Luận văn Thạc sĩ Văn hóa học: Tang ma Thái - Quy trình nghi lễ để tạo cuộc sống mới cho người chết (trường hợp người Thái Phù Yên, Sơn La)

VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> LÒ XUÂN DỪA<br /> <br /> TANG MA CỦA NGƯỜI THÁI: QUY TRÌNH NGHI LỄ<br /> ĐỂ TẠO CUỘC SỐNG MỚI CHO NGƯỜI CHẾT<br /> (TRƯỜNG HỢP NGƯỜI THÁI PHÙ YÊN, SƠN LA)<br /> <br /> Chuyên ngành: Văn Hóa Dân Gian<br /> Mã số<br /> <br /> : 62 22 01 30<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HÓA HỌC<br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> 1. TS. HOÀNG CẦM<br /> 2. PGS.TS. NGUYỄN THỊ PHƯƠNG CHÂM<br /> <br /> HÀ NỘI, 2016<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Hoàn thành luận án tiến sĩ với đề tài: “Tang ma Thái: Quy trình nghi<br /> lễ để tạo cuộc sống mới cho người chết (trường hợp người Thái Phù Yên,<br /> Sơn La)”, tôi xin cam đoan rằng: luận án này là kết quả nghiên cứu của cá<br /> nhân tôi. Trong luận án tôi có kế thừa sử dụng lại những luận điểm, luận cứ<br /> và dẫn trích nghiên cứu của những người đi trước tôi đều ghi xuất xứ và tên<br /> tác giả đã đưa ra luận điểm, luận cứ đó.<br /> Tôi xin trân trọng cảm ơn!<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Hoàn thành luận án tiến sĩ với đề tài: “Tang ma Thái: Quy trình nghi<br /> lễ để tạo cuộc sống mới cho người chết (trường hợp người Thái Phù Yên,<br /> Sơn La)”, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn:<br /> TS. Hoàng Cầm, PGS.TS.Nguyễn Thị Phương Châm đã góp ý kiến<br /> giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, viết chuyên đề và làm luận án.<br /> Tập thể các giáo sư, tiến sĩ, giảng viên bộ môn Văn hóa học, Ngành<br /> nghiên cứu văn hóa, Chuyên ngành Văn hóa dân gian thuộc Viện nghiên cứu<br /> văn hóa, Viện KHXH Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tôi cả trong học tập và<br /> nghiên cứu khoa học trong suốt thời gian của khóa học đối với nghiên cứu<br /> sinh. Phòng đào tạo khoa học bộ môn Văn hóa học, Viện KHXH Việt Nam đã<br /> giúp đỡ tôi về mặt thủ tục trong suốt quá trình học tập, viết các chuyên đề và<br /> bảo vệ luận án.<br /> Trong thời gian điền dã đề tài tại địa phương, tôi nhận được sự giúp đỡ<br /> nhiệt tình của các nghệ nhân hát mo Thái, các ông bà cao tuổi, các gia đình<br /> tang chủ và bà con ở các bản, xã của người Thái thuộc huyện Phù Yên.<br /> Nhân đây, tôi bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám đốc Sở Giáo dục và<br /> Đào tạo Sơn La, Ban Giám hiệu, các thầy cô giáo trường THPT Tân Lang đã<br /> động viên tinh thần, tạo điều kiện về mặt thời gian, vật chất, chia sẻ công<br /> việc; cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng chí đồng nghiệp xa gần đã khuyến khích<br /> động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành luận án.<br /> Hà Nội, ngày 25 tháng 3 năm 2016<br /> <br /> Tác giả luận án: Lò Xuân Dừa<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 01<br /> Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ<br /> LÝ LUẬN VÀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ................................................................. 07<br /> 1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................... 07<br /> 1.2. Cơ sở lý luận .................................................................................................. 25<br /> 1.3. Tổng quan địa bàn nghiên cứu ...................................................................... 27<br /> Tiểu kết chương 1 ........................................................................................................ 38<br /> Chương 2: QUY TRÌNH CHUẨN BỊ TRONG TANG MA THÁI ........................ 39<br /> 2.1. Vũ trụ quan Thái và quan niệm về cái chết ................................................... 39<br /> 2.2. Các nghi thức khi người mới chết ................................................................. 43<br /> 2.3. Các bước chuẩn bị cho cúng ma .................................................................... 52<br /> Tiểu kết chương 2 ........................................................................................................ 66<br /> Chương 3: QUY TRÌNH THỰC HÀNH NGHI LỄ CÚNG MA ............................ 68<br /> 3.1. Quy trình tổ chức các nghi lễ cúng ma .......................................................... 68<br /> 3.2. Nghi lễ đưa ma ............................................................................................. 78<br /> 3.3. Các nghi lễ sau khi đưa ma ............................................................................ 84<br /> Tiểu kết chương 3 ........................................................................................................ 88<br /> Chương 4: VAI TRÒ VÀ CHỨC NĂNG CỦA CÁC THỰC HÀNH NGHI LỄ<br /> TRONG VIỆC TẠO CUỘC SỐNG MỚI CHO NGƯỜI CHẾT ........................... 90<br /> 4.1. Vai trò, chức năng của người thực hành nghi lễ............................................ 90<br /> 4.2.Vai trò, chức năng của các bài mo ................................................................. 98<br /> 4.3. Chức năng của các biểu tượng nghi lễ........................................................... 126<br /> Tiểu kết chương 4 ........................................................................................................ 143<br /> KẾT LUẬN .................................................................................................................. 145<br /> DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ.......................................................... 149<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO. ......................................................................................... 150<br /> PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 160<br /> <br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT<br /> BTVHDT:<br /> <br /> Bảo tàng văn hóa dân tộc<br /> <br /> CTQG:<br /> <br /> Chính trị quốc gia<br /> <br /> DT, DTH:<br /> <br /> Dân tộc, Dân tộc học<br /> <br /> ĐHKHXH&NV:<br /> <br /> Đại học khoa học xã hội và nhân văn<br /> <br /> ĐHQG:<br /> <br /> Đại học quốc gia<br /> <br /> ĐHSP:<br /> <br /> Đại học sư phạm<br /> <br /> H:<br /> <br /> Hà Nội<br /> <br /> GS.TS.:<br /> <br /> Giáo sư Tiến sĩ<br /> <br /> GD:<br /> <br /> Giáo dục<br /> <br /> KHXH:<br /> <br /> Khoa học xã hội<br /> <br /> Tc; NSDG:<br /> <br /> Tạp chí;Nguồn sáng dân gian<br /> <br /> Nxb:<br /> <br /> Nhà xuất bản<br /> <br /> PCT.:<br /> <br /> Phó Chủ tịch<br /> <br /> PGS.:<br /> <br /> Phó Giáo sư<br /> <br /> LATS.<br /> <br /> Luận án Tiến sỹ<br /> <br /> LVThS.<br /> <br /> Luận văn Thạc sỹ<br /> <br /> LXD:<br /> <br /> Lò Xuân Dừa<br /> <br /> [43,tr.14]<br /> <br /> Tài liệu tham khảo 43, trang 14<br /> <br /> [27], [81]<br /> <br /> Tài liệu tham khảo 27 và 81<br /> <br /> Tp.:<br /> <br /> Thành phố<br /> <br /> Tp.HCM<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh<br /> <br /> THPT:<br /> <br /> Trung học phổ thông<br /> <br /> UBND:<br /> <br /> Ủy ban nhân dân<br /> <br /> VHH:<br /> <br /> Văn hóa học<br /> <br /> VHDT:<br /> <br /> Văn hóa dân tộc<br /> <br /> VHDG:<br /> <br /> Văn hóa dân gian<br /> <br /> VNDG:<br /> <br /> Văn nghệ dân gian<br /> <br /> VHTT, VH-TT:<br /> <br /> Văn hóa Thông tin<br /> <br />