zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Luật sư với hoạt động xác minh sự thật khách quan của vụ án và một số kiến nghị

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

33
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết đề cập đến nội dung này và có những đề xuất kiến nghị trong việc bổ sung chương trình nâng cao nghiệp vụ hành nghề của Luật sư trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luật sư với hoạt động xác minh sự thật khách quan của vụ án và một số kiến nghị

HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP LUẬT SƯ VỚI HOẠT ĐỘNG XÁC MINH SỰ THẬT KHÁCH QUAN CỦA VỤ ÁN VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ Phạm Quang Huy1 Tóm tắt: Hiện nay, hoạt động xác minh sự thật khách quan của vụ án hay hoạt động điều tra, đặc biệt là trong vụ án hình sự, thường do các cơ quan điều tra Nhà nước (hệ thống Cơ quan điều tra của Công an nhân dân, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao và trong Quân đội nhân dân) thực hiện. Theo đó, các chứng cứ, bằng chứng do các cơ quan này thu thập theo trình tự tố tụng có giá trị là chứng cứ, chứng minh trong quá trình tố tụng. Việc điều tra của Luật sư nhằm tìm ra chứng cứ làm rõ sự thật khách quan của vụ án/vụ việc chưa có giá trị chứng cứ, chứng minh và chưa được nghiên cứu thấu đáo trong quá trình học tập và hành nghề của Luật sư. Do đó, nhu cầu học tập nâng cao kỹ năng xác minh sự thật khách quan là cần thiết đối với việc đào tạo nghiệp vụ Luật sư. Bài viết đề cập đến nội dung này và có những đề xuất kiến nghị trong việc bổ sung chương trình nâng cao nghiệp vụ hành nghề của Luật sư trong giai đoạn hiện nay. Từ khóa: Luật sư, Cơ quan điều, Viện kiểm sát, Tòa án, Điều tra viên Nhận bài: 25/10/2016; Hoàn thành biên tập:25/11/2016; Duyệt đăng: 20/12/2016 Lawyers and verifying objective facts of the case and some recommendations Abstract: Currently, verifying the facts of cases or investigation activities, especially in criminal cases, is often undertaken by the State’s investigation authority (investigating agency system of the People’s Police, People’s Procuracy and the Supreme people’s Army). Accordingly, the evidences collected and provided by these bodies during the proceedings are valued as evidences and proves for the proceedings. The investigation of the lawyer to find evidences to clarify the objective truth of the case / incident is of no evidentiary value, and has not been studied thoroughly during the learning and practicing of lawyers. Therefore, the learning and improving skills of objective truth verification is necessary for the professional training of lawyers. The paper mentions the situation and recommendations for additional programs to improve professional practice by lawyers in the current period. Keywords: Lawyers, Investigating Agencies, Procuracy, Courts, Investigators Received: Oct 25th, 2016; Editingcompleted: Nov 25th, 2016; Accepted for publication: Dec 20 th, 2016. 1. Nhu cầu học tập kỹ năng xác minh sự nghiên cứu, giảng dạy về điều tra thường do cơ thật khách quan của vụ án của Luật sư quan công an thực hiện, xuất bản và lưu hành 1.1 Quy định hiện hành về điều tra vụ án nội bộ. Tại Học viện Tư pháp, hiện nay các hình sự Luật sư chưa được nghiên cứu, học tập kỹ năng Theo tác giả, hoạt động xác minh sự thật điều tra2 . khách quan của vụ án có phần gần gũi với hoạt Để tìm hiểu về hoạt động xác minh sự thật động “điều tra tư nhân” của các thám tử tư tại khách quan của vụ án, cần tìm hiểu các nội các nước phát triển. Trên thực tế, các tài liệu dung liên quan đến điều tra, đặc biệt là điều 1 Thạc sỹ, Luật sư, Nghiên cứu viên độc lập, Trưởng Văn phòng luật sư Hàn Sĩ Huy (Hà Nội). 2 Bộ Giáo trình cũ do Phan Hữu Thư chủ biên và NXB Công an nhân dân xuất bản năm 2002, gồm 04 tập: Tập I – Luật sư và nghề luật sư; Tập II – Chuyên đề pháp luật liên quan đến kỹ năng hành nghề luật sư; Tập III – Hợp đồng và tư vấn pháp luật và Tập IV – Kỹ năng tranh tụng. Cả 04 tập này không nhắc tới Kỹ năng điều tra của Luật sư (Ví dụ: Tập IV chỉ nhắc đến hoạt động đánh giá chứng cứ của Luật sư trong tố tụng hình sự tại trang 7-16). Tương tự, bộ giáo trình mới (2010) cũng không đề cập tới chủ đề này. 50
Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai tra vụ án hình sự. Theo đó, Chương X, trách nhiệm giải thích cho bị can về những BLTTHS năm 2015 về Những quy định chung quyền được pháp luật bảo đảm, chuẩn bị tâm về điều tra trong vụ án hình sự gồm 16 Điều lý để từ đó giúp người bị “tình nghi phạm tội” từ Điều 163 đến Điều 178. Ngày 26 tháng 11 bình tĩnh, sáng suốt trong quá trình khai báo, năm 2015, Quốc hội khóa XIII ban hành Luật trung thực, khách quan, toàn diện, đúng quy số 99/2015/QH13 về Luật Tổ chức cơ quan định của pháp luật và xem xét toàn bộ nội điều tra hình sự (Luật ĐTHS) Theo các quy dung điều tra để minh oan cho người bị “tình định này, thẩm quyền, phân cấp điều tra sơ nghi phạm tội”4 . lược như sau: Để được tham gia vào các giai đoạn tố tụng (1) Hệ thống cơ quan điều tra: gồm Cơ quan (bao gồm cả điều tra), Luật sư phải thực hiện Điều tra của Công an nhân dân, Quân đội nhân thủ tục “đăng ký bào chữa” (BLTTHS đã thay dân, Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC) thế thủ tục xin cấp giấy chứng nhận người bào (Điều 4, Điều 5, Điều 6 Luật ĐTHS). chữa bằng thủ tục này). Theo đó, trong thời hạn (2) Bên cạnh đó, Luật ĐTHS cũng quy định 24 giờ kể từ khi nhận đủ giấy tờ quy định, cơ các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải số hoạt động điều tra, gồm có: một số cơ quan kiểm tra giấy tờ và thấy không thuộc trường của Bộ đội biên phòng; Hải quan; Kiểm lâm; hợp từ chối việc đăng ký bào chữa thì vào sổ Cảnh sát biển; Kiểm ngư; cơ quan của Công đăng ký người bào chữa, gửi ngay văn bản an nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một thông báo người bào chữa cho người đăng ký số hoạt động điều tra (Cục Quản lý xuất nhập bào chữa, cơ sở giam giữ và lưu các giấy tờ cảnh, Đội An ninh ở Công an huyện....); Các liên quan đến việc đăng ký bào chữa trong hồ cơ quan khác trong Quân đội nhân dân được sơ vụ án; nếu xét thấy không đủ điều kiện thì giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều từ chối việc đăng ký bào chữa và phải nêu rõ lý tra gồm có Trại giam, đơn vị độc lập cấp trung do bằng văn bản (Điều 78). đoàn và tương đương (Điều 9). (1) Trong cuốn sách Vụ án vườn điều từ 1.2 Thực trạng tư pháp Việt Nam với hoạt những góc nhìn5, tác giả Luật sư Phạm Hồng động điều tra Hải đã miêu tả quá trình bị can đối mặt với cơ Giai đoạn điều tra có ý nghĩa quan trọng, quan tư pháp tỉnh Bình Thuận. Niềm vui bảo như Luật sư Lê Minh Đức nhận định “Ở giai vệ công lý cho gia đình bị can Nguyễn Thị đoạn điều tra, giai đoạn có tính quyết định Lâm chỉ vỡ òa khi Cơ quan cảnh sát điều tra của quá trình tiến hành tố tụng, vì người bị Bộ Công an công bố Bản kết luận điều tra số tạm giữ, bị can chỉ là đối tượng bị “tình nghi 01/KLĐT (C14-P9) quyết định tạm đình chỉ vụ phạm tội”, nếu thiếu thận trọng thì khoảng án, đình chỉ điều tra bị can đối với Nguyễn Thị cách giữa không phạm tội và phạm tội hoặc Lâm, Nguyễn Văn Sơn, Huỳnh Văn Nén, giữa lỗi và tội dễ bị xóa nhòa”3. Theo đó, mục Nguyễn Thị Tiến; đề nghị Viện kiểm sát nhân đích hướng đến của Luật sư phải “đóng vai dân tối cao ra quyết định trả tự do cho bà trò bác sĩ pháp lý” cho bị can, người được tiếp Nguyễn Th Lâm. Trong quá trình này, luật sư cận bị can với tư cách người bào chữa, người Phạm Hồng Hải và luật sư Trần Vũ Hải chịu bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của họ, có rất nhiều áp lực, ngay từ dư luận và phía cảnh 3 Lê Minh Đức, “Phát huy vai trò của luật sư trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự”, Tạp chí Luật sư Việt Nam, dẫn theo http://liendoanluatsu.org.vn/web/phat-huy-vai-tro-cua-luat-su-trong-giai-doan-dieu-tra-vu-an-hinh-su- 773.html, truy cập ngày 19/07/2016. 4 Lê Minh Đức, Tlđd. 5 Phạm Hồng Hải. 2008. Vụ án vườn điều từ những góc nhìn. Hà Nội: Nxb. Công an nhân dân. Trang 10. 51
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP sát điều tra Công an tỉnh Bình Thuận/Điều tra người bị hại) với lý do có lời lẽ thiếu văn hóa, viên thụ lý vụ việc6. xúc phạm đến người tham gia tố tụng và Trong bản tổng kết, luật sư Hải đã chỉ ra nhiều cán bộ lãnh đạo các ngành nội chính các vi phạm tố tụng của một số người thuộc cơ của tỉnh Phú Yên/thành phố Tuy Hòa. Mặc quan tiến hành tố tụng tỉnh Bình Thuận như sai dù, cuối cùng, yêu cầu bất hợp pháp và không lầm trong thu thập chứng cứ; bức cung, nhục chính đáng này bị Liên đoàn Luật sư Việt hình (“đấu tranh”) bị can; năng lực và lương Nam bác bỏ9 nhưng vụ việc cũng để lại nhiều tâm hạn chế của Điều tra viên (Cao Văn Hùng) dư âm không tốt trong môi trường tư pháp thụ lý vụ việc….7 Trong một bối cảnh khác có nước nhà10 11. liên quan, trước khi có kết luận chính thức về (3) Bên cạnh vụ án oan Nguyễn Thanh vụ án “Người tù thế kỷ” này (Ông Huỳnh Văn Chấn đã tốn nhiều bút, mực của báo chí Việt Nén được trả tự do), cựu Điều tra viên Cao Văn Nam, Vụ án ông Trần Văn Thêm (80 tuổi) bị Hùng được kết nạp vào Đoàn Luật sư cũng tạo truy tố về tội giết người tại tỉnh Vĩnh Phú (cũ) dư luận không tốt trong giới Luật sư nước nhà. vào năm 1970 được Tòa án nhân dân tối cao (2) Tương tự, việc xét xử 5 công an sử dụng (TANDTC) kết luận là oan sai vào ngày nhục hình gây chết người (Tuy Hòa, Phú Yên) 09/8/2016 mới đây. Đây được xem là vụ án hy với những mức án nhẹ (trong đó một người hữu trong lịch sử tố tụng hình sự, hầu hết các lãnh 5 năm tù giam, một người 2 năm tù giam, tài liệu liên quan đến vụ án đều đã bị thất lạc một người 1 năm 6 tháng tù giam và 2 người trong một thời gian dài. TANDTC mới đây đã còn lại hưởng án treo) cũng tạo nên sự nghi tìm được 2 bản án sơ thẩm, phúc thẩm cùng tài hoặc nhất định đối với hệ thống tư pháp và liệu liên quan trong hồ sơ lưu trữ và quyết tâm công cuộc cải cách tư pháp nói chung8. nhanh chóng xử lý sự việc để chính thức minh Trong cả hai vụ việc nêu trên, sự tham gia oan cho ông Trần Văn Thêm12. May mắn cho của Luật sư trong phiên tòa còn gặp nhiều cản không chỉ ngành tư pháp nước nhà lẫn công trở nhất định. Đặc biệt, trong một diễn biến bất dân, người hàm oan vẫn sống được tới 46 năm thường, tại vụ việc thứ hai, các cơ quan Công để chờ đợi công lý đến được với mình. Câu hỏi an, Tòa án, Viện kiểm sát tỉnh Phú Yên yêu cầu đúng (right question13) cần đặt ra là còn bao Liên đoàn Luật sư Việt Nam thu hồi chứng chỉ nhiêu phận người oan sai và sống được đến hành nghề Luật sư của Luật sư Võ An Đôn ngày được giải oan. Theo số liệu án oan, sai (Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của giai đoạn 2011 – 2014, số vụ án oan, sai gồm 6 Phạm Hồng Hải, Sđd, tr. 310. 7 Phạm Hồng Hải, Sđd, tr. 357, 361. 8 Duy Thanh, M. Quang, Chủ tịch nước yêu cầu xử nghiêm vụ “dùng nhục hình”, Báo Tuổi trẻ, ngày 10/4/2014. 9 Liên đoàn Luật sư Việt Nam. Báo cáo số 01/2015/BC-BVQLLUẬT SƯ ngày 18/01/2015 về kết quả làm việc với các cơ quan có thẩm quyền của TP. Tuy Hòa và tỉnh Phú Yên liên quan việc kiến nghị xử lý vi phạm của luật sư Võ An Đôn và ý kiến về kế hoạch thanh tra của Sở Tư pháp đối với hoạt động VPLUẬT SƯ Võ An Đôn (Đoàn luật sư Tỉnh Phú Yên). 10 Đào Tuấn, Thấy gì qua cái kết vụ đòi “trảm” luật sư Đôn?, Báo Lao động, ngày 24/01/2015. 11 Xem thêm: Phạm Quang Huy [2015]. “Tố tụng tranh tụng tại phiên tòa hình sự sơ thẩm ở Việt Nam, Hoa Kỳ và một số kiến nghị đối với Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi)”, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp, số 16 (296), kỳ 2 tháng 8/2015, Tr 52-61. 12 Xuân Hoa, VnExpress, 9/8/2016, Cụ ông 80 tuổi mang án giết người hơn 40 năm được minh oan, xem http://vnexpress.net/tin-tuc/phap-luat/cu-ong-80-tuoi-mang-an-giet-nguoi-hon-40-nam-duoc-minh-oan- 3450088.html , truy cập ngày 10/8/2016. 13 Trong bộ phim “Wall Street: Money Never Sleep”, Jacob Moore (do Shia LaBeouf đóng) được Louis Zabel (Frank Langella) trả lời về sự sụp đổ của các ngân hàng đầu tư (khủng hoảng tài chính 2008) rằng: “Câu hỏi đúng là ai sẽ không sụp đổ?” 52
Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai 71 vụ, giá trị bồi thường 30 tỷ đồng (Nguồn 1.3 Tham khảo quy trình tư pháp Hoa Kỳ Liên đoàn Luật sư Việt Nam14) với hoạt động điều tra của Luật sư Song song với số liệu nêu trên của Liên đoàn Trong quá trình tác nghiệp, theo quy định Luật sư Việt Nam (những vụ việc có sự tham pháp luật TTHS Hoa Kỳ, luật sư bào chữa có gia của Luật sư), theo Đoàn Luật sư Hà Nội, 12 quyền, trong đó có quyền (1) Đại diện bị trong 47 vụ án có dấu hiệu oan sai mà Luật sư can ngay khi bị bắt giữ, để cung cấp cho thân của đoàn từng trợ giúp pháp lý từ 01/10/2011 chủ tư vấn suốt quá trình thẩm vấn và để đảm đến 30/9/2014, tương tự vụ việc (1) và (2) trên bảo sự bảo hộ̣ của hiến pháp không bị xâm đây, oan sai chủ yếu xuất phát từ giai đoạn điều phạm suốt quá trình tiền tố tụng; (2) Giám sát tra15. Tác giả cũng không phủ nhận rằng các báo cáo của cảnh sát và điều tra sâu hơn để Điều tra viên gây ra oan sai trong thống kê kể bào chữa cụ thể; và (3) phỏng vấn cảnh sát, bị trên chỉ là số ít và vẫn có những Điều tra viên có can, nhân chứng và tìm kiếm bằng chứng và lương tâm nghề nghiệp16. nhân chứng bổ sung nhân danh nguyên đơn18. Từ thực tế hành nghề Luật sư trong thời Qua nghiên cứu và phỏng vấn trực tiếp một số gian qua, Luật sư Nguyễn Huy Thiệp nhận chuyên gia pháp luật Hoa Kỳ19, tác giả chưa định “người bị tạm giữ, bị can, đặc biệt là thấy Luật sư Hoa Kỳ phải thực hiện thủ tục những bị can đang bị tạm giam, người nhà của “đăng ký bào chữa” như Luật sư tại Việt Nam. những người này rất mong muốn Luật sư tham Theo Thomas J. Gardner, Terry M. gia vào từ giai đoạn điều tra, bởi đối với họ, Anderson, tại Hoa Kỳ, Luật sư bào chữa có lúc này Luật sư người bào chữa là người duy toàn quyền đánh giá, kiểm tra chứng cứ và có nhất có thể tư vấn và hướng dẫn họ tự bảo vệ tiếng nói quyết định về chứng cứ nào sẽ được quyền và lợi ích hợp pháp cho mình. Hơn thế đem trình bày trước Thẩm phán và Bồi thẩm nữa, khi tham gia từ giai đoạn điều tra, người đoàn tại phiên xét xử20 . bào chữa sẽ giám sát và kịp thời phát hiện 1.4 Nhu cầu thực hiện điều tra của những sai sót (nếu có) của Điều tra viên, từ đó Luật sư có những đề xuất, kiến nghị đối với Cơ quan Theo số liệu dẫn ra ở trên, vì đa số oan sai điều tra, Viện kiểm sát để bảo vệ quyền và lợi xuất phát từ giai đoạn điều tra nên trong quá ích của khách hàng”17. Các hoạt động điều tra trình tham gia tố tụng, chính bản thân Luật sư của Luật sư cũng góp phần tìm kiếm sự thật cần thực hiện các nghiệp vụ điều tra nhằm làm khách quan của vụ án và đảm bảo quyền và lợi rõ sự thật khách quan, độc lập với sự điều tra ích chính đáng và hợp pháp của thân chủ của cơ quan điều tra Nhà nước. Trong một không bị xâm hại. chừng mực nhất định, Luật sư từ trực giác nghề 14 Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Tạp chí Luật sư Việt Nam, Án oan sai và vai trò của luật sư, xem http://liendoanluatsu.org.vn/web/an-oan-sai-va-vai-tro-cua-luat-su-797.html , truy cập ngày 10/8/2016. 15 Đặng Trung, Chân luật, Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh 12/1/2015, Án oan sai ngày càng gia tăng và phức tạp, http://plo.vn/thoi-su/an-oan-sai-ngay-cang-gia-tang-va-phuc-tap-523766.html , truy cập ngày 10/8/2016. 16 Xem thêm: Nguyễn Văn Kiệp (Lâm Phương). 1998. Hồi ức Điều tra viên. Hà Nội: Quân đội nhân dân. 17 Nguyễn Huy Thiệp, Tham luận “Kỹ năng tham gia tố tụng của Luật sư trong giai đoạn điều tra” tại Hội thảo Kỹ năng thẩm vấn và tranh tụng của luật sư trong các vụ án hình sự, xem http://liendoanluatsu.org.vn/web/bai-tham- luan-cua-luat-su-nguyen-huy-thiep-tai-hoi-thao-ky-nang-tham-van-va-tranh-tung-cua-luat-su-trong-cac-vu-an-hinh- su-737.html, truy cập ngày 18 James. A. Inciardi. 2005. Criminal Justice (7th edition). New York: Mc GrawHill. Page 349. 19 Tác giả được Đại sứ quán Hoa Kỳ mời với tư cách chuyên gia pháp lý địa phương (local spcecialist) tham gia các buổi tiếp tân (reception) với các thẩm phấn, luật sư Hoa Kỳ mong muốn tiếp chuyện với giới luật sư, luật gia Việt Nam. Trong một số dịp, tác giả đã kết nối giữa Đoàn Luật sư Hà Nội với các đối tác pháp lý Hoa Kỳ. 20 Thomas J. Gardner, Terry M. Anderson. Criminal Evidence: Principles and Cases (6th edition). Australia, Brazil, Canada, Mexico, Singapore, Spain, United Kingdom, United States: Thomson Wadsworth. Page 38 53
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP nghiệp, các chứng cứ, bằng chứng trực tiếp tại (4) Ức thuyết (Hypothèse)(Giả thuyết điều hiện trường; gián tiếp (bút lục...) do cơ quan tra): Trong khi điều tra, “Thêm vào những chi công quyền cung cấp, phải tự mình thực hiện tiết đã thâu lượm được chung quanh phạm và thực nghiệm các hoạt động điều tra riêng trường, điều tra viên có thể bắt đầu dựng lên rẽ. Từ việc thẩm tra chéo, đối chiếu các mối một ức thuyết để dự đoán loại tội trạng trước quan hệ hiện có của đương sự, các nhân khi xác định cuối cùng”21 . chứng... để tìm ra sự mâu thuẫn, bất hợp lý (5) Nguyên nhân (la cause): biết được nguyên mà vì một lý do nào đó, các cơ quan điều tra nhân làm tìm ra động cơ thúc đẩy hành động Nhà nước đã, vô tình hay hữu ý, bỏ qua. Từ phạm pháp rồi đến giai đoạn phán đoán các mâu thuẫn, phi logic này, Luật sư sẽ góp (raisonner). ĐTV tự đặt ra những câu hỏi: Có thể phần tìm đến sự thực khách quan của vụ án. đã xảy ra như thế này sao? Có thể sẽ kết liễu như Điều này không những giúp cho Luật sư làm thế này được không? Tại sao có những hiện tượng như thế?v.v.. Việc phán đoán đòi hỏi một đúng chức phận, lương tâm nghề nghiệp của trình độ lý luận cần thiết để cân nhắc và suy luận. mình mà còn góp phần tránh oan, sai trong (6) Tổng hợp (le rassemblement général): tìm công tác điều tra đi tìm sự thực khách quan hiểu nguyên nhân của vấn đề, không phải chỉ dựa của cơ quan có thẩm quyền. theo vài ba chi tiết chung quanh phạm trường là Tại đây, xuất hiện khoảng trống đào đủ mà phải nhiều nơi thâu góp về. Hằng ngày, tạo/nghiên cứu cho nghiệp vụ điều tra mang ĐTV lo việc tổng hợp tất cả những chứng tích ấy tính “tư nhân” của Luật sư. Thông qua đó, việc lại, và sắp xếp theo từng đợt. Chừng ấy, ĐTV sơ nghiên cứu kỹ năng điều tra của Luật sư cung kết lần lần để đi đến tổng hợp đầy đủ. cấp ít nhất là một số yếu tố chỉ điểm cho các Luật sư khi tham gia tìm kiếm sự thực khách (7) Lập thành hồ sơ (former le dossier): Sau quan của vụ án. 6 bước trên, ĐTV có thể lập thành hồ sơ. Việc 2. Nội dung kỹ năng điều tra của Luật sư lập hồ sơ có tánh cách kết thúc giai đoạn điều 2.1 Vân dụng kỹ năng điều tra tra. Cho nên, ĐTV phải thận trọng, và cân nhắc Một Điều tra viên (ĐTV) lành nghề cần kỹ lưỡng bởi vì lập thành hồ sơ là có cả đề nghị tiến hành theo các bước sau: xử lý. Thủ phạm, đồng phạm, và các dẫn chứng (1) Phân loại (classification): ĐTV cần phải cụ thể cần phải được nêu lên rõ ràng22. phân loại từng việc từng người với những tính Liên quan đến hoạt động xác minh sự thật chất riêng biệt của từng người, từng việc. Phân khách quan của vụ án, BLTTHS mới năm 2015 loại để ta tìm hiểu kẻ phạm pháp thuộc hạng quy định việc thu thập chứng cứ, Luật sư vận nhà nghề, vô tình hay hữu ý, và việc tình tiền dụng những quy định của pháp luật để thực hay thù oán v.v... để cuộc điều tra có một hiện các kỹ năng điều tra dựa trên các bước đã phương hướng rõ rệt khi xúc tiến. nêu trên, cụ thể như sau: (2) Bản đồ (Plan d’examination): Trung - Được thu thập, đưa ra chứng cứ (Điểm h tâm của bản đồ là phạm trường, chung quanh là khoản 1 Điều 73) những chứng tích xa vời và kế cận. Nhờ đó mà - Có quyền gặp người mà mình bào chữa, công tác điều tra được xúc tiến việc nào trước bị hại, người làm chứng và những người khác việc nào sau. biết về vụ án để hỏi, nghe họ trình bày về (3) So sánh (Comparaison): ĐTV cần phải những vấn đề liên quan đến vụ án; đề nghị cơ biết so sánh điểm này với điểm kia, và so sánh quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật, sức tiến triển của sực việc với mức tiến bộ của dữ liệu điện tử liên quan đến việc bào chữa thủ phạm. (khoản 2 Điều 88); 21 Lương Bình An. 1964. Kỹ thuật Điều tra tư pháp. Sài Gòn: Không ghi nơi xuất bản. Trang 12. 22 Lương Bình An 1964. Sđd. Trang 11 - 13. 54
Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai - Theo quy định tại điểm c, điểm đ khoản 2 quyền và lợi ích liên quan...). Ví dụ: Luật sư Điều 260 BLTTHS năm 2015, mà theo đó, nội hoàn toàn có thể đóng vai một người xe ôm dung của Bản án sơ thẩm phải ghi rõ: “c) Ý uống nước chè tại địa bàn gần nơi cần thu thập kiến của người bào chữa, bị hại, đương sự, thông tin. Luật sư cũng cần nắm được cơ bản người khác tham gia phiên tòa được Tòa án các nội dung liên quan đến dấu tay con người, triệu tập;đ) Phân tích lý do mà Hội đồng xét giám định pháp y... Ví dụ, đối với khoa dấu tay, xử không chấp nhận những chứng cứ buộc tội, về cơ bản, ít nhất Luật sư phải biết các phân chứng cứ gỡ tội, yêu cầu, đề nghị của Kiểm sát loại cơ bản như loại cung (arch), loại cong viên, bị cáo, người bào chữa, bị hại, đương sự (loop), loại ốc (whorl)27. và người đại diện, người bảo vệ quyền và lợi 2.3 Giả thuyết điều tra ích hợp pháp của họ đưa ra;”. Tổng hợp các khái niệm khác nhau về giả Luật sư vận dụng các bước điều tra như thuyết điều tra, Tác giả bài viết Nguyễn Văn trên đã nêu để có thể tham gia hoặc đưa ra Nhật nhận định “Giả thuyết điều tra là những những ý kiến đề nghị với Điều tra viên trong nhận định, phán đoán về bản chất của một vụ việc tiến hành điều tra vụ án. việc đang được điều tra, nội dung, các tình tiết 2.2 Kỹ năng điều tra chuyên biệt và mối liên hệ giữa chúng, dựa trên cơ sở Tác giả bài viết Lương Bình An phân loại những thông tin đã thu thập được, kinh nghiệm các phương pháp điều tra tội trộm; cướp; cờ thực tiễn của hoạt động điều tra và những tài bạc; bắt gái mãi dâm; bắt tội nhận hối lộ...mỗi liệu của các ngành khoa học khác, làm phương loại tội có một phương pháp, thứ tự điều tra hướng cho hoạt động điều tra làm rõ sự thật nhất định, phù hợp với đặc thù tự nhiên của khách quan của vụ việc28”. Trong trường hợp phân loại tội phạm23. Trong khi đó, nhóm tác cụ thể, có sự kiện là cơ thể người rơi từ nhà cao giả Học viện Cảnh sát nhân dân (HVCSND) tầng xuống và tử vong, ĐTV có thể xác định cũng phân loại các phương pháp điều tra theo nhiều giả thuyết điều tra khác nhau. Ví dụ: các loại tội phạm khác nhau. Ví dụ: phương ĐTV tìm các chứng cứ, tài liệu, hồ sơ chứng pháp điều tra tội phạm sản xuất buôn bán hàng minh (1) tai nạn do sơ ý (2) tự tử hoặc (3) án giả; Điều tra các vụ án tham ô tài sản; Phương mạng, do người khác đẩy xuống. Luật sư, bằng pháp điều tra về tội phạm ma túy...24 . Nhóm kỹ năng nghề nghiệp, dựa trên cơ sở khoa học, tác giả HVCSND dựa vào phân tích 4 yếu tố trình tự logic, xác xuất logic, không bị phụ cấu thành tội phạm, gồm: Khách thể/Chủ thể; thuộc vào ý chí điều tra chủ quan của cơ quan mặt khách quan/chủ quan của tội phạm để triển Nhà nước, cần có và đưa ra những giả thuyết khai hoạt động điều tra25. điều tra của riêng mình. Trong nhiều trường hợp, để thực hiện được Tóm lại, bất luận với phương pháp và kỹ hoạt động điều tra “tư nhân” kể trên, Luật sư thuật điều tra như thế nào, chứng cứ trực tiếp cần phải có cả nghiệp vụ trinh sát26, tiếp cận (thu thập hợp pháp tại hiện trường vụ án) sẽ có các đối tượng cần thiết (nhân chứng, người có giá trị pháp lý và kết quả điều tra cao nhất, có 23 Lương Bình An 1964. Sđd. Trang 57, 67, 73. 24 Học viện Cảnh sát nhân dân. 2002. Giáo trình Phương pháp Điều tra các loại tội phạm cụ thể (Tập II). Hà Nội: Học viện Cảnh sát nhân dân. Trang 5, 42, 117. 25 Học viện Cảnh sát nhân dân (Tập II). 2002. Sđd. Trang 14. 26 Trường Đại học Cảnh sát nhân dân (Bộ Nội vụ). 1996. Giáo trình Hoạt động nghiệp vụ trinh sát của lực lượng cảnh sát nhân dân. Hà Nội: Đại học Cảnh sát nhân dân. 27 Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) Bộ Tư pháp Hoa Kỳ. 1973. Khoa Dấu tay. Bộ Tư lệnh Cảnh sát Quốc gia Việt Nam dịch Cộng Hòa. Sài Gòn: Bộ tư lệnh Cảnh sát quốc gia Việt Nam Cộng Hòa. Trang 7 28 Nguyễn Văn Nhật. 2002. Giả thuyết điều tra vụ án hình sự. Hà Nội: Công an nhân dân. Trang 17. 29 Cao Xuân Quyết. 2009. Giám định pháp y và Điều tra hình sự. Hà Nội: Chính trị quốc gia. Trang 155. 55
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP sức thuyết phục nhất trong quá trình tìm kiếm (3) Phạm Quang Huy (2015). “Tố tụng sự thực khách quan của vụ án29. tranh tụng tại phiên tòa hình sự sơ thẩm ởViệt 2.4 Một số kiến nghị bổ sung môn học Nam, Hoa Kỳ và một số kiến nghị đối với Bộ “Kỹ năng điều tra của Luật sư” luật Tố tụng hình sự (sửa đổi)”, Tạp chí Dù ngoại biên của hoạt động xác minh sự Nghiên cứu Lập pháp, số 16 (296), kỳ 2 tháng thật khách quan cũng như nội hàm cần điều tra 8/2015, Tr 52-61. làm sáng tỏ của các vụ án/vụ việc như thế nào, (4) Phạm Quang Huy (2016). “Bình luận nhu cầu học tập, nghiên cứu kỹ năng này, trong Hương ước theo giác độ luật hợp đồng”, Tạp đó có kỹ năng điều tra là cần thiết đối với các chí Luật học, số tháng 4/2016 (191), tr 42-49. Luật sư hành nghề tại Việt Nam. Tuy nhiên, (5) Phạm Quang Huy (2016). “Tội dâm ô trên thực tế, các tài liệu nghiên cứu, giảng dạy với trẻ em: một số thực trạng và giải pháp về điều tra thường do cơ quan công an thực pháp lý”, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp, số 13 hiện, xuất bản và lưu hành nội bộ. Tại Học viện (317) Kỳ 1 Tháng 7/2016, tr 44-51. Tư pháp, hiện nay, các Luật sư chưa được (6) Phạm Quang Huy (2016). “Lý luận về nghiên cứu, học tập kỹ năng điều tra30. Trong Công lý & Pháp luật và một số kiến nghị”. Bài khi đó, nhu cầu trên thực tế của việc này là rất viết Kỷ yếu Hội thảo “Những vấn đề lý luận về quan trọng (như đã phân tích tại mục 3 trên pháp luật”, ngày 26/8/2016 do Trường ĐH đây). Vì vậy, Tác giả kiến nghị bổ sung môn Luật Tp. HCM tổ chức. học “Kỹ năng điều tra của Luật sư” vào (7) Hàn Sĩ Huy (2013), chương trình học “Nghiệp vụ Luật sư”, cụ thể: Nghiencuuquocte.net, Bài dịch “Trung Quốc Về thời lượng: chương trình học ít nhất là tới hạn: Chi phí gia tăng của sự ổn định” bài 03 (ba) tín chỉ; viết “China at Tipping Point? The Rising Cost Về chương trình học: tổng quan về kỹ năng of Stability” của Xi ChenJournal of điều tra của Luật sư; chuyên sâu Giả thuyết Democracy, Volume 24, Number 1, January điều tra; các kỹ năng điều tra tại hiện trường; 2013, pp. 57-64. Về giảng viên: kiến nghị mời các Điều tra (8) Phạm Quang Huy (2016). Bài viết viên nhiều kinh nghiệm (Bộ Công an) đã từng “Bản chất tư của hội đoàn dân sự” trong Kỷ điều tra những vụ án nổi tiếng, phức tạp, chưa yếu Hội thảo hội thảo quốc tế “Góp ý Dự từng gây oan, sai do công tác điều tra; và/hoặc thảo Luật về hội” vào ngày 11/10/2016 do các Luật sư có kinh nghiệm trong vụ án hình Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh tổ sự, từng thực hiện/tư vấn/bào chữa nhiều vụ án chức, tr136-150. phức tạp liên quan đến hoạt động điều tra./. (9) Phạm Quang Huy (2016). Bài viết “Các Tài liệu tham khảo: quy định pháp luật liên quan đến hoạt động (1) Phạm Quang Huy (2014), “Bình luận về ngân hàng tại Myanmar và những thách thức”, Hợp đồng chuyển nhượng bất động sản hình Chuyên san Quý III/2016, Trung tâm Nghiên thành trong tương lai”, Tạp chí Nghiên cứu Lập cứu NHTMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam pháp, số 06 (262), kỳ 2 tháng 3/2014, Tr 24-37. (BIDV), tr 91-98. (2) Phạm Quang Huy (2014). “Chính (10) Phạm Quang Huy, Vũ Văn Anh quyền địa phương ở Việt Nam, Trung Quốc, (2016). “Một số hình thức và văn phong án Thụy Điển, Hoa Kỳ và một số kiến nghị”, Tạp văn Việt Nam theo tinh thần cải cách tư pháp”, chí Nghiên cứu Lập pháp, số 24 (280), kỳ 2 Tạp chí Tòa án nhân dân số 18 và số 19 tháng tháng 12/2014, Tr 57-63. 10 năm 2016. 30 Tại website của Học viện Tư pháp, chương trình đào tạo có môn học “Kỹ năng của luật sư khi thu thập nguồn chứng cứ, chứng cứ”, xem http://hocvientuphap.edu.vn/, truy cập ngày 13/9/2016 56

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.