Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………../…………… BỘ NỘI VỤ …......./…….

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

PHAN THỊ CẨM VÂN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

………/…………. .……/………

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

PHAN THỊ CẨM VÂN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS NGUYỄN THỊ HỒNG HẢI

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài “Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh” là kết quả của quá trình học tập và

nghiên cứu nghiêm túc của chính bản thân tôi, đồng thời được sự hướng dẫn

khoa học của cô PGS.TS. Nguyễn Thị Hồng Hải, Học viện Hành chính Quốc

gia.

Các tài liệu, số liệu nêu trong luận văn là hoàn toàn trung thực, có

nguồn gốc rõ ràng, không sao chép của bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học

nào của những người đi trước.

LỜI CÁM ƠN

Tôi xin trân trọng cám ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc

gia, Khoa Sau Đại học, các phòng, ban có liên quan của Học viện và Giáo

viên chủ nhiệm lớp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi được tham gia và

hoàn thành khóa học thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công.

Để hoàn thành được luận văn, tôi xin trân trọng cám ơn cô PGS.TS.

Nguyễn Thị Hồng Hải, người đã trực tiếp hướng dẫn tận tình giúp đỡ tôi trong

quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn quý

thầy, cô đã nhiệt tình giảng dạy, hướng dẫn và trang bị cho tôi nhiều kiến thức

để hoàn thành khóa học và luận văn.

Đồng thời, tôi xin gửi lời cảm ơn các đồng nghiệp, các cơ quan chuyên

môn của UBND tỉnh Tây Ninh đã tạo điều kiện về thời gian, cung cấp số liệu,

tham gia trả lời các câu hỏi phỏng vấn để tôi đưa vào nghiên cứu, dẫn chứng

trong luận văn giúp tôi hoàn thành luận văn và xin trân trọng cảm ơn người

thân hết lòng giúp đỡ, động viên, khích lệ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi

có được kết quả ngày hôm nay.

Mặc dù rất tâm huyết với đề tài và đã có rất nhiều cố gắng nhưng

không thể tránh khỏi những hạn chế nhất định. Kính mong quý thầy cô tiếp

tục chỉ dẫn, đồng nghiệp góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn.

Trân trọng cám ơn !

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục

Danh mục các chữ viết tắt

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................... 1

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ......................................... 3

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................... 8

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................... 8

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ............ 9

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ........................................ 10

7. Kết cấu của luận văn ......................................................................... 11

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ

HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH .... 12

1.1. Hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ............... 12

1.1.1. Khái niệm hoạt động đối ngoại ................................................... 12

1.1.2. Nội dung hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh .................... 12

1.2. Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân

cấp tỉnh ........................................................................................................... 13

1.2.1. Khái niệm .................................................................................... 13

1.2.2. Vai trò và đặc điểm quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ................................................................................ 15

1.2.3. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ................................................................................ 19

1.2.4. Nguyên tắc quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban

nhân dân cấp tỉnh............................................................................................. 20

1.2.5. Nội dung quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban

nhân dân cấp tỉnh............................................................................................. 20

1.2.5.1. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế quản lý nhà nước về

hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ........................................ 20

1.2.5.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ................................................................................ 22

1.2.5.3. Xây dựng đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn quản lý nhà

nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh .......................... 23

1.2.5.4. Công tác phối hợp của các sở, ngành, địa phương trong quản lý

nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ................... 26

1.2.5.5. Thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân

dân cấp tỉnh ..................................................................................................... 27

1.2.5.6. Đảm bảo ngân sách, trang thiết bị phục vụ quản lý nhà nước về

hoạt động đối ngoại Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ............................................... 28

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về hoạt động đối

ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ........................................................... 29

1.3.1. Yếu tố khách quan ...................................................................... 29

1.3.2. Yếu tố chủ quan .......................................................................... 31

1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của một số

địa phương và bài học kinh nghiệm ................................................................ 33

Tiểu kết chương 1 ................................................................................. 38

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT

ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH ..... 39

2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Tây

Ninh và ảnh hưởng của các điều kiện đến quản lý nhà nước về hoạt động

đối ngoại của tỉnh Tây Ninh ......................................................................... 39

2.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh39 39

2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................... 39

2.1.1.2. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh ........... 40

2.1.2. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến quản lý

nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh .......... 42

2.2. Khái quát về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh

Tây Ninh ......................................................................................................... 44

2.3. Thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy

ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ........................................................................ 47

2.3.1. Về ban hành thể chế quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ............................................................... 47

2.3.2. Về tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của

Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ...................................................................... 52

2.3.3. Về xây dựng đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn quản lý nhà

nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ................ 56

2.3.4. Về công tác phối hợp sở, ban, ngành và địa phương trong quản lý

nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ......... 58

2.3.5. Về công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đối ngoại của Ủy ban

nhân dân tỉnh Tây Ninh .................................................................................. 68

2.3.6. Về đảm bảo ngân sách, trang thiết bị phục vụ quản lý nhà nước

về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh .......................... 70

2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động

đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh .......................................... 71

2.4.1. Ưu điểm ...................................................................................... 71

2.4.2. Hạn chế ....................................................................................... 73

2.4.3. Nguyên nhân .............................................................................. 78

Tiểu kết chương 2 ................................................................................. 82

CHƯƠNG III. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN

NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH ................................................................... 84

3.1. Quan điểm hoàn thiện quản lý nhà nước về hoạt động đối

ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ................................................. 84

3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về hoạt động đối

ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ................................................. 88

3.2.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, hướng dẫn quản lý nhà

nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ................ 88

3.2.2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ công chức

cơ quan chuyên môn quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban

nhân dân tỉnh Tây Ninh ................................................................................... 90

3.2.3. Thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ............................................................... 94

3.2.4. Cải thiện môi trường và điều kiện làm việc................................ 96

3.2.5. Mở rộng quan hệ đối ngoại, thúc đẩy quan hệ hợp tác với các địa

phương và các đối tác nước ngoài ................................................................... 97

Tiểu kết chương 3 ............................................................................... 101

KẾT LUẬN ........................................................................................ 102

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 104

DANH MỤC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

UBND: Ủy ban nhân dân

QLNN: Quản lý nhà nước

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1 Thống kê trình độ của đội ngũ công chức Sở Ngoại vụ ...................... 59

Biểu 2.2. Kinh phí phục vụ QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh .....

............................................................................................................................. 72

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện

nay, công tác đối ngoại giữ một vị thế quan trọng phát huy nội lực, tranh thủ

tối đa các nguồn ngoại lực, góp phần giữ vững độc lập chủ quyền và phát

triển bền vững đất nước.

Đồng thời, công tác đối ngoại đã góp phần vào việc duy trì, củng cố

môi trường hòa bình, ổn định, tạo thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ

Tổ quốc và ngày càng được khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc

tế, đưa quan hệ của Việt Nam với các nước đi vào chiều sâu, ổn định và bền

vững.

Tại Tây Ninh và các tỉnh, thành khác trong cả nước, hoạt động đối

ngoại cũng góp phần quan trọng mở rộng hợp tác, giao thương tác động tích

cực đến việc nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân tại các địa phương,

cải thiện cơ sở vật chất hạ tầng, xúc tiến quảng bá hình ảnh, tiềm năng thế

mạnh của các địa phương, thúc đẩy quan hệ ngoại giao chính trị, kinh tế, văn

hóa với các nước trên thế giới; tạo điều kiện để các địa phương bứt phá mạnh

mẽ về kinh tế...

Tây Ninh là tỉnh có tiềm năng, thế mạnh trong đó có các đường Xuyên

Á, quốc lộ 22, quốc lộ 22B, đường Hồ Chí Minh, là cửa ngõ giao thông

đường bộ quan trọng sang Campuchia và các nước ASEAN, ngoài ra, tỉnh

Tây Ninh còn có 03 cửa khẩu quốc tế: Mộc Bài, Xa Mát, Tân Nam, là điều

kiện thuận lợi cho tỉnh phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế và mở rộng

môi trường đầu tư trong khu vực và trên thế giới.

Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Tây Ninh tích cực phấn đấu xây

dựng tỉnh Tây Ninh trở thành một trong những tỉnh trọng điểm phía Nam. Để

1

đạt mục tiêu này, tỉnh cần đẩy mạnh thu hút các nguồn lực để đầu tư phát

triển nhất là nguồn lực từ các đối tác quốc tế để tỉnh Tây Ninh ngày càng phát

triển nhanh, bền vững, đồng thời đảm bảo môi trường hòa bình, ổn định và

thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng – an ninh.

Trong những năm qua (giai đoạn 2015 - 2020), tình hình kinh tế - xã

hội của tỉnh Tây Ninh duy trì tốc độ phát triển ổn định và khá toàn diện trên

các lĩnh vực; an ninh quốc phòng được đảm bảo; tình hình an ninh chính trị

khu vực biên giới cơ bản ổn định. Hoạt động đối ngoại đạt nhiều kết quả tích

cực, trở thành mô hình đối ngoại an toàn khởi sắc. Tỉnh đã tổ chức các đoàn

xúc tiến thương mại, trao đổi kinh nghiệm đầu tư và mở rộng quan hệ hợp tác

với các nước: Nhật Bản, Trung Quốc, Đài Loan, Lào, Nga, Belarus..., đồng

thời tổ chức sơ kết 01 năm thực hiện thỏa thuận hợp tác với các tỉnh giáp biên

Campuchia góp phần thắt chặt hơn nữa mối quan hệ láng giềng hữu nghị,

truyền thống tốt đẹp giữa tỉnh Tây Ninh với các tỉnh giáp biên thuộc Vương

quốc Campuchia. Công tác phân giới cắm mốc đã hoàn thành kế hoạch Trung

ương giao, góp phần hòa vào sự kiện pháp lý quan trọng của hai quốc gia Việt

Nam - Campuchia trong việc ký kết văn kiện pháp lý công nhận 84% kết quả

phân giới cắm mốc biên giới đất liền Việt Nam - Campuchia.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được về công tác đối ngoại thì

vẫn còn một số mặt chưa tạo được những đột phá quan trọng, có lúc chưa đạt

hiệu quả cao. Trong thời gian qua, bản thân nó vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế,

bất cập trong tiến trình hội nhập và phát triển. Mặt khác, trong công tác

QLNN về hoạt động đối ngoại cũng còn những hạn chế như hệ thống thể chế

mặc dù đã ban hành nhưng còn thiếu; tổ chức bộ máy đã phân công trách

nhiệm rõ ràng nhưng còn thiếu bộ phận chuyên trách ở các sở, ngành và địa

phương; đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn còn hạn chế về trình độ

chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ và kỹ năng đàm phán; công tác phối hợp

2

giữa các sở, ngành và địa phương có lúc còn thiếu gắn kết, chưa chủ động;

thanh tra, kiểm tra chưa đi vào chiều sâu và vẫn còn mang tính “hình thức”;

ngân sách, trang thiết bị phục vụ còn quá thấp, hơn nữa còn dàn trải ở các sở,

ngành và địa phương. Nguyên nhân của hạn chế do nhận thức của lãnh đạo

quản lý các cấp về hoạt động đối ngoại chưa đầy đủ, đúng đắn về vai trò, vị

thế và tầm quan trọng của công tác đối ngoại; hệ thống chính sách pháp luật

của nhà nước về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh còn chậm; công tác đào

tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức làm công tác đối

ngoại chưa đi vào thực tiễn; công tác thanh tra, kiểm tra chưa mang lại hiệu

quả cao; môi trường và điều kiện làm việc về hoạt động đối ngoại còn thiếu.

Vì vậy, việc nhìn nhận, đánh giá đúng thực trạng quản lý nhà nước về hoạt

động đối ngoại là quan trọng và cần thiết để nhằm đưa ra các giải pháp góp

phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của tỉnh Tây Ninh ngày càng thiết thực hơn, phù hợp với tình hình thực tế tại

tỉnh.

Xuất phát từ tình hình trên, tôi chọn đề tại “Quản lý nhà nước về hoạt

động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh” làm luận văn tốt

nghiệp thạc sĩ chuyên ngành quản lý công của mình với hy vọng góp phần

làm rõ hơn về mặt lý luận quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của tỉnh.

Qua đó, đánh giá và đưa ra các giải pháp hoàn thiện cho hoạt động đối ngoại

của tỉnh trong thời gian tới.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Lĩnh vực đối ngoại từ trước đến nay đã được các nhà khoa học, nhà

quản lý, các nghiên cứu sinh, các học viên cao học quan tâm nghiên cứu trên

nhiều phương diện và giác độ khác nhau, như:

Cuốn sách “Quan hệ chính trị quốc tế”, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội

của GS.TS. Dương Xuân Ngọc và TS. Lưu Văn An. Cuốn sách đã cung cấp

3

những chủ thể trong quan hệ chính trị quốc tế (bao gồm các quốc gia có chủ

quyền, tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ, các công ty xuyên quốc

gia, các phong trào chính trị - xã hội và các chủ thể - cá nhân với tư cách là

các chính khách phi chính phủ). Trong đó, quốc gia - chủ thể chủ yếu của

quan hệ chính trị quốc tế - được phân tích sâu về khía cạnh lợi ích quốc gia,

sức mạnh quốc gia, chủ quyền quốc gia. Những nhân tố tác động đến quan hệ

chính trị quốc tế cũng được phân tích đầy đủ như: cách mạng khoa học và

công nghệ, toàn cầu hóa, kinh tế tri thức, địa - chính trị, khủng bố quốc tế.

Bên cạnh đó, quan hệ chính trị quốc tế thời kỳ trong và sau Chiến tranh lạnh,

những xu thế chủ yếu của quan hệ chính trị quốc tế đương đại và chiến lược

“diễn biến hòa bình” của chủ nghĩa đế quốc; cơ sở hoạch định và sự vận hành

chính sách đối ngoại của nhà nước - quốc gia cũng là những nội dung khá

quan trọng trong cuốn sách. Trên cơ sở những phân tích trên, các tác giả vận

dụng phân tích nội dung đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà

nước Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và rút ra những bài học kinh nghiệm,

nhiệm vụ và giải pháp thực hiện đường lối mở rộng quan hệ đối ngoại trong

thời gian tới. Quan hệ chính trị quốc tế là một môn khoa học mới, trang bị cho

người học những tri thức cơ bản về chính trị thế giới, hiểu rõ sự đa dạng và

tính phức tạp của các mối quan hệ quốc tế. Cuốn sách đã giúp cho người học,

người đọc những kiến thức toàn diện nhất về quan hệ chính trị quốc tế và

đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta với tư cách là một

chủ thể trong mối quan hệ đó.

Cuốn sách “Vài ngón nghề ngoại giao”, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà

Nội của Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan. Cuốn sách là sản phẩm kết tinh trí

tuệ và tâm huyết của cả một cuộc đời làm đối ngoại hơn 60 năm của Người.

Bằng việc đi sâu phân tích kỹ các kỹ năng cơ bản, quan trọng trong công tác

ngoại giao như: nghiên cứu, đàm phán, xử lý tình huống, ngoại giao đa

4

phương..., cuốn sách đã giúp người đọc tiếp cận được với các bí quyết,

phương pháp và kỹ năng đối ngoại một cách bài bản, có hệ thống, mang màu

sắc rất Việt Nam, đồng thời bám sát sự vận động không ngừng của đời sống

quan hệ quốc tế. Những tình tiết trong cuốn sách chứa đựng góc nhìn sâu sắc

của cá nhân, vừa mang dấu ấn của sự phát triển đất nước trong dòng chảy thời

đại.

Cuốn sách “Lịch sử quan hệ đối ngoại Việt Nam (1940-2010)”, Nxb

Chính trị Quốc gia, Hà Nội của GS, NGND Vũ Dương Ninh. Đây là một công

trình nghiên cứu công phu, góp phần giới thiệu một cách có hệ thống quá

trình lịch sử quan hệ đối ngoại của Việt Nam từ năm 1940 đến 2010. Cuốn

sách khai thác vấn đề từ góc độ khoa học lịch sử, dẫn giải theo tiến trình lịch

sử để phác họa một cách hệ thống về quan hệ đối ngoại của nước nhà từ

những ngày chuẩn bị Tổng khởi nghĩa đến Cách mạng Tháng Tám, qua hai

cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước thống nhất, hội nhập

quốc tế cho tới thập niên đầu của thế kỷ XXI. Cuốn sách trình bày những nét

cơ bản về đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước qua từng

giai đoạn, bối cảnh quốc tế và trong nước dẫn đến các sự kiện, diễn biến trong

quan hệ đối ngoại để từ đó rút ra những nhận định chung và những bài học

kinh nghiệm. Đây là tài liệu nghiên cứu, tham khảo bổ ích đối với các cán bộ

nghiên cứu, cán bộ làm công tác đối ngoại, thiết thực phục vụ việc giảng dạy,

nghiên cứu và học tập của sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh

chuyên ngành quan hệ quốc tế, khoa học chính trị, lịch sử hiện đại và những

độc giả quan tâm đến đề tài này.

Cuốn sách “50 năm quan hệ Việt Nam - Campuchia thành tựu và triển

vọng”, Nxb Thông tin và Truyền thông, của TS Trần Xuân Hiệp (năm 2018).

Đây là công trình nghiên cứu của tác giả với mong muốn góp phần làm rõ

thêm mối quan hệ Việt Nam - Campuchia trong suốt nửa thế kỉ qua. Cuốn

5

sách giới thiệu những thành tựu của quan hệ Việt Nam - Campuchia ở thời kỳ

sau Chiến Tranh Lạnh. Bên cạnh đó, tác giả cũng mạnh dạn nhìn vào những

hạn chế, những vấn đề đang cản trở sự phát triển quan hệ giữa hai nước trong

thời gian tới. Trên cơ sở đó, tác giả muốn nhấn mạnh rằng, dù quan hệ Việt

Nam - Campuchia có thể sẽ phải đối diện với những thách thức, khó khăn mới

cả khách quan và chủ quan, nhưng những lợi ích chung trong việc duy trì và

thúc đẩy hơn nữa quan hệ láng giềng hợp tác giữa hai nước, ý chí hợp tác của

các nhà lãnh đạo hai bên và tiến trình hội nhập khu vực ngày càng chặt chẽ do

ASEAN dẫn dắt chính là những nhân tố quyết định tương lai của quan hệ Việt

Nam - Campuchia trong những thập niên tiếp theo của thế kỉ XXI.

Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng; các văn bản quy

phạm pháp luật của Nhà nước; các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ;

Thông tư của Bộ Ngoại giao và nhiều văn bản của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Chủ

tịch UBND tỉnh... về nội dung hoạt động đối ngoại của tỉnh và quy định chức

năng, nhiệm vụ, quyền hạn của bộ máy tổ chức cơ quan chuyên môn thuộc

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương QLNN về hoạt động đối

ngoại...

“Quản lý hoạt động đối ngoại của chính quyền tỉnh qua hoạt động thực

tiễn của tỉnh Quảng Ninh”, năm 2012 của tác giả Đặng Thúy Loan. Công

trình nghiên cứu này đã làm rõ cơ sở lý luận về QLNN đối với hoạt động đối

ngoại của chính quyền cấp tỉnh, từ đó làm rõ thực trạng quản lý hoạt động đối

ngoại của tỉnh Quảng Ninh. Trên cơ sở phân tích thực trạng, công trình

nghiên cứu đã chỉ ra những thành tựu, hạn chế cũng như làm rõ nguyên nhân

của những hạn chế để từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả

quản lý hoạt động đối ngoại của tỉnh Quảng Ninh.

“Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của tỉnh Đắk Nông”, năm

2016 của tác giả Trần Văn Khang. Công trình nghiên cứu này đã làm rõ cơ sở

6

lý luận về QLNN đối với hoạt động đối ngoại của tỉnh Đắk Nông, từ đó làm

rõ thực trạng quản lý hoạt động đối ngoại của tỉnh Đắk Nông. Trên cơ sở

phân tích thực trạng, công trình nghiên cứu đã chỉ ra những thành tựu, hạn

chế cũng như làm rõ nguyên nhân của những hạn chế để từ đó đề xuất các giải

pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đối ngoại của tỉnh Đắk

Nông.

“Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại ở tỉnh Kiên Giang”, năm

2017 của tác giả Huỳnh Thanh Hải. Công trình nghiên cứu này đã làm rõ cơ

sở lý luận về QLNN đối với hoạt động đối ngoại ở tỉnh Kiên Giang, từ đó làm

rõ thực trạng quản lý hoạt động đối ngoại ở tỉnh Kiên Giang. Trên cơ sở phân

tích thực trạng, công trình nghiên cứu đã chỉ ra những thành tựu, hạn chế

cũng như làm rõ nguyên nhân của những hạn chế để từ đó đề xuất các giải

pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đối ngoại ở tỉnh Kiên Giang.

“Quản lý nhà nước đối với tổ chức phi chính phủ nước ngoài trên địa

bàn tỉnh Quảng Bình”, năm 2017 của tác giả Đào Hữu Tấn. Công trình nghiên

cứu này đã làm rõ cơ sở khoa học QLNN đối với tổ chức phi chính phủ nước

ngoài hoạt động tại Việt Nam, vận dụng trong nghiên cứu thực trạng QLNN

đối với tổ chức phi chính phủ nước ngoài đang hoạt động tại tỉnh Quảng Bình,

từ đó, đề xuất các giải pháp để tiếp tục hoàn thiện QLNN đối với tổ chức phi

chính phủ nước ngoài trên địa bàn tỉnh Quảng Bình.

Nhìn chung, các công trình nghiên cứu nêu trên đã cho ta thấy khá đầy

đủ và toàn diện cả về lý luận và thực tiễn về hoạt động đối ngoại của ngành

ngoại giao nói chung và hoạt động đối ngoại của địa phương nói riêng dưới

nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên, các công trình này chỉ mới dừng lại

nghiên cứu ở góc độ lý luận về tình hình thế giới và Việt Nam, các chủ

trương, đường lối của đối ngoại Việt Nam trong từng giai đoạn khác nhau và

thông qua việc nghiên cứu nội dung các luận văn đã bảo vệ thành công, tác

7

giả nhận thấy các luận văn đã đánh giá được thực trạng của hoạt động đối

ngoại. Qua đó, giúp tác giả có cái nhìn khái quát và tiếp cận vấn đề nghiên

cứu một cách có hệ thống nhằm phát hiện những vấn đề mới cần bổ sung,

nghiên cứu thêm mà các tác giả đi trước chưa đề cập cũng như đối chiếu tình

hình thực tế của tỉnh để đề xuất những giải pháp hoàn thiện QLNN về hoạt

động đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận QLNN về hoạt động đối ngoại của

UBND cấp tỉnh, trên cơ sở đó đánh giá thực trạng QLNN về hoạt động đối

ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh nhằm đề ra quan điểm, giải pháp góp phần

hoàn thiện QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh trong

thời gian tới.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận QLNN về hoạt động đối ngoại của

UBND cấp tỉnh. Phân tích, đánh giá thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại

của UBND tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2015 – 2020 chỉ ra những ưu điểm, hạn

chế và nguyên nhân của hạn chế. Trên cơ sở đó, đề ra quan điểm và giải pháp

hoàn thiện QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh giai đoạn

2020 - 2025.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là QLNN về hoạt động đối ngoại

của UBND tỉnh Tây Ninh.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu QLNN về hoạt động đối

ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh.

8

- Về không gian: Luận văn nghiên cứu QLNN về hoạt động đối ngoại

của UBND tỉnh Tây Ninh.

- Về thời gian: từ năm 2015 đến năm 2020 .

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn

5.1. Phương pháp luận

Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của

Đảng, pháp luật của nhà nước về QLNN hoạt động đối ngoại.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp khảo cứu tài liệu:

+ Nghiên cứu các bài viết, các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà

nước, giáo trình có liên quan để rút ra các vấn đề lý luận QLNN về hoạt động

đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh.

+ Nghiên cứu các báo cáo 01 năm, 02 năm, 05 năm của Tỉnh ủy,

UBND tỉnh về công tác đối ngoại; tình hình, quan hệ hợp tác Việt Nam -

Campuchia; công tác phân giới, cắm mốc biên giới đất liền Việt Nam -

Campuchia trên địa bàn tỉnh Tây Ninh...; báo cáo chuyên đề về công tác đối

ngoại và tình hình biên giới, công tác phân giới, cắm mốc của tác giả Trần Thị

Thu Hằng.

+ Nghiên cứu các tài liệu: Hướng dẫn về công tác ngoại vụ địa phương

của Bộ Ngoại giao; Lớp bồi dưỡng kiến thức công tác đối ngoại và lễ tân

ngoại giao, năm 2011 - Tây Ninh; Tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác

đối ngoại và lễ tân, năm 2009 - Thành phố Hồ Chí Minh;

+ Nghiên cứu Tạp chí thông tin đối ngoại của Ban Chỉ đạo công tác

thông tin đối ngoại và Ban Tuyên giáo Trung ương, trong đó có bài viết quan

trọng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về hoạt động đối ngoại phải tranh

9

thủ tối đa nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, tháng 9/2016 và nhiều

bài viết khác có liên quan được cập nhật, nghiên cứu trên các website.

- Phương pháp khảo sát học tập kinh nghiệm thực tế ở một số cơ quan

ngoại vụ của các tỉnh trong đó có các tỉnh có chung đường biên giới Việt Nam

- Campuchia và Cụm thi đua số 4 QLNN về hoạt động đối ngoại của tỉnh.

Ngoài ra, luận văn sử dụng một số phương pháp khác như:

Phương pháp thống kê: phương pháp này vận dụng để tổng hợp số liệu

nhằm đưa ra nhận định về thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại của

UBND tỉnh Tây Ninh.

Phương pháp phân tích: phương pháp này được vận dụng để phân tích

từng bộ phận, từng vấn đề của QLNN về hoạt động đối ngoại nhằm hiểu rõ

bản chất của từng bộ phận, từng vấn đề đó.

Phương pháp tổng hợp: dựa trên kết quả phân tích để liên kết các thuộc

tính, các bộ phận, các mặt vấn đề để từ đó đánh giá về mặt lý luận và thực tiễn

nhằm rút ra được bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp hoàn thiện

QLNN về hoạt động đối ngoại.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

6.1. Ý nghĩa lý luận

Hệ thống hóa những vấn đề lý luận QLNN về hoạt động đối ngoại của

UBND tỉnh Tây Ninh. Qua đó, Luận văn góp phần làm rõ và phong phú thêm

lý luận khoa học về quản lý công.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Đánh giá đúng thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND

tỉnh Tây Ninh.

Luận văn mô tả, phân tích, làm rõ thực trạng QLNN về hoạt động đối

ngoại, trên cơ sở đó tìm hiểu những nguyên nhân và đề xuất các giải pháp

nhằm cải thiện những mặt còn hạn chế.

10

Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, học tập

đối với học viên cao học và cho các nhà quản lý hoạt động đối ngoại của

UBND tỉnh Tây Ninh nói chung và rộng hơn ở các địa phương cùng cấp.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Nội dung, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo,

Phụ lục, Luận văn bao gồm 03 chương:

Chương 1. Cơ sở lý luận QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp

tỉnh.

Chương 2. Thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh

Tây Ninh.

Chương 3. Quan điểm và giải pháp hoàn thiện QLNN về hoạt động đối

ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh.

11

CHƯƠNG I

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG

ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH

1.1. Hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

1.1.1. Khái niệm hoạt động đối ngoại

Đối ngoại là giao tiếp với bên ngoài. Đối ngoại là những công việc,

những quan hệ và những hoạt động giữa nước này với nước khác hoặc với tổ

chức quốc tế nào đó.

Đối ngoại, theo Từ điển Tiếng Việt có thể hiểu theo 2 nghĩa: (1) Chủ

trương, chính sách về quan hệ mang tính quốc gia đối với nước khác; (2) Đối

xử, quan hệ bên ngoài.

Chính sách đối ngoại là tổng thể những chiến lược, sách lược, chủ

trương, quyết định và những biện pháp do nhà nước hoạch định và thực thi

trong quá trình tham gia tích cực, có hiệu quả vào đời sống quốc tế trong từng

thời kỳ lịch sử, vì lợi ích quốc gia, phù hợp với xu thế phát triển của tình hình

thế giới và pháp luật quốc tế [49].

Hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh là việc triển khai thực hiện

chủ trương của Đảng, Nhà nước về công tác đối ngoại nhằm góp phần duy trì

môi trường hòa bình, ổn định, giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ,

tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, mở ra những cơ hội mới

trong thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài, hợp tác và hội nhập kinh tế quốc

tế.

1.1.2. Nội dung hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Nội dung hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh được quy định tại

Quyết định số 67/2011/QĐ-TTg ngày 12 tháng 12 năm 2011 của Thủ tướng

Chính phủ, gồm các nội dung sau:

12

Các hoạt động hợp tác, giao lưu với nước ngoài về chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội.

Tổ chức và quản lý các đoàn đi công tác nước ngoài (đoàn ra) và đón

các đoàn nước ngoài vào Việt Nam (đoàn vào).

Tiếp nhận các hình thức khen thưởng của nhà nước, tổ chức, cá nhân

nước ngoài tặng.

Kiến nghị tặng, xét tặng các hình thức khen thưởng cấp Nhà nước, cấp

tỉnh cho những tập thể, cá nhân người nước ngoài đã và đang làm việc tại địa

phương có thành tích xuất sắc được địa phương công nhận.

Tổ chức và quản lý hội nghị, hội thảo quốc tế.

Ký kết và thực hiện các thỏa thuận quốc tế.

Hoạt động đối ngoại liên quan đến công tác quản lý biên giới lãnh thổ

quốc gia.

Quản lý hoạt động của các tổ chức, cá nhân nước ngoài ở địa phương.

Công tác ngoại giao kinh tế; công tác quản lý, vận động viện trợ phi

chính phủ nước ngoài.

Công tác văn hóa đối ngoại.

Công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài.

Thông tin tuyên truyền đối ngoại và quản lý hoạt động thông tin, báo

chí của phóng viên nước ngoài tại địa phương.

Theo dõi, tổng hợp thông tin về tình hình quốc tế và khu vực có tác

động đến địa phương.

1.2. Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân

cấp tỉnh

1.2.1. Khái niệm

QLNN chính là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước của các cơ quan

trong bộ máy nhà nước bằng cách sử dụng pháp luật và chính sách mang tính

13

cưỡng chế để điều chỉnh hành vi của tất cả cá nhân và tổ chức trong xã hội

trên tất cả các mặt của đời sống xã hội nhằm mục tiêu phục vụ lợi ích chung

của nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội theo một định hướng

thống nhất của nhà nước.

QLNN về hoạt động đối ngoại là một khái niệm chưa được quy định rõ

trong các văn bản pháp luật. Tuy nhiên, qua nghiên cứu các khái niệm có liên

quan có thể hiểu QLNN về hoạt động đối ngoại là một loại quản lý mang tính

đặc thù trong hoạt động QLNN. Bởi vì, hoạt động đối ngoại – đối tượng của

loại quản lý này là giao tiếp, quan hệ, tiếp xúc với các nước trên thế giới do

các cơ quan Đảng, Nhà nước và Đoàn thể thực hiện quyền lực nhà nước để

nhằm mục tiêu chung vì lợi ích quốc gia - dân tộc, duy trì môi trường hòa

bình, tạo điều kiện cho sự nghiệp phát triển, bảo vệ vững chắc chủ quyền,

thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, giữ gìn ổn định chính trị, an ninh và an toàn

cho nhân dân, nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế.

QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh là việc vận hành và thực

hiện những công việc khác nhau thuộc chức năng, nhiệm vụ đối ngoại của

UBND tỉnh để đạt được những mục tiêu, mục đích nhất định nhằm phục vụ

cho việc phát triển kinh tế, xã hội, ổn định an ninh quốc phòng và bảo vệ toàn

vẹn biên giới lãnh thổ ở địa phương.

Chủ thể QLNN về hoạt động đối ngoại là hệ thống các cơ quan chủ

quản có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật. Đây là

đặc trưng được pháp luật quy định cụ thể, quy định những cơ quan nào có

chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ QLNN về hoạt động đối ngoại theo từng cấp

quản lý như:

- Chính phủ thống nhất quản lý về đối ngoại để bảo vệ Tổ quốc, bảo

đảm tính mạng, tài sản của Nhân dân [Điều 96 của Hiến pháp năm 2013].

14

- Bộ Ngoại giao là cơ quan của Chính phủ thực hiện chức năng QLNN

về đối ngoại, gồm: Công tác ngoại giao, biên giới, lãnh thổ quốc gia, cộng

đồng người Việt Nam ở nước ngoài, ký kết và thực hiện điều ước quốc tế,

thỏa thuận quốc tế, quản lý các cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam ở nước ngoài (sau đây gọi là cơ quan đại diện Việt Nam ở

nước ngoài) và hoạt động của các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam;

QLNN các dịch vụ công trong các lĩnh vực thuộc phạm vi QLNN của Bộ

Ngoại giao theo quy định của pháp luật [Điều 1 Nghị định số 58/2013/NĐ-

CP, ngày 11 tháng 6 năm 2013 của Chính phủ].

Tuy nhiên, khi nghiên cứu QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND

tỉnh (đây cũng là phạm vi nghiên cứu của luận văn) bao gồm các chủ thể sau:

- UBND tỉnh có trách nhiệm quản lý thống nhất các hoạt động đối

ngoại của địa phương [Quyết định số 67/2011/QĐ-TTg ngày 12/12/2011 của

Thủ tướng Chính phủ].

- Sở Ngoại vụ là cơ quan đặc thù được tổ chức ở một số địa phương,

tham mưu giúp UBND tỉnh QLNN về công tác ngoại vụ và công tác biên giới

lãnh thổ quốc gia (được gọi chung là công tác đối ngoại) [Nghị định số

24/2014/NĐ-CP, ngày 04 tháng 4 năm 2014 của Chính phủ].

1.2.2. Vai trò và đặc điểm quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

1.2.2.1. Vai trò quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

Vai trò QLNN về hoạt động đối ngoại trong quá trình phát triển kinh tế

- xã hội của địa phương ngày càng được khẳng định, cụ thể như sau:

Thứ nhất, là quán triệt đường lối chủ trương, chính sách và các quy

định về đối ngoại của Đảng, Nhà nước, đồng thời thể hiện tính chủ động, sáng

tạo và linh hoạt của địa phương trong việc thực hiện QLNN về hoạt động đối

ngoại của cấp tỉnh là: Đảm bảo hiệu quả, tuân thủ theo đường lối đối ngoại

15

của Đảng và Nhà nước phù hợp với thực tế của địa phương và trực tiếp phục

vụ cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương góp phần vào sự

phát triển của quốc gia.

Thứ hai, là thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Căn cứ vào

chủ trương, đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, UBND

tỉnh đã triển khai thực hiện các chương trình, nhiệm vụ cụ thể phù hợp với

tình hình địa phương nhằm mở rộng quan hệ quốc tế, tăng cường hội nhập,

giữ vững môi trường độc lập, tự chủ, nâng cao vị thế của địa phương. Giống

như chức năng đối ngoại của quốc gia, nhiệm vụ đối ngoại địa phương tạo

mối quan hệ mật thiết và gắn bó các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của

địa phương ngày càng đi vào chiều sâu và mang lại hiệu quả cao, cụ thể:

Công tác đối ngoại của tỉnh đã tạo mối quan hệ đối ngoại với các tỉnh giáp

biên Campuchia và các nước khác như Hàn Quốc, Nhật Bản… góp phần giữ

vững môi trường an ninh, quốc phòng ổn định, thuận lợi cho phát triển, đưa

các mối quan hệ đối ngoại đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả; góp phần

thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

Thứ ba, là thúc đẩy sự phát triển của đối ngoại nhân dân. Đảng ta xác

định: Đối ngoại nhân dân là một bộ phận cấu thành của công tác đối ngoại

chung của Đảng và Nhà nước. Kết hợp chặt chẽ với 03 trụ cột của mặt trận

đối ngoại là: Đối ngoại Đảng, đối ngoại Nhà nước và đối ngoại Nhân dân

trong thực hiện nhiệm vụ, đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà

nước, nó sẽ phát huy sức mạnh mềm của một nước, hỗ trợ cho ngoại giao nhà

nước để thực hiện chính sách đối ngoại mà Chính phủ đề ra. Đối ngoại nhân

dân là bộ phận cấu thành quan trọng của mặt trận ngoại giao, do các tổ chức,

đoàn thể từ Trung ương đến địa phương để tiến hành nhằm thực hiện thắng

lợi công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đối ngoại Nhân dân có ưu thế là

tiến hành với nhiều nước, nhiều tổ chức chính trị, xã hội, thậm chí với các tổ

16

chức phi chính phủ... mà trong đó đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước

không thể thực hiện.

1.2.2.2. Đặc điểm quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

Tính tổ chức - điều chỉnh: UBND cấp tỉnh được hiểu như một khoa học

về việc thiết lập những mối quan hệ giữa cơ quan này với cơ quan khác nhằm

thực hiện quá trình quản lý hoạt động đối ngoại. Tính điều chỉnh được hiểu là

UBND cấp tỉnh dựa vào công cụ pháp luật để buộc các cơ quan do mình quản

lý phải thực hiện theo các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về

hoạt động đối ngoại một cách khách quan nhằm mang lại hiệu quả cao trong

quá trình hội nhập quốc tế.

Tính chủ động và sáng tạo: trên cơ sở các chủ trương, đường lối của

Đảng và Nhà về hoạt động đối ngoại, UBND cấp tỉnh căn cứ vào tình hình,

đặc điểm của địa phương để đề ra các biện pháp QLNN về hoạt động đối

ngoại của tỉnh thích hợp. Tính chủ động và sáng tạo còn thể hiện rõ nét trong

hoạt động xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh các

hoạt động QLNN về hoạt động đối ngoại của tỉnh sao cho phù hợp với văn

bản của cấp trên và phải tôn trọng các quy định mà văn bản cấp trên yêu cầu,

cụ thể: Ở Trung ương ban hành Quyết định số 272-QĐ/TW, ngày 21 tháng 01

năm 2015 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về Quy chế quản lý thống

nhất các hoạt động đối ngoại, ở địa phương ban hành Quyết định số 353-

QĐ/TU, ngày 07 tháng 01 năm 2016 của Tỉnh ủy Tây Ninh về Quy chế quản

lý thống nhất các hoạt động đối ngoại trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, Quyết

định này quy định rất chi tiết thẩm quyền ký quyết định cử hoặc cho phép ra

nước ngoài đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy

quản lý thuộc khối Đảng, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các

cơ quan tư pháp và doanh nghiệp thuộc ngành dọc Trung ương quản lý đóng

trên địa bàn tỉnh do Thường trực Tỉnh ủy ra quyết định; đối với cán bộ, đảng

17

viên thuộc diện khối Nhà nước khi tham gia đoàn công tác của địa phương do

Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định; đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Ban

Thường vụ Tỉnh ủy quản lý thuộc Hội đồng nhân dân do Chủ tịch Hội đồng

nhân dân ra quyết định. Ngoài ra, đối với cán bộ, đảng viên, công chức, viên

chức diện địa phương, cơ quan, đơn vị quản lý, khối Đảng Thường trực Tỉnh

ủy giao Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy ký quyết định; khối Nhà nước, Chủ tịch

UBND tỉnh giao Giám đốc Sở Ngoại vụ ký quyết định; Chủ tịch Hội đồng

nhân dân ký quyết định cho cán bộ, đảng viên công tác tại cơ quan Hội đồng

nhân dân các cấp. Ngoài ra, Ban Thường vụ các huyện ủy, thị ủy, thành ủy

quyết định cử hoặc cho phép ra nước ngoài đối với cán bộ hưu trí là đảng

viên, cán bộ, công chức, viên chức, những người hoạt động không chuyên

trách đang làm việc ở các xã, phường, thị trấn và ấp, khu phố.

Tính dưới luật: là một đặc điểm vô cùng quan trọng của QLNN về hoạt

động đối ngoại. Việc tổ chức quản lý hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh

được quy định trong các văn bản dưới luật như: Nghị định, Quyết định... trên

cơ sở chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao theo quy định của Luật

Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015. Theo các văn bản của cơ quan

Nhà nước cấp trên phân công trách nhiệm cho chính quyền cấp tỉnh thực hiện

những nội dung, nhiệm vụ nhất định trong chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn

của mình như: Nghị định số 112/2014/NĐ-CP, ngày 21 tháng 11 năm 2014

của Chính phủ quy định về quản lý cửa khẩu biên giới đất liền, Quyết định số

58/2012/QĐ-TTg, ngày 24 tháng 12 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ về

sử dụng và quản lý hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ.

Tính khoa học, tính kế hoạch: đòi hỏi địa phương phải tổ chức các hoạt

động đối ngoại dựa trên kế hoạch, chương trình đối ngoại mà địa phương đã

xây dựng để tổ chức thực hiện theo kế hoạch đã đề ra một cách khoa học. Cụ

thể: hàng năm tỉnh đều xây dựng kế hoạch đoàn ra của lãnh đạo tỉnh ra nước

18

ngoài để kêu gọi, xúc tiến đầu tư nước ngoài gửi Bộ Ngoại giao theo kế hoạch

đã đăng ký.

Tính thường xuyên liên tục: Nhiệm vụ của hoạt động đối ngoại là phục

vụ phát triển địa phương. Đây là công việc hàng ngày thường xuyên và liên

tục để đảm bảo các hoạt động không bị gián đoạn trong bất kỳ tình huống

nào.

1.2.3. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Đối ngoại không chỉ là sự nối tiếp của chính sách đối nội mà còn là một

động lực mạnh mẽ góp phần xứng đáng vào việc thực hiện nhiệm vụ chiến

lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. QLNN về hoạt

động đối ngoại của cấp tỉnh có ý nghĩa toàn diện và sâu sắc góp phần phát

triển tổng thể về kinh tế - xã hội, chính trị, quốc phòng, an ninh, ngoại giao

của đất nước. Do vậy, cần đến sự quản lý hỗ trợ của nhà nước bởi lẽ quan hệ

đối ngoại vượt tầm quốc gia, là thứ quan hệ vừa mở rộng, vừa đầy bất trắc và

phức tạp, chỉ có nhà nước mới có đủ tư cách pháp lý và đủ khả năng giúp các

cơ quan, tổ chức vận động tốt cho đúng chủ trương của Đảng, pháp luật của

Nhà nước và Quy chế quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại của Đảng ở

từng địa phương.

Là một bộ phận của đất nước, QLNN về hoạt động đối ngoại của

UBND cấp tỉnh đóng vai trò quan trọng trong tiến trình hội nhập quốc tế,

nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế làm cho

thế giới hiểu rõ và hiểu đúng về Việt Nam. Qua đó, tranh thủ sự ủng hộ của

bạn bè quốc tế phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở địa phương.

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai thực hiện có hiệu

quả các hoạt động đối ngoại, không ngừng mở rộng hợp tác quốc tế về mọi

19

mặt nhằm tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài để phục vụ cho sự phát

triển của địa phương.

1.2.4. Nguyên tắc quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy

ban nhân dân cấp tỉnh

Thứ nhất, là bảo đảm tuân thủ các quy định của Hiến pháp và pháp luật

của Nhà nước trong hoạt động đối ngoại.

Thứ hai, là bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập

trung của Nhà nước đối với hoạt động đối ngoại địa phương, sự phối hợp nhịp

nhàng giữa Trung ương và địa phương.

Thứ ba, là phối hợp chặt chẽ giữa hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại

giao Nhà nước và ngoại giao nhân dân; giữa chính trị đối ngoại, kinh tế đối

ngoại, văn hóa đối ngoại và công tác người Việt Nam ở nước ngoài; giữa hoạt

động đối ngoại và hoạt động quốc phòng, an ninh; giữa thông tin đối ngoại và

thông tin trong nước.

Thứ tư, là hoạt động đối ngoại được thực hiện theo chương trình hàng

năm đã được phê duyệt; bảo đảm nghiêm túc chế độ báo cáo, xin ý kiến theo

quy định hiện hành.

Thứ năm, là phân công, phân nhiệm rõ ràng, đề cao trách nhiệm và vai

trò chủ động của cơ quan các cấp ở địa phương trong việc thực hiện các

chương trình nhiệm vụ đối ngoại theo quy định; bảo đảm sự kiểm tra, giám

sát chặt chẽ và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động đối ngoại.

1.2.5. Nội dung quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy

ban nhân dân cấp tỉnh

1.2.5.1. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế quản lý nhà nước về

hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Để thực hiện tốt việc QLNN của mình, nhà nước cần phải sử dụng rất

nhiều công cụ quản lý như chính sách, pháp luật, bộ máy... có thể thấy các nội

20

dung đầu tiên của việc QLNN về hoạt động đối ngoại chính là xây dựng và

hoàn thiện hệ thống thể chế QLNN về hoạt động đối ngoại tại Việt Nam.

Xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế là một nội dung quan trọng và

phức tạp trong QLNN về hoạt động đối ngoại vì hệ thống thể chế QLNN về

hoạt động đối ngoại là hệ thống văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan nhà

nước có thẩm quyền ban hành và tổ chức bộ máy QLNN vận hành các quy

định pháp luật về đối ngoại một cách thống nhất nhằm đáp ứng các yêu cầu,

mục tiêu của ngoại giao nói chung.

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật bao gồm: văn bản luật, văn bản

dưới luật mang tính chất luật, văn bản dưới luật lập quy. Văn bản quy phạm

pháp luật là một trong những phương tiện quan trọng nhất của công tác

QLNN về hoạt động đối ngoại. Hệ thống các văn bản này là phương tiện để

thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước về công tác

đối ngoại. Các cơ quan nhà nước dựa vào các văn bản quy phạm pháp luật để

xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, tổ chức tham

gia hoạt động đối ngoại ở các cấp quản lý; đồng thời, văn bản quy phạm pháp

luật là căn cứ để kiểm tra, kiểm soát hoạt động của các cơ quan, tổ chức cũng

như cán bộ, công chức quản lý hoạt động đối ngoại.

Để thực hiện tốt hệ thống thể chế QLNN về hoạt động đối ngoại có

hiệu quả, nhà nước cần phải có hệ thống thể chế, tức là hệ thống pháp luật

đồng bộ, đầy đủ, hoàn chỉnh, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Có

thể thấy các nội dung đầu tiên của QLNN về hoạt động đối ngoại được thể

hiện thông qua việc nhà nước ban hành hệ thống hành lang pháp lý, chính

sách về quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại, tổ chức bộ máy, đào tạo,

bồi dưỡng nghiệp vụ đối ngoại, lễ tân đối ngoại, lãnh sự, phi chính phủ nước

ngoài, thông tin nước ngoài...

21

Hệ thống luật pháp và chính sách có mối quan hệ tác động trực tiếp đến

QLNN. Các quan điểm, chủ trương của Đảng sẽ được thể chế hóa thành luật

pháp và chính sách tạo thành hành lang pháp lý, tạo môi trường hoạt động cho

mọi tổ chức, cá nhân và xã hội. Đặc biệt là chính sách hoàn thiện về tổ chức

bộ máy đối ngoại, đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ đối ngoại địa phương, quy

chế quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại của UBND các tỉnh, thành

phố trực thuộc trung ương, quản lý hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ,...

nhằm xây dựng mô hình quản lý thống nhất đáp ứng đầy đủ những yêu cầu

cho sự phát triển đất nước trong từng giai đoạn lịch sử. Điều này góp phần

xây dựng hệ thống pháp luật hoàn thiện về hoạt động đối ngoại của Nhà nước

nói chung và các địa phương nói riêng.

Trong thực tế có thể nói hoạt động đối ngoại cũng là một lĩnh vực khá

mới mẻ nên nước ta vẫn chưa có hệ thống pháp luật về quản lý hoạt động đối

ngoại một cách hoàn chỉnh mà mới chỉ dừng lại ở mức độ là một số các văn

bản quy phạm pháp luật riêng lẻ.

Tuy nhiên thực tế cho thấy, nội dung của các văn bản này thực sự vẫn

chưa theo kịp yêu cầu của sự phát triển. Việc áp dụng phương thức QLNN

theo pháp luật, bằng pháp luật đối với hoạt động đối ngoại vẫn còn nhiều bất

cập. Để có thể tiếp tục QLNN về hoạt động đối ngoại một cách hiệu quả phục

vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện đất nước còn khó khăn,

cần phải tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế từ đó tạo môi

trường pháp lý thuận lợi cho việc QLNN về hoạt động đối ngoại tại Việt

Nam.

1.2.5.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Tổ chức bộ máy QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh là

cơ quan có thẩm quyền QLNN về các hoạt động của địa phương. Tùy nhu cầu

22

thực tế của mỗi địa phương, các tỉnh, thành có thể thành lập Sở Ngoại vụ hoặc

Phòng Ngoại vụ để thực hiện chức năng tham mưu giúp UBND tỉnh QLNN

về hoạt động đối ngoại của tỉnh. Ngoài ra, việc thành lập Sở Ngoại vụ hay

Phòng Ngoại vụ đều phải đảm bảo thực hiện theo đúng Nghị định

24/2014/NĐ-CP, ngày 04/4/2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan

chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Việc cơ quan QLNN về hoạt động đối ngoại được tổ chức chặt chẽ, hợp

lý sẽ đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển tỉnh nhà.

Ngược lại, giảm hiệu quả trong việc QLNN về hoạt động đối ngoại của chủ

thể quản lý. Sự ảnh hưởng này xảy ra khi tổ chức bộ máy QLNN về hoạt động

đối ngoại bị cồng kềnh, chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ…

1.2.5.3. Xây dựng đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn quản lý nhà

nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá cao vai trò to lớn và ý nghĩa

quyết định của cán bộ và công tác cán bộ đối với sự thành bại của cách mạng:

“cán bộ là cái gốc của mọi công việc”; “Muôn việc thành công hoặc thất bại,

đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Thấm nhuần tư tưởng của Người, Đảng, Nhà

nước luôn quan tâm phát triển đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, vững

mạnh, có phẩm chất đạo đức, chính trị, giỏi về chuyên môn, có tính chuyên

nghiệp, tận tụy phục vụ nhân dân.

Ngày nay, hoạt động đối ngoại đã đóng góp một phần quan trọng của

đất nước là xây dựng đất nước hòa bình, ổn định và phát triển. Do đó, để hoạt

động đối ngoại đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả cần phải phát triển đội

ngũ công chức cơ quan chuyên môn QLNN về hoạt động đối ngoại đáp ứng

các tiêu chuẩn sau:

23

Đối với công chức chuyên môn nghiệp vụ (không giữ chức vụ, quản lý):

Công chức cơ quan chuyên môn QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND

tỉnh chưa được quy định riêng và cụ thể, nhưng trước hết phải đảm bảo:

Về phẩm chất, có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với chủ nghĩa

Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nắm vững chủ trương, đường lối của

Đảng; trung thành với Tổ quốc và Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

Việt Nam; bảo vệ lợi ích của Tổ quốc và nhân dân...

Về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, nắm vững các quy định của pháp

luật, chế độ chính sách của ngành, lĩnh vực và các kiến thức cơ bản về lĩnh

vực chuyên môn nghiệp vụ được giao; hiểu rõ các mục tiêu và đối tượng quản

lý, hệ thống các nguyên tắc và cơ chế quản lý của nghiệp vụ thuộc phạm vi

được giao; hiểu được những vấn đề cơ bản về khoa học tâm lý, khoa học quản

lý; tổ chức khoa học quản lý...

Về trình độ đào tạo, bồi dưỡng, có bằng tốt nghiệp đại học trở lên với

chuyên ngành đào tạo phù hợp với ngành, lĩnh vực công tác; Có chứng chỉ bồi

dưỡng nghiệp vụ QLNN ngạch chuyên viên; Có chứng chỉ ngoại ngữ với

trình độ tương đương bậc 2 khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam theo quy

định tại Thông tư số 01/2014/TT-BGDĐT ngày 24/01/2014 của Bộ Giáo dục

và Đào tạo ban hành khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam

hoặc có chứng chỉ tiếng Khmer đối với những vị trí việc làm yêu cầu sử dụng

tiếng Khmer; Có chứng chỉ tin học với trình độ đạt chuẩn kỹ năng sử dụng

công nghệ thông tin cơ bản theo quy định tại Thông tư số 03/2014/TT-

BTTTT ngày 11/3/2014 của Bộ Thông tin và Truyền thông quy định Chuẩn

kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin. Bên cạnh đó, công chức ngoại vụ địa

phương (theo phân công nhiệm vụ chuyên môn tại cơ quan ngoại vụ địa

phương) được trang bị kiến thức đối ngoại, thông tin báo chí, công tác biên

giới lãnh thổ, văn hóa đối ngoại, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và

24

các kỹ năng như: Đàm phán, soạn thảo văn bản đối ngoại, xúc tiến hợp tác

đầu tư nước ngoài.

Ngoài ra, đối với công chức lãnh đạo quản lý cần phải đáp ứng các tiêu

chuẩn sau:

Chức danh Giám đốc Sở Ngoại vụ

Về phẩm chất, yêu nước, kiên định đường lối đổi mới, độc lập dân tộc

và chủ nghĩa xã hội của Đảng, tận tụy phục vụ nhân dân. Làm việc với tinh

thần trách nhiệm cao, hiệu quả. Cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư, trung

thực, thẳng thắn, có tinh thần đấu tranh phê và tự phê bình. Đoàn kết, dân chủ,

chân tình với đồng nghiệp, đồng sự, được tập thể tín nhiệm. Gắn bó mật thiết

với nhân dân, được nhân dân nơi cư trú tín nhiệm. Có ý thức tổ chức kỷ luật,

gương mẫu chấp hành luật pháp và các quy định của Nhà nước, nội quy quy

chế của cơ quan, bảo vệ bí mật của Nhà nước, có tinh thần đấu tranh tự phê

bình và phê bình. Kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng và không tham

nhũng.

Về năng lực, có năng lực tham mưu, tổ chức thực hiện các chủ trương,

chính sách của Đảng và Nhà nước về đối ngoại. Có khả năng nghiên cứu xây

dựng các văn bản quy phạm pháp luật, đề xuất các giải pháp, phương pháp

quản lý, phục vụ cho công tác QLNN về đối ngoại của UBND tỉnh; có năng

lực điều hành, có khả năng quy tụ, đoàn kết, tổ chức để cán bộ, công chức,

viên chức trong Sở thực hiện và phối hợp với các cấp, các cơ quan có liên

quan thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Về hiểu biết, nắm vững chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và

Nhà nước về công tác đối ngoại; nắm vững các văn bản quy phạm pháp luật

về công tác đối ngoại và các văn bản pháp quy do địa phương ban hành liên

quan đến hoạt động đối ngoại ở địa phương; hiểu biết về nghiệp vụ quản lý

liên quan đến lĩnh vực đối ngoại và có kinh nghiệm tổ chức, quản lý điều

25

hành công tác; am hiểu tình hình chính trị, kinh tế - xã hội của địa phương,

đất nước, và các nước trên thế giới.

Về trình độ, đạt tiêu chuẩn chuyên môn nghiệp vụ ngạch chuyên viên

chính trở lên. Tốt nghiệp đại học chuyên ngành ngoại giao, quan hệ quốc tế.

Trường hợp tốt nghiệp đại học chuyên ngành khác phải qua chương trình bồi

dưỡng nghiệp vụ đối ngoại tại Học viện Ngoại giao. Tốt nghiệp lý luận chính

trị cao cấp; Tốt nghiệp quản lý hành chính nhà nước ngạch chuyên viên chính

trở lên; Thành thạo một ngoại ngữ thông dụng ở trình độ C. Đối với tỉnh có

biên giới trên bộ với các nước láng giềng ưu tiên người có khả năng sử dụng

ngoại ngữ của nước có chung biên giới trên bộ. Sử dụng thành thạo máy tính

và các trang thiết bị văn phòng phục vụ công tác. Các điều kiện khác có 5

năm công tác trở lên trong công tác đối ngoại, trong đó có ít nhất 3 năm làm

công tác quản lý về công tác ngoại vụ; tuổi bổ nhiệm lần đầu không quá 55

tuổi đối với nam và 50 tuổi đối với nữ; có sức khỏe bảo đảm công tác [12].

1.2.5.4. Công tác phối hợp của các sở, ngành và địa phương trong quản

lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Trong hoạt động QLNN và thực thi công vụ của bất cứ cơ quan, đơn vị

nào cũng đều có sự phối hợp giữa cấp trên với cấp dưới, giữa các phòng ban,

bộ phận, giữa các cán bộ, công chức, viên chức trong cùng cơ quan, đơn vị

với nhau và giữa các cơ quan, đơn vị này với các cơ quan, đơn khác. Hình

thức và nội dung của sự phối hợp quản lý nhà nước và thực thi công vụ bao

gồm các hoạt động cung cấp thông tin, trợ giúp phương tiện kỹ thuật, chia sẻ

kinh nghiệm, hỗ trợ nguồn lực, tài chính, xác định nội dung công việc và

phạm vi trách nhiệm cho tổ chức, cá nhân được phân công thực hiện những

nhiệm vụ chung; tất cả những nội dung đó đều cần tuân thủ theo nguyên tắc

phối hợp để đảm bảo đạt hiệu quả cao trong thực thi các nhiệm vụ.

26

Để thực hiện tốt việc phối hợp, QLNN về hoạt động đối ngoại phải bảo

đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng và sự quản lý tập trung của Nhà nước

đối với các hoạt động đối ngoại nhằm thực hiện hiệu quả đường lối, chính

sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì sự

nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bảo đảm tuân thủ các quy định của

Đảng, Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước trong hoạt động đối ngoại. Phối

hợp chặt chẽ giữa hoạt động đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và hoạt

động đối ngoại nhân dân; chính trị đối ngoại, kinh tế đối ngoại và văn hóa đối

ngoại; hoạt động đối ngoại và hoạt động quốc phòng, an ninh; thông tin đối

ngoại và thông tin trong nước; công tác người Việt Nam ở nước ngoài. Phân

công, phân nhiệm rõ ràng, đề cao trách nhiệm và vai trò chủ động của các

cấp, các ngành trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, bảo đảm

sự hướng dẫn, giám sát chặt chẽ, thiết thực hiệu quả, thực hành tiết kiệm,

chống hình thức, lãng phí.

Sự phối hợp của các sở, ngành và địa phương trong QLNN về hoạt

động đối ngoại đề cao trách nhiệm và vai trò chủ động của các cơ quan các

cấp trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ đối ngoại theo quy định, góp

phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương,

đồng thời góp phần thực hiện thắng lợi những chính sách đối ngoại quốc gia.

1.2.5.5. Thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân

dân cấp tỉnh

Công tác thanh tra và kiểm tra đều là những công cụ quan trọng, một

chức năng chung của QLNN, là hoạt động mang tính chất phản hồi của “chu

trình quản lý”. Qua thanh tra, kiểm tra, các cơ quan QLNN có thể phân tích

đánh giá theo dõi quá trình thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ quản lý đề ra.

Do đó, công tác thanh tra, kiểm tra được coi là khâu không thể thiếu trong

QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh.

27

Hoạt động thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại của UBND cấp

tỉnh bao gồm: việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ được giao của

các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý của Sở Ngoại vụ; việc

thực hiện các trình tự, thủ tục liên quan đến việc cấp phép, quản lý, tổ chức

hội nghị, hội thảo quốc tế tại tỉnh và việc thực hiện chế độ báo cáo; việc thực

hiện các trình tự, thủ tục đi nước ngoài và việc quản lý hộ chiếu của cán bộ,

công chức, viên chức thuộc các cơ quan, đơn vị, các doanh nghiệp trên địa

bàn tỉnh theo quy định của pháp luật; việc chấp hành và thực hiện các quy

định của pháp luật về công tác tiếp nhận, quản lý nguồn viện trợ phi chính

phủ nước ngoài của các cơ quan, đơn vị…[21]

1.2.5.6. Đảm bảo ngân sách, trang thiết bị phục vụ quản lý nhà nước về

hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Tất cả các hoạt động quản lý muốn thực hiện có hiệu quả, thông suốt,

ngoài hệ thống các văn bản quy định, hướng dẫn, đội ngũ nhân sự thì ngân

sách, trang thiết bị đóng vai trò quan trọng không kém. Đối với hoạt động đối

ngoại cũng vậy, ngân sách, trang thiết bị cần có để thực hiện có hiệu quả công

tác này là trụ sở, phòng làm việc, máy tính, máy in, máy fax, máy photocopy,

máy điện thoại, giá đựng tài liệu, tủ đựng hồ sơ, bàn ghế, cặp ba dây, bìa trình

ký, hộp đựng hồ sơ, kẹp giấy, ghim, kéo, thước, bút, máy điều hòa nhiệt độ,

quạt gió, đèn chiếu sáng theo đúng tiêu chuẩn của ngành văn thư. Bên cạnh

đó, dành một khoản kinh phí đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, cung cấp trang

thiết bị hiện đại, đúng tiêu chuẩn phục vụ hoạt động đối ngoại nhằm cải thiện

môi trường làm việc, tạo điều kiện nâng cao chất lượng, hiệu quả cho hoạt

động đối ngoại đáp ứng được yêu cầu của quá trình hội nhập.

Đối với UBND cấp tỉnh, đảm bảo ngân sách, trang thiết bị phục vụ

QLNN về hoạt động đối ngoại là yêu cầu thực thi công vụ của các cơ quan và

công chức hành chính, là một trong các yếu tố cấu thành nền hành chính nhà

28

nước. Bởi vậy, ngân sách, trang thiết bị phục vụ là một nguồn lực không thể

thiếu cho hoạt động QLNN, nó tác động không nhỏ đến hiệu quả của QLNN

nói chung, QLNN về hoạt động đối ngoại nói riêng. Nhiệm vụ chi ngân sách

địa phương gồm: hoạt động của các cơ quan QLNN phục vụ cho bộ máy

QLNN về hoạt động đối ngoại và ngân sách phục vụ cho việc triển khai các

hoạt động đối ngoại của tỉnh.

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về hoạt động đối

ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Bất kỳ một sự vật, hiện tượng nào trong quá trình hình thành, vận hành

và phát triển đều chịu sự tác động, ảnh hưởng của một số yếu tố nhất định.

Các yếu tố này tác động đến việc thực hiện chức năng QLNN về hoạt động

đối ngoại làm nó thay đổi theo chiều hướng chủ quan và khách quan, cụ thể

như sau:

1.3.1. Yếu tố khách quan

Tính chất của hoạt động đối ngoại là liên quan đến yếu tố nước ngoài.

Vì vậy, QLNN về hoạt động đối ngoại của cấp tỉnh thường mang tính chất

phức tạp và khó quản lý. Chính tính chất này cũng là một trong những yếu tố

ảnh hưởng đến QLNN về hoạt động đối ngoại nói chung và QLNN về hoạt

động đối ngoại của cấp tỉnh nói riêng. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc

tế hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đang đẩy mạnh thực hiện chính sách đối

ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế, do đó, tính đa dạng và

phong phú của các hoạt động đối ngoại cũng đặt ra những yêu cầu mới đối

với vai trò QLNN về hoạt động đối ngoại của cấp tỉnh.

Hoạt động đối ngoại càng đa dạng, phong phú thì nội dung và phương

thức QLNN về hoạt động đối ngoại càng rộng mở và linh hoạt. Sự đa phương

hóa và đa dạng hóa về quan hệ quốc tế được thể hiện trên nhiều khía cạnh

như: chủ thể, đối tượng, nội dung, hình thức và mức độ hợp tác quốc tế.

29

Chính vì vậy, chủ trương này đặt ra yêu cầu QLNN về hoạt động đối ngoại

của cấp tỉnh phải ban hành những chính sách, văn bản QLNN trên nhiều lĩnh

vực hoạt động đối ngoại vừa đảm bảo đúng chủ trương, đường lối của Đảng

và chính sách, pháp luật của Nhà nước phù hợp với điều kiện thực tế của địa

phương, đồng thời góp phần thúc đẩy hoạt động đối ngoại phục vụ nhiệm vụ

phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh và đối ngoại của địa

phương.

Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của địa phương cũng là yếu tố tác

động đến QLNN về hoạt động đối ngoại của cấp tỉnh. Nếu điều kiện tự nhiên,

kinh tế - xã hội phát triển thuận lợi: vị trí địa lý, tiềm năng kinh tế đối ngoại,

thu hút đầu tư nước ngoài..., hoạt động đối ngoại sẽ trở nên sôi nổi hơn,

phong phú và ngược lại.

Xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển của khoa học công nghệ đã trở

thành một xu thế lớn của thế giới đương đại. Xu thế này hình thành từ đầu thế

kỷ XX và đang tiếp tục diễn ra mạnh mẽ trong thế kỷ XXI. Toàn cầu hóa là

một quá trình phức tạp, đầy mâu thuẫn và đang diễn ra mạnh mẽ trên tất cả

các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, an ninh - quốc phòng, văn hóa, xã hội. Toàn

cầu hóa cùng với sự phát triển của cách mạng khoa học công nghệ, đặc biệt

trên lĩnh vực công nghệ thông tin, giao thông vận tải đã tháo dỡ rào cản đối

với tự do thương mại, làm cho sự dịch chuyển của con người trở nên dễ dàng

hơn, giao lưu kinh tế, văn hóa diễn ra sôi nổi và mạnh mẽ một cách nhanh

chóng. Ngoài ra, toàn cầu hóa tạo môi trường cạnh tranh quyết liệt, buộc các

nước phải có tư duy năng động, có cơ chế quản lý, bộ máy QLNN hoạt động

có hiệu quả. Đối với QLNN về hoạt động đối ngoại của tỉnh cũng chịu sự tác

động không nhỏ của quá trình toàn cầu hóa và các cuộc cách mạng khoa học

công nghệ. Ngoài việc toàn cầu hóa đặt ra yêu cầu địa phương phải có những

cơ chế, bộ máy QLNN nói chung và QLNN về hoạt động đối ngoại nói riêng

30

phải hiệu quả, năng động thì quá trình toàn cầu hóa sẽ tạo điều kiện cho giao

lưu, học hỏi kinh nghiệm quản lý các nước khác trên thế giới. Bên cạnh đó,

việc ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ đặc biệt công nghệ thông tin vào

trong QLNN nói chung và QLNN về hoạt động đối ngoại nói riêng trở nên

khoa học và hiệu quả hơn.

1.3.2. Yếu tố chủ quan

Một là, nhận thức của lãnh đạo quản lý các cấp về tầm quan trọng của

hoạt động đối ngoại đã được thể hiện trong văn kiện Đại hội Đảng các khóa

VI, VII, VIII, IX, XI, XII. Nhận thức này đã đưa công tác đối ngoại vào trong

các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và sự quan tâm chỉ

đạo quá trình triển khai sự nghiệp đổi mới toàn diện, đặc biệt là công tác đối

ngoại đã đạt nhiều kết quả quan trọng, trở thành một điểm sáng trong toàn bộ

thành tựu chung của đất nước ta.

Hai là, hệ thống chính sách pháp luật của nhà nước về hoạt động đối

ngoại. Pháp luật là công cụ để nhà nước quản lý xã hội. Mọi hoạt động của cơ

quan nhà nước đều chịu ảnh hưởng và tác động của hệ thống chính sách pháp

luật. Vì vậy, hoạt động QLNN về đối ngoại cũng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ và

phải phù hợp với các quy định của hệ thống chính sách pháp luật. Pháp luật sẽ

quy định về trách nhiệm của các chủ thể trong quá trình QLNN về hoạt động

đối ngoại, những nội dung, thẩm quyền QLNN về hoạt động đối ngoại... , một

hệ thống chính sách pháp luật đồng bộ và đầy đủ sẽ làm cơ sở cho cơ quan

QLNN địa phương thực hiện tốt các hoạt động đối ngoại mà khi ban hành các

văn bản để triển khai thực hiện công tác QLNN về hoạt động đối ngoại đều

phải căn cứ vào các quy định chính sách pháp luật của nhà nước về công tác

đối ngoại.

Ba là, công tác đào tạo bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ công

chức làm công tác QLNN về hoạt động đối ngoại: là quá trình trang bị hoặc

31

bổ sung những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho đội ngũ công chức làm công

tác QLNN về hoạt động đối ngoại nhằm giúp họ thực thi công việc tốt hơn và

qua đó giúp cơ quan, tổ chức đạt được mục tiêu đề ra. Kết quả của công tác

đào tạo, bồi dưỡng sẽ giúp cho đội ngũ công chức QLNN về hoạt động đối

ngoại nâng cao những kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực thi các hoạt

động đối ngoại tốt hơn; giúp cho đội ngũ công chức QLNN về hoạt động đối

ngoại có khả năng thích ứng nhanh với những thay đổi của môi trường và góp

phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của cả nước nói chung và

UBND cấp tỉnh nói riêng.

Nếu công tác đào tạo, bồi dưỡng thực hiện không đúng đối tượng

(nghĩa là người cần học thì không được học, người không cần học thì lại được

học); không đúng nội dung (chương trình học không đáp ứng với yêu cầu của

công việc thực tiễn); phương thức đào tạo không phù hợp;... các yếu tố này sẽ

làm ảnh hưởng rất lớn đến năng lực thực thi nhiệm vụ của công chức nói

chung, đội ngũ công chức QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh

nói riêng. Từ đó sẽ làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của cả bộ máy

QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh, đồng thời cũng gây ra

lãng phí ngân sách nhà nước, thời gian, công sức của đội ngũ công chức quản

lý.

Bốn là, môi trường và điều kiện làm việc của đội ngũ công chức QLNN

về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh. Đây là một trong những yếu tố

quan trọng đảm bảo năng suất, chất lượng QLNN về hoạt động đối ngoại,

đồng thời là yếu tố tác động mạnh mẽ đến quá trình quản lý. QLNN về hoạt

động đối ngoại không thể hoạt động có chất lượng, hiệu quả trong điều kiện

thiếu môi trường và điều kiện làm việc.

Để có thể thực hiện được quá trình QLNN về hoạt động đối ngoại thì

đòi hỏi phải có môi trường và điều kiện làm việc hợp lý. Thực tế cho thấy,

32

không ít cơ quan, đơn vị có môi trường và điều kiện làm việc không tốt dẫn

đến hậu quả như: chất lượng, hiệu quả làm việc kém, thậm chí công chức có

trình độ, năng lực xin thôi việc hoặc chuyển công tác...

1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của một

số địa phương và bài học kinh nghiệm

1.4.1. Tỉnh Long An

Tỉnh Long An là một trong 10 tỉnh tiếp giáp với Campuchia và là một

trong những địa phương có tốc độ phát triển kinh tế, xã hội cao của khu vực

miền Tây Nam Bộ. Trong thời gian qua, lãnh đạo tỉnh Long An rất quan tâm

đến công tác QLNN về hoạt động đối ngoại và xác định đây là một trong

những nhiệm vụ quan trọng góp phần vào sự phát triển của tỉnh trong thời kỳ

mới. Để đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận đó là nhờ vào chủ trương,

đường lối đối ngoại nhất quán của đảng, những chính sách hợp lý của nhà

nước đã đưa công tác đối ngoại của tỉnh phát triển vượt bậc, trong đó, tỉnh đã

thực hiện các biện pháp sau:

Một là, về hệ thống thể chế. Để QLNN về hoạt động đối ngoại mang lại

hiệu quả cao, tỉnh Long An đã quan tâm ban hành nhiều văn bản pháp lý kịp

thời để vận dụng công tác đối ngoại đi vào thực tiễn nhằm đem lại sự phát

triển kinh tế, xã hội của tỉnh, cụ thể như: Quyết định số 04/2013/QĐ-UBND

ngày 10/01/2013 của UBND tỉnh về ban hành quy định quản lý thống nhất

các hoạt động đối ngoại trên địa bàn tỉnh Long An; Quyết định số

51/2015/QĐ-UBND ngày 16/11/2015 của UBND tỉnh về việc quy định chức

năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ tỉnh Long An;

Quyết định số 13/2009/QĐ-UBND ngày 10/4/2009 của UBND tỉnh ban hành

Quy chế về xét duyệt và quản lý đoàn của tỉnh ra nước ngoài và đoàn nước

ngoài vào tỉnh trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 01/2015/QĐ-UBND ngày

07/01/2015 của UBND tỉnh ban hành Quy chế quản lý và sử dụng viện trợ phi

33

chính phủ nước ngoài trên địa bàn tỉnh Long An; Quyết định số 33/2015/QĐ-

UBND ngày 30/7/2015 của UBND tỉnh ban hành Quy chế hoạt động của các

tổ chức phi chính phủ nước ngoài trên địa bàn tỉnh Long An.

Hai là, về tổ chức bộ máy QLNN về hoạt động đối ngoại luôn được

lãnh đạo tỉnh Long An xem trọng. Hiện nay, tổ chức bộ máy QLNN về hoạt

động của tỉnh cơ bản đã từng bước hoàn thiện đặc biệt là các phòng chuyên

môn đã được sắp xếp tinh gọn từ 05 phòng chuyên môn giảm còn 03 phòng

chuyên môn, giảm đầu mối trung gian giữa các phòng với nhau. Mặt khác,

tỉnh Long An là một trong các tỉnh đi đầu trong cả nước thực hiện tốt việc sắp

xếp tổ chức bộ máy của Sở Ngoại vụ tinh gọn theo tinh thần Nghị quyết 18-

NQ/TW của Trung ương cụ thể: Quyết định số 32/2018/QĐ-UBND ngày

05/6/2018 của UBND tỉnh Long An về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định

số 51/2015/QĐ-UBND ngày 16/11/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành

Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ

tỉnh Long An.

Ba là, về đội ngũ công chức QLNN về hoạt động đối ngoại. UBND tỉnh

luôn coi trọng công tác đào tạo bồi dưỡng đội ngũ công chức QLNN về hoạt

động đối ngoại nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ

công chức này. Hàng năm, UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch đào tạo bồi dưỡng

về hoạt động đối ngoại ở trong nước và nước ngoài như: Kế hoạch số 86/KH-

UBND ngày 13/4/2020 của UBND tỉnh Long An về việc bồi dưỡng ngoại

ngữ các tiếng: Anh, Nhật, Hàn, Hoa, Pháp, Khmer cho cán bộ, công chức,

viên chức và công chức cấp xã trên địa bàn tỉnh Long An; cho chủ trương mở

các lớp đối ngoại tại tỉnh. Ngoài ra, tỉnh đã tạo điều kiện cho đội ngũ công

chức QLNN về hoạt động đối ngoại tham gia các lớp ngắn hạn, dài hạn tại các

tỉnh, thành trong cả nước như: Khóa bồi dưỡng nghiệp vụ lễ tân đối ngoại khu

vực miền Nam tại thành phố Hồ Chí Minh, Khóa bồi dưỡng nghiệp vụ đối

34

ngoại tại tỉnh Kiên Giang và các tỉnh miền Tây Nam Bộ, Khóa bồi dưỡng

hoạt động đối ngoại bảo vệ chủ quyền biên giới, biển đảo tại tỉnh Bà Rịa -

Vũng Tàu và tỉnh Tây Ninh, Khóa bồi dưỡng nâng cao kiến thức và kỹ năng

trong giai đoạn hội nhập quốc tế tại tỉnh Bình Định... Thông qua quá trình đào

tạo bồi dưỡng đã góp phần nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội

ngũ công chức làm công tác đối ngoại của tỉnh.

Bốn là, về công tác phối hợp các sở ngành QLNN về hoạt động đối

ngoại. Trong thời gian qua, sự phối hợp của các ngành QLNN về hoạt động

đối ngoại của tỉnh mang lại hiệu cao, nhất là trong hoạt động phi chính phủ

nước ngoài. Long An đã nhận gói viện trợ không hoàn lại trị giá trên 2 triệu

USD từ các tổ chức phi chính phủ nước ngoài hoạt động tại địa phương. Sự

hỗ trợ thiện chí đó góp phần không nhỏ giúp tỉnh thực hiện các chính sách an

sinh xã hội, thúc đẩy nền kinh tế không ngừng phát triển.

Năm là, công tác thanh tra, kiểm tra QLNN về hoạt động đối ngoại.

Trong năm qua, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Ngoại vụ Long An tăng cường công

tác thanh tra, kiểm tra QLNN về hoạt động đối ngoại. Việc kiểm tra chấp

hành các quy định đối với việc sử dụng, quản lý hộ chiếu ngoại giao, hộ

chiếu; quản lý hoạt động của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài tại Việt

Nam; tổ chức các đoàn đi công tác nước ngoài, đón tiếp khách nước ngoài,

đoàn ngoại giao và tổ chức quốc tế tại địa phương được tiến hành thường

xuyên, đã tổ chức 5 cuộc thanh tra tại 2 huyện và 3 sở ngành và phát hiện các

trường hợp vi phạm, đưa ra phương án xử lý, khắc phục kịp thời.

Với những kết quả trên cho thấy, tỉnh Long An xứng đáng là nơi để

nhiều địa phương có chung đường biên giới Campuchia tham khảo, học tập

kinh nghiệm.

1.4.2. Tỉnh Bình Dương

35

Bình Dương là tỉnh thuộc miền Đông Nam Bộ, nằm trong vùng kinh tế

trọng điểm phía Nam. Bình Dương là địa phương đầu tiên của Việt Nam

chính thức được vinh danh là một trong 21 thành phố, khu vực có chiến lược

phát triển thành phố thông minh tiêu biểu của thế giới năm 2019. Với môi

trường đầu tư thông thoáng và hấp dẫn cùng với sự lãnh đạo của Tỉnh ủy,

UBND tỉnh đã chú trọng triển khai các hoạt động đối ngoại trọng tâm, tỉnh

Bình Dương thời gian qua tiếp tục giữ vững vị thế năng động trong hội nhập

quốc tế, thu hút nhiều nguồn lực đầu tư nước ngoài đến đầu tư để phát triển

kinh tế - xã hội của tỉnh vượt xa các tỉnh khác trong khu vực.

So với các tỉnh, thành phố khác trong khu vực miền Đông Nam Bộ thì

Bình Dương là tỉnh đã ban hành kịp thời các văn bản QLNN về hoạt động đối

ngoại cho phù hợp với địa phương trong đó quy định về các chính sách thu

hút đầu tư nước ngoài tỉnh; mở rộng hợp tác quốc tế các nước trong khu vực

và trên thế giới luôn được tỉnh chú trọng. Tính đến nay, Bình Dương đứng thứ

3 cả nước (sau Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội) về thu hút vốn đầu tư

nước ngoài với 3.644 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký gần 33

tỷ USD. 6 tháng đầu năm 2019, tổng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đăng ký

cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của tỉnh Bình Dương đạt gần 1,5

tỷ USD, tăng 70% so với cùng kỳ năm 2018, vượt 3,5% so với chỉ tiêu năm

2019.

Hơn nữa, Bình Dương là tỉnh có những chủ trương, chính sách phát

triển nguồn nhân lực rất tốt, đã thu hút được nguồn nhân lực có chất lượng

cao vào làm việc trong cơ quan nhà nước, trong đó cơ quan Sở Ngoại vụ. Chủ

trương chiêu hiền, đãi sĩ của lãnh đạo đã thật sự thổi một “luồng gió mới” vào

trong công tác cán bộ của tỉnh, từng bước xây dựng đội ngũ cán bộ công chức

có năng lực tốt. Tỉnh Bình Dương xứng đáng là nơi để nhiều địa phương khác

trong nước tham khảo, học tập kinh nghiệm.

36

1.4.3. Bài học kinh nghiệm

Trên cơ sở học tập kinh nghiệm của tỉnh Long An, tỉnh Bình Dương, có

thể rút ra bài học kinh nghiệm QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh

Tây Ninh như sau:

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống thể chế, quy định, hướng dẫn công tác

đối ngoại và đảm bảo việc thực hiện đúng đắn, kịp thời các quy định pháp luật

liên quan đến công tác đối ngoại. Đối với những quy định thuộc thẩm quyền

của địa phương thì phải triển khai thực hiện một cách linh hoạt, hiệu quả đảm

bảo phù hợp với tình hình thực tế và không trái với quy định của cấp trên.

Thứ hai, cần nâng cao nhận thức của các cấp lãnh đạo của địa phương

về tầm quan trọng của công tác đối ngoại và xem đây là nhiệm vụ chung của

các ngành, các cấp nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an

ninh quốc phòng của địa phương.

Thứ ba, quan tâm hơn nữa công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực

cho đội ngũ cán bộ, công chức QLNN về hoạt động đối ngoại và coi đây là một

trong những nội dung trọng tâm, có ý nghĩa then chốt để thực hiện thành

công chương trình cải cách hành chính, hướng tới xây dựng một nền công vụ

“trách nhiệm, chuyên nghiệp, năng động, minh bạch, hiệu quả”.

Thứ tư, đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ cho hoạt động

đối ngoại nhằm đáp ứng quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay.

37

Tiểu kết Chương I

Hoạt động đối ngoại là một trong những lĩnh vực của hoạt động QLNN.

Để thực hiện tốt hoạt động này, tác giả đã hệ thống hóa lại những vấn đề cơ

bản từ khái niệm đến nội dung, vai trò, sự cần thiết, nguyên tắc, nội dung của

QLNN về hoạt động đối ngoại. Qua đây, giúp tác giả đưa ra được các yếu tố

khách quan, chủ quan hoạt động đối ngoại đối với phát triển của đất nước.

Đồng thời việc hệ thống những vấn đề này là tiền đề quan trọng để đánh giá

thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh. Ngoài ra, tác

giả đã đưa ra bài học kinh nghiệm của tỉnh Long An, tỉnh Bình Dương trong

hoạt động đối ngoại. Đây là những kinh nghiệm quý báu mà tỉnh Tây Ninh có

thể tham khảo và học hỏi để áp dụng vào thực tiễn QLNN về hoạt động đối

ngoại nhằm đưa ra được những kết quả và mục tiêu đã đề ra.

Chương 1 là cơ sở cho việc phân tích, đánh giá thực trạng QLNN về

hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh trong chương 2.

38

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI

CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH

2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Tây

Ninh và ảnh hưởng của các điều kiện này đến quản lý nhà nước về hoạt

động đối ngoại của tỉnh Tây Ninh

2.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Tây

Ninh

2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên

- Vị trí địa lý

Tây Ninh là một tỉnh nằm sát biên giới Tây Nam Việt Nam, thuộc miền

Đông Nam Bộ. Diện tích toàn tỉnh là 4028,06 km2, thuộc loại trung bình

trong các tỉnh của đất nước, xếp hàng thứ 6/9 tỉnh trong khu vực miền Đông

Nam Bộ.

Phía Đông giáp các tỉnh Bình Dương và Bình Phước, phía Nam giáp

Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Long An, phía Tây và phía Bắc giáp 03 tỉnh

thuộc Vương quốc Campuchia: Svay Riêng, Pray Veng và Tboung Khmum

với đường biên giới dài 240 km (trên tổng số 1.137 km của toàn tuyến biên

giới đất liền Việt Nam - Campuchia, đi qua 10 tỉnh của Việt Nam và 09 tỉnh

của Campuchia) với 03 cửa khẩu quốc tế là Mộc Bài, Xa Mát và Tân Nam

cùng 4 cửa khẩu chính, 10 cửa khẩu phụ trải dài 05 huyện, 20 xã. Tây Ninh có

đường Xuyên Á nối liền với các nước trong khu vực ASEAN, là cầu nối quan

trọng giữa Thành phố Hồ Chí Minh với Thủ đô Phnôm Pênh của Vương quốc

Campuchia. Dân số trung bình 1.089.889 người, mật độ dân số 270,26

người/km.

- Tài nguyên thiên nhiên

39

Tổng diện tích đất tự nhiên của tỉnh là 4.208,06 km2 thích hợp cho phát

triển sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp, trong đó đất nông nghiệp có 285,5

nghìn ha, đất lâm nghiệp 41 nghìn ha trên toàn tỉnh. [Địa lý Tây Ninh (2000),

NXB, giáo dục, tr.22]

Để phục vụ tốt cho việc sản xuất nông nghiệp, thủy lợi là một trong

công tác không thể thiếu được. Hồ Dầu Tiếng là công trình thủy lợi lớn nhất

cả nước có diện tích 27.000 ha (3/4 diện tích hồ thuộc Tây Ninh) và dung tích

1,5 tỷ m3 để cung cấp nước cho đồng ruộng, sản xuất và sinh hoạt. Ngoài ra,

Tây Ninh còn có nhiều suối, kênh, rạch tạo ra một mạng lưới thủy văn phân

bổ tương đối đồng đều trên địa bàn. [Địa lý Tây Ninh (2000), NXB, giáo dục,

tr.22]

Với vị trí địa lý tương đối thuận lợi và tài nguyên thiên nhiên phong

phú, đa dạng như vậy đã tạo điều kiện cho việc phát triển kinh tế - xã hội tỉnh

Tây Ninh, góp phần nâng cao đời sống vật chất cho người dân.

2.1.1.2. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh

Tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh phát triển ổn định và khá

toàn diện trên các lĩnh vực, trong đó tổng sản phẩm trên địa bàn ước thực hiện

56.371 tỷ đồng, tăng 8,4% so với CK (KH tăng trên 8%), cao hơn mức bình

quân chung của cả nước (ước 6,8%) và cũng là năm có mức tăng trưởng cao

nhất trong 5 năm trở lại đây. GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 68 triệu

đồng/người (2.940 USD), tăng 8,87% so CK), cao hơn bình quân cả nước

(ước 2.786 USD/người).

Giá trị sản xuất công nghiệp đạt 89.109 tỷ đồng, tăng 16,3% so với CK

(KH tăng 14,5% trở lên). Với kết quả này, ngành công nghiệp tiếp tục giữ

vững tốc độ tăng trưởng cao nhất và cao hơn mức tăng chung GRDP. Khu,

cụm công nghiệp ngày càng chiếm vai trò quan trọng, chiếm 64% tổng giá trị

40

sản xuất công nghiệp toàn ngành. Ngành công nghiệp năng lượng tái tạo đã

phát huy tốt tiềm năng của tỉnh, tạo ra động lực tăng trưởng mới.

Giá trị sản xuất các ngành dịch vụ đạt 30.737 tỷ đồng, tăng 6,3% so với

CK (KH tăng 6% trở lên). Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ

trên địa bàn ước đạt 80.618 tỷ đồng, tăng 9,7% so CK. Hoạt động kinh doanh

du lịch có nhiều chuyển biến tích cực, lượng du khách và doanh thu tăng so

với CK.

Tỉnh đã phê duyệt Đề án phát triển chuỗi giá trị và cụm ngành nông

nghiệp tỉnh Tây Ninh, là cơ sở quan trọng phát huy tiềm năng, thế mạnh nông

sản tỉnh và thu hút đầu tư vào nông nghiệp; xu hướng chuyển đổi cây trồng

sang cây có giá trị kinh tế chuyển biến tích cực.

Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh đạt 9.604,9 tỷ đồng,

tăng 20,1% so dự toán, tăng 25,2% so với cùng kỳ. Vốn đầu tư phát triển toàn

xã hội thực hiện 33.962 tỷ đồng, bằng 42,7% so với GRDP (KH là 35%, mức

bình quân chung cả nước 33,8%).

Tỉnh Tây Ninh thu hút đầu tư nước ngoài được 34 dự án với vốn đăng

ký 1.484 triệu USD, nằm trong nhóm địa phương đứng đầu cả nước về thu hút

vốn FDI (xếp thứ 7/63 tỉnh thành). Lũy kế đến nay trên địa bàn tỉnh có 321 dự

án FDI với tổng vốn đăng ký 7.255 triệu USD, trong đó có 233 dự án đi vào

hoạt động với số vốn 4.936 triệu USD. Trong những năm qua, tỉnh cấp giấy

chứng nhận đăng ký thành lập mới cho 657 doanh nghiệp, tổng vốn đăng

ký 10.439 tỷ đồng, tăng 16,7% so với CK về số doanh nghiệp, tăng 1,1 lần về

vốn đăng ký; lũy kế đến nay toàn tỉnh có 5.684 doanh nghiệp với tổng vốn

đăng ký 107.608 tỷ đồng.

Ngành công nghiệp tiếp tục giữ vững tốc độ tăng trưởng cao nhất. Khu,

cụm công nghiệp ngày càng chiếm vai trò quan trọng, chiếm 64% tổng giá trị

41

sản xuất công nghiệp toàn ngành và đã phát huy tốt tiềm năng của tỉnh, tạo ra

động lực tăng trưởng mới.

Ngành giáo dục và đào tạo từng bước hoàn chỉnh, hiện đại về cơ sở vật

chất, thiết bị dạy học; phát triển đội ngũ nhà giáo, đổi mới quản lý giáo dục;

đổi mới các hoạt động dạy học, giáo dục, kiểm tra, đánh giá người học.

Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân được cải thiện, tập trung thực

hiện 04 dự án quan trọng: Dự án bệnh viện vệ tinh tại Bệnh viện đa khoa tỉnh,

Dự án hệ thống thông tin tim mạch (Muse), Dự án thiết lập hệ thống Hội chẩn

y tế trực tuyến/từ xa (Telemedicine) và Dự án Nâng cao chất lượng hoạt động

của Bệnh viện đa khoa tỉnh nhằm nâng cao năng lực chuyên môn ngành y tế

tỉnh.

Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, biểu diễn nghệ thuật phong phú, đa

dạng đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí của Nhân dân. Công tác tôn tạo, giữ

gìn và phát huy giá trị văn hóa và tổ chức công nhận, công bố các di sản văn

hóa phi vật thể được quan tâm; các hoạt động thông tin, tuyên truyền cổ động

được thực hiện bằng nhiều hình thức, tạo sự lan tỏa, thiết thực.

Quốc phòng được tăng cường, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội

được giữ vững.

2.1.2. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến quản

lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Ngoài những kết quả đã đạt được, bên cạnh đó, điều kiện tự nhiên, kinh

tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh cũng gặp một số khó khăn, trở ngại trong đó có

QLNN về hoạt động đối ngoại của tỉnh như:

- Tây Ninh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nhưng so với

các địa phương Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương và Đồng Nai, nhiều

lĩnh vực Tây Ninh có phần hạn chế về khả năng tiếp nhận sự lan tỏa của các

tỉnh, thành phát triển.

42

- Hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật trong tỉnh chưa đáp ứng được yêu

cầu của phát triển các ngành kinh tế, thương mại, du lịch, hoạt động đối ngoại

và phục vụ đời sống nhân dân, do đó đã hạn chế sự kết nối giữa tỉnh Tây Ninh

với các trung tâm của các tỉnh, thành trong nước cũng như các tỉnh thành

trong khu vực và quốc tế. Ngoài ra, môi trường, cơ sở hạ tầng để thu hút nhà

đầu tư nước ngoài và du lịch quốc tế bị ảnh hưởng như: về đường sá, giao

thông, cơ chế chính sách chưa linh hoạt. Còn có khoảng cách về trình độ phát

triển và chất lượng sống giữa thành thị và các vùng nông thôn, xã biên giới

trong tỉnh; chất lượng dịch vụ (nhất là các dịch vụ du lịch) và hiệu suất công

việc thấp.

- Chính trường nước láng giềng Vương quốc Campuchia là một đất

nước đa đảng và cho đến nay nó chưa thật sự ổn định. Điều này đã tác động

ảnh hưởng đến một số mặt công tác đối ngoại của địa phương, cụ thể vấn đề

biên giới lãnh thổ là vấn đề hết sức nhạy cảm và tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp

khó lường, trong đó, thể hiện hàng loạt những vấn đề xảy ra trên tuyến biên

giới Việt Nam – Campuchia nói chung và tuyến biên giới trên địa bàn tỉnh

Tây Ninh nói riêng như: mua bán ma túy, vũ khí, phụ nữ và trẻ em, nạn vượt

biên trái phép và nhất là người dân tộc thiểu số vượt biên sang Campuchia,

vấn đề buôn lậu thuốc lá ngoại, rượu ngoại diễn biến khó lường, tình trạng

đánh bạc tại các casino, đá gà gần các cơ sở tại biên giới có chiều hướng phức

tạp, với những thủ đoạn tinh vi đã ảnh hưởng không nhỏ đến quan hệ đối

ngoại giữa Việt Nam với Campuchia nói chung và tỉnh Tây Ninh với các tỉnh

giáp biên nói riêng. Ngoài ra, còn ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành công tác

phân giới cắm mốc biên giới đất liền Việt Nam - Campuchia, gây tâm lý lo

lắng cho các doanh nghiệp trong tỉnh khi mở rộng thị trường hợp tác đầu tư ở

Campuchia.

43

- Nguồn nhân lực xã hội đông, nhưng thiếu kỹ năng và trình độ kỹ thuật

tay nghề chiếm tỷ lệ thấp; Kiến thức hội nhập quốc tế, đa số doanh nghiệp

trên địa bàn tỉnh có quy mô vừa và nhỏ, xây dựng thương hiệu chưa nhiều, từ

đó năng lực cạnh tranh chưa cao. Tổ chức, bộ máy, nhân sự và các trang thiết

bị phục vụ công tác QLNN về hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây Ninh nói

chung và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh nói riêng còn thiếu và

hạn chế. Tỉnh đã phân bổ cho mỗi huyện và thành phố một biên chế để quản

lý hoạt động đối ngoại của tỉnh nhưng biên chế này thực chất làm công tác

khác. Trình độ ngoại ngữ của cán bộ, công chức trong hoạt động đối ngoại

của tỉnh nói chung, các cơ quan chuyên môn của UBND tỉnh nói riêng chưa

theo kịp và đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong quá trình hội nhập quốc tế

sâu rộng; còn thiếu các trường Đại học, cơ sở đào tạo nghề và ngoại ngữ chất

lượng cao.

2.2. Khái quát về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh

Tây Ninh

Hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây Ninh trong thời gian qua đã chủ động

triển khai tích cực, đồng bộ, toàn diện, đúng hướng, có trọng tâm, trọng điểm,

kết hợp chặt chẽ giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại Nhân

dân và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Trong quá trình triển khai thực hiện

hoạt động đối ngoại, tỉnh đã bám sát định hướng theo tinh thần Nghị quyết

Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng

bộ tỉnh lần thứ X, bám sát sự chỉ đạo của Trung ương, đồng thời đảm bảo

thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các quy định của Đảng và Nhà nước về quản lý

thống nhất các hoạt động đối ngoại trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, an ninh,

kinh tế, văn hóa đối ngoại, thông tin tuyên truyền đối ngoại, công tác về

người Việt Nam ở nước ngoài và công tác liên quan đến người nước ngoài ở

Việt Nam… Các hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây Ninh ngày càng đi vào

44

chiều sâu, mang lại hiệu quả cao cho sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh,

trong đó có các hoạt động như: Ký kết và thực hiện các thỏa thuận quốc tế;

giao lưu với nước ngoài về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; tổ chức và quản

lý các đoàn đi công tác nước ngoài (đoàn ra) và đón tiếp các đoàn nước ngoài

vào Việt Nam (đoàn vào); tổ chức và quản lý hội nghị, hội thảo quốc tế; biên

giới lãnh thổ...

Mục tiêu trọng tâm của tỉnh trong hoạt động đối ngoại là tạo dựng và

duy trì môi trường hòa bình, thuận lợi cho phát triển của đất nước nói chung

và tỉnh Tây Ninh nói riêng; góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, thống nhất

và toàn vẹn lãnh thổ, bảo đảm ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội và

nâng cao vị thế của tỉnh Tây Ninh ra khu vực và trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, với kết quả đạt được, tỉnh Tây Ninh còn những mặt hạn chế

trong hoạt động đối ngoại như:

- Việc thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào tỉnh trong thời gian qua

chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của địa phương. Nguyên nhân do vị

trí địa lý của tỉnh không thuận lợi, cách xa trung tâm thành phố Hồ Chí Minh

nên chưa thu hút được những dự án có công nghệ kỹ thuật cao. Hầu hết các

dự án có vốn đầu tư lớn thuộc lĩnh vực sản xuất sợi, dệt vải cần phải có

phương án kiểm soát nước thải nghiêm ngặt. Mặt khác, đa số doanh nghiệp

FDI vẫn đang sử dụng công nghệ trung bình hoặc trung bình tiên tiến so với

khu vực; chưa có nhiều tập đoàn đa quốc gia đầu tư trong các lĩnh vực. Việc

chuyển giao công nghệ chưa đạt như kỳ vọng và chưa có sự liên kết giữa khu

vực FDI với khu vực kinh tế trong nước.

- Việc hợp tác giữa tỉnh Tây Ninh với các tỉnh giáp biên của

Campuchia chưa có sự chuyển biến mạnh mẽ. Trong thời gian qua, giữa tỉnh

Tây Ninh và các tỉnh giáp biên giới Campuchia hợp tác, phát triển vì mục

đích nhằm bảo vệ chủ quyền biên giới lãnh thổ, an ninh quốc gia, trật tự an

45

toàn xã hội khu vực vùng biên; lợi ích về mặt kinh tế chưa được khai thác.

Ngoài ra, trong quá trình hợp tác, giao lưu, đối ngoại với Campuchia, phía

bạn có những yêu cầu hỗ trợ về vật chất và tiền trên các lĩnh vực rất lớn điều

này gây khó khăn cho tỉnh trong hoạt động đối ngoại với Campuchia. Mặt

khác, các thỏa thuận hợp tác sau khi ký kết, một số sở, ngành, địa phương của

tỉnh chưa thực sự quan tâm và chưa triển khai thực hiện kịp thời như ký kết

thỏa thuận hợp tác với Hàn Quốc, Nhật Bản... do đó, hiệu quả mang lại chưa

cao.

- Bên cạnh đó, công tác thông tin đối ngoại; tuyên truyền biển, đảo;

phân giới, cắm mốc và quản lý biên giới của một số cấp uỷ, cơ quan đơn vị

chưa quan tâm đúng mức nên có lúc, có nơi chưa chỉ đạo kịp thời công tác

tuyên truyền, nội dung tuyên truyền chưa sâu sát, dẫn đến một số cán bộ, đảng

viên và một bộ phận người dân thiếu thông tin. Cán bộ biết tiếng dân tộc

(Khmer) còn thiếu; việc tập hợp, vận động đồng bào đến nghe tuyên truyền

còn khó khăn. Số lượng, mật độ thông tin về Tây Ninh trên các phương tiện

truyền thông quốc gia chưa nhiều; chủ yếu mang tính phản ánh, truyền tải

thông tin, các nội dung phân tích, tổng hợp đánh giá tình hình còn ít. Phương

pháp, cách thức tiến hành thông tin đối ngoại có lúc chưa theo kịp những diễn

biến nhanh chóng của cuộc sống, chưa đáp ứng yêu cầu được thông tin nhanh,

toàn diện, có tính định hướng của người dân... Trong khi đó, đường biên giới

trên địa bàn tỉnh Tây Ninh giáp Campuchia dài, một số đoạn chưa được phân

giới, cắm mốc; tình trạng người Việt sinh sống ở Campuchia về nước ngày

càng nhiều hơn, sinh sống tập trung tại một số địa bàn các huyện giáp biên

giới đang đặt ra nhiều vấn đề về an sinh xã hội, an ninh trật tự và công tác

quản lý của địa phương. Đời sống nhân dân vùng biên giới còn nhiều khó

khăn, nhận thức còn hạn chế nên ảnh hưởng đến công tác tuyên truyền, vận

động.

46

- Công tác văn hóa đối ngoại của tỉnh còn nhiều hạn chế nhất là chưa

quảng bá sâu rộng được hình ảnh, con người và thế mạnh của tỉnh Tây Ninh

ra khu vực và trên thế giới.

- Công tác biên giới của tỉnh Tây Ninh mặc dù đã hoàn thành xong tiến

trình phân giới cắm mốc nhưng hiện nay tỉnh còn 07 cột mốc chưa cắm được

(từ cột mốc 139 đến 145) do hai bên Việt Nam và Campuchia chưa chuyển vẽ

đường biên giới và tiến hành phân giới cắm mốc.

2.3. Thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy

ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Tây Ninh lần thứ X (nhiệm

kỳ 2015 - 2020); Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm 2015 - 2020 của

UBND tỉnh, Đảng bộ tỉnh Tây Ninh đã đạt nhiều thành tựu quan trọng: Kinh

tế - xã hội có sự tăng trưởng và phát triển khá: Nông nghiệp, công nghiệp chế

biến, thương mại, du lịch; quốc phòng an ninh cơ bản được ổn định; đời sống

nhân dân tiếp tục được cải thiện nâng lên; hệ thống chính trị ngày càng được

kiện toàn vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; công

tác QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh ngày càng thiết thực và

hiệu quả.

2.3.1. Về ban hành thể chế quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Căn cứ chủ trương, đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà

nước, Trung ương đã ban hành nhiều văn bản liên quan đến hoạt động đối

ngoại, cụ thể:

Quyết định số 295-QĐ/TW, ngày 23 tháng 3 năm 2010 của Bộ Chính

trị khóa X về việc ban hành Quy chế quản lý thống nhất các hoạt động đối

ngoại.

47

Quyết định 272-QĐ/TW, ngày 21 tháng 01 năm 2015 của Bộ Chính trị

khóa XI về việc ban hành Quy chế quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại

(thay thế Quyết định số 295-QĐ/TW ngày 23 tháng 3 năm 2010 của Bộ Chính

trị khóa X).

Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 10 tháng 4 năm 2013 của Bộ Chính trị

về hội nhập quốc tế.

Chỉ thị số 38-CT/TW ngày 21 tháng 7 năm 2014 của Bộ Chính trị về

tăng cường quản lý các đoàn đi công tác nước ngoài.

Kết luận số 98-KL/TW, ngày 28 tháng 6 năm 2014 của Ban Bí thư

Trung ương Đảng (khóa XI) về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 19-CT/TW ngày

24 tháng 01 năm 2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về công

tác phi chính phủ nước ngoài.

Nghị quyết số 16-NQ/TW, ngày 10 tháng 10 năm 2017 của Bộ Chính

trị (khóa XII) về phát triển kinh tế - xã hội các xã biên giới đất liền kết hợp

tăng cường và củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại.

Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 28/9/2018 của Bộ Chính trị khóa XII

về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia.

Hướng dẫn số 05-HD/BĐNTW, ngày 26 tháng 3 năm 2019 của Ban

Đối ngoại Trung ương về hướng dẫn thực hiện Quy chế thống nhất các hoạt

động đối ngoại và các quy định khác của Trung ương.

Nghị định số 24/2014/NĐ-CP, ngày 04 tháng 4 năm 2014 của Chính

phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố

trực thuộc Trung ương trong đó tại khoản 1, Điều 9 Các sở đặc thù được tổ

chức ở một số địa phương quy định Sở Ngoại vụ là cơ quan tham mưu, giúp

UBND cấp tỉnh quản lý nhà nước về: Công tác ngoại vụ và công tác biên giới

lãnh thổ quốc gia (đối với những tỉnh có đường biên giới).

48

Quyết định số 67/2011/QĐ-TTg, ngày 12 tháng 12 năm 2011 của Thủ

tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế quản lý thống nhất các hoạt động

đối ngoại của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (hiện Quyết định

này đã bải bỏ và chưa có Quyết định mới thay thế).

Thông tư Liên tịch số 02/2015/TTLT-BNG-BNV, ngày 28 tháng 6 năm

2015 liên Bộ Ngoại giao và Bộ Nội vụ hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ,

quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ thuộc UBND cấp tỉnh, thành

phố trực thuộc Trung ương (thay thế Thông tư Liên tịch số 02/2009/TTLT-

BNG-BNV ngày 27 tháng 5 năm 2009 liên Bộ Ngoại giao và Bộ Nội vụ...

Căn cứ vào các văn bản chỉ đạo của Trung ương về hoạt động đối

ngoại, UBND tỉnh Tây Ninh luôn kịp thời ban hành các văn bản triển khai

thực hiện cho phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, cụ thể:

Quy chế số 14-QC/TU, ngày 06 tháng 4 năm 2020 của Tỉnh ủy Tây

Ninh về quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại.

Chương trình hành động số 31-Ctr/TU, ngày 25 tháng 8 năm 2013 Tỉnh

ủy Tây Ninh thực hiện Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 10/4/2013 của Bộ

Chính trị về Hội nhập quốc tế.

Quyết định số 2305/QĐ-UBND, ngày 18/11/2013 của Ủy ban nhân dân

tỉnh Tây Ninh thực hiện Chương trình hành động số 31-CTr/TU, ngày

25/8/2013 của Tỉnh ủy Tây Ninh và thực hiện Nghị quyết số 22-NQ/TW,

ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị về Hội nhập quốc tế tỉnh Tây Ninh giai đoạn

2013-2015 và định hướng đến năm 2020.

Quyết định số 36/2019/QĐ-UBND, ngày 04/9/2019 của UBND tỉnh

Tây Ninh về việc ban hành Quy định chế độ tiếp khách nước ngoài vào làm

việc tại tỉnh Tây Ninh, chế độ chi tổ chức các hội nghị quốc tế tại Tây Ninh

và chế độ tiếp khách trong nước trên địa bàn tỉnh Tây Ninh.

49

Quyết định số 55/2013/QĐ-UBND, ngày 11/12/2013 của UBND tỉnh

Tây Ninh ban hành Quy định quản lý các hoạt động đối ngoại trên địa bàn

tỉnh Tây Ninh. (đã sửa đổi, bổ sung)

Quyết định số 67/2013/QĐ-UBND, ngày 25/12/2013 của Ủy ban nhân

dân tỉnh Tây Ninh ban hành Quy định quản lý thống nhất các hoạt động đối

ngoại trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. (đã bãi bỏ đến nay chưa có văn bản thay thế

bổ sung).

Quyết định số 38/2011/QĐ-UBND, ngày 24/10/2011 của Uỷ ban nhân

dân tỉnh Tây Ninh ban hành Quy chế quản lý nhà nước về thông tin đối ngoại

trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. (đã bãi bỏ đến nay chưa có văn bản thay thế bổ

sung).

Quyết định số 38/2016/QĐ-UBND, ngày 20/10/2016 của UBND tỉnh

Tây Ninh về việc ban hành Quy chế làm việc của UBND tỉnh Tây Ninh.

Quyết định số 41/2019/QĐ-UBND, ngày 02/10/2019 của UBND tỉnh

Tây Ninh ban hành Quy định quản lý việc tạm trú đối với người nước ngoài

tại khu nhà ở cho người nước ngoài làm việc, lao động của doanh nghiệp

trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế trên địa bàn tỉnh Tây

Ninh.

Quyết định số 36/2018/QĐ-UBND, ngày 17/10/2018 của Ủy ban nhân

dân tỉnh Tây Ninh về việc ban hành Quy định sử dụng và quản lý hộ chiếu

ngoại giao, hộ chiếu công vụ của cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn

tỉnh Tây Ninh.

Quyết định số 2489/QĐ-UBND, ngày 03/12/2013 của Ủy ban nhân dân

tỉnh Tây Ninh về việc ban hành Chương trình xúc tiến vận động viện trợ phi

chính phủ nước ngoài trên địa bàn tỉnh Tây Ninh.

Các văn bản chỉ đạo QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh

Tây Ninh đều quán triệt, thực hiện nghiêm túc đường lối chủ trương chính

50

sách của Đảng đảm bảo tính pháp lý của Nhà nước, của bộ, ngành Trung

ương và phù hợp với đặc điểm tình hình và yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa

phương, từ đó mang lại hiệu quả thiết thực, điển hình như: công tác phân giới

cắm mốc biên giới đất liền giữa Việt Nam - Campuchia trên địa bàn tỉnh Tây

Ninh đã hoàn thành xong tiến độ Chính phủ đề ra; công tác hợp tác toàn diện

với các tỉnh giáp biên Vương quốc Campuchia triển khai thực hiện đạt kết quả

thiết thực, đã duy trì mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, xây dựng đường biên

giới hòa bình, ổn định góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh

quốc phòng địa phương.

Tuy nhiên, số lượng văn bản ban hành chưa đáp ứng chủ trương, hướng

dẫn của nhà nước, cũng như nhu cầu thực tế trong QLNN về hoạt động đối

ngoại của tỉnh. Do đó, để quản lý thống nhất hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây

Ninh trong thời gian qua, UBND tỉnh Tây Ninh đã thực hiện Quyết định số

353-QĐ/TU, ngày 07 tháng 01 năm 2016 của Tỉnh ủy về việc ban hành Quy

chế quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại nay là Quy chế số 14-QC/TU,

ngày 06 tháng 4 năm 2020 của Tỉnh ủy Tây Ninh về quản lý thống nhất các

hoạt động đối ngoại, điều này gây ra sự bất cập và chồng chéo trong hoạt

động đối ngoại. Để thúc đẩy công tác đối ngoại trong thời gian tới mang lại

hiệu quả cao, tỉnh cần có những văn bản pháp lý quy định cụ thể cho các hoạt

động đối ngoại, trong đó quy định rõ nội dung công việc, cơ chế quan hệ và

sự phối hợp giữa các Sở, ban, ngành và đoàn thể, huyện, thị xã, thành phố của

tỉnh trong hoạt động đối ngoại. Ngoài ra, trong hệ thống các văn bản đối

ngoại còn thiếu sự hướng dẫn trong quá trình thực hiện các hoạt động đối

ngoại như: lĩnh vực văn hóa đối ngoại, tổ chức phi chính phủ nước ngoài,

quản lý các đoàn phóng viên báo chí nước ngoài đến địa phương, kinh tế đối

ngoại, tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế…

51

Chính vì vậy, trong thời gian qua, hệ thống các văn bản phục vụ cho

công tác QLNN về hoạt động đối ngoại chưa được hướng dẫn cụ thể, rõ ràng

nên gây khó khăn cho cơ quan tham mưu UBND tỉnh triển khai thực hiện

công đối ngoại tại địa phương đạt hiệu quả cao.

2.3.2. Về tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

QLNN về hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây Ninh là một công việc phức

tạp và đòi hỏi nhiều cơ quan, đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ với nhau để

thực hiện hoạt động này.

Căn cứ Quyết định 67/2013/QĐ-UBND ngày 25/12/2013 của Ủy ban

nhân dân tỉnh Tây Ninh ban hành quy định quản lý thống nhất các hoạt động

đối ngoại trên địa bàn tỉnh, trong đó, việc quy định các hoạt động đối ngoại

của tỉnh được giao cho 06 cơ quan thực hiện, trong đó Sở Ngoại vụ là cơ quan

đầu mối có trách nhiệm tham mưu cho UBND tỉnh về hoạt động đối ngoại.

Căn cứ Thông tư Liên tịch số 02/2015/TTLT-BNG-BNV, ngày

28/6/2015 của liên Bộ: Bộ Ngoại giao và Bộ Nội vụ hướng dẫn chức năng,

nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ thuộc UBND các

tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh đã

ban hành Quyết định số 30/2016/QĐ-UBND ngày 31/8/2016 quy định chức

năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh.

Với Quyết định trên, Sở Ngoại vụ tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh

thực hiện chức năng QLNN về công tác đối ngoại, công tác biên giới, là đầu

mối nghiên cứu, đề xuất các chủ trương, kế hoạch phương hướng và phối hợp

thực hiện các nhiệm vụ công tác đối ngoại địa phương phù hợp với đường lối,

chính sách của Đảng và Nhà nước và các thông lệ quốc tế. Trải qua quá trình

hình thành và phát triển, đến nay Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh đã từng bước

trưởng thành và hoàn thiện. Với chức năng nhiệm vụ của mình, Sở Ngoại vụ

52

đã không ngừng phấn đấu vươn lên và ngày càng trở nên vững vàng về bản

lĩnh chính trị, năng động, chuyên nghiệp và hiệu quả trong công tác tham

mưu, tổ chức thực hiện và quản lý các chương trình, hoạt động đối ngoại đáp

ứng ngày càng tốt hơn những yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức bộ máy của Sở

Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh

Từ khi mới thành lập, Sở Ngoại vụ có 03 phòng chuyên môn gồm: Văn

phòng, phòng Ngoại vụ và phòng Quản lý Biên giới. Sau 02 lần kiện toàn

Quyết định số 51/2009/QĐ-UBND ngày 21/9/2009 của UBND tỉnh về việc

ban hành chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức bộ máy Sở

Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh và Quyết định số 30/2016/QĐ-UBND ngày

31/8/2016 của UBND tỉnh ban hành Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền

hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh như sau:

GIÁM ĐỐC

PHÓ GIÁM ĐỐC

PHÓ GIÁM ĐỐC

VĂN PHÒNG

PHÒNG HỢP TÁC QUỐC TẾ

PHÒNG THANH TRA

PHÒNG QUẢN LÝ BIÊN GIỚI

PHÒNG LÃNH SỰ NGƯỜI VIỆT NAM Ở NƯỚC NGOÀI

Hình 2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh

(Nguồn: Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh)

Tuy nhiên, căn cứ Quyết định số 2414/QĐ-UBND ngày 27/9/2018 của

UBND tỉnh Tây Ninh ban hành Đề án sắp xếp các cơ quan chuyên môn thuộc

53

UBND tỉnh, UBND cấp huyện theo Nghị quyết số 18-NQ/TW và các đơn vị

sự nghiệp công lập theo Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban

Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) giai đoạn 2018-2021 về một số vấn

đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh

gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Sở Ngoại vụ đã tham mưu UBND tỉnh ban

hành Quyết định số 45/2019/QĐ-UBND ngày 06/11/2019 của UBND tỉnh sửa

đổi, bổ sung Khoản 2 Điều 3 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ

cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh ban hành kèm theo Quyết định số

30/2016/QĐ-UBND ngày 31/8/2016 của UBND tỉnh Tây Ninh, cụ thể như

sau:

Hình 2.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ Tây Ninh sau khi

GIÁM ĐỐC

PHÓ GIÁM ĐỐC

PHÓ GIÁM ĐỐC

PHÒNG QUẢN LÝ BIÊN GIỚI

PHÒNG LÃNH SỰ - HỢP TÁC QUỐC TẾ

thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW

VĂN PHÒNG (Nguồn: Sở Ng (Nguồn: Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh năm 2019)

* Chức năng, nhiệm vụ của các phòng chuyên môn thuộc Sở Ngoại vụ

Văn phòng Sở: có 7 biên chế và 05 hợp đồng lao động theo Nghị định

68 gồm: Chánh Văn phòng, Phó Chánh Văn phòng, 05 công chức. Văn phòng

Sở tham mưu, giúp Lãnh đạo Sở thực hiện các công việc như: công tác tổ

chức bộ máy, nhân sự; công tác tổng hợp, đầu mối điều phối và phối hợp các

54

hoạt động của Sở; công tác cải cách hành chính; pháp chế; công tác dân vận,

công tác thi đua - khen thưởng, kỷ luật; ứng dụng công nghệ thông tin; công

tác tài chính kế toán; hành chính quản trị; văn thư - lưu trữ; xây dựng cơ quan

văn hóa; công tác thanh tra hành chính và chuyên ngành; công tác phòng,

chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm chống lãng phí; thực hiện quy chế dân

chủ ở cơ quan và một số công tác khác theo phân công của Giám đốc Sở.

Phòng Lãnh sự - Hợp tác quốc tế: gồm 06 biên chế: 01 Trưởng, 01 Phó

Trưởng phòng và 04 công chức. Phòng tham mưu, giúp Giám đốc Sở QLNN

về công tác lãnh sự và bảo hộ công dân; công tác lễ tân đối ngoại; công tác tổ

chức và quản lý đối với các đoàn đi công tác nước ngoài (đoàn ra) và các

đoàn nước ngoài đến thăm và làm việc tại tỉnh (đoàn vào); công tác người

Việt Nam ở nước ngoài; công tác kinh tế đối ngoại; công tác văn hóa đối

ngoại; công tác thông tin đối ngoại; công tác tổ chức và quản lý hội nghị, hội

thảo quốc tế; công tác ký kết và thực hiện thỏa thuận quốc tế; công tác phi

chính phủ nước ngoài; công tác bồi dưỡng kiến thức nghiệp vụ đối ngoại;

tham mưu cho Tỉnh ủy thông qua Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh về công tác

đối ngoại đảng và một số công tác khác theo phân công của Giám đốc Sở.

Phòng Quản lý Biên giới: gồm 04 biên chế: 01 Trưởng phòng, 01 Phó

Trưởng phòng và 02 công chức. Phòng có chức năng tham mưu, giúp Ban

Giám đốc Sở thực hiện QLNN về công tác biên giới, lãnh thổ quốc gia, công

tác phân giới cắm mốc và công tác mở, nâng cấp cửa khẩu trên địa bàn tỉnh và

một số công tác khác theo phân công của Giám đốc Sở.

Qua kết quả thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của

Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về sắp xếp tổ chức bộ máy cho

thấy, cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ đã củng cố và kiện toàn từ 05 phòng

chuyên môn giảm còn 03 phòng nhằm đảm bảo tinh gọn, hợp lý, không trùng

lắp chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi phòng. Mặt khác, tạo nên bước

55

chuyển mới trong bộ máy QLNN về hoạt động đối ngoại: giảm đầu mối trung

gian, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, phát huy năng lực của từng

công chức trong giải quyết công việc, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ đối

ngoại của trung ương và tỉnh đề ra.

2.3.3. Về xây dựng đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn quản lý

nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Năm 2005, khi mới thành lập, Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh chỉ có 15

biên chế, trong đó: 07 công chức của Văn phòng UBND tỉnh, 02 công chức

của Ban Biên giới tỉnh, điều động từ cơ quan khác về 04 công chức và tuyển

thêm 02 sinh viên mới với chuyên ngành (Ngoại ngữ, Đông Phương học).

Tính đến thời điểm hiện nay, tổng số biên chế công chức và nhân viên

của Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh:

+ Về số lượng: Tổng số 23 người, trong đó 18 công chức và 05 hợp

đồng theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP.

+ Giới tính: công chức 18/11 nữ, người lao động 05/01 nữ

+ Độ tuổi: Dưới 35 tuổi: 06 công chức và 02 người lao động. Từ 35

tuổi đến 50 tuổi: 09 công chức. Trên 50 tuổi: 03 công chức và 01 người lao

động.

+ Thời gian công tác: Dưới 05 năm: 02 công chức; dưới 10 năm: 06

công chức; dưới 20 năm: 06 công chức; trên 20 năm: 04 công chức.

+ Chi bộ Sở Ngoại vụ có 17 đảng viên. Công đoàn cơ sở: có 23 công

đoàn viên.

Tuy nhiên, so với biên chế UBND tỉnh Tây Ninh giao cho Sở Ngoại vụ

vẫn còn thiếu, nguyên nhân trong năm 2019, có 01 công chức xin nghỉ hưu

trước tuổi do dôi dư sau khi sắp xếp bộ máy theo Nghị định số 113/2018/NĐ-

CP ngày 31/8/2018 của Chính phủ sửa đổi một số điều của Nghị định số

108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của Chính phủ về chính sách tinh giản

56

biên chế và 01 công chức xin nghỉ hưu do sức khỏe yếu theo Nghị định số

46/2010/NĐ-CP ngày 27/4/2010 của Chính phủ quy định về thôi việc và thủ

tục nghỉ hưu đối với công chức. Cả 02 công chức nghĩ hưu trên đều là lãnh

đạo quản lý: 01 công chức giữ chức vụ Chánh Văn phòng và 01 công chức

giữ chức vụ Chánh Thanh tra, do đó, đã gây khó khăn cho tổ chức bộ máy của

Sở vì 02 công chức này đều có kinh nghiệm trong công tác đối ngoại.

Đối với Sở Ngoại vụ, thống kê trình độ của đội ngũ công chức Sở như

sau:

Bảng 2.1 Thống kê trình độ của đội ngũ công chức Sở Ngoại vụ

Công chức

Chuyên ngành

Ghi chú

Trình độ TT I Chuyên môn 1 Tiến sỹ

01/18

2 Thạc sỹ

02/18

3 Đại học

15/18

03 công chức có 02 bằng Đại học và 01 công chức có 2 bằng ngoại ngữ song song

Hành chính công Quản lý công: 1 Châu Á học: 1 Luật: 3 Xây dựng Đảng và Chính quyền: 1 Quan hệ quốc tế: 2 Đông Nam Á học: 1 Kinh tế: 2 Ngoại ngữ Trung Quốc học: 1 Ngoại ngữ Anh: 3 Quản lý đất đai: 1 Địa lý du lịch: 1

9/18 5/18 4/18

II Lý luận chính trị 1 Cao cấp 2 Trung cấp 3 Sơ cấp III Quản lý nhà nước 1 Ngạch

chuyên

9/18

viên chính

chuyên

9/18

1 Văn hóa Khmer

2 Ngạch viên IV Ngoại ngữ 1 Cao cấp 2 Đại học

1/18 6/18

57

3

Chứng chỉ

11/18

V Tin học 1 Chứng chỉ B

18/18

có 01 công chức bằng B phiên dịch Khmer

(Nguồn: Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh)

Qua bảng thống kê về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, quản lý

nhà nước, ngoại ngữ, tin học của đội ngũ công chức Sở Ngoại vụ nêu trên có

thể chứng tỏ sự chỉ đạo của lãnh đạo Sở Ngoại vụ rất quan tâm trong việc đào

tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức làm công tác đối ngoại cũng như sự nỗ lực

của mỗi cá nhân công chức trong việc tự nâng cao trình độ chuyên môn cho

bản thân mình. Nhiều công chức đã chủ động đăng ký tham gia chương trình

đào tạo ngoài giờ hành chính để không làm ảnh hưởng đến công việc chuyên

môn. Tuy nhiên, qua thực tế cho thấy, ngoài trình độ của đội ngũ công chức

hiện có, trình độ ngoại ngữ tiếng Khmer của các công chức này chưa đảm bảo

đáp ứng nhu cầu trong các hoạt động đối ngoại của tỉnh đặc biệt là với các

tỉnh Campuchia vì trong 18 công chức ngành ngoại vụ mà chỉ có 02 công

chức biết ngôn ngữ Khmer, điều này gây khó khăn trong công tác đối ngoại.

Vì vậy, trong thời gian tới, tỉnh cần tổ chức các lớp đào tạo bồi dưỡng tiếng

Khmer để nhằm nâng cao trình độ ngoại ngữ không chỉ cho đội ngũ công

chức ngoại vụ địa phương mà còn cho công chức ở các huyện biên giới để

nhằm đưa công tác đối ngoại của tỉnh đi vào chiều sâu.

2.3.4. Về công tác phối hợp của các sở, ngành và địa phương trong

quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây

Ninh

Công tác phối hợp của các sở, ngành và địa phương trong QLNN về

hoạt động đối ngoại luôn được Tỉnh ủy, UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo và tạo

58

điều kiện thuận lợi để các cơ quan thực hiện hiệu quả nhất về hoạt động đối

ngoại nhằm phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Tuy nhiên, hiện nay mặc dù tỉnh chưa ban hành văn bản chính thức về

Quy chế phối hợp trong hoạt động đối ngoại nhưng tại Quyết định số

67/2013/QĐ-UBND, ngày 25/12/2013 của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

giao Sở Ngoại vụ là cơ quan đầu mối duy nhất tham mưu cho UBND tỉnh về

công tác đối ngoại và chủ trì phối hợp với 05 sở, ngành tham mưu UBND tỉnh

thực hiện chức năng QLNN về công tác ngoại vụ và công tác biên giới lãnh

thổ quốc gia (gọi chung là công tác đối ngoại) của địa phương, cụ thể:

- Sở Ngoại vụ có trách nhiệm thực hiện tham mưu UBND tỉnh về các

hoạt động đối ngoại:

+ Tổ chức theo dõi và quản lý các đoàn của tỉnh ra nước ngoài (đoàn

ra)

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu xây dựng đề án,

kế hoạch đoàn ra của lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh; chịu trách

nhiệm tiếp nhận hồ sơ đề nghị của đoàn, cán bộ, công chức, viên chức đi nước

ngoài để trình cấp có thẩm quyền cho phép ra nước ngoài; chủ trì phối hợp

với các cơ quan liên quan giúp UBND tỉnh quản lý, theo dõi, tổng hợp báo

cáo thống kê số kiệu đoàn ra của tỉnh;

Đối với các đoàn, cán bộ, công chức, viên chức đi nước ngoài, văn bản

cho phép ra nước ngoài phải được đồng gửi cho Sở Ngoại vụ để tổng hợp báo

cáo Chủ tịch UBND tỉnh;

Các đoàn cán bộ, công chức, viên chức đi nước ngoài về việc công có

trách nhiệm báo cáo kết quả hoạt động về Sở Ngoại vụ tổng hợp báo cáo Chủ

tịch UBND tỉnh sau khi kết thúc đợt công tác chậm nhất sau 15 làm việc;

Đối với các đoàn đi nước ngoài từ cấp Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân

tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh trở lên, Sở Ngoại vụ giúp UBND tỉnh thông

59

báo cho cơ quan đại diện Việt Nam ở địa bàn nơi đoàn đến hoạt động và các

cơ quan liên quan ít nhất 7 ngày làm việc về nội dung, chương trình hoạt động

tại quốc gia, vùng lãnh thổ, tổ chức quốc tế tiếp nhận; đồng gửi thông báo cho

Bộ Ngoại giao.

Giúp UBND tỉnh hướng dẫn các đoàn đi công tác chủ động liên hệ,

tham khảo trước ý kiến của cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và các

cơ quan liên quan; kịp thời phối hợp với Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên

quan xử lý những vấn đề phức tạp, nhạy cảm phát sinh.

+ Tổ chức đón tiếp đoàn nước ngoài đến thăm và làm việc tại tỉnh

(đoàn vào)

Đối với những đoàn nước ngoài đến thăm và làm việc với lãnh đạo

tỉnh: xây dựng đề án, kế hoạch đón tiếp cụ thể của đoàn nước ngoài đến thăm,

làm việc với Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân tỉnh và UBND tỉnh; phối hợp chặt

chẽ với Bộ Ngoại giao, các cơ quan liên quan trong việc thực hiện các nội

dung hoạt động đối ngoại quy định tại Điều 4 Quyết định số 67/2011/QĐ-

TTg, ngày 12/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ.

Đối với các đoàn là đại diện các cơ quan ngoại giao, cơ quan lãnh sự

nước ngoài, các tổ chức quốc tế: xây dựng chương trình, nội dung tiếp và làm

việc với đoàn. Ngoài ra, các cơ quan, đơn vị chỉ được tiếp và làm việc với các

đoàn là đại diện các cơ quan ngoại giao, cơ quan lãnh sự nước ngoài sau khi

có ý kiến cho phép của UBND tỉnh và trao đổi, làm việc trong phạm vi nội

dung được duyệt.

Đối với các Đoàn ngoại giao, các tổ chức phi chính phủ chưa có giấy

phép hoạt động tại Việt Nam, phóng viên báo chí nước ngoài và những đoàn

nước ngoài mang tính nhạy cảm: trình Ủy ban nhân dân tỉnh, báo cáo xin ý

kiến Bộ Ngoại giao theo quy định pháp luật hiện hành.

60

Đối với các đoàn nước ngoài đến làm việc tại cơ quan, đơn vị: tiếp

nhận, thụ lý hồ sơ và cho phép các tổ chức, cá nhân nước ngoài đến làm việc

tại cơ quan, đơn vị. Ngoài ra, các cơ quan, đơn vị chủ trì tổ chức đón tiếp các

đoàn nước ngoài đến làm việc tại tỉnh phải có văn bản đề nghị tiếp đoàn gửi

về Sở Ngoại vụ trước ngày đoàn đến (chậm nhất là 7 ngày làm việc). Văn bản

đề nghị tiếp đoàn phải bao gồm các nội dung: Thời gian, địa điểm, nội dung,

chương trình làm việc, danh sách đoàn nước ngoài và thành phần tiếp đoàn;

phải chịu trách nhiệm toàn bộ về nội dung đoàn đến hoạt động và phải báo

cáo kết quả làm việc gửi Sở Ngoại vụ tổng hợp sau khi tiếp đoàn chậm nhất 7

ngày làm việc để Sở tham mưu UBND tỉnh cho phép các đoàn nước ngoài

đến làm việc.

+ Tổ chức và quản lý hội nghị, hội thảo quốc tế trên địa bàn tỉnh: tiếp

nhận và trình UBND tỉnh cho phép tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế tại địa

phương.

+ Ký kết và thực hiện thỏa thuận quốc tế

Lấy ý kiến bằng văn bản của Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan

đến hoạt động thỏa thuận quốc tế đó, theo quy định tại Điều 16 Pháp lệnh

số 33/2007/PL-UBTVQH11, ngày 20/4/2007 của Ủy ban Thường vụ Quốc

hội về ký kết và thực hiện thỏa thuận quốc tế và các quy định của pháp luật

hiện hành.

Đối với việc ký kết thỏa thuận quốc tế của cơ quan, đơn vị: Tiếp nhận

và trình Chủ tịch UBND tỉnh cho phép các cơ quan, đơn vị tiến hành ký kết

thỏa thuận quốc tế.

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị tham mưu, giúp UBND tỉnh

lựa chọn đối tác phù hợp để thiết lập các quan hệ hữu nghị, hợp tác tiến tới ký

kết thỏa thuận quốc tế nhân danh cơ quan cấp tỉnh; phối hợp chặt chẽ với Bộ

Ngoại giao để được hướng dẫn quy trình, thủ tục ký kết và nội dung văn bản

61

hợp tác; thông tin thường xuyên với Bộ Ngoại giao để kịp thời hỗ trợ, đôn đốc

thực hiện các thỏa thuận quốc tế đã ký kết.

+ Công tác quản lý biên giới lãnh thổ quốc gia: Giúp UBND tỉnh

nghiên cứu, tổng hợp, đánh giá tình hình quản lý biên giới trên địa bàn tỉnh;

tham mưu, đề xuất ý kiến với UBND tỉnh các biện pháp, phương án giải quyết

vấn đề biên giới lãnh thổ thuộc địa bàn tỉnh quản lý theo chỉ đạo của Bộ

Ngoại giao (Ủy ban Biên giới Quốc gia) và theo quy định pháp luật hiện

hành.

+ Quản lý hoạt động của các tổ chức, cá nhân nước ngoài trên địa bàn

tỉnh. Giúp UBND tỉnh phối hợp với Bộ Ngoại giao giải quyết các vấn đề phát

sinh đối với các cơ quan lãnh sự nước ngoài hoặc văn phòng đại diện của tổ

chức quốc tế được hưởng chế độ ưu đãi, miễn trừ do Bộ Ngoại giao quản lý.

+ Công tác ngoại giao kinh tế: Giúp UBND tỉnh phối hợp với Bộ Ngoại

giao, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và các cơ quan liên quan đẩy

mạnh công tác ngoại giao kinh tế và nâng cao năng lực hội nhập kinh tế quốc

tế; chủ động đưa nội dung kinh tế vào các hoạt động đối ngoại; trực tiếp tham

gia công tác xúc tiến thương mại, đầu tư và du lịch của tỉnh.

+ Công tác quản lý, vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài: Chủ

trì và phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai thực hiện Nghị định

số 12/2012/NĐ-CP, ngày 01/3/2012 của Chính phủ về đăng ký và quản lý

hoạt động của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài tại Việt Nam; phối hợp

với các cơ quan liên quan trong công tác vận động và viện trợ phi chính phủ

nước ngoài.

+ Công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài: Nghiên cứu, đánh

giá công tác về người Việt Nam ở nước ngoài của tỉnh, đề xuất các chính sách

về công tác này với Bộ Ngoại giao (Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở

nước ngoài); cùng với chính quyền các cấp ở địa phương và các cơ quan có

62

liên quan thực hiện việc hỗ trợ, hướng dẫn, thông tin, tuyên truyền, vận động

và thực hiện chính sách đối với người Việt Nam ở nước ngoài có quan hệ với

địa phương.

+ Theo dõi, tổng hợp thông tin tình hình quốc tế và khu vực có tác động

đến tỉnh: Chủ động theo dõi, phân tích, tổng hợp thông tin về tình hình chính

trị, an ninh, kinh tế quốc tế và khu vực có tác động đến tỉnh, kịp thời báo cáo

và đề xuất với UBND tỉnh chủ trương và giải pháp cần thiết.

+ Giao dịch với Đoàn ngoại giao tại Việt Nam: Giúp UBND tỉnh tiến

hành các hoạt động tiếp xúc, trao đổi thư tín ngoại giao với các cơ quan đại

diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự nước ngoài và đại diện tổ chức quốc tế tại

Việt Nam trong thực hiện công tác đối ngoại; trường hợp phát sinh vấn đề

phức tạp, nhạy cảm, cần thông báo cho Bộ Ngoại giao để được hướng dẫn cụ

thể. Trường hợp đã có chủ trương của UBND tỉnh, các cơ quan, đơn vị chủ

động phối hợp với Sở Ngoại vụ tiến hành việc giao dịch với đoàn ngoại giao

tại Việt Nam và phải đảm bảo tuân thủ quy định về bảo vệ bí mật Nhà nước

và các quy định pháp luật hiện hành.

+ Thông tin tuyên truyền đối ngoại và quản lý hoạt động thông tin, báo

chí của phóng viên nước ngoài tại địa phương:

Triển khai thực hiện Nghị định số 88/2012/NĐ-CP, ngày 23/10/2012

của Chính phủ quy định về hoạt động thông tin, báo chí của báo chí nước

ngoài, cơ quan đại diện nước ngoài, tổ chức nước ngoài tại Việt Nam; phối

hợp với Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan giải quyết các yêu cầu

nghiệp vụ, kỹ thuật, phục vụ cho hoạt động thông tin, báo chí của báo chí

nước ngoài tại địa phương.

Phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông giải quyết các yêu cầu hoạt

động thông tin, báo chí của cơ quan đại diện nước ngoài, tổ chức nước ngoài

tại địa phương.

63

Hướng dẫn thi hành những quy định về hoạt động thông tin, báo chí

của báo chí nước ngoài thuộc thẩm quyền của Sở Ngoại vụ; chủ trì, phối hợp

với các cơ quan liên quan tổng hợp, báo cáo thường xuyên về việc thực hiện

những quy định về hoạt động thông tin, báo chí của báo chí nước ngoài thuộc

thẩm quyền của Sở Ngoại vụ gửi về Bộ Ngoại giao.

- Công an tỉnh có trách nhiệm quản lý hoạt động của các tổ chức, cá

nhân nước ngoài trên địa bàn tỉnh liên quan đến các lĩnh vực công tác lãnh sự,

công tác người di cư tự do từ Campuchia về sinh sống tại địa phương, công

tác phi chính phủ nước ngoài.

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị chức năng liên quan giúp

UBND tỉnh quản lý, hỗ trợ và hướng dẫn các tổ chức, cá nhân nước ngoài

tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam; chủ động phối hợp với Sở

Ngoại vụ và các cơ quan liên quan xử lý các vụ việc phát sinh liên quan đến

người nước ngoài; thực hiện quản lý hoạt động của các tổ chức, cá nhân nước

ngoài trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật hiện hành.

Các cơ quan, đơn vị có trách nhiệm trao đổi kịp thời thông tin cho

Công an tỉnh về hành vi vi phạm pháp luật Việt Nam của đối tác trong quá

trình hoạt động đối ngoại để phối hợp tham mưu, xử lý.

- Sở Kế hoạch và Đầu tư có trách nhiệm:

Trong công tác ngoại giao kinh tế. Nắm bắt tình hình kinh tế trong và

ngoài nước có tác động tới tỉnh, chủ trì, phối hợp với các ngành tham mưu

UBND tỉnh việc xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với

tình hình, đặc điểm của tỉnh; phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Đầu tư –

Thương mại và Du lịch thực hiện công tác xúc tiến đầu tư và chủ trì tổ chức

thẩm tra, phối hợp với các ngành liên quan lựa chọn các đối tác nước ngoài

đầu tư trên địa bàn tỉnh (ngoài Khu công nghiệp và Khu kinh tế).

64

Công tác quản lý, vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài. Làm

đầu mối tổ chức triển khai thực hiện Nghị định số 93/2009/NĐ-CP, ngày

22/10/2009 của Chính phủ về quản lý và sử dụng viện trợ phi chính phủ và cá

nhân nước ngoài tài trợ theo quy định pháp luật hiện hành.

- Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch có trách nhiệm:

Tham mưu UBND tỉnh xây dựng và triển khai các hoạt động văn hóa

đối ngoại của tỉnh; xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch hàng năm và

dài hạn phù hợp với chiến lược ngoại giao văn hóa của Nhà nước và kế hoạch

phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong từng thời kỳ.

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan trong việc quản lý hoạt

động: Treo pa-nô, áp phích, màn hình ngoài trụ sở cơ quan đại diện nước

ngoài, tổ chức nước ngoài; chiếu phim, triển lãm và các hoạt động quảng bá

khác có mời công dân Việt Nam tham dự.

- Sở Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm:

Làm đầu mối giúp UBND tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về thông tin

tuyên truyền đối ngoại theo quy định pháp luật hiện hành.

Phối hợp với các cơ quan có liên quan trong việc quản lý hoạt động

thông tin, báo chí của cơ quan đại diện nước ngoài, tổ chức nước ngoài tại địa

phương; đẩy mạnh công tác tuyên truyền công tác đối ngoại trên các phương

tiện thông tin đại chúng; đăng tin bài về công tác đối ngoại trên Cổng thông

tin điện tử của tỉnh.

- Sở Tài chính có trách nhiệm: Phối hợp cùng với Sở Ngoại vụ và các

cơ quan liên quan rà soát, cân đối nguồn kinh phí theo khả năng ngân sách để

trình cấp thẩm quyền quyết định bố trí kinh phí phục vụ các hoạt động đối

ngoại của tỉnh.

- Ngoài ra, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự

tỉnh, Công an tỉnh có trách nhiệm thực hiện một số công việc sau:

65

Bảo đảm cho công tác phân giới cắm mốc về: thông tin liên lạc, cơ yếu,

bảo vệ, dẫn đường, kiểm soát xuất cảnh, nhập cảnh, nhận và cấp phát các loại

phù hiệu, cờ hiệu nhận biết cho Đội phân giới cắm mốc, phương tiện giao

thông làm nhiệm vụ.

Tổ chức tập huấn phục vụ phân giới cắm mốc cho các sở, ngành liên

quan, BCH Biên phòng và các Đồn Biên phòng trên tuyến biên giới; khảo sát

biên giới; tổ chức lực lượng tham gia công tác phân giới cắm mốc.

Tăng cường công tác quản lý biên giới; bảo đảm an ninh trật tự, duy trì

biên giới ổn định, tạo thuận lợi cho công tác phân giới cắm mốc.

Tổ chức công tác điều tra, nắm tình hình, kịp thời phát hiện và tổ chức

đấu tranh ngăn chặn các âm mưu, ý đồ, kế hoạch phá hoại của các thế lực thù

địch, phản động; điều tra, khảo sát các khu vực trọng điểm và địa bàn phức

tạp về an ninh trật tự ở khu vực biên giới.

Xây dựng, triển khai các phương án phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn

và giải quyết các vấn đề phức tạp liên quan đến an ninh, trật tự và an toàn xã

hội khu vực biên giới.

Triển khai các thế trận bảo đảm an ninh ở khu vực biên giới; xử lý các

vụ án liên quan đến an ninh biên giới; kịp thời phát hiện và đấu tranh ngăn

chặn các hoạt động xâm phạm an ninh lãnh thổ và các hoạt động tội phạm qua

biên giới.

Bảo đảm an toàn, bí mật thông tin liên lạc trong quá trình phân giới

cắm mốc trên địa bàn tỉnh.

Trong thời gian qua, việc Phân giới cắm mốc đất liền Việt Nam và

Campuchia đã được Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương, Tỉnh ủy, UBND

tỉnh và Ban Chỉ đạo Phân giới cắm mốc tỉnh Tây Ninh quan tâm sâu sát,

thường xuyên tổ chức các cuộc Hội đàm cấp Nhà nước và cấp Đội về phân

giới cắm mốc biên giới đất liền Việt Nam - Campuchia để cùng nhau trao đổi

66

các nội dung liên quan nhằm đưa ra giải pháp công bằng, hợp lý, phù hợp với

pháp luật và thực tiễn quốc tế.

Ngoài công tác phân giới cắm mốc, UBND tỉnh Tây Ninh và các tỉnh

giáp biên Campuchia thường xuyên tổ chức tuyên truyền cho nhân dân về

trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ các cột mốc đã và đang xây dựng nhằm không

để các phần tử xấu, đối lập phá hoại những kết quả mà hai bên tỉnh Tây Ninh

các tỉnh giáp biên Campuchia đã thực hiện.

Có thể nói, công tác phối hợp QLNN về hoạt động đối ngoại giữa Sở

Ngoại vụ với các sở, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố trong thời

gian qua đã được UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo, triển khai, thực hiện tốt. Việc

phối hợp chặt chẽ giữa Sở Ngoại vụ và các sở, ngành đã tích cực góp phần

nâng cao hoạt động đối ngoại của tỉnh đi vào chiều sâu và mang lại hiệu quả

cao.

Tuy nhiên, công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị còn thụ động,

chưa xây dựng được các kế hoạch cụ thể để vận động viện trợ phi chính phủ

nước ngoài, quảng bá hình ảnh, văn hóa, con người và các tiềm năng thế

mạnh của địa phương đến các nước trong khu vực và trên thế giới; chưa chủ

động tham mưu đề xuất với lãnh đạo tỉnh thực hiện hoạt động đối ngoại nhân

dân của địa phương mới chỉ dừng lại ở mức độ phối hợp thực hiện các hoạt

động; chưa tạo được sức mạnh tổng hợp của ba loại hình đối ngoại Đảng,

Ngoại giao Nhà nước, đối ngoại nhân dân.

Mặt khác, trước năm 2012, hoạt động chuyên môn của các sở, ngành

đều bố trí công chức chuyên trách thực hiện công việc của mình tại UBND

các huyện, thành phố nhưng đối với hoạt động đối ngoại chưa được thực hiện

việc bố trí này, do đó, tỉnh gặp rất nhiều khó khăn trong công tác đối ngoại do

thiếu nguồn cung cấp số liệu báo cáo từ các huyện, thành phố nhất là các

huyện biên giới. Chính vì vậy, trong năm 2012, Sở Ngoại vụ đã tham mưu

67

UBND tỉnh bố trí cho mỗi huyện, thành phố một công chức chuyên trách để

thực hiện công tác ngoại vụ địa phương và Sở Ngoại vụ đã tổ chức tập huấn

công tác đối ngoại cho các công chức này trước khi họ nhận nhiệm vụ mới tại

địa phương của mình. Nhưng thực tế qua kiểm tra cho thấy, việc phân công

công chức thực hiện công tác đối ngoại tại UBND các huyện, thành phố trong

thời gian qua chưa phù hợp do các công chức này phụ trách công tác kinh tế,

nội chính…

2.3.5. Về công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đối ngoại của Ủy

ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Muốn thực hiện một cách có hiệu quả chức năng QLNN thì thanh tra,

kiểm tra là một khâu đặc biệt quan trọng vì công tác này sẽ đánh giá được

những mặt tốt đã làm được để duy trì và phát huy, mặt khác chỉ ra những hạn

chế cần khắc phục và những vướng mắc, sai sót để kịp thời điểu chỉnh, nhằm

mục đích quản lý hiệu quả hoạt động cơ quan. Vì vậy, để đảm bảo hoạt động

đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh được thực hiện có hiệu quả, công tác

thanh tra, kiểm tra phải được tiến hành thường xuyên và có chất lượng.

Kiểm tra đối với hoạt động đối ngoại là kiểm tra việc thực hiện các

khâu nghiệp vụ của hoạt động đối ngoại nhằm đảm bảo thực hiện theo đúng

quy định của pháp luật. Trong đó, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp

luật, nhiệm vụ được giao của các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi

quản lý của Sở Ngoại vụ; việc thực hiện các trình tự, thủ tục liên quan đến

việc cấp phép, quản lý, tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế tại tỉnh và việc thực

hiện chế độ báo cáo; việc thực hiện các trình tự, thủ tục đi nước ngoài và việc

quản lý hộ chiếu của cán bộ, công chức, viên chức thuộc các cơ quan, đơn vị,

các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật; việc chấp

hành và thực hiện các quy định của pháp luật về công tác tiếp nhận, quản lý

nguồn viện trợ phi chính phủ nước ngoài của các cơ quan, đơn vị…

68

Theo quy định, thanh tra có hai hình thức đó là thanh tra định kỳ,

thường xuyên và thanh tra đột xuất. Thanh tra định kỳ, thường xuyên là thanh

tra được tiến hành hàng năm trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của cơ quan

được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Thanh tra đột xuất

được tiến hành khi phát hiện cơ quan, tổ chức, cá nhân có dấu hiệu vi phạm

pháp luật, theo yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống

tham nhũng hoặc do Thủ trưởng cơ quan QLNN có thẩm quyền giao.

Thực tế, hàng năm công tác thanh tra về hoạt động đối ngoại chưa được

thực hiện mà chủ yếu được thực hiện bằng hình thức kiểm tra. Hiện nay, Sở

Ngoại vụ đang thực hiện kiểm tra công vụ chủ yếu tập trung vào việc kiểm tra

thực hiện chế độ giờ công, ngày công, chế độ công vụ; việc thực hiện đeo thẻ

công chức khi thi hành công vụ, cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông;

văn hóa giao tiếp trong thi hành công vụ của cán bộ công chức và các điều

kiện bảo đảm cho hoạt động công vụ; việc tuyển dụng, quản lý, sử dụng, đào

tạo, bồi dưỡng và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức theo

thẩm quyền của Sở Ngoại vụ; công tác nâng bậc lương, nâng ngạch, chuyển

ngạch, điều động, luân chuyển, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phân công công tác

và sắp xếp cán bộ, công chức cơ quan; việc thực hiện quy trình xử lý kỷ luật

và công tác quản lý hồ sơ cán bộ, công chức; công tác tiếp dân, việc tiếp

nhận, xử lý và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo; việc thực hiện công tác thi

đua, khen thưởng; việc thực hiện nhiệm vụ phòng ngừa và đấu tranh chống

tham nhũng; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Từ năm 2016 đến nay, Sở Ngoại vụ đã tiến hành kiểm tra công vụ 30

lượt cán bộ công chức. Nội dung kiểm tra tập trung vào việc kiểm tra công vụ

thường xuyên của Sở.

Công tác kiểm tra được tiến hành thường xuyên, qua các đợt kiểm tra

đã phát hiện nhiều sai sót trong hoạt động công vụ được Đoàn Kiểm tra phát

69

hiện và kịp thời chấn chỉnh, hướng dẫn làm đúng theo quy định, giúp cho hoạt

động công vụ ngày càng đi vào nề nếp như: đeo thẻ công chức, làm việc chưa

tuân thủ quy định... Tuy nhiên, công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành về

hoạt động đối ngoại còn lỏng lẻo, chưa triển khai, thực hiện do công chức

không chịu tìm tòi, nghiên cứu, không trao đổi học tập kinh nghiệm với các

tỉnh. Vì vậy, công chức làm công tác thanh tra, kiểm tra chưa tham mưu cho

lãnh đạo Sở Ngoại vụ ban hành Kế hoạch thanh tra, kiểm tra chuyên ngành;

chưa xây dựng nội dung, hình thức thanh tra, kiểm tra chuyên ngành và chưa

ban hành Quyết định thành lập Đoàn thanh tra, kiểm tra Sở Ngoại vụ để tiến

hành thanh tra, kiểm tra các hoạt động đối ngoại tại các sở, ngành và UBND

các, huyện, thị xã, thành phố.

2.3.6. Về đảm bảo ngân sách, trang thiết bị phục vụ quản lý nhà

nước về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh

Việc cấp kinh phí hàng năm phục vụ bộ máy QLNN về hoạt động đối

ngoại của tỉnh Tây Ninh được thực hiện trên số biên chế UBND tỉnh giao Sở

Ngoại vụ. Đối với kinh phí phục vụ cho hoạt động đối ngoại của tỉnh phải

đảm bảo từ nguồn ngân sách nhà nước cấp cho các sở, ban, ngành và địa

phương với tinh thần tiết kiệm, thiết thực, hiệu quả trên cơ sở cân đối trong

dự toán ngân sách hàng năm của tỉnh. Ngoài kinh phí hoạt động và kinh phí

phục vụ đối ngoại, Sở Ngoại vụ được bố trí trụ sở làm việc riêng, được xây

dựng khang trang, kiên cố (với số nhà 193, đường 30/4, phường 1, thành phố

Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh), với diện tích 1.453,10 m2; được trang bị phương

tiện xe cộ, máy tính nhằm đảm bảo phục vụ tốt cho cơ quan tham mưu QLNN

về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh, cụ thể:

Biểu 2.2. Kinh phí phục vụ QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND

tỉnh Tây Ninh

70

(Nguồn: Sở Ngoại vụ tỉnh Tây Ninh năm 2020)

Qua biểu đồ kinh phí nêu trên cho thấy kinh phí hoạt động chiếm tỷ lệ

rất cao nhưng ngược lại kinh phí đối ngoại chiếm rất thấp. Điều này gây khó

khăn trong QLNN về các hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây Ninh như việc mở

rộng quan hệ hợp tác với các nước trong khu vực và trên thế giới, nhất là quan

hệ hợp tác với các tỉnh giáp biên Campuchia. Mặt khác, với kinh phí đối

ngoại này, Sở Ngoại vụ chỉ sử dụng để phục vụ tỉnh đón tiếp các đoàn ngoại

giao, lãnh sự, các đoàn của các tỉnh giáp biên Campuchia đến chào xã giao,

thăm và làm việc với lãnh đạo tỉnh mà không sử dụng các mục đích đối ngoại

khác như: kêu gọi, xúc tiến đầu tư ra nước ngoài; tổ chức các sự kiện đối

ngoại mang tầm quốc gia... thì không thể thực hiện được.

2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động

đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

2.4.1. Ưu điểm

Trong thời gian qua, với chức năng, nhiệm vụ được giao, Sở Ngoại vụ

đã tham mưu UBND tỉnh ban hành những chủ trương, chính sách phù hợp,

tạo hành lang pháp lý cho hoạt động đối ngoại được tiến hành thuận lợi, đáp

ứng tiến trình hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

71

Bên cạnh đó, công tác đối ngoại cũng được thể hiện trong Nghị quyết

Đại hội lần thứ X của Đảng bộ tỉnh Tây Ninh nhiệm kỳ 2015 - 2020, Chương

trình hành động của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và triển khai thực hiện đúng mục

đích, tiến độ, phát huy hiệu quả trong thời gian qua. Kết quả bước đầu đạt

được như sau:

- Hệ thống thể chế quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy

ban nhân dân tỉnh Tây Ninh đã được cụ thể hóa phù hợp với tình hình thực tế

của địa phương và triển khai thực hiện có hiệu quả, đáp ứng nhu cầu hội nhập

và phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

- Hệ thống tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh được phân công, phân cấp ngày càng rõ

ràng, cụ thể hơn do tỉnh Tây Ninh đủ điều kiện thành lập Sở Ngoại vụ vì hiện

nay, tỉnh có đường biên giới dài 240 km (chiếm 1/3 của toàn tuyến biên giới

đất liền Việt Nam - Campuchia) với 03 cửa khẩu quốc tế là Mộc Bài, Xa Mát

và Tân Nam cùng 3 cửa khẩu chính, 10 cửa khẩu phụ.

- Đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn quản lý nhà nước về hoạt

động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh đã được nâng cao rõ rệt

về trình độ chuyên môn, trong đó: 01 công chức có bằng tiến sĩ, 04 công chức

có bằng thạc sĩ (hiện 02 công chức đang theo học), 03 công chức có 02 bằng

đại học và còn lại 10 công chức có bằng đại học; trình độ lý luận chính trị và

QLNN ngày càng hoàn thiện hơn.

- Công tác phối hợp của các sở, ngành và địa phương quản lý nhà nước

về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh trong thời gian

qua, dưới sự chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Ngoại giao, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự

phối hợp chặt chẽ của các sở, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố đã

thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ của mình đạt được nhiều kết quả trên các mặt

hoạt động đối ngoại góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

72

- Công tác thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân

dân tỉnh Tây Ninh, hiện nay, Chính phủ đã ban hành Nghị định số

17/2014/NĐ-CP, ngày 11/3/2014 về tổ chức và hoạt động của thanh tra ngoại

giao, trong đó Điều 5 quy định 10 nội dung thanh tra chuyên ngành. Ngày

11/11/2016, Bộ Ngoại giao đã ban hành Thông tư số 06/2016/TT-BNG hướng

dẫn thực hiện Điều 15 của Nghị định nêu trên nhằm cụ thể hóa nội dung thanh

tra chuyên ngành ngoại giao và thẩm quyền các cơ quan thực hiện chức năng

này. Đây là cơ sở pháp lý để cơ quan làm công tác đối ngoại triển khai thực

hiện hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đối ngoại của UBND

tỉnh.

- Ngân sách, trang thiết bị phục vụ cho quản lý nhà nước về hoạt động

đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh được quan tâm trong đó đã tạo

cơ sở vật chất, trang thiết bị... phục vụ tốt cho hoạt động đối ngoại của tỉnh.

2.4.2. Hạn chế

Tuy đã đạt được một số kết quả tích cực, song nhìn chung hoạt động

QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh còn rất nhiều hạn

chế, cụ thể:

- Hệ thống thể chế quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy

ban nhân dân tỉnh Tây Ninh: các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về công tác đối

ngoại đã ban hành nhưng còn chậm so với các quy định của pháp luật như:

chưa ban hành văn bản hướng dẫn quản lý các hoạt động của tổ chức phi

chính phủ nước ngoài; quy định việc tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế; quy

chế phối hợp của các sở, ngành trong hoạt động đối ngoại của tỉnh; quy chế tự

chủ tài chính... Có thể nói, ngành ngoại giao là một trong những ngành có hệ

thống văn bản quy định ít nhất, thiếu về số lượng, yếu về kết cấu, thể chế

chưa được coi là công cụ hữu hiệu và đòn bẩy cho công tác QLNN về hoạt

73

động đối ngoại của các địa phương và các văn bản hướng dẫn thực hiện vai

trò QLNN về hoạt động đối ngoại.

Bên cạnh đó, trong thời gian qua, UBND tỉnh Tây Ninh chỉ triển khai

và tổ chức thực hiện các văn bản chỉ đạo của Trung ương về hoạt động đối

ngoại, trong đó, văn bản quy phạm pháp luật QLNN về hoạt động đối ngoại

của tỉnh Tây Ninh ban hành rất ít; có văn bản đã ban hành thực hiện nhiều

năm có một số quy định cho dù đã không còn phù hợp với tình hình, yêu cầu

thực tế hiện nay nhưng đến nay vẫn chưa có văn bản sửa đổi, bổ sung kịp thời

như Quyết định số 67/2013/QĐ-UBND, ngày 25/12/2013 của UBND tỉnh

Tây Ninh ban hành Quy định quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại trên

địa bàn tỉnh Tây Ninh cũng đã bãi bỏ và chưa có văn bản thay thế;

- Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban

nhân dân tỉnh Tây Ninh, Sở Ngoại vụ là cơ quan tham mưu và phục vụ cho

hoạt động đối ngoại của Tỉnh ủy, Đoàn Đại biểu Quốc hội đơn vị tỉnh Tây

Ninh và Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh, giúp các sở, ngành và địa phương

kết nối hoạt động đối ngoại, tuy nhiên không được giao thêm biên chế, kinh

phí, phương tiện, cơ sở vật chất để thực hiện nhiệm vụ được phân công, từ đó

gặp không ít khó khăn.

Mặt khác, UBND tỉnh Tây Ninh đã ban hành Quy định quản lý thống

nhất các hoạt động đối ngoại trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, trong đó phân công

trách nhiệm cho từng đơn vị thực hiện hoạt động đối ngoại. Trên thực tế, có

một số sở, ngành chưa phân công bộ phận phụ trách đối ngoại, hơn nữa, họ

chưa nhận thức đầy đủ mục đích, yêu cầu và ý nghĩa của hoạt động đối ngoại

nên dẫn đến việc hiểu và vận dụng các văn bản pháp luật có liên quan đến

hoạt động đối ngoại tại các đơn vị còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng... làm

giảm chất lượng, hiệu quả của hoạt động đối ngoại. Ngoài ra, về công tác đối

ngoại đảng, UBND tỉnh Tây Ninh chưa bổ sung chức năng, nhiệm vụ tham

74

mưu về hoạt động đối ngoại Đảng cho Sở Ngoại vụ, do đó, trong thời gian

qua, các báo cáo, kế hoạch về công tác đối ngoại đảng chưa đầu tư nghiên cứu

dẫn đến chất lượng hoạt động đối ngoại đảng không cao.

- Đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn quản lý nhà nước về hoạt

động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh còn hạn chế, trong đó:

Về trình độ chuyên môn, hiện nay, chuẩn đội ngũ công chức làm công

tác đối ngoại chiếm tỉ lệ rất thấp có 02/18 công chức đạt yêu cầu về kiến thức

đối ngoại, còn 16 công chức có kỹ năng chuyên ngành khác. Tuy nhiên, theo

thực tiễn của tác giả, trình độ chuyên môn về hoạt động đối ngoại của 02 công

chức trên chưa đáp ứng yêu cầu đối với công tác đối ngoại do họ học chỉ

mang tính lý thuyết và thiếu tính thực tế. Do đó, các công chức khác mặc dù

không đảm bảo trình độ chuyên môn nhưng họ có kỹ năng hoạt động đối

ngoại lâu năm nên khi giải quyết các tình huống phát sinh trong hoạt động đối

ngoại, họ đều xử lý rất nhanh nhẹn, khôn khéo và chính xác.

Về trình độ ngoại ngữ đặc biệt là tiếng Khmer vì Tây Ninh là tỉnh giáp

biên với Campuchia nên tiếng Khmer là ngoại ngữ thông dụng trong hoạt

động đối ngoại giữa tỉnh Tây Ninh với các tỉnh Campuchia. Hiện nay, đội ngũ

công chức làm công tác đối ngoại biết sử dụng ngoại ngữ tiếng Khmer rất ít

chỉ có 02 công chức đủ điều kiện để biên phiên dịch trong các hội nghị, hội

thảo, ký kết, giao lưu... với Campuchia và các hoạt động đối ngoại khác của

tỉnh, trong khi đối với hoạt động đối ngoại này, tỉnh rất cần 05 công chức có

đủ trình độ ngoại ngữ tiếng Khmer để tỉnh mở rộng quan hệ hợp tác toàn diện

với các tỉnh khác của Campuchia. Vì vậy, trong thời gian qua, tỉnh đã cử 12

học sinh, sinh viên sang Campuchia đào tạo tiếng Khmer tại trường Đại học

Hoàng Gia Campuchia để phục vụ công tác đối ngoại của tỉnh. Nhưng sau khi

tốt nghiệp đại học, có 06 sinh viên quay trở về nơi công tác và 06 sinh viên

còn lại hiện chưa có việc làm ổn định, do tỉnh chưa bố trí, sắp xếp công việc

75

vì hiện nay, biên chế của các sở, ngành và trong đó có Sở Ngoại vụ đều định

biên. Chính vì vậy, các sinh viên này phải tự kiếm việc làm tại các công ty,

doanh nghiệp với Campuchia để tìm cuộc sống cho bản thân mình. Từ thực tế

trên cho thấy, tỉnh rất quan tâm đến công tác bồi dưỡng đào tạo trong hoạt

động đối ngoại, tuy nhiên, chưa tạo ra bức phá mới cũng như chưa tạo cơ hội

việc làm cho các sinh viên này để nhằm khuyến khích họ phục vụ hoạt động

đối ngoại của tỉnh một cách lâu dài, bền chặt, trái lại, tỉnh đã làm mất đi

nguồn nhân lực dồi dào và lãng phí nguồn ngân sách trong quá trình đào tạo,

bồi dưỡng các sinh viên này ở Campuchia.

Về kỹ năng đàm phán, tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế... kỹ năng là

sự kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn giữa các yếu tố trình độ, kinh nghiệm, thái

độ và tư chất của bản thân người công chức để giúp họ giải quyết vấn đề một

cách khoa học, nhanh gọn và đạt hiệu quả cao. Vì vậy, là công chức làm công

tác đối ngoại nếu thiếu kỹ năng đàm phán, tổ chức hội nghị, hội thảo quốc

tế... thì người công chức đó thiếu tính chuyên nghiệp trong công tác, hiệu quả

công việc không cao.

- Cơ chế trao đổi thông tin và phối hợp thực hiện các hoạt động đối

ngoại giữa các sở, ngành và địa phương có lúc còn thiếu gắn kết, chưa chủ

động, cụ thể: công tác QLNN về vận động và quản lý nguồn viện trợ phi

chính phủ nước ngoài, theo Nghị định số 12/2012/NĐ-CP, ngày 01/3/2012

của Chính phủ về đăng ký và quản lý hoạt động của các tổ chức phi chính phủ

nước ngoài tại Việt Nam, Sở Ngoại vụ tham mưu UBND tỉnh xem xét về tư

cách pháp nhân các tổ chức phi chính phủ nước ngoài tại Việt Nam, còn dự án

giao Sở Kế hoạch và Đầu tư thẩm định, phân phối dẫn đến tình trạng việc

quản lý các tổ chức này không chặt chẽ và thiếu hiệu quả; công tác về Người

Việt Nam ở nước ngoài, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Tây Ninh chủ trì phối

hợp với các cơ quan liên quan tổ chức họp mặt đầu xuân với Kiều bào nhân

76

dịp Tết Nguyên đán của dân tộc Việt Nam nhằm gặp gỡ, giao lưu và thông tin

về tình hình kinh tế - xã hội của cả nước và tỉnh, Sở Ngoại vụ có vai trò theo

dõi nắm tình hình, đề xuất chủ trương, biện pháp bảo hộ Kiều bào tỉnh Tây

Ninh... Ngoài ra, các đơn vị chưa phối hợp nghiêm túc trong thực hiện các

hoạt động đối ngoại như: việc xây dựng và thực hiện Kế hoạch hoạt động đối

ngoại của một số sở, ngành và địa phương chưa chặt chẽ, tính kế hoạch chưa

cao, hoạt động phát sinh còn nhiều, vẫn còn không ít hoạt động không thiết

thực và kém hiệu quả; tình trạng ký nhiều thỏa thuận hợp tác nhưng tỉ lệ thực

hiện thấp, hiệu quả chưa cao; chưa thực hiện nghiêm túc quy định gửi báo cáo

kết quả hoạt động đối ngoại, báo cáo định kỳ, chất lượng các báo cáo còn

thấp.

- Thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh

Tây Ninh. Công tác thanh tra, kiểm tra mặc dù đã được thực hiện, nhưng nhìn

chung chỉ thực hiện trong việc kiểm tra công vụ thường xuyên, chưa đi vào

chiều sâu hoạt động thanh tra chuyên ngành và nó vẫn còn mang tính “hình

thức” trong quá trình thanh tra, kiểm tra. Do đó, hiệu lực, hiệu quả của công

tác thanh tra, kiểm tra chưa cao. Mặt khác, Nghị định số 17/2014/NĐ-CP

ngày 11/3/2014 của Chính phủ Quy định về tổ chức và hoạt động của Thanh

tra Ngoại giao và Thông tư số 06/2016/TT-BNG ngày 11/11/2016 của Bộ

Ngoại giao hướng dẫn thực hiện Điều 15 tại Nghị định 17/2014/NĐ-CP đã có

hiệu lực thi hành, tuy nhiên, đến nay Chính phủ chưa ban hành Nghị định xử

phạt vi phạm hành chính trong công tác đối ngoại cũng như lĩnh vực Ngoại vụ

địa phương nên chưa đủ cơ sở pháp lý để địa phương triển khai thực hiện.

Ngoài ra, công chức phụ trách công tác này lớn tuổi, do đó, thiếu trình độ,

nhiệt huyết, thiếu năng lực, bản lĩnh và kỹ năng để thực hiện công tác thanh

tra chuyên ngành. Hiện nay, công chức này nghỉ hưu và Sở Ngoại vụ đã bố

trí, phân công cho công chức trẻ thực hiện nhiệm vụ này nhưng đến nay công

77

chức này vẫn chưa triển khai, thực hiện công tác thanh tra chuyên ngành, do

trình độ chuyên môn không phù hợp vị trí thanh tra nên thiếu tính chuyên

nghiệp, dẫn đến hiệu quả công tác thanh tra chuyên ngành không cao.

- Ngân sách, trang thiết bị phục vụ quản lý nhà nước về hoạt động đối

ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh. Hàng năm, mặc dù UBND tỉnh

Tây Ninh có bổ sung kinh phí hoạt động đối ngoại cho Sở Ngoại vụ nhưng so

với tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay, kinh phí cho việc đầu tư

hoạt động này còn quá thấp, chưa đảm bảo cho việc triển khai các hoạt động

đối ngoại lớn của Đảng và Nhà nước đề ra. Hơn nữa, so với Sở Ngoại vụ các

tỉnh, thành khác, kinh phí đối ngoại của Tây Ninh còn dàn trải ở các sở, ban,

ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố và chưa tập trung vào một đầu

mối để quản lý kinh phí đối ngoại này dẫn đến các hoạt động đối ngoại của

tỉnh trong thời gian qua chưa mang lại hiệu quả cao.

Mặt khác, UBND tỉnh chỉ cấp kinh phí cho Sở Ngoại vụ trên tổng biên

chế được giao để phục vụ cho các hoạt động thường xuyên của Sở trong đó

chưa bao gồm chế độ bồi dưỡng đào tạo cho đội ngũ công chức QLNN về

hoạt động đối ngoại, do đó, đã phần nào cũng hạn chế đến kết quả hoạt động

đối ngoại của tỉnh.

2.4.3. Nguyên nhân

Trên cơ sở nghiên cứu các yếu tố làm ảnh hưởng đến QLNN về hoạt

động đối ngoại của UBND tỉnh được trình bày ở mục 1.3.2 - Chương 1, học

viên có thể đưa ra một số nguyên nhân chính làm ảnh hưởng đến QLNN về

hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh như sau:

- Nhận thức của lãnh đạo quản lý các cấp về QLNN về hoạt động đối

ngoại chưa đầy đủ, đúng đắn về vai trò, vị thế và tầm quan trọng của công tác

đối ngoại trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội nên chưa thật sự quyết liệt,

sâu sát và hiệu quả trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện.

78

- Hệ thống chính sách pháp luật của nhà nước về hoạt động đối ngoại

của UBND tỉnh còn chậm so với quy định của pháp luật. Việc ban hành văn

bản QLNN về hoạt động đối ngoại chưa kịp thời điều chỉnh, bổ sung cho phù

hợp với quy định mới của Trung ương, trong đó, vai trò của Sở Ngoại vụ là

cơ quan tham mưu ban hành các văn bản QLNN về hoạt động đối ngoại còn

hạn chế. Ngoài ra, việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật QLNN về hoạt

động đối ngoại của Trung ương còn thiếu, hướng dẫn không sâu và còn chồng

chéo, đôi khi thiếu sự thống nhất và gây khó khăn trong quá trình triển khai

thực hiện quản lý các hoạt động đối ngoại của tỉnh.

- Công tác đào tạo bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức

làm công tác QLNN về hoạt động đối ngoại chưa đi vào thực tiễn còn mang

nặng tính hình thức, chưa đáp ứng mục đích trang bị kiến thức áp dụng vào

thực tế. Nội dung kiến thức đào tạo, bồi dưỡng còn khá chung chung, đôi lúc

còn lạc hậu, đi vào lối mòn mà chưa bám sát yêu cầu thực tiễn công tác; điều

này được minh chứng qua số liệu thống kê về trình độ của đội ngũ công chức

làm công tác đối ngoại được đào tạo khá lớn, công chức còn yếu về kiến thức,

kỹ năng và thái độ.

Trên thực tế, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho hoạt động đối

ngoại, thời gian qua, Chính phủ đã ban hành Đề án bồi dưỡng nghiệp vụ đối

ngoại, ngoại ngữ và biên phiên dịch cho công công chức ngoại vụ địa phương

giai đoạn 2016 - 2020. Với đề án trên, hàng năm, tỉnh đã cử 52 lượt cán bộ,

công chức thuộc Sở Ngoại vụ và hơn 30 lượt cán bộ, công chức của các sở,

ngành phụ trách hoạt động đối ngoại của tỉnh tham gia các lớp cập nhật kiến

thức đối ngoại và hội nhập quốc tế tại các tỉnh, thành. Ngoài ra, UBND tỉnh

đã phối hợp các cơ quan thuộc Bộ Ngoại giao tổ chức 05 lớp bồi dưỡng

chuyên môn, nghiệp vụ về công tác đối ngoại tại tỉnh cho trên 650 lượt cán

bộ, công chức của các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố

79

tham dự. Kết quả cho thấy đã đạt được như mong đợi, tuy nhiên để làm tốt

hoạt động đối ngoại của tỉnh đi vào chiều sâu cũng là chuyện không dễ.

- Thanh tra, kiểm tra, khen thưởng và xử lý vi phạm về hoạt động đối

ngoại: công tác kiểm tra có thực hiện nhưng không đem lại hiệu quả cao, chưa

khắc phục được những hạn chế, tồn tại trong thực hiện các nội dung liên quan

đến hoạt động đối ngoại. Kiểm tra chỉ dừng lại ở việc chấp hành pháp luật về

quản lý, sử dụng công chức và các điều kiện đảm bảo cho hoạt động công vụ

thuộc thẩm quyền của Sở Ngoại vụ do đó không áp dụng các hình thức kiểm

tra xử lý vi phạm nào đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có sai phạm trong

hoạt động đối ngoại. Mặt khác, việc tổ chức sơ kết, tổng kết về công tác ngoại

vụ để đánh giá những mặt làm được và chưa làm được chưa được quan tâm

thực hiện, đây là cơ sở đề xuất khen thưởng những cơ quan, tổ chức, cá nhân

có thành tích trong hoạt động đối ngoại. Nguyên nhân là do công tác kiểm tra,

giám sát chưa được quan tâm đúng mức, còn mang nặng tính hình thức, nhất

là chưa xây dựng kế hoạch kiểm tra hoạt động đối ngoại cụ thể để thúc đẩy

công chức thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao. Mặt khác, công tác kiểm tra

chưa được thực hiện thường xuyên, chưa chặt chẽ, còn lỏng lẻo, chưa có các

tiêu chí đánh giá và biện pháp xử lý đúng mức đối với những trường hợp sai

sót, do đó không đem lại hiệu quả cao trong QLNN về hoạt động đối ngoại và

chưa gắn trực tiếp với trách nhiệm, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của

cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ và do hạn chế về nhân lực nên

công tác này chưa được chú ý đến và khắc phục một cách triệt để.

- Môi trường và điều kiện làm việc: Cơ sở vật chất, trang thiết bị làm

việc để phục vụ cho hoạt động đối ngoại của tỉnh còn thiếu, cụ thể như: hiện

nay, mặc dù Sở Ngoại vụ đã được trang bị nơi làm việc, tuy nhiên, Sở Ngoại

vụ đang làm việc tạm thời trên phần đất tỉnh cấp do Ủy ban nhân dân tỉnh đã

ban hành Quyết định số 766/QĐ-UBND ngày 21/3/2018 về thu hồi đất thuộc

80

quyền sử dụng đất của Sở Ngoại vụ và Quyết định số 767/QĐ-UBND, ngày

21/3/2018 của UBND tỉnh giao 1.452,1 m2 trụ sở Sở Ngoại vụ cho Trung tâm

phát triển Quỹ đất tỉnh quản lý, tổ chức đấu giá. Điều này đã gây tác động và

thái độ hoang mang cho đội ngũ công chức và người lao động Sở Ngoại vụ do

chưa có trụ sở để làm việc và đã làm ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng hiệu

quả trong công việc cũng như tác phong của đội ngũ công chức và người lao

động của Sở Ngoại vụ trong thực thi công vụ.

81

Tiểu kết chương 2

Chương 2, tác giả đã tập trung phân tích, đánh giá QLNN về hoạt động

đối ngoại của UBND tỉnh, đưa ra những ưu điểm, hạn chế QLNN về hoạt

động đối ngoại của UBND tỉnh và những nguyên nhân chủ yếu của những

hạn chế đó.

Trên cơ sở các nội dung QLNN đã được trình bày trong chương 1, thực

trạng hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh được phân tích và đánh giá thông

qua hệ thống thể chế; tổ chức bộ máy; đội ngũ công chức cơ quan chuyên

môn; công tác phối hợp của các sở, ngành và địa phương; đảm bảo ngân sách,

trang thiết bị phục vụ QLNN về hoạt động đối ngoại và thanh tra, kiểm tra.

Bên cạnh đó, còn một số hạn chế như về thể chế, mặc dù UBND tỉnh đã cụ

thể hóa các văn bản, quy định của Đảng, Nhà nước về quản lý hoạt động đối

ngoại, tuy nhiên số lượng văn bản quản lý chỉ đạo về công tác đối ngoại còn

thiếu, chưa đồng bộ; tổ chức bộ máy QLNN về hoạt động đối ngoại dù có quy

định thống nhất quản lý hoạt động đối ngoại trên địa bàn tỉnh đã phân công rõ

ràng nhưng một số sở, ngành chưa có bộ phân chuyên trách.

Kết quả nghiên cứu của chương 2 cũng chỉ ra nguyên nhân của hạn chế

thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh là do hệ thống văn

bản quy phạm pháp luật QLNN về hoạt động đối ngoại của Trung ương còn

thiếu, hướng dẫn không sâu; tổ chức bộ máy quản lý đã được kiện toàn nhưng

nhận thức của lãnh đạo, công chức, viên chức của một số sở ngành về vai trò,

tầm quan trọng của công tác đối ngoại chưa đầy đủ; đội ngũ công chức cơ

quan chuyên môn QNNN về hoạt động đối ngoại chưa được đào tạo chuyên

sâu do các lớp tổ chức thời gian ngắn hạn không đáp ứng đủ trình độ cho đội

ngũ công chức để mang lại hiệu quả cao... Đây là cơ sở cho việc đề ra giải

82

pháp QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh trong thời gian

tới.

83

CHƯƠNG III

QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN

TỈNH TÂY NINH

3.1. Quan điểm hoàn thiện quản lý nhà nước về hoạt động đối

ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh dựa trên các quan điểm

chung về QLNN đối với lĩnh vực và phù hợp với tình hình cụ thể của tỉnh

như:

Thứ nhất, hoạt động quản lý nhà nước về đối ngoại cần phải quán triệt

các quan điểm của Đảng về hoạt động đối ngoại

Chủ tịch Hồ Chí Minh là lãnh tụ vĩ đại của Đảng, Nhà nước và nhân

dân ta, là một nhà ngoại giao kiệt xuất của dân tộc. Tư tưởng ngoại giao Hồ

Chí Minh bao gồm hệ thống các quan điểm về đường lối chiến lược, sách

lược đối với các vấn đề quốc tế và quan hệ quốc tế, về chính sách và hoạt

động đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách

mạng, Hồ Chí Minh không ngừng phấn đấu vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân

chủ và chủ nghĩa xã hội cho đất nước, vì hòa bình, hữu nghị, dân chủ và tiến

bộ xã hội cho toàn nhân loại. Giữ vững độc lập tự chủ, hòa bình và đoàn kết

quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là một nội dung cốt

lỗi trong tư tưởng về đối ngoại. Đồng thời, đây cũng là cơ sở nền tảng của

đường lối quốc tế và chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta.

Đối với Hồ Chí Minh, chính sách đối ngoại của nước Việt Nam mới là

chính sách đối ngoại rộng mở, hòa hiếu với các dân tộc, đoàn kết quốc tế rộng

rãi theo phương châm “thêm bạn, bớt thù”. Người nhấn mạnh quan điểm “làm

bạn với tất cả mọi nước dân chủ và không gây thù oàn với một ai”.

84

Kế thừa tư tưởng Hồ Chí Minh, từ Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ

VI của Đảng, đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, cùng với những thay đổi về

kinh tế, chính trị, xã hội, đường lối đối ngoại cũng không ngừng được điều

chỉnh, từng bước giải thế bao vây cấm vận, mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế.

Với chủ trương “Thêm bạn, bớt thù”, trên mặt trận ngoại giao, chúng ta đã

giành được nhiều thành tựu quan trọng, về cơ bản đã thực hiện được mục tiêu

đa dạng hoá, đa phương hoá các quan hệ đối ngoại.

Tại Đại hội lần thứ VII của Đảng đã khẳng định đường lối đối ngoại

độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa với phương châm “Việt Nam

muốn là bạn với tất cả các quốc gia dân tộc trong cộng đồng thế giới, phấn

đấu vì hoà bình độc lập và phát triển”; Đại hội Đảng lần thứ VIII với mục tiêu

“củng cố môi trường hòa bình, tạo điều kiện quốc tế thuận lợi để tiến hành

công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế - xã hội. Hướng ưu tiên trong

quan hệ đối ngoại; các nước láng giềng, các trung tâm kinh tế, chính trị hàng

đầu trên thế giới theo nguyên tắc tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh

thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, hợp tác bình đẳng, cùng

có lợi”; Đại hội Đảng lần thứ IX về “Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin

cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và

phát triển”; Đại hội Đảng lần thứ X với phương châm “Việt Nam là bạn, đối

tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế” “Tham gia tích cực vào tiến

trình hợp tác quốc tế và khu vực”, chính sách đối ngoại rộng mở, đa dạng hoá,

đa phương hoá các mối quan hệ quốc tế và khẳng định hoạt động đối ngoại

bao giờ cũng phục vụ ba mục tiêu cơ bản là phát triển, an ninh và nâng cao vị

thế quốc tế trong sự gắn quyện và tác động qua lại lẫn nhau, “Đưa các quan

hệ quốc tế đã được thiết lập vào chiều sâu, ổn định, bền vững”, “ Chủ động và

tích cực hội nhập kinh tế quốc tế”, “Hội nhập sâu hơn và đầy đủ hơn với các

thể chế kinh tế toàn cầu, khu vực và song phương”. Đường lối đối ngoại của

85

Đảng được thông qua tại Đại hội Đảng lần thứ XI (2011) và Đại hội Đảng lần

thứ XII vừa qua là sự kế thừa và phát triển đường lối đối ngoại qua các thời

kỳ, nhất là 30 năm đổi mới trong đó có ba điểm mới hết sức quan trọng, đó là:

Đảng ta đã phát triển chủ trương “Chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc

tế, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực” thành chủ trương

“Chủ động và tích cực hội nhập quốc tế”. Từ chủ trương Việt Nam “Là bạn,

là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế”, Đảng ta đã phát

triển thành chủ trương Việt Nam “Là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có

trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”. Về phương châm đối ngoại, Đại hội XI

khẳng định: “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà

bình, hợp tác và phát triển; đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ, chủ động và

tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm

trong cộng đồng quốc tế; vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì một nước Việt Nam

xã hội chủ nghĩa giàu mạnh”. Đại hội Đảng XII tiếp tục khẳng định: “Thực

hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ

động và tích cực hội nhập quốc tế; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo

điều kiện thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; nâng cao vị

thế, uy tín của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới”. Điểm mới trong

phương châm đối ngoại của Đại hội Đảng XI, XII là “Hội nhập quốc tế và

thành viên có trách nhiệm”. Về quan hệ đối ngoại của Đảng, bên cạnh việc

phát triển quan hệ với các đảng cộng sản, công nhân, đảng cánh tả, các đảng

cầm quyền, Đảng ta cũng chủ trương phát triển quan hệ với những đảng khác.

Đây là bước phát triển rất quan trọng về đường lối đối ngoại của Đảng, phù

hợp với những biến động của tình hình thế giới hiện nay và dự báo những

năm sau, phù hợp với thực tế của đất nước, với yêu cầu của công cuộc đổi

mới trong giai đoạn hiện nay.

86

Thứ hai, quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại phải dựa trên các

chiến lược, chính sách đối ngoại và hệ thống pháp luật được ban hành bởi

các cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương

Tiếp thu các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng về mục tiêu, chiến lược

công tác đối ngoại thời kỳ đổi mới, Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ban hành

Quyết định số 67/2013/QĐ-UBND ngày 25/12/2013 về Quy định quản lý

thống nhất các hoạt động đối ngoại trên địa bàn tỉnh Tây Ninh với nguyên tắc

bảo đảm tuân thủ các quy định của Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước

trong hoạt động đối ngoại; bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản

lý và điều hành tập trung của Nhà nước đối với hoạt động đối ngoại trên địa

bàn tỉnh, sự phối hợp nhịp nhàng giữa tỉnh với Trung ương, giữa UBND tỉnh

với UBND các huyện, thành phố, các cơ quan, đơn vị nhằm thực hiện có hiệu

quả đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước; phối hợp chặt chẽ

giữa hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước và ngoại giao nhân

dân; giữa chính trị đối ngoại, kinh tế đối ngoại, văn hóa đối ngoại và công tác

người Việt Nam ở nước ngoài; giữa hoạt động đối ngoại và hoạt động quốc

phòng, an ninh; giữa thông tin đối ngoại và thông tin trong nước. Đồng thời,

cũng phân công, phân nhiệm rõ ràng, đề cao trách nhiệm và vai trò chủ động

của UBND các cấp, các cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện các chức năng,

nhiệm vụ đối ngoại theo quy định; bảo đảm sự đồng bộ, kiểm tra, giám sát

chặt chẽ và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động đối ngoại.

Qua đó cho thấy, Tây Ninh đã tiếp tục đạt nhiều thành tựu quan trọng, góp

phần thực hiện tốt ngoại giao của Đảng, đối ngoại về quốc phòng và ngoại

giao nhân dân; đồng thời, đẩy mạnh quan hệ hợp tác phát triển, liên kết giữa

Tây Ninh với các tỉnh, thành phố trong vùng, khu vực và trên thế giới.

Thứ ba, quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại phải có giải pháp

đồng bộ, phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương

87

Kế thừa và phát huy những thành tựu đối ngoại đã đạt được trong thời

gian qua; trước tình hình diễn biến phức tạp của thế giới, để nâng cao hơn nữa

hiệu quả công tác đối ngoại trong thời gian tới nhằm góp phần quan trọng vào

công cuộc phát triển toàn diện kinh tế - xã hội của tỉnh, công tác đối ngoại của

tỉnh cần chủ động, linh hoạt, sáng tạo, đổi mới mạnh mẽ tập trung vào một số

nhiệm vụ và giải pháp như sau: nhận thức của một số cấp ủy đảng, chính

quyền, cán bộ lãnh đạo các cấp, các ngành chưa đầy đủ, đúng đắn về vai trò,

vị thế và tầm quan trọng của công tác đối ngoại trong quá trình phát triển kinh

tế - xã hội nên chưa thật sự quyết liệt, sâu sát và hiệu quả trong lãnh đạo, chỉ

đạo và tổ chức thực hiện; cơ chế trao đổi thông tin và phối hợp thực hiện các

hoạt động đối ngoại giữa các cơ quan hữu quan có lúc còn thiếu gắn kết, chưa

chủ động; về nguồn nhân lực, đội ngũ công chức làm công tác đối ngoại của

tỉnh thiếu cả về số lượng và kinh nghiệm công tác; vẫn cần hoàn thiện hơn

nữa chuyên môn nghiệp vụ, tính chuyên nghiệp, khả năng ngoại ngữ, cũng

như sự am hiểu về luật pháp quốc tế... Do vậy, yêu cầu đặt ra trong QLNN về

hoạt động đối ngoại đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa là vấn

đề cấp thiết.

3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về hoạt động đối

ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Từ nguyên nhân thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND

tỉnh Tây Ninh đã được trình bày ở Chương 2, tác giả đề xuất một số giải pháp

với mong muốn góp phần hoàn thiện QLNN về hoạt động đối ngoại của

UBND tỉnh Tây Ninh trong thời gian tới thực hiện có hiệu quả hơn.

3.2.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, hướng dẫn quản lý nhà

nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Ngày nay, quá trình toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng đã thúc đẩy mạnh

mẽ xu hướng liên kết kinh tế với nhiều cấp độ khác nhau. Để khắc phục

88

những tồn tại và bất cập trong công tác QLNN về hoạt động đối ngoại của

UBND tỉnh Tây Ninh trong thời gian qua, Trung ương và tỉnh Tây Ninh cần

hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về hoạt động đối ngoại của

UBND tỉnh để có một hệ thống quy định hoàn chỉnh tạo một hành lang pháp

lý cho các hoạt động đối ngoại được triển khai thuận lợi.

Ở Trung ương, Bộ Ngoại giao là cơ quan tham mưu giúp Chính phủ

QLNN về hoạt động đối ngoại của nhà nước, cần ban hành các văn bản quy

phạm pháp luật về hoạt động đối ngoại vì Quyết định số 67/2011/QĐ-TTg,

ngày 12 tháng 12 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế

thống nhất các hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc

Trung ương đã lỗi thời, bãi bỏ và không còn hiệu lực nhưng cho đến nay chưa

có văn bản thay thế Quyết định này. Hơn nữa, Trung ương ban hành Hướng

dẫn số 05-HD/BĐNTW ngày 26 tháng 3 năm 2019 của Ban Đối ngoại Trung

ương về thực hiện Quy chế quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại. Do

đó, Bộ Ngoại giao cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung ban hành Quy chế thống

nhất các hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung

ương vì hiện nay các địa phương đang áp dụng theo Hướng dẫn số 05-

HD/BĐNTW để làm căn cứ pháp lý thực hiện hoạt động đối ngoại để nhằm

đưa công tác này đi vào trọng tâm, chiều sâu và phát triển kinh tế - xã hội.

Ở địa phương, Sở Ngoại vụ là cơ quan tham mưu giúp UBND tỉnh Tây

Ninh QLNN về hoạt động đối ngoại. Vì vậy, cần tập trung nghiên cứu tham

mưu UBND tỉnh ban hành hướng dẫn thực hiện Quy chế số 14-QC/TU, ngày

06 tháng 4 năm 2020 của Tỉnh ủy Tây Ninh về quản lý thống nhất các hoạt

động đối ngoại cho các sở, ban, ngành và các địa phương . Ngoài ra, căn cứ

Quy chế số 14-QC/TU ngày 06 tháng 4 năm 2020 của Tỉnh ủy Tây Ninh, Sở

Ngoại vụ tập trung tham mưu UBND tỉnh ban hành Quy chế phối hợp giữa

các ngành liên quan trong hoạt động đối ngoại. Từ thực trạng chương 2 cho

89

thấy, công tác phối hợp giữa các ngành trong hoạt động đối ngoại còn lỏng

lẻo, chưa gắn kết với nhau để tạo khối đại đoàn kết trong QLNN về đối ngoại.

Mặt khác, Sở Ngoại vụ là cơ quan tham mưu giúp UBND tỉnh thực

hiện chức năng đối ngoại, do đó, phải thường xuyên rà soát văn bản quy phạm

pháp luật của Trung ương và UBND tỉnh thuộc lĩnh vực quản lý để kịp thời

tham mưu ban hành mới, sửa đổi, bổ sung, thay thế và bãi bỏ văn bản cho phù

hợp với pháp luật hiện hành. Khi văn bản Trung ương ban hành thì tiến hành

ngay việc rà soát, soạn thảo văn bản để tham mưu ban hành văn bản kịp thời,

cùng thời điểm với văn bản của Trung ương để nhằm đảm bảo tính đồng bộ,

kịp thời.

3.2.2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ công chức

quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức QLNN về hoạt động đối ngoại

của UBND tỉnh Tây Ninh là một trong những yếu tố có tầm ảnh hưởng rất lớn

đến năng lực thực hiện nhiệm vụ của công chức vì công chức không chỉ có

bằng cấp chuyên môn mà thiếu về kiến thức, kỹ năng, thái độ thì công chức

làm công tác đối ngoại sẽ không mang lại hiệu quả cao trong công việc do 3

yếu tố này không tồn tại độc lập, riêng lẻ mà có mối quan hệ biện chứng, tác

động và bổ sung cho nhau để hình thành nên năng lực của công chức làm

công đối ngoại. Do đó, kiến thức rất cần thiết đối với công chức nhà nước nói

chung và đội ngũ công chức làm công tác đối ngoại nói riêng và nhất là trong

giai đoạn hiện nay, đòi hỏi kiến thức, kỹ năng, thái độ của đội ngũ công chức

làm công tác đối ngoại ở tầm cao về khả năng vận dụng kiến thức đối ngoại

(kiến thức hội nhập quốc tế) để mở rộng quan hệ hợp tác với các nước và khu

vực trên thế giới, khả năng sử dụng ngôn ngữ lưu loát trong hoạt động đối

ngoại... Thời gian qua, công tác đào tạo, bồi dưỡng luôn được UBND tỉnh

Tây Ninh quan tâm thực hiện thông qua trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình

90

độ lý luận chính trị, QLNN, tin học, ngoại ngữ cho đội ngũ công chức làm

công tác đối ngoại được nâng cao về số lượng hàng năm nhưng về chất lượng

vẫn còn một bộ phận công chức chưa đáp ứng kịp nhu cầu phát triển kinh tế -

xã hội của tỉnh. Qua thực tiễn công tác của tác giả cho thấy, đội ngũ công

chức làm công tác đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh còn yếu về kiến thức

đối ngoại, kiến thức tổ chức thực hiện công việc; kỹ năng lập kế hoạch, kỹ

năng thu thập, phân tích, xử lý thông tin, kỹ năng tham mưu, giao tiếp; thái độ

của một số công chức làm công tác đối ngoại còn thụ động, thiếu khả năng

học hỏi của những công chức khác. Do vậy, đòi hỏi tỉnh Tây Ninh có giải

pháp tăng cường đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ công chức QLNN

về hoạt động đối ngoại của tỉnh kịp thời và phù hợp hơn, cụ thể như:

- Đối với kiến thức và thái độ thiếu tính chủ động trong thực thi công

vụ của đội ngũ công chức QLNN về hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây Ninh

thì bản thân công chức phải tự bổ sung kiến thức và thường xuyên rèn luyện

bản thân mình thông qua việc tích cực nghiên cứu các tài liệu, cập nhật các

văn bản quy phạm pháp luật, các chủ trương, đường lối của Đảng về hoạt

động đối ngoại; trao đổi, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp và các địa

phương khác để từ đó nghiên cứu và rút ra những kiến thức cần thiết cho bản

thân mình để vận dụng thực tiễn vào trong công tác đối ngoại sẽ mang lại hiệu

quả cao.

Để nâng cao tính tự giác của bản thân đội ngũ công chức làm công tác

đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh trong việc bổ sung kiến thức, rèn luyện

cho bản thân mình, người lãnh đạo quản lý cần phải tạo động lực thông qua

những chính sách khen thưởng, khuyến khích kịp thời đối với những công

chức có thành tích xuất sắc trong công tác cũng như có những biện pháp phù

hợp đối với những công chức không hoàn thành nhiệm vụ để tạo sức răn đe,

91

uốn nắn công chức chủ động bổ sung kiến thức phục vụ công tác ngày một tốt

hơn.

- Đối với kỹ năng: giao tiếp, tham mưu, phân tích, lập kế hoạch, thu

thập, xử lý thông tin... UBND tỉnh cần tăng cường mở các lớp bồi dưỡng các

kỹ năng trên nhằm giúp cho công chức nhà nước nói chung và đội ngũ công

chức làm công tác đối ngoại nói riêng được trang bị các kỹ năng đầy đủ trong

thực thi công vụ. Để tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng kiến thức đạt hiệu

quả, Sở Nội vụ là cơ quan tham mưu UBND tỉnh về công tác đào tạo, bồi

dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước của tỉnh thực hiện theo các bước

sau:

Xác định đối tượng cần đào tạo, bồi dưỡng theo các tiêu chí: độ tuổi,

trình độ, kinh nghiệm, mức độ hoàn thành công việc để từ đó nắm được kiến

thức của công chức cần đào tạo để tổ chức đạt hiệu quả hơn.

Lựa chọn cơ sở đào tạo, bồi dưỡng có uy tín, chất lượng và chuyên về

đào tạo quản lý nhà nước, hành chính nhà nước phù hợp như: Phân viện Học

viện Hành chính Quốc gia tại thành phố Hồ Chí Minh, Phân hiệu Trường Đại

học Nội vụ Hà Nội tại thành phố Hồ Chí Minh... Bên cạnh đó, đề nghị cơ sở

đào tạo cung cấp những tài liệu, nội dung đào tạo, bồi dưỡng sát với tình hình

thực tế của tỉnh.

Thực hiện đầy đủ các bước trên sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào

tạo, bồi dưỡng nhằm tránh lãng phí ngân sách nhà nước do mở các lớp đào

tạo, bồi dưỡng không đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của công chức.

- Đào tạo, bồi dưỡng phải gắn với vị trí việc làm để công chức có thể

phát huy năng lực của bản thân mình một cách tốt nhất. Vì vậy, để đo lường

hiệu quả của công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức phải gắn với yêu

cầu của vị trí việc làm, khung năng lực; kết quả thực thi công vụ; yêu cầu phát

triển của tổ chức và cá nhân công chức được đào tạo, bồi dưỡng cần hoàn

92

thiện xây dựng vị trí việc làm và khung năng lực. Từ vị trí việc làm và khung

năng lực của các vị trí việc làm, lãnh đạo quản lý sẽ dễ dàng nhận thấy công

chức đã đáp ứng được những yêu cầu về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm,

kỹ năng hay chưa. Nếu thiếu thì còn thiếu những kiến thức, kỹ năng gì, cần

đào tạo, bồi dưỡng như thế nào để đáp ứng yêu cầu công việc. Qua đó, cả lãnh

đạo và người công chức cùng nhìn nhận ra những khoảng trống về kiến thức,

kỹ năng mà vị trí việc làm yêu cầu cần phải có. Từ đó xác định nhu cầu đào

tạo, bồi dưỡng và xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ công

chức sẽ sát với yêu cầu của vị trí việc làm, đáp ứng được hiệu quả thực thi

công vụ, góp phần vào kết quả cải cách hành chính, cải cách công vụ.

- Xây dựng kế hoạch phát triển nguồn nhân lực làm công tác đối ngoại,

rà soát đánh giá lại số lượng, chất lượng nguồn nhân lực hiện tại, cụ thể hóa

tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm; bố trí sắp xếp hợp lý nhân sự cho từng

lĩnh vực quản lý chuyên môn các phòng; kiến nghị UBND tỉnh cơ chế chính

sách đặc biệt (hợp đồng dài hạn) để thu hút tuyển dụng và phát triển nhân tài,

chủ yếu là tuyển dụng những người có trình độ ngoại ngữ cao, có kinh

nghiệm thực tiễn trong công tác QLNN về hoạt động đối ngoại của địa

phương.

- Tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng đội ngũ

công chức làm công tác đối ngoại có bản lĩnh chính trị vững vàng, hiểu biết

sâu về kiến thức hội nhập, có ý thức cập nhật thường xuyên về chủ trương,

đường lối, chính sách, pháp luật về QLNN về hoạt động đối ngoại của Đảng,

Nhà nước, nhất là ở lĩnh vực ngoại vụ của UBND tỉnh; trình độ thông thạo

ngoại ngữ, nhiệt tình ham học hỏi, có ý thức cầu tiến tự vươn lên, trước hết

phát huy nội lực từ nguồn công chức cơ quan, những người đã gắn bó và có

kinh nghiệm trong ngành ngoại vụ; quan tâm nâng chất, phát triển đội ngũ

công chức nữ, gắn với đổi mới phương thức đánh giá công chức toàn diện và

93

thực chất về chất lượng, hiệu quả công việc, đảm bảo công bằng, khuyến

khích công chức lao động, sáng tạo, đổi mới, nâng cao năng lực và phẩm chất,

đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

3.2.3. Thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Công tác thanh tra, kiểm tra có ý nghĩa rất quan trọng đối với hoạt động

QLNN. Không có thanh tra, kiểm tra thường xuyên, thiết thực và chặt chẽ thì

mọi quyết định quản lý rất có thể chỉ là lý thuyết suông. Sử dụng hoạt động

đối ngoại để thanh tra và kiểm tra việc thực hiện công tác điều hành, QLNN

là một giải pháp có tác dụng thúc đẩy cơ quan nhà nước, tổ chức thực hiện

một cách tích cực, có hiệu quả.

Hiện nay, công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây

Ninh chưa được triển khai thực hiện kịp thời; trình độ, năng lực của công

chức làm công tác thanh tra, kiểm tra còn hạn chế trong đó việc thanh tra,

kiểm tra công vụ chỉ mang hình thức, qua loa, chủ yếu làm việc trên giấy tờ,

chưa phát hiện, ngăn chặn kịp thời những hành vi vi phạm của công chức...

nên gây khó khăn trong quá trình thanh tra, kiểm tra hoạt động đối ngoại của

tỉnh Tây Ninh.

Trong thời gian tới, để tăng tính hiệu quả trong hoạt động thanh tra,

kiểm tra hoạt động đối ngoại của tỉnh Tây Ninh cần quan tâm tới một số việc

như:

Một là, tiếp tục hoàn thiện cơ chế phối hợp thanh tra, kiểm tra. Trong

thời gian qua, việc phối hợp giữa các cơ quan quản lý trong công tác thanh

tra, kiểm tra hoạt động đối ngoại còn hạn chế, chưa đi vào thực chất và chiều

sâu. Vì vậy, việc thanh tra, kiểm tra các hoạt động đối ngoại là một yêu cầu

cấp thiết nhất hiện nay. Do đó, cần được thực hiện theo định kỳ 6 tháng và

94

một năm một lần để kịp thời đánh giá tình hình, rút ra bài học kinh nghiệm

cho công tác thanh tra, kiểm tra được tốt hơn.

Hai là, cần tăng cường công tác cơ sở

Công chức được phân công phụ trách công tác thanh tra, kiểm tra cần

tăng cường phối hợp các phòng chuyên môn để thanh tra, kiểm tra thực tế ở

địa phương và các đơn vị.

Cần chú ý chuẩn bị kỹ các nội dung, kế hoạch thanh tra, kiểm tra trước

khi đi thanh tra, kiểm tra thực tế để kết quả đi vào chiều sâu, thực chất và phải

báo cáo trung thực nếu có sai phạm cần được xử lý nghiêm túc.

Ba là, xử lý nghiêm những vi phạm của các đơn vị

Sở Ngoại vụ được giao thẩm quyền là cơ quan QLNN về hoạt động đối

ngoại của UBND tỉnh. Vì vậy, cần kiên quyết xử lý những sai phạm trong

hoạt động đối ngoại như: giấy phép hoạt động, giấy đăng ký hoạt động của tổ

chức phi chính phủ nước ngoài chưa có hoặc đã có nhưng hết hạn; tiến hành

các hoạt động không đúng nội dung, chương trình, dự án của các hội nghị, hội

thảo quốc tế đã đăng ký; việc quản lý hộ chiếu công vụ không đúng theo quy

định. Tất cả các sai phạm đều phải có hình thức chế tài, xử lý cụ thể, đúng

người, đúng tội theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Bốn là, xây dựng cơ chế khen thưởng, động viên kịp thời

Việc thanh tra, kiểm tra phải luôn gắn liền với nhận xét, khen thưởng

và kỷ luật. Do đó, cần có cơ chế, chính sách, hình thức động viên, khen

thưởng kịp thời, thích đáng đối với cá nhân, tập thể có thành tích xứng đáng.

Bên cạnh đó cũng cần có những hình thức nhắc nhở, kịp thời và xử lý

kỷ luật nghiêm khắc đối với những trường hợp sai trái nhằm kịp thời ngăn

chặn những hiện tượng tiêu cực phát sinh trong hoạt động cũng như trong quá

trình quản lý.

95

Để nâng cao trách nhiệm của công chức làm công tác đối ngoại, yêu

cầu cơ quan có thẩm quyền phải tăng cường và nâng cao chất lượng của công

tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đối ngoại, trong đó chú trọng xây dựng chế

độ thanh tra, kiểm tra với nội dung, phương thức cho phù hợp. Ngoài ra, đề

nghị Trung ương hoàn thiện cơ sở pháp lý, ban hành các văn bản cụ thể hóa

quy định đối với các hoạt động đối ngoại để làm căn cứ thanh tra, kiểm tra

chuyên ngành như: Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đối

ngoại để địa phương có đủ cơ sở pháp lý triển khai thực hiện công tác thanh

tra chuyên ngành. Bên cạnh đó, cách thức tiến hành công tác thanh tra, kiểm

tra hoạt động đối ngoại phải được xây dựng bài bản, đổi mới và hơn nữa công

chức làm công tác thanh tra được củng cố, có như thế thì mỗi cá nhân mới đề

cao ý thức trách nhiệm trong thực thi công vụ đồng thời giúp cho việc thanh

tra, kiểm tra được tiến hành thuận lợi, đạt hiệu quả cao.

3.2.4. Cải thiện môi trường và điều kiện làm việc có thể được xem là

một trong những điều kiện cần thiết nhằm đảm bảo nâng cao hiệu lực, hiệu

quả quản lý. Điều kiện phương tiện làm việc được cấu thành bởi nhiều yếu tố

như: trụ sở, phòng làm việc, thiết bị làm việc, thiết bị phục vụ trong hoạt động

đối ngoại, các yếu tố môi trường làm việc: tiếng ồn, màu sắc, ánh sáng....

Chúng có ý nghĩa quan trọng giúp đội ngũ công chức làm công tác đối ngoại

thực thi tốt hơn nhiệm vụ hoạt động QLNN của mình và góp phần làm tăng

hiệu quả hoạt động của đội ngũ công chức thông qua việc tăng năng suất lao

động, đảm bảo sức khỏe thể chất cũng như sự sảng khoái về mặt tinh thần của

công chức.

Ngoài ra, trụ sở của cơ quan QLNN về hoạt động đối ngoại không chỉ

là nơi làm việc của đội ngũ công chức, người lao động Sở Ngoại vụ mà còn là

nơi tiếp công dân, tiếp các nhà đầu tư nước ngoài, các đoàn viên chức lãnh sự

nước ngoài, các nhà tài trợ, các tổ chức quốc tế và bà con Việt kiều… đến liên

96

hệ công tác. Vì vậy, trụ sở làm việc cần phải được bố trí, thiết kế một nơi phù

hợp, hợp lý để vừa thuận tiện liên hệ công tác, vừa thể hiện tính trang trọng và

quyền uy của cơ quan nhà nước trong công tác đối ngoại.

Để cải thiện môi trường và điều kiện làm việc phục vụ cho hoạt động

đối ngoại của tỉnh, đề nghị UBND tỉnh Tây Ninh cần chỉ đạo các cơ quan,

đơn vị có liên quan căn cứ theo quy định của Trung ương và điều kiện thực tế

của địa phương tiến hành khảo sát, kiểm tra, đánh giá thực trạng về điều kiện,

phương tiện làm việc của Sở Ngoại vụ hiện đang ở tình trạng nào để bố trí,

xây dựng, trang bị mới nhằm đảm bảo cơ quan làm công tác đối ngoại của

tỉnh tiếp tục duy trì. Đây là cơ sở để tỉnh xây dựng kế hoạch nhằm cải thiện

điều kiện và phương tiện làm việc cho Sở Ngoại vụ.

3.2.5. Tăng cường mở rộng quan hệ đối ngoại, thúc đẩy quan hệ hợp

tác với các địa phương và các đối tác nước ngoài

Một trong những chủ trương, đường lối phát triển của tỉnh là chú trọng

tăng cường mở rộng quan hệ đối ngoại, thúc đẩy quan hệ hợp tác với các địa

phương và các đối tác nước ngoài phục vụ phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.

Điều này được thể hiện bằng việc tăng cường tình đoàn kết quốc tế, quan hệ

hợp tác cùng có lợi, chủ động tích cực hội nhập, thực hiện nhất quán đường

lối đối ngoại độc lập, tự chủ, mở rộng đa phương hóa, đa dạng hóa các quan

hệ quốc tế. Để tăng cường mở rộng quan hệ đối ngoại, thúc đẩy quan hệ hợp

tác với các địa phương và các đối tác nước ngoài đi vào chiều sâu, thực chất

và hiệu quả, tỉnh Tây Ninh cần thực hiện một số giải pháp sau:

- Tăng cường mở rộng quan hệ đối ngoại, thúc đẩy quan hệ hợp tác với

các địa phương và các đối tác nước ngoài để nhằm phát triển công tác đối

ngoại với các đối tác ở mức độ quan hệ khác nhau như: đối tác chiến lược, đối

tác hợp tác hữu nghị, đối tác song phương và diễn đàn hợp tác đa phương, đối

tác truyền thống và đối tác mới, cụ thể:

97

Ưu tiên và tiếp tục mở rộng quan hệ đối ngoại, thúc đẩy quan hệ hợp

tác với các địa phương và các đối tác nước ngoài đi vào chiều sâu, trọng tâm

và triển khai các nội dung hợp tác đã ký kết với các địa phương thiết lập quan

hệ của Vương quốc Campuchia như: tỉnh Svay Riêng, tỉnh Pray Veng, tỉnh

Tboung Khmum, tỉnh Kampong Cham, trong đó, ưu tiên triển khai mở rộng

xúc tiến và mở rộng quan hệ hợp tác với các tỉnh còn lại của Vương quốc

Campuchia.

Tích cực triển khai, phát triển quan hệ đoàn kết hữu nghị với địa

phương của các nước Hàn Quốc, Nhật Bản nhằm đưa quan hệ hợp tác cấp độ

địa phương vào chiều sâu và vì lợi ích thiết thực của các bên.

Mở rộng và đẩy mạnh quan hệ hợp tác, đặc biệt về lĩnh vực đầu tư với

các địa phương của nước Lào, Trung Quốc, Berlarus của Nga và với các nước

có tiềm năng trong khu vực và trên thế giới.

- Tăng cường đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, nâng cao nhận

thức và ý nghĩa về quan hệ hợp tác quốc tế cho cán bộ, công chức, doanh

nghiệp và nhân dân trên địa bàn tỉnh.

- Tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả các hoạt động hội

nhập quốc tế, chủ động mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế với các nước, vùng

lãnh thổ, với các tổ chức, cá nhân nước ngoài nhằm thu hút mọi nguồn lực

tham gia phát triển kinh tế - xã hội. Tăng cường công tác phổ biến chủ trương,

đường lối, pháp luật của Đảng, Nhà nước nhất là về công tác đối ngoại và hội

nhập quốc tế gắn với việc tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu về thế mạnh,

tiềm năng, môi trường, chính sách ưu đãi của tỉnh trên các phương diện

truyền thông, cổng thông tin điện tử của tỉnh, kết hợp với các hoạt động tọa

đàm, tiếp xúc, giao lưu với các cơ quan đại diện nước ngoài, doanh nghiệp

nước ngoài và bạn bè quốc tế để thu hút, kêu gọi đầu tư vào tỉnh.

98

- Quan tâm củng cố, phát triển quan hệ hữu nghị với đối tác truyền

thống, các tổ chức quốc tế và lực lượng yêu chuộng hòa bình thế giới; coi

trọng phát triển quan hệ chiều sâu đối với các đối tác chiến lược như: Pháp,

Hoa Kỳ, các nước Asean...

- Thực hiện tốt các chính sách ưu đãi, thông thoáng để thu hút, mời gọi

hợp tác đầu tư với nước ngoài. Rà soát, quy hoạch quỹ đất sạch để thu hút đầu

tư, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Tiếp tục thực

hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh,

nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, định hướng đến năm 2025. Tăng

cường triển khai công tác liên kết, phối hợp liên vùng với các tỉnh, thành phố

trên tất cả các lĩnh vực nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập quốc tế

của tỉnh và của các doanh nghiệp.

- Đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến đầu tư, xúc tiến vận động viện

trợ phi chính phủ nước ngoài trên địa bàn tỉnh, giới thiệu tiềm năng, thế mạnh

của tỉnh Tây Ninh. Tăng cường quan hệ hợp tác về kinh tế, văn hóa, giáo dục,

khoa học công nghệ, bảo vệ môi trường thu hút đầu tư của các tổ chức trong

và ngoài nước vào địa bàn tỉnh Tây Ninh. Đẩy mạnh hợp tác du lịch và giao

lưu văn hóa trong các chương trình hoạt động đối ngoại hàng năm. Thường

xuyên cập nhật thông tin và thông báo các doanh nghiệp của tỉnh tham gia các

sự kiện hội chợ, triển lãm quốc tế thông qua cổng thông tin điện tử của tỉnh

Tây Ninh.

Ngoài ra, để đảm bảo thúc đẩy quan hệ đối ngoại với Campuchia, hai

nước Việt Nam và Campuchia đã thiết lập mối quan hệ hợp tác toàn diện theo

phương châm “Láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện,

bền vững lâu dài”. Trong đó, quan hệ hợp tác an ninh chính trị, ngoại giao sẽ

là chỗ dựa, đồng thời mang tính mở đường để hai bên xây dựng lòng tin, sự

hiểu biết chung về vận mệnh của cả hai dân tộc, hai đất nước trong việc duy

99

trì hòa bình, ổn định ở bên trong mỗi nước, đặc biệt là người dân các tỉnh dọc

hai bên biên giới.

Hợp tác thương mại biên giới với Campuchia là điều hết sức cần thiết

trong mối quan hệ giữa Việt Nam và Campuchia nói chung và giữa tỉnh Tây

Ninh với các tỉnh giáp biên Campuchia nói riêng. Để thúc đẩy việc mở rộng

quan hệ hợp tác thương mại biên giới được thực hiện tốt, cần một số biện

pháp sau:

- Rà soát, điều chỉnh, bổ sung các văn bản hiện hành về thương mại

xuyên biên giới, trong đó có chính sách thuế, phí, lệ phí tạo thuận lợi cho việc

xuất nhập khẩu hàng hóa, đưa người và phương tiện qua biên giới; mở rộng

các danh mục hàng hóa được ưu tiên thuế; có chính sách về thuế.

- Mở các điểm thanh toán thương mại tại biên giới, khuyến khích doanh

nghiệp, tư nhân có nhu cầu thanh toán thương mại tiến hành các giao dịch tại

các điểm thanh toán, đồng thời khuyến khích hình thức thanh toán điện tử.

- Cải tiến về thủ tục thương mại xuyên biên giới: hài hòa hóa, đồng bộ

hóa về thủ tục giữa các cơ quan chức năng hai nước ở khu vực biên giới; thực

hiện mô hình một cửa một lần dừng; đơn giản hóa thủ tục xuất nhập cảnh cho

người, hàng hóa, phương tiện qua lại cửa khẩu; kéo dài thời gian và thống

nhất thời gian làm việc giữa các cơ quan chức năng hai bên cửa khẩu; mở

điểm thanh toán, đóng phí, lệ phí ngay tại cửa khẩu...

100

Tiểu kết chương 3

Trên cơ sở các nội dung đã nghiên cứu tại chương 1 và căn cứ vào đặc

điểm tình hình cụ thể của tỉnh Tây Ninh cũng như phân tích đánh giá thực

trạng quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh ở chương 2,

tác giả đề xuất một số giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao công tác

QLNN về hoạt động đối ngoại ngày càng hiệu quả hơn trong thời gian tới,

nhất là hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về hoạt động đối

ngoại; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ công chức QLNN

về hoạt động đối ngoại của tỉnh; thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra về

hoạt động đối ngoại; môi trường và điều kiện làm việc phục vụ QLNN về

hoạt động đối ngoại đáp ứng được yêu cầu đối ngoại cũng như phát triển kinh

tế xã hội của tỉnh một cách bền vững trong giai đoạn hiện nay khi đất nước ta

đang bước vào hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng với bạn bè quốc tế, thì

vai trò của công tác QLNN về hoạt động đối ngoại lại đóng một phần quan

trọng hơn bao giờ hết.

101

KẾT LUẬN

Trong công cuộc xây dựng đất nước, nhất là trong đổi mới, hội nhập

kinh tế quốc tế, hoạt động ngoại giao luôn giữ vai trò quan trọng trong việc

phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao địa vị của đất nước trên trường quốc tế.

Nhận thức được ý nghĩa tầm quan trọng của công tác đối ngoại, trong

những năm qua, Tây Ninh đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và

chất lượng. QLNN về hoạt động đối ngoại đã được quan tâm hơn, đầu tư cơ sở

vật chất, thực hiện các khâu nghiệp vụ, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức có

chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác này… Tuy

nhiên, thông qua hoạt động thực tiễn QLNN về hoạt động đối ngoại của

UBND tỉnh cho thấy đã bộc lộ những bất cập trong việc ban hành văn bản chỉ

đạo, hướng dẫn về hoạt động đối ngoại cũng như việc tổ chức bộ máy, đào

tạo, bồi dưỡng công chức, công tác thanh tra, kiểm tra, từ đó, ảnh hưởng đến

chất lượng QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Tây Ninh. Nguyên

nhân cơ bản là chưa làm tốt công tác ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng

dẫn; đào tạo, bồi dưỡng; thanh tra, kiểm tra,…

Như vậy, luận văn đã tập trung làm rõ những vấn đề lý luận về hoạt

động đối ngoại cũng như QLNN về hoạt động đối ngoại, thực trạng QLNN về

hoạt động về hoạt động đối ngoại này và giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về

hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh. Để khắc phục những hạn chế trên và đạt

được kết quả như mong muốn đòi hỏi UBND tỉnh cần thực hiện đồng bộ các

giải pháp chủ yếu để nâng cao ý thức trách nhiệm của đội ngũ làm công tác

tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về hoạt động đối

ngoại, tổ chức bộ máy cũng như đội ngũ trực tiếp thực hiện công tác này của

UBND tỉnh. Đồng thời, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức để

họ thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao cũng như tăng cường công tác thanh

102

tra, kiểm tra và khen thưởng các cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong

thực hiện hoạt động đối ngoại. Đó chính là những giải pháp hướng tới việc

đạt được mục tiêu là hoàn thiện hiệu quả QLNN hoạt động đối ngoại của

UBND tỉnh Tây Ninh trong tình hình hiện nay.

Mặc dù, đã có cố gắng trong việc hoàn thành luận văn, song do năng

lực bản thân còn hạn chế cũng như thời gian nghiên cứu có hạn nên luận văn

không tránh khỏi những hạn chế nhất định. Kính mong nhận được sự đóng

góp ý kiến và giúp đỡ của quý Thầy, Cô để bản thân em hoàn thiện luận văn

này./.

103

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. CÁC VĂN BẢN, TÀI LIỆU, BÁO CÁO

1. Ban Bí thư (2010), Chỉ thị số 41-CT/TW, ngày 15 tháng 4 năm 2010

về tăng cường công tác ngoại giao kinh tế trong thời kỳ đẩy mạnh công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

2. Ban Chấp hành Trung ương (2015), Quyết định số 272-QĐ/TW, ngày

21 tháng 10 năm 2015 về việc ban hành Quy chế quản lý thống nhất các hoạt

động đối ngoại và các văn bản hướng dẫn thi hành.

3. Bộ Công an (2006), Thông tư số 05/2006/TT-BCA-C11, ngày 09

tháng 5 năm 2006 hướng dẫn thi hành Quyết định số 14/2000/QĐ-TTg, ngày

27 tháng 01 năm 2000 của Thủ tướng Chính phủ Quy định các đoàn trong

nước và khách nước ngoài đến Việt Nam có xe Cảnh sát giao thông dẫn

đường.

4. Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao (2012), Thông tư liên

tịch số 03/2012/TTLT-BCA-BQP-BNG, ngày 13 tháng 02 năm 2012 về việc

hướng dẫn thăm gặp, tiếp xúc lãnh sự đối với phạm nhân.

5. Bộ Chính trị (2014), Chỉ thị số 38-CT/TW, ngày 21 tháng 7 năm

2014 về tăng cường quản lý các đoàn đi công tác nước ngoài.

6. Bộ Ngoại giao (2008), Các văn bản quy định chức năng nhiêm vụ,

quyền hạn và cơ cấu của Bộ Ngoại giao và các đơn vị trực thuộc, Hà Nội.

7. Bộ Ngoại giao (2007), Tài liệu Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc lần thứ

14, Hà Nội.

8. Bộ Ngoại giao (2009), Tài liệu Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc lần thứ

15, Hà Nội.

9. Bộ Ngoại giao (2007), Tài liệu hướng dẫn về công tác ngoại vụ địa

phương, Hà Nội

104

10. Bộ Ngoại giao (2005), Tài liệu Hội nghị Ngoại vụ toàn quốc lần thứ

13, Hà Nội.

11. Bộ Ngoại giao, Bộ Nội vụ (2015), Thông tư liên tịch số

02/2015/TTLT/BNG-BNV, ngày 28 tháng 6 năm 2015 hướng dẫn chức năng,

nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ thuộc Ủy ban nhân

dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

12. Bộ Ngoại giao (2009), Thông tư số 01/2009/TT-BNG, ngày 22

tháng 5 năm 2009 quy định về tiêu chuẩn Giám đốc Sở Ngoại vụ.

13. Bộ Ngoại giao (2012), Thông tư số 01/2012/TT-BNG, ngày 20

tháng 3 năm 2012 về việc hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số

111/2011/NĐ-CP của Chính phủ.

14. Bộ Ngoại giao (2012), Thông tư số 05/2012/TT-BNG, ngày 12

tháng 11 năm 2012 của hướng dẫn thi hành Nghị định số 12/2012/NĐ-CP

của Chính phủ.

15. Bộ Ngoại giao (2016), Thông tư số 03/2016/TT-BNG, ngày 30

tháng 6 năm 2016 về việc hướng dẫn việc cấp, gia hạn, sửa đổi, bổ sung hộ

chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ và cấp công hàm đề nghị cấp thị thực.

16. Bộ Ngoại giao (2017), Thông tư số 05/2017/TT-BNG ngày 17 tháng

10 năm 2017 hướng dẫn về nghi lễ đối ngoại và đón, tiếp khách nước ngoài

thăm địa phương.

17. Bộ Ngoại giao (2012), Thông tư số 06/2012/TT-BNG, ngày 10

tháng 12 năm 2012 về việc ban hành Biểu mẫu triển khai thực hiện một số

điều của Nghị định số 88/2012/NĐ-CP, ngày 23 tháng 10 năm 2012 của

Chính phủ quy định về hoạt động thông tin, báo chí của báo chí nước ngoài,

cơ quan đại diện nước ngoài, tổ chức nước ngoài tại Việt Nam.

18. Chính phủ (2001), Nghị định số 82/2001/NĐ-CP ngày 06 tháng 11

năm 2001 về nghi lễ nhà nước và đón tiếp khách nước ngoài.

105

19. Chính phủ (2003), Nghị định số 08/2003/NĐ-CP, ngày 10 tháng 02

năm 2003 về hoạt động của cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam ở nước ngoài phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế.

20. Chính phủ (2004), Nghị định số 140/2004/NĐ-CP, ngày 25 tháng 6

năm 2004 quy định chi tiết một số điều của Luật Biên giới quốc gia.

21. Chính phủ (2006), Nghị định số 157/2006/NĐ-CP, ngày 27 tháng

12 năm 2006 về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Ngoại giao.

22. Chính phủ (2007), Nghị định số 136/2007/NĐ-CP, ngày 17 tháng 8

năm 2007 về Xuất nhập cảnh của công dân Việt Nam.

23. Chính phủ (2012), Nghị định số 12/2012/NĐ-CP, ngày 01 tháng 3

năm 2012 về đăng ký và quản lý hoạt động của các tổ chức phi chính phủ

nước ngoài tại Việt Nam.

24. Chính phủ (2012), Nghị định số 88/2012/NĐ-CP, ngày 23 tháng 10

năm 2012 quy định về hoạt động thông tin, báo chí của báo chí nước ngoài,

cơ quan đại diện nước ngoài, tổ chức nước ngoài tại Việt Nam.

25. Chính phủ (2013), Nghị định số 159/2013/NĐ-CP, ngày 12 tháng

11 năm 2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí,

xuất bản.

26. Chính phủ (2013), Nghị định số 145/2013/NĐ-CP ngày 29 tháng 10

năm 2013 của quy định về tổ chức ngày kỷ niệm; nghi thức trao tặng, đón

nhận hình thức khen thưởng, danh hiệu thi đua; nghi lễ đối ngoại và đón, tiếp

khách nước ngoài.

27. Chính phủ (2014), Nghị định số 34/2014/NĐ-CP, ngày 29 tháng 4

năm 2014 của về Quy chế khu vực biên giới đất liền nước Cộng hòa xã hội

chủ nghĩa Việt Nam.

28. Chính phủ (2014), Nghị định số 112/2014/NĐ-CP, ngày 21 tháng

11 năm 2014 quy định về quản lý cửa khẩu biên giới đất liền.

106

29. Chính phủ (2014), Nghị định số 75/2014/NĐ-CP, ngày 28 tháng 7

năm 2014 của quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về

tuyển dụng, quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho các tổ chức, cá

nhân nước ngoài tại Việt Nam.

30. Chính phủ (2015), Nghị định số 94/2015/NĐ-CP, ngày 16 tháng 10

năm 2015 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số

136/2007/NĐ-CP của Chính phủ.

31. Quốc hội (2003), Luật số 06/2003/QH11, ngày 17 tháng 6 năm

2003 về Biên giới Quốc gia.

32. Quốc hội (2014), Luật số 47/2014/QH13, ngày 16 tháng 6 năm

2014 về việc nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại

Việt Nam.

33. Quốc hội (2016), Luật số 108/2016/QH13, ngày 09 tháng 4 năm

2016 Điều ước quốc tế.

34. Quốc hội (2016), Luật số 103/2016/QH13, ngày 05 tháng 4 năm

2016 về báo chí.

35. Sở Ngoại vụ (2020), Báo cáo số 86/BC-SNgV ngày 10 tháng 10

năm 2019 về tình hình thực hiện công tác đối ngoại trên địa bàn tỉnh Tây

Ninh giai đoạn 2015 - 2020.

36. Thủ tướng Chính phủ (2017), Chỉ thị 22/CT-TTg, ngày 23 tháng 5

năm 2017 về việc tăng cường kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các cam kết,

thỏa thuận quốc tế.

37. Thủ tướng Chính phủ (2000), Chỉ thị số 21/2000/CT-TTg, ngày 16

tháng 10 năm 2000 về thông báo và tiếp xúc đối với công dân nước ngoài và

người Việt Nam mang hộ chiếu nước ngoài bị bắt, tạm giữ, tạm giam hoặc thi

hành án phạt tù tại Việt Nam.

107

38. Thủ tướng Chính phủ (2010), Chỉ thị số 1737/CT-TTg, ngày 20

tháng 9 năm 2010 về việc tăng cường công tác bảo hộ quyền và lợi ích chính

đáng của công dân Việt Nam di cư ra nước ngoài trong tình hình hiện nay.

39. Thủ tướng Chính phủ (2011), Quyết định số 208/QĐ-TTg, ngày 14

tháng 02 năm 2011 về việc phê duyệt Chiến lược Ngoại giao Văn hóa đến

năm 2020.

40. Thủ tướng Chính phủ (2013), Quyết định số 1490/QĐ-TTg ngày 26

tháng 8 năm 2013 phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ thống cửa khẩu biên

giới đất liền Việt Nam - Campuchia đến năm 2020.

41. Thủ tướng Chính phủ (2010), Quyết định số 76/2010/QĐ-TTg, ngày

30 tháng 11 năm 2010 về việc tổ chức, quản lý hội nghị, hội thảo quốc tế tại

Việt Nam.

42. Thủ tướng Chính phủ (2012), Quyết định số 58/2012/QĐ-TTg, ngày

24 tháng 12 năm 2012 về sử dụng và quản lý hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu

công vụ.

43. Thủ tướng Chính phủ (2013), Quyết định số 05/2013/QĐ-TTg, ngày

15 tháng 01 năm 2013 về việc quy định việc công dân Việt Nam ra nước

ngoài học tập.

44. Thủ tướng Chính phủ (2000), Quyết định số 14/2000/QĐ-TTg, ngày

27 tháng 01 năm 2000 quy định các đoàn trong nước và khách nước ngoài

đến Việt Nam có xe Cảnh sát giao thông dẫn đường.

45. Tỉnh ủy (2019), Báo cáo số 494-BC/TU ngày 04 tháng 12 năm

2019 về tình hình, quan hệ hợp tác Việt Nam - Campuchia năm 2019 trên địa

bàn tỉnh Tây Ninh.

46. Ủy ban nhân dân tỉnh (2019), Báo cáo số 55/BC-UBND ngày 13

tháng 8 năm 2019 về tình hình quan hệ hợp tác với Lào và Campuchia.

108

47. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (2007), Pháp lệnh số 33/2007/PL-

BTVQH11, ngày 20 tháng 4 năm 2007 về việc ký kết và thực hiện thỏa thuận

quốc tế.

II. SÁCH, LUẬN VĂN, TÀI LIỆU TRÊN WEBSITE

48. Bộ Ngoại giao (2008), Sổ tay Công tác Ngoại vụ, Hà Nội.

49. Bộ Ngoại giao (2009), Vận dụng tư tưởng đối ngoại Hồ Chí Minh

thời kỳ hội nhập quốc tế, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.

50. Bộ Ngoại giao Việt Nam (2009), Chính sách đối ngoại và hội nhập

kinh tế quốc tế, Hà Nội.

51. Địa lý Tây Ninh (2000), NXB Giáo dục.

52. Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật Hành chính Việt Nam.

53. Học viện Hành chính Quốc gia, Giáo trình Quản lý Hành chính nhà

nước.

54. Học viện chính trị Khu vực II (2008), Đề cương bài giảng môn

Quan hệ Quốc tế

55. Trần Xuân Hiệp (2018), “50 năm quan hệ Việt Nam - Campuchia

thành tựu và triển vọng”, Nxb Thông tin và Truyền thông.

56. Vũ Khoan, “Vài ngón nghề ngoại giao”, Nxb Chính trị Quốc gia,

Hà Nội.

57. Dương Xuân Ngọc và Lưu Văn An, “Quan hệ chính trị quốc tế”,

Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

58. Vũ Dương Ninh, “Lịch sử quan hệ đối ngoại Việt Nam (1940-

2010)”, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

59. Huỳnh Thanh Hải (2017), Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

ở tỉnh Kiên Giang.

60. Trần Thị Thu Hằng (2017), Quản lý nhà nước về biên giới quốc gia

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh.

109

61. Trần Văn Khang (2016), Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại

của tỉnh Đắk Nông.

62. Đào Hữu Tấn (2017), Quản lý nhà nước đối với tổ chức phi chính

phủ nước ngoài trên địa bàn tỉnh Quảng Bình.

63. Phạm Thị Hiền Thảo (2016), Quản lý nhà nước về đào tạo, bồi

dưỡng cán bộ, công chức tại Tổng Cục Thuế, Bộ Tài chính.

64. Ngô Đức Tín (2017), Quản lý nhà nước đối với các tổ chức phi

chính phủ nước ngoài hoạt động trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.

65. Website Tayninh.gov.vn, giới thiệu về tỉnh Tây Ninh.

66. Website Longan.gov.vn, giới thiệu về hoạt động đối ngoại của tỉnh

Long An.

67. Website Songoaivu.binhduong.gov.vn, giới thiệu về hoạt động đối

ngoại của tỉnh Bình Dương.

68. Website Đangcongsan.vn, viết về tiếp tục thực hiện tốt công tác đối

ngoại địa phương.

69. Website Tapchicongsan.org.vn, viết về đối ngoại địa phương trong

hội nhập và phát triển thành tựu năm 2019 và định hướng năm 2020.

....

110