Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín

Chia sẻ: ViJiji ViJiji | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị có tính khả thi, có cơ sở khoa học và có tính thuyết phục nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank từ đó góp phần nâng cao hiệu hoạt động tín dụng của Sacombank.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN ------------------------------------------------------------------------ TRƯƠNG THÁI VÂN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã ngành: 8.34.02.01 Long An, năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ CÔNG NGHIỆP LONG AN ------------------------------------------------------------------------ TRƯƠNG THÁI VÂN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã ngành: 8.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐÀO LÊ KIỂU OANH Long An, năm 2019
i LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các tạp chí khoa học và công trình nào khác. Các thông tin số liệu trong luận văn này đều có nguồn gốc và được ghi chú rõ ràng./. Tác giả Trương Thái Vân
ii LỜI CẢM ƠN Tác giả xin bầy tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS Đào Lê Kiều Oanh đã hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Tác giả xin bầy tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy, cô giáo Phòng Sau đại học liên kết đào tạo Trường Đại học kinh tế Công nghiệp Long An, đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, toàn thể cán bộ công nhân viên tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín đã tạo mọi điều kiện tốt nhất để tôi được yên tâm tham gia học tập, thu thập tài liệu nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tác giả xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, khích lệ và giúp đỡ tác giả hoàn thành khóa học. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả Trương Thái Vân
iii NỘI DUNG TÓM TẮT Đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín” có đối tượng nghiên cứu là Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại, với thời gian nghiên cứu là giai đoạn từ 2016 – 2018 và phạm vi nghiên cứu: tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank). Luận văn nghiên cứu theo phương pháp định tính và được bố cục theo ba chương: − Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại − Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank giai đoạn từ 2016 -2018 − Chương 3: Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank Qua phân tích thực trạng rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank trong giai đoạn 2016 – 2018. Tác giả nêu bật được những thành công của Sacombank trong công tác quản trị rủi ro tín dụng như là: Sacombank đã xây dựng được chiến lược, chính sách định hướng cho công tác quản trị rủi ro tín dụng hướng tới Basel II; Chất lượng nợ, cơ cấu tín dụng được chuyển biến theo chiều hướng tích cực; Đã áp dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ trong đo lường rủi ro tín dụng; Sacombank đã xây dựng được quy trình cấp tín dụng khá chặt chẽ, tạo điều kiện để kiểm soát rủi ro tín dụng. Tuy nhiên công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank cũng còn một số hạn chế và tồn tại nhất định. Trên cơ sở những thành quả đạt được, những tồn tại hạn chế, tác giả sẽ đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank trong thời gian tới. Cuối cùng, trên cơ sở nền tảng lý thuyết và thực tiễn đã được làm rõ, tác giả đề xuất hệ thống giải pháp thích hợp, góp phần quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank trong thời gian tới, đồng thời kiến nghị với các đối tượng có liên quan hỗ trợ để các giải pháp được thực hiện khả thi và hiệu quả.
iv ABSTRACT Topic "Credit risk management at Saigon Thuong Tin Commercial Joint Stock Bank" that has the object of research is the credit risk management of commercial banks. Research scope at Sacombank in the period 2016 - 2018. The thesis is researched by qualitative methods and organized into three chapters − Chapter 1: Theories of credit risk management of commercial banks − Chapter 2: Focused on analyzing credit risk management situation of Sacombank in the period 2016 - 2018. − Chapter 3: Proposed solutions to meet the demand for improment of credit risk management system. Based on analyzing credit risk management situation of Sacombank in period 2016 - 2018. The Author gave detailed success of Sacombank in credit risk management such as: Credit management model Basel II; credit management policy mechanism; debt classification and risk provisioning; Internal rating system to measure credit risk; The rigid credit process to contribute controling risk. However, Credit risk management at Sacombank that has also limits and particular survival. On the basic of congratulations, the existing limits, the author will innovate some solutions to improve credit risk management system in the future. Finally, on the basis of the theoretical and practical foundation, the author proposes a system of appropriate solutions, contributing to the management of credit risks at Sacombank during the time. At the same time, to propose to relevant objects to support the solutions to be implemented feasibly and effectively.
v MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................. ii NỘI DUNG TÓM TẮT .................................................................................................. iii ABSTRACT .................................................................................................................... iv MỤC LỤC ....................................................................................................................... v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT ........................................................ ix DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU .............................................................................. x DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ VÀ SƠ ĐỒ...................................................................... xi PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Sự cần thiết của đề tài.............................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 2 2.1. Mục tiêu chung ........................................................................................ 2 2.2. Mục tiêu cụ thể......................................................................................... 2 3. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................................. 2 4. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................. 2 5. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................................. 3 6. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................... 3 7. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước........................................................... 3 8. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 5 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................................................................................................... 6 1.1. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại.............................. 6 1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ...................................................................... 6 1.1.2. Phân loại rủi ro tín dụng ........................................................................ 7 1.1.3. Một số chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng ................................................ 9 1.1.3.1. Nợ quá hạn..................................................................................... 9 1.1.3.2. Nợ xấu............................................................................................ 9 1.1.3.3. Dự phòng rủi ro tín dụng.............................................................. 10 1.1.4. Nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng ..................................................... 11 1.1.4.1. Nguyên nhân chủ quan ................................................................. 11
vi 1.1.4.2. Nguyên nhân khách quan ............................................................. 12 1.1.5. Hậu quả của rủi ro tín dụng ................................................................. 14 1.2. Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại .......................................... 15 1.2.1. Khái niệm về quản trị rủi ro tín dụng ................................................... 15 1.2.2. Basel ...................................................................................................... 16 1.2.3. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng ......................................................... 18 1.2.3.1. Nhận diện rủi ro tín dụng ............................................................. 18 1.2.3.2. Đo lường rủi ro tín dụng .............................................................. 19 1.2.3.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng.............................................................. 22 1.2.3.4. Tài trợ rủi ro tín dụng .................................................................. 23 1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại .................................................................................................... 24 1.2.4.1. Các nhân tố thuộc về môi trường vĩ mô ........................................ 24 1.2.4.2. Các nhân tố thuộc về môi trường vi mô ........................................ 26 1.3. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng nước ngoài và bài học cho Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín................................ 27 1.3.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng nước ngoài27 1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ................................................................................................... 29 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .............................................................................................. 31 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN ................................................ 32 2.1. Giới thiệu về Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ................ 32 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ..................................................................................... 32 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín từ năm 2016 đến 2018........................................................ 33 2.1.1.1. Huy động vốn ............................................................................... 33 2.1.1.2. Hoạt động tín dụng....................................................................... 34 2.1.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh ...................................................... 35
vii 2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín .............................................................................................................................. 35 2.2.1. Tỷ lệ nợ quá hạn .................................................................................. 35 2.2.2. Tỷ lệ nợ xấu ........................................................................................ 36 2.2.3. Trích lập dự phòng và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng ..................... 37 2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ........................................................................................................ 38 2.3.1. Chính sách quản trị rủi ro tín dụng và công tác tổ chức quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ...................... 38 2.3.2. Nhận diện rủi ro tín dụng tại Ngân hành thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ................................................................................................... 42 2.3.3. Đo lường rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ................................................................................................... 43 2.3.4. Kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ................................................................................................... 44 2.3.5. Tài trợ rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ................................................................................................... 46 2.4. Đánh giá thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ............................................................................. 46 2.4.1. Kết quả đạt được ................................................................................. 46 2.4.2. Những hạn chế .................................................................................... 50 2.4.2.1. Tỷ lệ nợ xấu trên bảng cân đối có giảm nhưng còn tiềm ẩn lớn, ảnh hưởng lớn đến tình hình tài chính và uy tín của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ......................................................................... 50 2.4.2.2. Nhiều vụ việc vi phạm về hoạt động tín dụng tiếp tục được phát hiện, nhiều khoản nợ xấu và nợ có nguy cơ mất vốn tiếp tục bộc lộ .......... 52 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín .................................... 52 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .............................................................................................. 60 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN ....................... 61
viii 3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín......................................................................................... 61 3.1.1. Phương hướng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín đến năm 2025 ...................................................... 61 3.1.2. Chính sách tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ................................................................. 64 3.1.2.1. Chính sách tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ............................................................................................... 64 3.1.2.2. Quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín ....................................................................................... 65 3.2. Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín......................................................................................... 67 3.2.1. Hoàn thiện mô hình quản trị trong hoạt động cho vay.......................... 67 ............................................. 69 3.2.3. Hoàn thiện hệ thống chấm điểm và xếp hạng tín dụng ......................... 70 3.2.4. Chú trọng hệ thống thông tin trong hoạt động cho vay ........................ 71 3.2.5. Nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động thu hồi và xử lý nợ .... 72 3.2.6. Không ngừng cải tiến, hoàn thiện hệ thống chính sách quy trình cho vay73 3.2.7. Chú trọng và đầu tư hơn nữa vào chính sách cán bộ ............................ 74 3.2.8. Tiếp cận phương thức quản lý danh mục khoản vay hiện tại ................ 75 3.2.9. Áp dụng hình thức bảo hiểm cho vay để đảm bảo an toàn vốn cho các khoản vay có rủi ro cao ................................................................................. 75 ......... 76 3.3. Một số kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước.................................................. 76 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .............................................................................................. 78 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 81
ix DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT STT TỪ VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ 1 BASEL Ủy ban giám sát về các hoạt động Ngân hàng 2 CIC (Credit Trung tâm thông tin khách hàng Information Center) 3 DN Doanh nghiệp 4 DPRR Dự phòng rủi ro 5 GDP (Gross Tổng sản phẩm quốc nội Domestic Product) 6 HMTD Hạn mức tín dụng 7 HTXHTDNB Hệ tống xếp hạn tín dụng nội bộ 8 NHNN Ngân hàng Nhà nước 9 NHNN Ngân hàng Nhà nước 10 NHTM Ngân hàng thương mại 11 NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần 12 RRTD Rủi ro tín dụng 13 SACOMBANK Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín 14 TSĐB Tài sản đảm bảo 15 XLRR Xử lý rủi ro
x DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU STT TÊN BẢNG BIỂU TRANG Bảng 1.1 Xếp hạng doanh nghiệp của Moody’s 33 Bảng 2.2 Tỷ lệ nợ quá hạn của Sacombank giai đoạn 2016 – 2018 49 Bảng 2.3 Tỷ lệ nợ xấu của Sacombank giai đoạn 2016 – 2018 50 Bảng 2.4 Trích lập dự phòng và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng tại 51 Sacombank Bảng 2.5 Tỷ lệ nợ xấu tại Sacombank giai đoạn 2016 – 2018 64
xi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ VÀ SƠ ĐỒ BIỂU ĐỒ VÀ TÊN BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH VẼ TRANG HÌNH VẼ Sơ đồ 1.1 Sơ đồ quy trình kiểm soát tín dụng liên tục 35 Biểu đồ 2.1 Tăng trưởng nguồn vốn giai đoạn 2016 -2018 47 Biểu đồ 2.2 Tăng trưởng dư nợ giai đoạn 2016 -2018 47 Tăng trưởng kết quả hoạt động kinh doanh giai Biểu đồ 2.3 48 đoạn 2016 -2018
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Kinh doanh lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam thì lợi nhuận từ hoạt động tín dụng chiếm tỷ trọng chủ yếu trong tổng thu nhập. Tuy nhiên, hoạt động này luôn tiềm ẩn rủi ro cao, đặc biệt là ở các nước có nền kinh tế mới nổi như Việt Nam do hệ thống thông tin thiếu minh bạch, không đầy đủ, trình độ quản trị rủi ro còn nhiều hạn chế và tính chuyên nghiệp của cán bộ ngân hàng chưa cao. Rủi ro xảy ra không những làm thiệt hại cho ngân hàng, ảnh hưởng tới kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng mà còn cho cả khách hàng và toàn bộ nền kinh tế. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại (NHTM) đang gặp rất nhiều khó khăn, buộc các ngân hàng phải tăng trích lập dự phòng làm ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng và thu nhập của nhân viên. Do đó, rủi ro tín dụng (RRTD) đang là một trong những mối quan ngại của các NHTM Việt Nam hiện nay. Thực tế kể từ năm 2008 đến nay, trong hoạt động tín dụng của hệ thống NHTM ở nước ta gặp phải những rủi ro lớn bởi lạm phát cao, sự phát triển nóng của thị trừng bất động sản, thị trường chứng khoán, …. đồng thời cũng bị ảnh hưởng không nhỏ bởi cuộc khủng hoảng tài chính quốc tế và khủng hoảng nợ tại nhiều nước châu Âu. Do tác động bởi các yếu tố khách quan đó, cộng với những yếu kém trong quản lý RRTD của các NHTM dẫn tới tỷ lệ nợ xấu của ngành ngân hàng tăng cao và chậm được xử lý. Thực tế này đòi hỏi các NHTM phải tăng cường quản lý RRTD vì sự phát triển ổn định chung của nền kinh tế cũng như sự phát triển bền vững của mỗi ngân hàng. Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín là một trong những ngân hàng quy mô lớn trong khối ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP). Hiện tại, trong mảng tín dụng tại ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín đang tăng trưởng rất nhanh và mạnh, đặc biệt là trong cho vay khách hàng cá nhân, tình hình kiểm soát tín dụng thời gian qua cũng được chú trọng khá tốt. Tuy nhiên trong tình hình hiện nay và trong tương lai, việc hướng đến các tiêu chuẩn kiểm soát rủi ro tín dụng là việc nên làm đối với bất kỳ ngân hàng nào và Sacombank cũng không ngoại lệ.
2 Xuất phát từ thực tế đó, tác giả đi sâu vào nghiên cứu thực trang rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín giai đoạn 2016 – 2018, qua đó nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín. Do vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài “ Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín” làm đề tài luận văn thạc sĩ. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị có tính khả thi, có cơ sở khoa học và có tính thuyết phục nhằm hoàn thiện quản trị RRTD tại Sacombank từ đó góp phần nâng cao hiệu hoạt động tín dụng của Sacombank. 2.2. Mục tiêu cụ thể 9 Phân tích hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng của Sacombank một cách hệ thống trong giai đoạn 2016-2018 và thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng trong giai đoạn trên. Đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế, tồn tại trong quản trị của Sacombank và các nguyên nhân của những hạn chế. 9 Đề xuất các giải pháp phù hợp với tình hình hoạt động và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank. 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín. 4. Phạm vi nghiên cứu 9 Phạm vi không gian: tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín. 9 Phạm vi thời gian: Giai đoạn 2016 – 2018.
3 5. Câu hỏi nghiên cứu 9 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank như thế nào? Những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong quản trị rủi ro tín dụng tại là gì? 9 Giải pháp và khuyến nghị nào cần phải thực hiện để hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank? 6. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, cụ thể như sau: Phương pháp kế thừa lý luận cơ bản được sử dụng trong việc hệ thống hoá các vấn đề lý luận làm cơ sở cho việc nghiên cứu đề tài. Phương pháp tổng hợp được sử dụng trong việc tổng kết thực tiễn hoạt động quản trị rủi ro tín dụng Sacombank từ đó tổng kết, rút kinh nghiệm làm tiền đề, cơ sở để đưa ra các giải pháp nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank. Phương pháp nghiên cứu định tính còn bao gồm các phương pháp: Phân tích, so sánh nhằm đối chiếu, so sánh các số liệu, thông tin trong quá khứ để tìm hiểu nguyên nhân và có các định hướng, giải pháp, kiến nghị phù hợp nhằm góp phần tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại Sacombank. Phương pháp phân tích được sử dụng trong việc luận giải, chứng minh nhằm làm sáng tỏ các vấn đề lý luận, trong việc đánh giá năng lực quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng trong thời gian qua cũng như đánh giá và lựa chọn giải pháp nhằm nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng của Sacombank trong thời gian tới. 7. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước Lê Thị Huyền Diệu (2010) “Mô hình quản lý rủi ro tín dụng tại hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam”, Học viện Ngân hàng. Luận văn tập trung nghiên cứu về rủi ro tín dụng, các nguyên nhân, các dấu hiệu, các chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại. Đồng thời, luận văn cũng hệ thống hóa rõ nét nội dung cơ bản của quản trị rủi ro tín dụng, trên cơ sở đó đưa ra các mô hình quản lý rủi ro và điều kiện áp dụng. Trên thực tế, mỗi ngân hàng
4 có đặc điểm riêng về cơ cấu tổ chức, vi mô vốn, lĩnh vực ưu tiên hoạt động, hình thức sở hữu, trình độ công nghệ và năng lực, … do đó, các giải pháp trong luận văn có thể chưa phù hợp với một ngân hàng cụ thể. Nguyễn Đức Tú (2012), “Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam”, Đại học kinh tế Quốc Dân. Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại, sự cần thiết để quản lý rủi ro tín dụng, nội dung quản lý rủi ro tín dụng bao gồm: Nhận biết rủi ro tín dụng, đo lường rủi ro tín dụng, ứng phó rủi ro tín dụng và kiểm soát rủi ro tín dụng. Trong luận văn, tác giả cũng trình bài định hướng công tác quản trị rủi ro tín dụng và giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng, đồng thời đề xuất các kiến nghị với nhà nước, Ngân hàng Nhà nước và Ủy ban giám sát tài chính quốc gia. Đinh Thu Hương và Phan Đăng Lưu (2014) “Hoàn thiện mô hình tổ chức quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội nhập quốc tế” được đăng trên Tạp chí ngân hàng, số 5, phát hành tháng 3/2014. Các tác giả trình bày mô hình quản lý rủi ro tín dụng theo thông lệ quốc tế có tham khảo kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của nhiều ngân hàng lớn trong và ngoài nước và các khuyến cáo của Uỷ ban Basel; mô hình quản trị rủi ro tín dụng hiện tại của Agribank. Qua đó, tác giả đưa ra những mặt làm được theo chuẩn mực của Basel và những hạn chế trong mô hình quản trị rủi ro của Agribank. Đồng thời, bài viết cũng đề xuất các giải pháp hoàn thiện mô hình quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank. Tuy nhiên, tác giả chỉ đề cập đến mô hình tổ chức tại Agribank chứ không đề cập cụ thể hiện tại Agribank đang quản trị rủi ro tín dụng như thế nào. Mặc dù có rất nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến chủ đề quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, nghiên cứu của tác giả không trùng lắp hoàn toàn so với các nghiên cứu trước đây vì sự khác biệt về phạm vi thời gian và không gian nghiên cứu. Luận văn nghiên cứu về cách thức quản trị rủi ro tín dụng tại Sacombank. So sánh với lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng và kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng có uy tín và được đánh giá cao. Để quản trị rủi ro tín dụng trong toàn hệ thống theo thông lệ quốc tế, Sacombank đã đưa ra các quy trình, quy định trong hoạt động cấp tín dụng và kiểm tra giám sát quá trình
5 thực hiện. Từ đó đóng góp của luận văn là đã đưa ra được các giải pháp phù hợp với thực tiễn trong quản lý rủi ro tín dụng tại Sacombank, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả tín dụng và gia tăng hiệu quả kinh doanh cho Sacombank. 8. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia làm 3 chương, cụ thể: 9 Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại 9 Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín giai đoạn từ 2016 - 2018 9 Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín
6 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng gắn liền với hoạt động tín dụng, là hoạt động cơ bản của ngân hàng và đem lại nguồn thu chủ yếu của ngân hàng hiện nay, có thể gây tổn thất về tài chính, về kinh tế mà tác động trực tiếp là làm giảm lãi, giảm giá trị thị trường về vốn, trong trường hợp nghiêm trọng hơn có thể làm hoạt động kinh doanh của Ngân hàng bị thua lỗ, thậm chí là phá sản ngân hàng. Có nhiều khái niệm về rủi ro tín dụng được ghi nhận trong các tài liệu nghiên cứu của các học giả trong và ngoài nước, có thể dẫn ra như sau: Quan điểm của A.Saunder và H.Langge thì: “ Rủi ro tín dụng là khoản lỗ tiềm tàng khi ngân hàng cấp tín dụng cho một khách hàng, nghĩa là khả năng luồng thu nhập dự tính mang lại từ khoản cho vay của ngân hàng không thể thực hiện đầy đủ về cả số lượng và thời gian. Theo định nghĩa của Ủy ban Basel thuộc ngân hàng thanh toán Quốc tế: “ Rủi ro tín dụng là khả năng mà khách hàng vay hoặc bên đối tác không thực hiện được các nghĩa vụ của mình theo những điều khoản đã thỏa thuận”. Theo khoản 1 Điều 2 Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21 tháng 01 năm 2013 quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng. Chi nhánh ngân hàng nước ngoài, rủi ro tín dụng được định nghĩa như sau: “ Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng không thực hiện được hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết”. Như vậy, đứng trên nhiều góc độ khác nhau để nhìn nhận thì rủi ro tín dụng có thể được diễn đạt dưới các hình thức khác nhau, song các khái niệm, các quan điểm đều tựu chung về bản chất của rủi ro tín dụng đó là: Rủi ro tín dụng là khả năng xảy
7 ra tổn thất, thiệt hại về kinh tế mà tổ chức tín dụng phải gánh chịu do khách hàng vay vốn không thực hiện nghĩa vụ hoàn trả nợ gốc và lãi hoặc hoàn trả không đúng hạn. 1.1.2. Phân loại rủi ro tín dụng Có nhiều cách phân loại và tiếp cận rủi ro tín dụng khác nhau, sau đây là một số cách phân loại phổ biến: Căn cứ vào nguồn gốc của rủi ro tín dụng có thể chia rủi ro tín dụng làm 2 nhóm: rủi ro đạo đức và rủi ro do sự lựa chọn đối nghịch; Rủi ro đạo đức: là rủi ro do thông tin không cân xứng tạo ra sau khi cuộc giao dịch diễn ra. Vì lợi ích cá nhân mà bên cho vay đã bỏ qua các thông tin không tin cậy về năng lực trả nợ của bên đi vay hoặc bên đi vay đã cố tình không tuân thủ các quy định trong thỏa thuận vay, không cung cấp các thông tin có thể ảnh hưởng đến năng lực trả nợ trong quán trình sử dụng vốn vay. Rủi ro do sự lựa chọn đối nghịch: là rủi ro do thông tin không cân xứng tạo ra trước khi cuộc giao dịch diễn ra. Bên cho vay tin tưởng vào năng lực của người vay mà cho vay trong khi người đi vay với mục đích để vay được vốn đã cung cấp thông tin không chung thực cho bên cho vay. Căn cứ vào mức độ tổn thất, có thể chia ra rủi ro tín dụng ra làm 2 loại là: rủi ro mất vốn và rủi ro đọng vốn; Rủi ro mất vốn: Rủi ro mất vốn là rủi ro khi người vay không có khả năng trả được nợ theo hợp đồng, bao gồm vốn gốc hoặc lãi vay, ngân hàng chỉ trông chờ vào giá trị thanh lý tài sản của bên đi vay. Rủi ro đọng vốn: Rủi ro đọng vốn là rủi ro xảy ra trong trường hợp đến hạn mà ngân hàng vẫn chưa thu hồi vốn vay, dẫn đến các khoản vốn bị đông cứng và ảnh hưởng đến ngân hàng trên hai phương diện: ảnh hưởng đến kế hoạch sử dụng vốn của ngân hàng, gặp khó khăn cho việc thanh toán cho khách hàng gửi. Căn cứ theo đối tượng sử dụng, có thể chia làm 3 nhóm: