LÔØI NOÙI ÑAÀU
Thöïc taäp löôùi taéc ñòa giuùp sinh vieân vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc ôû moân “Löôùi Traéc
ñòa “ vaøo coâng taùc thieát keá löôùi noùi chung vaø ño ñaïc baûn ñoà noùi rieâng .Moân hoïc naøy
trang bò cho sinh vieân caùc kieán thöùc caàn thieát veà caùch söû duïng caùc loaïi maùy ño goùc
chính xaùc ,ño daøi chính xaùc ,vaø ño cao chính xaùc …
Phaàn I :
KIEÅM NGHIEÄM THIEÁT BÒ ÑO
I. Kieåm nghieäm maùy ño cao chính xaùc NA2:
1. Truïc oáng thaêng baèng daøi phaûi thaúng goùc vôùi truïc quay cuûa maùy :
-Quay maùy ñeå truïc oáng thaêng baèng daøi song song vôùi ñöôøng thaúng noái
hai oác caân .
-Xoay hai oác caân noùi treân theo hai chieàu ngöôïc nhau ,ñöa boït thuûy vaøo
giöõa .
-Quay maùy ñi 900 , xoay oác caân thöù 3 ,ñöa boït thuûy voøa giöõa .
-Quay maùy tieáp 900 ,neáu boït thuûy vaãn naèm giöõa thì ñieàu kieän 1 hoaøn
thaønh ,neáu boït thuûy leäch quaù nöûa khoaûng chia trôû leân thì phaûi ñieàu chænh .
2. Hình chieáu cuûa truïc oáng thaêng baèng daøi vaø truïc ngaém treân maët thaúng ñöùng
phaûi song song vôùi nhau (ñieàu kieän goùc I ) :
Kieåm nghieäm baèng phöông phaùp ño cao töø giöõa
Ñoùng coïc vaø döïng mia taïi hai ñieåm caùch nhau 50m treân maët ñaát töông ñoái
baèng phaúng .Ñaët maùy ôû giöõa taïi ñieåm I1 sao cho IA – IB <0.2m,ñoïc soá treân mia
ñöôïc a1,b1. Neáu ñieàu kieän hoaøn thaønh thì ñoä cheânh cao gi74a hai ñieåm A,B laø:
HAB = a1 – b1
Neáu ñieàu kieän khoâng hoaøn thaønh , truïc ngaém seõ nghieâng ñi moät goùc I so vôùi
truïc oáng thaêng baèng daøi laøm cho soá ñoïc a1 vaø b1 mang cuøng moät sai soá laø x :
HAB = ( a1 + x ) – ( b1 + x ) = a1 – b1
Nhö vaäy , ñaët maùy ñuùng giöõa hai mia seõ loaïi tröø aûnh höôûng cuûa “sai soá goùc I
“ ñeán ñoä cheânh cao xaùc ñònh .
Chuyeån maùy ñeán I2 naèm ngoaøi ñoaïn AB caùch A khoaûng 5m . Ñoïc soá treân
mia döïng taïi A vaø B ñöôïc a2 ,b2 .Vì khoaûng caùch I1A = d = 5m khaù ngaén neân
aûnh höôûng cuûa “sai soá goùc I “ ñeán soá ñoïc a2 khoâng ñaùng keå .Coøn khoaûng caùch :
I2B = d + D =55m neân aûnh höôûng cuûa sai soá naøy ñeán soá ñoïc b2 seõ laø 2x
h’AB = a2 – ( b2 + 2x) = hAB +2x
2x = h’AB - hAB
i” =
D
x2ρ”
Trong ño cao haïng II : i” <10”
Keát quaû kieåm nghieäm :
a.
b.
c.
hAB = -10.910cm
Baûng keát quaû khi ñaët maùy ôû I2 :
Soá laàn ño Thang ñoïc
Mia tröôùc(A)
Mia sau(B)
Cheânh cao(cm)
Cheânh cao tb(cm)
C 130.126 140.837 -10.711
1 P 431.372 442.083 -10.711 -10.711
C 130.121 140.834 -10.713
2 P 431.369 442.086 -10.717 -10.715
C 130.125 140.834 -10.709
3 P 431.374 442.082 -10.708 -10.7085
h’AB = -10.711 cm
2x = h’AB – hAB = 1.99 mm
i” =
D
x2ρ” =
1000
50
99.1
ρ” = 8.209”
3. Chæ ngang cuûa löôùi chöõ thaäp phaûi thaät naèm ngang hoaëc chæ ñöùng phaûi thaät
thaúng ñöùng :
Chæ ngang vaø chæ ñöùng cuûa löôùi chöõ thaäp ñöôïc khaéc vuoâng goùc treân taám kính
neân chæ caàn kieåm nghieäm moät trong hai ñieàu kieän .
Sau khi caân baèng maùy , ngaém oáng kính tôùi daây doïi treo caùch maùy khoaûng
20m .Neáu chæ ñöùng truøng vôùi daây doïi thì ñieàu kieän hoaøn thaønh ,ngöôïc laïi chæ
ñöùng vaø daây doïi seõ taïo thaønh moät goùc leäch.
Ñeå ñieàu chænh ,nôùi loûng boán oác ñieàu chænh treân chæ chöõ thaäp cho ñeán khi chæ
ñöùng truøng khôùp vôùi daây doïi ,roài vaën chaët caùc oác laïi .Sau khi kieåm nghieäm vaø
ñieàu chænh ñieàu kieän naøy caàn kieåm tra laïi ñieàu kieän thöù hai .
4. Boä phaän töï ñieàu chænh cuûa maùy phaûi ôû trang thaùi töï do:
Maùy ñaët ôû giöõa hai mia döïng taïi A vaø B caùch nhau khoaûng 100m .Duøng oác
caân ñöa taâm boït thuûy bình voøa giöõa oáng thaêng baèng troøn ,xaùc ñònh cheânh cao
hAB giöõa A vaø B.Sau ñoù ,duøng caùc oác caân laàn löôït ñöa taâm cuûa boït thuûy vaøo caùc
vò trí II,III, IV, V Caùch ñieåm “O” khoûang 2mm
ÔÛ moãi vò trí I , II, III ,IV vaØ IV cuûa boït nöôùc ,ño hieäu ñoä cao hAB 5 laàn ,laáy
keát quaû trung bình cuûa caùc vò trí II , III , IV , V laàn löôït so saùnh vôùi keát quaû trung
bình cuûa vò trí 1 .Caùc trò cheânh leäch khoâng ñöôïc vöôït quaù moät giôùi haïn sai cho
pheùp
Ñoái vôùi maùy duøng ño cao haïng II giôùi haïn naøy laø 2mm.
Soá laàn ño Thang ñoïc
Mia tröôùc(A)
Mia sau(B)
Cheânh cao(cm) Cheânh cao tb(cm)
1 C 128.625 139.478 -10.853 -10.893
P 429.619 440.552 -10.933
2 C 128.453 139.326 -10.873 -10.961
P 429.563 440.612 -11.049
3 C 128.551 139.389 -10.838 -10.875
P 429.652 440.564 -10.912
Baûng keát quaû kieåm nghieäm :
Soá ñoïc mia
Laàn ño
Vò trí boït
nöôùc Thang ño Mia sau Mia tröôùc
Cheânh cao
(cm)
Cheânh cao
trung bình(cm)
Cheânh cao
h (cm)
C 158.012 149.686 8.326
1 P 456.564 448.237 8.327 8.3265
C 158.022 149.68 8.342
2 P 456.559 448.229 8.33 8.336
C 158.021 149.684 8.337
3
I
P 456.562 448.223 8.339 8.338
8.3335
C 158.576 150.251 8.325
1 P 456.021 447.697 8.324 8.3245
C 158.567 150.268 8.299
2 P 456.011 447.712 8.299 8.299
C 158.541 150.289 8.252
3
II
P 456.035 447.769 8.266 8.259
8.294167
C 157.968 149.633 8.335
1 P 456.895 448.539 8.356 8.3455
C 157.989 149.614 8.375
2 P 456.564 448.132 8.432 8.4035
C 158.032 149.634 8.398
3
III
P 456.544 448.149 8.395 8.3965
8.381833
C 159.762 151.435 8.327
1 P 456.879 448.555 8.324 8.3255
C 159.765 151.443 8.322
2 P 456.892 448.563 8.329 8.3255
C 159.775 151.486 8.289
3
IV
P 456.895 448.603 8.292 8.2905
8.313833
C 157.012 148.714 8.298
1 P 455.132 446.806 8.326 8.312
C 157.032 148.743 8.289
2 P 455.156 446.802 8.354 8.3215
C 157.112 148.613 8.499
3
V
P 455.164 446.765 8.399 8.449
8.360833
Baûng toång hôïp keát quaû
Cheânh cao trung bình ôû moãi vò trí boït nöôùc
Caáp haïng
Cöï ly (m)
I II III IV V
Hieäu
lôùn
nhaát
(mm)
h1(cm)
h2 - h1 (cm)
h3 - h1 (cm)
h4 - h1 (cm)
h5 - h1 (cm)
II 50
8.333 -0.039 0.049 -0.019 0.028
0.49
II. Kieåm nghieäm maùy ño goùc chính xaùc 3T2K :
1. Kieåm nghieäm tính naêng quang hoïc cuûa oáng kính :
Ngaém oáng kính leân moät ngoâi sao ,neáu khi xoay kính maét ra hay vaøo thì thaáy ngoâi
sao hieän thaønh hình gaàn troøn hoaëc gaàn gioáng eâlip ,thì oáng kính ñöôïc duøng ñeå ño
ngaém.
2. Truïc oáng thaêng baèng daøi treân baøn ñoä ngang phaûi vuoâng goùc vôùi truïc chính :
- Quay maùy deå truïc oáng thaêng baèng daøi song song vôùi ñöôøng thaúng noái
hai oác caân .
- Xoay hai oác caân noùi treân theo chieàu ngöôïc nhau ,ñöa boït thuûy vaøo
giöõa .
- Quay maùy ñi 900, xoay oác caân thöù 3 ,ñöa boït thuûy vaøo giöõa
- Quay maùy tieáp 900 ,neáu boït thuûy vaãn naèm giöõa thì ñieàu kieän 1 hoaøn
thaønh ,neáu boït thuûy leäch quaù nöûa khoaûng chia trôû leân thì phaûi ñieàu
chænh .
3. Truïc ngaém phaûi vuoâng goùc vôùi truïc phuï : Sai soá 2C vaø sai soá MO:
Sau khi caân baèng maùy ,ngaém vaät roõ neùt ôû xa (ñeå oáng kính gaàn naèm ngang )baèng
hai vò trí oáng kính ñöôïc caùc soá ñoïc treân baøn ñoä ngang :
T – khi baøn ñoä ñöùng beân traùi ; P – khi baøn ñoä ñöùng beân phaûi
Neáu ñieàu kieän hoaøn thaønh thì : P = T ± 1800
Daáu (+) khi T < 1800; daáu (-) khi T>1800
Neáu ñieàu kieän khoâng hoaøn thaønh thì soá ñoïc treân baøn ñoä ngang seõ laø :
• Khi baøn ñoä ñöùng beân traùi : T1 = T + C
• Khi baøn ñoä ñöùng beân phaûi : P1 = P +C
Keát hôïp :
P1 = T1± 1800 –2C
C =
2
180)11(
±
−
PT
Neáu trò 2C khoâng lôùn hôn hai laàn ñoä chính xaùc cuûa boä phaän ñoïc soá thì coi nhö
dieàu kieän hoaøn thaønh .Neáu lôùn hôn thì ñieàu kieän khoâng hoaøn thaønh ,phaûi ñieàu
chænh
Baûng soá lieäu kieåm tra sai soá 2C :
Laàn ño Vò trí baøn ñoä Soá ñoïc baøn ñoä ngang Sai soá 2C
1 Thuaän kính
Ñaûo kính
92057’21”,6
272057’20”,3
1”,3
2 Thuaän kính
Ñaûo kính
152057’21”,5
332057’24”,8
- 3”,3
3 Thuaän kính
Ñaûo kính
212057’23”.3
32057’25”.2
-1”,9
Ñeå baøn ñoä ñöùng beân traùi (thuaän kính ) ngaém giao ñieåm chöõ thaäp ñeán ñieåm M roõ
neùt ôû xa ,sau khi ñöa boït thuûy oáng thaêng baèng daøi treân baøn ñoä ñöùng vaøo giöõa ,ñoïc
soá ñöôïc T ,ñaûo kính (baøn ñoä ñöùng beân phaûi ) ,laïi ngaém M, ñöa boït thuûy oáng thaêng
baèng vaøo giöõa ,ñoïc soá ñöôïc P .
Neáu vò trí “ñieåm khoâng” naèm ñuùng vò trí thieát keá ,coù nghóa laø khi truïc ngaém naèm
ngang , boït thuûy oáng thaêng baèng daøi treân baøn ñoä ñöùng naèm ôû giöõa thì soá ñoïc treân