BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
NGUYỄN TRUNG KIÊN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP 24 BIÊN PHÒNG HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2013
BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
NGUYỄN VĂN TUẤN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP 24 BIÊN PHÒNG HIỆN NAY
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14
Người hướng dẫn khoa học: TS ĐỖ DUY MÔN
HÀ NỘI - 2013
3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến đổi mới, phát triển giáo dục -
đào tạo và xác định đó là một trong những vấn đề trọng yếu được trong các
chủ trương, chính sách của mình. Đó là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược vô
cùng quan trọng trong việc đào tạo con người có đủ phẩm chất, năng lực, có
tư duy độc lập, năng động, sáng tạo thích ứng với sự biến đổi không ngừng
của xã hội. Nghị quyết Đại hội Đảng XI nêu rõ: “Phát triển giáo dục là quốc sách
hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn
hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế ... Đổi mới mạnh mẽ
nội dung, phương pháp dạy và học ở tất cả các cấp các bậc học” [14, tr.130 - 131].
Quán triệt những quan điểm, tư tưởng chỉ đạo phát triển giáo dục - đào
tạo của Đảng, Nhà nước, trong các trường quân đội, song song với quá trình
đổi mới về mục tiêu yêu cầu nội dung chương trình, phương pháp đào tạo đi
liền với đó là cần phải tổ chức quản lý tốt hoạt động học tập của người học.
Bởi lẽ, quản lý hoạt động học tập là một khâu quan trọng trong toàn bộ quy
trình giáo dục - đào tạo, thông qua đó để phát huy cao độ tính chủ động, tích
cực, tự giác, độc lập sáng tạo trong hoạt động học tập của học viên, định hướng
phát triển các phương pháp, kỹ năng học tập phù hợp để họ học tập xuốt đời.
Đồng thời, cũng trong quá trình đó, các chủ thể làm công tác quản lý đào tạo và
giảng dạy tiếp nhận, nắm bắt kịp thời những thông tin phản hồi để có những
quyết định về điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện quá trình dạy và học, không
ngừng nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo lên những bước mới. Thực hiện
theo đúng phương châm của Nghị quyết số 86 của Đảng uỷ Quân sự Trung
ương (nay là Quân ủy Trung ương) đã chỉ ra: “ Khuyến khích và tạo điều kiện
phát triển tư duy độc lập, sáng tạo của người học, biến quá trình đào tạo thành
tự đào tạo” [17].
4
Trường Trung cấp 24 Biên phòng là một Nhà trường trong hệ thống
các trường Quân đội, có nhiệm vụ huấn luyện, đào tạo đội ngũ huấn luyện
viên nuôi dạy, sử dụng chó nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị của
Bộ quốc phòng, Bộ tư lệnh Biên phòng. Trong những năm qua, vấn đề học
tập và quản lý hoạt động học tập của học viên Trường Trung cấp 24 Biên
phòng cho thấy cơ bản công tác quản lý hoạt động học chặt chẽ, có hiệu quả;
duy trì khá tốt hoạt động học tập của học viên, song vẫn còn những hạn chế,
bất cập. Công tác quản lý còn thiếu tính hệ thống, chưa thể hiện rõ mục tiêu,
kế hoạch, nội dung phương thức quản lý hoạt động học tập của học viên; vai
trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý, cán bộ, giáo viên trong quản lý hoạt
động học tập của học viên còn nhiều hạn chế; việc bảo đảm thời gian, cơ sở
vật chất cho học tập chưa đáp ứng kịp thời; hoạt động học tập của học viên
chưa đáp ứng với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học, một số khâu của
hoạt động học tập vẫn chậm đổi mới… Những hạn chế trên do nhiều nguyên
nhân, trong đó công tác quản lý hoạt động học tập là một trong những yếu tố
làm cản trở việc nâng cao chất lượng học tập của học viên hiện nay.
Về mặt lý luận, đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về quá
trình học tập, vấn đề học tập, hệ thống hoá lý luận học tập và chỉ ra các giải
pháp nâng cao chất lượng học tập dưới nhiều phương thức, khía cạnh khác
nhau. Tuy nhiên, cho tới nay chưa có công trình nghiên cứu nào đề cập một
cách trực tiếp, sâu sắc và toàn diện đến vấn đề quản lý hoạt động học tập của
học học viên Trung cấp 24 Biên phòng.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả lựa chọn: "Quản lý hoạt động học
tập của học viên Trường Trung cấp 24 Biên phòng hiện nay" là vấn đề mang
tính cấp thiết, có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn làm đề tài nghiên cứu
trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục.
5
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
* Tiếp cận tìm hiểu về vấn đề học tập và quản lý hoạt động học tập
trong quá trình dạy học trên thế giới:
Trong tiến trình lịch sử phát triển của giáo dục, các nhà giáo dục luôn
đề cao vị trí, vai trò của hoạt động học tập. Vào thời cổ đại, Khổng Tử (551 -
479 TCN), ông được tôn vinh là “vạn thế sư biểu” của Trung Hoa cổ đại đã đưa
ra một số quan điểm, tư tưởng về hoạt động học tập và xây dựng nhân cách
con người với nhiều cấp độ, ví như: “Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất
học bất tri lý”, nghĩa là (ngọc không được mài dũa thì không thể trở thành
món đồ có giá trị, người mà không học thì không biết đạo lý) [51,tr.1]. Muốn
thành người, trước hết phải học đạo lý làm người. Khổng tử đã chỉ ra: “Ôn cố
nhi tri tân”, (ôn tập những tri thức cũ đã học sẽ có thêm lĩnh hội mới, thu
hoạch mới) [48,tr.56]. Khi đề cập đến vấn đề quản lý hoạt động học tập, Ông
yêu cầu phải quản lý chặt chẽ người học, trong đó cần giải quyết đúng những
phép tắc, lễ nghi trong mỗi mối quan hệ giữa thầy và trò, giữa con người với
con người; phát huy tính tích cực, chủ động của người học, coi trọng việc học
dưới sự chỉ đạo, dẫn dắt của thầy, người thầy chỉ định hướng cho học trò cái
mấu chốt, căn bản, còn những vấn đề khác học trò phải từ đó mà suy luận, tìm
ra. Ông còn đề cao việc quản lý học tập là phải thường xuyên, kiên trì, nhẫn
nại và cẩn trọng nhằm đạt mục đích, “giáo học tương trưởng”, có nghĩa là
(người dạy và người học tương tác thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển) [60,
tr.26 - 30]; trong đó “phải học trước đã rồi mới vừa làm, vừa học thêm được”
[35,tr.147]; nguyên tắc đặt ra trong quản lý học tập là phải tu tâm, dưỡng tính
để học thầy, học bạn, học ở mọi nơi.
Socrate (469 - 399 tr.CN), triết gia Hy Lạp cổ đại cũng đã đưa ra rất các
quan điểm về học tập, Ông cho rằng “Chỉ khi nào ham học, bạn mới trở thành
người có học”, vì vậy “Lòng ham hiểu biết và ham học ở lứa tuổi trẻ cần được
kích thích bằng mọi cách… từ phía bố mẹ, nhà trường, bài vở và phương