Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:86

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chung của đề tài này là phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An. Trên cơ sở đó, đề ra các giải pháp nhằm tăng cường khả năng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN ------------------------------- TRẦN THỊ NGỌC CHÂU QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Long An, tháng 12 năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN -------------------------------- TRẦN THỊ NGỌC CHÂU QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: TS. PHAN NGỌC TRUNG Long An, tháng 12 năm 2019
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các tạp chí khoa học và công trình nào khác. Các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ ràng./. Học viên thực hiện luận văn Trần Thị Ngọc Châu
ii LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian làm việc hết sức nghiêm túc, tác giả đã hoàn thành luận văn cao học ngành Tài chính - Ngân hàng với đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An”. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Quý Thầy (Cô) trường Đại học Kinh Tế Công Nghiệp Long An đã tận tình giảng dạy, trang bị kiến thức nền tảng cho tác giả trong quá trình học tập tại trường. Đồng thời, tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy TS. Phan Ngọc Trung đã nhiệt tình hướng dẫn tạo mọi điều kiện, động viên và giúp đỡ cho tôi trong cả quá trình nghiên cứu này. Tác giả xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An đã tạo điều kiện, động viên, hỗ trợ tôi rất nhiều để có thể hoàn thiện luận văn này. Mặc dù đã cố gắng hết sức nhưng do khả năng có hạn nên chắc chắn luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được những ý kiến nhận xét, đánh giá của các Thầy/ Cô và các bạn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Học viên thực hiện luận văn Trần Thị Ngọc Châu
iii NỘI DUNG TÓM TẮT Hệ thống ngân hàng Việt Nam nói chung và Agribank nói riêng đang trong quá trình hoàn thiện để phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và quan trọng hơn là để nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro. Tại Agribank những năm gần đây nợ xấu tuy đã giảm mạnh nhưng vẫn còn tiềm ẩn rủi ro. Việc nghiên cứu quản rị rủi ro tín dụng và từ đó ìm ra các giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng có ý nghĩa lớn trong việc phát triển hoạt động ngân hàng, thúc đẩy quá trình đổi mới và phát triển kinh tế. Đây là vấn đề lớn và phức tạp, là yêu cầu cấp bách trong quản lý kinh doanh ngân hàng hiện nay. Trong phạm vi nghiên cứu hẹp của đề tài luận văn, giới hạn trong phạm vi quản trị rủi ro tín dụng của Agribank chi nhánh Long An, luận văn đã tập trung giải quyết các vấn đề chủ yếu: - Thứ nhất, tổng hợp những lý luận cơ bản về quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM hiện nay, nghiên cứu đã trình bày rõ những khái niệm, đặc điểm, phân loại, nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng; các chỉ tiêu đo lường, đánh giá rủi ro tín dụng cũng như các biện pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng; - Thứ hai, phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của Agribank chi nhánh Long An trong giai đoạn 2016 - 2018, các nguyên nhân rủi ro tín dụng cũng như các hạn chế còn tồn tại tại Agribank chi nhánh Long An; - Cuối cùng, đề ra những giải pháp, kiến nghị nhằm tăng cường khả năng quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh Long An để nâng cao hiệu quả tín dụng và mang lại lợi nhuận cho Chi nhánh trong thời gian tới./.
iv ABSTRACT The Vietnamese banking system in general and Agribank in particular are in the process of being finalized to conform to international standards and, more importantly, to improve operational efficiency and minimize risks. At Agribank, in recent years, bad debt has dropped sharply but still has potential risks. The study of credit risk management and thereby finding solutions to enhance credit risk management is of great significance in the development of banking activities, promoting innovation and economic development. This is a big and complex issue, an urgent requirement in managing banking business today. Within the narrow scope of the dissertation topic, limited to the scope of credit risk management of Agribank Long An branch, the thesis focused on solving the following major issues: - Firstly, summarizing the basic theories about credit risk management at current commercial banks, the study has clearly presented the concepts, characteristics, classifications and causes of credit risk; indicators of measuring and assessing credit risks as well as measures to limit credit risks; - Secondly, analyze and assess the status of credit risk management of Agribank Long An branch in the period of 2016 - 2018, the causes of credit risks as well as the remaining limitations at Agribank Long branch An; - Finally, propose solutions and recommendations to enhance the ability of credit risk management at Agribank Long An branch to improve credit efficiency and bring profits to the Branch in the near future./.
v MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................ii NỘI DUNG TÓM TẮT ................................................................................................iii ABSTRACT .................................................................................................................iv MỤC LỤC......................................................................................................................v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................ ix DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU ...................................................................................... x DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................................ xi PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................ 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 2 2.1. Mục tiêu chung ................................................................................................ 2 2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................ 2 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 2 4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .................................................................................. 2 5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 2 6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................ 2 7. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN ...................................................................... 3 8. TỐNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU TRƯỚC ................................................ 3 9. KẾT CẤU CỦA LUẬN ............................................................................................ 4 CHƯƠNG 1 ................................................................................................................... 5 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................................................................ 5 1.1. Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại ............................................................ .5 1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại ............................................................... ..5 1.1.2. Chức năng của ngân hàng thương mại........................................................ ..6
vi 1.1.3. Các hoạt động của ngân hàng thương mại .................................................. ..7 1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng của ngân hàng thương mại ....................................................................................................... ..10 1.2.1. Khái niệm về rủi ro tín dụng ..................................................................... ..10 1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng ............................................................................ ..11 1.2.3. Nguyên nhân rủi ro tín dụng ..................................................................... ..12 1.2.4. Hậu quả của rủi ro tín dụng ...................................................................... ..14 1.3. Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại ...................................................................................................................... .15 1.4. Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại................................................................................................ .17 1.5. Một số biện pháp quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng hiện nay ..................................................................................................... 20 1.5.1. Xây dựng chính sách tín dụng hợp lý và hiệu quả ...................................... 20 1.5.2. Thực hiện xếp hạng rủi ro tín dụng ............................................................ 20 1.5.3. Thực hiện đầy đủ nguyên tắc đảm bảo tiền vay.......................................... 21 1.5.4. Trích lập quỹ dự phòng rủi ro tín dụng theo đúng quy định ...................... 22 1.5.5. Quản trị rủi ro tính dụng theo Basel II ......................................................... 22 1.6. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng thương mại trong tỉnh Long An và bài học kinh nghiệm rút ra cho ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Long An........ .23 1.6.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng thương mại trong tỉnh Long An ............................................................................................... .23 1.6.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Long An.................................................. .25 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................... .26 CHƯƠNG 2 ............................................................................................................... .27 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH LONG AN................................................................................................................................ .27
vii 2.1. Giới thiệu chung về ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Long An .............................................................................. .27 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ............................................................... .27 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và chức năng từng bộ phận ................................................ .28 2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh .................................................................... .30 2.2. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Long An .......................................................... .31 2.2.1. Thực trạng dư nợ tín dụng ......................................................................... .31 2.2.2. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng ............................................................. .33 2.2.3. Quản trị rủi ro tín dụng qua các chỉ tiêu khác ............................................. .42 2.3. Đánh giá chung thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Long An ................... .49 2.3.1. Những kết quả đạt được ............................................................................. .49 2.3.2. Những mặt còn hạn chế ............................................................................. .50 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ............................................................... .52 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................... .57 CHƯƠNG 3 ............................................................................................................... .58 GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH LONG AN................................................................................................................................ .58 3.1. Định hướng phát triển của Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam và mục tiêu thực hiện đến 2025 ...................................................................................... .58 3.1.1. Định hướng phát triển ................................................................................. .58 3.1.2. Mục tiêu thực hiện của Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Long An đến năm 2025..................................................................... .60 3.2. Giải pháp quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Long An ...................................................... .60 3.2.1. Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với khách hàng .................... .60 3.2.2. Khai thác có hiệu quả thông tin trong hoạt động tín dụng ......................... .62 3.2.3. Hoàn thiện chính sách xếp hạng tín dụng nội bộ ....................................... .63
viii 3.2.4. Tuân thủ quy trình tín dụng một cách nghiêm túc ...................................... .63 3.2.5. Nâng cao hiệu quả kiểm tra, kiểm soát nội bộ ngân hàng .......................... .65 3.2.6. Nâng cao năng lực, trình độ và đạo đức của cán bộ tín dụng ..................... .66 3.3. Một số kiến nghị ................................................................................................. .67 3.3.1. Đối với ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ............ .67 3.3.2. Đối với ngân hàng Nhà Nước Việt Nam - Chi nhánh Tỉnh Long An ....... .68 3.3.3. Đối với Ủy ban nhân dân Tỉnh Long An .................................................... .69 3.4. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo ........................................................... .70 KẾT LUẬN ............................................................................................................... .71 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ .72
ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT KÝ HIỆU TIẾNG VIỆT TIẾNG ANH 1 Agribank Ngân hàng Nông nghiệp Bank for Agriculture Ngân hàng Nông nghiệp và phát Vietnam Bank for Agriculture Agribank chi 2 triển nông thôn Việt Nam – Chi and Rural Development – nhánh Long An nhánh Long An Branch Long An 3 CBTD Cán bộ tín dụng Credit officer 4 CIC Trung tâm thông tin tín dụng Center Information Credit 5 DN Doanh nghiệp Enterprise 7 DNNN Doanh nghiệp nhà nước State enterprises 8 DNTN Doanh nghiệp tư nhân Private enterprise Hệ thống thanh toán và Customer payment and 9 IPCAR kế toán khách hàng accounting system 10 KH Khách hàng Customer 11 NH Ngân hàng Bank 12 NHNN Ngân hàng nhà nước State Bank 13 NHTM Ngân hàng thương mại Commercial Bank 14 NQH Nợ quá hạn Overdue debt 15 QLN Quản lý nợ Debt Management 16 RRTD Rủi ro tín dụng Credit risk 17 SXKD Sản xuất kinh doanh Manufacturing business 18 TCKT Tổ chức kinh tế Economic organizations 19 TCTD Tổ chức tín dụng Credit institutions 20 TNHH Trách nhiệm hữu hạn Limited liability 21 TSĐB Tài sản đảm bảo Guaranteed assets 22 UBND Ủy ban nhân dân People's Committee Công ty quản lý tài sản của các tổ Vietnam Asset Management 23 VAMC chức tín dụng Việt Nam Company 24 XLRR Xử lý rủi ro Risk handling
x DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU Thứ tự Tên bảng Trang Kết quả hoạt động kinh doanh tại Agribank chi nhánh Long Bảng 2.1 30 An giai đoạn 2016 - 2018 Thực trạng dư nợ cho vay theo ngành kinh tế tại Agribank chi Bảng 2.2 31 nhánh Long An giai đoạn 2016 – 2018 Nợ quá hạn trên tổng dư nợ tại Agribank chi nhánh Long An Bảng 2.3 33 giai đoạn 2016 – 2018 Nợ quá hạn theo thành phần kinh tế tại Agribank chi nhánh Bảng 2.4 35 Long An giai đoạn 2016 – 2018 Nợ quá hạn theo loại hình kinh tế tại Agribank chi nhánh Bảng 2.5 36 Long An giai đoạn 2016 – 2018 Nợ xấu trên tổng dư nợ tại Agribank chi nhánh Long An Bảng 2.6 37 giai đoạn 2016 – 2018 Nợ xấu theo loại hình kinh tế tại Agribank chi nhánh Long Bảng 2.7 38 An giai đoạn 2016 – 2018 Nợ xấu theo ngành kinh tế tại Agribank chi nhánh Long An Bảng 2.8 39 giai đoạn 2016 – 2018 Nợ xấu theo thời hạn tại Agribank chi nhánh Long An giai Bảng 2.9 39 đoạn 2016 – 2018 Nợ xấu theo bảo đảm bằng tài sản tại Agribank chi nhánh Bảng 2.10 40 Long An giai đoạn 2016 – 2018 Tỷ lệ nợ nhóm 5 trên tổng dư nợ cho vay tại Agribank chi Bảng 2.11 40 nhánh Long An giai đoạn 2016 – 2018 Số liệu trích lập dự phòng và xử lý rủi ro tại Agribank Bảng 2.12 41 chi nhánh Long An giai đoạn 2016 – 2018 Vòng quay vốn tín dụng tại Agribank chi nhánh Long An Bảng 2.13 43 giai đoạn 2016 – 2018 Hệ số thu nợ của Agribank chi nhánh Long An giai đoạn 2016 Bảng 2.14 43 – 2018
xi DANH MỤC HÌNH VẼ Thứ tự Tên hình vẽ Trang Hình 1.1 Các hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại 5 Hình 1.2 Các nghiệp vụ kinh doanh cơ bản của ngân hàng thương mại 7 Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy của Agribank chi nhánh Long An 28 Thực trạng dư nợ tại Agribank chi nhánh Long An giai đoạn Hình 2.2 32 2016 – 2018 Hình vẽ thể hiện nợ quá hạn tại Agribank chi nhánh Long An Hình 2.3 34 giai đoạn 2016 – 2018 Hình vẽ thể hiện tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ tại Agribank chi Hình 2.4 37 nhánh Long An giai đoạn 2016 – 2018 Hình vẽ thể hiện tỷ lệ nợ nhóm 5 trên tổng dư nợ cho vay tại Hình 2.5 41 Agribank chi nhánh Long An giai đoạn 2016 – 2018 Hình vẽ thể hiện vòng quay vốn tín dụng tại Agribank chi nhánh Hình 2.6 43 Long An giai đoạn 2016 - 2018 Hình vẽ thể hiện hệ số thu nợ của Agribank chi nhánh Long Hình 2.7 44 An giai đoạn 2016 – 2018
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Trong hoạt động kinh doanh ngân hàng, tín dụng là hoạt động kinh doanh phức tạp nhất so với các hoạt động kinh doanh khác của ngân hàng thương mại, đem lại nguồn thu nhập chủ yếu cho ngân hàng. Đặc biệt đối với ngân hàng thương mại Việt Nam, thu nhập của tín dụng chiếm từ 60-80% nguồn thu nhập của ngân hàng. Song cũng chính trong hoạt động này, ngân hàng phải chấp nhận nhiều thách thức và rủi ro nhất. Hậu quả của RRTD đối với các ngân hàng thương mại thường là rất lớn, hậu quả của nó rất nặng nề, làm gia tăng chi phí, thu nhập từ thu lãi cho vay bị chậm hoặc bị mất đi, cùng với sự thất thoát của vốn vay, làm ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản, làm xấu đi tình hình tài chính và sẽ làm tổn hại đến uy tín, vị thế của các ngân hàng thương mại. Trong kinh doanh các NHTM không chỉ có mục tiêu lợi nhuận là duy nhất. Sự rủi ro luôn xuất hiện bất ngờ đe dọa sự đổ vỡ trong kinh doanh từ đó tạo ra tổn thất tài sản cho ngân hàng. Về bản chất, lợi nhuận ngân hàng lâu nay vẫn phụ thuộc rất lớn vào nghiệp vụ tín dụng, tuy nhiện nghiệp vụ này lại là nghiệp vụ mang lại nhiều rủi ro nhất trong hoạt động ngân hàng. Nếu công tác tín dụng không thực sự tốt, NHTM sẽ phải trích quỹ thu nhập của mình để bù đắp cho những thất thoát từ nghiệp vụ này mang lại. Do đó nếu làm tốt công tác quản trị rủi ro từ nghiệp vụ tín dụng, NHTM sẽ bảo đảm được tài chính, cũng như đảm bảo được sự duy trì hoạt động của mình. Nhiều chuyên gia cho rằng, gánh nặng lớn nhất của các ngân hàng thương mại vẫn là chi phí dự phòng rủi ro. Chi phí dự phòng tăng đồng nghĩa với quy mô lợi nhuận tính thuế của các ngân hàng sẽ giảm xuống. Cụ thể tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, tổng nguồn dự phòng rủi ro đạt gần 25.590 tỷ đồng trong năm 2018, trong khi đó lợi nhuận trước thuế là 7.525 tỷ đồng. Có thể thấy chi phí dự phòng mà Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam cao gấp 2.65 lần so với lợi nhuận mà ngân hàng này thu được. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác quản lý rủi ro tín dụng, bản thân hiện cũng đang công tác tại một NHTM, do đó tác giả chọn đề tài "Quản trị rủi ro tín
2 dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An" để thực hiện luận văn thạc sĩ. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1. Mục tiêu chung Mục tiêu chung của đề tài này là phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An. Trên cơ sở đó, đề ra các giải pháp nhằm tăng cường khả năng quản trị RRTD tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An. 2.2. Mục tiêu cụ thể Phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An. Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường khả năng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An. 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục đích cung cấp các bằng chứng thực nghiệm để trả lời cho các câu hỏi sau đây: Câu hỏi 1: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh Long An giai đoạn 2016 – 2018 ra sao? Những mặt đạt được và hạn chế tồn tại trong quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh Long An? Nguyên nhân của những tồn tại? Câu hỏi 2: Giải pháp nào để tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh Long An trong thời gian tới? 4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu là quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại và thực tế tại Agribank chi nhánh Long An. 5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Không gian: Nghiên cứu đối tượng tại Agribank chi nhánh Long An. Thời gian: Nghiên cứu đối tượng trong giai đoạn 2016 - 2018. 6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Trong đề tải sử dụng phương pháp định tính, cụ thể bao gồm: - Phương pháp kế thừa lý luận cơ bản, thống kê mô tả tình hình thực tế, khảo sát thực tế.
3 - Phương pháp thống kê phân tích, phân loại số liệu thực tế. - Phương pháp tổng hợp, đối chiếu để đánh giá kết quả. - Phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn để đề xuất giải pháp hữu ích. 7. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN Trên cơ sở kế thừa nền tảng lý luận và thực tiễn của nhiều nghiên cứu trước, luận văn có những điểm mới khác biệt so với những nghiên cứu trước đây, cụ thể: Đóng góp về phương diện khoa học: Trên cơ sở tổng hợp các cơ sở lý luận có liên quan về hoạt động tín dụng và quản trị RRTD, liên hệ từ hoạt động thực tiễn tại chi nhánh để tìm ra, kiểm soát và phòng ngừa những rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động tín dụng ngân hàng, từ đó góp phần tạo cơ sở khoa học cho Agribank chi nhánh Long An có những định hướng và quyết định trong quản lý RRTD mang lại hiệu quả cao, đảm bảo an toàn, đồng thời cũng chú trọng nâng cao nhận thức của cán bộ tín dụng nhằm mang lại lợi nhuận cao trong việc đóng góp cho ngân hàng. Đóng góp về phương diện thực tiễn: Góp phần cho Agribank chi nhánh Long An xác định những vấn đề còn tồn tại trong hoạt động tín dụng, và nguyên nhân để có biện pháp quản lý RRTD tốt hơn nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh Long An. 8. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU TRƯỚC Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về lĩnh vực quản trị rủi ro tín dụng trong ngân hàng. Mỗi công trình và bài viết đều có những cách tiếp cận khác nhau trực tiếp, hoặc gián tiếp về vấn đề rủi ro tín dụng. Dưới đây là một số công trình nghiên cứu mà tác giả đã tham khảo được: - Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thanh An (2014), Luận văn Thạc sĩ Kinh tế bảo vệ tại Học viện Tài chính với đề tài: "Nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam". - Nghiên cứu của tác giả Phan Hoàng Lâm (2015), Luận văn Thạc sĩ Kinh tế bảo vệ tại Trường Đại học Tài chính – Maketing, TP. Hồ Chí Minh với đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín”. - Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thùy Nga (2016), Luận văn Thạc sĩ Kinh tế bảo vệ tại Trường Đại học Kinh tế, TP. Hồ Chí Minh với đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu điện Liên Việt”.
4 Nhìn chung, qua nghiên cứu 3 công trình nghiên cứu trước, tác giả kế thừa cơ sở lý luận, tham khảo thực trạng và giải pháp. Từ đó tác giả đề xuất giải pháp thiết thực và phù hợp với chi nhánh tỉnh Long An. Sự khác biệt trong nghiên cứu là về không gian và thời gian. Mặt khác, đến nay (tháng 8/2019) tại Agribank chi nhánh Long An chưa có ai nghiên cứu về đề tài này, do vậy nghiên cứu này là không trùng lắp. 9. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Long An. Chương 3: Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam.
5 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm ngân hàng thương mại Luật các tổ chức tín dụng do Quốc hội Nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 16 tháng 06 năm 2010, tại Điều 4 có nêu: “Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt động ngân hàng. Tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân”. “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận”. Như vậy, có thể hiểu NHTM là một doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ với các hoạt động chủ yếu là nhận tiền gửi, cấp tín dụng, cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản và thực hiện các hoạt động kinh doanh khác theo quy định pháp luật nhằm mục tiêu lợi nhuận. 1.1.2. Chức năng của ngân hàng thương mại Hình 1.1. Các hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM Chức năng trung gian tín dụng Chức năng trung gian thanh toán Hoạt động huy Hoạt động sử - Dịch vụ thanh toán và ngân động vốn dụng vốn quỹ - Bảo lãnh - Kinh doanh ngoại tệ - Ủy thác, đại lý - Vốn chủ sở hữu - Hoạt động tín dụng - Kinh doanh chứng khoán. - Tiền gửi tiết kiệm - Hoạt động đầu tư - Tiền gửi giao dịch - Phát hành chứng khoán - Vay các NH khác - Hoạt động khác Nguồn: Tổng hợp của tác giả
6 Chức năng trung gian tín dụng là chức năng quan trọng và cơ bản nhất của một NHTM, chức năng này không những cho thấy bản chất của NHTM mà còn cho thấy nhiệm vụ chính yếu của NHTM. Trong chức năng này - NHTM đóng vai trò là người trung gian đứng ra tập trung, huy động nguồn vốn tiền tệ tạm thời nhàn rỗi trong nền kinh tế (bao gồm tiền tiết kiệm của các tầng lớp dân cư, vốn bằng tiền của các đơn vị, tổ chức kinh tế...) biến nó thành nguồn vốn tín dụng để cho vay (cấp tín dụng) đáp ứng các nhu cầu vốn kinh doanh và vốn đầu tư cho các ngành kinh tế và nhu cầu vốn tiêu dùng của xã hội. Thông qua chức năng này, nhờ nguồn vốn lớn và luân chuyển liên tục sẽ góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. Chức năng trung gian thanh toán và cung ứng phương tiện thanh toán là chức năng quan trọng, không những thể hiện khá rõ bản chất của NHTM mà còn cho thấy tính chất “đặc biệt” trong hoạt động của NHTM. NHTM đứng ra làm trung gian để thực hiện các khoản giao dịch thanh toán giữa các khách hàng, giữa người mua, người bán... để hoàn tất các quan hệ kinh tế thương mại giữa họ với nhau. Thực hiện chức năng trung gian thanh toán, NHTM trở thành người thủ quỹ và là trung tâm thanh toán của xã hội. Nhờ thực hiện chức năng này, cho phép làm giảm bớt khối lượng tiền mặt lưu hành, tăng khối lượng thanh toán chuyển khoản, làm giảm bớt chi phí cho xã hội về in tiền, bảo quản, vận chuyển tiền tệ, tiết kiệm chiều chi phí về giao dịch thanh toán...Nhờ chức năng này mà hệ thống NHTM góp phần đẩy nhanh tốc độ luân chuyển Tiền - Hàng, qua đó các mối quan hệ kinh tế - xã hội được thực hiện cả trên bình diện quốc nội lẫn trên bình diện quốc tế. Điều này không những chắc chắn sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế- xã hội trong nước phát triển, mà còn thúc đẩy các quan hệ kinh tế thương mại và tài chính tín dụng quốc tế phát triển. Chức năng cung ứng dịch vụ và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan đó là các dịch vụ mà chỉ có các ngân hàng với những ưu thế của nó mới có thể thực hiện được một cách trọn vẹn và đầy đủ. Các dịch vụ gắn liền với hoạt động ngân hàng không những cho phép NHTM thực hiện tốt yêu cầu của khách hàng mà còn hỗ trợ tích cực để NHTM thực hiện tốt hơn chức năng thứ nhất và thứ hai của NHTM. Một số hoạt động cụ thể trong chức năng này có thể kể đến như các dịch vụ về ngân quỹ, kiều hối, chuyển tiền nhanh, ủy thác, tư vấn đầu tư, ngân hàng điện tử (E-banking),…
7 Đây là ba chức năng cơ bản của một NHTM, giữa chúng có mối quan hệ hữu cơ chặt chẽ, vì vậy đòi hỏi sự định hướng hoạt động của một NHTM phải được xây dựng theo cách trải đều trên tất cả các chức năng này nhưng vẫn phải đảm bảo được tính đồng bộ. Nếu một NHTM hoạt động trên nền tảng quá chú trọng vào một chức năng mà xem nhẹ các chức năng khác sẽ dẫn đến hệ quả là hoạt động của NHTM này sẽ ngày càng trở nên đơn điệu, thiếu tính phối hợp và hiệu quả mang lại chắc chắn sẽ không cao. Nếu các NHTM đều chú trọng tất cả các chức năng và nhiệm vụ của mình, thì không những làm cho hoạt động kinh doanh có hiệu quả hơn, tỷ suất lợi nhuận cao hơn, mà còn có khả năng phân tán rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng. Phối hợp hài hòa và coi trọng các chức năng này thì các NHTM sẽ có cơ hội đứng vững hơn trong cuộc chạy đua trên thị trường. 1.1.3. Các hoạt động của ngân hàng thương mại Hình 1.2. Các nghiệp vụ kinh doanh cơ bản của ngân hàng thương mại Các nghiệp vụ kinh doanh của NHTM Nghiệp vụ huy Nghiệp vụ sử Nghiệp vụ trung gian, động vốn dụng vốn dịch vụ ngân hàng Nguồn vốn phát sinh Cho vay Dịch vụ trung gian Nguồn vốn quản lý Chiết khấu Dịch vụ kinh doanh và huy động Đầu tư, liên doanh vàng bạc, ngoại tệ Nguồn vốn đi vay Dịch vụ nhận ủy thác Trả tiền gửi, tiền vay, chi Thu lãi tiền vay, tiền Thu hoa hồng từ các dịch phí hoạt động kinh doanh đầu tư, liên doanh vụ trung ian Lợi nhuận Tổng chi phí Nghiệp vụ trung gian, dịch vụ ngân hàng trước thuế Thuế thu nhập Lợi nhuận ròng Các quỹ ngân hàng Nguồn: Nguyễn Đăng Dờn, 2016