Luận văn Thạc sĩ Xã hội học: Việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà Nội hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài làm sáng tỏ thực trạng việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà nội, đồng thời chỉ ra những nhân tố cơ bản tác động tới tình trạng lựa chọn việc làm này ở họ, xu hướng tồn tại và phát triển của loại việc làm này trong thời gian tới, từ đó đề ra những khuyến nghị mang tính khả thi. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Xã hội học: Việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà Nội hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN Lê Anh Tuấn Việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà Nội hiện nay Luận văn ThS. Xã hội học: 60.31.30 Nghd. :TS. Mai Thị Kim Thanh Hà Nội 2007 1
MỤC LỤC PHẦN I: MỞ ĐẦU TRANG 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 4 4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu cụ thể 5 6. Giả thuyết và khung lý thuyết 12 7. Kết cấu của đề tài 15 PHÀN II: NỘI DUNG CHÍNH 16 Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài 16 1.Tổng quan vấn đề nghên cứu 16 2. Cơ sở lý luận 20 3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về vấn đề việc làm 36 Chương II: Việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà 39 Nội 1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu 39 2. Việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà Nội hiện nay 46 2.1. Thực trạng việc làm của người dẫn khiêu vũ Hà Nội hiện nay 46 2.1.1. Nhận thức của người dẫn khiêu vũ về khiêu vũ, về 46 nghề dẫn khiêu vũ 2.1.2. Việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà Nội 48 2.1.2.1. Các loại công việc mà người dẫn khiêu vũ tham gia 53 2.1.2.2. Tiền lương và những khoản thu nhập khác của người dẫn khiêu vũ 56 2.1.2.3. Thời gian lao động của người dẫn khiêu vũ 67 2.1.2.4. Điều kiện làm việc của những người dẫn khiêu vũ 73 2.1.2.5.Tư cách pháp lý của công việc 78
2.2 Những nhân tố cơ bản tác động tới sự lựa chọn nghề dẫn 82 khiêu vũ trên địa bàn Hà Nội hiện nay 2.2.1. Chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước 82 2.2.2. Nhu cầu của xã hội về khiêu vũ 89 2.2.3. Áp lực của lao động việc làm trong xã hội 96 2.2.4. Kinh tế gia đình 102 2.2.5. Sở thích cá nhân 106 2.3. Xu hướng viẹc làm của người dẫn khieu vu trong thời gian 107 tới PHẦN III: KẾT LUẬN, GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ 111 1. Kết luận 111 2. Khuyến nghị 112 Tài liệu tham khảo 115
PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỂ TÀI Việc làm của người lao động là vấn đề xã hội búc xúc, phổ biến và mang tính thời sự ở nhiều quốc gia. Bởi vì quyền có việc làm và đảm bảo thu nhập từ việc làm là một trong những yếu tố cơ bản cho sự phát triển bền vững. Đối với những nước đang phát triển như Việt Nam thì vấn đề việc làm cho người lao động là hết sức quan trọng và có ý nghĩa to lớn trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội. Chính vì vậy, văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã nhấn mạnh: "Giải quyết việc làm là nhân tố quyết định để phát huy nhân tố con người, ổn định và phát triển kinh tế, làm lành mạnh xã hội, đáp ứng nguyện vọng chính đáng và yêu cầu bức xúc của nhân dân". Là một trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá xã hội của cả nước, Thủ đô Hà Nội cũng đang trong thời kỳ đổi mới. Việc thực hiện chính sách đổi mới và mở cửa trong vòng 20 năm qua đã khiến Hà Nội đạt được những thành tựu đáng ghi nhận trong tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Kinh tế phát triển, đời sống vật chất của người dân dần được nâng lên thì nhu cầu về đời sống tinh thân của họ như giải trí và hưởng thụ các sản phẩm, dịch vụ văn hoá tinh thần cũng ngày một gia tăng, nhất là nhu cầu được khiêu vũ để giải tỏa sau mỗi ngày lao động vất vả. Thực tế cho thấy trước nhu cầu được tham gia hoạt động khiêu vũ ngày càng lớn của các nhóm xã hội đã khiến Thủ đô nảy sinh nhiều Vũ trường, Câu Lạc Bộ và đi liền với nó là sự xuất hiện của đội ngũ những 1
người dẫn khiêu vũ để đáp ứng nhu cầu của họ. Theo Bà Huyền Anh – trưởng phòng quản lý văn hóa của Sở văn hóa Thông tin Hà Nội, trên địa bàn Hà Nội hiện nay có khoảng trên dưới 30 Câu Lạc Bộ (1)có tổ chức khiêu vũ Cổ điển. Trung bình mỗi Câu Lạc Bộ có khoảng từ 15-20 người tham gia dẫn khiêu vũ (2). Hầu hết những người dẫn khiêu vũ đều bị vi phạm quyền lợi do họ không ký hợp đồng lao động, không đóng bảo hiểm xã hội và chưa có mã nghề cho việc dẫn khiêu vũ trong danh mục nghề nghiệp do pháp luật Nhà nước qui định. Đứng trước thực tế đó, hàng loạt các câu hỏi được đặt ra: Thực trạng việc làm của người dẫn khiêu vũ hiện nay thế nào? quyền lợi của họ ra sao khi bản thân công việc này chưa có mã nghề trong danh mục nghề nghiệp do pháp luật Nhà nước qui định? Tại sao các cơ quan liên ngành như: Bộ y tế, Bộ Văn hóa, Bộ Lao động- thương binh và xã hội… lại làm ngơ trước tình trạng trôi nổi của một nghề mà không có một sự định hướng hay gợi mở nào cho những người đang hành nghề này? Tại sao tình trạng này lại tồn tại ở chính cả những nơi có hệ thống truyền thông hệ thống phát thanh, truyền hình tốt về văn hóa?... Đến nay, tình trạng này không chỉ còn là một nguy cơ, mà đã trở thành một vấn đề xã hội. Đã đến lúc chúng ta cần tìm hiểu một cách nghiêm túc những vấn đề này và có những phân tích cẩn trọng. Người dẫn khiêu vũ là một trong những lực lượng lao động của xã hội. Nghiên cứu "Việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà nội hiện nay" là một nhu cầu cấp thiết nhằm góp phần luận giải đầy đủ hơn cơ sở khoa học và thực tiễn cho vấn đề này. Đây không chỉ đơn thuần là quan niệm mang tính trách nhiệm, đạo đức xã hội, mà hơn thế nữa, nó còn liên 1 . Con số này thường xuyên có sự thay đổi, nhất là sau thời điểm xảy ra vụ Newcentury (TG) 2 Con số này thường xuyên có sự thay đổi theo mùa. 2
quan đến những người thân trong gia đình họ, đến những người tham gia hoạt động giải trí mang tính nghệ thuật trong xã hội. Xét về chiến lược lâu dài, cũng như nhiệm vụ cấp bách trước mắt, thì nghiên cứu việc làm của những người dẫn khiêu vũ là vấn đề hết sức cấp thiết. Công việc đó không chỉ thiết thực có tác dụng nâng cao chỉ số phát triển con người mà Liên Hợp Quốc đã nêu và Việt Nam đang phấn đấu, mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển dân tộc Việt Nam thời kỳ CNH-HĐH đất nước. Đó cũng chính là những lý do khiến tôi lựa chọn đề tài này để nghiên cứu. 2. Ý NGHĨA LÝ LUẬN VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN 2.1. Ý nghĩa lý luận  Kết quả nghiên cứu không nhằm đưa ra những luận điểm bổ sung cho lý thuyết xã hội học mà nhằm làm rõ chúng trong những phát hiện bằng nghiên cứu thực nghiệm của mình.  Kết quả nghiên cứu còn giúp hình thành những quan niệm khoa học hơn về khiêu vũ, về nghề dẫn khiêu vũ, bởi trên thực tế, nhiều người vẫn còn có nhận thức sai lầm về vấn đề này khi cho rằng khiêu vũ là “nhảy nhót nhố nhăng” và người dẫn khiêu vũ là “trai ôm”, “Trai bao”… 2.2. Ý nghĩa thực tiễn  Kết quả nghiên cứu giúp cho các cấp chính quyền của thành phố Hà Nội nói riêng và nhà nước nói chung trong công tác hoạch định chính sách đối với ngành kinh doanh dịch vụ vũ trường và việc làm của những người dẫn khiêu vũ.  Giúp cho những nhà quản lý văn hoá, các nhà quản lý vũ trường, câu lạc bộ hiện có được cái nhìn toàn diện, sâu sắc hơn về những người 3
đang làm công việc dẫn khiêu vũ, từ đó có phương pháp và cách thức quản lý phù hợp hơn .  Giúp cho người dẫn khiêu vũ và đặc biệt nhiều người trong xã hội có những nhận thức đúng và toàn diện hơn về nghề dẫn khiêu vũ. 3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 3.1. Mục đích Làm sáng tỏ thực trạng việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà nội, đồng thời chỉ ra những nhân tố cơ bản tác động tới tình trạng lựa chọn việc làm này ở họ, xu hướng tồn tại và phát triển của loại việc làm này trong thời gian tới, từ đó đề ra những khuyến nghị mang tính khả thi. 3.2. Nhiệm vụ - Chỉ rõ việc sử dụng các khái niệm công cụ và các luận điểm của lý thuyết xã hội học làm cơ sở lý luận cho nghiên cứu. - Tìm hiểu nhận thức của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà nội về khiêu vũ, về nghề dẫn khiêu vũ. - Mô tả và chỉ rõ những vấn đề liên quan tới việc làm của người dẫn khiêu vũ như: các loại hình công việc, thời gian tham gia lao động, hợp đồng lao động, thu nhập từ công việc, sức khỏe. - Xác định những yếu tố cơ bản dẫn tới sự lựa chọn việc làm của người dẫn khiêu vũ. - Tìm hiểu xu hướng việc làm của người dẫn khiêu vũ trong thời gian tới. - Khuyến nghị những giải pháp mang tính khả thi để phát triển loại hình dịch vụ và việc làm này. 4
4. KHÁCH THỂ, ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Việc làm của những người dẫn khiêu vũ. 4.2. Khách thể nghiên cứu: Những người đang làm công việc dẫn khiêu vũ tại các Câu Lạc Bộ đóng trên địa bàn Hà nội. 4.3. Phạm vi nghiên cứu: Vấn đề việc làm là một vấn đề rộng, vì vậy luận văn giới hạn tìm hiểu một số nét cơ bản liên quan tới việc làm của người lao động nói chung, người dẫn khiêu vũ nói riêng như: Các loại hình công việc, thời gian tham gia làm việc, thu nhập từ công việc, sức khỏe của những người tham gia dẫn khiêu vũ và tư cách pháp lý của công việc. Trong nghiên cứu này, chúng tôi không đề cập tới việc làm dưới chiều cạnh giới do số phụ nữ tham gia làm nghề dẫn khiêu vũ hiện nay là vô cùng ít so với nam. Họ chủ yếu vừa dạy, vừa dẫn khiêu vũ tự do và không thuộc quân số của một Câu Lạc Bộ cụ thể nào. 5. CƠ SỞ PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5.1. Cơ sở phƣơng pháp luận VËn dông lý luËn quan ®iÓm chñ nghÜa Marx-Lenin vµ coi ®©y lµ sîi chØ ®á xuyªn suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu, chóng t«i nghiªn cøu viÖc lµm cña nh÷ng ng-êi dÉn nh¶y theo c¸c luËn ®iÓm vÒ kinh tÕ vµ søc lao ®éng cña K.Marx, theo ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn hÖ thèng vµ theo ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn liªn ngµnh x· héi häc-kinh tÕ häc. Thùc chÊt lµ nh÷ng ph©n tÝch, lý gi¶i cña Marx vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a c²i “kinh tÕ”-“c¬ së h¹ tÇng” v¯ c²i “kiÕn tróc th-îng tÇng” vÒ sù biÕn ®æi x· héi. Trong lý luËn vÒ sù ph¸t triÓn x· héi, Marx cho r»ng: 5
mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vµ x· héi ®-îc thÓ hiÖn râ qua c¸c cÆp ph¹m trï nh-: lùc l-îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, h¹ tÇng c¬ së vµ kiÕn tróc th-îng tÇng. Marx b¸c bá quan ®iÓm cña kinh tÕ häc chÝnh trÞ cæ ®iÓn cho r»ng hµng vi kinh tÕ lµ hoµn toµn tù do, hoµn toµn duy lý. Theo «ng, nÕu kh«ng cã sù ®iÒu tiÕt th× c¹nh tranh thÞ tr-êng lµ tÊt yÕu vµ sÏ s¶y ra t×nh tr¹ng v« chÝnh phñ, bÊt b×nh ®¼ng x· héi chø kh«ng t¹o ra trËt tù x· héi nh- mét sè nhµ kinh tÕ häc ®-¬ng thêi quan niÖm. Nh- vËy, theo Marx kinh tÕ chÝnh lµ nÒn t¶ng, lµ huyÕt m¹ch chi phèi vµ lµm biÐn ®æi toµn bé ®êi sèng x· héi. ¤ng chØ ra vai trß quyÕt ®Þnh cña yÕu tè vËt chÊt, cña lùc l-îng s¶n xuÊt vµ ph-¬ng thøc s¶n xuÊt ®èi víi ho¹t ®éng vµ ý thøc cña c¸c c¸ nh©n vµ nhãm x· héi. §iÒu nµy ®-îc ph¶n ¸nh râ trong luËn ®iÓm næi tiÕng cða «ng:” tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi” . Cô thÕ h¬n Marx cßn viÐt r»ng: trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt x· héi, ®Ó tån t¹i, c¸c c¸ nh©n nhÊt thiÕt ph¶i tham gia vµo nh÷ng mèi quan hÖ ®éc lËp víi ý chÝ cña hä, t-¬ng øng víi giai ®o¹n ph¸t triÓn ®· cho cña lùc l-îng s¶n xuÊt. NÒn t¶ng cÊu tróc cña x· héi ®-îc hiÓu lµ phøc hîp c¸c lùc l-îng s¶n xuÊt bao gåm: lao ®éng, ph-¬ng tiÖn, c«ng cô, kü thuËt, c«ng nghÖ, ®èi t-îng lao ®éng, b¶n th©n qu¸ tr×nh lao ®éng vµ c¸c quan hÖ s¶n xuÊt t-¬ng øng víi nã. Quan träng nhÊt lµ c¸c quan hÖ giai cÊp, quan hÖ t- liÖu s¶n xuÊt, quan hÖ tµi s¶n, quan hÖ quyÒn lùc. Dùa trªn nÒn t¶ng ®ã h×nh thµnh nªn phøc hîp kÕt cÊu bao gåm c¬ cÊu chÝnh trÞ, luËt ph¸p, t«n gi¸o, v¨n ho¸. Th-îng tÇng kiÕn tróc nµy bÞ quy ®Þnh bëi c¬ së h¹ tÇng, ®ång thêi biÓu hiÖn vµ ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh, lùc l-îng s¶n xuÊt bÞ m©u thuÉn víi quan hÖ s¶n xuÊt, kÕt qu¶ lµ t¹o ra nguån gèc vµ ®éng lùc biÕn ®æi x· héi. K.Marx cßn ®-a ra häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d- dùa trªn c¬ së ph©n tÝch quan hÖ trao ®æi vµ chØ ra ý nghÜa s©u xa cña lao ®éng víi t- c¸ch võa lµ 6
hµng ho¸, võa lµ nguån gèc t¹o ra gi¸ trÞ kinh tÕ. D-íi chÕ ®é chñ nghÜa t- b¶n, kh«ng chØ lao ®éng trë thµnh hµng ho¸ mµ c¸c quan hÖ x· héi kh¸c còng trë thµnh hµng ho¸ víi nghÜa lµ cã thÓ trao ®æi, mua b¸n ®Ó kiÕm tiÒn. Kh¸i niÖm lao ®éng còng mang néi dung vµ ý nghÜa cña hiÖn t-îng x· héi. Lao ®éng phô thuéc vµo x· héi, vµo c¬ cÊu giai cÊp x· héi. Trong x· héi nh- x· héi t- b¶n chñ nghÜa, lao ®éng bÞ tha ho¸ nghiªm träng, nã kh«ng cßn lµ ph-¬ng thøc thÓ hiÖn vµ ®¸p øng chøc n¨ng ph²t triÓn “n¨ng lùc ng-êi” ë mçi c² nh©n. VËn dông v¯o trong nghiªn cøu viÖc l¯m cða ng-êi dÉn khiªu vò trªn ®Þa bµn Hµ Néi hiÖn nay, cã thÓ thÊy: ng-êi dÉn nh¶y kh«ng chØ lµ nh÷ng ng-êi thùc hiÖn ®¬n thuÇn mét h×nh thøc lao ®éng duy nhÊt lµ dÉn khiªu vò, mµ d-íi t¸c ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr-êng, sù ®ßi hái cña thÞ tr-êng lao ®éng viÖc lµm, hä cßn tham gia mét trong nhiÒu h×nh thøc lao ®éng kh¸c n÷a ®ã lµ: lµm tiÕp t©n, phô tr¸ch vÒ kü thuËt (©m thanh, ¸nh s¸ng) vµ ®Æc biÖt lµ d¹y khiªu vò cho nh÷ng ng-êi cã nhu cÇu... ngoµi giê lµm viÖc chÝnh thøc. §Æc biÖt, víi tr-êng hîp nh÷ng ng-êi d·n nh¶y lµ sinh viªn, th× ®iÒu nµy l¹i cµng râ. Bªn c¹nh h×nh thøc lao ®éng duy nhÊt lµ häc tËp vµ tÝch luü tri thøc, hä cßn tham gia lµm mét viÖc lµm mµ cã khi kh«ng hÒ liªn quan g× tíi ngµnh nghÒ ®ang ®-îc ®µo t¹o trong tr-êng. §iÒu nµy cã nghÜa, tÇng líp thanh niªn ngµy nay ®· thÓ hiÖn chøc n¨ng ®a vai trß, ®a vÞ thÕ cða hä. Ph°i ch¨ng ®©y chÝnh l¯ mét sù “tha ho²” trong thanh niªn? Víi t- c¸ch lµ nhµ x· héi häc kinh tÕ, K.Marx ®· chØ ra chñ thÓ ho¹t ®éng biÕn ®æi lÞch sö lµ c¸c giai cÊp x· héi. Quan niÖm cña Marx vÒ giai cÊp kh«ng ®¬n thuÇn lµ quan niÖm kinh tÕ häc víi nh÷ng ph¹m trï trong kinh tÕ nh-: tµi s¶n, t- liÖu s¶n xuÊt, lao ®éng, tiÒn c«ng, lîi nhuËn, gi¸ trÞ thÆng d-… mµ ®ã lµ quan niÖm x· héi häc kinh tÕ vÒ c¬ cÊu cña x· héi. X· héi häc kinh tÕ dïng kh¸i niÖm giai cÊp ®Ó chØ hiÖn t-îng x· héi bÞ phËn chia thµnh c¸c nhãm x· héi, bÞ qui ®Þnh bëi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt. Giai cÊp x· 7
héi h×nh thµnh th«ng qua c¸c c¬ chÕ së h÷u tµi s¶n, ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tæ chøc lao ®éng s¶n xuÊt, qu¶n lý, ph©n phèi vµ tiªu dïng. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¬ cÊu giai cÊp diÔn ra phøc t¹p vµ phô thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn chñ quan, kh¸ch quan kh¸c nhau. Mèi quan hÖ gi÷a biÕn ®æi kinh tÕ vµ biÕn ®æi x· héi thÓ hiÖn th«ng qua quan hÖ giai cÊp. Qua viÖc ph©n tÝch c¸c tæ chøc s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa, Marx ®· chØ ra c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh biÕn ®æi x· héi. §ã lµ mét chuçi bao gåm: Lao ®éng t¹o ra hµng ho¸ -> Hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng -> §æi thµnh tiÒn -> Dïng lµm vèn, t- b¶n -> Lµm gia t¨ng sù bãc lét, tha ho¸ lao ®éng -> M©u thuÉn giai cÊp, xung ®ét giai cÊp -> BiÕn ®èi x· héi. VËn dông vµo quan ®iÓm trªn cña Marx vµo ®Ò tµi nghiªn cøu cã thÓ nhËn thÊy: viÖc lµm cña ng-êi dÉn khiªu vò phô thuéc nhiÒu vµo qui luËt cung-cÇu trªn thÞ tr-êng lao ®éng. NÕu nh- hä cã sù chuÈn bÞ tèt vÒ kiÕn thøc, kinh nghiÖm, tr×nh ®é x· héi… -nh÷ng thø mµ theo c¸ch tiÕp cËn cña x± héi häc kinh tÕ cða Marx l¯ ®ð “vèn”®Ó cã thÓ ®²p øng ®îc qui luËt c¹nh tranh cña thÞ tr-êng lao ®éng th× hä sÏ cã viÖc lµm vµ sÏ tån t¹i. Nãi tíi thÞ tr-êng lao ®éng lµ nãi tíi khèi nh©n lùc ®-îc ®em ra trao ®æi tren thÞ tr-êng, chñ yÕu gi÷a hai lo¹i ng-êi: Ng-êi lµm c«ng (ng-êi ®em søc lao ®éng cña m×nh ®i b¸n) vµ ng-êi sö dông lao déng (ng-êi mua lao ®éng sö dông). VËn dông vµo ®Ò tµi ë ®©y, ng-êi dÉn khiªu vò víi t- c¸ch lµ ng-êi b¸n søc lao ®éng th× ph¶i héi tô nh÷ng yªu cÇu cña ng-êi lao ®éng ®Ò ra, muèn vËy th× b¶n th©n hä ph¶i tham gia ho¹t ®éng lÜnh héi vµ rÌn luyÖn tri thøc trªn mäi h×nh thøc ( häc thÇy, häc qua b¨ng h×nh, qua b¹n bÌ, qua nh÷ng ng-êi ®ång nghiÖp). Lao ®éng ®-îc mua b¸n trªn thÞ tr-êng kh«ng ph¶i lµ lao ®éng trõu t-îng mµ ph¶i lµ lao ®éng cô thÓ, ph¶i thÓ hiÖn thµnh viÖc lµm dÉn khiªu vò mµ hä tham gia. Nguyªn lý cña ph-¬ng ph¸p luËn M¸c xÝt lµ kh¸ch quan quyÕt ®Þnh chñ quan. Do ®ã khi tiÕp cËn, ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu ®èi t-îng mét c¸ch 8
cã hÖ thèng, cã nghÜa lµ khi nghiªn cøu thùc tr¹ng viÖc lµm cña ng-êi dÉn khiªu vò, còng nh- khi lý gi¶i nguyªn nh©n nµo khiÕn cho hä lùa chän viÖc lµm nµy… th× kh«ng ph¶i chØ dùa trªn c¸c ®Æc ®iÓm chñ quan cña ng-êi d©n khiªu vò nh-: sù ®am mª, t©m lý, giíi tÝnh, tri thøc lÜnh héi ®-îc, kh¶ n¨ng giao tiÕp… mµ cßn ph¶i dùa trªn mèi t-¬ng quan cña nh÷ng vÊn ®Ò ®ã víi nhu cÇu x· héi, hoµn c¶nh gia ®×nh, n¬i ë, nghÒ nghiÖp cña nh÷ng ng-êi th©n… Nh- vËy, cã thÓ nãi, nghiªn cøu t×nh tr¹ng viÖc lµm cña ng-êi dÉn khiªu vò kh«ng thÓ kh«ng sö dông ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn hÖ thèng. Cã nh- vËy míi tr¸nh ®-îc t×nh tr¹ng chñ quan, phiÕn diÖn trong nghiªn cøu. Ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn liªn ngµnh X· héi häc vµ kinh tÕ häc §Æc tr-ng cña x· héi häc kinh tÕ vµ lao ®éng lµ ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn liªn ngµnh gióp ta kh¾c phôc ®-îc h¹n chÕ cu¶ mçi lý thuyÕt, mçi ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn riªng biÖt, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó bæ sung vµ ph¸t huy thÕ m¹nh cña tõng lý thuyÕt, tõng c¸ch tiÕp cËn. CÇn vËn dông c¸c tiÕp cËn liªn ngµnh cña nhiÒu khoa häc mµ ®Æc biÖt ë ®©y lµ x· héi häc vµ kinh tÕ häc ®Ó xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi vµ x· héi trong nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr-êng. C¸ch tiÕp cËn liªn ngµnh x· héi häc- kinh tÕ häc ®ßi hái ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng thay ®æi thiÕt chÕ kinh tÕ trong viÖc gi¶i thÝch sù vËt vµ hiÖn tîng x± héi. Mét sè t²c gi° cho r´ng: thøc chÊt x± héi häc kinh tÕ l¯ “kinh tÕ häc x· héi” hay cßn gäi l¯ “ kinh tÕ häc chÝnh trÞ”, ®îc hiÓu l¯ lÜnh vùc kh«ng nghiªn cøu vÒ s¶n xuÊt mµ nghiªn cøu vÒ c¸c quan hÖ x· héi trong s°n xuÊt v¯ cÊu tróc x± héi cða s°n xuÊt. Tõ ®ã h×nh th¯nh trêng ph²i “x· héi häc t©n kinh tÕ”víi nç lùc nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶: H.White, M.Granovtter, R.Swdberrg vµ c¸c nhµ kinh tÕ häc G.Becker vµ O.Wiliamson. Theo h-íng tiÕp cËn nµy, cã thÓ t×m hiÓu nh÷ng thay ®æi vÒ nghÒ nghiÖp nh- viÖc xuÊt hiÖn nghÒ míi, phôc håi nghÒ truyÒn thèng, ®a d¹ng 9
ho¸ nghÒ nghiÖp, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ kiÕn thøc nghÒ nghiÖp cïng víi nh÷ng c¶i thiÖn vÒ m«i tr-êng chÝnh s¸ch, tµi chÝnh-tÝn dông vµ thÞ tr-êng. §ång thêi cÇn ph¸t hiÖn nh÷ng c¬ cÊu kinh tÕ cã kh¶ n¨ng khuyÕn khÝch hay c¶n trë sù hµnh nghÒ, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, bu«n b¸n cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ. Cïng víi nh÷ng kh²i niÖm trong kinh tÕ häc nh:”lao ®éng, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, vèn t- b¶n”, c²ch tiÕp cËn x± héi häc kinh tÕ ®± x©y dùng v¯ ph¸t triÓn mét lo¹t kh¸i niÖm míi, trong ®ã cã kh¸i niÖm: vèn con ng-êi”(dïng ®Ó chØ häc vÊn, tay nghÒ, kü n¨ng lao ®éng), vèn x· héi (chØ qui luËt vµ tÝnh chÊt cña sù tin cËy lÉn nhau, cña c¸c mèi t-¬ng quan trong x· héi, quan hÖ x· héi, m¹ng l-íi x· héi vµ sù hîp t¸c cïng cã lîi) Vèn v¨n ho¸ (chØ sù hiÓu biÕt vµ th¸i ®é còng nh- øng xö th¾m ®-îm tinh thÇn vµ b¶n s¾c d©n téc). Qua ®ã cã thÓ thÊy ®-îc thùc chÊt viÖc lµm cña ng-êi d·n khiªu vò hiÖn nay chÝnh lµ hµnh ®éng ®· cã tÝch lòy c²c lo³i vèn:”Vèn con ng-êi, Vèn x· héi” v¯ ” Vèn v¨n ho¸”khi b-íc vµo thÞ tr-êng lao ®éng viÖc lµm . 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.2.1.Phương pháp phân tích tài liệu Đề tài này sử dụng các nguồn thông tin thu thập được qua các sách, báo, tạp chí, băng đĩa, các thông tin trên mạng internet... có liên quan đến khiêu vũ, việc làm của những người dẫn khiêu vũ. 5.2.2- Phương pháp trưng cầu ý kiến Phiếu trưng cầu được xây dựng trên cơ sở của nội dung nghiên cứu bao gồm các câu hỏi liên quan đến nội dung nghiên cứu về nhận thức, về việc làm của những người dẫn khiêu vũ, những nguyên nhân dẫn tới sự lựa chọn việc làm ở họ và xu hướng tồn tại loại việc làm này trong thời gian tới. Đơn vị nghiên cứu là người lao động (người dẫn khiêu vũ) tại một số Câu Lạc Bộ đóng trên dịa bàn Hà Nội như: Hà Nội Fastion Club, Câu Lạc 10
Bộ Thần Vệ Nữ, Câu Lạc Bộ số 1 Tăng Bạt Hổ, Câu Lạc Bộ Khiêu vũ thể thao Dance sport Phương Thi, Câu Lạc Bộ Chí Linh… Trong nghiên cứu này, chúng tôi triển khai 166 mẫu. Các thông tin thu được trong phiếu điều tra với cơ cấu mẫu như sau: -Cơ cấu trình độ học vấn  44,6 % tốt nghiệp THPT  19,3 % Trung cấp  17,5 % THCS  16,3 % Đại học, Cao đẳng  2,3 % Khác -Cơ cấu giới  Nam: 92,8 %  Nữ: 7,2 % -Tình trạng hôn nhân  Chưa có gia đình: 63,3 %  Có gia đình : 33,7 %  Ly hôn: 2.4 %  Góa: 0,6 % - Nơi đăng ký hộ khẩu thường trú  Hà Nội: 44,6%  Ngoại tỉnh : 55,4 % 5.2.3- Phương pháp phỏng vấn sâu Đây là một đề tài mới mẻ, chưa từng được nghiên cứu dưới góc độ xã hội học do vậy chúng tôi sử dụng phương pháp này ( thu thập thông tin định tính) nhằm tìm hiểu sâu hơn và khẳng định cho hệ thống thông tin thu được qua phương pháp trưng cầu ý kiến. Các vấn đề không trực tiếp thu nhận 11
được trong phiếu trưng cầu ý kiến được chúng tôi đưa vào nội dung của các phỏng vấn sâu. Phương pháp này còn mong muốn tìm kiếm những phát hiện mới về công việc của người dẫn khiêu vũ, những thông tin sâu sắc, tế nhị mà phương pháp thu thập thông tin định lượng chưa làm được, chẳng hạn như vấn đề “tiền bo” của khách hàng, những tệ nạn xã hội nảy sinh từ việc tham gia làm nghề này của một số người... Đối tượng phỏng vấn sâu bao gồm: - Những người làm nghề dẫn khiêu vũ theo các tiêu chí giới tính, quan hệ hôn nhân, tình trạng gia đình: 10 người. - Phỏng vấn cán bộ văn hoá phường: 04 người (đại diện cho 4 phường có vũ trường, câu lạc bộ đóng trên địa bàn này). - Phỏng vấn chủ các vũ trường, câu lạc bộ: 05 - Phỏng vấn công an phường: 04 người (đại diện cho 4 phường có vũ trường, câu lạc bộ đóng trên địa bàn này). 5.2.4. Phương pháp thảo luận nhóm tập trung Chúng tôi tiến hành 2 cuộc thảo luận nhóm tập trung bán cấu trúc nhằm làm sáng rõ hơn các vấn đề quan tâm nghiên cứu, đó là: - Nhóm những người dẫn khiêu vũ - Nhóm những người tham gia khiêu vũ và người dẫn khiêu vũ 5.2.5- Phương pháp quan sát Chúng tôi quan sát trực tiếp công việc mà người dẫn khiêu vũ tham gia tại một số câu lạc bộ, vũ trường như: quan sát công việc họ đang tham gia, thái độ của họ đối với khách nhảy, thái độ của họ đối với công việc,… để từ đó có cái nhìn trực quan, sinh động về hiện tượng này nhằm tránh những nhận định chủ quan và một chiều, thiếu thực tế. 6. GIẢ THUYẾT VÀ KHUNG LÝ THUYẾT 12
6.1. Giả thuyết nghiên cứu - Nhận thức của những người dẫn khiêu vũ về khiêu vũ và về nghề dẫn khiêu vũ còn hạn chế và chưa đầy đủ - Quyền lợi của những người dẫn khiêu vũ trong một số Câu Lạc Bộ bị vi phạm. - Nhu cầu của xã hội, kinh tế gia đình và sự đam mê của những người dẫn khiêu vũ là những nhân tố cơ bản ảnh hưởng tới sự lựa chọn việc làm ở họ. - Nghề dẫn khiêu vũ sẽ phát triển mạnh và được công nhận như một nghề chuyên nghiệp trong thời gian tới. 6.2. Khung lý thuyết 13
§Æc ®iÓm kinh tÕ. ctrÞ, v¨n ho¸-x· héi Hµ néi Nhu cÇu ®-îc tham HÖ thèng dvô vho¸, §Æc ®iÓm c¸ nh©n (KtÕ gia HÖ thèng truyÒn C/s¸ch cña §¶ng vµ §Æc ®iÓm céng ®×nh, cÊu tróc G§, quy m« gia khiªu vò cña nhãm (CLB,vò tr tr-êng) G§, v¨n ho¸…) th«ng, v¨n ho¸ NN vÒ PT ho¸ ®ång(PTTQ).. x· héi 14 NhËn thøc cña ng-êi dÉn khiªu vò vÒ viÖc lµm ViÖc lµm
7. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI Đề tài được trình bày 115 trang Bố cục của đề tài gồm: Phần mở đầu; Phần nội dung; Phần kết luận Phần mở đầu gồm: 14 trang Phần nội dung chính gồm 2 chương Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề Chương II: Việc làm của người dẫn khiêu vũ trên địa bàn Hà Nội hiện nay. Phần kết luận 15
PHÇN II: NỘI DUNG CHÍNH CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU X· héi häc vÒ lao ®éng, viÖc lµm vµ nghÒ nghiÖp lµ mét lÜnh vùc rÊt ph¸t triÓn ë n-íc ngoµi vµ còng cã kh«ng Ýt nh÷ng nghiªn cøu vÒ nã víi nh÷ng m« h×nh tæ chøc x· héi nh»m h-íng tíi môc tiªu kÕt nèi hai lÜnh vùc: viÖc l¯m v¯ ®¯o t³o. Cã thÓ kÓ ra c²c m« h×nh “viÖc lµm c¨n cø theo ®µo t¹o”, lÊy ®¯o t³o l¯m nÒn t°ng cða Ph²p, “®µo t¹o song song” trong doanh nghiÖp vµ trªn gi¶ng ®-êng cña §øc, hay m« h×nh ®µo t¹o th«ng qua viÖc lµm” cða khèi Anh, Mü. Mét b¸o c¸o míi ®©y cña Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ² ®± nhÊn m³nh:” viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng lao ®éng cã gi¸ trÞ thÆng d- cao ®ßi hái ph¶i t¨ng c-êng tiÒm n¨ng c«ng nghÖ cña c¸c nguån lao ®éng- c¸i mµ khu vùc §«ng Nam ¸ hiÖn nay ®ang cÇn chÝnh lµ nguån lao ®éng cã kh¶ n¨ng thÝch øng mÒm dÎo cao vµ cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao”. Theo b²o c²o n¯y th× cÇn ph°i cã c° hai yÕu tè ®ã, tøc l¯: kh° n¨ng tÝch øng (®Æt tr-íc) vµ tr×nh ®é ®µo t¹o (®Æt sau) th× míi cã thÓ c¹nh tranh vµ thµnh c«ng ®-îc . Ở Việt Nam trong những năm qua, đã có nhiều đề tài nghiên cứu về việc làm và giải quyết việc làm. Có thể nêu ra một số đề tài sau: - TS Nguyễn Hữu Dũng: Giải quyết vấn đề lao động và việc làm trong quá trình đô thị hoá công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn - Tạp chí Lao động - Xã hội số 247 (từ 16- 30/9/2004). Tác giả đề cập đến thực trạng về lao động và việc làm ở nông thôn trong quá trình công nghiệp hoá, 16
hiện đại hoá và đô thị hoá đồng thời đa ra những phương hướng và giải pháp cơ bản để giải quyết vấn đề lao động và việc làm nông thôn. - PGS. TS Nguyễn Sinh Cúc: Giải quyết việc làm ở nông thôn và những vấn đề đặt ra, Tạp chí Con số và sự kiện- 2003- số 8. Trong bài viết tác giả đã đề cập những biến động của tính hình dân số ở nông thôn và những xu hướng mới tạo việc làm ở nông thôn: từ kinh tế trang trại, khôi phục và phát triển các làng nghề nông thôn, tạo việc làm mới từ phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm, thuỷ sản theo hớng sản xuất hàng hoá lớn, từ các chơng trình dự án quốc gia và quốc tế. - TS. Vũ Đình Thắng: Vấn đề việc làm cho lao động ở nông thôn, Tạp chí Kinh tế và Phát triển 2002 - số 3. Trong bài viết, tác giả đánh giá tầm quan trọng và những kết quả đã đạt được về giải quyết việc làm đặc biệt là ở khu vực nông thôn bằng cách phát triển các ngành phi nông nghiệp với phương châm: ly nông bất ly hương. - GS. TS Phạm Đức Thành: Vấn đề giải quyết việc làm ở Việt Nam - Tạp chí Kinh tế và Phát triển 2002- số 64. Trong bài viết, tác giả đã đánh giá hiện trạng việc làm và thất nghiệp trên cơ sở đó đề ra những quan điểm và biện pháp giải quyết việc làm cho người lao động. - TS. Nguyễn Tiệp: Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nông thôn: Các giải pháp tạo thêm việc làm, Tạp chí Lao động và Công đoàn, số 309 (6/2004). Trong bài viết, tác giả đề cập đến phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nông thôn là phù hợp với yêu cầu của quá trình CNH,HĐH nông nghiệp, nông thôn. Là kết quả của phát triển lực lợng sản xuất và phân công lại lao động ở nông thôn. Đồng thời, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nông thôn còn chịu sức ép giải quyết việc làm, tăng mức cầu lao động trên địa bàn nông thôn. 17