Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Xây dựng mô hình vận dụng ABC và TOC trong việc xác định kết cấu sản phẩm sản xuất tại các doanh nghiệp Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được thực hiện nhằm tìm hiểu về thực trạng vận dụng kế toán quản trị ở các doanh nghiệp Việt Nam, đánh giá về mức độ vận dụng hệ thống chi phí dựa trên mức độ hoạt động (ABC) và lý thuyết các nguồn lực giới hạn (TOC) để phục vụ cho quyết định về kết cấu sản phẩm sản xuất ở các doanh nghiệp Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Xây dựng mô hình vận dụng ABC và TOC trong việc xác định kết cấu sản phẩm sản xuất tại các doanh nghiệp Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGUYỄN PHONG NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
-1- MUÏC LUÏC PHAÀN MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ MOÂ HÌNH ABC VAØ TOC 1.1. Toång quan veà ABC................................................................................................... 1 1.1.1. Khaùi nieäm veà ABC................................................................................................ 1 1.1.2. Moâ hình ABC......................................................................................................... 3 1.1.2.1. Giai ñoaïn xaùc ñònh nhöõng chi phí caùc nguoàn löïc vaø caùc hoaït ñoäng .................. 5 1.1.2.2. Giai ñoaïn phaân boå nhöõng chi phí caùc nguoàn löïc vaøo hoaït ñoäng ....................... 7 1.1.2.3. Giai ñoaïn phaân boå chi phí caùc hoaït ñoäng vaøo ñoái töôïng taäp hôïp chi phí .......... 8 1.1.3. Söï khaùc bieät giöõa ABC vaø heä thoáng chi phí truyeàn thoáng ............................... 8 1.1.3.1. Veà ñoái töôïng taäp hôïp chi phí ............................................................................. 9 1.1.3.2. Veà tieâu thöùc phaân boå chi phí ........................................................................... 10 1.1.3.3. Veà quan ñieåm chi phí....................................................................................... 10 1.1.4. Öu ñieåm cuûa ABC ............................................................................................... 11 1.1.4.1. Cung caáp thoâng tin veà giaù thaønh saûn phaåm vôùi ñoä chính xaùc cao hôn heä thoáng keá toaùn chi phí truyeàn thoáng .......................................................................... 11 1.1.4.2. Cung caáp thoâng tin phuïc vuï cho vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng vaø ra quyeát ñònh kinh doanh .............................................................................................. 12 1.1.4.3. Cung caáp moät söï hieåu bieát cuï theå hôn veà moái quan heä CVP .......................... 14 1.1.4.4. Phuïc vuï cho coâng taùc quaûn lyù treân toaøn doanh nghieäp ................................... 15 1.1.5. Nhöôïc ñieåm cuûa ABC ......................................................................................... 16 1.1.5.1. Chi phí ñeå phaùt trieån heä thoáng ABC laø raát lôùn ................................................ 16
-2- 1.1.5.2. Moät soá khoaûn chi phí saûn xuaát chung phaân boå khoù khaên ................................ 16 1.1.5.3. Leä thuoäc nhieàu vaøo quy trình saûn xuaát kinh doanh ......................................... 16 1.1.5.4. Keùm chính xaùc trong ngaén haïn........................................................................ 17 1.1.5.5. Vaän duïng coù theå daãn ñeán vieäc thay ñoåi veà cô caáu toå chöùc ............................. 17 1.2. Toång quan veà TOC................................................................................................. 18 1.2.1. Khaùi nieäm veà TOC.............................................................................................. 19 1.2.2. Nhoùm nguoàn löïc giôùi haïn trong doanh nghieäp................................................. 19 1.2.2.1. Nhoùm nguoàn löïc giôùi haïn lieân quan ñeán ñaàu vaøo ........................................... 19 1.2.2.2. Nhoùm nguoàn löïc giôùi haïn lieân quan ñeán quy trình xöû lyù ................................ 20 1.2.2.3. Nhoùm nguoàn löïc giôùi haïn lieân quan ñeán ñaàu ra.............................................. 21 1.2.3. Moâ hình TOC ....................................................................................................... 21 1.2.3.1. Xaùc ñònh nguoàn löïc giôùi haïn............................................................................ 21 1.2.3.2. Quyeát ñònh bieän phaùp khai thaùc nguoàn löïc giôùi haïn ñöôïc xaùc ñònh ............... 23 1.2.3.3. Ñieàu chænh vaø caân ñoái caùc nguoàn löïc trong ñieàu kieän bò giôùi haïn .................. 23 1.2.3.4. Môû roäng nguoàn löïc giôùi haïn ........................................................................... 24 1.2.3.5. Trôû laïi böôùc ban ñaàu ñeå xaùc ñònh nguoàn löïc giôùi haïn môùi ............................. 24 1.2.4. Öu ñieåm cuûa TOC................................................................................................ 24 1.2.5. Nhöôïc ñieåm cuûa TOC ......................................................................................... 25 1.3. Moâ hình ABC vaø TOC ñeå xaùc ñònh keát caáu saûn phaåm saûn xuaát ....................... 25 1.3.1. Giai ñoaïn tìm hieåu veà caùc hoaït ñoäng ................................................................. 29 1.3.2. Giai ñoaïn taäp hôïp chi phí vaøo caùc hoaït ñoäng ..................................................... 30
-3- 1.3.3. Giai ñoaïn xaùc ñònh caùc nguoàn löïc giôùi haïn ........................................................ 30 1.3.4. Giai ñoaïn phaân tích chi phí – lôïi ích................................................................... 31 1.3.5. Giai ñoaïn xaùc ñònh keát caáu saûn phaåm saûn xuaát .................................................. 31 Keát luaän chöông 1 ......................................................................................................... 32 CHÖÔNG 2: THÖÏC TEÁ VAÄN DUÏNG ABC VAØ TOC ÔÛ VIEÄT NAM VAØ CAÙC NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI 2.1. Hieän traïng coâng taùc toå chöùc boä maùy keá toaùn quaûn trò taïi caùc DN Vieät Nam . 33 2.1.1. Giai ñoaïn töø tröôùc naêm 1995 ............................................................................. 33 2.1.2. Giai ñoaïn töø sau naêm 1995 ................................................................................. 36 2.2. Thöïc teá vaän duïng ABC vaø TOC ôû Vieät Nam vaø caùc nöôùc treân theá giôùi .......... 37 2.2.1. Thöïc teá vaän duïng ABC vaø TOC ôû Vieät Nam ................................................... 38 2.2.1.1. Giaù thaønh truyeàn thoáng ôû caùc doanh nghieäp coù mang ñaëc ñieåm cuûa ABC tuy nhieân möùc ñoä hieåu bieát vaø vaän duïng ABC cuûa caùc doanh nghieäp coøn raát thaáp38 2.2.1.2. Ñaëc ñieåm cuûa caùc doanh nghieäp vaø xu höôùng bieán ñoåi cuûa nhöõng ñaëc ñieåm cho thaáy söï caàn thieát phaûi vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC ................................. 40 2.2.1.3. Vieäc vaän duïng ABC vaø TOC ôû caùc doanh nghieäp saûn xuaát taïi Vieät Nam coù theå seõ gaëp nhieàu khoù khaên .................................................................................... 44 2.2.2. Moâ hình ABC vaø TOC ôû caùc nöôùc treân theá giôùi .............................................. 47 2.2.2.1. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa ABC.............................................................. 47 2.2.2.1.1. Veà phöông phaùp tieáp caän.............................................................................. 47 2.2.2.1.2. Veà möùc ñoä vaän duïng .................................................................................... 49 2.2.2.2. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa TOC.............................................................. 51
-4- Keát luaän chöông 2 ......................................................................................................... 53 CHÖÔNG 3: XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH VAÄN DUÏNG ABC VAø TOC TRONG VIEÄC XAÙC ÑÒNH KEÁT CAÁU SAÛN PHAÅM TAÏI CAÙC DOANH NGHIEÄP SAÛN XUAÁT ÔÛ VIEÄT NAM 3.1. Caùc quan ñieåm veà xaây döïng noäi dung vaø toå chöùc vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC vaøo caùc doanh nghieäp saûn xuaát taïi Vieät Nam........................................... 54 3.1.1. Quan ñieåm veà xaây döïng noäi dung...................................................................... 54 3.1.1.1. Keát hôïp toát moâ hình ABC vôùi TOC trong vieäc xaùc ñònh keát caáu saûn phaåm saûn xuaát.................................................................................................................. 54 3.1.1.2. Moâ hình ABC vaø TOC coù theå vaän duïng vaøo caùc DN saûn xuaát ôû Vieät Nam ... 55 3.1.1.3. Vieäc vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC mang tính keá thöøa coù choïn loïc nhöõng thaønh töïu cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi............................................................... 57 3.1.2. Quan ñieåm veà toå chöùc vaän duïng........................................................................ 57 3.1.2.1. Toå chöùc vaän duïng phaûi theo nhu caàu vaø khaû naêng caân ñoái lôïi ích – chi phí cuûa doanh nghieäp ................................................................................................... 57 3.1.2.2. Toå chöùc vaän duïng phaûi phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm saûn xuaát kinh doanh cuõng nhö trình ñoä quaûn lyù cuûa doanh nghieäp saûn xuaát Vieät Nam .................................. 58 3.1.2.2.1. Veà ñieàu kieän vaän duïng ................................................................................ 58 3.1.2.2.2. Veà phaïm vi vaø möùc ñoä vaän duïng ................................................................. 59 3.2. Xaây döïng noäi dung moâ hình ABC vaø TOC vaøo caùc doanh nghieäp saûn xuaát ôû Vieät Nam................................................................................................................ 60
-5- 3.2.1. Tính giaù thaønh saûn phaåm vaø phaân boå chi phí ngoaøi saûn xuaát vaøo saûn phaåm theo ABC............................................................................................................. 60 3.2.1.1. Taïi caùc trung taâm hoaït ñoäng............................................................................ 61 3.2.1.1.1. Laäp phieáu söû duïng hoaït ñoäng ........................................................................ 61 3.2.1.1.2. Môû soå theo doõi hoaït ñoäng............................................................................. 61 3.2.1.1.3. Leân baùo caùo tình hình thöïc hieän hoaït ñoäng.................................................. 62 3.2.1.2. Taïi boä phaän keá toaùn......................................................................................... 62 3.2.1.2.1. Thieát laäp heä thoáng taøi khoaûn chi phí theo trung taâm hoaït ñoäng ................... 62 3.2.1.2.2. Môû soå theo doõi chi phí phaùt sinh theo hoaït ñoäng ......................................... 64 3.2.1.2.3. Taùch bieät chi phí theo trung taâm hoaït ñoäng thaønh bieán phí vaø ñònh phí vaø laäp baùo caùo chi phí theo trung taâm hoaït ñoäng .................................................... 65 3.2.1.2.4. Laäp baûng phaân boå chi phí hoaït ñoäng vaøo saûn phaåm..................................... 66 3.2.2. Thieát laäp moâ hình TOC ñeå xaùc ñònh keát caáu saûn phaåm toái öu....................... 67 3.2.2.1. Xaây döïng haøm muïc tieâu .................................................................................. 67 3.2.2.2. Xaây döïng nhöõng baát phöông trình giôùi haïn lieân quan ñeán ñaàu vaøo ................ 67 3.2.2.3. Xaây döïng nhöõng baát phöông trình giôùi haïn lieân quan ñeán ñaàu ra................... 68 3.2.2.4. Xaùc ñònh keát caáu saûn phaåm saûn xuaát toái öu .................................................... 69 3.3. Phöông höôùng toå chöùc vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC ñeå xaùc ñònh keát caáu saûn phaåm saûn xuaát vaøo caùc doanh nghieäp ôû Vieät Nam............................................ 70 3.3.1. Toå chöùc xaây döïng thoâng tin cho moâ hình ABC vaø TOC ................................. 70 3.3.1.1. Xaây döïng caùc chuaån möïc chi phí..................................................................... 70 3.3.1.2. Xaây döïng caùc tieâu thöùc phaân boå chi phí .......................................................... 71
-6- 3.3.2. Xaùc laäp moâ hình keá toaùn quaûn trò phuïc vuï cho ABC vaø TOC ôû caùc doanh nghieäp saûn xuaát ôû Vieät Nam ............................................................................. 72 3.3.2.1. Xaây döïng boä maùy keá toaùn quaûn trò taïi caùc doanh nghieäp phuø hôïp vieäc vaän duïng moâ hình............................................................................................................ 72 3.3.2.2. Xaùc laäp moái lieân heä vaø cung caáp thoâng tin giöõa caùc boä phaän, caùc trung taâm hoaït ñoäng vôùi boä phaän keá toaùn taøi chính vaø boä phaän keá toaùn quaûn trò ........... 73 3.3.2.3. Xaùc laäp chöùc naêng vaø moái lieân heä cung caáp thoâng tin cuûa töøng toå trong boä phaän keá toaùn quaûn trò ............................................................................................... 74 3.3.2.3.1. Toå döï toaùn..................................................................................................... 74 3.3.2.3.2. Toå phaân tích ñaùnh giaù................................................................................... 75 3.3.2.3.3. Toå nghieân cöùu döï aùn ..................................................................................... 75 3.3.3. Nhöõng giaûi phaùp caàn coù ñeå toå chöùc vaän duïng ABC vaø TOC vaøo caùc doanh nghieäp saûn xuaát ôû Vieät Nam ............................................................................. 75 3.3.3.1. Ñoái vôùi Nhaø nöôùc, caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø vieän nghieân cöùu ............................. 76 3.3.3.1.1. Khuyeán khích caùc coâng trình nghieân cöùu vaø öùng duïng veà ABC vaø TOC .... 76 3.3.3.1.2. Ñöa lyù thuyeát veà ABC vaø TOC vaøo chöông trình giaûng daïy ôû caùc tröôøng Ñaïi hoïc vaø Cao ñaúng chuyeân ngaønh kinh teá ....................................................... 77 3.3.3.2. Ñoái vôùi doanh nghieäp ...................................................................................... 77 3.3.3.2.1. Toå chöùc boä phaän keá toaùn quaûn trò ôû caùc doanh nghieäp ................................ 77 3.3.3.2.2. Khaûo saùt quy trình coâng ngheä ñeå xaây döïng caùc trung taâm hoaït ñoäng.......... 77 3.3.3.2.3. Xaây döïng heä thoáng chi phí ñònh möùc............................................................ 78 3.3.3.2.4. Taùch chi phí theo caùc trung taâm hoaït ñoäng thaønh ñònh phí vaø bieán phí ....... 78 3.3.3.2.5. Toå chöùc heä thoáng chöùng töø, taøi khoaûn, soå saùch vaø baùo caùo ......................... 79
-7- 3.3.3.2.6. Naâng cao söï hieåu bieát cuûa doanh nghieäp veà ABC vaø TOC ......................... 80 3.3.3.2.7. Xaây döïng heä thoáng nhöõng tieâu thöùc phaân boå chi phí ................................... 80 3.3.3.2.8. Laäp chieán löôïc chuyeån ñoåi heä thoáng keá toaùn chi phí theo höôùng ABC ....... 82 3.3.3.2.9. Phaùt trieån heä thoáng thoâng tin keá toaùn trong ñieàu kieän tin hoïc hoaù .............. 83 Keát luaän chöông 3 ......................................................................................................... 84 KEÁT LUAÄN CHUNG.................................................................................................... 85 DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ..................................................................... 87 DANH MUÏC CAÙC SÔ ÑOÀ Sô ñoà 1: Hai giai ñoaïn phaân boå chi phí trong moâ hình ABC theo Metin Rehanoglu Sô ñoà 2: Chi phí caáp baäc ABC gaén lieàn vôùi caáp ñoä hoaït ñoäng theo Blocher Sô ñoà 3: So saùnh giöõa heä thoáng chi phí truyeàn thoáng vaø heä thoáng ABC theo Cooper Sô ñoà 4: Nhöõng tình huoáng nguoàn löïc giôùi haïn laø nguyeân nhaân öù ñoïng haøng toàn kho Sô ñoà 5: Ñieàu chænh giaûm nguoàn löïc khoâng giôùi haïn ñeå taêng nguoàn löïc giôùi haïn Sô ñoà 6: Sô ñoà doøng döõ lieäu sô caáp moâ hình ABC vaø TOC Sô ñoà 7: Sô ñoà doøng döõ lieäu thöù caáp moâ hình ABC vaø TOC Sô ñoà 8: Chuyeån ñoåi heä thoáng chi phí sang ABC theo phöông phaùp töøng phaàn Sô ñoà 9: Moái quan heä giöõa boä phaän keá toaùn quaûn trò vôùi boä phaän keá toaùn taøi chính cuõng nhö caùc boä phaän chöùc naêng vaø trung taâm hoaït ñoäng DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
-8- Baûng 1: So saùnh söï khaùc bieät giöõa ABC vaø TOC theo Blocher Baûng 2: Keát caáu maãu phaûn hoài theo voán hoaït ñoäng vaø doanh thu Baûng 3: Möùc ñoä ñoàng yù cuûa doanh nghieäp veà ñaëc ñieåm cuûa moâi tröôøng hoaït ñoäng Baûng 4: Möùc ñoä ñoàng yù cuûa doanh nghieäp veà nhöõng khoù khaên coù theå gaëp phaûi khi thöïc hieän ABC Baûng 5: Phaân tích SWOT cho keá hoaïch trieån khai vaän duïng ABC vaø TOC DANH MUÏC CAÙC BIEÅU ÑOÀ Bieåu ñoà 1: Möùc ñoä söû duïng tieâu thöùc phaân boå CPSXC (%) Bieåu ñoà 2: Möùc ñoä aûnh höôûng cuûa nhöõng nhaân toá cho thaáy söï caàn thieát phaûi vaän duïng ABC Bieåu ñoà 3: Hai nhoùm traû lôøi khi so saùnh veà tyû troïng CPSXC vaø CPNCTT Bieåu ñoà 4: YÙ kieán veà möùc ñoä thay ñoåi tyû troïng CPSXC treân toång CPSX Bieåu ñoà 5: Möùc ñoä ñoàng yù cuûa doanh nghieäp vôùi töøng nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán quaù trình thöïc hieän ABC DANH MUÏC CAÙC PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1: Phaân boå chi phí saûn xuaát chung theo heä thoáng chi phí döïa treân möùc ñoä hoaït ñoäng taïi coâng ty XYZ
-9- Phuï luïc 2: So saùnh möùc ñoä aûnh höôûng cuûa thoâng tin veà giaù thaønh saûn phaåm giöõa ABC vaø heä thoáng chi phí truyeàn thoáng trong ñieàu kieän thay ñoåi veà quy moâ vaø kích côõ saûn phaåm saûn xuaát Phuï luïc 3: Baûng quyeát ñònh söû duïng moâ hình TOC Phuï luïc 4: Tình huoáng ví duï veà vieäc vaän duïng TOC trong vieäc ñöa ra keát caáu saûn phaåm toái taïi coâng ty Yaker trong ñieàu kieän nhieàu nguoàn löïc giôùi haïn Phuï luïc 5: Tình huoáng ví duï veà vieäc vaän duïng TOC trong vieäc ñöa ra quyeát ñònh saûn xuaát saûn phaåm trong ngaén haïn taïi coâng ty TNHH Thaønh Minh trong ñieàu kieän giôùi haïn veà lao ñoäng. Phuï luïc 6: Baûng caâu hoûi Phuï luïc 7: Danh saùch caùc doanh nghieäp traû lôøi baûng caâu hoûi DANH MUÏC CAÙC THUAÄT NGÖÕ VAØ KYÙ HIEÄU VIEÁT TAÉT BAÈNG TIEÁNG ANH ABB (Activity Based Budget): heä thoáng ngaân saùch cho hoaït ñoäng ABC (Activity Based Costing): heä thoáng chi phí döïa treân möùc hoaït ñoäng ABM (Activity Based Management): heä thoáng quaûn lyù caùc hoaït ñoäng Activity: hoaït ñoäng Activity center: trung taâm hoaït ñoäng Activity consumption cost driver: tieâu thöùc phaân boå chi phí caùc hoaït ñoäng Batch level activities: Hoaït ñoäng ôû caáp ñoä loâ saûn phaåm Bottleneck: ñieåm taéc ngheõn, “ñieåm nuùt” trong heä thoáng saûn xuaát kinh doanh
- 10 - CAM-I (Computer Added Manufacturing – International): toå chöùc quoác teá chuyeân nghieân cöùu veà töï ñoäng hoùa saûn xuaát Cost center: trung taâm chi phí Cost driver: tieâu thöùc phaân boå chi phí Cost hierarchies: chi phí caáp baäc Cost pool: toå hôïp chi phí Facility sustaining activities: Hoaït ñoäng ôû caáp ñoä toaøn doanh nghieäp GAAP (General Accepted Accounting Principles): nhöõng nguyeân taéc keá toaùn chung ñöôïc thöøa nhaän JIT (Just In Time): heä thoáng haøng toàn kho vöøa kòp luùc LP (Liner proramming): hoài quy tuyeán tính MRP (Material Resource Planning): heä thoáng laäp keá hoaïch veà nguyeân vaät lieäu Non value added activity: hoaït ñoäng khoâng taïo ra giaù trò OPT (Optimized Production Timetables): lòch trình saûn xuaát toái öu Phase-in conversion: chuyeån ñoåi töøng phaàn Pilot conversion: chuyeån ñoåi thöû nghieäm Primary activity: hoaït ñoäng sô caáp Product sustaining activities: hoaït ñoäng ôû caáp ñoä loaïi saûn phaåm Resource: nguoàn löïc Resource consumption cost driver: tieâu thöùc phaân boå chi phí caùc nguoàn löïc Secondary activity: hoaït ñoäng thöù caáp
- 11 - Target costing: chi phí muïc tieâu TOC (Theory of constraints): lyù thuyeát veà caùc nguoàn löïc giôùi haïn TQM (Total Quality Management): quaûn lyù chaát löôïng toaøn dieän Unit level activities: hoaït ñoäng ôû caáp ñoä ñôn vò saûn phaåm Value added activity: hoaït ñoäng taïo ra giaù trò PHAÀN MÔÛ ÑAÀU Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Trong quaù trình hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi, Vieät Nam ñaõ ngaøy caøng môû roäng caùc moái quan heä vôùi nhieàu quoác gia trong vaø ngoaøi khu vöïc. Tröôùc tình hình Vieät Nam ñaõ gia nhaäp ASEAN, APEC vaø ñang tieán tôùi gia nhaäp WTO, caùc doanh nghieäp Vieät Nam tuy coù nhieàu cô hoäi ñeå hoïc hoûi kinh nghieäm vaø tieáp thu trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä nhöng vaãn ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc lôùn veà tính caïnh tranh cuûa saûn phaåm dòch vuï. Theo ñaùnh giaù môùi nhaát treân dieãn ñaøn kinh teá theá giôùi vaøo thaùng 9/2005
- 12 - [54, 1], naêng löïc caïnh tranh cuûa saûn phaåm haøng hoaù ôû Vieät Nam treân toaøn caàu raát thaáp, trong 117 nöôùc ñöôïc khaûo saùt, chæ soá xeáp haïng cuûa Vieät Nam tuït ñi 4 baäc töø thöù 77 ôû naêm 2004 xuoáng thöù 81 vaøo naêm 2005. Ñeå vaø caûi thieän tính caïnh tranh caùc saûn phaåm haøng hoaù cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát ôû Vieät Nam, moät trong nhöõng giaûi phaùp coù theå thöïc hieän laø phaûi naâng cao möùc ñoä chính xaùc cuûa thoâng tin veà giaù thaønh saûn phaåm vaø ñöa ra ñöôïc nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén veà keát caáu saûn phaåm saûn xuaát. Toå chöùc saûn xuaát kinh doanh theo chuû tröông coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc laø moät xu theá taát yeáu. Ñieàu naøy ñaõ laøm keát caáu chi phí saûn xuaát ôû caùc doanh nghieäp coù xu höôùng thay ñoåi theo chieàu höôùng taêng daàn tyû troïng cuûa chi phí saûn xuaát chung vaø giaûm tyû troïng chi phí lao ñoäng tröïc tieáp. Caùch phaân boå chi phí theo phöông phaùp truyeàn thoáng tröôùc ñaây daàn daàn toû ra khoâng phuø hôïp. Qua tìm hieåu cho thaáy, heä thoáng chi phí döïa treân möùc ñoä hoaït ñoäng (ABC – Activity Based Costing) coù theå ñöôïc xem laø moät trong nhöõng giaûi phaùp cho vaán ñeà treân. Khi theo doõi chi phí moät caùch cuï theå cho töøng hoaït ñoäng gaén lieàn vôùi töøng loaïi saûn phaåm, ABC coù theå khaéc phuïc ñöôïc nhöõng nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng chi phí truyeàn thoáng, vì theá thoâng tin veà giaù thaønh saûn phaåm cung caáp bôûi heä thoáng ABC coù möùc ñoä chính xaùc cao hôn. Maët khaùc, quyeát ñònh veà keát caáu saûn phaåm laø moät trong nhöõng nhu caàu caáp thieát cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam hieän nay trong ñieàu kieän bò haïn cheá veà naêng löïc saûn xuaát. Hoï luoân gaëp khoù khaên khi phaûi ñöa quyeát ñònh phaûi saûn xuaát nhöõng saûn phaåm gì, saûn xuaát bao nhieâu ñeå coù ñöôïc lôïi nhuaän cao nhaát khi caùc nguoàn löïc cuûa hoï ñang bò giôùi haïn. Ñaây laø moät baøi toaùn phöùc taïp, nhaát laø trong giai ñoaïn hieän nay khi saûn phaåm saûn xuaát trong caùc doanh nghieäp ngaøy caøng ña daïng, khoái löôïng nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh ngaøy caøng gia taêng. Ñeå ra ñöôïc quyeát ñònh ñuùng ñaén veà keát caáu saûn phaåm saûn xuaát caàn phaûi thu thaäp vaø söû duïng thoâng tin chi phí vôùi möùc ñoä chính xaùc cao. Moät coâng trong nhöõng coâng cuï hoã trôï cho quyeát ñònh veà keát caáu saûn phaåm laø moâ hình lyù thuyeát veà caùc nguoàn löïc giôùi haïn (TOC – Theory Of Constraints). Tuy nhieân, döõ lieäu ñaàu vaøo
- 13 - cuûa moâ hình naøy ñoøi hoûi phaûi laáy töø moät heä thoáng chi phí coù möùc ñoä chính xaùc cao. Nhö ñaõ neâu ôû treân, ABC coù theå thoaû maõn yeâu caàu naøy. Chính vì vaäy, ñeà taøi “Xaây döïng moâ hình vaän duïng ABC vaø TOC trong vieäc xaùc ñònh keát caáu saûn phaåm saûn xuaát taïi caùc doanh nghieäp Vieät Nam” ñöôïc taùc giaû thöïc hieän vôùi mong muoán doanh nghieäp coù ñònh höôùng vaän duïng thoâng tin chi phí ñeå ra quyeát ñònh veà keát caáu saûn phaåm saûn xuaát. Ñaây laø moät trong nhöõng coâng vieäc caàn thieát, nhaèm naâng cao lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp noùi rieâng cuõng nhö goùp phaàn laøm taêng söùc baät cuûa neàn kinh teá Vieät Nam noùi chung trong giai ñoaïn môû cöûa. Muïc ñích nghieân cöùu Thöù nhaát, luaän vaên ñöôïc thöïc hieän nhaèm tìm hieåu veà thöïc traïng vaän duïng keá toaùn quaûn trò ôû caùc doanh nghieäp Vieät Nam, ñaùnh giaù veà möùc ñoä vaän duïng heä thoáng chi phí döïa treân möùc ñoä hoaït ñoäng (ABC) vaø lyù thuyeát caùc nguoàn löïc giôùi haïn (TOC) ñeå phuïc vuï cho quyeát ñònh veà keát caáu saûn phaåm saûn xuaát ôû caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Thöù hai, luaän vaên taäp trung tìm hieåu veà nhöõng ñieàu kieän vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC ôû Vieät Nam. Treân cô sôû ñoù, cuøng vôùi keát quaû khaûo saùt thöïc teá ôû caùc doanh nghieäp, taùc giaû seõ coá gaéng so saùnh nhöõng ñieàu kieän caàn thieát ñeå vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC vôùi nhöõng ñieàu kieän hieän taïi cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam ñeå ñeà xuaát phöông höôùng xaây döïng vaø vaän duïng moâ hình trong töông lai. Thöù ba, luaän vaên seõ coá gaéng tìm ra nhöõng ñònh höôùng xaây döïng heä thoáng cô sôû lyù luaän ñeå vaän duïng ABC vaø TOC vaøo caùc doanh nghieäp saûn xuaát ôû Vieät Nam bôûi treân thöïc teá heä thoáng cô sôû lyù luaän veà ABC vaø TOC hieän coøn chöa ñaày ñuû. Ñieàu naøy ñaõ caûn trôû caùc doanh nghieäp trong vieäc tieáp caän, hoïc hoûi vaø vaän duïng nhöõng kieán thöùc veà moät moâ hình tieân tieán cuûa keá toaùn quaûn trò nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp trong boái caûnh Vieät Nam ñang trong quaù trình hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi. Phöông phaùp nghieân cöùu
- 14 - Ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc ñích ñoù, taùc giaû seõ söû duïng phöông phaùp ñieàu tra, thoáng keâ, phaân tích, so saùnh, toång hôïp vaø ñaùnh giaù. Nhöõng phöông phaùp naøy ñöôïc thöïc hieän trong caùc giai ñoaïn sau: Giai ñoaïn thöù nhaát laø taäp hôïp nhöõng taøi lieäu vaø coâng trình nghieân cöùu coù giaù trò cuûa moät soá taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc coù lieân quan ñeán moâ hình ABC vaø TOC. Caùc taøi lieäu vaø coâng trình nghieân cöùu naøy theå hieän nhöõng quan ñieåm rieâng cuûa töøng taùc giaû veà khaùi nieäm, öu ñieåm, nhöôïc ñieåm, moâ hình vaän duïng ABC vaø TOC. Qua phöông phaùp so saùnh vaø ñaùnh giaù nhöõng taøi lieäu ñaõ ñöôïc thu thaäp, luaän vaên seõ coá gaéng toång hôïp vaø neâu baät ñöôïc nhöõng vaán ñeà mang tính lyù luaän cuûa ABC vaø TOC ñeå coù cô sôû caàn thieát cho vieäc ñònh höôùng vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC vaøo caùc doanh nghieäp ôû Vieät Nam trong töông lai. Giai ñoaïn thöù hai, thoâng qua vieäc trình baøy veà cô sôû lyù luaän cuûa moâ hình ABC vaø TOC taùc giaû seõ tieán haønh khaûo saùt thöïc teá moät soá doanh nghieäp Vieät Nam veà ñaëc ñieåm saûn xuaát kinh doanh lieân cuõng nhö nhöõng ñieàu kieän caàn thieát ñeå vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC. Do thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi coù giôùi haïn vaø chi phí cuûa phöông phaùp ñieàu tra töø phoûng vaán tröïc tieáp laø töông ñoái cao, coâng vieäc khaûo saùt thöïc teá seõ ñöôïc thay theá baèng baûng caâu hoûi ñöôïc gôûi ñeán moät soá doanh nghieäp saûn xuaát treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. Töø keát quaû nhöõng baûng caâu hoûi nhaän ñöôïc, taùc giaû seõ thoáng keâ, phaân tích vaø mong muoán coù theå ñaùnh giaù veà khaû naêng vaän duïng moâ hình ôû caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Giai ñoaïn thöù ba, thoâng qua caùc taøi lieäu nghieân cöùu, taùc giaû tìm hieåu veà söï vaän duïng cuûa moâ hình ABC vaø TOC ôû caùc quoác gia phaùt trieån treân theá giôùi. Treân cô sôû ñoù, taùc giaû seõ so saùnh vaø phaân tích veà nhöõng ñieàu kieän vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC vaøo caùc doanh nghieäp saûn xuaát taïi Vieät Nam. Nhöõng ñieàu kieän naøy, cuøng vôùi keát quaû phaân tích ñaùnh giaù nhöõng khaû naêng vaän duïng ôû giai ñoaïn hai, seõ ñöôïc so saùnh vaø toång hôïp ñeå ñeà xuaát nhöõng ñònh höôùng vaän duïng moâ hình treân quan ñieåm thoáng nhaát veà xaây döïng noäi dung vaø toå chöùc vaän duïng cuûa taùc giaû.
- 15 - Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø caùc doanh nghieäp saûn xuaát thuoäc nhieàu loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Tuy nhieân, do kinh phí vaø thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi coù phaàn haïn cheá, neân ñoái töôïng nghieân cöùu chæ giôùi haïn trong caùc doanh nghieäp saûn xuaát taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø caû veà maët lyù luaän laãn thöïc tieãn cuûa vieäc vaän duïng moâ hình ABC vaø TOC ñeå phuïc vuï cho quyeát ñònh veà keát caáu saûn phaåm ôû caùc doanh nghieäp saûn xuaát taïi Vieät Nam. Do moâ hình ABC coù lieân quan ñeán toaøn boä chi phí saûn phaåm bao goàm chi phí saûn xuaát vaø chi phí ngoaøi saûn xuaát, vì vaäy, ñeå thoâng tin veà chi phí saûn phaåm do ABC cung caáp cho moâ hình TOC ñöôïc ñôn giaûn hoaù vaø chính xaùc, ñeà taøi seõ giôùi haïn trong giaû ñònh soá löôïng saûn phaåm saûn xuaát vaø tieâu thuï cuõng nhö giöõa toàn kho ñaàu kyø vaø cuoái kyø khoâng coù söï cheânh leäch ñaùng keå. Boá cuïc ñeà taøi Ñeà taøi thöïc hieän goàm 84 trang noäi dung chính, caùc baûng bieåu vaø phuï luïc, vôùi boá cuïc goàm 3 chöông: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän veà moâ hình ABC vaø TOC Chöông 2: Thöïc teá vaän duïng ABC vaø TOC ôû Vieät Nam vaø caùc nöôùc treân theá giôùi Chöông 3: Xaây döïng moâ hình vaän duïng ABC vaø TOC ñeå xaùc ñònh keát caáu saûn phaåm saûn xuaát ôû caùc doanh nghieäp Vieät Nam CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ MOÂ HÌNH ABC VAØ TOC 1.1. Toång quan veà ABC Trong voøng khoaûng 3 thaäp kyû qua, söï caïnh tranh ngaøy caøng khoác lieät cuûa moâi tröôøng kinh doanh hieän ñaïi ñaõ buoäc caùc doanh nghieäp khoâng ngöøng caûi tieán veà kyõ thuaät
- 16 - cuõng nhö phöông phaùp quaûn lyù, trong ñoù coù vaán ñeà ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng vaø quaûn lyù chi phí. Khi caùc doanh nghieäp ngaøy caøng ñaåy maïnh vieäc töï ñoäng hoaù, söû duïng caùc trang thieát bò hieän ñaïi vaøo quaù trình saûn xuaát kinh doanh, moái quan heä giöõa chi phí giaùn tieáp vaø chi phí nhaân coâng tröïc tieáp coù söï thay ñoåi. Theo ñoù, tyû troïng chi phí nhaân coâng tröïc tieáp treân toång chi phí saûn xuaát ñang daàn daàn suït giaûm, ngöôïc laïi, caùc khoaûn chi phí coá ñònh laïi coù söï gia taêng. Cuõng töø ñoù, vieäc söû duïng soá giôø lao ñoäng tröïc tieáp, coù chi phí chieám tyû troïng nhoû treân toång chi phí saûn xuaát, ñeå laøm tieâu thöùc phaân boå caùc khoaûn chi phí giaùn tieáp trong caùc heä thoáng chi phí truyeàn thoáng nhö tröôùc ñaây döôøng nhö khoâng coøn chính xaùc. Moâ hình ABC ñaõ ñöôïc phaùt trieån maïnh meõ trong thaäp kyû 90 bôûi vì caùc doanh nghieäp cho raèng noù coù theå traùnh ñöôïc nhöõng khieám khuyeát cuûa heä thoáng chi phí truyeàn thoáng treân khía caïnh phaân boå chi phí giaùn tieáp. Do ABC döïa treân nhieàu tieâu thöùc phaân boå coù söï gaén keát tröïc tieáp giöõa hoaït ñoäng saûn xuaát vôùi chi phí saûn xuaát ñeå phaân boå caùc khoaûn chi phí giaùn tieáp vaøo giaù thaønh saûn phaåm, neân caùc nhaø quaûn lyù seõ ñöôïc cung caáp thoâng tin veà giaù thaønh saûn phaåm chính xaùc hôn, ñaëc bieät ôû nhöõng doanh nghieäp coù quy trình saûn xuaát phöùc taïp hoaëc saûn xuaát nhöõng saûn phaåm vôùi saûn löôïng bieán ñoåi lieân tuïc qua caùc kyø. Johnson [43, 34] ñaõ nhaän xeùt “ABC ñöôïc xem laø moät trong nhöõng moâ hình tieân tieán nhaát cuûa keá toaùn quaûn trò ôû theá kyû XX”. 1.1.1. Khaùi nieäm veà ABC Tröôùc khi ñöa ra ñöôïc khaùi nieäm veà ABC, caàn phaûi laøm roõ moät soá thuaät ngöõ sau: Hoaït ñoäng (activity): laø nhöõng vieäc laøm, haønh ñoäng hay nhöõng coâng vieäc cuï theå ñöôïc thöïc hieän [55, 18]. Moät hoaït ñoäng coù theå laø moät haønh ñoäng hoaëc laø taäp hôïp cuûa nhieàu haønh ñoäng coù moái quan heä vôùi nhau. Chuyeån nguyeân vaät lieäu töø kho ñeán phaân xöôûng saûn xuaát laø moät ví duï veà hoaït ñoäng chæ goàm coù moät haønh ñoäng. Chuaån bò saûn xuaát laø
- 17 - moät hoaït ñoäng bao goàm moät vaøi haønh ñoäng. Caùc hoaït ñoäng bao goàm nhöõng haønh ñoäng, gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng mang tính trình töï . Nguoàn löïc (resource): nguoàn löïc laø moät yeáu toá kinh teá caàn thieát ñeå thöïc hieän caùc hoaït ñoäng chaúng haïn nhö thôøi gian lao ñoäng, nguyeân vaät lieäu, maùy moùc thieát bò.... [16, 135]. Tieâu thöùc (tieâu chí) phaân boå chi phí (cost driver): laø nhaân toá coù lieân quan ñeán hoaëc gaây ra söï nhöõng thay ñoåi veà chi phí cuûa moät hoaït ñoäng. Bôûi vì tieâu thöùc phaân boå chi phí lieân quan ñeán nhöõng thay ñoåi veà chi phí, vieäc ño löôøng vaø xaùc ñònh soá löôïng chi phí phaùt sinh tính theo tieâu thöùc phaân boå chi phí seõ laø cô sôû ñeå phaân boå chi phí caùc nguoàn löïc vaøo hoaït ñoäng vaø phaân boå chi phí cuûa moät hay nhieàu hoaït ñoäng nhöõng ñoái töôïng taäp hôïp chi phí. Tieâu thöùc phaân boå chi phí coù theå laø tieâu thöùc phaân boå chi phí caùc nguoàn löïc, cuõng coù theå laø tieâu thöùc phaân boå chi phí caùc hoaït ñoäng [16, 136]. Tieâu thöùc phaân boå chi phí caùc nguoàn löïc (resource consumption cost driver): laø tieâu thöùc duøng ñeå ño löôøng möùc ñoä tieâu toán caùc nguoàn löïc ñeå thöïc hieän moät hoaït ñoäng. Tieâu thöùc naøy ñöôïc söû duïng ñeå phaân boå chi phí moät nguoàn löïc bò tieâu toán lieân quan ñeán moät hay nhieàu hoaït ñoäng [16, 136]. Ví duï veà tieâu thöùc phaân boå caùc nguoàn löïc laø soá löôïng ñôn ñaët haøng, soá leänh baùn haøng, soá laàn thay ñoåi veà thieát keá maãu saûn phaåm, soá giôø maùy chaïy,… Tieâu thöùc phaân boå chi phí caùc hoaït ñoäng (activity consumption cost driver): laø tieâu thöùc ño löôøng soá ñôn vò hoaït ñoäng ñöôïc thöïc hieän ñoái vôùi moät ñoái töôïng taäp hôïp chi phí. Tieâu thöùc naøy ñöôïc söû duïng ñeå phaân boå caùc chi phí cuûa nhöõng hoaït ñoäng vaøo ñoái töôïng taäp hôïp chi phí [16, 136]. Ví duï veà tieâu thöùc phaân boå chi phí caùc hoaït ñoäng laø soá giôø maùy chaïy ñeå saûn xuaát saûn phaåm X, soá loâ saûn phaåm Y ñöôïc saûn xuaát,… Heä thoáng chi phí döïa treân möùc ñoä hoaït ñoäng (ABC) Coù raát nhieàu khaùi nieäm ñaõ ñöôïc ñöa ra veà ABC. Moät toå chöùc quoác teá chuyeân nghieân cöùu veà töï ñoäng hoùa saûn xuaát coù teân CAM-I (Computer Aided Manufacturing- International) cho raèng “ABC laø moät taäp hôïp nhöõng thoâng tin taøi chính vaø phi taøi chính
- 18 - gaén lieàn vôùi nhöõng hoaït ñoäng caàn thieát trong doanh nghieäp ñeå saûn xuaát caùc saûn phaåm”. Ñoù laø moät khaùi nieäm trong ñoù chi phí ñöôïc phaân boå vaøo saûn phaåm caên cöù vaøo möùc ñoä tieâu toán caùc hoaït ñoäng cuûa nhöõng saûn phaåm ñoù. Theo töø ñieån kinh teá MBA Venture Line, ABC ñöôïc ñònh nghóa laø “moät heä thoáng chi phí trong ñoù xaùc ñònh nhieàu hoaït ñoäng caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän trong moät doanh nghieäp vaø söû duïng nhieàu tieâu thöùc phaân boå chi phí (döïa vaøo saûn löôïng hoaëc khoâng döïa vaøo saûn löôïng) ñeå phaân boå chi phí saûn xuaát chung (hoaëc chi phí giaùn tieáp) vaøo caùc saûn phaåm. ABC ghi nhaän moái quan heä nhaân – quaû giöõa nhöõng tieâu thöùc phaân boå chi phí vôùi nhöõng hoaït ñoäng”. ABC ñöôïc xem laø moät boä phaän cuûa heä thoáng keá toaùn quaûn trò taäp trung vaøo ñaùnh giaù, ño löôøng chi phí cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm hay cuûa nhöõng ñoái töôïng taäp hôïp chi phí. Quan ñieåm chuû ñaïo cuûa ABC laø nhöõng ñoái töôïng taäp hôïp chi phí nhö saûn phaåm ñeàu caàn ñeán nhöõng hoaït ñoäng cuï theå, caùc hoaït ñoäng naøy ñeàu tieâu toán caùc nguoàn löïc trong doanh nghieäp. Vì vaäy ABC phaân boå chi phí cuûa caùc nguoàn löïc vaøo nhöõng ñoái töôïng taäp hôïp chi phí thoâng qua caùc hoaït ñoäng gaén lieàn vôùi ñoái töôïng töôïng taäp hôïp chi phí ñoù. Blocher ñaõ moâ taû veà ABC nhö sau: “Ñeå saûn xuaát saûn phaåm, caàn thieát phaûi thöïc hieän moät soá caùc hoaït ñoäng. Nhöõng hoaït ñoäng naøy laøm tieâu toán caùc nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp, chính vì vaäy laøm phaùt sinh chi phí. Qua vieäc xaùc ñònh möùc ñoä tieâu toán caùc nguoàn löïc cuûa moät hoaït ñoäng vaø soá ñôn vò hoaït ñoäng caàn thieát ñeå saûn xuaát moät saûn phaåm, doanh nghieäp coù theå theo doõi chi phí cho saûn phaåm moät caùch tröïc tieáp hôn” [16, 136]. Nhö vaäy, coù theå ñöa ra khaùi nieäm veà ABC: “ABC laø moät heä thoáng taäp hôïp chi phí caùc nguoàn löïc vaøo caùc hoaït ñoäng vaø phaân boå chi phí töø caùc hoaït ñoäng vaøo nhöõng ñoái töôïng taäp hôïp chi phí theo möùc ñoä söû duïng hoaït ñoäng cuûa ñoái töôïng taäp hôïp chi phí ñoù”
- 19 - 1.1.2. Moâ hình ABC Khi noùi veà moâ hình cuûa ABC, Cooper vaø caùc ñoàng söï [21, 187] cuõng cho raèng heä thoáng ABC bao goàm nhöõng giai ñoaïn sau: xaùc ñònh caùc hoaït ñoäng, phaân boå chi phí caùc nguoàn löïc vaøo caùc hoaït ñoäng döïa treân phöông phaùp phaân boå tröïc tieáp hay phaân boå theo giaù trò öôùc tính, xaùc ñònh caùc ñaàu ra (saûn phaåm), vaø gaén keát keát chi phí cuûa caùc hoaït ñoäng vôùi ñaàu ra cuûa quaù trình saûn xuaát. Beân caïnh ñoù, theo Metin Rehanoglu [37, 4], thì vieäc phaân boå chi phí trong ABC coù theå ñöôïc phaân thaønh hai giai ñoaïn theo sô ñoà. Sô ñoà 1: Hai giai ñoaïn phaân boå chi phí trong moâ hình ABC theo Metin Rehanoglu Chi phí saûn xuaát chung ñöôïc phaân boå vaøo caùc trung taâm hoaït ñoäng Vaän haønh Kieåm Boác dôõ Vaän haønh Laäp keá hoaïch Ñaët maùy moùc ñònh NVL maùy moùc saûn xuaát NVL Phaân boå chi phí töø caùc trung taâm hoaït ñoäng vaøo saûn phaåm döïa treân nhöõng tieâu thöùc phaân boå thích hôïp Saûn phaåm tieâu toán caùc hoaït ñoäng Giai ñoaïn thöù nhaát laø xaùc ñònh ñöôïc caùc trung taâm hoaït ñoäng (activity center) quan troïng vaø phaân boå chi phí saûn xuaát chung vaøo töøng hoaït ñoäng ñoù caên cöù vaøo möùc ñoä söû duïng caùc nguoàn löïc cuûa hoaït ñoäng. Nhöõng khoaûn chi phí saûn xuaát chung phaân boå vaøo töøng hoaït ñoäng taïo thaønh moät toå hôïp chi phí (cost pool). Giai ñoaïn thöù hai laø xaùc ñònh tieâu thöùc phaân boå chi phí thích hôïp nhaát öùng vôùi töøng trung taâm hoaït ñoäng, sau ñoù