Luận văn Thạc sĩ Luật kinh tế: Pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất qua thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

81
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất qua thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương" làm rõ những vấn đề lý luận và quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại TAND cũng như thực tiễn hoạt động giải quyết tranh chấp về QSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện PL và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại TAND tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật kinh tế: Pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất qua thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN VĂN PHONG PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤPQUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT QUA THỰC TIỄNTẠITOÀ ÁN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Luật kinh tế Mã số: 8 38 01 07 Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN VĂN PHONG PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤPQUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT QUA THỰC TIỄNTẠI TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Luật kinh tế Mã số: 8 38 01 07 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:TS. BÙI HỮU TOÀN Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2023
i LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan luận văn tốt nghiệp: Với nhận thức về thực trạng tranh chấp nói trên, tôi đã lựa chọn đề tài “Pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất qua thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn Thạc sĩ của mình. là công trình nghiên cứu của bản thân. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Nếu sai em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Em đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của trường Đại học Ngân hàng TP.HCM. Em xin chân thành cảm ơn! TP.Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2023 Tác giả Nguyễn Văn Phong
ii LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh, em xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến TS.Bùi Hữu Toàn, giáo viên hướng dẫn luận văn, Thầy đã hết lòng giúp đỡ và tạo điều kiện tốt nhất để em hoàn thành luận văn của mình. Em xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô trong khoa Sau đại học trường Đại học Ngân hàng Tp. Hồ Chí Minh, các Giảng viên đã truyền đạt kiến thức trong thời gian qua và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho em trong quá trình học tập, nghiên cứu, đến khi thực hiện hoàn chỉnh đề tài luận văn. Cuối cùng em xin cảm ơn tất cả những người đã hỗ trợ em để hoàn thành luận văn! .
iii Tóm tắt tiếng Việt: 1. Tiêu đề: Pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất qua thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương. 2. Tóm tắt: Lý do chọn đề tài nghiên cứu: thực tế hiện nay cho thấy việc giải quyết TCĐĐ diễn biến rất phức tạp và tồn tại một số hạn chế trong quá trình GQTCQSDĐTAND tỉnh Bình Dương. Do đó, tác giả quyết định chọn đề tài “Pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất qua thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương“ làm đề tài nghiên cứu của mình. Mục tiêu nghiên cứu: tác giả đánh giá thực tiễn áp dụng pháp về GQTCQSDĐ tạiTAND tỉnh Bình Dương,qua đó đề xuấ tmột số giải pháp nhằm hoàn thiện PL. Phương pháp nghiên cứu: luận văn sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp hệ thống, phương pháp phân tích và tổng hợp, phương PL học so sánh, đối chiếu, phương pháp thống kê, phương pháp khảo sát… Kết quả nghiên cứu: nội dung nghiên cứu của luận văn đã góp phần giải quyết những khó khăn, vướng mắc và nâng cao hiệu quả áp dụng PLvề GQTCQSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương. Kết luận và hàm ý: tác giả đề ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện PL về GQTCQSDĐ tại Toà án nhân dân và một số giải pháp nâng cao hiệu quả GQTCQSDĐ của Toà án nhân dân tỉnh Bình Dươngtrong thời gian tới. 3. Từ khóa: GQTCQSDĐ.
iv Abstract 1. Title: Law on settlement of land use rights disputes through practice at the People's Court of Binh Duong province. 2. Abstract Reason for writing: Current reality shows that the settlement of land disputes is very complicated and there are some limitations in the process of settling land use rights disputes with the People's Court of Binh Duong province. Therefore, the author decided to choose the topic Law on settlement of land use rights disputes through practice at the People's Court of Binh Duong province as his research topic. Problem:The author evaluates the practical application of the law on settling land use rights disputes at the People's Court of Binh Duong province, thereby proposing some solutions to improve the law. Methods: The thesis uses many specific research methods such as: systematic method, analytical and synthesis method, comparative and contrasting jurisprudence method, statistical method, survey method... Results:The research content of the thesis has contributed to solving difficulties and problems and improving the effectiveness of the application of the law on settlement of land use rights disputes at the People's Court of Binh Duong province. Conclusion: The author proposes a number of recommendations to improve the law on settlement of land use rights disputes at the People's Courts and some solutions to improve the efficiency of resolving disputes over land use rights of the People's Court of Binh Duong province in the future. 3. Keywords: settle disputes over land use rights.
v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT Từ viết tắt Cụm từ tiếng Việt BLDS Bộ luật Dân sự BLTTDS Bộ luật Tố tụng dân sự LĐĐ Luật Đất đai GQTCQSDĐ Giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất PL Pháp luật QSDĐ Quyền sử dụng đất TCĐĐ Tranh chấp đất đai TA Tòa án TAND Tòa án nhân dân
vi MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii 1. Tóm tắt tiếng Việt: ................................................................................................... iii 2. Abstract .....................................................................................................................iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT ...............................................................v LỜI NÓI ĐẦU ................................................................................................................1 1. Giới thiệu ....................................................................................................................1 1.1. Đặt vấn đề .................................................................................................................1 1.2. Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1 2. Mục tiêu của đề tài ....................................................................................................3 2.1. Mục tiêu tổng quát ....................................................................................................3 2.2 Mục tiêu cụ thể ..........................................................................................................3 3. Câu hỏi nghiên cứu ....................................................................................................4 3.1. Về khía cạnh lý luận .................................................................................................4 3.2. Về khía cạnh luật thực định ......................................................................................5 3.3. Về khía cạnh thực tiễn ..............................................................................................5 3.4. Về kiến nghị, đề xuất ................................................................................................6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................6 4.1. Đối tượng nghiên cứu ...............................................................................................6 4.2. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................6 5. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................................7 5.1. Phương pháp luận ....................................................................................................7 5.2. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................7 6. Nội dung nghiên cứu..................................................................................................8
vii 7. Đóng góp của đề tài ...................................................................................................8 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu ...........................................................................9 9.Kết cấu của luận văn ................................................................................................12 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN ...................................................................13 1.1. Khái niệm và đặc điểm của quyền sử dụng đất ................................................13 1.2. Khái niệm và đặc điểm của tranh chấp về quyền sử dụng đất ........................18 1.2.1. Khái niệm tranh chấp về quyền sử dụng đất .......................................................18 1.2.2. Đặc điểm tranh chấp về quyền sử dụng đất ........................................................20 1.3. Khái niệm và đặc điểm của giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân ..........................................................................................................22 1.3.1. Khái niệm giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân .........22 1.3.2. Đặc trưng của giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân ..25 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................................30 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN .................31 2.1. Quy định pháp luật tố tụng trong giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất tại Toà án ......................................................................................................................31 2.1.1. Quy định về nguyên tắc giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất .....................31 2.1.2. Quy định về thẩm quyền của Tòa án trong giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất ..................................................................................................................................35 2.1.3. Quy định về thủ tục tố tụng trong giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất tại Toà án ............................................................................................................................40 2.2. Quy định pháp luật nội dung trong giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất tại Toà án ...............................................................................................................58 2.2.1. Tranh chấp về việc xác định chủ thể có quyền sử dụng đất ................................58 2.2.2. Tranh chấp hợp đồng về quyền sử dụng đất .......................................................59 2.2.3. Tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất ...........................................................60 2.2.4 Tranh chấp về quyền sử dụng đất trong quan hệ ly hôn giữa vợ và chồng .........61
viii KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................63 CHƯƠNG 3: THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP VỀ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNGVÀ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ..........................................64 3.1 Thực tiễn áp dụng pháp luật về giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương .......................................................................64 3.1.1 . Áp dụng quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất của Tòa án nhân dân .....................................................................................................64 3.1.2. Áp dụng quy định về giải quyết tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất .........................................................................................................................68 3.1.3. Áp dụng quy định về giải quyết tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất .............74 3.1.4. Áp dụng quy định về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất khi vợ chồng ly hôn .................................................................................................................................77 3.2 Kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất ........................................................................................................................79 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................i PHỤ LỤC .......................................................................................................................v DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ ............................xv
1 LỜI NÓI ĐẦU 1. Giới thiệu 1.1. Đặt vấn đề Tranh chấp QSDĐ là một hiện tượng xã hội xảy ra ở bất kỳ một hình thái kinh tế xã hội nào. Tranh chấp QSDĐ sẽ để lại những hậu quả xấu về mặt chính trị, kinh tế xã hội, nếu không được giải quyết kịp thời, nhanh chóng và dứtđiểm. Với nhận thức sâu sắc rằng, tranh chấp QSDĐ sẽ gây nên một số tác động tiêu cực đến sự ổn định chính trị - xã hội, thì việc nghiên cứu thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về giải quyết tranh chấp QSDĐlà cơ sở lý luận &thực tiễn để đề xuất ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luậtcó ý nghĩa rất quan trọng nhằm bảo vệ tính ổn định của thị trường về QSDĐ Thông qua đề tài này, tác giả mong muốn đóng góp một số ý kiến của mình vào quá trình hoàn thiện và nâng cao hiệu quả áp dụng PL về GQTCQSDĐcủaTAND từ thực tiễn tại TAND tỉnh Bình Dương. 1.2. Tính cấp thiết của đề tài Đất đai có vai trò hết sức quan trọng đối với mỗi quốc gia, là tư liệu sản xuất chính, là thành phần thiết yếu của môi trường sống, là địa bàn phân bố dân cư và là bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ quốc gia.Trong điều kiện nước ta đang tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì QSDĐ được khẳng định là một loại hàng hóa đặc biệt, là nguồn nội lực và nguồn vốn to lớn, rất quý giá của đất nước, có ý nghĩa kinh tế, chính trị sâu sắc. Xuất phát từ vai trò to lớn của đất đai trong đời sống kinh tế - chính trị - xã hội, luật pháp Việt Nam quy định đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nghị quyết số 18- NQ/TW, ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao tiếp tục nhấn mạnh: Tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về đất đai phải được hoàn thiện đồng bộ và phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Có chính sách phù hợp với từng đối tượng, loại hình sử dụng
2 đất để khơi dậy tiềm năng, phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai; kiên quyết khắc phục tình trạng tham nhũng, tiêu cực, khiếu kiện về đất đai, đầu cơ và sử dụng đất đai lãng phí Trong tiến trình phát triển, với tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng, cùng với sự gia tăng của dân số, nhu cầu sử dụng đất cũng ngày càng cao, đất là tài sản có giá trị vô cùng lớn, dẫn đến những tranh chấp về QSDĐ là không thể tránh khỏi. Thời gian gần đây tình hình TCĐĐ ngày càng gia tăng về số lượng và phức tạp về tính chất. Các dạng tranh chấp chủ yếu là: tranh chấp chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, thế chấp QSDĐ, tranh chấp do lấn chiếm đất, tranh chấp đất trong các vụ án ly hôn...Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các tranh chấp trên có thể kể đến là: Sơ hở trong việc quản lý đất đai, việc giao đất và cấp giấy chứng nhận QSDĐ tiến hành chậm, không ngăn chặn và xử lý kịp thời các vụ lấn chiếm đất đai, và nguyên nhân lớn không thể không kể đến đó chính là hiện nay đất chính là một trong những tài sản có giá trị lớn nhất, thậm chí ở nhiều nơi giá đất tăng đột biến1. Chính quyền tỉnh Bình Dương đã rất cố gắng trong việc giải quyết cácloại TCĐĐ nói trên nhằm ổn định tình hình chính trị và xã hội.Hiện nay hệ thống các văn bản PL về đất đai được sữa đổi, bổ sung và có phần hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, các quy định về thẩm quyền giải quyếtTCĐĐ mới chỉ dừng lại ở mức độ chung chung. Hơn nữa việc giải thích, hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền chưa đầy đủ và kịp thời nên trên thực tế khi giải quyết tranh chấp dẫn đến sự đùng đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan có thẩm quyền. Vì vậy, tình hình giải quyết TCĐĐ trong những năm qua vừa chậm trễ vừa không thống nhất. Có nhiều vụ việc phải xử đi xử lại nhiều lần, kéo dài trong nhiều năm, phát sinh khiếu kiện kéo dài. Có những vụ phải khởi tố lên cơ quan hành chính cấp trên, cũng có nhưng vụ chưa kịp giải quyết xong thì đã dẫn đến những hậu quả đáng tiếc... Điều này phần nào đã làm giảm lòng tin của người dân đối với đường lối, chính sách pháp, luật của Nhà nước. Mặt khác, thực tế hiện nay cho thấy việc giải quyết TCĐĐ diễn biến rất phức tạp. Số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo, khởi kiện tại TAND tỉnh Bình Dương đến lĩnh vực đất đai luôn chiếm tỷ lệ cao và có xu hướng ngày càng tăng. Bên cạnh đó, việc giải quyết các tranh chấp về đất đai của 1 Ngô Hoài Thương, Chu Thị Thu Hiền (2023), “Một số sai phạm trong quản lý nhà nước về đất đai thông qua thực tiễn xét xử, nguyên nhân và giải pháp”, Tạp chí TAND điện tử
3 Toà án hiện nay vẫn chưa thực sự nhận được sự đồng tình của người dân, dẫn đến nhiều vụ việc phải giải quyết kéo dài, qua nhiều cấp khác nhau; nhiều bản án, quyết định của TA đã tuyên và đã có hiệu lực PL nhưng vẫn chưa được thi hành. Với những lý do trên, tôi đã lựa chọn vấn đề “Pháp luật về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất qua thực tiễn tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn Thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu của đề tài 2.1. Mục tiêu tổng quát Luận văn làm rõ những vấn đề lý luận và quy định PL về GQTCQSDĐ tại TAND cũng như thực tiễn hoạt động giải quyết tranh chấp về QSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện PL và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động GQTCQSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương. 2.2 Mục tiêu cụ thể Để đạt được mục tiêu chung đã nêu trên, các mục tiêu cụ thể của luận văn được xác định cụ thể như sau: - Nghiên cứu làm sáng rõ những vấn đề lý luận về tranh chấp QSDĐ và GQTCQSDĐ. Luận văn sẽ hướng tới việc làm sáng tỏ những vấn đề mang tính lý luận về tranh chấp QSDĐ và GQTCQSDĐ thông qua hoạt động xét xử tại TAND; Nghiên cứu các yếu tố chi phối việc GQTCQSDĐ tại TAND; Các căn cứ để đánh giá hiệu quả và các yếu tố quyết định hiệu quả của việc GQTCQSDĐ tại TAND. - Thực trạng GQTCQSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương từ năm 2018 đến năm 2020. Từ đó chỉ ra những mặt đã đạt được, những mặt còn hạn chế, tồn tại, nguyên nhân. - Làm rõ những quy định trong LĐĐ năm 2013, BLTTDS năm 2015 và các vản bản pháp luật liên quan đến hoạt động GQTCQSDĐ; - Đề xuất được các giải pháp hoàn thiện PL và nâng cao chất lượng GQTCQSDĐ tại TAND.
4 3. Câu hỏi nghiên cứu 3.1. Về khía cạnh lý luận - Câu hỏi nghiên cứu: Tranh chấp QSDĐ là gì? Giả thiết nghiên cứu: Hiện nay chỉ có khái niệm về tranh chấp chấp đất đai mà chưa có khái niệm tranh chấp QSDĐ. Theo khoản 24 Điều 3 LĐĐ 2013 thì TCĐĐ là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai. Đây là khái niệm có nội hàm rộng và chưa rõ ràng. Kết quả nghiên cứu: Làm rõ về mặt học thuật cũng như về mặt pháp lý của khái niệm tranh chấp QSDĐ. - Câu hỏi nghiên cứu: nguyên nhân dẫn đến tranh chấp QSDĐ? Giả thiết nghiên cứu: Tranh chấp QSDĐ ngày càng gay gắt và phức tạp đều do tác động của nhiều nguyên nhân khác nhau. Nó biểu hiện cụ thể của những mâu thuẫn bất đồng về lợi ích kinh tế giữa các chủ thể sử dụng đất với nhau nhưng lại chưa được làm rõ. Kết quả nghiên cứu: Tìm ra được những nguyên nhân dẫn đến tranh chấp QSDĐ, để làm cơ sở lý luận nhằm đưa ra những biện pháp giải quyết tranh chấp một cách thỏa đáng, góp phần ngăn ngừa và hạn chế tới mức thấp nhất những tranh chấp QSDĐ có thể xảy ra. -Câu hỏi nghiên cứu: GQTCQSDĐ là gì? Tại sao phải GQTCQSDĐ? Có bao nhiêu hình thức GQTCQSDĐ? Giả thiết nghiên cứu: GQTCQSDĐ là hoạt động của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền nhằm giải quyết những bất đồng, mâu thuẫn của hai hay nhiều bên trong quan hệ đất đai trên cơ sở PL để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tranh chấp. Khái niệm, sự cần thiết của việc giải quyết tranh chấp và những hình thức GQTCQSDĐ cần được làm rõ. Kết quả nghiên cứu: Làm sáng tỏ khái niệm GQTCQSDĐ. Làm rõ tính cần thiết của việc GQTCQSDĐ nói chung và các hình thức vận dụng để giải quyết tranh chấp. -Câu hỏi nghiên cứu: Như thế nào là GQTCQSDĐ tại Toà án? Giả thiết nghiên cứu: GQTCQSDĐ tại TAND có những điểm khác biệt với các hình thức giải quyết tranh chấp còn lại cần được làm rõ.
5 Kết quả nghiên cứu: Làm sáng tỏ khái niệm GQTCQSDĐ tại TAND và những đặc điểm của hình thức này. -Câu hỏi nghiên cứu: Việc GQTCQSDĐ tại TAND bị chi phối bởi những yếu tố nào? Giả thiết nghiên cứu: cũng như những loại tranh chấp khác thì việc GQTCQSDĐ tại TAND sẽ bị chi phối bởi những yếu tố nhất định cần được làm rõ. Kết quả nghiên cứu: Nêu ra được những yếu tố chi phối việc GQTCQSDĐ tại TAND, để từ đó có cơ sở đề xuất các giải pháp điều chỉnh thích hợp nhằm góp phần giải quyết ngày càng tốt hơn các tranh chấp QSDĐ phát sinh trong xã hội. 3.2. Về khía cạnh luật thực định - Câu hỏi nghiên cứu: PL về GQTCQSDĐ tại TAND có đặc điểm gì? Giả thiết nghiên cứu: Khái niệm và đặc điểm của PL về GQTCQSDĐ còn nhiều ý kiến khác nhau và chưa được làm rõ. Kết quả nghiên cứu: Thông qua việc so sánh, đối chiếu các quy định của PL về GQTCQSDĐ qua các thời kỳ, đưa ra được khái niệm và đặc điểm của PLGQTCQSDĐ qua các thời kỳ. - Câu hỏi nghiên cứu: PL về GQTCQSDĐ tại TAND quy định những nội dung cơ bản nào? Có những hạn chế, bất cập nào không? Giả thiết nghiên cứu: Nội dung các quy định PL về GQTCQSDĐ chưa được làm rõ. Kết quả nghiên cứu: Làm rõ được nội dung các quy định PL về GQTCQSDĐ, đánh giá được những hạn chế, bất cập làm cơ sở để đề xuất kiến nghị hoàn thiện PL. 3.3. Về khía cạnh thực tiễn - Câu hỏi nghiên cứu: Thực tiễn hoạt động quyết tranh chấp QSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương những năm gần đây như thế nào? Có gặp vướng mắc gì? Giả thiết nghiên cứu: thực tiễn hoạt động quyết tranh chấp QSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương còn có những khó khăn, vướng mắc. Kết quả nghiên cứu: Thông qua việc giải quyết một số vụ án tranh chấp QSDĐ tài TAND tình Bình Dương để so sánh, phân tích, nhận xét và từ đó nêu ra được những
6 bất cập, vướng mắc khi áp dụng PL về GQTCQSDĐ tại TAND tình Bình Dương nói riêng. 3.4. Về kiến nghị, đề xuất -Câu hỏi nghiên cứu: Với những bất cập, vướng mắc đã nghiên cứu được thì cần phải có những giải pháp gì để hoàn thiện PL? Làm thế nào để nâng cao hiệu quả GQTCQSDĐ tại TAND Tỉnh Bình Dương? Giả thiết nghiên cứu: Các giải pháp hoàn thiện PL và nâng cao hiệu quả GQTCQSDĐ tại TAND Tỉnh Bình Dương còn chưa đầy đủ Kết quả nghiên cứu: đềxuất được các giảipháp hoàn thiện PL và nâng cao hiệu quả GQTCQSDĐ tại TAND Tỉnh Bình Dương. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và quy định PL về GQTCQSDĐ tại TAND cũng như thực tiễn hoạt động giải quyết tranh chấp về QSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện PL và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động GQTCQSDĐ tại TAND tỉnh Bình Dương. 4.2. Phạm vi nghiên cứu 4.2.1. Phạm vi về nội dung Luận văn tập trung nghiên cứu và đánh giá các văn bản PL sau đây:LĐĐ năm 2013 BLTTDS năm 2015, và văn bản hướng dẫn thi hành về GQTCQSDĐ tại Toà án. 4.2.2. Giới hạn về không gian và thời gian Luận văn nghiên cứu và phân tích các số liệu và thực tiễn tại TAND Tỉnh Bình Dương. Số liệu thống kê trong luận văn từ giai đoạn 2018 đến năm 2020.
7 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước,pháp luật, kinh tế, xã hội; chủ trương, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về về vấn đề liên quan đến GQTCQSDĐ. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp hệ thống, phương pháp phân tích và tổng hợp, phương PL học so sánh, đối chiếu, phương pháp thống kê, phương pháp khảo sát…Để hoàn thành mục đích nghiên cứu thì có sự kết hợp giữa các phương pháp trong từng phần của luận văn, phương pháp phân tích và tổng hợp là phương pháp được sử dụng nhiều nhất trong luận văn. Đối với mỗi mục, mỗi chương cụ thể trong luận văn, sẽ được sử dụng phương pháp nghiên cứu chủ đạo khác nhau. Cụ thể: - Phương pháp logic được sử dụng chủ yếu ở chương 1. Trên cơ sở tham khảo những công trình nghiên cứu khoa học trước đó, đề tài hệ thống hóa các lý luận dựa trên các quy định của PL, giáo trình, sách chuyên khảo và bài viết được đăng trên một số báo và tạp chí chuyên ngành. Từ đó, người viết làm rõ các khái niệm, cơ sở lý luận và mở rộng hơn các vấn đề liên quan đến PL về vấn đề liên quan đến GQTCQSDĐ. - Phương pháp phân tích được tác giả sử dụng trong toàn bộ 02 chương của luận văn. Tại chương 1 tác giả sử dụng phương pháp này để phân tích những khái niệm, đặc trưng pháp lý liên quan đến GQTCQSDĐvà phân tích những quy định của PL hiện hành về vấn đề liên quan đến GQTCQSDĐ ở chương 2. - Phương pháp so sánh được tác giả sử dụng để so sánh quy định của PL Việt Nam hiện hành về vấn đề liên quan đến GQTCQSDĐ trong các văn bản PL Việt Nam hiện hành. Phương pháp này còn được sử dụng để so sánh quy định của PL Việt Nam và PL một số nước về vấn đề liên quan đến GQTCQSDĐ. - Phương pháp tổng hợp được sử dụng trong toàn bộ luận văn, trên cơ sở các tài liệu đã phân tích, so sánh, tác giả sử dụng phương pháp này để tổng hợp, khái quát lại những vấn đề đã nêu ra, làm cơ sở đề xuất những kiến nghị hoàn thiện PLvề vấn đề liên quan đến GQTCQSDĐ.
8 6. Nội dung nghiên cứu Ở phần nội dung, luận văn cấu trúc gồm 3 chương, cụ thể như sau: Chương 1 Lý luận chung về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân Trong chương này, tác giả đi sâu phân tích các vấn đề lý luận về GQTCQSDĐ tại TAND và phân tích các đặc trưng của việc GQTCQSDĐ tại TAND dưới các góc độ: đặc trưng về thẩm quyền, đặc trưng về việc áp dụng PL, đặc trưng về việc thu thập tài liệu chứng cứ và đặc trưng trong thủ tục giải quyết. Chương 2 Quy định củapháp luật Việt Nam về giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân Trong Chương 2, tác giả đã đi vào phân tích các quy định của PL Việt Nam liên quan đến việc GQTCQSDĐ. Theo đó, tác giả đi sâu phân tích các quy định của PL Việt Nam về GQTCQSDĐ tại Toà án nhân dân. Chương 3 Thực tiễn giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất tại Tòa án nhân dân tỉnh Bình Dương và kiến nghị Trong Chương 3, tác giả đã đi sâu phân tích thực tiễn GQTCQSDĐ tại Toà án nhân dân tỉnh Bình Dương. Qua đó, tác giả đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế của quá trình GQTCQSDĐ tại Toà án nhân dân tỉnh Bình Dương. Từ đó, tác giả đề ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện PL về GQTCQSDĐ tại Toà án nhân dân và một số giải pháp nâng cao hiệu quả GQTCQSDĐ của Toà án nhân dân tỉnh Bình Dương thời gian tới. 7. Đóng góp của đề tài Thứ nhất, Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về giải quyết tranh chấp về QSDĐ tại TAND và pháp luật điều chỉnh giải quyết tranh chấp về QSDĐ tại TAND Thứ hai, Luận văn đã chỉ rõ những hạn chế, vướng mắc, những rào cản đã và đang hiện hữu trong đời sống thực tế khi các chủ thể tham gia giải quyết tranh chấp về QSDĐ tại TANDN gặp phải Thứ ba, Luận văn đã đề xuất giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp về QSDĐ tại TAND từ đó đảm bảo các giao dịch về QSDĐ được vận
9 hành thuận lợi, ít tốn kém, giảm thiểu rủi ro, minh bạch, khách quan, chính quy và công khai hóa Thứ tư, Luận văn có thể được sử dụng là tài liệu tham khảo cho cơ quan quản lý nhà nước về đất đai; và tài liệu học tập cho sinh viên, học viên chuyên ngành luật, quản lý đất đai tại các cơ sở đào tạo 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu Đấtđai là lĩnh vựccó rấtnhiều nội dung cần nghiên cứu bởi nó khá hay và khá phức tạp. Đến nay đã có rất nhiều công trình, bài viết nghiên cứu về giải quyết TCĐĐ nói chung trong đó có liên quan đến QSDĐ nói riêng bao hàm cả tranh chấp QSDĐ nông nghiệp nói riêng như: Thứ nhất, Nhóm các luận văn/luận án - Nguyễn Thị Hải Thanh (2016), Giải quyết TCĐĐ bằng Toà án, từ thực tiễn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội. Trong luận văn tác giả phân tích PL về giải quyết TCĐĐ bằng Toà án. Bên cạnh đó, tác giả phân tích thực tiễn giải quyết tranh chấp bằng đất đai tại quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao hoạt động giải quyết bằng Toà án tại quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng. - Hoàng Thị Ngọc Bích (2018), Giải quyết tranh chấp về đất đai qua tại Toà án nhân dân trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. Trong Luận văn, tác giả trình bày những vấn đề lý luận và pháp lý về giải quyết tranh chấp về đất đai tại Toà án nhân dân. Qua đó, tác giả nêu các yếu tố ảnh hưởng đến giải quyết tranh chấp về đất đai tại Toà án nhân dân. Đồng thời, tác giả phân tích thực trạng PL về giải quyết TCĐĐ tại Toà án nhân dân trên địa bàn tỉnh Bắc Giang. Trên cơ sở phân tích thực trạng PL, tác giả đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện PL về giải quyết TCĐĐ và nâng cao hiệu quả giải quyết TCĐĐ qua Toà án nhân dân trên địa bàn tỉnh Bắc Giang. Tuy nhiên, bài viết chỉ đi sâu phân tích giải quyết tranh chấp về đất đai qua tại Toà án nhân dân trên địa bàn tỉnh Bắc Giang. Do đó, tác giả sẽ kế thừa kết quả nghiên cứu trong bài viết này và tiếp tục phát triển, mở rộng để nghiên cứu một cách chuyên sâu, toàn diện về giải quyết tranh chấp về QSDĐ qua thực tiễn Toà án nhân dân tỉnh Bình Dương.
10 - Trần Đức Thịnh (2017), PL về giải quyết TCĐĐ từ thực tiễn Toà án nhân dân thành phố Hoà Bình, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Viện Đại học Mở Hà Nội, Hà Nội. Trên cơ sở phân tích thực trạng PL về giải quyết TCĐĐ từ thực tiễn xét xử tại TAND thành phố Hoà Bình, tỉnh Hoà Bình. Tác giả đưa ra các giải pháp hoàn thiện PL về giải quyết TCĐĐ và nâng cao hiệu quả thi hành như: tiếp tục ban hành các văn bản PL hướng dẫn thi hành LĐĐ năm 2013; tổ chức bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ về giải quyết TCĐĐ; xây dựng nội dung bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ về giải quyết TCĐĐ; về phương diện hướng dẫn thi hành PL giải quyết TCĐĐ; giải quyết tranh chấp về hợp đồng tặng cho QSDĐ. Tuy nhiên, Luận văn nghiên cứu PL về giải quyết TCĐĐ từ thực tiễn Toà án nhân dân thành phố Hoà Bình. Kế thừa kết quả nghiên cứu, tác giả nghiên cứu chuyên sâu về các quy định PLvề giải quyết TCĐĐ thực tiễn áp dụng PLvề giải quyết TCĐĐ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Dương Thị Sen (2012), PL về giải quyết TCĐĐ thông qua Toà án nhân dân, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội. Trong luận văn tác giả phân tích nội dung quy định về giải quyết TCĐĐ thông qua Toà án. Đồng thời, tác giả đi sâu phân tích thực tiễn thi hành PL về giải quyết TCĐĐ bằng Toà án. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số kiến nghị nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp về QSDĐ tại Toà án về phương diện lập pháp, phương diện bồi dưỡng nghiệp vụ và phương diện hướng dẫn thi hành PL. Tuy nhiên, bài viết nghiên cứu LĐĐ năm 2003, BLTTDS năm 2005 đã hết hiệu lực, song tác giả sẽ kế thừa các kết quả nghiên cứu trong Luận văn để tiếp tục nghiên cứu cho đề tài của mình. Tuy nhiên, trong luận văn tác giả chỉ phân tích những quy định và thực trạng PLgiải quyết TCĐĐ thông qua Toà án nhân dân trong phạm vi cả nước và nghiên cứu chỉ mang tính khái quát, chưa đi sâu phân tích giải quyết tranh chấp tại một địa phương nhất định. Thứ hai, Nhóm các bài báo khoa học - Minh Tuấn (2020), Vướng mắc, bất cập, kiến nghị hoàn thiện PL về thẩm quyền giải quyết TCĐĐ theo thủ tục tố tụng dân sự, Tạp chí Toà án nhân dân, số 11. Trong bài viết tác giả làm rõ quy định PL về thẩm quyền giải quyết TCĐĐ theo thủ tục tố tụng dân sự, qua đó tác giả tập trung phân tích nội dung giải quyết TCĐĐtheo trình tự tố tụng dân sự là việc giải quyết TCĐĐ tại TA được thực hiện theo quy định chung của BLTTDS năm 2015. Trên cơ sở đó, tác giả trình bày một số vướng