1
MỤC LỤC
Trang
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT ....................................... 5
DANH MỤC BẢNG ......................................................................................... 6
DANH MỤC HÌNH .......................................................................................... 8
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 9
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 9
2. Mục đích của đề tài ............................................................................... 10
3. Cơ sở khoa học và tính thực tiễn của đề tài .......................................... 10
3.1 Cơ sở khoa học ................................................................................ 10
3.2 Tính thực tiễn .................................................................................. 10
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ........................................ 11
4.1 Đối tƣợng nghiên cứu ...................................................................... 11
4.2 Phạm vi nghiên cứu của đề tài ......................................................... 11
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN ĐỀ TÀI ............................................................. 12
1.1 SƠ LƢỢC VỀ CHI PANAX ................................................................ 12
1.1.1 Phân bố các loài thuộc chi Panax ................................................. 12
1.1.2 Phân loại ....................................................................................... 13
1.1.3 Đặc điểm thực vật ........................................................................ 16
1.1.4 Thành phần hóa học ..................................................................... 16
1.1.5 Tác dụng ....................................................................................... 17
1.1.6 Các dạng chế biến từ sâm ............................................................. 18
1.2 TỔNG QUAN VỀ SÂM NGỌC LINH ................................................ 20
1.2.1 Phân loại khoa học ....................................................................... 20
1.2.2 Đặc điểm hình thái ....................................................................... 20
2
1.2.3 Đặc điểm sinh trƣởng và phát triển của sâm Ngọc Linh ............. 21
1.2.4 Đặc điểm phân bố ......................................................................... 22
1.2.5 Đặc tính dƣợc liệu ........................................................................ 22
1.2.6 Công dụng .................................................................................... 23
1.2.7 Giá trị kinh tế ................................................................................ 24
1.2.8 Một số nghiên cứu về sâm Ngọc Linh trong và ngoài nƣớc ........ 24
1.2.9 Các yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình nuôi cấy .............................. 27
1.2.10 Điều kiện nuôi cấy........................................................................ 31
1.2.11 Các yếu tố khác ảnh hƣởng đến nuôi cấy in vitro ........................ 33
CHƢƠNG 2. VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................. 38
2.1 THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU ...................................... 38
2.1.1 Thời gian ...................................................................................... 38
2.1.2 Địa điểm ....................................................................................... 38
2.2 VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU .................................................................. 38
2.2.1 Vật liệu nghiên cứu ...................................................................... 38
2.2.2 Điều kiện nuôi cấy........................................................................ 38
2.2.3 Dụng cụ và thiết bị ....................................................................... 39
2.2.4 Môi trƣờng và hóa chất ................................................................ 39
2.3 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................. 39
2.3.1 Nội dung 1: Nghiên cứu ảnh hƣởng của hóa chất nuôi cấy trong
giai đoạn hình thành vi củ sâm Ngọc Linh từ nuôi cấy phôi soma .......... 39
2.3.2 Nội dung 2: Nghiên cứu ảnh hƣởng của điều kiện nuôi cấy trong
giai đoạn hình thành vi củ sâm Ngọc Linh từ nuôi cấy phôi soma .......... 39
2.4 PHƢƠNG PHÁP BỐ TRÍ THÍ NGHIỆM............................................ 40
2.4.1 Nội dung 1: Nghiên cứu ảnh hƣởng của hóa chất nuôi cấy trong
giai đoạn hình thành vi củ sâm Ngọc Linh từ nuôi cấy phôi soma .......... 40
3
2.4.2 Nội dung 2: Nghiên cứu ảnh hƣởng của điều kiện nuôi cấy trong
giai đoạn hình thành vi củ sâm Ngọc Linh từ nuôi cấy phôi soma .......... 43
2.5 PHƢƠNG PHÁP LẤY SỐ LIỆU ......................................................... 47
2.6 PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU ..................................................... 47
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................. 48
3.1 NỘI DUNG 1: NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA HÓA CHẤT
NUÔI CẤY TRONG GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH VI CỦ SÂM NGỌC
LINH TỪ NUÔI CẤY PHÔI SOMA .......................................................... 48
3.1.1 Thí nghiệm 1: Khảo sát ảnh hƣởng của Myo-inositol lên khả năng
hình thành vi củ sâm Ngọc Linh ............................................................... 48
3.1.2 Thí nghiệm 2: Khảo sát ảnh hƣởng của adenine sulphate lên khả
năng hình thành vi củ sâm Ngọc Linh ...................................................... 51
3.1.3 Thí nghiệm 3: Khảo sát ảnh hƣởng của L-tyrosine lên khả năng
hình thành vi củ sâm Ngọc Linh ............................................................... 54
3.1.4 Thí nghiệm 4: Khảo sát ảnh hƣởng của casein hydrolysate lên khả
năng hình thành vi củ sâm Ngọc Linh ...................................................... 57
3.1.5 Thí nghiệm 5: Khảo sát ảnh hƣởng của peptone lên khả năng hình
thành vi củ sâm Ngọc Linh ....................................................................... 61
3.1.6 Thí nghiệm 6: Khảo sát ảnh hƣởng của cao nấm men lên khả năng
hình thành vi củ sâm Ngọc Linh ............................................................... 64
3.2 NỘI DUNG 2: NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA ĐIỀU KIỆN
NUÔI CẤY TRONG GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH VI CỦ SÂM NGỌC
LINH TỪ NUÔI CẤY PHÔI SOMA .......................................................... 66
3.2.1 Thí nghiệm 7: Khảo sát ảnh hƣởng của điều kiện chiếu sáng lên
khả năng hình thành vi củ sâm Ngọc Linh ............................................... 66
3.2.2 Thí nghiệm 8: Khảo sát ảnh hƣởng của điều kiện thoáng khí lên
khả năng hình thành vi củ sâm Ngọc Linh ............................................... 69
4
3.2.3 Thí nghiệm 9: Khảo sát ảnh hƣởng của điều kiện nhiệt độ lên khả
năng hình thành vi củ sâm Ngọc Linh ...................................................... 72
3.2.4 Bài toán tối ƣu .............................................................................. 75
CHƢƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................. 77
4.1 KẾT LUẬN ........................................................................................... 77
4.2 KIẾN NGHỊ .......................................................................................... 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 79
5
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
BA
6-benzyladenine
CĐHSTTV
Chất điều hòa sinh trƣởng thực vật
GA3
Acid gibberellic
G-Rb1
Ginsenoside-Rb1
G-Rg1
Ginsenoside-Rg1
G-Rg2
Ginsenoside-Rg2
G-Rd
Ginsenoside-Rd
HPLC
High performance liquid chromatography
IBA
Indole- 3-butyric
LED
Light-Emmitting Diode
MS
Môi trƣờng Murashige và Skoog
NAA
α-Naphtaleneacetic acid
OA
Olean
OCT
Ocotillol saponin
PPD
Protopanaxadiol
PPT
Protopanaxatriol
SH
Môi trƣờng Schenk và Hildebrandt
YE
Yeast extract