1
Luận văn
Vấn đề làng nghề được
phản ánh trên Báo Hà Tây
2
MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trải qua bốn nghìn năm dựng nước và giữ nước, cha ông ta đã đổ bao mồ
hôi, xương máu để lao động, tìm tòi, sáng tạo nhằm xây dựng các ngành nghề
phục vụ cho đời sống. Và trong sự phát triển của lịch sử sản xuất, do nhiều khả
năng và đặc trưng riêng về kỹ thuật, về nguyên liệu, về truyền thống tay
nghề..... của một số nghề hay một số vùng nào đó đã hình thành dần dần trên
đất nước ta những làng nghề, những vùng nghề với trình độ nghề nghiệp rất
thuần thục. Hà Tây là vùng đất như vậy, nơi tập trung tinh hoa nghề nghiệp và
được mệnh danh “ đất trăm nghề”.
Phong phú về cảnh quan, đặc sắc về văn hoá - lịch sử, Hà Tây với 1.150
làng có nghề, 121 làng nghề được nhân dân tạo dựng nét văn hoá riêng, có giá
trị nổi tiếng: Lụa tơ tằm Vạn Phúc ( Hà Đông), vân sa (Ba Vì), sơn khảm
Chuyên Mỹ, sơn mài Duyên Thái ( Thường Tín), nón làng Chuông, chạm khắc
Thanh Thuỳ.... Làng nghề đã góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn
trong tỉnh theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá đồng thời nâng cao đời
sống vật chất, tinh thần cho người dân, gìn giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc văn
hoá dân tộc.
Vai trò của làng nghề cũng được Đại hội Đảng lần thứ VIII xác định rõ:
“Phát triển các ngành nghề truyền thống và cả các ngành nghề mới bao gồm
tiểu thủ công nghiệp, công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, hàng xuất khẩu,
công nghiệp chế biến nguồn nguyên liệu phi nông nghiệp, các loại hình dịch vụ
phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân”. Là cơ quan ngôn luận của Đảng
bộ và nhân dân tỉnh Hà Tây, Báo Hà Tây đã bám sát các chủ trương, đường lối
của Đảng, bám sát nhiệm vụ của tỉnh để tổ chức, tuyên truyền, cổ động. Do
vậy, làng nghề là mảng đề tài trung tâm, xuất hiện đều đặn trên Báo với số
lượng tin bài rất lớn.
3
Mặt khác, tuy có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, văn hoá, xã
hội nhưng hiện nay làng nghề đang đứng trước thử thách, bấp bênh: nguồn tiêu
thụ sản phẩm không ổn định trong sự cạnh tranh khốc liệt của cơ chế thị
trường, thiếu vốn, thiếu nhân lực có tay nghề...... Thêm vào đó, nhiều mâu
thuẫn đang nảy sinh: sản xuất bằng máy móc hiện đại làm mất đi nét đẹp độc
đáo, tinh xảo của sản phẩm thủ công truyền thống; cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng
với tốc độ phát triển của sản xuất nên gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường
trầm trọng. Thực tế ở Hà Tây, nhiều làng nghề đang có nguy cơ mất nghề. Vậy
làm thế nào để vừa giữ gìn nghề truyền thống vừa đẩy mạnh phát triển nghề
mới?. Đây là những vấn đề bức xúc đòi hỏi báo chí phải kịp thời phát hiện và
phản ánh sâu sắc.
Báo chí là bộ phận không thể thiếu trong đời sống tinh thần của nhân dân.
Nhiệm vụ của báo chí là mang thông tin đến cho công chúng, tham gia phát
hiện và giải thích những vấn đề nóng hổi của xã hội để thực hiện chức năng
tuyên truyền, cổ động và tổ chức tập thể. Do đó, người làm báo phải luôn bám
sát đối tượng, bám sát thực tế để nắm bắt được nhu cầu và những vấn đề mà
quần chúng quan tâm. Hà Tây là mảnh đất trăm nghề, thấy rõ được tầm quan
trọng của làng nghề cũng như những vấn đề bức xúc nảy sinh, Báo Hà Tây đã
tích cực phản ánh, tuyên truyền, nêu thực trạng và đề xuất giải pháp. Như vậy,
Báo đã thể hiện vai trò to lớn của phương tiện truyền thông đại chúng trong
việc phát triển làng nghề, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế đồng thời giữ
gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.
Đây chính là những lý do thôi thúc tôi chọn đề tài: Vấn đề làng nghề được
phản ánh trên Báo Hà Tây làm khóa luận tốt nghiệp.
2.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Thông qua khảo sát tin bài về làng nghề trên báo Hà Tây, ta thấy được nét
khái quát bức tranh làng nghề của tỉnh; thấy được vai trò của Báo chí nói chung
và Báo Hà Tây nói riêng trong việc thông tin, tuyên truyền về làng nghề. Ưu
điểm nổi bật của báo Hà Tây qua những bài viết chất lượng đã không chỉ biểu
4
dương thành quả phát triển kinh tế của từng làng nghề mà còn chỉ ra những bức
xúc trong mỗi làng nghề, cũng như phương hướng để bảo tồn nét đẹp văn hoá
và thúc đẩy sự phát triển làng nghề nhanh, mạnh, vững chắc.
Bên cạnh những ưu điểm, khoá luận cũng chỉ ra một số hạn chế của báo
trong thông tin về làng nghề. Từ đó, bản thân người viết rút ra những bài học
kinh nghiệm, bài học tác nghiệp quý báu về mảng đề tài làng nghề - mảng đề
tài phong phú nhưng đòi hỏi ở người làm báo không chỉ tâm huyết với nghiệp
báo mà còn phải có tình yêu với mỗi làng nghề, phản ánh suy nghĩ, trăn trở với
những bất cập của nghề để góp sức gìn giữ và phát triển làng nghề. Và như vậy,
nhà báo đã làm tốt nhiệm vụ giữ gìn bản sắc văn hoá của vùng “ đất trăm nghề”
nói riêng và của dân tộc ta nói chung.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Tìm hiểu các văn bản nghị quyết của Đảng, Nhà nước và tỉnh Hà Tây về
vấn đề khôi phục phát triển làng nghề; báo cáo mới nhất của Sở Công nghiệp
Hà Tây về tình hình phát triển công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp ( Trong đó có
làng nghề); các tài liệu sách báo nghiên cứu về lý luận báo chí nói chung và tài
liệu liên quan tới làng nghề nói riêng.
- Sưu tầm, thống kê, phân loại các tác phẩm báo chí. Phân tích nội dung
những tin bài đó và tìm hiểu hình thức thể hiện. Từ phân tích, so sánh để tổng
hợp rút ra những nhận xét, đánh giá.
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Khảo sát tin, bài thông tin về làng nghề đăng tải trên báo Hà Tây.
- Trong phạm vi 1 năm: 6/2004- 5/2005.
Vì khuôn khổ, thời gian có hạn, nội dung bài khoá luận chỉ tập trung giải
quyết những vấn đề sau:
- Mở đầu.
- Chương 1: Khái quát về làng nghề ở Hà Tây.
1.1. Tiềm năng làng nghề.
5
1.2. Vai trò của làng nghề trong phát triển kinh tế nông thôn ở Hà
Tây.
1.3. Thực trạng làng nghề ở Hà Tây.
1.4. Đường lối của Đảng, Nhà nước và chính quyền Hà Tây trong
việc phát triển làng nghề.
- Chương 2. Nội dung thông tin về làng nghề trên Báo Hà Tây.
2.1. Từ góc độ hiệu quả kinh tế.
2.2. Từ góc độ văn hoá.
2.3. Từ góc độ xã hội.
2.4. Từ góc độ môi trường.
2.5. Hướng mở cho sự phát triển của làng nghề.
- Chương 3. Hệ thống thể loại và hình thức thể hiện.
3.1. Các thể loại thường được sử dụng.
3.2. Hình thức thể hiện.
3.3. Thông tin về làng nghề ở Hà Tây trong mối tương quan với một
số tờ báo khác. ( Nông thôn ngày nay, Kinh tế nông thôn...).
- Kết luận.
+ Rút ra những nhận xét từ quá trình nghiên cứu.
+ Kiến nghị của người viết để cải thiện, nâng cao hiệu quả phản ánh.