Mô hình I-O liên vùng cho thành phố Hồ Chí Minh ứng dụng trong phân tích kinh tế và môi trường

- Ba lµ: tæ chøc ®iÒu tra kÕt hîp víi 2. ViÖn Khoa häc Thèng kª cÇn phèi<br /> mét sè cuéc ®iÒu tra trong n«ng nghiÖp hîp chÆt chÏ víi vô Ph−¬ng ph¸p ChÕ ®é<br /> nh− ®iÒu tra n¨ng suÊt lóa, n¨ng suÊt c©y Thèng kª vµ c¸c vô chuyªn ngµnh tiÕn hµnh<br /> trång, ch¨n nu«i,… kh¶o s¸t ®óc rót kinh nghiÖm ë c¸c ®Þa<br /> ph−¬ng cã tiÕn hµnh thèng kª lµng nghÒ ®Ó<br /> §©y lµ vÊn ®Ò phøc t¹p cÇn nghiªn cøu ®Ó<br /> gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph−¬ng ph¸p luËn<br /> lùa chän h×nh thøc vµ ph−¬ng ph¸p thÝch hîp.<br /> vµ ph−¬ng ph¸p tÝnh vÒ lµng nghÒ<br /> III. Mét sè khuyÕn nghÞ vÒ ®Èy m¹nh<br /> 3. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu thèng kª<br /> thèng kª lµng nghÒ<br /> lµng nghÒ cÇn ®−îc trao ®æi trªn tê Th«ng<br /> Nh− trªn ®· tr×nh bµy thèng kª lµng tin Khoa häc Thèng kª hoÆc tæ chøc c¸c<br /> nghÒ lµ vÊn ®Ò míi phøc t¹p nh−ng l¹i rÊt cuéc héi th¶o ®Ó tr−ng cÇu ý kiÕn réng r·i<br /> cÊp thiÕt v× vËy trong thêi gian tíi ngµnh cña c¸c nhµ khoa häc vµ c¸n bé thùc tÕ<br /> thèng kª cÇn:<br /> 4. Nghiªn cøu hÖ thèng chØ tiªu thèng kª<br /> 1. Tæ chøc nghiªn cøu hoµn thiÖn c¸c lµng nghÒ ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ thùc tiÔn<br /> vÊn ®Ò lý luËn lµm c¬ së ®Ó x©y dùng thèng<br /> 5. Nghiªn cøu lùa chän c¸c h×nh thøc<br /> kª lµng nghÒ ë ViÖt Nam nhÊt lµ lµm s¸ng tá<br /> thu thËp th«ng tin phï hîp víi lµng nghÒ<br /> kh¸i niÖm “lµng nghÒ”<br /> <br /> <br /> M« h×nh I-O liªn vïng cho thμnh phè Hå ChÝ Minh<br /> øng dông trong ph©n tÝch kinh tÕ vμ m«i tr−êng<br /> <br /> TS. NguyÔn TrÇn D−¬ng, Bïi Trinh, NguyÔn ThÞ Thuú D−¬ng<br /> <br /> 1. M« h×nh Input-output tæng qu¸t<br /> Mét m« h×nh I-O cã thÓ biÓu diÔn d−íi d¹ng ®¬n gi¶n nhÊt nh− sau:<br /> <br /> F Y X<br /> Tiªu dïng trung gian Tæng ®Çu ra<br /> ¤I ¤ II<br /> VA<br /> ¤ III<br /> <br /> X<br /> Tæng ®Çu vµo<br /> <br /> ¤ I thÓ hiÖn chi phÝ trung gian cña c¸c phÈm vËt chÊt vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt ra s¶n<br /> ngµnh, bao gåm c¸c ngµnh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm dÞch vô.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2004 - Trang 15<br />  ¤ II thÓ hiÖn nh÷ng s¶n phÈm vËt chÊt A12 lµ ma trËn hÖ sè xuÊt khÈu hµng<br /> vµ dÞch vô ®−îc sö dông cho nhu cÇu sö dông ho¸ trung gian tõ vïng 1 sang vïng 2, hay<br /> cuèi cïng, bao gåm nhu cÇu tiªu dïng cuèi cßn gäi lµ xuÊt khÈu néi ®Þa cña vïng 1.<br /> cïng, tÝch luü tµi s¶n vµ xuÊt nhËp khÈu.<br /> A21 lµ ma trËn hÖ sè nhËp khÈu hµng<br /> ¤ III thÓ hiÖn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña c¸c ho¸ cña vïng 2 lµm ®Çu vµo cho s¶n xuÊt ë<br /> ngµnh, bao gåm thu nhËp cña ng−êi s¶n vïng 1, hay cßn gäi lµ nhËp khÈu néi ®Þa<br /> xuÊt, thuÕ s¶n xuÊt, khÊu hao TSC§ vµ cña vïng 1.<br /> thÆng d− s¶n xuÊt.<br /> Trong b¶ng I-O liªn vïng cßn cã thªm<br /> C¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ cã mèi c¸c ma trËn thÓ hiÖn trao ®æi cña vïng 1 vµ<br /> quan hÖ hµm sè nh− sau: vïng 2 víi thÕ giíi.<br /> X = AX + Y (1) (1) cã thÓ ®−îc khai triÓn thµnh:<br /> Trong ®ã:  A 11 A 12   X 1  Y1   X 1 <br />  .       <br /> A: lµ ma trËn hÖ sè chi phÝ trung gian  A 21 A 22   X 2  Y2   X 2 <br /> trùc tiÕp, Hay:<br /> X: lµ vÐc t¬ gi¸ trÞ s¶n xuÊt.<br /> I - A 11 - A 12   X 1  Y1 <br /> Y: lµ vÐc t¬ sö dông cuèi cïng.  .     (2)<br />  - A 21 I - A 22   X 2  Y2 <br /> 2. M« h×nh I-O liªn vïng Trong ®ã: Y1 , Y2 lÇn l−ît lµ c¸c vect¬<br /> M« h×nh I-O cã thÓ ®−îc vËn dông ®Ó TDCC cña vïng 1 vµ vïng 2.<br /> nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a 2 vïng kinh tÕ, X1, X2 lÇn l−ît lµ c¸c vect¬ tæng ®Çu ra<br /> ch¼ng h¹n nh− gi÷a vïng kinh tÕ lµ thµnh cña vïng 1 vµ vïng 2.<br /> phè Hå ChÝ Minh vµ vïng 2 lµ c¸c tØnh cßn<br /> l¹i cña ViÖt Nam. Tõ (2) khai triÓn ra ta cã 2 hÖ ph−¬ng tr×nh:<br /> <br /> Ma trËn A trong (1) ®−îc chia thµnh 4 (I - A11)X1 - A12X2 = Y1 (3.1)<br /> ma trËn con: (I - A22)X2 - A21X1 = Y2 (3.2)<br /> A A 12  (3.1) Cho biÕt, Tiªu dïng cuèi cïng c¸c<br /> A   11 <br />  A 21 A 22  s¶n phÈm do vïng 1 s¶n xuÊt ra b»ng tæng<br /> ®Çu ra vïng 1 trõ ®i kho¶n Tiªu dïng trung<br /> A11 lµ ma trËn hÖ sè chi phÝ trung gian gian cho chÝnh vïng 1 vµ trõ tiÕp ®i kho¶n<br /> trùc tiÕp gi÷a c¸c ngµnh trong vïng 1 (tøc lµ tiªu dïng trung gian xuÊt sang vïng 2.<br /> kh«ng kÓ ®Õn chi phÝ trung gian vïng 1<br /> dïng cña bªn ngoµi). (3.2) còng ®−îc gi¶i thÝch t−¬ng tù nh− vËy.<br /> <br /> A22 t−¬ng tù, lµ ma trËn hÖ sè chi phÝ 3. Sù phô thuéc liªn vïng<br /> trung gian trùc tiÕp gi÷a c¸c ngµnh trong Sö dông b¶ng I-O liªn vïng chóng ta<br /> vïng 2. cã thÓ nghiªn cøu ph©n tÝch sù phô thuéc<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Trang 16 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2004<br /> gi÷a 2 vïng víi nhau vµ víi phÇn cßn l¹i cña  0   I P1  B1 0 <br /> (I - A)-1 =  1 . . <br /> thÕ giíi.  0  2  P2 I   0 B2 <br /> HiÖn nay, bÊt kú mét nÒn kinh tÕ nµo Trong ®ã: B1 = (I- A11)-1<br /> còng tham gia giao dÞch th−¬ng m¹i víi c¸c<br /> nÒn kinh tÕ kh¸c trªn thÕ giíi. ë cÊp ®é ®Þa B2 = (I- A22)-1<br /> ph−¬ng, ®Þa ph−¬ng nµo còng tham gia trao P1 = (I- A11)-1 A12<br /> ®æi th−¬ng m¹i víi c¸c tØnh trong cïng n−íc P2 = (I- A22)-1 A21<br /> vµ víi thÕ giíi bªn ngoµi. Nhê qu¸ tr×nh giao<br /> 1 = (I- P1P2)-1<br /> dÞch nµy, s¶n l−îng cña vïng t¨ng lªn râ rÖt.<br /> §iÒu nµy thÓ hiÖn râ nÐt ë n−íc ta sau khi 2 = (I- P2P1)-1<br /> c¸c quy ®Þnh "ng¨n s«ng, cÊm chî” ®−îc b·i Trong 3 ma trËn trªn, ma trËn ®Çu tiªn<br /> bá, hµng ho¸ ®−îc th«ng th−¬ng gi÷a c¸c lµ ma trËn ¶nh h−ëng ngo¹i vïng, thÓ hiÖn<br /> tØnh. T−¬ng tù, kÓ tõ khi kinh tÕ n−íc ta më ¶nh h−ëng cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ë<br /> cöa, khèi l−îng giao dÞch t¨ng lªn rÊt nhiÒu thµnh phè Hå ChÝ Minh ®Õn c¸c tØnh thuéc<br /> vµ trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t ®éng ngo¹i vïng; ma trËn thø hai lµ ma trËn ¶nh<br /> s¶n xuÊt trong n−íc ph¸t triÓn. h−ëng lan to¶, thÓ hiÖn ¶nh h−ëng cña<br /> B©y giê, ta xem xÐt: ngo¹i vïng g©y ra ®èi víi thµnh phè Hå ChÝ<br /> Minh; vµ ma trËn thø ba lµ ma trËn ¶nh<br /> - NÕu kh«ng quan t©m ®Õn sù biÕn h−ëng néi vïng, thÓ hiÖn ¶nh h−ëng tù ph¸t<br /> ®éng cña nhu cÇu tiªu dïng cuèi cïng cña sinh trong thµnh phè Hå ChÝ Minh.<br /> vïng 2 , tøc Y2 = 0, ta cã:<br /> 4. ¸p dông vµo ph©n tÝch ¶nh h−ëng vÒ<br /> (3.2)  X2 = (I - A22)-1 A21X1 (3) m«i tr−êng<br /> - T−¬ng tù, trong tr−êng hîp kh«ng tÝnh Theo Akita (1999), nh÷ng t¸c ®éng m«i<br /> ®Õn sù biÕn ®éng cña nhu cÇu tiªu dïng tr−êng cã thÓ ®−îc g¾n vµo m« h×nh I-O<br /> cuèi cïng cña Vïng 1, tøc Y = 0, ta cã: theo c«ng thøc:<br /> (3.1)  X1 = (I - A11)-1 A12X2 (4) V=V* . (I - A)-1.Y<br /> (4) cho thÊy, trong tr−êng hîp kh«ng Trong ®ã V* lµ ma trËn hÖ sè chÊt th¶i<br /> tÝnh ®Õn ¶nh h−ëng cña nhu cÇu tiªu dïng trùc tiÕp øng víi c¸c ngµnh trong nÒn kinh<br /> cuèi cïng cña vïng 1, mét ®¬n vÞ t¨ng lªn tÕ, V lµ ma trËn chÊt th¶i toµn phÇn.<br /> cña tæng ®Çu ra cña vïng 2 g©y ra mét<br /> kho¶n t¨ng lªn ë tæng ®Çu ra cña vïng 1 lµ: G¾n yÕu tè m«i tr−êng vµo ph©n tÝch<br /> trªn cña Miyazawa, ta thu ®−îc c¸c ¶nh<br /> P1 = (I - A11)-1A12 ®−îc gäi lµ hÖ sè ¶nh h−ëng m«i tr−êng néi vïng, ngo¹i vïng vµ<br /> h−ëng lan to¶ lan to¶ nh− sau:<br /> ¶nh h−ëng néi vïng vµ ¶nh h−ëng - ¶nh h−ëng m«i tr−êng néi vïng:<br /> ngo¹i vïng theo Miyazawa<br /> V1int = V*.B1 .Y1<br /> Theo Miyazawa, ma trËn (I-A)-1 cã thÓ<br /> ph©n tÝch thµnh tÝch cña 3 ma trËn: - ¶nh h−ëng m«i tr−êng lan to¶:<br /> <br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2004 - Trang 17<br />  V1int = V*.P1 .X2 1996 cho 12 ngµnh ë thµnh phè Hå<br /> - ¶nh h−ëng m«i tr−êng ngo¹i vïng: ChÝ Minh kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®−a ra<br /> nhiÒu gîi ý quan träng trong c«ng t¸c<br /> V1ext = V*.1.Y1<br /> qu¶n lý m«i tr−êng ®« thÞ ë thµnh phè<br /> M« h×nh I-O trªn ®©y ®· ®−îc thö Hå ChÝ Minh <br /> nghiÖm tÝnh to¸n theo sè liÖu n¨m<br /> <br /> <br /> HÖ thèng chØ tiªu thèng kª lμng nghÒ<br /> NguyÔn TuÊn NghÜa<br /> Phã Côc tr−ëng Côc TK Hµ T©y<br /> Lµng nghÒ theo quan niÖm l©u nay lµ - S¶n phÈm thÞ tr−êng: S¶n phÈm chñ<br /> h×nh thøc tæ chøc chuyªn s¶n xuÊt phi n«ng yÕu (sè l−îng, chÊt l−îng), kh¶ n¨ng tiªu<br /> nghiÖp cña phÇn lín d©n c− sèng trong thô s¶n phÈm, xu h−íng ph¸t triÓn.<br /> céng ®ång th«n, Êp, b¶n.. bao gåm c¶ lµng<br /> - Lao ®éng: Sè l−îng, tr×nh ®é, tay<br /> nghÒ truyÒn thèng h×nh thµnh tõ l©u ®êi vµ<br /> nghÒ, thu nhËp<br /> nh÷ng lµng nghÒ míi ®−îc h×nh thµnh do<br /> ph¸t triÓn tõ c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng - Nguån nguyªn liÖu: T¹i chç, mua<br /> hoÆc tiÕp thu nh÷ng nghÒ míi mµ t¹o ra. trong n−íc, mua n−íc ngoµi, kh¶ n¨ng gi¶i<br /> quyÕt, thuËn lîi, khã kh¨n.<br /> Do vÞ trÝ quan träng cña lµng nghÒ<br /> trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp - C«ng nghÖ s¶n xuÊt<br /> n«ng th«ng hiÖn nay, nªn c¸c cÊp c¸c - VÊn ®Ò m«i tr−êng hiÖn nay còng nh−<br /> ngµnh hÕt søc quan t©m ®Õn th«ng tin vÒ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau nµy<br /> lµng nghÒ. thÓ hiÖn quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng<br /> §Ó b¶o ®¶m yªu cÇu qu¶n lý, cÇn ph¶i - HiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi<br /> cã HÖ thèng chØ tiªu thèng kª ph¶n ¸nh ho¹t<br /> ®éng cña c¸c lµng nghÒ b¶o ®¶m c¸c yªu - T×nh h×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ<br /> cÇu th«ng tin cÇn thiÕt: 2. Nh÷ng nguyªn t¾c x©y dùng hÖ thèng<br /> 1. Yªu cÇu th«ng tin phôc vô qu¶n lý chØ tiªu thèng kª ph¶n ¸nh ho¹t ®éng<br /> lµng nghÒ<br /> Nh÷ng yªu cÇu th«ng tin cña c«ng t¸c<br /> qu¶n lý vµ chØ ®¹o thÓ hiÖn ë nh÷ng néi ViÖc nghiªn cøu x©y dùng hÖ thèng chØ<br /> dung chÝnh: tiªu thèng kª ph¶n ¸nh ho¹t ®éng lµng nghÒ<br /> cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau:<br /> - Chñng lo¹i ngµnh nghÒ hiÖn ®ang<br /> ho¹t ®éng ph©n theo ngµnh kinh tÕ. - Ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu th«ng tin<br /> cÇn ®¸p øng ®Ó tuyÓn chän vµ x©y dùng c¸c<br /> - Sè l−îng lµng nghÒ chia ra c¸c lo¹i chi tiªu thèng kª cho phï hîp<br /> truyÒn thèng, míi ph¸t triÓn, xu h−íng ph¸t triÓn.<br /> - HÖ thèng chØ tiªu ®−îc x©y dùng ph¶i<br /> - H×nh thøc së h÷u. mang tÝnh chÊt hÖ thèng vµ ®ång bé thÓ<br /> <br /> <br /> Trang 18 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2004<br />