ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGÔ QUANG HÙNG NÂNG CAO HỨNG THÚ VỚI GIỜ HỌC GIÁO DỤC THỂ CHẤT CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN – 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGÔ QUANG HÙNG NÂNG CAO HỨNG THÚ VỚI GIỜ HỌC GIÁO DỤC THỂ CHẤT CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT – ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN Ngành: LL&PPDH BM Giáo dục thể chất Mã ngành: 8.14.01.11 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS Đỗ Ngọc Cương
THÁI NGUYÊN – 2020
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả bày
tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy cô giáo, Phòng Đào tạo Trường Đại học Sư
Phạm - Đại học Thái Nguyên và các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy các
chuyên đề của toàn khóa học đã tạo điều kiện, đóng góp ý kiến cho tác giả
trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn thạc sĩ. Đặc biệt tác giả bày
tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS Đỗ Ngọc Cương. Người đã trực tiếp hướng dẫn,
tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tác giả tiến hành các hoạt động nghiên cứu khoa học
để hoàn thành luận văn này. Ngoài ra tác giả đã nhận được sự động viên,
khuyến khích và tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình của các cấp lãnh đạo, của các
thầy giáo, cô giáo, anh chị em, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.
Trong luận văn, chắc hẳn không thể tránh khỏi những hạn chế và thiếu
sót. Tác giả mong muốn sẽ nhận được nhiều đóng góp quý báu đến từ các quý
thầy cô, ban cố vấn và bạn đọc để đề tài được hoàn thiện hơn nữa và có ý nghĩa
thiết thực áp dụng trong thực tiễn cuộc sống.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày….tháng 8 năm 2020
Tác giả
I
Ngô Quang Hùng
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu, kết quả trong đề tài là trung
thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công
trình nào.
Tác giả đề tài
II
Ngô Quang Hùng
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
III
Cán bộ quản lý Câu lạc bộ Giáo dục thể chất Giáo dục Nhà xuất bản Thể dục thể thao Thể thao nâng cao Tổ chức dạy học CBQL CLB GDTC GD NXB TDTT TTNC TCDH
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................................I LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................................... II DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................................................III MỤC LỤC ...............................................................................................................................IV DANH MỤC CÁC BẢNG TRONG ĐỀ TÀI ..........................................................................VI PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ..............................................................................................................3 3. Nhiệm vụ nghiên cứu..............................................................................................................3 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài................................................................................4 5. Giả thuyết khoa học ................................................................................................................4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...............................................5 1.1. Công tác giáo dục thể chất và thể thao cho sinh viên cao đẳng, đại học ......................5 1.1.1. Khái niệm về giáo dục thể chất và thể thao trường học ............................................... 5 1.1.2. Mục đích, nhiệm vụ của giáo dục thể chất và thể thao cho sinh viên .......................... 7 1.1.3. Các hình thức giáo dục thể chất và thể thao trong trường cao đẳng, đại học .......................................................................................................................................... 8 1.2. Lý luận chung về hứng thú .............................................................................................11 1.2.1. Khái niệm chung và đặc điểm của hứng thú............................................................... 11 1.2.2. Cấu trúc và biểu hiện của hứng thú ............................................................................ 13 1.2.3. Mức độ và phân loại hứng thú .................................................................................... 15 1.2.4. Mối quan hệ giữa khái niệm hứng thú với các hiện tượng tâm lý khác ..................... 18 1.2.5. Vai trò của hứng thú trong hoạt động của cá nhân ..................................................... 21 1.2.6. Sự hình thành và phát triển của hứng thú.................................................................. 24 1.3. Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên...........................................25 1.3.1. Một số đặc điểm tâm lý của sinh viên Đại học........................................................... 25 1.3.2. Khái niệm hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên......................... 27 1.3.3. Một số biện pháp nâng cao hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên29 1.4. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................31 Kết luận chương 1.....................................................................................................................33 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU .......................................35 2.1. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................... 35 2.1.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu ........................................................... 35 2.1.2. Phương pháp phỏng vấn ......................................................................................... 36 2.1.3. Phương pháp quan sát sư phạm .............................................................................. 37 2.1.4. Phương pháp kiểm tra sư phạm .............................................................................. 37 2.1.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ....................................................................... 38 2.1.6. Phương pháp toán học thống kê ............................................................................. 38 2.2. Tổ chức nghiên cứu ....................................................................................................... 39 2.2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 39 2.2.2. Thời gian nghiên cứu.............................................................................................. 40 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN......................................................41 3.1. Xác định cơ sở lý luận và nội dung khảo sát mức độ hứng thú của sinh viên với hoạt động Giáo dục thể chất và thể thao...........................................................................................41
IV
Nội dung Trang
3.1.1. Tổng hợp cơ sở lý luận ............................................................................................... 41 3.1.2. Xác định nội dung khảo sát mức hứng thú của sinh viên với hoạt động GDTC và thể thao ....................................................................................................................................... 43
3.2. Thực trạng hứng thú, kết quả rèn luyện của sinh viên và yếu tố tác động đến công tác Giáo dục thể chất của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật ................................................................45 3.2.1. Các yếu tố tác động đến công tác giáo dục thể chất của nhà trường .......................... 45 3.2.2. Thực trạng hứng thú của sinh viên với các hoạt động Giáo dục thể chất và thể thao 47 3.2.3. Kết quả học tập môn học Giáo dục thể chất của sinh viên ......................................... 51
3.3. Biện pháp nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể chất cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật..................................................................................................54 3.3.1. Lựa chọn các biện pháp .............................................................................................. 54 3.3.2. Đánh giá hiệu quả biện pháp nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể chất cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật .................................................................... 58 3.3.2.1. Kết quả khảo sát, kiểm tra đánh giá trước thực nghiệm ................................. 59 3.3.2.2. Kết quả khảo sát, kiểm tra đánh giá sau thực nghiệm..................................... 64 Kết luận chương 3.....................................................................................................................71 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................................73 KIẾN NGHỊ: ...........................................................................................................................74 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................................1 PHỤ LỤC 1: CÁC MẪU PHIẾU KHẢO SÁT..........................................................................4 PHỤ LỤC 2 ..............................................................................................................................10
V
Bảng
Trang
DANH MỤC CÁC BẢNG TRONG ĐỀ TÀI
43
Bảng 3.1 Tổng hợp ý kiến chuyên gia về ý nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao
44
Bảng 3.2 Tổng hợp ý kiến chuyên gia về các tiêu chí đánh giá xúc cảm của sinh viên
44
Bảng 3.3 Tổng hợp ý kiến chuyên gia về các tiêu chí đánh giá hành động của sinh viên
48
Bảng 3.4 Kết quả khảo sát nhận thức của SV về tác dụng của GDTC và TT
49
Bảng 3.5 Kết quả khảo sát mức độ yêu thích với hoạt động GDTC và TT của SV
50
Bảng 3.6 Kết quả khảo sát biểu hiện về hành động của SV với hoạt GDTC và TT
52
Bảng 3.7 Kết quả khảo sát ý kiến của SV về các nhiệm vụ trong giờ học GDTC
52
Bảng 3.8 Tổng hợp kết quả kiểm tra thể lực chung của sinh viên
53
Bảng 3.9 Tổng hợp kết quả học tập học phần GDTC của sinh viên
57
Bảng 3.10 Ý kiến đánh giá của giảng viên về mức độ phù hợp của các biện pháp Bảng 3.11 So sánh nhận thức của SV nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48) trước
59
TN
Bảng 3.12 So sánh mức độ yêu thích của nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48)
61
trước TN
62
Bảng 3.13 Kết quả khảo sát về hành động của nhóm TN và nhóm ĐC trước TN Bảng 3.14 So sánh chỉ số thể lực chung trước TN của nam SV nhóm TN và nhóm
63
ĐC
Bảng 3.15 So sánh tỷ lệ xếp loại trình độ thể lực trước TN của nhóm TN và nhóm
63
ĐC
Bảng 3.16 So sánh nhận thức của SV nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48) sau
65
TN
Bảng 3.17 So sánh mức độ yêu thích của nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48)
66
sau TN
Bảng 3.18 Kết quả khảo sát về hành động của nhóm TN và nhóm ĐC sau TN
67
Bảng 3.19 So sánh chỉ số thể lực chung sau TN của nam SV nhóm TN và nhóm ĐC
68
Bảng 3.20
69
Bảng 3.21
70
So sánh tỷ lệ xếp loại trình độ thể lực trước TN của nhóm TN và nhóm ĐC Tổng hợp kết quả học phần GDTC của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC
Bảng 3.22 Tổng hợp ý kiến phản hồi của nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48)
70
VI
Nội dung
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hứng thú là một trong những biểu hiện xu hướng của nhân cách. Nó là
một trong những yếu tố thúc đẩy quy định tính lựa chọn thái độ và tính tích cực
của con người hướng tới mục tiêu có nhiều ý nghĩa đối với đời sống của bản
thân. Hứng thú là thái độ lựa chọn đặc biệt của cá nhân đối với đối tượng nào
đó, vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa có khả năng đem lại khoái cảm cho
cá nhân trong quá trình hoạt động.
Các nhà tâm lí học đã chỉ ra rằng hứng thú có một vai trò quan trọng trong
quá trình hoạt động của con người. Nó là động cơ thúc đẩy con người tham gia
tích cực vào hoạt động đó. Khi được làm việc, hoạt động phù hợp với hứng thú
dù phải khó khăn con người cũng vẫn cảm thấy thoải mái và đạt được hiệu quả
cao. Một người có hứng thú cao với lĩnh vực, hoạt động nào đó thì họ thực hiện
nó một cách dễ dàng, có hiệu quả cao, tạo ra xúc cảm dương tính mạnh mẽ với
lĩnh vực, hoạt động đó. Họ sẽ tìm thấy niềm vui trong hoạt động, hoạt động đó
trở nên nhẹ nhàng hơn và họ sẽ tập trung cao hơn vào hoạt động đó. Do vậy,
hiệu quả đạt được sẽ cao hơn. Ngược lại khi phải hoạt động, làm việc với tâm
lý gò bó, gượng ép thì công việc trở nên nặng nhọc khó khăn làm cho người ta
nhanh chóng mệt mỏi, chất lượng hoạt động giảm rõ rệt.
Trong công tác Giáo dục thể chất (GDTC) và thể thao cho sinh viên thì
việc nắm bắt đặc điểm tâm lý của sinh viên để tạo hứng thú cho họ trong quá
trình hoạt động GDTC và thể thao là hết sức quan trọng. Tạo cho sinh viên
hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao đồng nghĩa với việc tạo ra cảm xúc
dương tính mạnh mẽ của sinh viên với hoạt động này và họ sẽ cảm thấy tràn
đầy niềm vui khi tham gia vào hoạt động đó. Từ đó sinh viên sẽ tích cực, chủ
động tham gia vào các hoạt động thể thao do vậy hiệu quả của công tác GDTC
và thể thao cho sinh viên đạt được sẽ cao hơn. Muốn tạo được hứng thú cho
1
sinh viên với các hoạt động GDTC và thể thao, trước hết phải nắm bắt được
đặc điểm tâm lý và những biểu hiện về mặt hứng thú của sinh viên với hoạt
động GDTC và thể thao. Đó là cơ sở để đánh giá, nắm bắt được thực trạng
hứng thú của sinh viên và nghiên cứu đưa ra những biện pháp nâng cao hứng
thú cho sinh viên trong hoạt động này.
Trong những năm gần đây, công tác GDTC cho sinh viên ở các trường cao
đẳng, đại học trong cả nước nhìn chung vẫn còn nhiều hạn chế do nhiều nguyên
nhân chủ quan, khách quan khác nhau. Nhiều trường vẫn coi GDTC là môn học
phụ, chương trình môn học GDTC còn cứng nhắc, thiếu linh hoạt, nội dung và
hình thức chưa phong phú… Không ít sinh viên vẫn còn “sợ” môn học GDTC,
coi việc học nội dung GDTC là mệt nhọc, những kỳ thi là cực hình, ít sinh viên
có hứng thú với môn học này…
Bộ môn GDTC của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật thuộc Đại học
Thái Nguyên có nhiệm vụ chính là xây dựng chương trình GDTC, giảng dạy
các học phần GDTC, tổ chức các hoạt động thể thao cho cán bộ, viên chức và
sinh viên trong các nhà trường, tham gia các hoạt động thể thao tại địa phương.
Ngoài ra, Bộ môn GDTC còn được Nhà trường giao nhiệm vụ tổ chức các đội
tuyển Thể thao của nhà trường tham gia các giải thi đấu thường niên do địa
phương và ngành tổ chức. Bộ môn GDTC của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ
thuật về cơ bản hoàn thành các nhiệm vụ được giao và đạt được những kết quả
nhất định trong công tác GDTC cho sinh viên và các hoạt động thể thao của
nhà trường.
Tuy nhiên, qua khảo sát sơ bộ tác giả nhận thấy bên cạnh những kết quả
đạt được thì công tác GDTC cho sinh viên của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ
thuật thuộc Đại học Thái Nguyên vẫn còn một số tồn tại nhất định. Đa số sinh
viên còn chưa thực sự tích cực, chủ động với các hoạt động GDTC và thể thao
của nhà trường. Trong các giờ học GDTC sinh viên còn chưa thực sự hứng thú
với các hoạt động. Mức độ nhận thức, xúc cảm và hành động dương tính với
2
GDTC và thể thao còn thấp. Do vậy kết quả đạt được chưa thực sự cao.
Từ những vấn đề trên cho thấy việc nghiên cứu các biện pháp nâng cao
hứng thú của sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật với các hoạt động
GDTC và thể thao trường học là cần thiết, góp phần nâng cao hiệu quả công tác
GDTC. Nghiên cứu về hứng thú của sinh viên cũng cho thấy một cách tiếp cận
khác giúp chúng ta có cái nhìn đầy đủ hơn về GDTC và thể thao trường học.
Qua khảo sát sơ bộ điều kiện thực tiễn, tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Nâng
cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể chất cho sinh viên Trường Cao đẳng
Kinh tế - Kỹ thuật – Đại học Thái Nguyên”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, điều kiện thực tiễn và đánh giá thực trạng,
luận văn đề xuất một số biện pháp phù hợp với điều kiện thực tiễn để nâng cao
hứng thú với giờ học GDTC cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật
thuộc Đại học Thái Nguyên, nhằm góp phần nâng cao chất lượng công tác
GDTC cho sinh viên của nhà trường.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về giáo dục thể chất và thể thao trường học cũng
như cơ sở lý luận về hứng thú nói chung và hứng thú của người học trong các
hoạt động giáo dục nói riêng. Từ đó liên hệ, vận dụng trong hoạt động GDTC
cho sinh viên.
5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng hoạt động GDTC cho sinh viên tại Trường
Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật thuộc Đại học Thái Nguyên về các mặt như: điều
kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên, chương trình môn học GDTC; Thực
trạng hứng thú (nhận thức, xúc cảm và hành động) của sinh viên với các hoạt
động GDTC và thể thao; Đánh giá thực trạng trình độ thể lực chung và kết quả
học tập của sinh viên…
5.3. Đề xuất và đánh giá hiệu quả bước đầu các biện pháp nâng cao hứng thú
với giờ học GDTC cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật thuộc
3
Đại học Thái Nguyên.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa khoa học:
` Hệ thống được cơ sở lý luận GD và lý luận GDTC về khái niệm, vai
trò của hứng thú của người học trong các hoạt động nói chung và hoạt động
GDTC và thể thao trường học;
Xác định được mối liên hệ giữa cơ sở lý luận của khoa học GD với lý
luận và phương pháp GDTC trong việc khơi dậy và phát triển hứng thú của
người học trong các hoạt động GDTC và thể thao;
Xác định được những cách thức tổ chức hoạt động GDTC và thể thao
cho sinh viên dựa trên quan điểm, cách tiếp cận và xu hướng đáp ứng nhu cầu
người học nhằm khơi dậy và nâng cao hứng thú của họ.
Ý nghĩa thực tiễn:
Đánh giá được thực trạng công tác GDTC của Trường Cao đẳng Kinh tế -
Kỹ thuật thuộc Đại học Thái Nguyên. Kết quả này góp phần đánh giá, toàn diện
hơn về công tác GDTC cho sinh viên;
Xác định được các biện pháp phù hợp để tổ chức giờ học GDTC nhằm
nâng cao hứng thú của sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật thuộc Đại
học Thái Nguyên với giờ học GDTC và các hoạt động thể thao. Qua đó góp
phần nâng cao hiệu quả công tác GDTC và thể thao trường học.
5. Giả thuyết khoa học
thuộc Đại học Thái Nguyên có những hạn chế nhất định, hiệu quả đạt được chưa
Hoạt động GDTC cho sinh viên của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật
cao. Các nội dung, hình thức, phương pháp GDTC cho sinh viên chưa phong
phú, linh hoạt do vậy sinh viên chưa thực sự hứng thú với giờ học GDTC. Nếu
nghiên cứu và vận dụng đồng bộ các biện pháp nâng cao hứng thú của sinh
viên với giờ học GDTC phù hợp với tình hình thực tiễn thì chất lượng của hoạt
4
động GDTC cho sinh viên sẽ được nâng lên.
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Công tác giáo dục thể chất và thể thao cho sinh viên cao đẳng, đại học
1.1.1. Khái niệm về giáo dục thể chất và thể thao trường học
Theo tác giả Vũ Đức Thu thì GDTC là quá trình sư phạm nhằm GD và
đào tạo thế hệ trẻ, hoàn thiện về thể chất và nhân cách, nâng cao khả năng làm
việc và kéo dài tuổi thọ của con người.
Trong quá trình GDTC, hình thái và chức năng các cơ quan trong cơ thể
được từng bước hoàn thiện, hình thành và phát triển các tố chất thể lực, kỹ
năng, kỹ xảo vận động và hệ thống tri thức chuyên môn. GDTC có vai trò đặc
biệt quan trọng trong việc hoàn thiện năng lực vận động của con người, cả về tố
chất thể lực và kỹ năng vận động.
Giáo dục thể chất là một phạm trù biện chứng của triết học Đông - Tây.
Nó tồn tại từ khi xuất hiện xã hội loài người và tồn tại tự nhiên như một nhu
cầu hết sức cấp bách, không thể thiếu trong điều kiện của nền sản xuất xã hội
và đời sống con người. [27].
Tác giả Nguyễn Toán thì khái niệm GDTC là một loại hình GD với các
nội dung chuyên biệt là:
Dạy học vận động (qua việc thực hiện các động tác): là truyền thụ và tiếp
thu có hệ thống những cách thức điều khiển hợp lý sự vận động của con người,
qua đó hình thành những kỹ năng, kỹ xảo vận động cơ bản cần thiết và những
hiểu biết liên quan.
Phát triển có chủ định các tố chất vận động. Tác động có chủ đích theo
định hướng các tố chất thể lực nhằm nâng cao sức lực vận động của con người.
Việc dạy học động tác và phát triển các tố chất vận động có liên quan chặt
chẽ, làm tiền đề cho nhau, thậm chí có thể “chuyển” lẫn nhau. Nhưng chúng
không bao giờ đồng nhất và quan hệ có khác biệt trong các giai đoạn phát triển
5
thể chất và GDTC khác nhau. [28].
Luật Thể dục, Thể thao quy định tách biệt rõ ràng khái niệm về GDTC và
thể thao trường học:
Giáo dục thể chất là môn học chính khóa thuộc CTGD nhằm cung cấp
kiến thức, kỹ năng vận động cơ bản cho người học thông qua các bài tập và trò
chơi vận động, góp phần thực hiện mục tiêu GD toàn diện;
Hoạt động thể thao trong nhà trường là hoạt động tự nguyện của người
học được tổ chức theo phương thức ngoại khóa phù hợp với sở thích, giới tính,
lứa tuổi và sức khỏe nhằm tạo điều kiện cho người học thực hiện quyền vui
chơi, giải trí, phát triển năng khiếu thể thao. [33].
Từ các nội dung trên cho thấy “khái niệm về GDTC và thể thao trường
học” theo như quy định trong Luật Thể dục, thể thao là chặt chẽ và đầy đủ hơn
cả. Nội dung này vừa là quy định nhưng cũng có thể được hiểu là một khái
niệm về GDTC và thể thao trường học.
Nhiệm vụ của TDTT trường học:
Phát triển cân đối hình thái và chức năng cơ thể học sinh theo lứa tuổi;
Phát triển toàn diện năng lực thể chất; Tăng cường sức khỏe và khả năng chống
đỡ những tác động có hại của môi trường.
Hình thành và hoàn thiện cho người học những kỹ năng, kỹ xảo vận động
cơ bản trong cuộc sống kể cả kỹ năng, kỹ xảo thực dụng và thể thao; Trang bị
cho người học kiến thức cơ bản về việc sử dụng hiệu quả các phương tiện,
phương pháp TDTT.
Hình thành những thói quen giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể thường
xuyên, GD phẩm chất đạo đức ý chí, rèn luyện tinh thần tập thể, ý thức tổ chức
kỷ luật, xây dựng niềm tin, khát vọng xây dựng cuộc sống lành mạnh trong mỗi
người học.
Các nội dung cơ bản của công tác TDTT trường học gồm: Thực hiện giờ
học nội khóa theo chương trình quy định; Tổ chức tập luyện và kiểm tra tiêu
6
chuẩn rèn luyện thân thân thể theo lứa tuổi hàng năm; Tổ chức tập luyện ngoại
khóa theo CLB thể thao tự chọn trong các trường học; Ổn định hệ thống thi đấu
thể thao các cấp của học sinh, sinh viên theo chu kỳ năm và nhiều năm. [30].
1.1.2. Mục đích, nhiệm vụ của giáo dục thể chất và thể thao cho sinh viên
Mục đích của TDTT trong các trường đại học là góp phần thực hiện mục
tiêu đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật, quản lý, kinh tế và văn hóa xã
hội, phát triển hài hòa, có thể chất cường tráng, đáp ứng yêu cầu chuyên môn,
nghề nghiệp và có khả năng tiếp cận, bắt nhịp nhanh với thực tiễn cuộc sống.
Để đạt được mục đích trên, các nhiệm vụ cơ bản được đề ra với chương
trình GDTC và các hoạt động thể thao trong các trường đại học gồm:
Giáo dục đạo đức xã hội chủ nghĩa. Rèn luyện tinh thần tập thể, ý thức tổ
chức kỷ luật, xây dựng niềm tin, lối sống tích cực lành mạnh, tinh thần tự giác
học tập và rèn luyện thân thể, chuẩn bị sẵn sàng lao động và bảo vệ Tổ quốc;
Cung cấp cho sinh viên những kiến thức lý luận cơ bản về nội dung và
phương pháp tập luyện TDTT, kỹ năng vận động và kỹ thuật cơ bản một số
môn thể thao thích hợp. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng khả năng sử dụng các
phương tiện để tự rèn luyện thân thể, tham gia tích cực vào việc tuyên truyền
và tổ chức các hoạt động TDTT của nhà trường và xã hội;
Góp phần duy trì và củng cố sức khỏe của sinh viên, phát triển cơ thể một
cách hài hòa, xây dựng thói quen lành mạnh và khắc phục những thói quen xấu
(nghiện rượu, hút thuốc…), rèn luyện thân thể đạt những chỉ tiêu thể lực quy
định cho từng đối tượng và năm học;
Phát hiện và bồi dưỡng các tài năng cũng như các hạt nhân trong các hoạt
động TDTT cấp cơ sở, đặc biệt là trong các môn thể thao thế mạnh của nhà
trường và địa phương.
Trong các trường đại học và cao đẳng, hiệu trưởng là người chịu trách
nhiệm chung trong chỉ đạo, kiểm tra công tác GDTC, Thể thao và theo dõi sức
khỏe của sinh viên. Bộ môn (khoa) TDTT có trách nhiệm về việc tổ chức và
7
tiến hành quá trình sư phạm và GDTC cho sinh viên theo kế hoạch dạy học.
Các hoạt động TDTT cấp cơ sở và nâng cao thành tích thể thao do Hội thể thao
đại học và chuyên nghiệp cơ sở cùng với bộ môn TDTT phối hợp với các tổ
chức xã hội khác như Công đoàn, Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên thực hiện.
Công tác kiểm tra sức khỏe định kỳ và theo dõi tình trạng sức khỏe, thể lực của
sinh viên trong quá trình tập luyện và thi đấu TDTT do trạm (phòng) y tế nhà
trường phối hợp với bộ môn (khoa) TDTT tiến hành. [27], [30].
Để công tác GDTC và Thể thao trong trường học đạt hiệu quả cao thì việc
phân loại sức khỏe người tập là một trong những yếu tố quan trọng. Từ đó xây
dựng nội dung và hình thức GDTC và Thể thao phù hợp với từng nhóm đối
tượng. Đối với sinh viên trong các trường đại học và cao đẳng, việc phân loại
người tập thường theo các nhóm sau:
Nhóm cơ bản hay còn gọi là nhóm khỏe: bao gồm những sinh viên có sức
khỏe bình thường hoặc tốt đã hoặc chưa có quá trình tập luyện TDTT. Nhóm
này tập luyện theo chương trình cơ bản của nhà trường;
Nhóm đặc biệt: bao gồm những sinh viên có sức khỏe yếu, có bệnh mãn
tính hoặc thương tật, cần thiết phải phân biệt đối xử trong tập luyện. Những
sinh viên thuộc nhóm này không thể tập luyện theo chương trình chung;
Nhóm thể thao nâng cao (TTNC): Nhóm này bao gồm những sinh viên ở
nhóm cơ bản đẵ có quá trình lập luyện TDTT, có năng khiếu ở môn thể thao
nào đó và có nguyện vọng tập luyện nâng cao thành tích về môn thể thao lựa
chọn, đặc biệt là những môn thể thao có truyền thống của trường. Nội dung và
yêu cầu đối với nhóm này do Bộ môn (Khoa) TDTT soạn thảo với yêu cầu cao
hơn bình thường và việc tổ chức giờ học theo hướng huấn luyện thể thao để tạo
điều kiện tiếp tục nâng cao thành tích thể thao cho họ. [27].
1.1.3. Các hình thức giáo dục thể chất và thể thao trong trường cao
đẳng, đại học
Công tác GDTC và Thể thao trong trường đại học được tiến hành thông
8
qua giờ học GDTC và các hoạt động TT ngoại khóa.
Giờ học Giáo dục thể chất:
Giờ học chính khóa là hình thức cơ bản của GDTC, được tiến hành theo
kế hoạch đào tạo chung của Nhà trường. Giờ học TDTT chính khóa có những
đặc điểm chung của hình thức lớp - bài với dấu hiệu quan trọng nhất là nhà sư
phạm trực tiếp điều khiển và TCHĐ dạy học. Nhiệm vụ trọng tâm của các giờ
học GDTC là trang bị tri thức chuyên môn, hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận
động cần thiết cho cuộc sống và cho hoạt động thể thao. [27], [30].
Luật Thể dục, Thể thao quy định: GDTC là môn học chính khoá thuộc
chương trình giáo dục nhằm cung cấp kiến thức, kỹ năng vận động cơ bản cho
người học thông qua các bài tập và trò chơi vận động, góp phần thực hiện mục
tiêu GD toàn diện.
Giờ học thể dục trong trường học các cấp chính là hiện thân của giờ học
GDTC chính khóa. Đây là hình thức cơ bản nhất của công tác GDTC được tiến
hành trong các nhà trường. Nó có ý nghĩa quan trọng trong việc quản lý và GD
người học. Giờ học thể dục trong các trường học có nhiệm vụ trọng tâm là
trang bị tri thức chuyên môn, hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động cần thiết
cho cuộc sống và hoạt động thể thao. Giờ học chính khóa với ưu điểm là được
tổ chức chặt chẽ và có tính thống nhất cao theo kế hoạch đào tạo, theo thời
khóa biểu của nhà trường và theo giáo án của giáo viên. Các giờ học được tiến
hành trên sân tập của nhà trường với các lớp học có số lượng học sinh, sinh
viên tương đối ổn định và tương đồng về lứa tuổi.[28].
Hoạt động thể thao ngoại khóa:
Hoạt động thể thao ngoại khóa đáp ứng nhu cầu tập luyện, giải trí ngoài
giờ học chính khóa của một bộ phận học sinh sinh viên với mục đích và nhiệm
vụ là góp phần phát triển năng lực thể chất một cách toàn diện, nâng cao thành
tích thể thao cũng như giao lưu, giải trí của học sinh sinh viên. Giờ học ngoại
khoá nhằm củng cố và hoàn thiện các bài học chính khoá và được tiến hành vào
9
giờ tự học của học sinh sinh viên, hay dưới sự hướng dẫn của giáo viên TDTT,
hướng dẫn viên. Ngoài ra còn các hoạt động thể thao ngoài giờ học bao gồm:
Luyện tập trong các câu lạc bộ, các giải thi đấu trong và ngoài trường được tổ
chức hàng năm, các bài tập thể dục vệ sinh chống mệt mỏi hàng ngày, cũng
như giờ tự luyện tập của học sinh sinh viên, phong trào tự tập luyện rèn luyện
thân thể. Hoạt động ngoại khoá với chức năng là động viên lôi kéo nhiều người
tham gia tập luyện các môn thể thao yêu thích, góp phần nâng cao sức khoẻ
phục vụ học tập và sinh hoạt. [27], [30].
Hoạt động thể thao ngoại khóa cho sinh viên các trường cao đẳng, đại học
có vai trò rất lớn đối với công tác GDTC nói riêng cũng như GD nói chung:
Hỗ trợ cho giờ học chính khóa và thỏa mãn nhu cầu vận động cho sinh
viên. Hiện nay đa số các trương trình đào tạo đại học đều thực hiện chương
trình GDTC chính khóa trong 3 học kỳ với tổng khối lượng từ 90 đến 120 tiết,
mỗi tuần 1 buổi, mỗi buổi từ 2 đến 3 tiết. Đối với bậc cao đẳng là 1 đến 2 học
kỳ với tổng khối lượng từ 60 đến 90 tiết, mỗi tuần 1 buổi, mỗi buổi từ 2 đến 3
tiết. Do vậy, nếu chỉ GDTC qua giờ học chính khóa thì hiệu quả sẽ không cao,
không đáp ứng được nhu cầu vận động của sinh viên;
Nghỉ ngơi tích cực sau các hoạt động học tập: Hoạt động học tập của sinh
viên yêu cầu khả năng lao động trí óc cao. Lao động trí óc với cường độ cao,
kéo dài sẽ dẫn đến căng thẳng trí óc, mệt mỏi và giảm trí nhớ và khả năng làm
việc. Trong trường hợp này, các hoạt động TDTT như là biện pháp nghỉ ngơi
tích cực và nâng cao khả năng lao động trí óc của sinh viên, nó có thể được
thực hiện trước, trong và sau thời gian lao động trí óc. Hoạt động TDTT hợp lý
có tác dụng nâng cao tính ổn định, sự chịu đựng trước những yếu tố căng thẳng,
đề phòng trạng thái mệt mỏi quá độ của quá trình học tập đặc biệt là trong các
kỳ thi. Qua đó giúp sinh viên cân bằng được tâm lý và tổ chức được cuộc sống
một cách lành mạnh. [27];
Vui chơi, giải trí lành mạnh: Vui chơi, giải trí lành mạnh là nhu cầu chính
10
đáng của tất cả mọi người, trong đó có sinh viên. Cùng với sự phát triển, thì
môi trường xã hội ngày càng phức tạp, các tệ nạn xã hội ngày càng gia tăng.
Những mặt trái của xã hội phát triển luôn cám dỗ và tác động trực tiếp đến
thanh thiếu niên. Hoạt động thể thao ngoại khóa được tổ chức phong phú, đa
dạng là một công cụ rất hiệu quả trong việc lôi cuốn, thu hút sinh viên vào hoạt
động vui chơi, giải trí lành mạnh cũng như hướng sinh viên vào các hoạt động
tích cực, tránh xa tệ nạn xã hội;
Rèn luyện kỹ năng sống: Hoạt động TDTT ngoại khóa tạo cho sinh viên
cơ hội gặp gỡ, giao tiếp và tương tác với các cá nhân, tập thể qua đó giúp họ
rèn luyện kỹ năng giao tiếp, ứng xử, tự tin, dũng cảm cũng như kỹ năng phối
hợp với các cá nhân, tập thể khác trong các hoạt động qua đó phát triển tâm lý,
nhân cách của mình. Việc tham gia vào các hoạt động tập thể, đặc biệt là các
hoạt động ngoại khóa nói chung và thể thao nói riêng là cơ hội rất tốt để thể
hiện vai trò cũng như trách nhiệm của cá nhân trong tập thể, trong cộng đồng.
Góp phần xây dựng nên một xã hội phát triển tích cực, hội nhập.
1.2. Lý luận chung về hứng thú
1.2.1. Khái niệm chung và đặc điểm của hứng thú
* Khái niệm chung về hứng thú
Các nhà tâm lý học Mác-xit coi hứng thú không phải là cái trừu tượng
vốn có trong mỗi cá nhân mà là kết quả của sự hình thành và phát triển nhân
cách cá nhân, nó phản ánh một cách khách quan thái độ đang tồn tại ở con
người. Thái độ đó xuất hiện là do kết quả của sự ảnh hưởng qua lại giữa điều
kiện sống và hoạt động của mỗi cá nhân. Nguyên nhân gây ra hứng thú rất đa
dạng khiến cho khái niệm hứng thú có nhiều cách giải thích và được xét theo
nhiều khía cạnh khác nhau (khía cạnh nhận thức; theo sự lựa chọn của cá nhân
đối với thế giới khách quan; theo khía cạnh gắn với nhu cầu). Họ đã nghiên cứu
hứng thú theo quan điểm duy vật biện chứng đã chỉ ra tính chất phức tạp của
hứng thú, xem xét hứng thú trong mối tương quan với các thuộc tính khác của
11
nhân cách (nhu cầu, xúc cảm, ý chí, trí tuệ …).
Về mặt khái niệm: Hứng thú là một thái độ đặc biệt của cá nhân đối với
đối tượng, thể hiện ở sự chú ý tới đối tượng, khao khát đi sâu nhận thức đối
tượng và thích thú được thỏa mãn với đối tượng.
Ngày nay, các nhà tâm lý học đã đưa ra định nghĩa tương đối hoàn chỉnh
về hứng thú: “Hứng thú là thái độ lựa chọn đặc biệt của cá nhân đối với đối
tượng nào đó, vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa có khả năng đem lại khoái
cảm cho cá nhân trong quá trình hoạt động”. Theo đó, hứng thú thể hiện mối
quan hệ giữa chủ thể với thế giới khách quan, giữa đối tượng với nhu cầu, xúc
cảm, tình cảm của chủ thể hoạt động…
Khác với nhu cầu. Một sự vật, hiện tượng nào đó chỉ có thể trở thành đối
tượng của hứng thú khi chúng thoả mãn 2 điều kiện sau đây:
- Thứ nhất: Có ý nghĩa với cuộc sống của cá nhân, điều kiện này quyết
định nhận thức trong cấu trúc của hứng thú, đối tượng nào càng có ý nghĩa lớn
đối với cuộc sống của cá nhân thì càng dễ dàng tạo ra hứng thú. Muốn hình
thành hứng thú, chủ thể phải nhận thức rõ ý nghĩa của đối tượng với cuộc sống
của mình, nhận thức càng sâu sắc và đầy đủ càng đặt nền móng vững chắc cho
sự hình thành và phát triển của hứng thú.
- Thứ hai: Có khả năng mang lại khoái cảm cho cá nhân. Trong quá trình
hoạt động với đối tượng, hứng thú quan hệ mật thiết với với nhu cầu. Khoái
cảm nảy sinh trong quá trình hoạt động với đối tượng, đồng thời chính khoái
cảm có tác dụng thúc đẩy cá nhân tích cực hoạt động, điều đó chứng tỏ hứng
thú chỉ có thể hình thành và phát triển trong và thông qua quá trình hoạt động
của cá nhân.
Hứng thú của cá nhân được hình thành trong hoạt động và sau khi đã
được hình thành chính nó quay trở lại thúc đẩy cá nhân hoạt động. Vì lý do trên
hứng thú tạo nên ở cá nhân khát vọng tiếp cận và đi sâu vào đối tượng gây ra
nó, khát vọng này được biểu hiện ở chỗ cá nhân tập trung chú ý cao độ vào đối
12
tượng làm cho mình hứng thú, do đó tích cực hóa hoạt động của con người theo
hướng phù hợp với hứng thú dù phải vượt qua muôn ngàn khó khăn người ta
vẫn thấy thoải mái và thu được hiệu quả cao… [8][32]
* Đặc điểm của hứng thú
Như đã nói ở trên, hứng thú là nét biểu hiện của xu hướng cá nhân, điều
đó được thể hiện qua các đặc điểm sau:
- Tính hạn chế của hứng thú bởi một phạm vi khá hẹp các kiến thức và
hình thức hoạt động. Chẳng hạn như hứng thú với một lĩnh vực nào đó (thể
thao) và hứng thú với một chuyên môn hẹp của nó (một môn thể thao cụ thể,
một công việc hoặc một hoạt động cụ thể trong lĩnh vực thể thao).
- Cụ thể hóa mục đích và thao tác hoạt động nhiều hơn so với bình
thường.
- Tích cực hóa không chỉ các quá trình nhận thức mà cả những nỗ lực
sáng tạo của con người trong lĩnh vực mà họ hứng thú.
- Thỏa mãn cảm xúc đặc biệt nhằm thích ứng lâu dài một hoạt động
tương ứng. Thông thường người ta không hiểu đúng bản chất của hứng thú
và chỉ coi nó là sự thích thú bề ngoài cũng như sự tò mò hiếu kì. Thực chất,
hứng thú chân chính chỉ xuất hiện khi có: những cảm xúc có được trong
lĩnh vực mình quan tâm; hoạt động thực tiễn trong lĩnh vực đó; sự thỏa mãn
cảm xúc mà con người tiếp nhận được do có những kiến thức và có hình
thức hoạt động trên.
1.2.2. Cấu trúc và biểu hiện của hứng thú
Cấu trúc của hứng thú:
Cấu trúc của hứng thú được tiến sĩ tâm lý học N.G.Mavôzôva đưa ra và
nhận được sự tán thành của nhiều nhà tâm lý học. Cấu trúc này căn cứ theo 3
biểu hiện sau:
- Cá nhân hiểu rõ được đối tượng đã gây ra hứng thú;
- Cá nhân có cảm xúc dương tính sâu sắc với đối tượng gây ra hứng thú
13
do cảm nhận được ý nghĩa của đối tượng với bản thân;
- Tiến hành những hành động tích cực để vươn tới chiếm lĩnh đối tượng.
Nghĩa là hứng thú liên quan đến việc người đó có xúc cảm, tình cảm thực
sự với đối tượng mà mình muốn chiếm lĩnh, có niềm vui tìm hiểu và nhận thức
đối tượng, có động cơ trực tiếp xuất phát từ bản thân hoạt động, tự nó lôi cuốn,
kích thích hứng thú, những động cơ khác không trực tiếp xuất phát từ bản thân
hoạt động chỉ có tác dụng hỗ trợ cho sự nảy sinh và duy trì hứng thú chứ không
xác định bản chất hứng thú.
Ở một mức độ nhất định thì khi thích thú một đối tượng nào đó, con
người đều muốn hiểu biết nó kỹ hơn, sâu sắc hơn. Do đó, không có yếu tố nhận
thức thì không thể có hứng thú. Ngược lại, hứng thú là một điều kiện để nhận
thức đối tượng một cách cơ bản hơn, sâu sắc hơn. Thái độ xúc cảm với đối
tượng là một dấu hiệu quan trọng của hứng thú. Bản thân nhận thức không thể
tạo nên hứng thú, mà phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa nhận thức và thái độ xúc
cảm. Và cũng không phải bất kỳ thái độ cảm xúc nào cũng gây nên hứng thú.
Niềm vui nhất thời trong chốc lát chưa phải là biểu hiện của hứng thú ổn định
mà “chỉ có những biểu hiện của cảm xúc tích cực, bền vững của cá nhân đối
với đối tượng mới có thể trở thành một dấu hiệu, một mặt không thể thiếu được
của hứng thú". Hứng thú là nguồn kích thích mạnh mẽ, bền vững tới tính tích
cực của cá nhân. Nguồn kích thích này làm các quá trình tâm lý diễn ra khẩn
trương căng thẳng, hoạt động trở nên say mê và đem lại hiệu quả cao. Hứng thú
còn góp phần tạo động lực vượt qua được khó khăn trở ngại gặp phải trong quá
trình hoạt động.
Hứng thú là sự kết hợp giữa nhận thức - xúc cảm - hành động. Mặt nhận
thức chỉ là sự hiểu biết của con người đối với đối tượng, mặt hành vi là chỉ hình
thức biểu hiện bên ngoài, còn nội dung tâm lý của hứng thú được thể hiện qua
xúc cảm tình cảm của cá nhân với đối tượng. Nghĩa là phải có sự kết hợp giữa
sự hiểu biết về đối tượng với sự thích thú với đối tượng và tính tích cực hoạt
14
động với đối tượng.
Ba thành tố trên có quan hệ chặt chẽ với nhau trong hứng thú cá nhân.
Để có hứng thú đối với đối tượng nào đó cần phải có các yếu tố trên. Nó có
quan hệ mật thiết với nhau, tương tác lẫn nhau, trong cấu trúc hứng thú, sự tồn
tại của từng mặt riêng lẻ không có ý nghĩa đối với hứng thú, không nói lên mức
độ của hứng thú. [8]
Biểu hiện của hứng thú:
Từ những định nghĩa cũng như cách phân chia các thành phần cấu trúc
của hứng thú mà có nhiều quan điểm khác nhau về những biểu hiện về hứng
thú của con người. Mỗi quan điểm đều có cơ sở lý luận và ưu nhược điểm.
Theo tiến sĩ tâm lý học N.G.Mavôzôva và nhiều nhà tâm lý khác, hứng thú biểu
hiện ở 3 mặt nhận thức – xúc cảm – hành động.
Biểu hiện hứng thú của một cá nhân với đối tượng nào đó chính là: sự
nhận thức đúng, đầy đủ về đối tượng; xúc cảm tích cực đối với đối tượng và
cuối cùng là những hành động tích cực xoay quanh đối tượng đó nhằm chiếm
lĩnh nó.
1.2.3. Mức độ và phân loại hứng thú
Mức độ của hứng thú:
Việc phân chia các mức độ của hứng thú có một số quan điểm khác nhau
như: Có tác giả thì phân chia làm 2 mức độ của hứng thú; Tác giả Nguyễn Thị
Thu Cúc khi nghiên cứu về hứng thú học tập thì đưa ra 4 mức độ của hứng thú
học tập…
Trong phạm vi đề tài này, chúng tôi đã tham khảo, tổng hợp kết quả
nghiên cứu của các tác giả và phân chia mức độ của hứng thú thành 3 cấp độ.
Theo nghiên cứu của chúng tôi cũng như sự đóng góp ý kiến của các chuyên
gia thì sự phân chia này là phù hợp với việc sử dụng để đánh giá mức độ hứng
thú của sinh viên với hoạt động GDTC và thể thao trong trường học. Đây cũng
là nội dung nghiên cứu cơ bản của đề tài. Các mức độ của hứng thú được phân
15
chia như sau:
- Hứng thú cao: Ở cấp độ này chủ thể có xúc cảm dương tính mạnh mẽ
xuất phát từ nhận thức đúng và đủ về đối tượng. Xúc cảm này thúc đẩy mạnh
mẽ chủ thể tích cực, chủ động đưa ra hành động để chiếm lĩnh đối tượng.
- Hứng thú (mức trung bình): Chủ thể có xúc cảm dương tính ở mức vừa
phải với đối tượng; Có nhận thức đúng hoặc tương đối đúng, đủ về đối tượng;
Có những hành động tích cực để chiếm lĩnh đối tượng nhưng chưa ở mức độ
chủ động cao.
- Chưa (không) hứng thú. Chủ thể không có xúc cảm dương tính với đối
tượng, chưa có nhận thức hoặc nhận thức sai về đối tượng. Do vậy chưa có
hành động tích cực, chủ động để chiếm lĩnh đối tượng. Hoặc giữa 3 mặt xúc
cảm - nhận thức - hành động chưa có sự tương quan, đồng bộ (VD: xúc cảm
dương tính mạnh mẽ nhưng chưa hành động tích cực, hoặc hành động rất tích
cực nhưng không xuất phát từ xúc cảm dương tính với đối tượng).
Phân loại hứng thú: Có nhiều cách phân loại hứng thú khác nhau tùy theo góc độ (cơ sở)
nghiên cứu:
Căn cứ vào mức độ hiệu lực của hứng thú có các loại sau:
- Hứng thú thụ động: Là loại hứng thú tĩnh quan, chỉ giới hạn ở việc con
người tri giác (ngắm nhìn, nghe…) đối tượng gây nên hứng thú (VD: thích
nghe nhạc, thấy khoái cảm khi xem tranh…). Hứng thú này không thể hiện tính
tích cực để nhận thức sâu sắc, làm chủ đối tượng và hoạt động sáng tạo trong
lĩnh vực này.
- Hứng thú tích cực: Được thể hiện ở chỗ chủ thể không dừng lại ở việc
tri giác đối tượng mà còn chủ động hành động với mục đích chiếm lĩnh được
đối tượng gây hứng thú. Đây là một trong những nguồn kích thích sự phát triển
nhân cách, hình thành kỹ năng, kỹ xảo, năng lực và tính cách.
Căn cứ vào nội dung và chiều hướng của hứng thú ta có 5 loại sau:
- Hứng thú vật chất: có thể biểu hiện thành nguyện vọng như muốn có
16
chỗ ở đầy đủ, tiện nghi, ăn ngon, mặc đẹp...
- Hứng thú nhận thức: Theo nghĩa rộng thì được thể hiện dưới hứng thú
học tập, hứng thú khoa học có tính chất chuyên môn như: hứng thú vật lý học,
triết học, tâm lý học...
- Hứng thú nghề nghiệp là hứng thú một ngành nghề nào đó: hứng thú
với nghề sư phạm, bác sĩ, kỹ thuật...
- Hứng thú xã hội – chính trị: Hứng thú với một hình thức nhất định của
công tác xã hội đặc biệt là hoạt động tổ chức, lãnh đạo với các vấn đề chính trị
xã hội.
- Hứng thú với thẩm mĩ hoặc hứng thú với các lĩnh vực văn học, nghệ
thuật : Hứng thú với văn học, sân khấu, phim ảnh, âm nhạc, hội họa...
Căn cứ vào khối lượng của hứng thú:
- Hứng thú rộng: Thể hiện ở người có hứng thú nhiều mặt nhưng thường
chỉ sâu sắc ở mặt nào đó. Tuy nhiên cũng có những trường hợp đặc biệt. VD:
Bác Hồ có hứng thú với nhiều lĩnh vực và Bác cũng là một nhà văn, nhà báo…
và cũng là một chính trị gia xuất sắc.
- Hứng thú hẹp: Hứng thú với từng mặt, ngành nghề, lĩnh vực cụ thể.
Căn cứ vào tính bền vững:
- Hứng thú bền vững: Thường gắn liền với năng lực cao và sự nhận thức
sâu sắc nghĩa vụ và thiên hướng của mình. Nó thể hiện tính ổn định, lâu dài.
- Hứng thú không bền vững: thường bắt nguồn từ nhận thức hời hợt đối
tượng hứng thú. Những người có hứng thú không bền vững thường dễ thay đổi
hứng thú.
Căn cứ mức độ sâu sắc của hứng thú:
- Hứng thú sâu sắc: Thể hiện ở thái độ thận trọng có trách nhiệm với hoạt
động, công việc. Mong muốn đi sâu vào đối tượng nhận thức, đi sâu nắm vững
đến mức hoàn hảo đối tượng của mình.
- Hứng thú hời hợt bên ngoài: qua loa đại khái trong quá trình nhận thức,
17
trong thực tiễn. Đây là những người nhẹ dạ nông nổi.
Căn cứ vào chiều hướng của hứng thú:
- Hứng thú trực tiếp: Hứng thú đối với bản thân quá trình hoạt động như:
quá trình nhận thức, quá trình lao động, và hoạt động sáng tạo.
- Hứng thú gián tiếp: Là hứng thú đối với kết quả của hoạt động. Chẳng
hạn muốn có học vấn, muốn nghề nghiệp, địa vị xã hội, chức vụ nhất định…
Hứng thú lý tưởng thường có sự kết hợp chặt chẽ giữa tính tích cực và
tính bền vững, giữa chiều rộng và chiều sâu. Người có hứng thú lý tưởng có
một hứng thú trung tâm chủ yếu và sâu sắc trong cuộc sống và hứng thú dựa
trên những hứng thú rộng rãi và nhiều mặt.
1.2.4. Mối quan hệ giữa khái niệm hứng thú với các hiện tượng tâm lý khác
Hứng thú là một hiện tượng tâm lý phức tạp, để hiểu rõ bản chất của nó,
cần xem xét nó trong mối quan hệ với các hiện tượng, diễn biến tâm lý khác.
Là một thuộc tính tâm lý cá nhân, hứng thú liên quan chặt chẽ với các hiện
tượng tâm lý khác như: nhu cầu, sở thích, thị hiếu, tình cảm, tính tò mò, tính
ham hiểu biết, năng lực, thái độ...
* Hứng thú và nhu cầu
Đa số các nhà tâm lý học cho rằng: “Nhu cầu là sự đòi hỏi tất yếu mà con
người thấy cần được thỏa mãn để tồn tại và phát triển”. Trong nhu cầu của con
người luôn có sự thống nhất giữa yếu tố khách quan và chủ quan. Khi con
người đứng trước một nhu cầu khách quan nào đó, trước khi nó trở thành động
lực thúc đẩy tính tích cực của mình thì nó phải được phản ánh vào đầu óc con
người, phải được con người ý thức về nó. Một khi nhu cầu đã được con người
phản ánh và ý thức sẽ trở thành một thuộc tính chủ quan, một thái độ của nhân
cách; nó có xu hướng điều chỉnh hành vi và hoạt động, xác định hướng tư duy,
tình cảm và ý chí của người đó.
Giữa hứng thú và nhu cầu có mối quan hệ qua lại với nhau. Trước hết
nhu cầu có thể không cần yếu tố hấp dẫn nhưng hứng thú phải luôn gắn liền với
18
yếu tố hấp dẫn. Đối tượng để thỏa mãn nhu cầu có thể cụ thể hoặc trừu tượng,
trái lại đối tượng của hứng thú phải cụ thể rõ ràng. Nhưng giữa hứng thú và nhu
cầu có liên quan chặt chẽ với nhau. Nhiều khi hứng thú nảy sinh trên cơ sở của
một nhu cầu, ngược lại nhiều hứng thú có thể tạo ra nhu cầu của cá nhân về đối
tượng mà nó say mê.
Tuy hứng thú và nhu cầu là động cơ hoạt động, nhưng hứng thú là thái
độ, tình cảm đặc biệt của chủ thể dành cho đối tượng, còn nhu cầu biểu hiện
bằng lòng mong muốn, khát khao của chủ thể với đối tượng có khả năng đáp
ứng. Trong phạm vi chuyên đề này, chúng tôi nhấn mạnh tính hấp dẫn, ý nghĩa
và khoái cảm tinh thần của đối tượng đối với hứng thú, trong khi nhu cầu nhấn
mạnh đến sự thoả mãn, có qui luật bão hòa và có tính chu kỳ. ..
* Hứng thú và sở thích, thị hiếu
Sở thích là ý thích riêng của mỗi cá nhân đối với đối tượng nào đó tương
đối ổn định và lâu dài. Trong bất cứ hoạt động nào của con người hay của xã
hội cũng tồn tại sự yêu thích khác nhau của các cá nhân với đối tượng. Sở thích
nào được hình thành và tồn tại trong chủ thể một cách lâu dài, chi phối việc
hình thành và hoạt động thỏa mãn nhu cầu thì được gọi là thị hiếu.
Theo Từ điển Tiếng Việt: Thị hiếu là xu hướng ham thích một lối, một
kiểu nào đó đối với những thứ sử dụng hoặc thưởng thức hằng ngày.
Thị hiếu vừa là biểu hiện sự yêu thích của cá nhân vừa là có tính cộng
đồng xã hội. Thị hiếu có thể thay đổi theo sự thay đổi của xu hướng cá nhân và
xã hội theo những khoảng thời gian khác nhau.
Thị hiếu được hình thành và phát triển trong chính quá trình sản xuất,
tiêu dùng, phương thức để thỏa mãn nhu cầu của cá nhân cũng như của xã hội.
Như thế, thị hiếu được hình thành trong một thời gian dài, tồn tại như một
phẩm chất văn hóa của chủ thể thỏa mãn nhu cầu. Trong thành phần của thị hiếu
có trình dộ văn hóa, trình độ học vấn và truyền thống cùng nhiều yếu tố khác.
Thị hiếu trở thành đối tượng được nghiên cứu như một khái niệm căn
19
bản gắn liền với sự tiêu dùng của cá nhân và xã hội cũng như đặc điểm thỏa
mãn nhu cầu thưởng thức văn hóa, nghệ thuật của chủ thể.
Sở thích và thị hiếu cũng là biểu hiện của hứng thú về những khía cạnh
độc đáo, riêng biệt, đặc thù thường gắn với tiêu dùng, còn hứng thú gắn với
hoạt động của cá nhân nhiều hơn.
* Hứng thú và tình cảm
Tình cảm là những thái độ cảm xúc ổn định của con người đối với những sự
vật, hiện tượng của hiện thực khách quan, phản ánh ý nghĩa của chúng trong mối
liên hệ với nhu cầu và động cơ của họ. Tình cảm là sản phẩm cao cấp của sự phát
triển các quá trình xúc cảm trong những điều kiện xã hội.
Giữa hứng thú với xúc cảm- tình cảm có quan hệ chặt chẽ. Thái độ của
xúc cảm - tình cảm đối với đối tượng là dấu hiệu không thể thiếu được đối với
hứng thú. Nhưng hứng thú không phải là xúc cảm - tình cảm. Xúc cảm - tình
cảm có thể biểu hiện âm tính hay dương tính gắn liền với việc đối tượng có
thỏa mãn hay không thỏa mãn nhu cầu của chủ thể. Hứng thú gắn liền với sự
nhận thức ý nghĩa, giá trị của đối tượng và sự say mê hoạt động hướng về đối
tượng để điều chỉnh, khám phá, sáng tạo,...
* Hứng thú và tính tò mò, tính ham hiểu biết
Hứng thú có liên quan chặt chẽ với các hiện tượng tâm lý gần với nó như
tính tò mò, tính ham hiểu biết... nhưng hứng thú không đồng nhất với các hiện
tượng đó.
Tính tò mò là sự chú ý mạnh mẽ vào yếu tố bất ngờ, cái thay đổi, cái mới
xuất hiện ở môi trường bên ngoài. Sự chú ý này có thể kéo dài và đầy xúc cảm
nhưng chỉ xuất phát từ khía cạnh bên ngoài mà không đi vào bản chất của đối
tượng. Tính ham hiểu biết gần gũi với hứng thú nhưng nó không tập trung vào
một đối tượng hoặc một hoạt động nhất định mà nó bị khuyếch tán. Một đứa trẻ
ham hiểu biết thường không có hứng thú sâu sắc với một đối tượng, nhưng lại
hứng thú với mọi thứ xung quanh. Nhiều nghiên cứu về hứng thú đã khẳng
20
định trong quá trình phát triển hứng thú ở cá thể, tính tò mò là biểu hiện đầu
tiên của hứng thú, kế đó tính ham hiểu biết mới xuất hiện.
* Hứng thú và thái độ
Hứng thú là xu hướng chiếm ưu thế của cá nhân nhằm vào đối tượng nào
đó có ý nghĩa trong cuộc sống và tình cảm của nó. Hứng thú là động lực thúc
đẩy, duy trì hoạt động tích cực của cá nhân. Hứng thú là một dạng thái độ đặc
biệt, chứa đựng những quan điểm cảm xúc, cách sử dụng quen thuộc với đối
tượng. Vì vậy, biết được cá nhân có hứng thú với đối tượng nào, đồng thời
chúng ta biết được thái độ của họ với đối tượng đó. [8]
1.2.5. Vai trò của hứng thú trong hoạt động của cá nhân
Hứng thú có vai trò quan trọng đối với mọi hoạt động của con người. Cùng
với nhu cầu, hứng thú kích thích hoạt động, làm cho con người hoạt động tích cực,
say mê và đem lại kết quả cao trong trong mọi hoạt động.
Khi có hứng thú đối với một công việc nào đó, con người sẽ thực hiện nó
một cách hăng say và đạt kết quả cao. Lúc đó, con người sẽ cảm thấy thích thú
trong lao động, khiến cho công việc trở nên nhẹ nhàng, tốn ít sức lực hơn và có
sức tập trung cao độ. Ngược lại, khi tiến hành một hoạt động nào đó mà không
có hứng thú, không có sự say mê, con người sẽ thực hiện nó một cách gượng
ép, không mang tính tự giác, hoạt động trở nên khó khăn, nặng nhọc, dễ gây
cho con người mệt mỏi, chán nản và hiệu quả đạt được sẽ không cao. Như vậy,
hứng thú đã làm tăng sức làm việc của con người, mang lại cho con người niềm
vui, niềm say mê trong lao động, làm tăng hiệu quả, chất lượng của hoạt động.
Hứng thú làm nảy sinh khát vọng hành động và hành động một cách
sáng tạo. Khi được phát triển ở mức độ cao, sâu sắc, hứng thú biến thành nhu
cầu cấp bách. Lúc đó, cá nhân cảm thấy cần phải hành động để thỏa mãn nhu
cầu và tự giác bắt tay vào hành động.
Về phương diện tâm lý học, hứng thú được xem như là một cơ chế bên
trong, sự biểu hiện của động cơ thúc đẩy quá trình nhận thức của con người.
21
Trong môi trường giáo dục, hứng thú với các hoạt động có thể được xem là sự
biểu hiện của động cơ chủ đạo trong hoạt động của người học. Kết quả đạt
được trong các hoạt động giáo dục của người học không chỉ tùy thuộc vào năng
lực của mỗi cá nhân, mà còn tùy thuộc cả vào thái độ tham gia hoạt động và
hứng thú với các hoạt động của người học. Thực tiễn đã cho thấy ở mỗi người
học, kết quả đạt được trong các hoạt động rất khác nhau, do họ có mức độ hứng
thú với các hoạt động khác nhau là khác nhau - khi có hứng thú với hoạt động
giáo dục nào, họ sẽ thích thú, tích cực, chủ động tham gia vào hoạt động đó và đạt
kết quả cao hơn. Khi đã có hứng thú với một đối tượng nào đó người học sẽ
tăng sức dẻo dai của mình trong quá trình hoạt động, vượt qua sự mệt mỏi cả về
thể chất và tinh thần. Nó làm cho người học tập trung chú ý cao hơn, nắm bắt
nhanh, bền và thực hiện dễ dàng hơn. Hứng thú tạo ra sự say mê trong hoạt
động, giúp người học có thể vượt qua mọi khó khăn để chiếm lĩnh đối tượng
một cách nhanh nhất. Ngược lại, khi không có hứng thú với các hoạt động giáo
dục, người học dễ rơi vào một tâm trạng rất bất lợi cho việc nắm bắt đối tượng,
họ sẽ sớm cảm thấy sự mệt mỏi. Qua nghiên cứu đã chỉ rõ, kỷ luật ép buộc
trong môi trường giáo dục cũng đem lại những hiệu quả nhất định cho người
học, song nó làm kìm hãm sự phát triển tối đa trong mỗi người học và làm mất
đi các giá trị nhân văn. Chính vì vậy, khi được củng cố và phát triển một cách
có hệ thống, hứng thú nhận thức sẽ là cơ sở cho việc hình thành thái độ tích cực
với các hoạt động giáo dục của người học. Đây sẽ là một trong những động lực
mạnh mẽ thúc đẩy các họ làm việc, giúp cho hành động trở nên nhẹ nhàng,
thoải mái và đạt hiệu quả cao hơn.
Hứng thú trực tiếp không chỉ là động lực thúc đẩy hoạt động tích cực
trong môi trường giáo dục, mà nó còn là thuộc tính bền vững của cá nhân, góp
phần quan trọng vào sự hình thành xu hướng của nhân cách. Có tác giả đã viết:
“Hứng thú nhận thức giữ vai trò là động cơ quan trọng của hoạt động trong quá
trình hình thành nhân cách và thường biểu lộ ra ngoài dưới dạng lòng ham hiểu
22
biết, tính tò mò, lòng khao khát kiến thức mãnh liệt”.
Hứng thú là động lực cơ bản để hình thành và phát triển năng lực ở con
người. Muốn hình thành năng lực phải có hứng thú. “Hứng thú đến mức mãnh
liệt, đắm say thường là dấu hiệu của những năng lực to lớn. Và ngược lại, tài năng
thường kèm theo hứng thú mạnh mẽ đối với hoạt động”. Hay đại văn hào
M.Goocki từng viết: “Tài năng nói cho cùng là tình yêu đối với công việc”.
Muốn hình thành năng lực cho bản thân, mỗi người cần phải có hứng thú đối
với hoạt động mà mình đang thực hiện và ít nhất phải có hai điều kiện cơ bản:
- Cá nhân phải nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động đó.
- Hoạt động ấy phải có sức hấp dẫn về mặt tình cảm đối với cá nhân:
Nhờ có sức hấp dẫn đó mà cá nhân tích cực, say sưa, làm việc ở mức độ cao
hơn, họ lĩnh hội kiến thức một cách sâu sắc, tiếp thu được các phương pháp
hành động... Năng lực của họ được nâng cao. Do vậy, có thể nói, hứng thú là
một trong những yếu tố quyết định việc hình thành và phát triển năng lực của
cá nhân.
Mặt khác, giữa năng lực và hứng thú có mối quan hệ biện chứng rất rõ
ràng: cái này là tiền đề, điều kiện cho cái kia phát triển và ngược lại. Đúng như
L.X.Xôlôvâytrich đã khẳng định: “Hứng thú và tài năng là hai bông hoa mọc
chung một cành, hai mặt của một hiện tượng. Nó là một cặp đôi không thể tách
rời nhau như câu hỏi và câu trả lời. Tài năng sẽ bị thui chột, nếu hứng thú
không thực sự sâu sắc, đầy đủ, và nói chung không được nuôi dưỡng lâu dài.
Ngược lại, nếu không có những năng lực cần thiết để thỏa mãn những yêu cầu
đòi hỏi của hoạt động thì hứng thú cũng bị lụi tàn”.
Tóm lại, hứng thú có mối liên hệ chặt chẽ với các quá trình tâm lý và
các thuộc tính tâm lý khác của con người. Thông qua hứng thú, những nét tính
cách của cá nhân được biểu hiện rõ nét, được hình thành, củng cố và phát
triển ngay trong hoạt động của con người. Có thể nói, thông qua việc thực
hiện các hoạt động mà cá nhân yêu thích sẽ làm nảy sinh nhiều thuộc tính,
23
tâm lý tích cực.
1.2.6. Sự hình thành và phát triển của hứng thú
Hứng thú được hình thành, biểu hiện và phát triển trong quá trình hoạt
động. Cũng như các thuộc tính tâm lý khác của cá nhân, hứng thú được hình
thành và phát triển cùng với sự phát triển của nhân cách, thông qua hoạt động
liên quan đến đối tượng gây hứng thú, trong đó chủ thể luôn tích cực tự giác
hành động (A.N.Leonchiep, N.G.Marôzôva, A.A.Lublinxkaia...).
Sự hình thành và phát triển của hứng thú được xem xét trên nhiều khía
cạnh. Trên phương diện sự phát triển của các hiện tượng tâm lý, hứng thú
được hình thành và phát triển theo các con đường cơ bản sau:
Từ nhu cầu đến hứng thú: Do cá nhân có nhu cầu cấp thiết về một đối
tượng nào đó, không thực hiện được cá nhân cảm thấy khó chịu. Dần dần để
thỏa mãn nhu cầu, cá nhân tìm tòi say mê và có hứng thú với đối tượng đó.
Quá trình hình thành hứng thú bằng con đường này có những đặc điểm sau:
- Nhu cầu thể hiện sự cần thiết. Hứng thú thể hiện thiện ý riêng đối với
đối tượng nào đó;
- Một hứng thú sâu sắc chắc chắn sẽ trở thành nhu cầu;
- Nhu cầu không đồng nhất với hứng thú nhưng nó là cơ sở của hứng
thú. Hơn nưa, hứng thú cũng trở thành nhu cầu.
Từ tình cảm đến nhận thức rồi đến hứng thú: Hứng thú bắt đầu hình
thành do sự hấp dẫn mạnh mẽ của một đối tượng nào đó đối với cá nhân và
đem lại cho cá nhân một cảm tình đặc biệt. Tiếp đến, cá nhân quan tâm tìm
hiểu và hiểu rõ ý nghĩa của đối tượng ấy. Từ đó nẩy sinh hứng thú. Thái độ
cảm xúc với đối tượng là một dấu hiệu không thể thiếu của hứng thú. Tuy
nhiên, chỉ những biểu hiện cảm xúc tích cực, bền vững của cá nhân mới trở
thành dấu hiệu không thể thiếu được của hứng thú tích cực, bền vững.
Từ nhận thức đến tình cảm rồi đến hứng thú: Khi cá nhân nhận thức
đúng đắn về vấn đề nào đó thì dễ dàng xây dựng ở họ một tình cảm với nó.
24
Theo quan điểm hình thành và phát triển hứng thú học tập của
N.G.Marôzôva thì hứng thú của cá nhân với một đối tượng (hoạt động) nào đó
được hình thành và phát triển qua 3 giai đoạn sau:
- Giai đoạn 1: Thái độ nhận thức có xúc cảm đối với hiện tượng, được
xuất hiện dưới dạng rung động định kỳ. Ở giai đoạn này chủ thể chưa có hứng
thú thật sự, do bị cuốn hút bởi nội dung của đối tượng, cá nhân trực tiếp thể
hiện niềm vui khi nhận ra cái mới. Đây là giai đoạn đầu tiên của hứng thú.
Những rung động đó có thể mất đi khi đối tượng không tác động trực tiếp nữa,
nhưng cũng có thể, trên cơ sở đó hứng thú được phát triển. Hứng thú chỉ xuất
hiện khi cá nhân mong muốn nắm bắt và có hành động để nắm bắt đối tượng.
- Giai đoạn 2: Ở giai đoạn này những rung động định kỳ được lặp đi lặp
lại nhiều lần và được khái quát trở thành thái độ nhận thức có xúc cảm tích cực
với đối tượng tức là hứng thú được duy trì. Thái độ nhận thức xúc cảm với đối
tượng sẽ thúc đẩy chủ thể quan tâm tới những vấn đề đặt ra trước, trong và sau
hoạt động. Nói cách khác, ở chủ thể đã có sự nảy sinh nhu cầu nhận thức, tìm
tòi và phát hiện.
- Giai đoạn 3: Nếu thái độ tích cực đó được duy trì củng cố, khả năng
tìm tòi và hành động độc lập ở cá nhân thường xuyên được khơi dậy thì hứng
thú có thể trở thành xu hướng cá nhân. Ở mức độ này, hứng thú với đối tượng
khiến cho toàn bộ lối sống của cá nhân được thay đổi: họ dành nhiều thời gian
rảnh rỗi của mình vào việc tìm tòi thêm những kiến thức có liên quan đến vấn
đề mình yêu thích, tham gia hoạt động ngoại khóa, đọc thêm sách, tìm gặp
những người cùng quan tâm tới những vấn đề của mình. Hứng thú bền vững là
giai đoạn cao nhất của sự phát triển hứng thú cá nhân. [1]
1.3. Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên
1.3.1. Một số đặc điểm tâm lý của sinh viên Đại học
Sinh viên là một nhóm xã hội đặc biệt, đang tiếp thu những kiến thức, kỹ
năng chuyên môn ở các trường cao đẳng, đại học để chuẩn bị cho hoạt động
25
nghề nghiệp sau khi ra trường.
Mỗi một lứa tuổi khác nhau đều có những đặc điểm tâm lý nổi bật, chịu
sự chi phối của hoạt động chủ đạo. Hoạt động chủ đạo của sinh viên là tham gia
các hoạt động giáo dục để tiếp thu kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp ở
các trường cao đẳng, đại học. Một trong những đặc điểm tâm lý quan trọng
nhất ở lứa tuổi thanh niên - sinh viên là sự phát triển tự ý thức. Nhờ đó, sinh
viên có những hiểu biết, thái độ, có khả năng đánh giá bản thân để chủ động
điều chỉnh sự phát triển bản thân theo hướng phù hợp với xu thế xã hội. Nhờ
khả năng tự đánh giá phát triển mà sinh viên có thể nhìn nhận, xem xét năng
lực của mình, kết quả thu được cao hay thấp phụ thuộc vào ý thức, thái độ, vào
phương pháp tham gia các hoạt động của họ.
Ở sinh viên đã bước đầu hình thành thế giới quan để nhìn nhận, đánh giá
vấn đề cuộc sống, học tập, sinh hoạt hàng ngày. Sinh viên là những trí thức
tương lai, ở các em sớm nảy sinh nhu cầu, khát vọng thành đạt. Hoạt động
trong môi trường giáo dục đại học là cơ hội tốt để sinh viên được trải nghiệm
bản thân, vì thế, sinh viên rất thích khám phá, tìm tòi cái mới, đồng thời, họ
thích bộc lộ những thế mạnh của bản thân, thích học hỏi, trau dồi, trang bị vốn
sống, hiểu biết cho mình, dám đối mặt với thử thách để khẳng định mình.
Một đặc điểm tâm lý nổi bật nữa ở lứa tuổi này là tình cảm ổn định của
sinh viên, trong đó phải đề cập đến tình cảm nghề nghiệp - một động lực giúp
họ hoạt động một cách chăm chỉ, sáng tạo, khi họ thực sự yêu thích và đam mê
với các hoạt động lựa chọn.
Sinh viên là lứa tuổi đạt đến độ phát triển sung mãn của đời người. Họ là
lớp người giàu nghị lực, giàu ước mơ và hoài bão. Tuy nhiên, do quy luật phát
triển không đồng đều về mặt tâm lý, do những điều kiện, hoàn cảnh sống và
cách thức giáo dục khác nhau, không phải bất cứ sinh viên nào cũng được phát
triển tối ưu, độ chín muồi trong suy nghĩ và hành động còn hạn chế. Đó là sự
thiếu chín chắn trong suy nghĩ, hành động, đặc biệt, trong việc tiếp thu, học hỏi
26
những cái mới. Ngày nay, trong xu thế mở cửa, hội nhập quốc tế, trong điều
kiện phát triển công nghệ thông tin, nền văn hoá của chúng ta có nhiều điều
kiện giao lưu, tiếp xúc với các nền văn hoá trên thế giới. Việc học tập, tiếp thu
những tinh hoa, văn hoá của các nền văn hoá khác là cần thiết. Tuy nhiên, do
đặc điểm nhạy cảm, ham thích những điều mới lạ kết hợp với sự bồng bột,
thiếu kinh nghiệm của thanh niên, do đó, sinh viên dễ dàng tiếp nhận cả những
nét văn hoá không phù hợp với chuẩn mực xã hội, với truyền thống tốt đẹp của
dân tộc và không có lợi cho bản thân họ.
Lứa tuổi sinh viên có những nét tâm lý điển hình, đây là thế mạnh của họ
so với các lứa tuổi khác như: tự ý thức cao, có tình cảm nghề nghiệp, có năng
lực và tình cảm trí tuệ phát triển (khao khát đi tìm cái mới, thích tìm tòi, khám
phá), có nhu cầu, khát vọng thành đạt, nhiều mơ ước và thích trải nghiệm, dám
đối mặt với thử thách. Song, do hạn chế của kinh nghiệm sống, sinh viên cũng
có hạn chế trong việc chọn lọc, tiếp thu cái mới. Những yếu tố tâm lý này có
tác động chi phối hoạt động học tập, rèn luyện và phấn đấu của sinh viên.[25]
1.3.2. Khái niệm hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên
* Khái niệm
Từ khái niệm: “Hứng thú là thái độ lựa chọn đặc biệt của cá nhân đối
với đối tượng nào đó, vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa có khả năng đem
lại khoái cảm cho cá nhân trong quá trình hoạt động”. Cùng với những phân
tích trên, chúng tôi đi đến định nghĩa về hứng thú với hoạt động GDTC và thể
thao của sinh viên như sau:
“Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên là thái độ lựa
chọn đặc biệt của sinh viên đối với các nội dung, hình thức nào đó của hoạt
động GDTC và thể thao, do thấy được sự hấp dẫn và ý nghĩa thiết thực của nó
đối với bản thân”.
* Biểu hiện hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên
Hứng thú với các hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên được biểu
27
hiện thông qua các dấu hiệu cụ thể về mặt nhận thức, cảm xúc và hành động
với các hoạt động GDTC và thể thao trong nhà trường cũng như trong cuộc
sống hàng ngày ngoài xã hội. Những biểu hiện này khá phong phú, đa dạng và
nhiều khi còn phức tạp, chúng có thể đan xen vào nhau.
Biểu hiện về mặt nhận thức: sinh viên tích cực tìm hiểu và nhận thức
đầy đủ về mục đích, ý nghĩa, tác dụng của thể dục thể thao, đây là những
nguyên nhân của sự yêu thích; Những nguyên nhân đó có thể trực tiếp liên
quan đến đối tượng của các hoạt động GDTC và thể thao (nội dung, hình thức,
phương pháp tập luyện..), hoặc gián tiếp liên quan đến đối tượng trên (nội dung
tập luyện được ứng dụng nhiều trong thực tiễn, giáo viên dạy hay...).
Biểu hiện về mặt xúc cảm: sinh viên có xúc cảm tích cực (yêu thích, say
mê...) đối với các hoạt động GDTC và thể thao: Các em thực sự yêu thích các
hoạt động thể dục thể thao (hoặc môn thể thao, hình thức tập luyện… nào đó)
và coi đó là niềm vui, niềm hạnh phúc khi được tham gia.
Biểu hiện về mặt hành động: sinh viên biểu hiện bằng các hành động
tích cực, chủ động, sáng tạo với các hoạt động GDTC và thể thao như:
Đối với các hoạt động GDTC chính khóa:
- Chấp hành tốt các nội quy của giờ học thể dục ( lên lớp đúng giờ và sử
dụng trang phục đúng quy định của giờ học thể dục...);
- Tập trung, chú ý, lắng nghe giảng viên giảng dạy và thực hiện động tác mẫu;
- Chủ động trao đổi với giảng viên, cán sự hoặc bạn về những kỹ thuật
động tác khó;
- Tích cực tập luyện trong giờ học.
Đối với các hoạt động thể thao ngoại khóa:
- Tập luyện thêm khi có thời gian rảnh rỗi;
- Tham gia các CLB thể thao của trường và các tổ chức khác;
- Đọc, tìm hiểu các sách báo có liên quan đến GDTC và thể thao;
- Tuyên truyền về vai trò của thể dục, thể thao cho những người sống
28
xung quanh;
- Vận động mọi người tham gia tập luyện thể dục, thể thao.
Biểu hiện về mặt kết quả: Kết quả học tập, rèn luyện tốt như: Hoàn
thành tốt các yêu cầu của môn học; đạt các tiêu chuẩn về rèn luyện thân thể; có
đóng góp tích cực cho giờ học và các hoạt động thể thao của lớp, trường cũng
như địa phương.
* Mức độ hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên
Như đã trình bày ở trên (trang 6), trong phạm vi chuyên đề, chúng tôi
phân chia mức độ của hứng thú đối với hoạt động GDTC và thể thao thành 3
cấp độ. Các mức độ của hứng thú được phân chia như sau:
- Hứng thú cao: Sinh viên có cảm xúc dương tính mạnh mẽ với hoạt
động GDTC và thể thao, điều này xuất phát từ nhận thức đúng và đủ về hoạt
động này. Kèm theo đó là việc sinh viên tích cực, chủ động cao trong việc nắm
bắt và tham gia vào các hoạt động.
- Hứng thú (mức trung bình): Sinh viên có xúc cảm dương tính ở mức
vừa phải với hoạt động GDTC và thể thao; Có nhận thức đúng hoặc tương đối
đúng, đủ về đối tượng; Có hành động tích cực tham gia các hoạt động nhưng
chưa ở mức chủ động cao.
- Chưa (không) hứng thú: Sinh viên không có xúc cảm dương tính với
hoạt động GDTC và thể thao, chưa có nhận thức hoặc nhận thức sai về hoạt
động này. Do vậy chưa có hành động tích cực, chủ động để chiếm lĩnh và tham
gia hoạt động. Hoặc giữa 3 mặt xúc cảm - nhận thức - hành động chưa có sự
tương quan, đồng bộ (VD: rất yêu thích thể thao nhưng chưa tích cực tham gia
các hoạt động thể thao, hoặc rất tích cực tham gia hoạt động thể thao nhưng
không xuất phát từ sự yêu thích mà tham gia vì những mục đích tiêu cực…).
1.3.3. Một số biện pháp nâng cao hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao
của sinh viên
Là một mặt biểu hiện của xu hướng nhân cách, một trong những thành
29
phần trong hệ thống động cơ của con người. Do đó muốn nâng cao hứng thú
của sinh viên với các hoạt động GDTC và thể thao thì trước hết phải hình thành
động cơ cho họ, giáo dục động cơ tham gia hoạt động thể thao và nhu cầu tập
luyện đúng đắn. Động cơ hoạt động thể thao tốt không tự nhiên mà có, nó cần
được xây dựng trong quá trình sinh viên đi sâu chiếm lĩnh kiến thức về thể thao
dưới sự hướng dẫn của giảng viên. Động cơ tham gia hoạt động GDTC và thể
thao rất đa dạng, muốn phát động được động cơ đúng đắn, động cơ chiếm lĩnh
hoạt động này thì trước hết cần khơi dậy cho họ nhu cầu của họ với hoạt động
thể thao hoặc đáp ứng nhu cầu sẵn có của họ. Vì nhu cầu là chính là nơi khơi
nguồn của tính tự giác, tích cực trong mọi hoạt động.
Bên cạnh đó, hành vi của con người phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách
quan nhất là ở sinh viên có nhân cách chưa hình thành ổn định nên môi trường
khách quan cần có những điều kiện thuận lợi để cho hứng thú với các hoạt
động GDTC và thể thao phát triển như các hoạt động thể thao phong phú, điều
kiện cơ sở vật chất tốt, sự động viên, giáo dục kịp thời của giảng viên… Qua
nghiên cứu lý luận và thực tiễn quá trình công tác, chúng tôi đề xuất một số
biện pháp nâng cao hứng thú của sinh viên với các hoạt động GDTC và thể
thao như sau:
- Giảng viên cần không ngừng trau dồi kiến thức, kỹ năng, phẩm chất
đạo đức, nghề nghiệp; Đổi mới phương pháp giảng dạy và hình thức tổ chức
các hoạt động; Luôn là một tấm gương sang về lối sống, rèn luyện sức khỏe và
luôn nêu cao tinh thần cao thượng của thể thao;
- Bằng nhiều hình thức khác nhau, giảng viên cần giúp cho sinh viên
thấy được ý nghĩa, vai trò, sự cần thiết của thể dục, thể thao với đời sống của
con người;
- Hướng dẫn sinh viên biết cách tự tập luyện và tham gia các hoạt động
thể dục, thể thao cũng như vận động, hướng dẫn người khác tham gia; Hướng
dẫn sinh viên biết vận dụng những kiến thức, kỹ năng đạt được trong quá trình
30
tham gia các hoạt động thể thao vào các hoạt động khác trong cuộc sống;
- Mỗi giảng viên phải luôn luôn phối hợp với các đồng nghiệp và các cơ
quan quản lý để làm phong phú hơn các nội dung giảng dạy trong các giờ
GDTC chính khóa và các hoạt động thể thao ngoại khóa, đặc biệt là các hoạt
động tập thể; Cần tăng cường các hình thức trò chơi và thi đấu trong mọi hoạt
động thể dục, thể thao nhằm tạo ra sự đua tranh của sinh viên khi tham gia,
kích thích hứng thú với hoạt động này;
- Vận dụng triệt để (theo điều kiện khách quan) quan điểm phân hóa
trong việc tổ chức các hoạt động GDTC và thể thao cho sinh viên. Mỗi một
sinh viên hoặc nhóm sinh viên luôn có những nhu cầu, sở thích và trình độ tập
luyện khác nhau, do vậy việc tổ chức hoạt động GDTC và thể thao hướng đến
sự đáp ứng sự khác nhau đó là điều hết sức cần thiết. Điều đó bao gồm cả việc
phát huy tối đa khả năng của những sinh viên có năng khiếu thể thao cũng như
giúp đỡ những sinh viên có sức khỏe yếu tập luyện và tiến bộ;
- Đặt ra yêu cầu phù hợp với mỗi nhóm đối tượng khác nhau; Giới thiệu
các nguồn thông tin về thể dục, thể thao; Hướng dẫn, tư vấn cho sinh viên lựa
chọn những hoạt động thể thao phù hợp;
- Thầy cô và các cấp quản lý cần có những đánh giá, ghi nhận thành tích
hay những tiến bộ của sinh viên kịp thời nhằm củng cố những thay đổi tích cực.
Đặc biệt những sinh viên có đóng góp cho phong trào thể dục thể thao của
khoa, trường và ngoài xã hội.
1.4. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề
Hứng thú có vai trò rất lớn đến hiệu quả hoạt động của con người. Do
vậy, hứng thú của người học là một chủ đề nghiên cứu luôn được các nhà giáo
dục quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên trong lĩnh vực GDTC và thể thao trường
học thì vấn đề này còn ít được quan tâm nghiên cứu. Dưới đây là một vài công
trình nghiên cứu về hứng thú học tập nói chung và hứng thú trong lĩnh vực
GDTC nói riêng.
31
Tác giả Nguyễn Trung Kiên đã nghiên cứu đề tài khóa luận tốt nghiệp
với chủ đề “Nâng cao hứng thú với giờ học thể dục cho học sinh Trường THCS
Hương Sơn – TP Thái Nguyên”. Đề tài đã đánh giá thực trạng hứng thú của học
sinh và đề xuất một số biện pháp nâng cao hứng thú với giờ học thể dục cho
học sinh.
Tác giả Nguyễn Thị Kim Oanh (2013) đã công bố kết quả nghiên cứu
với đề tài “Thực trạng hứng thú học tập các môn học thực tập sư phạm của sinh
viên Khoa Sư phạm Kỹ thuật – Trường ĐH Bách khoa Hà Nội” Kết quả nghiên
cứu đã chỉ ra được thực trạng nhận thức và thái độ của sinh viên đối với các
môn học rèn luyện nghiệp vụ sư phạm.
Tiến sĩ Vương Huy Thọ nghiên cứu về “Biện pháp phát triển hứng thú
học tập cho học sinh trong dạy học nghề phổ thông”. Tác giả đã đề xuất một số
biện pháp phát triến hứng thú học tập cho học sinh trong dạy nghề phổ thông
như: Lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức dạy học phù hợp; Xây dựng
môi trường học tập thân thiện… Tác giả cũng đưa ra quy trình dạy học theo
hướng phát triển hứng thú học tập cho học sinh gồm 5 bước: Cụ thể hóa mục
tiêu bài học; Thiết kế nội dung, lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức dạy
học; Thiết kế giáo án; Thực hiện tiến trình dạy học; Tổng kết và đánh giá.
Nhóm tác giả Lưu Thị Trí và Nguyễn Thị Bình có bài viết về “Một số
vấn đề về hứng thú học tập và tạo hứng thú học tập cho sinh viên”. Bài viết
khẳng định vai trò của việc tạo hứng thú cho sinh viên trong dạy học ở trương
đại học. Tiếp đó tác giả đưa ra các số liệu chứng minh rằng hiện nay ít sinh
viên có hứng thú học tập và có phương pháp học tập phù hợp, sinh viên lười
phát biểu trong quá trình thảo luận… Cuối cùng tác giả đề xuất một số biện
pháp tạo hứng thú học tập cho sinh viên.
Các công trình nghiên cứu về khoa học giáo dục nói chung và về hứng thú
học tập nói riêng đều có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn nhất định trong
từng hoàn cảnh, từng giai đoạn. Những kết quả nghiên cứu đó tạo nên cơ sở,
32
chỗ dựa và mở đường cho những nghiên cứu tiếp theo. Tuy nhiên, việc nghiên
cứu về hứng thú của sinh viên với hoạt động GDTC cho sinh viên còn ít được
quan tâm. Những công trình nghiên cứu trên cùng với nhiều công trình nghiên
cứu khác về hứng thú học tập đã góp phần tạo nên cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn
và phần nào đó tạo chỗ dựa cho việc định hướng, lựa chọn và giải quyết các
nhiệm vụ của đề tài “Nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể chất cho sinh
viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật – Đại học Thái Nguyên”.
Kết luận chương 1
Hứng thú là thái độ lựa chọn đặc biệt của cá nhân đối với đối tượng nào
đó, vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa có khả năng đem lại khoái cảm cho
cá nhân trong quá trình hoạt động. Nó liên quan chặt chẽ với các hiện tượng
tâm lý khác như: nhu cầu, sở thích, thị hiếu, tình cảm, năng lực, thái độ...
- Cùng với nhu cầu, hứng thú kích thích hoạt động, làm cho con người hoạt
động tích cực, say mê và đem lại kết quả cao trong trong mọi hoạt động.
- Về mặt cấu trúc và biểu hiện của hứng, hứng thú là sự kết hợp giữa nhận
thức - xúc cảm - hành động.
- Trên phương diện sự phát triển của các hiện tượng tâm lý, hứng thú
được hình thành và phát triển theo các con đường cơ bản sau: Từ nhu cầu đến
hứng thú; Từ tình cảm đến nhận thức rồi đến hứng thú; Từ nhận thức đến tình
cảm rồi đến hứng thú.
Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên là thái độ lựa
chọn đặc biệt của sinh viên đối với các nội dung, hình thức nào đó của hoạt
động GDTC và thể thao, do thấy được sự hấp dẫn và ý nghĩa thiết thực của nó
đối với bản thân.
Hứng thú với các hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên được biểu
hiện thông qua các dấu hiệu sau:
Về mặt nhận thức: sinh viên tích cực tìm hiểu và nhận thức đầy đủ về
mục đích, ý nghĩa, tác dụng của thể dục thể thao;
33
Về mặt xúc cảm: sinh viên có xúc cảm tích cực (yêu thích, say mê...) đối
với các hoạt động GDTC và thể thao;
Về mặt hành động: sinh viên biểu hiện bằng các hành động tích cực, chủ
động, sáng tạo với các hoạt động GDTC và thể thao;
Về mặt kết quả: Kết quả học tập, rèn luyện.
Muốn nâng cao hứng thú của sinh viên với các hoạt động GDTC và thể
thao thì trước hết phải hình thành động cơ và nhu cầu đúng đắn cho họ. Trước
hết cần khơi dậy hoặc đáp ứng nhu cầu sẵn có của sinh viên về hoạt động thể
dục, thể thao. Vì nhu cầu là chính là nơi khơi nguồn của tính tự giác, tích cực
trong mọi hoạt động. Qua nghiên cứu, chúng tôi đề xuất một số biện pháp nâng
cao hứng thú của sinh viên với hoạt động thể dục, thể thao như sau:
- Nâng cao trình độ cán bộ, giảng viên cả về kiến thức, kỹ năng và thái
độ. Trong đó đề cao việc nêu gương về giữ gìn và rèn luyện sức khỏe;
- Đa dạng hóa nội dung và hình thức hoạt động thể dục, thể thao. Tăng
cường các hoạt động tập thể theo hình thức trò chơi và thi đấu thể thao;
- Bằng nhiều cách thức, tuyên truyền cho sinh viên về vai trò của thể
dục, thể thao với đời sống. Gây dựng môi trường thể thao và giáo dục cho sinh
viên trách nhiệm của bản thân với việc rèn luyện sức khỏe;
- Vận dụng triệt để (theo điều kiện khách quan) quan điểm phân hóa
trong giáo dục; Hướng dẫn, tư vấn cho sinh viên lựa chọn những hoạt động thể
thao phù hợp;
- Cần có những đánh giá, ghi nhận thành tích hay những tiến bộ của sinh
viên kịp thời nhằm củng cố những thay đổi tích cực. Đặc biệt những sinh viên
34
có đóng góp cho phong trào thể dục thể thao của xã hội.
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU
2.1. Phương pháp nghiên cứu
Để thu thập thông tin nhằm giải quyết các mục tiêu nghiên cứu, chúng tôi
đã sử dụng các phương pháp và cách thức tổ chức nghiên cứu sau:
2.1.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu
Phương pháp này được sử dụng trong quá trình nghiên cứu nhằm mục
đích xác định hướng và nội dung nghiên cứu cụ thể cũng như hệ thống cơ sở lý
luận của các vấn đề nghiên cứu. Qua nghiên cứu tài liệu, đề tài đã thu thập
được các thông tin sau:
Các chủ trương, chính sách liên quan đến GD nói chung và GDTC và thể
thao trường học nói riêng. Để xác định hướng và các nội dung nghiên cứu theo
đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về
GD và GDTC, đề tài đã nghiên cứu: Văn kiện Đại hội Đảng các cấp, Nghị
quyết của các cấp Ủy Đảng…; Các Quy định, Quyết định, Nghị định của chính
phủ, Thông tư hướng dẫn, Luật… về GD nói chung và công tác GDTC và thể
thao trường học nói riêng.
Tổng hợp, lựa chọn được các cơ sở lý luận liên quan đến vấn đề nghiên
cứu thông qua nghiên cứu hệ thống cơ sở lý luận về GD và GDTC như: Các
khái niệm, phương pháp, hình thức, nguyên tắc về TDTT, GDTC và thể thao
trường học; Lý luận chung về hứng thú như khái niệm, cấu trúc, biểu hiện, mức
độ, phân loại hứng thú; Xác định mối liên hệ giữa lý luận chung về hứng thú
với hứng thú của người học với hoạt động GDTC và thể thao.
Các kết quả nghiên cứu của đồng nghiệp đã công bố về lĩnh vực GD,
GDTC và thể thao trường học nói chung và các nghiên cứu về hứng thú của
người học trong lĩnh vực GD và GDTC trong những năm gần đây. Đây vừa là
những cơ sở lý luận và thực tiễn cho những nghiên cứu của đề tài, vừa là căn cứ
35
thực tiễn để tìm ra những vấn đề còn chưa được nghiên cứu hoặc nghiên cứu
chưa triệt để, qua đó giúp lựa chọn những hướng và nội dung nghiên cứu của
đề tài sao cho không trùng lặp với các công trình nghiên cứu khác.
2.1.2. Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn trực tiếp:
Qua trao đổi trực tiếp với các chuyên gia trong lĩnh vực GDTC, cán bộ
Đoàn Thanh niên, CBQL sinh viên… giúp đề tài xác định, lựa chọn được các
biện pháp cụ thể để tổ chức thí điểm. Những nội dung trao đổi cơ bản gồm:
Sự cần thiết của việc nghiên cứu nâng cao hứng thú học tập môn GDTC
cho sinh viên?
Xác định mức độ phù hợp của các biện pháp.
Với điều kiện của nhà trường áp dụng các biện pháp đến mức độ nào là
phù hợp?
Phỏng vấn bằng phiếu hỏi:
Phiếu hỏi được thiết kế với các loại câu hỏi thông dụng như: câu hỏi kèm
nhiều phương án trả lời, kết hợp với phương án trả lời mở (trả lời tùy ý); Câu
hỏi với các phương án trả lời theo các cấp độ... Các câu hỏi mà đề tài sử dụng
đều là các câu hỏi trực diện, hỏi trực tiếp vào vào các vấn đề cần thu thập thông
tin. Các câu hỏi trong mỗi phiếu hỏi nhằm thu thập thông tin về các nội dung
như: thực trạng hứng thú với giờ học GDTC và thể thao của sinh viên Trường
Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật; Xác định mức độ phù hợp của các biện pháp; Ý
kiến phản hồi của sinh viên về chương trình…
Kết quả được xử lý trên cơ sở thống kê toán. Dựa trên tỷ lệ % các phương
án trả lời được lựa chọn trong các câu hỏi, tác giả tổng hợp, phân tích, bàn luận
và nhận định về vấn đề mà nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài đặt ra.
Đối tượng được hỏi gồm các sinh viên, giảng viên GDTC có kinh nghiệm:
Chúng tôi tiến hành phỏng vấn 98 sinh viên năm thứ 2 đã học xong học
phần GDTC để nắm được thực trạng hứng thú của sinh viên trong hoạt động
36
GDTC và thể thao. Kết quả được tổng hợp tại các bảng từ bảng 3.4 đến 3.6;
Đề tài xin ý kiến 22 chuyên gia về các tiêu chí đánh giá (Bảng 3.1 đến 3.3)
và các biện pháp nâng cao hứng thú của sinh viên (Bảng 3.10);
2.1.3. Phương pháp quan sát sư phạm
Phương pháp quan sát sư phạm được sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ
nghiên cứu sau:
Chúng tôi tiến hành quan sát các giờ học GDTC và các hoạt động thể thao
ngoại khóa của sinh viên cũng như các điều kiện về cơ sở vật chất phục vụ cho
công tác GDTC và Thể thao của nhà trường. Đây là một kênh thông tin để đánh
thực trạng công tác GDTC và Thể thao cho sinh viên;
Qua quan sát thực tiễn các hoạt động thể thao ngoại khóa của sinh viên,
quan sát điều kiện cơ sở vật chất cùng với các thông tin khác để lựa chọn các
hình thức GDTC phù hợp theo hướng đáp ứng sự khác biệt của người học;
Quan sát các giờ học, các buổi tập, các hoạt động của sinh viên áp dụng
thử nghiệm các biện pháp. Kết quả quan sát góp phần vào việc tổng hợp ưu
điểm, nhược điểm và sự phù hợp của các biện pháp. Kết quả quan sát cùng với
kết quả kiểm tra thường xuyên giúp đưa ra những đánh giá ngay trong quá trình
thực nghiệm. Từ đó đưa ra những điều chỉnh kịp thời;
Phương pháp quan sát sư phạm cũng được sử dụng để đánh giá kết quả đạt
được của người học qua quan sát các hoạt động của sinh viên nhóm TN.
2.1.4. Phương pháp kiểm tra sư phạm
Phương pháp này được sử dụng để kiểm tra đánh giá thực trạng trình độ
thể lực của sinh viên và đánh giá hiệu quả các biện pháp. Phương pháp này
được sử dụng trong các nội dung sau:
Đánh giá thực trạng trình độ thể lực chung của sinh viên. Đề tài tiến hành
kiểm tra trình độ thể lực chung của 98 sinh viên năm thứ 2 hệ cao đẳng đã học
xong chương trình GDTC theo Quy định về việc đánh giá, xếp loại thể lực học
sinh, sinh viên do Bộ Giáo dục - Đào tạo ban hành (theo Quyết định số
37
53/2008/QĐ-BGDĐT ngày 18 tháng 9 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo). Trong đó sử dụng 4/6 test để kiểm tra bao gồm: Bật xa tại chỗ;
Chạy 30m XPC; Chạy con thoi 4 x 10m; Chạy tùy sức 5 phút. Kết quả kiểm tra
được tổng hợp tại Bảng 3.8.
Cũng theo Quy định trên, chúng tôi đánh giá và so sánh trình độ thể lực
chung của 46 sinh viên lớp thực nghiệm và 48 sinh viên lớp đối chứng trong
quá trình thực nghiệm ở 2 thời điểm đầu và cuối học kỳ. Kết quả được tổng hợp
tại Bảng 3.14, 3.15 và Bảng 3.19, 3.20.
2.1.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Phương pháp thực nghiệm sư phạm được sử dụng trong quá trình nghiên
cứu nhằm mục đích xác định hiệu bước đầu của các biện pháp. Đề tài sử dụng
hình thức so sánh đối chiếu song song giữa kết quả đạt được của nhóm thực
nghiệm và nhóm đối chứng để đưa ra kết luận.
Được sự đồng ý của Ban Giám hiệu nhà trường, Ban Chủ nhiệm Khoa và
Bộ môn, đề tài lựa chọn lớp GDTC 1 (n = 46; 43 nam, 3 nữ) làm lớp thực
nghiệm các biện pháp và lớp GDTC 2 (n = 48; 43 nam, 5 nữ) là lớp đối chứng.
Các biện pháp được áp dụng chủ yếu trong giờ học chính khóa học kỳ 1
năm học 2019 - 2020. Các nhiệm vụ ngoại khóa do giảng viên và sinh viên
thống nhất theo hướng sinh viên tự hoạt động và có sự hỗ trợ của giảng viên;
Trong quá trình áp dụng thử nghiệm các biện pháp, giảng viên liên tục
nắm bắt các thông tin phản hồi từ sinh viên. Qua đó giảng viên đưa ra những
điều chỉnh về nội dung, hình thức, thời gian… phù hợp ngay trong quá trình
triển khai thực nghiệm.
2.1.6. Phương pháp toán học thống kê
Phương pháp toán học thống kê được sử dụng trong quá trình xử lý các số
liệu thu thập được trong quá trình nghiên cứu. Việc phân tích và xử lý các số
liệu thu thập được trong quá trình nghiên cứu của đề tài được xử lý bằng phần
mềm Microsoft Excel. Các tham số đặc trưng mà đề tài sử dụng trong phân tích
38
kết quả nghiên cứu là:
Giá trị trung bình ( ): Được sử dụng để tính thành tích trung bình trong
các nội dung kiểm tra. Đề tài sử dụng hàm tính giá trị trung bình cộng
AVERAGE;
Độ lệch chuẩn (δ): Sử dụng để ước lượng độ lệch chuẩn trên cơ sở mẫu
(sử dụng hàm STDEV);
So sánh 2 giá trị trung bình của hai tập hợp số liệu (t): Dùng để so sánh
kết quả các nội dung kiểm tra của nhóm ĐC và nhóm TN tại các thời điểm
trước và sau TN. Tác giả sử dụng hàm t-Test: Two-Sample Assuming Unequal
Variances để so sánh và đưa ra kết luận.
Hàm CHITEST để so sánh tỷ lệ các mức xếp loại trình độ thể lực của sinh
viên nhóm TN và nhóm ĐC
Bên cạnh đó, đề tài còn sử dụng hàm điều kiện (IF) để hỗ trợ trong việc
xếp loại trình độ thể lực chung của sinh viên ở từng nội dung kiểm tra cụ thể
(theo Quy định về việc đánh giá, xếp loại thể lực học sinh, sinh viên do Bộ
Giáo dục - Đào tạo ban hành).
2.2. Tổ chức nghiên cứu
2.2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là biện pháp nâng cao hứng thú với giờ
học GDTC và thể thao cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật.
Khách thể, phạm vi và địa điểm nghiên cứu:
Đề tài phỏng vấn 98 sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật và 22
giảng viên GDTC trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
Để đánh giá thực trạng trình độ thể lực chung của sinh viên, đề tài kiểm
tra thể lực 98 sinh viên năm thứ 2 đã học xong học phần GDTC (tại thời điểm
học kỳ 1 năm học 2019 – 2020) tại Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật;
Các biện pháp được áp dụng thử nghiệm quy mô nhỏ tại Trường Cao
39
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật ở lớp GDTC 1. Thời gian thực nghiệm trong một học
kỳ theo chương trình GDTC của trường. Đề tài lựa chọn lớp GDTC 2 làm
nhóm đối chứng.
2.2.2. Thời gian nghiên cứu
Đề tài được thực hiện từ tháng 7 năm 2019 đến tháng 5 năm 2020 với 4
giai đoạn nghiên cứu cơ bản:
Giai đoạn 1: Từ tháng 7/2019 đến tháng 9/2019: Xác định vấn đề nghiên
cứu và xây dựng đề cương chi tiết; Báo cáo trước hội đồng khoa học; Chỉnh
sửa theo kết luận của hội đồng;
Giai đoạn 2: Từ tháng 9/2019 đến 10/2019. Viết phần “Tổng quan các
vấn đề nghiên cứu”; Xác định cơ sở lý luận của đề tài; Khảo sát thực trạng công
tác GDTC và thể thao tại Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật; Kiểm tra đánh
giá trình độ thể lực chung của sinh viên; Khảo sát đặc điểm của sinh viên trong
các hoạt động GDTC và thể thao;
Giai đoạn 3: Từ tháng 9/2019 đến 1/2020: Xây dựng biện pháp nâng cao
hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao cho sinh viên; Áp dụng thử nghiệm
các biện pháp trên quy mô nhỏ tại Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật;
Giai đoạn 4: Từ tháng 2/2020 đến 5/2020. Xử lý và phân tích kết quả
40
thực nghiệm; Viết và hoàn thiện luận văn.
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
3.1. Xác định cơ sở lý luận và nội dung khảo sát mức độ hứng thú của sinh
viên với hoạt động Giáo dục thể chất và thể thao.
3.1.1. Tổng hợp cơ sở lý luận
Qua nghiên cứu cơ sở lý luận về hứng thú, đặc điểm tâm lý, hoạt động cơ
bản của sinh viên và những nội dung liên quan đến hoạt động GDTC và thể
thao trường học đã đề cập ở Chương 1. Đề tài xác định những nội dung cơ bản
định hướng cho việc giải quyết những nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài về hứng
thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên như sau.
* Khái niệm: Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên là
thái độ lựa chọn đặc biệt của sinh viên đối với nội dung, hình thức nào đó của
hoạt động GDTC và thể thao, do thấy được sự hấp dẫn và ý nghĩa thiết thực của
nó với bản thân.
* Biểu hiện hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên
Hứng thú với các hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên được biểu
hiện qua các dấu hiệu cụ thể về mặt nhận thức, cảm xúc và hành động. Những
biểu hiện này khá đa dạng, phức tạp, có thể đan xen nhau.
Biểu hiện về mặt nhận thức: sinh viên tích cực tìm hiểu và nhận thức đầy
đủ về mục đích, ý nghĩa, tác dụng của TDTT. Nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tác
dụng là một tiền đề của sự yêu thích.
Biểu hiện về xúc cảm: Sinh viên có xúc cảm tích cực (yêu thích, say
mê...) với các hoạt động TDTT. Các em thực sự yêu thích hoạt động TDTT
(môn thể thao, hình thức tập luyện… nào đó) và coi đó là niềm vui, hạnh phúc
khi được tham gia.
Biểu hiện về mặt hành động:
Đối với các hoạt động GDTC chính khóa:
41
- Chấp hành tốt nội quy giờ học (đúng giờ, trang phục đúng quy định...);
- Chú ý lắng nghe, quan sát giảng viên giảng dạy và thực hiện động tác mẫu;
- Tích cực, chủ động với các hoạt động trên lớp;
Đối với các hoạt động TDTT ngoại khóa:
- Tích cực chủ động tham gia các hoạt động ngoại khóa, CLB thể thao;
- Tìm hiểu kiến thức liên quan đến môn học GDTC và lĩnh vực thể thao;
- Tuyên truyền, vận động mọi người tham gia tập luyện TDTT.
Biểu hiện về mặt kết quả: Kết quả học tập, rèn luyện tốt. Hoàn thành tốt
các yêu cầu của môn học; đạt tiêu chuẩn về thể lực theo quy định; có đóng góp
tích cực trong các giờ học và các hoạt động thể thao của lớp, trường cũng như
địa phương.
* Mức độ hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên
Đề tài xác định 3 cấp độ của hứng thú đối với hoạt động GDTC và thể
thao như sau:
- Hứng thú cao: Có cảm xúc dương tính mạnh mẽ với hoạt động GDTC và
thể thao do có nhận thức đúng và đủ về hoạt động này. Sinh viên tích cực, chủ
động cao trong việc nắm bắt và tham gia vào các hoạt động.
- Hứng thú: Có xúc cảm dương tính với hoạt động GDTC và thể thao ở
mức vừa phải; Nhận thức đúng hoặc tương đối đúng, đủ; Tích cực tham gia
hoạt động nhưng chưa ở mức chủ động cao.
- Không hứng thú: Không có xúc cảm dương tính, chưa có nhận thức hoặc
nhận thức sai. Không có hành động tích cực, chủ động để chiếm lĩnh và tham
gia hoạt động. Hoặc giữa 3 mặt xúc cảm - nhận thức - hành động chưa có sự
tương quan, đồng bộ (VD: rất yêu thích thể thao nhưng chưa tích cực tham gia
hoạt động, hoặc rất tích cực tham gia nhưng không xuất phát từ sự yêu thích mà
vì những mục đích tiêu cực…).
Tóm lại: Từ góc nhìn này chúng ta có thể thấy mức độ hứng thú của sinh
viên với hoạt động GDTC và thể thao phần nào đó thể hiện chất lượng của
42
công tác GDTC.
3.1.2. Xác định nội dung khảo sát mức hứng thú của sinh viên với hoạt động
GDTC và thể thao
Từ các nội dung về cơ sở lý luận đã tổng hợp, đề tài xác định có thể sử
dụng các mặt biểu hiện về nhận thức, xúc cảm và hành động để làm nội dung
khảo sát mức độ hứng thú của sinh viên với hoạt động GDTC và thể thao. Đề
tài xây dựng các nội dung khảo sát tương ứng với các dấu hiệu biểu hiện của
hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao.Tiếp đó, đề tài xin ý kiến đánh giá
của các giảng viên GDTC có kinh nghiệm (chuyên gia) tại các trường đại học,
cao đẳng trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên (n = 22) về các tiêu chí đã lựa chọn.
Kết quả được tổng hợp tại Bảng 3.1, 3.2 và 3.3.
- Biểu hiện về mặt nhận thức được: Tiêu chí này đánh giá xem sinh viên
có nhận thức được đầy đủ ý nghĩa, tác dụng của hoạt động GDTC và thể thao
hay không. Đề tài liệt kê các nội dung về ý nghĩa tác dụng của GDTC và thể
thao và xin ý kiến các chuyên gia. Những nội dung này đề tài dự kiến sẽ đưa
vào bảng hỏi để khảo sát nhận thức của sinh viên về ý nghĩa, tác dụng của
Bảng 3.1: Tổng hợp ý kiến chuyên gia về ý nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao (n = 22)
TT
Ý nghĩa, tác dụng của GDTC và TT
Đồng ý %
SL
Phân vân %
SL
Không đồng ý SL
%
22
0
0.00
0.00
0
1
Phát triển thể lực, kỹ năng, kỹ xảo, hình thể
100.00 %
21
95.45%
1
4.55%
0.00
0
2
Phòng, chống bệnh tật, giải trí, thư giãn
20
90.91%
2
9.09%
0
0.00
3
Rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã hội
20
90.91%
2
9.09%
0
0.00
4
Phát triển trí nhớ, tư duy, tự tin
GDTC và thể thao. Kết quả được tổng hợp tại Bảng 3.1.
- Về mặt xúc cảm: Đề tài xác định những nội dung khảo sát mức độ yêu
thích của sinh viên với các hoạt động GDTC và thể thao. Tiếp đó xin ý kiến
43
chuyên gia về nội dung và mức độ đánh giá.
Bảng 3.2: Tổng hợp ý kiến chuyên gia về các tiêu chí đánh giá xúc cảm của sinh viên (n = 22)
Đồng ý
TT Nội dung và mức độ đánh giá
SL
%
Phân vân %
SL
Không đồng ý SL
%
22
100.00%
0
0.00
0
0.00
1
22
100.00%
0
0.00
0
0.00
2
18
86.36%
3
13.64%
0
0.00
3
Mức độ yêu thích với các hoạt động trong giờ học Giáo dục thể chất (rất yêu thích, yêu thích, không thích) Mức độ yêu thích với các hoạt động thể thao ngoại khóa do khoa và nhà trường tổ chức (rất yêu thích, yêu thích, không thích) Mức độ yêu thích các chương trình truyền hình và các sự kiện thể thao (rất yêu thích, yêu thích, không thích)
- Biểu hiện về hành động: Được đánh giá qua các hành động cụ thể của
sinh viên liên quan đến các hoạt động trong giờ học GDTC chính khóa và các
hoạt động thể thao ngoài giờ học.
TT Nội dung và mức độ đánh giá
Đồng ý %
SL
Phân vân %
SL
Không đồng ý SL
%
20
90.91%
2
9.09%
0
0.00
1
21
95.45%
1
4.55%
0
0.00
2
21
95.45%
1
4.55%
0
0.00
3
21
95.45%
1
4.55%
0
0.00
4
18
86.36%
3
13.64%
0
0.00
5
Mức độ chấp hành nội quy giờ học (đúng giờ, trang phục...(chấp hành đầy đủ, thi thoảng vi phạm, thường xuyên vi phạm) Mức độ chú ý nghe, quan sát giảng viên giảng dạy và thực hiện động tác mẫu (thường xuyên chú ý, thi thoảng, chưa bao giờ) Mức độ tích cực thực hiện các hoạt động tập luyện trong giờ học (tích cực chủ động, gượng ép, thực hiện 1 phần cho xong) Mức độ thường xuyên tập luyện ngoài giờ học, tham gia các CLB thể thi thao (thường xuyên, thoảng, chưa bao giờ) Mức độ thường xuyên tìm hiểu kiến thức, tuyên truyền, vận động mọi người tham gia tập luyện TDTT (thường xuyên, thi thoảng, chưa bao giờ)
44
Bảng 3.3: Tổng hợp ý kiến chuyên gia về các tiêu chí đánh giá hành động của sinh viên (n = 22)
Ý kiến của các chuyên gia về các tiêu chí đánh giá hứng thú của sinh viên
với hoạt động GDTC và thể thao mà đề tài bước đầu xây dựng được tổng hợp
tại các Bảng 3.1, 3.2 và 3.3. Kết quả cho thấy các nội dung khảo sát được sự
đồng thuận cao của các chuyên gia. Các nội dung mà đề tài đề xuất nhận được
từ 86.36% đến 100% ý kiến đồng “đồng ý” của các chuyên gia (8/16 tiêu chí
nhận được 100% ý kiến “đồng ý”), một số ít (4.55% đến 13.64%) còn “phân
vân” và không có ai “không đồng ý”.
Như vậy, hứng thú của sinh viên với hoạt động GDTC và thể thao được
đánh giá qua 3 mặt biểu hiện là nhận thức, xúc cảm và hành động. Các mặt
biểu hiện này được nhận biết bằng các nội dung thể ở trên.
3.2. Thực trạng hứng thú, kết quả rèn luyện của sinh viên và yếu tố tác động
đến công tác Giáo dục thể chất của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật
Để có một góc nhìn khác về công tác GDTC và thể thao của Trường Cao
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật, đề tài đánh giá thực trạng hứng thú của sinh viên các
điều kiện liên quan đến công tác GDTC của nhà trường.
3.2.1. Các yếu tố tác động đến công tác giáo dục thể chất của nhà trường
* Quy mô các lớp học phần GDTC của 2 năm học gần đây:
- Năm học 2018 - 2019: có 3 lớp học phần GDTC tổng số 98 SV cao đẳng.
- Năm học 2019 - 2020: tổng số 181 SV
+ Hệ trung cấp: 1 lớp GDTC, tổng số 47 SV.
+ Hệ cao đẳng: 3 lớp (GDTC 1, GDTC 2 và GDTC 3), tổng số 134 SV.
* Đơn vị quản lý hoạt động công tác GDTC là Khoa Cơ bản:
Chức năng: Khoa là đơn vị quản lý chuyên môn, hành chính của trường,
giúp Hiệu trưởng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ đào tạo, NCKH, chuyển giao
công nghệ, bồi dưỡng chuyên môn trong các lĩnh vực ngoại ngữ, khoa học tự
nhiên, khoa học Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và GDTC; Trực tiếp
tham gia giảng dạy, quản lý các hoạt động chuyên môn và chịu trách nhiệm về
45
quản lý HSSV thuộc Khoa theo Quy định công tác HSSV của Nhà trường.
Khoa Cơ bản hiện nay có 02 giảng viên GDTC (trình độ đại học). Các
giảng viên GDTC của nhà trường có một số nhiệm vụ cơ bản sau:
- Xây dựng nội dung chương trình, trực tiếp giảng dạy học phần GDTC và
phối hợp với các tổ chức đoàn thể tổ chức các hoạt động thể thao cho CBVC và
sinh viên nhà trường.
- Biên soạn giáo trình, tài liệu tham khảo liên quan đến chuyên môn về
lĩnh vực GDTC khi được nhà trường giao.
- Nghiên cứu cải tiến phương pháp giảng dạy, tổ chức các hoạt động
TDTT ngoại khoá cho sinh viên và cán bộ viên chức trong trường nhằm nâng
cao chất lượng giảng dạy và môi trường rèn luyện cho cán bộ và sinh viên.
- Tham gia các lớp tập huấn về TDTT do ngành và địa phương tổ chức.
- Quản lý cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ cho công tác GDTC và thể thao
được nhà trường giao.
* Chương trình GDTC chính khóa:
Chương trình GDTC, đề cương môn học GDTC và các hoạt động thể thao
của Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật thuộc Đại học Thái Nguyên có những
đặc điểm sau:
- Chương trình GDTC cho SV trình độ cao đẳng gồm 60 tiết học chính
khóa được tổ chức giảng dạy trong học kỳ 1 của khóa học. Nội dung chương
trình gồm: Điền kinh 15 tiết, Thể dục 15 tiết và 30 tiết bóng chuyền.
- Chương trình GDTC cho SV trình độ trung cấp gồm 30 tiết học chính
khóa được tổ chức giảng dạy trong học kỳ 1 của khóa học. Nội dung chương
trình gồm: Thể dục 10 tiết và 20 tiết nội dung bóng chuyền.
- Chương trình GDTC được xây dựng chung cho tất cả sinh viên, không
có chương trình với mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung và hình thức riêng cho các
nhóm sinh viên có trình độ và sức khỏe khác nhau; Không có nội dung và hình
thức tập luyện riêng cho những đối tượng đặc biệt như sinh viên có năng khiếu
46
thể thao và sinh viên có sức khỏe yếu;
* Hoạt động thể thao ngoại khóa:
- Nhà trường thường xuyên tổ chức giải thể thao cho cán bộ, viên chức và
sinh viên nhân dịp các ngày lễ trong năm. Các môn thể thao thường được tổ
chức gồm: Bóng đá, cầu lông, bóng chuyền hơi, bóng bàn.
- Trong trường hiện nay không có CLB thể thao cho sinh viên.
- Hàng năm sinh viên của trường thường xuyên tham gia các giải thi đấu
thể thao của khối trường đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Việc
chuẩn bị các đội tuyển thể thao tham gia thi đấu tại các giải thể thao do địa
phương và ngành tổ chức chỉ được thực hiện trong thời gian ngắn trước mỗi
giải đấu. Việc bồi dưỡng thường xuyên các đội tuyển thể thao của nhà trường
chưa được thực hiện.
* Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị:
- Về trang thiết bị, dụng cụ tập luyện phục vụ cho hoạt động GDTC và thể
thao của sinh viên và CBVC: Được mua mới hàng năm căn cứ theo chương
trình môn học và đề xuất của bộ phận chuyên môn chuyên môn cũng như điều
kiện tài chính hàng năm của nhà trường.
- Về sân bãi tập luyện thể thao: Nhà trường hiện có 1 sân bóng đá (mặt sân
đất); 1 nhà tập thể thao có 2 cầu lông; 1 nhà tập có 3 bàn bóng bàn; 2 sân bóng
chuyền ngoài trời (mặt sân trải bê tông); 1 sân bóng rổ (mặt sân trải bê tông)
Nhìn chung thì điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị tập luyện đáp ứng
cơ bản nhu cầu dạy học học phần GDTC và tổ chức các hoạt động thể thao
ngoại khóa cho sinh viên cũng như các hoạt động tập luyện thể thao của cán bộ
viên chức trong trường.
3.2.2. Thực trạng hứng thú của sinh viên với các hoạt động Giáo dục thể
chất và thể thao
Để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu đã đề ra, đề tài thu thập thông tin về
các mặt nhận thức, xúc cảm và hành động của sinh viên đối với hoạt động
47
GDTC và thể thao. Qua đó đánh giá thực trạng hứng thú của với hoạt động
GDTC và thể thao. Để thu thập được các thông tin trên, đề tài khảo sát 98 sinh
viên SV năm thứ 2 đã hoàn thành chương trình GDTC tại trường (tuyển sinh
năm 2018). Kết quả khảo sát được tổng hợp tại Bảng 3.4 đến 3.6.
Về nhận thức: Kết quả khảo sát được tổng hợp tại Bảng 3.4 cho thấy
nhận thức của sinh viên về ý nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao còn chưa
Bảng 3.4: Kết quả khảo sát nhận thức của SV về tác dụng của GDTC và TT (n = 98)
Bình thường
Ít tác dụng
Ý nghĩa, tác dụng của GDTC và TT
T T
Tác dụng cao SL %
SL %
SL %
Không có tác dụng SL %
96
97.96%
2
2.04%
0
0.00%
0
0.00%
1
Phát triển thể lực, kỹ năng, kỹ xảo, hình thể
58
59.18%
18 18.37% 22 22.45%
0
0.00%
2
Phòng, chống bệnh tật, giải trí, thư giãn
36
36.73%
20 20.41% 35 35.71%
7
7.14%
3
Rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã hội
7
7.14%
15 15.31% 42 42.86%
34 34.69%
4
Phát triển trí nhớ, tư duy, tự tin
đầy đủ. Cụ thể như sau:
- Đa số sinh viên (97.96%) được hỏi mới chỉ nhận thức rõ ý nghĩa, tác
dụng trực tiếp của hoạt động GDTC và thể thao đối với người tập. Đó là “có tác
dụng cao” đối với sự phát triển thể lực, hoàn thiện kỹ năng, kỹ xảo vận động và
sự cân đối hình thể.
- Chỉ có 59.18% đánh giá “cao” tác dụng phòng, chống bệnh tật và giải trí,
thư giãn sau những giờ làm việc và học tập căng thẳng. Còn có đến 22.45% trả
lời “ít có tác dụng”.
- Giá trị trong rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã
hội cũng không được nhiều sinh viên ghi nhận. Chỉ có 36.73% trả lời là có “tác
dụng cao”; 20.41% trả lời “ít tác dụng”; Có đến 37.71% và 7.14% trả lời “ít tác
48
dụng” và “không có tác dụng”.
- Đặc biệt, rất ít sinh viên nhận thức được giá trị, ý nghĩa của hoạt động
GDTC và thể thao đối với việc rèn luyện, phát triển trí nhớ, tư duy và sự tự tin.
Chỉ có 7.14% cho rằng có “tác dụng cao”, 15.31% trả lời “bình thường”, đến
39.18% đánh giá “ít tác dụng”; và có đến 26.80% đến 29.90% đánh giá “không
Bảng 3.5: Kết quả khảo sát mức độ yêu thích với hoạt động GDTC và TT của SV (n=98)
TT
Nội dung
Mức độ
Số lượng Tỷ lệ %
Rất yêu thích
7
7.14%
1
Yêu thích
25
25.51%
Các hoạt động trong giờ học Giáo dục thể chất
Không thích
66
67.35%
Rất yêu thích
9
9.18%
2
Yêu thích
32
32.65%
Các hoạt động thể thao do khoa và nhà trường tổ chức
Không thích
57
58.16%
Rất yêu thích
8
8.16%
3
Yêu thích
29
29.59%
Các chương trình truyền hình thể thao
Không thích
61
62.24%
có tác dụng”.
Về mặt cảm xúc: Tỷ lệ sinh viên có những cảm xúc tích cực, dương tính
với các hoạt động GDTC và thể thao còn ít. Kết quả khảo sát về mức độ yêu
thích đối với giờ học GDTC, các hoạt động thể thao và các chương trình truyền
hình về thể thao được tổng hợp tại Bảng 3.5.
- Đối với các hoạt động trong giờ học GDTC chính khóa chỉ có 7.14%
sinh viên được hỏi trả lời “rất yêu thích”, 25.51% trả lời “yêu thích” và có đến
67.35% trả lời “không thích”.
- Tỷ lệ sinh viên yêu thích các hoạt động thể thao ngoại khóa do nhà
trường tổ chức cũng không cao. Chỉ có 9.18% trả lời “rất yêu thích”, 32.65%
trả lời “yêu thích” và 58.16% sinh viên “không thích”.
- Tương tự như 2 nôi dung trên, chỉ có lần lượt 8.16% và 29.59% sinh viên
được hỏi “rất yêu thích” và “yêu thích” các chương trình truyền hình thể thao.
49
Còn lại 62.24% trả lời là “không thích”.
Bảng 3.6: Kết quả khảo sát biểu hiện về hành động của SV với hoạt GDTC và TT (n=98)
Kết quả
TT
Biểu hiện
Mức độ
1
Chấp hành nội quy giờ học (đúng giờ, trang phục...)
2
Nghe, quan sát giảng viên giảng dạy và thực hiện động tác mẫu.
3
Thực hiện các hoạt động tập luyện trong giờ học
4
Tập luyện ngoài giờ học, tham gia các CLB thể thao
5
Tìm hiểu kiến thức, tuyên truyền, vận động mọi người tham gia tập luyện TDTT
Chấp hành đầy đủ Thỉnh thoảng vi phạm Thường xuyên vi phạm Thường xuyên chú ý Thỉnh thoảng mới chú ý Chưa bao giờ chú ý Tích cực, chủ động Hoàn thành, gượng ép Thực hiện 1 phần cho có Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa bao giờ Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa bao giờ
SL 81 17 0 33 54 11 15 56 27 9 51 38 5 21 72
% 82.65% 17.35% 0.00% 33.67% 55.10% 11.22% 15.31% 57.14% 27.55% 9.18% 52.04% 38.78% 5.10% 21.43% 73.47%
Về mặt hành động: Kết quả khảo sát tổng hợp tại Bảng 3.6 cho thấy đa
số sinh viên chỉ có biểu hiện dương tính với các hành động mang tính bắt buộc
(chấp hành tốt nội quy, quy định của giờ học). Ít sinh viên có biểu hiện mang
tính tự giác, tích cực với các hoạt động trong giờ học GDTC và các hoạt động
thể thao ngoại khóa.
- Đa số (82.65%) sinh viên thường xuyên “chấp hành đầy đủ” nội quy,
quy định của giờ học GDTC; chỉ có 17.35% trả lời là “thỉnh thoảng” vi phạm;
và không có ai thường xuyên vi phạm.
- Hoạt động giảng dạy và làm mẫu của giảng viên cũng chỉ được 33.67%
sinh viên được hỏi trả lời là “thường xuyên chú ý”; Có đến 55.10% “thỉnh
thoảng mới chú ý” và 11.22% “không bao giờ chú ý” đến hoạt động giảng dạy
của giảng viên.
- Đối với các hoạt động tập luyện trong giờ học GDTC thì chỉ có 15.31%
50
sinh viên thể hiện sự “tích cực, chủ động” thực hiện nhiệm vụ; 57.14% hoàn
thành nhiệm vụ tập luyện nhưng với thái độ “gượng ép”; và có đến 27.55% chỉ
“thực hiện một phần cho có”.
- Tỷ lệ sinh viên tập luyện thể thao ngoại khóa còn ít. Chỉ có 9.18% sinh
viên trả lời “thường xuyên” tập luyện ngoài giờ học hoặc tham gia các CLB thể
thao; 52.04% “thỉnh thoảng” mới tập; và có đến 38.78% không bao giờ tập
ngoại khóa.
- Việc chủ động tìm hiểu kiến thức về sức khỏe và thể thao cũng như
tuyên truyền, vận động người khác tham gia các hoạt động thể thao cũng được
rất ít sinh viên quan tâm. Chỉ có 5.10% sinh viên “thường xuyên” thực hiện
việc này; 21.43% “thỉnh thoảng” thực hiện và có đến 73.47% “chưa bao giờ”
thực hiện.
3.2.3. Kết quả học tập môn học Giáo dục thể chất của sinh viên
Đề tài đánh giá kết quả học tập môn học GDTC của sinh viên qua các các
số liệu khảo sát về mức độ hoàn thành các nhiệm vụ trong giờ học GDTC, trình
độ thể lực chung và kết quả về điểm số của học phần GDTC đã học. Đối tượng
khảo sát là 98 sinh viên đã học xong chương trình GDTC (tuyển sinh năm
2018). Kết quả khảo sát được tổng hợp tại Bảng 3.7, 3.8 và 3.9
Mức độ hoàn thành các nhiệm vụ trong giờ học GDTC: được đánh giá
qua nhận định của sinh viên về các bài tập trong giờ học GDTC và độ khó của
các bài kiểm tra, thi. Kết quả khảo sát tại Bảng 3.7 cho thấy có khá nhiều nhiệm
vụ vận động trong giờ học GDTC mà sinh viên chưa thể hoàn thành. Nhiều
sinh viên đánh giá nội dung thi và kiểm tra là khó, một số ít lại cho là quá dễ.
- Về các nhiệm vụ vận động trong giờ học GDTC thì có 20.41% sinh viên
trả lời là “không hoàn thành nhiều bài tập”; 46.94% trả lời “không hoàn thành
một vài bài tập”; 21.43% phải “gắng sức mới hoàn thành hết” các bài tập;
Ngược lại, có 11.22% “dễ dàng thực hiện” các bài tập.
- Độ khó của các bài kiểm tra và bài thi có ý kiến đánh giá khá tương đồng
51
từ phía sinh viên. Lần lượt 21.43% và 22.45% số sinh viên được hỏi đánh giá
các bài kiểm tra và bài thi là “quá khó”; Có 45.92% và 44.90% sinh viên đánh
giá là “khó”; 23.47% và 24.49% cho là “bình thường”; Cuối cùng là có 9.18%
Bảng 3.7: Kết quả khảo sát ý kiến của SV về các nhiệm vụ trong giờ học GDTC (n = 98)
TT
Nội dung
Mức độ
Số người Tỷ lệ %
Không hoàn thành nhiều bài tập
20
20.41%
Không hoàn thành một vài bài tập
46
46.94%
1
Gắng sức mới hoàn thành hết
21
21.43%
Việc thực hiện các nhiệm vụ vận động trong giờ học GDTC
Dễ dàng thực hiện
11
11.22%
Quá khó
21
21.43%
Khó
45
45.92%
2
Độ khó của các bài kiểm tra
Bình thường
23
23.47%
Quá dễ
9
9.18%
Quá khó
22
22.45%
Khó
44
44.90%
3 Độ khó của bài thi
Bình thường
24
24.49%
Quá dễ
8
8.16%
Trình độ thể lực chung của sinh viên:
và 8.16% cho là “quá dễ”.
Trình độ thể lực chung của sinh viên (n = 98) được kiểm tra, đánh giá theo
Bảng 3.8: Tổng hợp kết quả kiểm tra thể lực chung của sinh viên (n=98)
TT
Nội dung
Tốt
Loại Đạt
SL
%
SL
%
Không đạt %
SL
1 Bật xa tại chỗ
26
26.53%
57
58.16%
15
15.31%
2 Chạy 30m xuất phát cao
24
24.49%
59
60.20%
15
15.31%
3 Chạy con thoi 4x10m
26
26.53%
55
56.12%
17
17.35%
4 Chạy tùy sức 5 phút
12
12.24%
58
59.18%
28
28.57%
5 Đánh giá tổng hợp
9
9.18%
60
61.22%
29
29.59%
52
Quyết định số 53/2008/QĐ-BGDĐT.
- Tổng hợp kết quả kiểm tra từng chỉ số thể lực chung cho thấy các nội
dung kiểm tra về sức mạnh, sức nhanh và khả năng phối hợp vận động (bật xa,
chạy 30m XPC và chạy con thoi 4x10m) có kết quả tương đối đồng đều. Ở 3
nội dung này có từ 24.49% đến 26.53% đạt loại “tốt”; 56.12% đến 60.20% xếp
loại “đạt”; 15.31% đến 17.35% “không đạt”.
- Riêng nội dung kiểm tra về sức bền (chạy tùy sức 5 phút) có kết quả thấp
hơn cả. Chỉ có 12.24% xếp loại “tốt”, 59.18% xếp loại “đạt” và có đến 28.57%
xếp loại “không đạt”.
- Kết quả đánh giá, xếp loại tổng hợp cho thấy chỉ có số ít (9.18%) sinh
viên có trình độ thể lực chung đạt loại “tốt”; Đa số (61.22%) là ở mức “đạt”;
Và có đến 29.59% sinh viên “không đạt” trình độ thể lưc chung theo quy định
của Bộ GD&ĐT.
Kết quả học tập môn học GDTC của sinh viên: Điểm số học phần
Bảng 3.9: Tổng hợp kết quả học tập học phần GDTC của sinh viên (n = 98)
Xếp loại
D (4 – 5,4)
F (< 4)
A (8,5 - 10)
B (7 – 8,4)
C (5,5 – 6,9)
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
11.22%
17.35%
37.76%
23
23.47%
10
10.20%
11 17 37 (Điểm “đạt” là từ điểm D trở lên)
GDTC đã học của sinh viên được tổng hợp tại Bảng 3.9.
Kết quả học tập học phần GDTC của sinh viên được phân bổ ở cả 5
khoảng điểm (A, B, C, D, F). Trong đó tỷ lệ cao hơn cả là ở khoảng điểm trung
bình (từ 4 đến 6.9 điểm) là C (37.76%) và D (23.47%). Tỷ lệ sinh viên đạt điểm
khá (B) và giỏi (A) không cao, lần lượt là 17.35% và 11.22%. Có 10.20% đạt
điểm F (dưới 4 điểm).
Tóm lại:
- Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên được (biểu
hiện) đánh giá qua các dấu hiệu cụ thể về mặt nhận thức, cảm xúc và hành
53
động. Cụ thể là:
+ Về mặt nhận thức: mức độ nhận thức về ý nghĩa, tác dụng của TDTT.
+ Về xúc cảm: Mức độ yêu thích, say mê... với các hoạt động TDTT.
+ Về mặt hành động: Mức độ tích cực, chủ động với các hoạt động trên lớp và
ngoại khóa; Tìm hiểu, tuyên truyền, vận động mọi người tập luyện TDTT...
- Kết quả khảo sát cho thấy mức độ hứng thú của sinh viên trường Cao
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật với hoạt động GDTC và thể thao còn thấp ở tất cả các
mặt nhận thức, cảm xúc và hành động. Do vậy kết quả học tập và trình độ thể
lực chung còn hạn chế.
Kết quả khảo sát các mặt biểu hiện hứng thú cùng với kết quả học tập và
trình độ thể lực chung của sinh viên cũng cho thấy một góc nhìn khác về thực
trạng công tác GDTC và thể thao của nhà trường.
3.3. Biện pháp nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể chất cho sinh
viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật
3.3.1. Lựa chọn các biện pháp
Có nhiều định hướng, quan điểm để lựa chọn biện pháp nâng cao hứng thú
cho người học. Trong phạm vi đề tài này chúng tôi lựa chọn các biện pháp theo
hướng tác động đến nhận thức cùng với các biện pháp đa dạng, linh hoạt trong
tổ chức hoạt động dạy học để hình thành, phát triển xúc cảm dương tính cho
người học. Từ đó tạo nên hành động tự giác, tích cực với hoạt động GDTC và
thể thao của sinh viên.
Các biện pháp này mang tính định hướng để giảng viên có thể vận dụng tổ
chức các hoạt động dạy học môn GDTC và các hoạt động thể thao trong phạm
vi lớp học mình phụ trách.
Biện pháp 1: Đa dạng hóa phương thức giáo dục kiến thức về sức khỏe và
luyện tập thể thao cho sinh viên.
- Mục đích: Nâng cao nhận thức của sinh viên về sức khỏe và thể thao. Khắc
phục hạn chế về thời gian của giờ học chính khóa và phát huy tinh thần tự học, tự
54
rèn luyện suốt đời.
- Nội dung: Giảng viên hướng dẫn và cung cấp nguồn tài liệu để sinh viên
tự tìm hiểu những kiến thức cơ bản; Định hướng những kiến thức mở rộng cho
sinh viên; Cung cấp các nguồn học liệu mở cho sinh viên.
- Cách thức thực hiện: Hướng dẫn phương pháp, định hướng nghiên cứu
và giới thiệu tài liệu cơ bản và các nguồn tài liệu, thông tin mở rộng cho sinh
viên tự nghiên cứu; Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thảo luận, chia sẻ
thông tin, hướng dẫn tập luyện và giải đáp; Kiểm tra đánh giá kết quả tự học
của sinh viên.
Biện pháp 2: Thực hiện tốt công tác khen thưởng trong GDTC và thể thao.
- Mục đích: Thúc đấy phong trào thi đua, tạo động lực để sinh viên tích
cực, tự giác tìm hiểu kiến thức, rèn luyện thân thể và tham gia các hoạt động
thể thao tập thể.
- Nội dung: Khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích và
tích cực trong các hoạt động GDTC và thể thao.
- Cách thức thực hiện: Trong phạm vi lớp học thì giảng viên có thể thống
nhất quy định khen thưởng riêng của lớp mình phụ trách và có những phần
thưởng nhỏ, điểm thưởng… cho những cá nhân hoặc nhóm có thành tích học
tập tốt hoặc tích cực xây dựng, tham gia các hoạt động của lớp. Những sinh
viên có những đóng góp cho phong trào học tập, thể thao ở cấp cao hơn thì có
thể đề xuất với đoàn thanh niên, hội sinh viên các cấp khen thưởng… Đặc biệt
là các cá nhân có những đóng góp cho phong trào rèn luyện sức khỏe và thể
thao trong cộng đồng.
Biện pháp 3: Vận dụng tốt quan điểm phân hóa trong các hoạt động
GDTC và thể thao.
- Mục đích: Đáp ứng sự khác biệt về năng lực, trình độ, sở thích… của
sinh viên. Được tham gia các hoạt động GDTC và thể thao phù hợp với đặc
điểm cá nhân là một cách thức hiệu quả nâng cao tính tự giác, tích cực và cảm
55
xúc dương tính của sinh viên.
- Nội dung: Lựa chọn nội dung, yêu cầu, hình thức và phương pháp tổ
chức hoạt động GDTC và thể thao phù hợp với đặc điểm của mỗi nhóm sinh
viên. Đặc biệt là các nhóm đặc thù và các sinh viên cá biệt.
- Cách thức thực hiện: Khảo sát đặc điểm của sinh viên đầu mỗi học kỳ rồi
phân nhóm và phân công nhiệm vụ theo năng lực, trình độ hoặc sở thích; Xây
dựng nội dung, hình thức, kế hoạch tập luyện phù hợp cho mỗi nhóm. Mỗi
nhóm, mỗi cá nhân có thể có kế hoạch tập luyện của riêng mình cùng với sự
quản lý, hướng dẫn của giảng viên; Phát huy vai trò cán sự, nòng cốt của các
“hạt nhân thể thao” trong lớp; Đa dạng hóa hình thức tập luyện và kiểm tra,
đánh giá.
Biện pháp 4: Tăng cường hoạt động trò chơi và thi đấu trong GDTC và
thể thao.
- Mục đích: Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của sinh viên; Hình
thành và phát triển xúc cảm dương tính của sinh viên với các hoạt động GDTC
và thể thao.
- Nội dung: Tăng cường tổ chức các hoạt động tập luyện dưới hình thức
trò chơi vận động và tổ chức các hoạt động thi đấu thể thao trong lớp và giữa
các lớp với nhau. Có thể tổ chức hoạt động giao lưu thể thao với các đối tác
ngoài trường (cần đảm bảo tính tổ chức).
- Cách thức thực hiện: Xây dựng nội dung tập luyện theo hình thức trò
chơi vận động phù hợp với mỗi nhóm sinh viên; Hướng dẫn các nhóm tự biên
soạn và tổ chức trò chơi với các nội dung vận động theo yêu cầu; Tổ chức giải
thi đấu thể thao nhỏ của lớp và giữa các lớp; Tổ chức thi đấu giao lưu với các
lớp khác trong và ngoài trường.
Biện pháp 5: Tích hợp hoạt động GDTC và thể thao với các hoạt động
chính trị - xã hội.
- Mục đích: Giúp sinh viên nhận thức rõ và đầy đủ hơn vai trò, ý nghĩa của
56
hoạt động thể thao với xã hội.
- Nội dung: Phối hợp với các tổ chức đoàn thể tổ chức hoạt động thể thao
gắn với kỷ niệm các ngày lễ hoặc kết hợp với các hoạt động từ thiện, bảo vệ
môi trường…
- Cách thức thực hiện: Xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động thi đấu,
giao lưu thể thao gắn với kỷ niệm các ngày lễ, hoạt động thăm quan, trải
nghiệm, từ thiện… trong mỗi học kỳ. Các hoạt động này được tổ chức trong
phạm vi lớp học, giữa các lớp, trong trường, ngoài trường… Có thể có các hoạt
động theo các nhóm của lớp. Hoặc có thể phối hợp với các tổ chức chính trị -
xã hội trong và ngoài trường để tổ chức hoạt động.
Để xác định mức độ phù hợp của các biện pháp trên với thực tiễn của công
tác GDTC và thể thao cho sinh viên các trường đại học và cao đẳng, đề tài
tham khảo ý kiến của các giảng viên GDTC có kinh nghiệm (chuyên gia) tại
các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên (n = 22). Kết quả
Bảng 3.10: Ý kiến đánh giá của giảng viên về mức độ phù hợp của các biện pháp (n=22)
Ít phù hợp
Phân vân
Không phù hợp
TT
Biện pháp
Hoàn toàn phù hợp %
SL
SL
%
SL
%
SL
%
19
86.36%
3
13.64%
0
0.00%
0
0.00%
1
20
90.91%
1
4.55%
1
4.55%
0
0.00%
2
20
90.91%
1
4.55%
1
4.55%
0
0.00%
3
21
95.45%
0
0.00%
1
4.55%
0
0.00%
4
18
81.82%
2
9.09%
2
9.09%
0.00%
5
Đa dạng hóa phương thức giáo dục kiến thức về sức khỏe và luyện tập thể thao cho SV Thực hiện tốt công tác khen trong thưởng hoạt động GDTC và thể thao Vận dụng tốt quan điểm phân hóa trong GDTC và thể thao Tăng cường hoạt động trò chơi và thi đấu trong GDTC và thể thao Tích hợp hoạt động GDTC và thể thao với các hoạt động chính trị - xã hội
57
được tổng hợp tại Bảng 3.10.
Tổng hợp kết quả khảo sát ý kiến của các chuyên gia cho thấy các biện
pháp mà đề tài lựa chọn, đề xuất được đa số (81.82% đến 95.45%) giảng viên
đánh giá là “hoàn toàn phù hợp” với điều kiện thực tiễn nhằm nâng cao hứng
thú của sinh viên với hoạt động GDTC và thể thao; 4.45% đến 13.64% trả lời
“ít phù hợp”; Chỉ có số ít (4.55% đến 9.09%) còn “phân vân” và không có ai
phủ nhận các biện pháp.
Như vậy, các biện pháp mà đề tài lựa chọn và đề xuất đã có đủ cơ sở để áp
dụng thử nghiệm trong các giờ học GDTC cho sinh viên để kiểm nghiệm hiệu
quả thực tiễn. Khi áp dụng các biện pháp này trong thực tiễn công tác GDTC và
thể thao cho sinh viên, các giảng viên cũng cần linh hoạt vận dụng ở những
mức độ khác nhau phù hợp với lớp học của mình.
3.3.2. Đánh giá hiệu quả biện pháp nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục
thể chất cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật
Các biện pháp mà đề tài lựa chọn, đề xuất được triển khai thực nghiệm
(TN) trong tổ chức các hoạt động dạy học trong giờ GDTC chính khóa cho
sinh viên hệ cao đẳng tại học kỳ 1 NH 2019-2020. Ngoài ra còn có các hoạt
động ngoại khóa kèm theo.
- Lớp TN là lớp GDTC 1: Tổng số sinh viên là 46, trong đó có 43 nam
SV và 3 nữ SV).
- Lớp đối chứng (ĐC) là lớp GDTC 2. Tổng có 48 SV, trong đó có 43
nam SV và 3 nữ SV.
Để thuận lợi cho công tác chuẩn bị tổ chức các hoạt động thực nghiệm
và thu thập các thông tin ban đầu thì đề tài triển khai quá trình TN như sau: 4
tuần đầu cả hai lớp vẫn học theo nội dung, cách thức theo chương trình. Thời
gian còn lại của học kỳ thì lớp ĐC vẫn được tổ chức các hoạt động dạy học
theo cách thức như bình thường. Lớp TN được giảng viên vận dụng các biện
pháp mà đề tài lựa chọn, đề xuất trong các hoạt động dạy học trong 8 tuần
58
tiếp theo.
Để đánh giá hiệu quả của các biện pháp, đề tài tiến hành kiểm tra so
sánh kết quả của hai lớp vào đầu (trước TN) và cuối học kỳ (sau TN). Tiêu
chí để kiểm tra, so sánh gồm: Mức độ hứng thú của sinh viên (nhận thức,
xúc cảm, hành động), trình độ thể lực chung (theo Quyết định số
53/2008/QĐ-BGDĐT), kết quả học tập và ý kiến phản hồi của SV sau khi
kết thúc học kỳ.
3.3.2.1. Kết quả khảo sát, kiểm tra đánh giá trước thực nghiệm
Các nội dung khảo sát, kiểm tra, so sánh trước TN: Mức độ hứng thú
của sinh viên (nhận thức, mức độ yêu thích); Trình độ thể lực chung của sinh
viên (chạy tùy sức 5 phút, chạy con thoi 4 x 10m, bật xa tại chỗ, chạy 30m
xuất phát cao (XPC).
Nhận thức của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC trước thực nghiệm:
Kết quả khảo sát nhận thức của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC về ý
nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao tại thời điểm trước TN được tổng hợp
Bảng 3.11: So sánh nhận thức của SV nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48) trước TN
Tác dụng cao Bình thường
Ít tác dụng
Không có tác dụng
T T
Ý nghĩa, tác dụng của GDTC và TT
Thời điểm
%
%
SL
SL %
SL %
SL
44
95.65%
4.35%
0.00%
0.00%
0
0
2
1
Phát triển thể lực, kỹ năng, kỹ xảo, hình thể
45
93.75%
6.25%
0.00%
0.00%
0
0
3
27
58.70%
11
23.91%
17.39%
0.00%
8
0
2
Phòng, chống bệnh tật, giải trí, thư giãn
29
60.42%
12
25.00%
14.58%
0.00%
7
0
7
15.22%
10
21.74%
17
36.96%
12
26.09%
3
Rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã hội
8
16.67%
11
22.92%
16
33.33%
13
27.08%
4
8.70%
15.22%
20
41.67%
15
32.61%
7
4
Phát triển trí nhớ, tư duy, tự tin
4
8.33%
18.75%
21
43.75%
14
29.17%
9
Nhóm TN Nhóm ĐC Nhóm TN Nhóm ĐC Nhóm TN Nhóm ĐC Nhóm TN Nhóm ĐC
59
tại Bảng 3.11.
Qua so sánh tỷ lệ cho thấy nhận thức của nhóm TN và nhóm ĐC tại thời
điểm trước TN không có sự khác biệt rõ ràng và khá tương đồng kết quả đánh
giá thực trạng tại mục 3.2.2. Nhận thức về ý nghĩa, tác dụng của GDTC và thể
thao của đa số sinh viên còn chưa đầy đủ. Phần lớn mới nhận thức được tác
dụng trực tiếp của thể thao lên cơ thể con người. Ý nghĩa về mặt xã hội còn
chưa được đánh giá cao. Cụ thể là:
- Đa số SV của cả 2 nhóm (93.75% đến 95.65%) nhận thức rõ ý nghĩa, tác
dụng của hoạt động GDTC và thể thao đối với sự phát triển thể lực, kỹ năng, kỹ
xảo và hình thể. Nhưng chỉ có 58.70% đến 60.42% đánh giá “cao” tác dụng
phòng, chống bệnh tật, giải trí, thư giãn và có 14.58% đến 17.39% trả lời “ít có
tác dụng”.
- Giá trị trong rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã
hội cũng không được nhiều SV ghi nhận. Có đến 33.33% đến 36.96% đánh giá
“ít tác dụng”; và 26.09% đến 27.08% đánh giá “không có tác dụng”; Chỉ có
15.22% đến 16.67% trả lời là “có tác dụng cao”.
- Đặc biệt, rất ít sinh viên của nhóm TN và nhóm ĐC nhận thức được ý
nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao đối với việc phát triển trí nhớ, tư duy và
sự tự tin. Chỉ có 8.33% đến 8.70% trả lời là có “tác dụng cao”; 41.67% đến
43.75% trả lời “ít có tác dụng” và có 29.17% đến 32.61% cho rằng “không có
tác dụng”.
Mức độ yêu thích (xúc cảm) với hoạt động Giáo dục thể chất và thể
thao của sinh viên trước thực nghiệm
Xúc cảm với các hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên được đánh
giá qua mức độ yêu thích các hoạt động trong giờ học GDTC, các hoạt động
thể thao ngoại khóa và các chương trình truyền hình về thể thao. Theo bảng
tổng hợp kết quả khảo sát trước TN (Bảng 3.12) thì tỷ lệ lựa chọn các ý kiến trả
lời về mức độ yêu thích với hoạt động GDTC và thể thao của nhóm TN và
60
nhóm ĐC là không có sự khác biệt rõ ràng. Ở cả hai nhóm, tỷ lệ sinh viên có
xúc cảm dương tính còn thấp. Nhiều sinh viên trả lời “không thích” các hoạt
Bảng 3.12: So sánh mức độ yêu thích của nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48) trước TN
Nhóm ĐC
Nhóm TN
TT
Nội dung
Mức độ
%
%
SL
SL
Rất yêu thích
8.70%
5
10.42%
4
1
Yêu thích
26.09%
13
27.08%
12
Các hoạt động trong giờ học Giáo dục thể chất
Không thích
65.22%
30
62.50%
30
Rất yêu thích
5
10.87%
5
10.42%
2
Yêu thích
34.78%
17
35.42%
16
Các hoạt động thể thao do khoa và nhà trường tổ chức
Không thích
54.35%
26
54.17%
25
Rất yêu thích
8.70%
4
8.33%
4
3
Yêu thích
28.26%
13
27.08%
13
Các chương trình truyền hình thể thao
Không thích
63.04%
29
60.42%
29
động GDTC và thể thao.
Ở cả 3 nội dung khảo sát (Bảng 3.12), chỉ cótừ 8.33% đến 10.87% sinh
viên (cả nhóm TN và nhóm ĐC) lựa chọn mức “rất yêu thích”; 26.09% đến
35.42% lựa chọn “yêu thích”; và có từ 54.17% đến 65.22% “không thích” các
giờ học GDTC, hoạt động thể thao ngoại khóa và các chương trình truyền hình
thể thao.
Biểu hiện về hành động của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC trước
thực nghiệm
Theo kết quả khảo sát các biểu hiện về mặt hành động trước TN (Bảng
3.13) thì tỷ lệ sinh viên của cả nhóm TN và nhóm ĐC có biểu hiện mang tính
tự giác, tích cực với các hoạt động trong giờ học GDTC và các hoạt động thể
thao ngoại khóa còn thấp. Đa số sinh viên mới chỉ có biểu hiện dương tính với
các hành động mang tính bắt buộc (chấp hành tốt nội quy, quy định của giờ
học). Tỷ lệ các ý kiến trả lời khảo sát của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC khá
61
tương đồng.
Bảng 3.13: Kết quả khảo sát về hành động của nhóm TN và nhóm ĐC trước TN
TT
Biểu hiện
Mức độ
Chấp hành đầy đủ
Nhóm TN (n = 46) % 78.26%
SL 36
Nhóm ĐC (n = 48) % 79.17%
SL 38
1
Thỉnh thoảng vi phạm
10
21.74%
10
20.83%
Chấp hành nội quy giờ học (đúng giờ, trang phục...)
Thường xuyên vi phạm
0
0.00%
0
0.00%
Thường xuyên chú ý
11
23.91%
12
25.00%
2
Thỉnh thoảng mới chú ý
28
60.87%
29
60.42%
Nghe, quan sát giảng viên giảng dạy và thực hiện động tác mẫu.
Chưa bao giờ chú ý
7
15.22%
7
14.58%
Tích cực, chủ động
6
13.04%
7
14.58%
3
Hoàn thành, gượng ép
25
54.35%
27
56.25%
Thực hiện các hoạt động tập luyện trong giờ học
Thực hiện 1 phần cho có
15
32.61%
14
29.17%
Thường xuyên
4
8.70%
4
8.33%
4
Thỉnh thoảng
24
52.17%
26
54.17%
Tham gia tập luyện ngoại khóa
Chưa bao giờ
18
39.13%
18
37.50%
Thường xuyên
3
6.52%
4
8.33%
5
Thỉnh thoảng
12
26.09%
12
25.00%
Tìm hiểu kiến thức, tuyên truyền, vận động mọi người tham gia tập luyện TDTT
Chưa bao giờ
31
67.39%
32
66.67%
Trước TN, chỉ có 21.74% và 20.83% sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC
“thường xuyên chú ý” đến hoạt động giảng dạy và làm mẫu của giảng viên;
13.04% và 14.58% “tích cực, chủ động” đối với các hoạt động tập luyện trong
giờ học; 8.70% và 8.33% “thường xuyên” tập luyện ngoại khóa; Và chỉ có
6.52% và 8.33 “thường xuyên” chủ động tìm hiểu kiến thức cũng như tuyên
truyền, vận động người khác tham gia hoạt động thể thao.
Trình độ thể lực chung của sinh viên trước thực nghiệm
Do lớp TN và lớp ĐC đều có số lượng nữ sinh viên rất ít (lớp TN có 3
nữ SV, lớp ĐC có 5). Để đảm bảo độ tin cậy, đề tài chỉ so sánh các chỉ số thể
lực chung nam SV nhóm TN và nhóm ĐC. Kết quả trước TN được trình bày
tại Bảng 3.14.
- Kết quả so sánh từng chỉ số đánh giá trình độ thể lực chung trước TN
62
cho thấy thành tích kiểm tra ban đầu của nhóm ĐC và nhóm TN không có sự
khác biệt rõ rệt. Các kết quả so sánh cả ở cả 4 chỉ số kiểm tra trình độ thể lực
Bảng 3.14: So sánh chỉ số thể lực chung trước TN của nam SV nhóm TN và nhóm ĐC
Thành tích trung bình ( ±δ)
|t tính|
t bảng
P
Nội dung
Nhóm TN (n = 43 Nhóm ĐC (n = 43)
BX tại chỗ (cm)
217.33 ± 12.55
218.14 ± 11.00
0.32
1.99
0.05
Chạy 30m XPC(s)
4.98 ± 0.38
5.05 ± 0.39
0.84
1.99
0.05
Chạy 4x10m (s)
11.81 ± 0.37
11.88 ± 0.38
0.96
1.99
0.05
Chạy 5 phút (m)
969.07 ± 53.37
952.91 ± 36.30
1.62
1.99
0.05
chung đều có |t tính| < t bảng (P 0.05).
Để so sánh tỷ lệ xếp loại trình độ thể lực chung thì đề tài dựa vào kết quả
kiểm tra để xếp loại trình độ thể lực của từng sinh viên. Tiếp đến là so sánh tỷ
lệ các mức xếp loại theo tổng số lượng sinh viên cả lớp TN (n = 46) và lớp ĐC
Bảng 3.15: So sánh tỷ lệ xếp loại trình độ thể lực trước TN của nhóm TN và nhóm ĐC
Nhóm TN (n = 46) Nhóm ĐC (n = 48)
Nhóm
Kết quả hàm CHITEST
Xếp loại
SL
%
SL
%
Không đạt
12
26.09%
14
29.17%
P = 0.74 (P > 0.05)
Đạt
24
52.17%
24
50.00%
Tốt
10
21.74%
10
20.83%
Ghi chú: Sử dụng hàm CHITEST trong excel để so sánh tỷ lệ xếp loại “không đạt” và
“đạt” giữa nhóm TN và nhóm ĐC. Trong đó loại “đạt” gồm cả “tốt”.
(n = 48) (không phân biệt nam, nữ).
- Tổng hợp kết quả xếp loại trình độ thể lực chung trước TN của nhóm ĐC
và nhóm TN cũng cho thấy sự khác biệt về tỷ lệ xếp loại trình độ thể lực chung
giữa 2 nhóm là không đáng kể. Cụ thể như sau: Nhóm TN có 21.74% sinh viên
đạt loại “tốt”, 52.17% sinh viên loại “đạt” và có đến 26.09% SV “không đạt”;
Nhóm ĐC có 20.83% sinh viên đạt loại “tốt”, 50.00% loại “đạt” và 29.17%
63
“không đạt”.
- Kết quả xếp loại cho thấy còn khá nhiều sinh viên của cả nhóm TN và
nhóm ĐC “không đạt” trình độ thể lực chung theo quy định (26.09% đến
29.17%). Sử dụng hàm CHITEST để so sánh tỷ lệ “không đạt” của nhóm TN
với nhóm ĐC cho ra kết quả P = 0.74 (nếu P > 0.05 thì không có sự khác biệt
về tỷ lệ giữa 2 nhóm).
Qua so sánh kết quả kiểm tra từng chỉ số và so sánh tỷ lệ xếp loại theo quy
định cho thấy trình độ thể lực chung trước TN của nhóm ĐC và nhóm TN là
tương đương nhau.
Tóm lại: Các kết quả khảo sát trước thực nghiệm về nhận thức, xúc cảm
và hành động cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về mức độ hứng thú của
sinh viên nhóm TN và nhóm ĐCvới hoạt động GDTC và thể thao. Kết quả
kiểm tra, so sánh, đánh giá về trình độ thể lực chung cũng cho thấy trình độ thể
lực chung của hai nhóm là tương đương nhau.
3.3.2.2. Kết quả khảo sát, kiểm tra đánh giá sau thực nghiệm
Các nội dung kiểm tra, so sánh sau TN: Mức độ hứng thú của sinh viên
(nhận thức, xúc cảm và hành động); Trình độ thể lực chung và kết quả học
tập môn GDTC; Khảo sát và so sánh ý kiến phản hồi của sinh viên về các
giờ học GDTC.
Nhận thức của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC sau thực nghiệm:
Kết quả khảo sát nhận thức của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC về ý
nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao tại thời điểm trước TN được tổng hợp
tại Bảng 3.16.
Kết quả khảo sát sau TN tổng hợp tại Bảng 3.16 cho thấy nhận thức của cả
sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC về ý nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao
đều có biến đổi theo hướng tích cực. Tuy nhiên nhận thức của sinh viên nhóm
TN phát triển toàn diện và đồng đều hơn rõ ràng. Tỷ lệ sinh viên nhóm TN
nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao cao hơn nhiều so
64
với nhóm ĐC.
Bảng 3.16: So sánh nhận thức của SV nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48) sau TN
Tác dụng cao Bình thường
Ít tác dụng
T T
Ý nghĩa, tác dụng của GDTC và TT
Thời điểm
%
%
%
SL
SL
SL
Không có tác dụng SL %
45
97.83%
2.17%
0.00%
0.00%
0
0
1
1
Phát triển thể lực, kỹ năng, kỹ xảo, hình thể
46
95.83%
4.17%
0.00%
0.00%
0
0
2
0
0
43
93.48%
6.52%
0.00%
0.00%
3
2
Phòng, chống bệnh tật, giải trí, thư giãn
5
0
30
62.50%
13
27.08%
10.42%
0.00%
1
0
40
86.96%
10.87%
2.17%
0.00%
5
3
Rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã hội
15
31.25%
12.50%
15
31.25%
12
25.00%
6
39
84.78%
13.04%
1
2.08%
0
0.00%
6
4
Phát triển trí nhớ, tư duy, tự tin
11
22.92%
16.67%
18
37.50%
11
22.92%
8
Nhóm TN Nhóm ĐC Nhóm TN Nhóm ĐC Nhóm TN Nhóm ĐC Nhóm TN Nhóm ĐC
Nhóm TN: Hầu hết SV nhận thức đầy đủ hơn về ý nghĩa, tác dụng của
GDTC và thể thao đối với thể chất, tinh thần và khía cạnh xã hội.
- Giá trị của GDTC và thể thao đối với sự phát triển thể lực, kỹ năng, hình
thể cũng như tác dụng phòng chống bệnh, thư giãn giải trí được 93.48% đến
97.83% sinh viên nhóm TN đánh giá “cao”. Không có ai phủ nhận.
- Tác dụng phát triển trí nhớ, tư duy, tự tin cũng như rèn luyện bản lĩnh,
khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã hội cũng được hầu hết sinh viên nhóm
TN ghi nhận. Có 84.78% đến 86.96% trả lời “có tác dụng cao” và không có ai
hoàn toàn phủ nhận
Nhóm ĐC: Nhận thức về ý nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao của đa
số sinh viên nhóm ĐC còn chưa đầy đủ. Phần lớn mới biêt được tác dụng trực
tiếp của thể thao lên cơ thể con người. Ý nghĩa về mặt xã hội còn chưa được
nhiều sinh viên đánh giá cao. Cụ thể là:
- Đa số sinh viên (95.83%) nhận thức rõ ý nghĩa, tác dụng của hoạt động
65
GDTC và thể thao đối với sự phát triển thể lực, kỹ năng, kỹ xảo và hình thể.
Nhưng chỉ có 62.50% đánh giá “cao” tác dụng phòng, chống bệnh tật, giải trí,
thư giãn và có đến 10.42% trả lời “ít có tác dụng”.
- Giá trị trong rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã
hội cũng như phát triển trí nhớ, tư duy, tự tin cũng không được nhiều sinh viên
nhóm ĐC ghi nhận. Có 31.25% đến 37.50% đánh giá “ít tác dụng”; và có đến
22.92% đến 25.00% đánh giá “không có tác dụng”.
Mức độ yêu thích (xúc cảm) với hoạt động Giáo dục thể chất và thể
thao của sinh viên sau thực nghiệm
Kết quả khảo sát sau TN (Bảng 3.17) cho thấy mức độ yêu thích với hoạt
động GDTC và thể thao của nhóm TN và nhóm ĐC là khác nhau. Tỷ lệ sinh
viên nhóm TN có xúc cảm dương tính cao hơn rõ ràng nhóm ĐC ở cả 3 nội
Bảng 3.17: So sánh mức độ yêu thích của nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48) sau TN
TT
Nội dung
Mức độ
Rất yêu thích
Nhóm TN mi % 21.74% 10
Nhóm ĐC mi % 14.58% 7
1
Yêu thích
31
67.39%
17
35.42%
Các hoạt động trong giờ học Giáo dục thể chất
Không thích
5
10.87%
24
50.00%
Rất yêu thích
12
26.09%
8
16.67%
2
Yêu thích
30
65.22%
15
31.25%
Các hoạt động thể thao do khoa và nhà trường tổ chức
Không thích
4
8.70%
25
52.08%
Rất yêu thích
9
19.57%
6
12.50%
3
Yêu thích
29
63.04%
16
33.33%
Các chương trình truyền hình thể thao
Không thích
7
15.22%
26
54.17%
dung khảo sát.
- Nhóm TN: Ở cả 3 nội dung khảo sát có từ 19.57% đến 26.09% sinh viên
lựa chọn mức “rất yêu thích”; 63.04% đến 67.39% lựa chọn “yêu thích”; và chỉ
có từ 8.70% đến 15.22% sinh viên nhóm TN trả lời “không thích” các giờ học
GDTC, hoạt động thể thao ngoại khóa và chương trình truyền hình thể thao.
- Nhóm ĐC: có 12.50% đến 16.67% sinh viên lựa chọn mức “rất yêu
66
thích”; 31.25% đến 35.42% trả lời “yêu thích”; và vẫn còn có khá nhiều
(50.00% đến 54.17%) sinh viên nhóm ĐC “không thích” các giờ học GDTC,
hoạt động thể thao ngoại khóa và các chương trình truyền hình thể thao.
Biểu hiện về hành động của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC sau TN
Kết quả khảo sát sau TN (Bảng 3.18) cho tỷ lệ sinh viên thể hiện những
hành động mang tính tự giác, tích cực, chủ động của nhóm TN cao hơn hẳn
Bảng 3.18: Kết quả khảo sát về hành động của nhóm TN và nhóm ĐC sau TN
TT
Biểu hiện
Mức độ
1
Chấp hành nội quy giờ học (đúng giờ, trang phục...)
2
Nghe, quan sát giảng viên giảng dạy và thực hiện động tác mẫu.
3
Thực hiện các hoạt động tập luyện trong giờ học
4
Tham gia tập luyện ngoại khóa
5
Tìm hiểu kiến thức, tuyên truyền, vận động mọi người tham gia tập luyện TDTT
Chấp hành đầy đủ Thỉnh thoảng vi phạm Thường xuyên vi phạm Thường xuyên chú ý Thỉnh thoảng mới chú ý Chưa bao giờ chú ý Tích cực, chủ động Hoàn thành, gượng ép Thực hiện 1 phần cho có Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa bao giờ Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa bao giờ
Nhóm TN (n = 46) % 91.30% 8.70% 0.00% 78.26% 19.57% 2.17% 82.61% 17.39% 0.00% 76.09% 23.91% 0.00% 60.87% 39.13% 0.00%
SL 42 4 0 36 9 1 38 8 0 35 11 0 28 18 0
Nhóm ĐC (n = 48) % 85.42% 14.58% 0.00% 29.17% 58.33% 12.50% 20.83% 54.17% 25.00% 12.50% 56.25% 31.25% 12.50% 27.08% 60.42%
SL 41 7 0 14 28 6 10 26 12 6 27 15 6 13 29
nhóm ĐC.
- Tỷ lệ sinh viên nhóm TN “thường xuyên chú ý” đến hoạt động giảng
dạy, làm mẫu của giảng viên là 78.26% so với tỷ lệ của nhóm ĐC là 29.17%;
- Tỷ lệ sinh viên nhóm TN “tích cực, chủ động” trong giờ học GDTC và
“thường xuyên” tập ngoại khóa là 82.61% và 76.09%; Tỷ lệ của nhóm ĐC là
20.83% và 12.50%.
- Việc tìm hiểu kiến thức cũng như tuyên truyền, vận động người khác
tham gia hoạt động thể thao được 60.87% SV nhóm TN “thường xuyên” thực
67
hiện; Nhóm ĐC chỉ có 12.50%.
Trình độ thể lực chung của sinh viên sau thực nghiệm
Trình độ thể lực chung được so sánh qua 2 nội dung là thành tích ở từng
chỉ số kiểm tra và tỷ lệ xếp loại.
Như đã nêu ở phần trước, do lớp TN và lớp ĐC đều có số lượng nữ sinh
viên rất ít (lớp TN có 3 nữ SV, lớp ĐC có 5). Nên để đảm bảo độ tin cậy, đề
tài chỉ so sánh các chỉ số thể lực chung nam SV nhóm TN (n = 43) và nhóm
Bảng 3.19: So sánh chỉ số thể lực chung sau TN của nam SV nhóm TN và nhóm ĐC
Thành tích trung bình ( ±δ)
|t tính|
t bảng
P
Nội dung
Nhóm TN (n = 43 Nhóm ĐC (n = 43)
BX tại chỗ (cm)
231.00 ± 7.42
221.98 ± 11.71
4.22
1.99
0.05
Chạy 30m XPC(s)
4.62 ± 0.19
4.95 ± 0.36
5.20
1.99
0.05
Chạy 4x10m (s)
11.41 ± 0.30
11.67 ± 0.36
3.58
1.99
0.05
Chạy 5 phút (m)
998.72 ± 46.88
964.43 ± 45.97
3.39
1.99
0.05
ĐC (n = 43). Kết quả kiểm tra, so sánh sau TN được trình bày tại Bảng 3.19.
Tổng hợp kết các quả kiểm tra, so sánh từng chỉ số trình độ thể lực
chung tại Bảng 3.19 cho thấy: Sau gần một học kỳ học tập, thành tích từng
nội dung kiểm tra trình độ thể lực chung của cả nam SV nhóm TN và nhóm
ĐC đều có sự phát triển dương tính. Tuy nhiên thành tích của nam sinh viên
nhóm TN tốt hơn nhóm ĐC ở cả 4 nội dung kiểm tra. Các kết quả so sánh ở
cả 4 nội dung kiểm tra trình độ thể lực chung giữa nhóm TN và nhóm ĐC
đều có |t tính| > t bảng (P 0.05).
Kết quả xếp loại trình độ thể lực chung sau TN của cả nhóm TN và nhóm
ĐC đều có sự phát triển sau một học kỳ học tập. Nhưng qua các số liệu thống
kê, so sánh cho thấy tỷ lệ xếp loại của sinh viên (cả nam và nữ) nhóm TN (n =
68
46) tốt hơn nhóm ĐC (n = 48) rất rõ ràng (Bảng 3.20). Cụ thể như sau:
Bảng 3.20: So sánh tỷ lệ xếp loại trình độ thể lực trước TN của nhóm TN và nhóm ĐC
Nhóm TN (n = 46) Nhóm ĐC (n = 48)
Nhóm
Kết quả hàm CHITEST
Xếp loại
SL
%
SL
%
Không đạt
2
4.35%
11
22.92%
P = 0.02 (P > 0.05)
Đạt
30
65.22%
26
54.17%
Tốt
14
30.43%
11
22.92%
Ghi chú: Sử dụng hàm CHITEST trong excel để so sánh tỷ lệ xếp loại “không đạt” và “đạt”
giữa nhóm TN và nhóm ĐC. Trong đó loại “đạt” gồm cả “tốt”.
- Nhóm TN có 30.43% SV đạt loại “tốt” so với 22.92% đạt loại “tốt” của
nhóm ĐC; Tỷ lệ loại “đạt” của nhóm TN là 65.22% còn nhóm ĐC có 54.17%
SV “đạt” tiêu chuẩn.
- Về tỷ lệ “không đạt” thì nhóm TN chỉ còn 4.35% SV “không đạt” so với
nhóm ĐC là 22.92% SV “không đạt” trình độ thể lực chung theo tiêu chuẩn của
Bộ GD&ĐT (Điều 16, chương IV, Quy định về việc đánh giá, xếp loại thể lực
học sinh, SV). Kết quả so sánh cho thấy tỷ lệ “không đạt” của nhóm ĐC là cao
hơn một cách rõ ràng so với nhóm TN (Sử dụng CHITEST để so sánh cho kết
quả P = 0.02).
Qua so sánh kết quả kiểm tra từng chỉ số và so sánh tỷ lệ xếp loại theo quy
định cho thấy trình độ thể lực chung sau TN của nhóm TN tốt hơn nhóm ĐC
một cách rõ ràng ở cả 2 nội dung so sánh.
Kết quả học tập: Được đánh giá qua điểm kết thúc học phần GDTC. Kết
quả tổng hợp tại Bảng 3.21 cho thấy kết quả học tập của nhóm TN cao hơn
nhóm ĐC rất rõ ràng. Tỷ lệ điểm khá, giỏi của nhóm TN cao hơn và tỷ lệ điểm
yếu thấp hơn nhóm ĐC. Nhóm TN có 39.13% đạt loại khá (điểm B) so với
18.75% của nhóm ĐC; Nhóm TN có 23.91% loại giỏi (điểm A) so với 10.42%
của nhóm ĐC; Nhóm TN chỉ có 2.17% sinh viên loại yếu (điểm F - không đạt)
69
so nhóm ĐC là 12.50%.
Bảng 3.21: Tổng hợp kết quả học phần GDTC của sinh viên nhóm TN và nhóm ĐC
Xếp loại
A (8,5 - 10)
B (7 – 8,4)
C (5,5 – 6,9)
D (4 – 5,4)
F (< 4)
Nhóm
%
%
%
%
%
SL
SL
SL
SL
SL
11
23.91%
18
39.13%
13
28.26%
3
6.52%
2.17%
1
5
10.42%
9
18.75%
15
31.25%
13
27.08%
12.50%
6
Nhóm TN (n = 46) Nhóm ĐC (n = 48)
(Điểm “đạt” là từ điểm D trở lên)
Ý kiến phản hồi của sinh viên sau khi kết thúc học kỳ:
Để có thêm dữ liệu cho việc đánh giá hiệu quả thực tiễn của các biện pháp
đã áp dụng thử nghiệm. Đề tài khảo sát, so sánh mức độ hài lòng của sinh viên
nhóm TN và nhóm ĐC sau khi kết thúc học kỳ thực nghiệm. Kết quả được tổng
Bảng 3.22: Tổng hợp ý kiến phản hồi của nhóm TN (n = 46) và nhóm ĐC (n = 48)
ĐÁNH GIÁ VỀ MÔN HỌC
Nhóm
T T
Rất hài lòng SL %
Hài lòng SL %
Không hài lòng SL
%
TN
42 91.30%
4
8.70%
0
0.00%
1
Hiểu rõ mục tiêu, yêu cầu, tiêu chí đánh giá của môn học
ĐC
22 45.83% 12 25.00%
14
29.17%
TN
41 89.13%
5
10.87%
0
0.00%
2 Nhiệm vụ học tập phù hợp với SV
ĐC
19 39.58% 13 27.08%
16
33.33%
TN
43 93.48%
3
6.52%
0
0.00%
3
Nội dung, hình thức học tập đa dạng, linh hoạt
ĐC
20 41.67% 16 33.33%
12
25.00%
TN
43 93.48%
3
6.52%
0
0.00%
4 Kiến thức và kỹ năng được trang bị
ĐC
20 41.67% 15 31.25%
13
27.08%
TN
42 91.30%
4
8.70%
0
0.00%
5 Nguồn tài liệu học tập
ĐC
12 25.00% 14 29.17%
22
45.83%
TN
44 95.65%
2
4.35%
0
0.00%
6
Khuyến khích sáng tạo, tự tập cá nhân và tập theo nhóm
ĐC
19 39.58% 10 20.83%
19
39.58%
TN
43 93.48%
3
6.52%
0
0.00%
7
Chất lượng giảng dạy và kết quả đạt được
ĐC
16 33.33% 13 27.08%
19
39.58%
70
hợp tại Bảng 3.22.
Bên cạnh những kiến thức và kỹ năng mà người học được trang bị thì sự
hài lòng của người học là một yếu tố quan trọng đánh giá mức độ thành công
của một quá trình dạy học. Các ý kiến phản hồi của sinh viên lớp TN mang tích
cực hơn nhiều so với nhóm ĐC. Điều này được thể hiện qua các số liệu tổng
hợp, so sánh kết quả khảo sát sau học kỳ thực nghiệm tại Bảng 3.22.
- Có 89.13% đến 95.65% SV nhóm TN trả lời “rất hài lòng” với môn học
qua các nội dung khảo sát sau khóa học; Đối với nhóm ĐC thì chỉ có 20.00%
đến 54.83% sinh viên có nhận định tương tự.
- Không có sinh viên nào của nhóm TN trả lời “không hài lòng” về môn
học. Trong khi nhóm ĐC có 25.00% đến 45.83% trả lời “không hài lòng” về
các nội dung khảo sát.
Tóm lại: Sau một học kỳ áp dụng thử nghiệm các biện pháp, sinh viên
nhóm TN có sự chuyển biến tích cực, dương tính về nhận thức, xúc cảm và
hành động với các hoạt động GDTC và thể thao cao hơn nhóm ĐC. Trình độ
thể lực chung, kết quả học tập môn GDTC của nhóm TN cũng cao hơn và phản
hồi của sinh viên nhóm TN sau khóa học cũng tích cực hơn.
Kết luận chương 3
Qua các kết quả nghiên cứu ở chương 3 có thể đưa ra các kết luận sau:
- Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên được (biểu
hiện) đánh giá qua các dấu hiệu cụ thể về mặt nhận thức, cảm xúc và hành
động. Kết quả khảo sát cho thấy mức độ hứng thú của sinh viên trường Cao
đẳng Kinh tế - Kỹ thuật với hoạt động GDTC và thể thao còn thấp ở tất cả các
mặt nhận thức, cảm xúc và hành động. Do vậy kết quả học tập và trình độ thể
lực chung còn hạn chế.
Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất 5 biện pháp để vận
dụng trong tổ chức các hoạt động dạy học môn GDTC để nâng cao hứng thú
cho SV. Các biện pháp này được áp dụng thử nghiệm trên quy mô nhỏ đã đạt
71
được hiệu quả nhất định. Sinh viên nhóm TN có sự phát triển cao hơn rõ rệt
nhóm ĐC cả ở nhận thức, xúc cảm, hành động, trình độ thể lực chung, kết quả
học tập và mức độ hài lòng.
Nghiên cứu về hứng thú của sinh viên với hoạt động GDTC và thể thao
qua các mặt biểu hiện cụ thể cũng cho thấy một góc nhìn khác về thực trạng
72
công tác GDTC và thể thao của nhà trường.
KẾT LUẬN
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Cơ sở lý luận và thực trạng hứng thú của sinh viên Trường Cao đẳng
Kinh tế - Kỹ thuật với hoạt động GDTC và thể thao
- Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao là thái độ lựa chọn đặc biệt
của sinh viên đối với nội dung, hình thức nào đó của hoạt động GDTC và thể
thao, do thấy được sự hấp dẫn và ý nghĩa thiết thực của nó với bản thân.
- Hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên được (biểu
hiện) đánh giá qua các dấu hiệu cụ thể về nhận thức, cảm xúc và hành động:
+ Về mặt nhận thức: mức độ nhận thức về ý nghĩa, tác dụng của TDTT.
+ Về xúc cảm: Mức độ yêu thích, say mê... với các hoạt động TDTT.
+ Về mặt hành động: Mức độ tích cực, chủ động với các hoạt động trên lớp và
ngoại khóa; Tìm hiểu, tuyên truyền, vận động mọi người tập luyện TDTT...
- Mức độ hứng thú của sinh viên trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật với
hoạt động GDTC và thể thao còn thấp ở tất cả các mặt nhận thức, cảm xúc và
hành động. Do vậy kết quả học tập và trình độ thể lực chung còn hạn chế.
2. Đề tài đề xuất 5 biện pháp nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể
chất cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật:
Biện pháp 1: Đa dạng hóa phương thức giáo dục kiến thức về sức khỏe và
luyện tập thể thao cho sinh viên.
Biện pháp 2: Thực hiện tốt công tác khen thưởng trong công tác GDTC
và thể thao.
Biện pháp 3: Vận dụng tốt quan điểm phân hóa trong các hoạt động
GDTC và thể thao.
Biện pháp 4: Tăng cường hoạt động trò chơi và thi đấu trong GDTC và
thể thao.
Biện pháp 5: Tích hợp hoạt động GDTC và thể thao với các hoạt động
73
chính trị - xã hội.
3. Qua thực nghiệm các biện pháp cho thấy sinh viên nhóm TN có sự phát
triển cao hơn nhóm ĐC cả ở tất cả các mặt:
Về hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao: Tỷ lệ sinh viên nhóm TN
có nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tác dụng của GDTC và thể thao, có xúc cảm
dương tính và hành động tích cực cao hơn nhiều so với nhóm ĐC.
Về trình độ thể lực chung. So sánh từng nội dung kiểm tra cho thấy nhóm
TN đạt kết quả cao hơn nhóm ĐC ở tất cả các nội dung với |t tính| > t Bảng (P
0,05); Tỷ lệ SV nhóm TN “đạt” tiêu chuẩn trình độ thể lực chung cũng cao hơn
rõ ràng. Nhóm TN là 94% (cả loại “đạt” và “tốt”), nhóm ĐC là 79.59%.
Kết quả học tập môn học GDTC của nhóm TN cao hơn nhóm ĐC rất rõ
ràng. Tỷ lệ điểm khá, giỏi của nhóm TN cao hơn và tỷ lệ điểm yếu thấp hơn
nhóm ĐC: Nhóm TN có 23.91% loại giỏi (điểm A) so với 10.42% của nhóm
ĐC; Nhóm TN có 39.13% đạt loại khá (điểm B), nhóm ĐC là 18.75%; Nhóm
TN chỉ có 2.17% sinh viên loại yếu (điểm F - không đạt), nhóm ĐC là 12.50%.
Tỉ lệ SV nhóm TN phản hồi tích cực về môn học cao hơn nhiều so với
nhóm ĐC. Có 89.13% đến 95.65% SV nhóm TN “rất hài lòng” với môn học và
không có ai “không hài lòng”; Nhóm ĐC chỉ có 20.00% đến 54.83% “rất hài
lòng” và 25.00% đến 45.83% “không hài lòng” về các nội dung khảo sát.
KIẾN NGHỊ:
1. Các kết quả nghiên cứu của đề tài (hệ thống cơ sở lý luận, các biện pháp) có
thể sử dụng để tham khảo, vận dụng trong tổ chức các hoạt động dạy học môn
GDTC cho SV các trường cao đẳng, đại học.
2. Các cơ sở GD có thể nghiên cứu xây dựng chương trình GDTC theo hướng
mở để tạo điều kiện cho giảng viên chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức các
hoạt động dạy học môn GDTC cho SV.
3. Nghiên cứu vận dụng các biện pháp ở các lớp học, khóa học khác để tiếp tục
đánh giá hiệu quả thực tiễn của các biện pháp. Trong quá trình thực hiện, giảng
74
viên cần vận dụng linh hoạt sao cho phù hợp với điều kiện thực tiễn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban chấp hành TW Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Nghị quyết số 08-
NQ/TW của Ban chấp hành TW, (ngày 01 tháng 12 năm 2011) về tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng tạo bước phát triển mạnh mẽ về thể dục, thể
thao đến năm 2020.
2. Ban chấp hành TW Đảng Cộng sản Việt Nam (2013), Nghị quyết số 29-
NQ/TW (Hội nghị lần thứ 8) của Ban chấp hành TW khóa XI (ngày 04 tháng
11 năm 2013) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (1995), Chương trình GDTC trong các trường Đại
học - Cao đẳng (không chuyên TDTT) giai đoạn 1. Ban hành theo Quyết
định số 3244/GD - ĐT ngày 12/09/1995.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (1997), Chương trình GDTC trong các trường Đại
học - Cao đẳng (không chuyên TDTT) giai đoạn 2. Ban hành theo Quyết
định số 1262/GD - ĐT ngày 12/04/1997.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Quy định về việc đánh giá, xếp loại thể lực
học sinh, sinh viên. Ban hành theo Quyết định số 53/2008/QĐ-BGDĐT ngày
18 tháng 9 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2015), Thông tư số 25/2015/TT-BGDĐT Quy định
về chương trình Giáo dục thể chất thuộc các chương trình đào tạo trình độ
đại học.
7. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT Ban
hành Chương trình Giáo dục phổ thông.
8. Lê Thị Bừng và các tác giả (2008), Những thuộc tính tâm lý điển hình của
nhân cách, NXB ĐH Sư phạm, Hà Nội.
9. Chính phủ CHXHCN Việt Nam (2010), Chiến lược Phát triển thể dục, thể
thao Việt Nam đến năm 2020. Ban hành theo Quyết định số 2198/QĐ-TTg
1
ngày 03 tháng 12 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ.
10. Chính phủ CHXHCN Việt Nam (2015), Nghị định số 11/2015 NĐ - CP
ngày 31/01/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Quy định về Giáo dục thể chất
và hoạt động thể thao trong nhà trường.
11. John Dewey (2008), Dân chủ và giáo dục, Biên dịch: Phạm Anh Tuấn,
NXB Tri thức, Hà Nội.
12. R. Diamon (2003), Thiết kế và Đánh giá chương trình khoá học (Cẩm nang
hữu dụng), NXB Đại học quốc gia.
13. Vũ Cao Đàm (2012), Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu khoa học,
NXB Giáo dục Việt Nam.
14. Lê Hoàng Hà (2012), Quản lý dạy học theo quan điểm dạy học phân hóa ở
trường THPT Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ, Trường Đại học Giáo dục
– Đại học Quốc gia Hà Nội.
15. Nguyễn Trọng Hải (2010), Xây dựng nội dung chương trình Giáo dục thể
chất cho học sinh các trường dạy nghề Việt Nam, Luận án tiến sĩ giáo dục
học, Viện Khoa học TDTT, Hà Nội.
16. Đặng Xuân Hải (2012), Kỹ thuật dạy học trong đào tạo theo học chế tín
chỉ, NXB Bách khoa Hà Nội.
17. Nguyễn Vũ Bích Hiền (2012), “Các xu hướng phát triển chương trình đào
tạo theo quan điểm lấy người học làm trung tâm”, Tạp chí khoa học Đại học
Sư phạm Hà Nội (số 5/2012), tr 148 – 155.
18. Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức (2009), Lý luận dạy học đại học, NXB ĐHSP.
19. Phạm Văn Lập (2000), Giáo dục học Đại học, NXB ĐHQG Hà Nội.
20. Nguyễn Thị Mỹ Lộc và các tác giả (2004), Một số vấn đề về giáo dục đại
học, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
21. Phạm Thành Nghị (2013), Tâm lý học giáo dục, NXB ĐH Quốc gia HN.
22. Nguyễn Hồ Phong (2010), Nghiên cứu hiệu quả sử dụng đội ngũ cán sự thể
dục đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho sinh viên trường
2
đại học nha trang, Luận văn cao học.
23. Lê Vinh Quốc (2011), “Một số vấn đề về triết lí giáo dục”, Tạp chí Khoa
học ĐHSP TP Hồ Chí Minh (số 28), tr 117 – 125.
24. Nguyễn Xuân Sinh và cộng sự (2012), Giáo trình Lý luận và phương pháp
nghiên cứu khoa học thể dục thể thao, NXB TDTT, Hà Nội.
25. Nguyễn Thạc, Phạm Thành Nghị, (2009), Tâm lý học sư phạm đại học,
NXB Đại học Sư phạm Hà Nội.
26. Nguyễn Đức Thành (2012), Xây dựng nội dung và hình thức tổ chức hoạt
động TDTT ngoại khóa của sinh viên một số trường Đại học ở TP HCM,
Luận án tiến sĩ Giáo dục học, Viện Khoa học TDTT, Hà Nội.
27. Vũ Đức Thu và các tác giả (1998), Lý luận và phương pháp giáo dục thể
chất trong trường học, NXBTDTT, Hà Nội.
28. Nguyễn Toán, Phạm Danh Tốn (2000), Lý luận và phương pháp TDTT,
NXB TDTT, Hà Nội.
29. Hà Kim Toản (2008), Tổ chức quá trình dạy học môn Giáo dục học theo
tiếp cận phân hóa ở trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn, Luận văn thạc sĩ,
Đại học Sư phạm Hà Nội.
30. ĐồngVănTriệu (2006), Lý luận và phương pháp giáo dục thể chất trong
trường học, NXB TDTT Hà Nội.
31. Trương Anh Tuấn (2012), “Phát triển thể dục thể thao theo tinh thần Nghị
quyết Đại hội XI của Đảng”, Tạp chí Tuyên giáo (số 1/2012).
32. Nguyễn Quang Uẩn và các tác giả (2011), Giáo trình Tâm lý học đại cương,
NXB ĐH Sư phạm.
33. Văn phòng Quốc hội (2018), Văn bản hợp nhất Luật Thể dục, Thể thao.
34. Văn phòng Quốc hội (2019), Văn bản hợp nhất Luật Giáo dục đại học.
35. Viện nghiên cứu sư phạm - Trường ĐHSPHN (2007), Kỷ yếu – Hội thảo
khoa học phân hóa giáo dục phổ thông .
36. Vụ Công tác lập pháp - Ủy ban thường vụ Quốc hội (2012), Luật Giáo dục
đại học (Luật số: 08/2012/QH13).
3
37. Lê Văn Xem (2004) Tâm lý học thể dục thể thao, NXB ĐH Sư phạm.
PHỤ LỤC 1: CÁC MẪU PHIẾU KHẢO SÁT
PHIẾU KHẢO SÁT 1 (SV năm thứ 2 đã hoàn thành chương trình GDTC tại trường (tuyển sinh năm 2018))
Thân gửi:............................................ Để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài “Nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể chất cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật – Đại học Thái Nguyên”, Mong các bạn trả lời giúp chúng tôi những câu hỏi sau:
Cách trả lời: Đánh dấu ( )vào ô trống thích hợp. Mỗi câu hỏi có thể đánh
dấu 1 hoặc nhiều ô. Hoặc điền thông tin cụ thể vào những chỗ ..................... Phần 1: Bạn hãy cho biết ý kiến của mình về ý nghĩa, tác dụng của Giáo dục thể chất (GDTC) và thể thao qua các nội dung dưới đây: 1.Ý nghĩa, tác dụng của hoạt động giáo dục thể chất và thể thao đối với việc Phát triển thể lực, kỹ năng, kỹ xảo, hình thể?
Tác dụng cao Ít tác dụng
Bình thường Không có tác dụng
2. Ý nghĩa, tác dụng của hoạt động giáo dục thể chất và thể thao đối với việc phòng, chống bệnh tật, giải trí, thư giãn? Tác dụng cao Ít tác dụng
Bình thường Không có tác dụng
3. Tác dụng của hoạt động giáo dục thể chất và thể thao đối với việc rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã hội?
Tác dụng cao Ít tác dụng
Bình thường Không có tác dụng
4. Ý nghĩa, tác dụng của hoạt động giáo dục thể chất và thể thao đối với việc phát triển trí nhớ, tư duy, tự tin?
Bình thường Không có tác dụng
Tác dụng cao Ít tác dụng
Phần 2: Bạn hãy cho biết mức độ yêu thích của mình đối với các hoạt động Giáo dục thể chất (GDTC) và thể thao qua các nội dung dưới đây: 1. Mức độ yêu thích đối với các giờ học Giáo dục thể chất chính khóa?
Rất yêu thích
Yêu thích
Không thích 2. Mức độ yêu thích đối với các hoạt động thể thao ngoại khóa do khoa và nhà trường tổ chức?
Rất yêu thích
Yêu thích
Không thích
3. Mức độ yêu thích đối với các chương trình truyền hình thể thao?
Rất yêu thích
Yêu thích
Không thích
Phần 3: Bạn hãy cho biết mức độ tham gia các hoạt động Giáo dục thể chất và thể thao của mình qua các câu hỏi sau: 1. Việc chấp hành nội quy trong các giờ học Giáo dục thể chất (đúng giờ, trang phục...)?
Thỉnh thoảng vi phạm
Chấp hành đầy đủ Thường xuyên vi phạm
- Ý kiến khác:............................
4
2. Việc nghe, quan sát giảng viên giảng dạy và thực hiện động tác mẫu trong các giờ học?
Thỉnh thoảng mới chú ý - Ý kiến khác:............................
Thường xuyên chú ý Chưa bao giờ chú ý
3. Mức độ thực hiện các hoạt động tập luyện trong giờ học Giáo dục thể chất?
Tích cực, chủ động thực hiện các hoạt động tập luyện Hoàn thành các nội dung tập luyện nhưng với tâm lý gượng ép Chỉ thực hiện một phần nội dung tập luyện cho có
- Ý kiến khác:............................
4. Việc tham gia các hoạt động tập luyện ngoài giờ học, tham gia các CLB thể thao?
Thường xuyên tham gia tập luyện thể thao ngoại khóa (gồm cả các CLB thể
thao)
Thỉnh thoảng mới tham gia các hoạt động tập luyện ngoại khóa Chưa bao giờ tham gia - Ý kiến khác:............................
Thỉnh thoảng
5. Bạn có thường xuyên tìm hiểu kiến thức về thể thao, tuyên truyền, vận động mọi người tham gia tập luyện TDTT? Thường xuyên Chưa bao giờ
- Ý kiến khác:............................
6. Bạn hãy chco biết mức độ hoàn thành các nhiệm vụ vận động trong giờ học GDTC?
Chỉ hoàn thành một số ít
Không thực hiện được bài
tập khó
Gắng sức mới thực hiện hết
Dễ dàng thực hiện
Xin chân thành cảm ơn sự cộng tác của các bạn!
5
PHIẾU KHẢO SÁT 2 (Các giảng viên GDTC có kinh nghiệm (chuyên gia) tại các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên)
Kính gửi:............................................Chức vụ: .................................. Đơn vị: .............................................................................. Để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài “Nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể chất cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật – Đại học Thái Nguyên”, Kính mong các đồng chí trả lời giúp chúng tôi những câu hỏi sau:
Cách trả lời: Đánh dấu ( )vào ô trống thích hợp với mức độ đánh giá của
thầy, cô. Hoặc điền thông tin cụ thể vào những chỗ .....................
Từ các nội dung về cơ sở lý luận đã tổng hợp, đề tài xác định có thể sử dụng các mặt biểu hiện về nhận thức, xúc cảm và hành động để làm nội dung khảo sát mức độ hứng thú của sinh viên với hoạt động GDTC và thể thao. Đề tài xây dựng các nội dung khảo sát tương ứng với các dấu hiệu biểu hiện của hứng thú với hoạt động GDTC và thể thao ở dưới đây. Đề tài xin ý kiến của thầy cô về từng tiêu chí đánh giá.
Phần 1: Các nội dung khảo sát mức độ nhận thức của sinh viên về ý nghĩa, tác dụng của Giáo dục thể chất (GDTC) và thể thao: 1.Ý nghĩa, tác dụng của hoạt động giáo dục thể chất và thể thao đối với việc Phát triển thể lực, kỹ năng, kỹ xảo, hình thể?
Không đồng ý
Phân vân
Đồng ý
2. Ý nghĩa, tác dụng của hoạt động giáo dục thể chất và thể thao đối với việc phòng, chống bệnh tật, giải trí, thư giãn?
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
3. Tác dụng của hoạt động giáo dục thể chất và thể thao đối với việc rèn luyện bản lĩnh, khả năng thích nghi, mở rộng quan hệ xã hội?
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
4. Ý nghĩa, tác dụng của hoạt động giáo dục thể chất và thể thao đối với việc phát triển trí nhớ, tư duy, tự tin?
Không đồng ý
Phân vân
Đồng ý
Phần 2: Các nội dung khảo sát mức độ yêu thích của sinh viên với các hoạt động Giáo dục thể chất (GDTC) và thể thao: 1. Mức độ yêu thích với các hoạt động trong giờ học Giáo dục thể chất (rất yêu thích, yêu thích, không thích)?
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
2. Mức độ yêu thích với các hoạt động thể thao ngoại khóa do khoa và nhà trường tổ chức (rất yêu thích, yêu thích, không thích)
Không đồng ý
Phân vân
Đồng ý
6
3. Mức độ yêu thích các chương trình truyền hình và các sự kiện thể thao (rất yêu thích, yêu thích, không thích)
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
Phần 3: Các nội dung khảo sát biểu hiện về mặt hành động của sinh viên trong hoạt động Giáo dục thể chất và thể thao: 1. Mức độ chấp hành nội quy giờ học (đúng giờ, trang phục...(chấp hành đầy đủ, thi thoảng vi phạm, thường xuyên vi phạm)
Không đồng ý
Phân vân
Đồng ý
2. Mức độ chú ý nghe, quan sát giảng viên giảng dạy và thực hiện động tác mẫu (thường xuyên chú ý, thi thoảng, chưa bao giờ)
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
3. Mức độ tích cực thực hiện các hoạt động tập luyện trong giờ học (tích cực chủ động, gượng ép, thực hiện 1 phần cho xong)
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
4. Mức độ thường xuyên tập luyện ngoài giờ học, tham gia các CLB thể thao (thường xuyên, thi thoảng, chưa bao giờ)
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
5. Mức độ thường xuyên tìm hiểu kiến thức, tuyên truyền, vận động mọi người tham gia tập luyện TDTT (thường xuyên, thi thoảng, chưa bao giờ)
Đồng ý
Phân vân
Không đồng ý
-
Ý
kiến
khác:
Ngày ..... tháng ..... năm 20 Người được phỏng vấn
............................................................................................................ ......................................................................................................................................... ...... Xin chân thành cảm ơn sự cộng tác của các đồng chí! Người phỏng vấn
7
PHIẾU KHẢO SÁT 3 (Các giảng viên GDTC có kinh nghiệm (chuyên gia) tại các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên)
Kính gửi:............................................Chức vụ: .................................. Đơn vị: .............................................................................. Để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài “Nâng cao hứng thú với giờ học Giáo dục thể chất cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật – Đại học Thái Nguyên”, Kính mong các đồng chí trả lời giúp chúng tôi những câu hỏi sau:
Cách trả lời: Đánh dấu ( )vào ô trống thích hợp với mức độ đánh giá của
thầy, cô. Hoặc điền thông tin cụ thể vào những chỗ .....................
Có nhiều định hướng, quan điểm để lựa chọn biện pháp nâng cao hứng thú cho người học. Trong phạm vi đề tài này chúng tôi lựa chọn các biện pháp theo hướng tác động đến nhận thức cùng với các biện pháp đa dạng, linh hoạt trong tổ chức hoạt động dạy học để hình thành, phát triển xúc cảm dương tính cho người học. Từ đó tạo nên hành động tự giác, tích cực với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên. Các biện pháp này mang tính định hướng để giảng viên có thể vận dụng tổ chức các hoạt động dạy học môn GDTC và các hoạt động thể thao trong phạm vi lớp học mình phụ trách.
Qua nghiên cứu điều kiện thực tiễn và cách thức tổ chức đào tạo của nhà trường, đề tài lựa chọn, đề xuất các biện pháp nâng cao hứng thú của sinh viên với giờ học GDTC. Thầy cô vui lòng cho biết mức độ phù hợp của các biện pháp qua bảng đánh giá dưới đây:
TT
Biện pháp
Ít phù hợp Phân vân
Hoàn toàn phù hợp
Không phù hợp
1
2
3
4
5
Đa dạng hóa phương thức giáo dục kiến thức về sức khỏe và luyện tập thể thao cho SV Thực hiện tốt công tác khen trong hoạt động thưởng GDTC và thể thao Vận dụng tốt quan điểm phân hóa trong GDTC và thể thao Tăng cường hoạt động trò chơi và thi đấu trong GDTC và thể thao Tích hợp hoạt động GDTC và thể thao với các hoạt động chính trị - xã hội
- Ý kiến khác: ...................................................................................................
Xin chân thành cảm ơn sự cộng tác của các đồng chí!
Người phỏng vấn
Ngày ..... tháng ..... năm 20 Người được phỏng vấn
8
PHIẾU KHẢO SÁT 4 (Dành cho sinh viên nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm sau khi tham gia chương trình thực nghiệm)
Phiếu đánh giá nhằm thu thập những ý kiến đóng góp, phản hồi về môn học GDTC. Ý kiến phản hồi của các bạn là cơ sở thực tiễn quan trọng để chúng tôi điều chỉnh quá trình tổ chức hoạt động dạy học hoàn thiện hơn, tương thích cao hơn với điều kiện thực tiễn. Cảm ơn sự hợp tác của các bạn!
Bạn vui lòng cho biết nhận định của mình về chương trình theo các nội dung dưới đây bằng cách đánh dấu ( ) vào ô trống mà bạn cho là đúng nhất. Các mức nhận định tương ứng là: rất hài lòng, hài lòng, không hài lòng.
Hài lòng
TT
ĐÁNH GIÁ VỀ MÔN HỌC
Rất hài lòng
Không hài lòng
1
Hiểu rõ mục tiêu, yêu cầu, tiêu chí đánh giá của môn học
3
4
5
6
7
2 Nhiệm vụ học tập phù hợp với SV Nội dung, hình thức học tập đa dạng, linh hoạt Kiến thức và kỹ năng được trang bị Nguồn tài liệu học tập Khuyến khích sáng tạo, tự tập cá nhân và tập theo nhóm Chất lượng giảng dạy và kết quả đạt được
-
Ý
kiến
khác:
................................................................................................................ * Thông tin cá nhân (có thể ghi hoặc không)
- Họ và tên: - Lớp: - Email:
................................................ ................................................ ................................................
Xin chân thành cảm ơn sự cộng tác của các bạn!
9
Có nhiều định hướng, quan điểm để lựa chọn biện pháp nâng cao hứng thú cho người học. Trong phạm vi đề tài này chúng tôi lựa chọn các biện pháp theo hướng tác động đến nhận thức cùng với các biện pháp đa dạng, linh hoạt trong tổ chức hoạt động dạy học để hình thành, phát triển xúc cảm dương tính cho người học. Từ đó tạo nên hành động tự giác, tích cực với hoạt động GDTC và thể thao của sinh viên.
Các biện pháp này mang tính định hướng để giảng viên có thể vận dụng tổ chức các hoạt động dạy học môn GDTC và các hoạt động thể thao trong phạm vi lớp học mình phụ trách.
Biện pháp 1: Đa dạng hóa phương thức giáo dục kiến thức về sức khỏe và luyện
- Mục đích: Nâng cao nhận thức của SV về sức khỏe và thể thao. Khắc phục hạn chế
Biện pháp 2: Thực hiện tốt công tác khen thưởng trong GDTC và thể thao. - Mục đích: Thúc đấy phong trào thi, tạo động lực để sinh viên tích cực, tự giác
- Nội dung: Khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích và tích
tập thể thao cho sinh viên. về thời gian của giờ học chính khóa và phát huy tinh thần tự học, tự rèn luyện suốt đời. - Nội dung: Giảng viên hướng dẫn và cung cấp nguồn tài liệu để sinh viên tự tìm hiểu những kiến thức cơ bản; Định hướng những kiến thức mở rộng cho sinh viên; Cung cấp các nguồn học liệu mở cho sinh viên. - Cách thức thực hiện: Hướng dẫn phương pháp, định hướng nghiên cứu và giới thiệu tài liệu cơ bản và các nguồn tài liệu, thông tin mở rộng cho sinh viên tự nghiên cứu; Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thảo luận, chia sẻ thông tin, hướng dẫn tập luyện và giải đáp; Kiểm tra đánh giá kết quả tự học của sinh viên. tìm hiểu kiến thức, rèn luyện thân thể và tham gia các hoạt động thể thao tập thể. cực trong các hoạt động GDTC và thể thao. - Cách thức thực hiện: Trong phạm vi lớp học thì giảng viên có thể thống nhất quy định khen thưởng riêng của lớp mình phụ trách và có những phần thưởng nhỏ, điểm thưởng… cho những cá nhân hoặc nhóm có thành tích học tập tốt hoặc tích cực xây dựng, tham gia các hoạt động của lớp. Những sinh viên có những đóng góp cho phong trào học tập, thể thao ở cấp cao hơn thì có thể đề xuất với đoàn thanh niên, hội sinh viên các cấp khen thưởng… Đặc biệt là các cá nhân có những đóng góp cho phong trào rèn luyện sức khỏe và thể thao trong cộng đồng. Biện pháp 3: Vận dụng tốt quan điểm phân hóa trong GDTC và thể thao. - Mục đích: Đáp ứng sự khác biệt về năng lực, trình độ, sở thích… của sinh viên. Được tham gia các hoạt động GDTC và thể thao phù hợp với đặc điểm cá nhân
10
PHỤ LỤC 2 MÔ TẢ CÁC BIỆN PHÁP (ĐÍNH KÈM PHIẾU KHẢO SÁT 3)
Biện pháp 5: Tích hợp hoạt động GDTC và thể thao với các hoạt động chính trị
- Mục đích: Giúp sinh viên nhận thức rõ và đầy đủ hơn vai trò, ý nghĩa của hoạt
là một cách thức hiệu quả nâng cao tính tự giác, tích cực và cảm xúc dương tính của sinh viên. - Nội dung: Lựa chọn nội dung, yêu cầu, hình thức và phương pháp tổ chức hoạt động GDTC và thể thao phù hợp với đặc điểm của mỗi nhóm sinh viên. Đặc biệt là các nhóm đặc thù và các sinh viên cá biệt. - Cách thức thực hiện: Khảo sát đặc điểm của sinh viên đầu mỗi học kỳ rồi phân nhóm và phân công nhiệm vụ theo năng lực, trình độ hoặc sở thích; Xây dựng nội dung, hình thức, kế hoạch tập luyện phù hợp cho mỗi nhóm. Mỗi nhóm, mỗi cá nhân có thể có kế hoạch tập luyện của riêng mình cùng với sự quản lý, hướng dẫn của giảng viên; Phát huy vai trò cán sự, nòng cốt của các “hạt nhân thể thao” trong lớp; Đa dạng hóa hình thức tập luyện và kiểm tra, đánh giá. Biện pháp 4: Tăng cường hoạt động trò chơi và thi đấu trong GDTC và TT. - Mục đích: Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của sinh viên; Hình thành và phát triển xúc cảm dương tính của sinh viên với các hoạt động GDTC và thể thao. - Nội dung: Tăng cường tổ chức các hoạt động tập luyện dưới hình thức trò chơi vận động và tổ chức các hoạt động thi đấu thể thao trong lớp và giữa các lớp với nhau. Có thể tổ chức hoạt động giao lưu thể thao với các đối tác ngoài trường (cần đảm bảo tính tổ chức). - Cách thức thực hiện: Xây dựng nội dung tập luyện theo hình thức trò chơi vận động phù hợp với mỗi nhóm sinh viên; Hướng dẫn các nhóm tự biên soạn và tổ chức trò chơi với các nội dung vận động theo yêu cầu; Tổ chức giải thi đấu thể thao nhỏ của lớp và giữa các lớp; Tổ chức thi đấu giao lưu với các lớp khác trong và ngoài trường. - xã hội. động thể thao với xã hội. - Nội dung: Phối hợp với các tổ chức đoàn thể tổ chức hoạt động thể thao gắn với kỷ niệm các ngày lễ hoặc kết hợp với các hoạt động từ thiện, bảo vệ môi trường… - Cách thức thực hiện: Xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động thi đấu, giao lưu thể thao gắn với kỷ niệm các ngày lễ, hoạt động thăm quan, trải nghiệm, từ thiện… trong mỗi học kỳ. Các hoạt động này được tổ chức trong phạm vi lớp học, giữa các lớp, trong trường, ngoài trường… Có thể có các hoạt động theo các nhóm của lớp. Hoặc có thể phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội trong và ngoài trường để tổ chức hoạt động.
11