Luận văn thạc sĩ Kinh tế: Tác động của bất cân xứng thông tin đến chất lượng tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:86

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nợ xấu - một vấn đề nhức nhôi trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam trong nhiều năm qua, đến nay, nó đã trở thành vấn đề tác động không nhỏ đến toàn hệ thống tài chính và nền kinh tế Việt Nam. Nợ xấu chiếm tỷ lệ cao đã làm cho chất lượng tín dụng của hệ thống này suy giảm đáng kể. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến suy giảm tín dụng và “bất cân xứng thông tin” là một trong số đó.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Kinh tế: Tác động của bất cân xứng thông tin đến chất lượng tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM  HAØ ÑAÊNG TUAÁN TAÙC ÑOÄNG CUÛA BAÁT CAÂN XÖÙNG THOÂNG TIN ÑEÁN CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN AÙ CHAÂU LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ TP. Hoà Chí Minh, Naêm 2014
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM  HAØ ÑAÊNG TUAÁN TAÙC ÑOÄNG CUÛA BAÁT CAÂN XÖÙNG THOÂNG TIN ÑEÁN CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN AÙ CHAÂU Chuyeân ngaønh: Taøi chính - ngaân haøng Maõ soá: 60340201 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: PGS.TS. TRAÀN HUY HOAØNG TP. Hoà Chí Minh, Naêm 2014
LÔØI CAM ÑOAN Toâi xin cam ñoan luaän vaên naøy laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng toâi. Soá lieäu ñöôïc thu thaäp trung thöïc töø caùc nguoàn ñaùng tin caäy. Caùc giaûi phaùp kieán nghò do caù nhaân toâi ruùt ra töø quaù trình nghieân cöùu lyù luaän vaø thöïc tieãn. TP.HCM, Ngaøy thaùng 05 naêm 2014. Taùc giaû luaän vaên Haø Ñaêng Tuaán
MUÏC LUÏC  TRANG PHUÏ BÌA LÔØI CAM ÑOAN MUÏC LUÏC DANH MỤC VIẾT TẮT DANH MUÏC BIEÅU ÑOÀ DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU PHAÀN 1: GIÔÙI THIEÄU ............................................................................................. 1 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi ....................................................................................1 2. Muïc tieâu vaø caâu hoûi nghieân cöùu .......................................................................2 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu ....................................................................3 4. Phöông phaùp nghieân cöùu ...................................................................................3 5. Nhöõng ñieåm noåi baät cuûa luaän vaên.....................................................................4 6. Keát caáu luaän vaên ................................................................................................ 4 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ BAÁT CAÂN XÖÙNG THOÂNG TIN VAØ CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG TRONG NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI ............................. 5 1.1. Baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng ...................... 5 1.1.1. Khaùi nieäm baát caân xöùng thoâng tin ........................................................... 5 1.1.2. Heä luïy cuûa baát caân xöùng thoâng tin .......................................................... 6 1.1.2.1. Löïa choïn nghòch .............................................................................6 1.1.2.2. Ruûi ro ñaïo ñöùc ................................................................................6 1.1.2.3. Vaán ñeà ngöôøi uûy quyeàn – ngöôøi ñaïi dieän .......................................7 1.1.3. Baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng ...................................7 1.1.3.1. Taùc haïi cuûa baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng .........7 1.1.3.2. Bieåu hieän cuûa baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng .....9
1.2. Toång quan veà chaát löôïng tín duïng trong ngaân haøng thöông maïi...............14 1.2.1. Chaát löôïng tín duïng trong ngaân haøng thöông maïi ................................ 14 1.2.1.1. Khaùi nieäm chaát löôïng tín duïng ........................................................ 14 1.2.1.2. YÙ nghóa cuûa vieäc naâng cao chaát löôïng tín duïng.............................. 14 1.2.2. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng ..................................15 1.2.2.1. Caùc nhaân toá töø phía ngaân haøng ....................................................... 15 1.2.2.2. Caùc nhaân toá töø phía khaùch haøng ..................................................... 16 1.2.2.3. Caùc nhaân toá töø phía moâi tröôøng ...................................................... 18 1.2.3. Ño löôøng chaát löôïng tín duïng ................................................................ 19 1.2.3.1. Toång dö nôï tín duïng .........................................................................19 1.2.3.2. Nôï quaù haïn ....................................................................................... 19 1.2.3.3. Nôï xaáu .............................................................................................. 20 1.2.3.4. Döï phoøng ruûi ro tín duïng .................................................................21 1.2.3.5. Thu nhaäp töø hoaït ñoäng tín duïng ...................................................... 22 1.3. Giaû thuyeát vaø moâ hình nghieân cöùu .............................................................. 22 1.3.1. Giaû thuyeát nghieân cöùu ............................................................................22 1.3.2. Moâ hình nghieân cöùu ...............................................................................23 1.3.3. Phöông phaùp nghieân cöùu ........................................................................24 1.3.3.1. Kieåm ñònh ñoä tin caäy cuûa thang ño ..............................................24 1.3.3.2. Phaân tích nhaân toá (EFA) .............................................................. 24 1.3.3.3. Kieåm ñònh ña coäng tuyeán .............................................................. 26 1.3.3.4. Kieåm ñònh Durbin-Watson ............................................................ 26 1.3.3.5. Kieåm ñònh ANOVA ........................................................................26 1.3.3.6. Phaân tích hoài quy ..........................................................................26 Keát luaän chöông 1 ...................................................................................................27
CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG TAÙC ÑOÄNG CUÛA BAÁT CAÂN XÖÙNG THOÂNG TIN ÑEÁN CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN AÙ CHAÂU ......................................................................................................28 2.1. Sô löôïc veà ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu...................................28 2.2. Thöïc traïng taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán chaát löôïng tín duïng taïi ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu ........................................................... 30 2.2.1. Thöïc traïng taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán coâng taùc quaûn lyù vaø giaùm saùt tín duïng taïi ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu .................... 30 2.2.1.1. Baát caân xöùng thoâng tin trong khaâu laäp hoà sô tín duïng ................... 30 2.2.1.2. Baát caân xöùng thoâng tin trong khaâu phaân tích tín duïng ................... 31 2.2.1.3. Baát caân xöùng thoâng tin trong khaâu quyeát ñònh tín duïng .................32 2.2.1.4. Baát caân xöùng thoâng tin trong khaâu giaùm saùt tín duïng .................... 33 2.2.2. Ñaùnh giaù chaát löôïng tín duïng taïi ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu 35 2.2.2.1. Tổng dư nôï tín dụng .........................................................................35 2.2.2.2. Nôï quaù haïn ....................................................................................... 36 2.2.2.3. Nôï xaáu .............................................................................................. 37 2.2.2.4. Döï phoøng ruûi ro tín duïng .................................................................39 2.2.2.5. Thu nhaäp töø hoaït ñoäng tín duïng ...................................................... 40 2.2.3. Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán chaát löôïng tín duïng taïi ACB.................................................................................................................41 2.3. Kieåm ñònh taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán chaát löôïng tín duïng taïi ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu ........................................................... 42 2.3.1. Thieát keá nghieân cöùu ...............................................................................42 2.3.1.1. Nghieân cöùu ñònh tính .......................................................................42 2.3.1.2. Nghieân cöùu ñònh löôïng ....................................................................43 2.3.2. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu .....................................................................43
2.3.3. Phöông phaùp nghieân cöùu ........................................................................43 2.3.3.1. Kieåm ñònh ñoä tin caäy cuûa thang ño ..................................................... 43 2.3.3.2. Keát quaû phaân tích nhaân toá khaùm phaù (EFA) ......................................46 2.3.3.3. Moâ hình hieäu chænh ..........................................................................47 2.3.3.4. Keát quaû hoài quy sau khi EFA .......................................................... 52 Keát luaän chöông 2 ...................................................................................................55 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ BAÁT CAÂN XÖÙNG THOÂNG TIN NHAÈM NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG CHO NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN AÙ CHAÂU ....................................................................56 3.1. Ñònh höôùng phaùt trieån ACB ñeán naêm 2020 vaø taàm nhìn 2025 ..................56 3.2. Moät soá giaûi phaùp haïn cheá baát caân xöùng thoâng tin nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng cho ACB.......................................................................................... 57 3.2.1. Nhoùm giaûi phaùp ruùt ra töø keát quaû cuoäc nghieân cöùu.............................. 58 3.2.1.1. Giaûi phaùp nhaèm haïn cheá baát caân xöùng thoâng tin trong khaâu laäp hoà sô tín duïng ........................................................................................................58 3.2.1.2. Giaûi phaùp nhaèm gia taêng hieäu quaû thoâng tin trong khaâu phaân tích tín duïng ..........................................................................................................60 3.2.1.3. Giaûi phaùp nhaèm gia taêng hieäu quaû thoâng tin trong khaâu quyeát ñònh tín duïng ..........................................................................................................61 3.2.1.4. Giaûi phaùp nhaèm haïn cheá baát caân xöùng thoâng tin trong khaâu giaùm saùt tín duïng .......................................................................................................63 3.2.1.5. Giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro ñaïo ñöùc thoâng qua ñaùnh giaù, xeáp haïng khaùch haøng ñònh kyø nhaèm gia taêng chaát löôïng tín duïng .................................66 3.2.2. Nhoùm giaûi phaùp khaùc .............................................................................67 3.2.2.1. Giaûi phaùp veà con ngöôøi....................................................................67 3.3.2.1. Giaûi phaùp veà taøi saûn ñaûm baûo ......................................................... 69 3.3. Kieán nghò ......................................................................................................70
3.3.1. Taêng cöôøng thanh tra, giaùm saùt chaát löôïng baùo caùo taøi chính .............70 3.3.2. Hoaøn thieän vaên baûn phaùp lyù quy ñònh xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo ñeå baûo veä lôïi ích cho ngaân haøng khi khaùch haøng maát khaû naêng traû nôï ............................. 71 3.3.3. Khuyeán khích thaønh laäp coâng ty xeáp haïng tín duïng chuyeân nghieäp ...72 3.3.4. Kieân quyeát xöû lyù trieät ñeå nôï xaáu ........................................................... 73 Keát luaän chöông 3 ...................................................................................................75 KEÁT LUAÄN CHUNG .............................................................................................. 76 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC DANH MUÏC VIEÁT TAÉT - ACB : Ngaân thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu - BCXTT : Baát caân xöùng thoâng tin - CLTD : Chaát löôïng tín duïng - NHTM : ngaân haøng thöông maïi - ROA : Tyû suaát sinh lôøi treân toång taøi saûn - ROE : Tyû suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu - TCTD : Toå chöùc tín duïng
DANH MUÏC BIEÅU ÑOÀ Bieåu ñoà 2.1: Cơ cấu thu nhaäp cuûa ACB giai ñoaïn 2008-2012 29 Bieåu ñoà 2.2: Dö nôï tín duïng cuûa ACB qua caùc naêm 35 Bieåu ñoà 2.3: Tyû leä nôï xaáu vaø toång dö nôï cuûa một soá ngaân haøng 37 Bieåu ñoà 2.4: Döï phoøng ruûi ro tín dụng vaø nôï xaáu cuûa ACB 40 DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU Bảng 2.1: Tốc độ tăng trưởng lợi nhuận sau thuế của một số ngân hàng 28 Baûng 2.2: Phaân loaïi nôï cuûa ACB giai ñoaïn 2008-2013 36 Baûng 2.3: Kieåm ñònh ñoä tin caäây cuûa thang ño 44 Baûng 2.4: Kieåm ñònh ñoä tin caäây cuûa thang ño ñieàu chænh 45 Baûng 2.5: Caùc thaønh nhaân toá sau khi EFA hoaøn taát 46 Baûng 2.6: Thoáng keâ keát quaû hoài quy 52
1 PHAÀN 1: GIÔÙI THIEÄU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi Nôï xaáu – moät vaán ñeà nhöùc nhoái trong heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam trong nhieàu naêm qua, ñeán nay, noù ñaõ trôû thaønh vaán ñeà taùc ñoäng khoâng nhoû ñeán toaøn heä thoáng taøi chính vaø neàn kinh teá Vieät Nam. Nôï xaáu chieám tyû leä cao ñaõ laøm cho chaát löôïng tín duïng cuûa heä thoáng naøy suy giaûm ñaùng keå. Coù raát nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán suy giaûm tín duïng vaø “baát caân xöùng thoâng tin” laø moät trong soá ñoù. Ñaõ coù moät soá nghieân cöùu veà baát caân xöùng thoâng tin trong lónh vöïc taøi chính. Trong lónh vöïc chöùng khoaùn: Nguyeãn Ngoïc Sôn (2012) vôùi ñeà taøi “Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán möùc ñoä baát caân xöùng thoâng tin treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam vaø Phan Thò Thôm (2013) vôùi ñeà taøi “Taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng leân baûo veä nhaø ñaàu tö treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam” ñaõ lyù giaûi ñöôïc phaàn naøo möùc ñoä vaø nhöõng haäu quaû maø baát caân xöùng thoâng tin treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam taïo ra. Coøn trong lónh vöïc ngaân haøng, vôùi nghieân cöùu: “Thoâng tin baát caân xöùng trong hoaït ñoäng tín duïng taïi Vieät Nam”, nhoùm taùc giaû Huyønh Theá Du, Nguyeãn Minh Kieàu vaø Nguyeãn Troïng Hoaøi (2005) ñaõ mang laïi moät caùi nhìn toång quaùt veà baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng tröôùc naêm 2005. Gaàn ñaây, taùc giaû Nguyeãn Thò Myõ Tieân (2012) ñaõ nghieân cöùu taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng caù nhaân taïi caùc ngaân haøng thöông maïi TP.HCM ñaõ cho raèng “baát caân xöùng thoâng tin aûnh höôûng khaù saâu ñeán quyeát ñònh cho vay cuõng nhö vieäc quaûn lyù khoaûn vay cuûa ngaân haøng, töø ñoù aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng”. Nhö vaäy, caàn phaûi haïn cheá baát caân xöùng thoâng tin ñeå naâng cao chaát löôïng tín duïng laø vaán ñeà quan troïng khoâng chæ haïn cheá ruûi ro cho heä thoáng ngaân
2 haøng maø coøn thuùc ñaåy moái quan heä giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng phaùt trieån vöõng maïnh. Vaán ñeà ñaët ra laø nôï xaáu taêng cao nhö hieän nay xuaát phaùt töø nhöõng khoaûn vay coù vaán ñeà nhöng caùc khoaûn vay ñoù coù phaûi do ngaân haøng cho vay thieáu minh baïch khoâng? hay do chính saùch tín duïng keùm hieäu quaû, khoâng quaûn lyù chaët quaù trình giaùm saùt khoaûn vay sau giaûi ngaân? Laø do nhöõng nhaân toá khaùch quan taùc ñoäng xaáu leân neàn kinh teá maø ngaân haøng khoâng löôøng tröôùc ñöôïc hay nguyeân nhaân xuaát phaùt töø khaùch haøng che ñaäy thoâng tin? Xuaát phaùt töø taùc ñoäng maïnh meõ cuûa baát caân xöùng thoâng tin leân lónh vöïc ngaân haøng vaø ñoäng löïc nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng cho ngaân haøng TMCP AÙ Chaâu, taùc giaû nghieân cöùu ñeà taøi “Taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán chaát löôïng tín duïng taïi ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu”. 2. Muïc tieâu vaø caâu hoûi nghieân cöùu  Muïc tieâu nghieân cöùu Luaän vaên naøy seõ giaûi quyeát ba vaán ñeà cô baûn sau: - Ñaùnh giaù giaù chaát löôïng tín duïng cuûa ACB trong thôøi gian qua. - Kieåm ñònh taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán chaát löôïng tín duïng taïi ACB. - Tìm ra giaûi phaùp ñeå haïn cheá baát caân xöùng thoâng tin nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng cho ACB  Caâu hoûi nghieân cöùu (1) Chaát löôïng tín duïng cuûa ACB trong thôøi gian qua nhö theá naøo? (2) Taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin leân chaát löôïng tín duïng taïi ACB hieän taïi ra sao?
3 (3) Caàn nhöõng giaûi phaùp naøo ñeå haïn cheá baát caân xöùng thoâng tin nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng cho ACB trong thôøi gian tôùi? 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán chaát löôïng tín duïng taïi ACB. Hoaït ñoäng tín duïng ñöôïc ñeà caäp trong luaän vaên naøy laø hoaït ñoäng cho vay. Baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng xuaát phaùt töø hai phía: ngaân haøng bieát ít thoâng tin hôn khaùch haøng vaø ngöôïc laïi khaùch haøng bieát ít thoâng tin hôn ngaân haøng. Tuy nhieân, ñeå haïn cheá baát caân xöùng thoâng tin – taùc nhaân cuûa suy giaûm chaát löôïng tín duïng, trong luaän vaên naøy baát caân xöùng thoâng tin ñöôïc tieáp caän theo höôùng ngaân haøng bieát ít thoâng tin hôn khaùch haøng. Ngoaøi ra, baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng trong luaän vaên naøy cuõng giôùi haïn trong phaïm vi baát caân xöùng thoâng tin ôû caùc khaâu trong quy trình tín duïng cuûa ACB. Thôøi gian ñeå nghieân cöùu ñònh tính laø thaùng 07/2013 vaø nghieân cöùu ñònh löôïng: töø thaùng 08/2013 ñeán cuoái thaùng 10/2013. Thôøi gian thu thaäp döõ lieäu trong nghieân cöùu thoáng keâ moâ taû laø giai ñoaïn 2008-2013. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu Luaän vaên keát hôïp caû 2 phöông phaùp nghieân cöùu: phöông phaùp ñònh tính vaø phöông phaùp ñònh löôïng. Ngoaøi ra, taùc giaû cuõng söû duïng phöông phaùp thoáâng keâ, toång hôïp ñeå laøm roõ nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán chaát löôïng tín duïng nhaèm mang laïi moät caùi nhìn ñaày ñuû hôn khi ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán chaát löôïng tín duïng.
4 5. Nhöõng ñieåm noåi baät cuûa luaän vaên Baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng noùi chung maëc duø ñaõõ ñöôïc ñeà caäp ñeán moät soá nghieân cöùu nhöng taùc giaû chöa tìm thaáy moâ hình naøo. Trong phaïm vi luaän vaên naøy, taùc giaû ñaõ chaét loïc töø nhöõng nghieân cöùu tröôùc, cuõng nhö caùc lyù luaän lieân quan vaø töø ñoù maïnh daïn ñöa ra caùc giaû thuyeát, xaây döïng neân moâ hình hoài quy vaø sau ñoù ñi kieåm ñònh moâ hình naøy. 6. Keát caáu luaän vaên Ngoaøi phaàn môû ñaàu, luaän vaên coù keát caáu 3 chöông. Chöông 1: Toång quan veà chaát löôïng tín duïng vaø baát caân xöùng thoâng tin trong ngaân haøng thöông maïi. Chöông 2: Thöïc traïng taùc ñoäng cuûa baát caân xöùng thoâng tin ñeán chaát löôïng tín duïng taïi ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu. Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp haïn cheá baát caân xöùng thoâng tin nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng cho ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu.
5 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ BAÁT CAÂN XÖÙNG THOÂNG TIN VAØ CHAÁT LÖÔÏNG TÍN DUÏNG TRONG NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.1. Baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng 1.1.1. Khaùi nieäm baát caân xöùng thoâng tin Baát caân xöùng thoâng tin (Asymmetric Information) khoâng coøn laø khaùi nieäm xa laï trong xaõ hoäi ngaøy nay. Ñoù laø coâng trình nghieân cöùu lyù thuyeát ñöôïc hoaøn thieän bôûi ba nhaø khoa hoïc: George Akerlof, Michael Spence vaø Joseph Stiglitz vaøo nhöõng thaäp nieân 70 vaø caû ba ngöôøi naøy cuøng vinh döï nhaän giaûi Nobel kinh teá naêm 2001. Theo Robert Pindyck vaø Daniel Rubinfeld: “Baát caân xöùng thoâng tin (BCXTT) laø tröôøng hôïp trong ñoù ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn sôû höõu caùc möùc ñoä khaùc nhau veà thoâng tin”. Ñieàu ñoù coù nghóa raèng trong giao dòch mua baùn, beân naøo bieát nhieàu thoâng tin hôn thì seõ quyeát ñònh theo höôùng coù lôïi cho mình nhieàu hôn so vôùi beân kia. Baát caân xöùng thoâng tin xaûy ra trong nhieàu lónh vöïc nhö: thò tröôøng chöùng khoaùn, thò tröôøng baûo hieåm, thò tröôøng ñoà cuõ, thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng haøng hoùa, lónh vöïc tín duïng v.v. Trong thò tröôøng baûo hieåm, ngöôøi mua baûo hieåm laø ngöôøi bieát roõ tình traïng söùc khoûe cuûa mình trong khi ngöôøi baùn baûo hieåm – caùc coâng ty baûo hieåm laïi khoâng coù ñöôïc nhöõng thoâng tin ñoù moät caùch ñaày ñuû. Trong thò tröôøng lao ñoäng, ngöôøi ñi xin vieäc luoân ngöôøi bieát roõ thöïc löïc cuûa mình hôn nhaø tuyeån duïng v.v. heä quaû maø baát caân xöùng thoâng tin gaây ra laø ngöôøi baùn baûo hieåm, nhaø tuyeån duïng, ngöôøi cho vay v.v. phaûi chòu toån thaát töø nhöõng thöông vuï noùi treân.
6 1.1.2. Heä luïy cuûa baát caân xöùng thoâng tin 1.1.2.1. Löïa choïn nghòch Baát caân xöùng thoâng tin xaûy ra tröôùc khi dieãn ra giao dòch seõ daãn tôùi löïa choïn baát lôïi. Khi caùc beân tham gia giao dòch coá tình che ñaäy thoâng tin, ngöôøi mua khoâng coù thoâng tin xaùc thöïc, ñaày ñuû vaø kòp thôøi neân traû giaù khoâng töông xöùng vôùi giaù trò ñích thöïc cuûa haøng hoùa. Theo Mankiw (2003), löïa choïn nghòch phaùt sinh khi moät ngöôøi bieát nhieàu hôn veà caùc thuoäc tính cuûa saûn phaåm so vôùi ngöôøi khaùc vaø keát quaû laø ngöôøi khoâng am hieåu coù nguy cô mua moät saûn phaåm chaát löôïng thaáp. Ñieàu naøy traùi ngöôïc vôùi ñieàu kieän thoâng tin caân xöùng, khi caùc beân trong giao dòch naém thoâng tin ngang nhau, ñaày ñuû veà thöù ñöôïc giao dòch, thì hoï coù theå tìm ñöôïc thöù toát hoaëc thöù töông xöùng vôùi caùi giaù maø hoï phaûi boû ra Trong hoaït ñoäng tín duïng, ngöôøi ñi vay laø nhöõng ngöôøi bieát roõ veà mình, hoï coù theå che daáu nhöõng thoâng tin baát lôïi, thoåi phoàng nhöõng thoâng tin coù lôïi nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu laø vay ñöôïc tieàn. Söï vieäc laïi caøng nghieâm troïng khi nhöõng ngöôøi caàn voán ñeå ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn, phöông aùn kinh doanh coù ruûi ro cao laïi laø nhöõng ngöôøi tích cöïc trong vieäc xin vay, thaäm chí hoï saün saøng traû laõi suaát raát cao ñeå ñöôïc vay voán. Nhö vaäy, baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng daãn tôùi löïa choïn nghòch. 1.1.2.2. Ruûi ro ñaïo ñöùc Ruûi ro ñaïo ñöùc naûy sinh sau khi hôïp ñoàng ñaõ ñöôïc kyù nhöng moät beân coù haønh ñoäng che ñaäy thoâng tin baát lôïi maø beân kia khoù loøng kieåm soaùt, hoaëc muoán kieåm soaùt thì cuõng phaûi raát toán keùm chi phí. Haønh vi gian laän, che ñaäy theo höôùng nhö theá cuûa beân coù öu theá thoâng tin ñöôïc cho laø khoâng ñöùng ñaén vaø gaây ruûi ro cho beân keùm öu theá veà thoâng tin.
7 Cuõng nhö löïa choïn nghòch, ruûi ro ñaïo ñöùc toàn taïi khaù phoå bieán ôû nhieàu thò tröôøng khaùc nhau. Ñoái vôùi thò tröôøng baûo hieåm, ruûi ro ñaïo ñöùc phaùt sinh khi ngöôøi mua baûo hieåm haønh ñoäng baát caån hôn vì hoï cho raèng, neáu xaûy ra chuyeän gì khoâng hay thì ñaõ coù coâng ty baûo hieåm chi traû. Coøn trong lónh vöïc ngaân haøng, ruûi ro ñaïo ñöùc naûy sinh sau khi giaûi ngaân, khaùch haøng söû duïng khoaûn vay vaøo nhöõng döï aùn ruûi ro hôn cuõng nhö khaùch haøng che nhöõng thoâng tin baát lôïi laøm cho ngaân haøng khoâng giaùm saùt ñöôïc khoaûn vay. Vì theá nguy cô khaùch haøng khoâng thöïc hieän ñöôïc nghóa vuï nhö ñaõ cam keát, gaây ruûi ro cho phía ngaân haøng. 1.1.2.3. Vaán ñeà ngöôøi uûy quyeàn – ngöôøi ñaïi dieän Vaán ñeà ngöôøi uûy quyeàn – ngöôøi thöøa haønh laø tröôøng hôïp khaùc cuõng coù theå daãn ñeán ruûi ro ñaïo ñöùc. Chính söï taùch bieät giöõa quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù laøm cho nhöõng ngöôøi ñaïi dieän chæ sôû höõu moät phaàn nhoû hoaëc khoâng sôû höõu coå phaàn trong coâng ty maø hoï laøm vieäc coù xu höôùng haønh ñoäng vì lôïi ích caù nhaân hôn laø vì lôïi ích cuûa ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng. Vieäc khoâng coù ñuû thoâng tin khieán caùc coå ñoâng sôû höõu khoâng bieát ñaày ñuû nhöõng gì ngöôøi ñaïi dieän ñang laøm vaø khoâng theå ngaên ngöøa nhöõng chæ tieâu voâ ích hoaëc gian laän daãn ñeán söï toàn taïi cuûa ruûi ro ñaïo ñöùc. Nhö vaäy, töø nhöõng lyù luaän neâu treân cho thaáy raèng, baát keå nhöõng heä luïy do baát caân xöùng thoâng tin taïo ra toàn taïi trong lónh vöïc naøo ñeàu gaây toån thaát khoâng chæ ñoái vôùi beân coù ít thoâng tin hôn maø coøn laø vaät caûn, kìm haõm neàn kinh teá phaùt trieån. 1.1.3. Baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng 1.1.3.1. Taùc haïi cuûa baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng Baát caân xöùng thoâng tin seõ gaây taùc haïi leân caùc ñoái töôïng sau:
8  Ñoái vôùi ngaân haøng Khi baát caân xöùng thoâng tin xaûy ra trong hoaït ñoäng tín duïng, daãn ñeán ngaân haøng quyeát ñònh cho vay khoâng chính xaùc, caáp tín duïng cho nhöõng khaùch haøng khoâng ñuû tieâu chuaån, cho neân khoâng thu ñöôïc voán tín duïng ñaõ caáp vaø laõi cho vay trong khi ngaân haøng vaãn phaûi traû voán vaø laõi cho khoaûn tieàn huy ñoäng khi ñeán haïn. Vì vaäy, ngaân haøng maát caân ñoái trong vieäc thu chi, voøng quay voán tín duïng giaûm laøm cho ngaân haøng kinh doanh khoâng hieäu quaû, chi phí cuûa ngaân haøng taêng leân so vôùi döï kieán, ruûi ro tín duïng xaûy ra. Ñieàu ñoù cho thaáy chaát löôïng tín duïng suy giaûm. Khi ruûi ro tín duïng xaûy ra, ngaân haøng phaûi söû duïng caùc nguoàn voán khaùc (voán chuû sôû höûu, voán vay cuûa ngaân haøng khaùc) ñeå traû cho ngöôøi göûi tieàn, ñeán moät chöøng möïc naøo ñoù, ngaân haøng khoâng coù ñuû nguoàn voán ñeå traû cho ngöôøi göûi tieàn thì seõ rôi vaøo tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn, daãn ñeán ruûi ro thanh khoaûn. Vaø keát quaû laø laøm thu heïp quy moâ kinh doanh, naêng löïc taøi chính giaûm suùt, uy tín, söùc caïnh tranh giaûm khoâng nhöõng trong thò tröôøng noäi ñòa maø coøn lan roäng ra caùc nöôùc, keát quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng ngaøy caøng xaáu coù theå daãn ngaân haøng ñeán thua loã hoaëc ñöa ñeán bôø vöïc phaù saûn neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lyù, khaéc phuïc kòp thôøi. Ruûi ro tín duïng cuûa moät ngaân haøng coù theå xaûy ra ôû nhieàu möïc ñoä khaùc nhau: nheï nhaát laø ngaân haøng bò giaûm lôïi nhuaän khi khoâng thu hoài ñöôïc laõi vay, naëng nhaát laø ngaân haøng khoâng thu ñöôïc voán laãn laõi. Tình traïng naøy keùo daøi seõ laøm ngaân haøng bò phaù saûn, gaây haäu quaû nghieâm troïng cho heä thoáng ngaân haøng vaø thò tröôøng taøi chính tieàn teä. Nhö vaäy, baát caân xöùng thoâng tin ñaõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng tín duïng.
9  Ñoái vôùi neàn kinh teá Baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng laø nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng vaø ruûi ro thanh khoaûn. Chính nhöõng ruûi ro naøy seõ aûnh höôûng tôùi quyeàn lôïi ngöôøi göûi tieàn vì thöïc chaát tieàn cho vay trong tín duïng ngaân haøng chieám phaàn lôùn laø cuûa ngöôøi göûi. Hoaït ñoäng ngaân haøng lieân quan ñeán nhieàu thaønh phaàn, nhieàu lónh vöïc trong neàn kinh teá, vì vaäy khi moät ngaân haøng gaëp phaûi ruûi ro tín duïng hay bò phaù saûn thì ngöôøi göûi tieàn hoang mang lo sôï vaø oà aït keùo nhau ñi ruùt tieàn khoâng chæ ôû ngaân haøng gaëp khoù khaên maø lan sang toaøn boä heä thoáng ngaân haøng. ngaân haøng phaù saûn seõ aûnh höôûng ñeán tình hình saûn xuaát kinh doanh caùc doanh nghieäp do khoâng coù tieàn traû löông coâng nhaân, mua nguyeân vaät lieäu v.v. Luùc baây giôø giaù caû haøng hoùa seõ taêng, thaát nghieäp traøn lan, xaõ hoäi maát oån ñònh, neàn kinh teá laâm vaøo suy thoaùi. Ruûi ro tín duïng coù theå chaâm ngoøi cho moät côn khuûng hoaûng taøi chính aûnh höôûng ñeán caû khu vöïc vaø theá giôùi. Ngoaøi ra, ruûi ro ñaïo ñöùc heä luïy töø baát caân xöùng thoâng tin cuõng ñöôïc coi laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn tôùi caùc cuoäc khuûng hoaûng taøi chính theá giôùi nhö khuûng hoaûng taøi chính Chaâu AÙ (1997), vaø môùi nhaát laø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính laøm rung chuyeån toaøn caàu dieãn ra ñaàu tieân taïi Myõ vaøo naêm 2008. 1.1.3.2. Bieåu hieän cuûa baát caân xöùng thoâng tin trong hoaït ñoäng tín duïng Vieäc thieát laäp vaø khoâng ngöøng hoaøn thieän chính saùch vaø quy trình tín duïng, naâng cao trình ñoä nghieäp vuï cho ñoäi nguõ nhaân vieân coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Veà maët hieäu quaû, chính saùch vaø quy trình tín duïng hôïp lyù ñöôïc thöïc hieän bôûi nhöõng con ngöôøi coù khaû naêng,
10 trình ñoä phuø hôïp seõ giuùp ngaân haøng haïn cheá ñöôïc nhöõng heä luïy do baát caân xöùng thoâng tin gaây ra, qua ñoù goùp phaàn naâng cao chaát löôïng vaø ruûi ro tín duïng.  Baát caân xöùng thoâng tin trong laäp hoà sô tín duïng Laäp hoà sô tín duïng laø khaâu quan troïng trong quy trình tín duïng vì noù laø cô sôû ñeå thöïc hieän caùc böôùc tieáp theo. Nhieäm vuï chính cuûa khaâu naøy laø thu thaäp thoâng tin, moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng nhaát ñeå coù CLTD toát trong hoạt động tín dụng laø coùï ñaày ñuû vaø chính xaùc cuûa thoâng tin khaùch haøng. Thoâng tin khoâng ñaày ñuû vaø thiếu chính xaùc raát deã daãn ñeán thieáu chính xaùc trong phaân tích vaø thaåm ñònh tín duïng, töø ñoù daãn ñeán quyeát ñònh tín duïng thieáu chuaån xaùc. Thoâng tin tín duïng caøng nhanh, caøng chính xaùc vaø toaøn dieän thì khaû naêng ra quyeát ñònh tín duïng chính xaùc caøng cao, phoøng choáng ruûi ro tín duïng caøng toát, chaát löôïng tín duïng caøng cao. Thoâng tin tín duïng coù theå thu thaäp ñöôïc töø raát nhieàu nguoàn: töø trung taâm tín duïng cuûa ngaân haøng Nhaø nöôùc, töø phoøng thoâng tin tín duïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi, qua baùo chí, caùc toå chöùc ngheà nghieäp, qua vieäc caùn boä tín duïng tröïc tieáp thu thaäp taïi cô sôû saûn xuaát kinh doanh cuûa khaùch haøng, qua baùo caùo taøi chính cuûa khaùch haøng v.v. Laäp hoà sô tín duïng laø tieàn ñeà cho caùc khaâu tieáp theo cuûa moät quy trình tín duïng, nhöng trong quan heä tín duïng thì khaùch haøng luoân naém ñöôïc nhieàu thoâng tin veà quaù trình söû duïng voán vay, tình hình thöïc teá toát hay xaáu, hoï coù theå che giaáu thoâng tin vaø thöïc hieän nhöõng hoaït ñoäng gaây ruûi ro cho khoaûn voán vay maø ngöôøi cho vay khoâng mong muoán. Vì vaäy neáu khaâu naøy thöïc hieän khoâng toát thì löïa choïn nghòch seõ coù cô hoäi toát ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån.
11 Xuaát phaùt töø cô sôû laäp luaän naøy, taùc giaû seõ nghieân cöùu taùc ñoäng ñaàu tieân trong quy trình tín duïng laø: Baát caân xöùng thoâng tin trong khaâu laäp hoà sô tín duïng vaø chaát löôïng tín duïng.  Baát caân xöùng thoâng tin trong phaân tích tín duïng Vôùi vai troø tìm kieám nhöõng tình huoáng coù theå daãn ñeán nhöõng ruûi ro vaø tieân lieäu nhöõng khaû naêng ñeå kieåm soaùt nhöõng ruûi ro cho ngaân haøng, ñeå phaân tích tín duïng ñuùng thì möùc ñoä ñaày ñuû vaø chính xaùc trong thu thaäp thoâng tin vaãn ñoùng vai troø quan troïng daãn tôùi löïa choïn nghòch hay khoâng. Thoâng tin trong hoà sô tín duïng ñöôïc thu thaäp caøng ñaày ñuû, kòp thôøi, ñaùng tin caäy thì möùc ñoä chính xaùc trong khaâu phaân tích tín duïng caøng cao, vaø ngöôïc laïi. Nghóa laø, baát thoâng tin caøng thaáp thì phaân tích tín duïng caøng chính xaùc, do ñoù, chaát löôïng tín duïng caøng cao, hay hieäu quaû cuûa thoâng tin trong phaân tích tín duïng coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán chaát löôïng tín duïng. Cô sôû laäp luaän naøy, taùc giaû seõ nghieân cöùu taùc ñoäng thöù hai laø “Hieäu quaû cuûa thoâng tin trong phaân tích tín duïng vaø chaát löôïng tín duïng”  Baát caân xöùng thoâng tin trong quyeát ñònh tín duïng Tuy quyeát ñònh tín duïng laø khaâu heát söùc quan troïng trong quy trình tín duïng nhöng ñaây laïi laø laø khaâu khoù xöû lyù nhaát. Coù nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán quyeát ñònh cho vay thieáu chính xaùc: quyeát ñònh cho vay vì bò aùp löïc chæ tieâu kinh doanh, chaïy theo muïc tieâu lôïi nhuaän, bò aùp löïc töø caáp treân, vì muoán caïnh tranh vôùi ngaân haøng khaùc, quyeát ñònh cho vay döïa treân teân tuoåi/thöông hieäu cuûa ngöôøi vay, hay cho vay maëc duø khieám khuyeát taøi saûn ñaûm baûo hoaëc chöùng töø v.v. laø cuõng laø nhöõng nguyeân nhaân cuõng khieán cho löïa choïn nghòch xaûy ra. Neáu naêng löïc, trình ñoä nghieäp vuï cuûa caùn boä, nhaân vieân tín duïng bò haïn cheá khieán cho naêng löïc döï baùo, phaân tích vaø thaåm ñònh tín duïng cuûa caùn boä tín