ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------------------
TRẦN THỊ PHƯƠNG THẢO
CẢM XÚC CỦA NGƯỜI MẸ
LẦN ĐẦU SINH CON
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC
Hà Nội – 2010
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------------------
TRẦN THỊ PHƯƠNG THẢO
CẢM XÚC CỦA NGƯỜI MẸ
LẦN ĐẦU SINH CON
Chuyên ngành : Tâm lý học
Mã số : 60 31 80
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Trương Thị Khánh Hà
Hà Nội – 2010
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 2
3. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................. 2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 2
5. Khách thể nghiên cứu ................................................................................. 2
6. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 2
7. Giả thuyết nghiên cứu ................................................................................ 3
8. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 3
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI .......................................... 4
1. Tổng quan các nghiên cứu về cảm xúc ....................................................... 4
1.1. Những nghiên cứu về cảm xúc trên thế giới............................................ 4
1.2. Những nghiên cứu về cảm xúc trong nước ............................................. 7
2. Các khái niệm cơ bản ............................................................................... 11
2.1. Cảm xúc ................................................................................................ 11
2.1.1. Khái niệm ........................................................................................... 11
2.1.2. Cơ sở sinh lý của cảm xúc .................................................................. 12
2.1.3. Biểu hiện của cảm xúc ........................................................................ 14
2.1.4. Cấu trúc của cảm xúc.......................................................................... 20
2.1.5. Vai trò của cảm xúc ............................................................................ 21
2.1.6. Các loại cảm xúc ................................................................................ 23
2.2. Cảm xúc của người mẹ lần đầu sinh con ................................................ 27
2.2.1. Quan hệ gắn bó mẹ con ...................................................................... 27
2.2.2. Vai trò cảm xúc của người mẹ đối với con ......................................... 31
2.2.3. Một số cảm xúc của người mẹ lần đầu sinh con .................................. 35
2.3. Những cảm nhận cảm xúc của người mẹ trong một số tình huống nuôi
dạy con ......................................................................................................... 39
CHƯƠNG 2. TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 41
1.Tổ chức nghiên cứu ................................................................................... 41
2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 42
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN ........................... 48
1. Những cảm nhận cảm xúc của người mẹ lần đầu sinh con ........................ 48
1.1. Cảm xúc hạnh phúc ............................................................................... 48
1.2. Cảm xúc buồn ....................................................................................... 56
1.3. Cảm xúc vui: ......................................................................................... 64
1.4. Sự căng thẳng ........................................................................................ 68
1.5. Cảm xúc lo lắng..................................................................................... 76
1.6. Cảm xúc của người mẹ trong mối quan hệ với chồng, mẹ chồng: .......... 83
2. Những yếu tố ảnh hưởng đến cảm xúc của người mẹ lần đầu sinh con. ... 92
2.1. Sự chuẩn bị sẵn sàng về mặt tâm lý của cha mẹ đối với sự ra đời của đứa
trẻ ................................................................................................................. 92
2.2. Sự quan tâm chia sẻ của người chồng trong thời ký thai nghén: ............ 94
2.3. Đặc điểm tâm sinh lý của đứa trẻ ........................................................... 95
2.4. Kiến thức, kinh nghiệm nuôi dạy con của người mẹ trẻ ......................... 96
2.5. Sự thống nhất của vợ và chồng trong vấn đề nuôi dạy con .................... 98
2.6. Sự thống nhất về cách nuôi dạy cháu của mẹ chồng, con dâu .............. 100
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................. 104
Tài liệu tham khảo .................................................................................... 108
PHỤ LỤC.................................................................................................. 111
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Biểu đồ 1. Thể hiện cảm xúc của người mẹ lần đầu tiên đón đứa con sau 9
tháng thai nghén .......................................................................................... 49
Biểu đồ 2. Thể hiện cảm xúc của người mẹ khi lần đầu tiên con gọi tiếng
“mẹ” ............................................................................................................. 53
Biểu đồ 3. Thể hiện cảm xúc của người mẹ khi con quấy khóc thường xuyên
..................................................................................................................... 57
Biểu đồ 4. Thể hiện cảm xúc của người mẹ khi bà nội không cùng quan điểm
trong cách nuôi dạy cháu .............................................................................. 62
Biểu đồ 5. Thể hiện cảm xúc của người mẹ trong những lúc mệt mỏi, căng
thẳng vì công việc ....................................................................................... 71
Biểu đồ 6. Thể hiện cảm xúc của người mẹ trong mối quan hệ với mẹ chồng
sau khi có con .............................................................................................. 87
Bảng 1. Cảm xúc của người mẹ khi nhận thấy con có những dấu hiệu bất
thường về trí tuệ ........................................................................................... 60
Bảng 2. Cảm xúc của người mẹ khi lần đầu tiên chứng kiến bước phát triển
của con mình ................................................................................................ 64
Bảng 3. Cảm xúc của người mẹ trong khoảng thời gian hai mẹ con chơi với
nhau ............................................................................................................. 63
Bảng 4. Điều khiến các bà mẹ căng thẳng nhất hiện nay .............................. 74
Bảng 5. Cảm xúc của người mẹ trong lúc con ốm đau .................................. 77
Bảng 6. Cảm xúc của người mẹ khi con biếng ăn...........................................80
Bảng 7. Mức độ thay đổi mối quan hệ với mẹ chồng sau khi có con ............ 89
Bảng 8. Mức độ xích bích mẹ chồng – nàng dâu sau khi có cháu ................. 90