinh tế - xã hội tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội nhằm thực hiện mục tiêu đã định. Xét về mặt hình thức, ngân sách chính là bản kế hoạch thu – chi tài chính. Về mặt bản chất, ngân sách chính là sự tạo lập (thu) và sử dụng (chi) quỹ tiền tệ của các chủ thể nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình. Đồng thời, ngân sách phản ánh sự lựa chọn phương án tài chính trong việc thực hiện hoạt động kinh tế - xã hội của mọi chủ thể trong xã hội. Phạm vi của ngân sách phụ thuộc vào lĩnh vực, quy mô hoạt động của các chủ thể trong một khuôn khổ nhất định, thể hiện thông qua các chính sách tài chính và được thực hiện theo quy định của pháp luật. Ngân sách của đơn vị sự nghiệp là một bản kế hoạch thu chi nguồn tài chính