Mô tả thực trạng tư vấn dinh dưỡng của bệnh nhân suy thận mạn tính có lọc máu chu kỳ tại khoa Thận lọc máu Bệnh viện Bãi Cháy năm 2017

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết mô tả thực trạng tư vấn dinh dưỡng của bệnh nhân STMT – LMCK tại khoa thận lọc máu Bệnh viện Bãi Cháy. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang được thực hiện trên 80 bệnh nhân bị suy thận mạn tính – lọc máu chu kỳ tại khoa Thận lọc máu tại bệnh viện Bãi Cháy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mô tả thực trạng tư vấn dinh dưỡng của bệnh nhân suy thận mạn tính có lọc máu chu kỳ tại khoa Thận lọc máu Bệnh viện Bãi Cháy năm 2017

TẠP CHÍ Y häc viÖt nam tẬP 478 - th¸ng 5 - sè 2 - 2019 Việc lạm dụng corticoid trong điều trị bệnh giảm sút khả năng lao động và tàn phế, đặc biệt gút hiện nay ở Việt Nam cũng góp phần dẫn đến ở những bệnh nhân có bệnh gút mạn tính, thời suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. gian mắc bệnh kéo dài và biến dạng khớp nhiều. Trong nghiên cứu của chúng tôi, 29/52 bệnh Một phác đồ điều trị bệnh gút tích cực, toàn diện nhân gút có dùng corticoid trong quá trình điều kết hợp với quan tâm đến sức khỏe tinh thần trị bệnh. Corticoid là một thuốc có tác dụng của người bệnh sẽ góp phần hạn chế tối đa sự chống viêm mạnh, tuy nhiên sử dụng thuốc kéo tàn phế và nâng cao chất lượng cuộc sống cho dài sẽ làm tăng nguy cơ bị hội chứng rối loạn người bệnh. chuyển hóa, tăng huyết áp, béo phì, đái tháo đường, các bệnh lý tim mạch, nhiễm trùng cơ V. KẾT LUẬN hội và loãng xương ở những bệnh nhân gút. - Tất cả các bệnh nhân gút đều bị giảm chất Trong nghiên cứu của Scire và đồng nghiệp cho lượng cuộc sống khi đánh giá theo bộ câu hỏi EQ- thấy, có sự liên quan giữa tình trạng dùng 5D. Tất cả các khía cạnh của cuộc sống đều bị ảnh corticoid và sức khỏe tinh thần của người bệnh hưởng bởi bệnh gút, trong đó, những khía cạnh bị khi đánh giá theo bộ câu hỏi SF-36 [4]. Việc sử ảnh hưởng nhiều nhất gồm khả năng vận động và dụng corticoid cũng làm tăng nguy cơ bị các rối thực hiện các hoạt động thường ngày. loạn tâm thần liên quan đến stress, đặc biệt là - Tình trạng lo lắng- căng thẳng cũng gặp ở trên tình trạng trầm cảm do đó gây ảnh hưởng nhiều 85% các bệnh nhân tham gia nghiên cứu, trong đó đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong có nhiều bệnh nhân lo lắng ở mức độ nặng. nghiên cứu, chỉ có hai bệnh nhân dùng thuốc hạ - 92,3% các bệnh nhân gút có bệnh lý kèm acid uric máu (chiếm tỷ lệ 3,9%). Không sử dụng theo, trong đó hay gặp nhất là rối loạn lipid máu, các thuốc hạ acid uric máu sẽ dẫn đến các cơn suy thận và tăng huyết áp. gút cấp tính tái phát và tiến triển trở thành gút TÀI LIỆU THAM KHẢO mạn tính. Nhiều nghiên cứu cho thấy, số cơn gút 1. Hirsch JD, Terkeltaub R (2010), "Gout disease- cấp tính tái phát trong một năm và các tổn specific quality of life and the association with gout characteristics", Patient Related Outcome Meas; thương do gút mạn tính như sỏi thận, viêm thận 2010:1-8. kẽ, biến dạng khớp, viêm khớp mạn tính, hạt 2. Prior JA, Mallen CD, Chandratre P (2016), tophi ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc "Gout characteristics associate with depression, but sống của người bệnh. Chi phí điều trị cao, đặc not anxiety, in primary care:baseline finding from a prospective cohort study", Joint Bone Spine; biệt là các thuốc hạ acid uric máu nhóm 83(5):553-558. febuxostat cũng gây ảnh hưởng đến sức khỏe 3. Roddy E, Choi HK (2014), "Epidemiology of tinh thần của người bệnh. Các rối loạn về tâm gout", Rheum Dis Clin N Am; 40(2):155-175. thần có liên quan chặt chẽ với sự tàn phế và 4. Scire CA, Manara M (2013), "Gout impacts on function and health-related quality of life beyond associated risk chất lượng cuộc sống thấp ở những bệnh nhân factors and medical conditions: results from the KING có bệnh mạn tính. Tình trạng lo lắng, trầm cảm observation study of the Italian Society for ở các bệnh nhân gút cũng góp phần dẫn đến sự Rheumatology", Arthritis research and therapy;15(5). MÔ TẢ THỰC TRẠNG TƯ VẤN DINH DƯỠNG CỦA BỆNH NHÂN SUY THẬN MẠN TÍNH CÓ LỌC MÁU CHU KỲ TẠI KHOA THẬN LỌC MÁU BỆNH VIỆN BÃI CHÁY NĂM 2017 Trần Thị Thanh Mai1, Nguyễn Thị Kim Nhung2 Vũ Thị Minh Phượng1, Nguyễn Thị Khánh1, Trần Thị Hồng Hạnh1 TÓM TẮT16 Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả thực trạng tư vấn dinh dưỡng của bệnh nhân STMT – LMCK tại khoa thận lọc máu Bệnh viện Bãi Cháy. Đối tượng và 1Đại phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt học Điều dưỡng Nam Định ngang được thực hiện trên 80 bệnh nhân bị suy thận 2Bệnh viện Bãi Cháy Quảng Ninh mạn tính – lọc máu chu kỳ tại khoa Thận lọc máu tại Chịu trách nhiệm chính: Trần Thị Thanh Mai bệnh viện Bãi Cháy. Kết quả và kết luận: Tỷ lệ Email: greengage86@gmail.com bệnh nhân STMT-LMCK khi nhập viện được tư vấn chế Ngày nhận bài: 22.3.2019 độ dinh dưỡng chiếm 90% trong đó có 97% cho rằng Ngày phản biện khoa học: 29.4.2019 vai trò của ăn uống là rất quan trọng và nguồn thông Ngày duyệt bài: 6.5.2019 tin từ bác sĩ điều trị chiếm 57%. Thực hiện đúng chế 59
vietnam medical journal n02 - MAY - 2019 độ ăn bệnh lý chiếm 45%, còn 55% thực hiện chưa đến tình trạng bệnh và khả năng hồi phục sức đúng trong đó 21% là do điều kiện kinh tế khó khăn. khỏe [2]. Cho nên việc tư vấn dinh dưỡng cho Từ khóa: Tư vấn dinh dưỡng, suy thận mạn tính – bệnh nhân là điều rất cần thiết giúp nâng cao lọc máu chu kỳ. được nhận thức, hiểu biết của bệnh nhân về vấn SUMMARY đề dinh dưỡng để giúp bệnh nhân xây dựng và DESCRIPTION OF THE STATUS OF điều chỉnh chế độ ăn phù hợp cho mình, giúp cải NUTRITIONAL COUNSELING OF CHRONIC thiện tình trạng bệnh và đề phòng bệnh tái phát RENAL FAILURE – PERIODIC DIALYSIS [4]. Hiện nay ở trong nước ta có rất ít đề tài đi PATIENTS AT THE DEPARTMENT OF RENAL sâu nghiên cứu một cách toàn diện về vấn đề DIALYSIS, BAI CHAY HOSPITAL 2017 này. Việc đánh giá thực trạng tư vấn dinh dưỡng Objective of the study: To describe the status of của bệnh nhân suy thận mạn tính - lọc máu chu nutrition counseling of patients with chronic renal kỳ tại khoa Thận lọc máu Bệnh viện Bãi Cháy để failure - periodic dialysis at the Department of Renal giúp hiệu quả điều trị và nâng cao chất lượng Dialysis, Bai Chay Hospital. Subjects and research sức khỏe bệnh nhân là cấp. Vì vậy, chúng tôi methods: A cross-sectional descriptive study was performed on 80 patients with chronic renal failure - tiến hành nghiên cứu đề tài "Mô tả thực trạng tư periodic dialysis at the Department of Renal Dialysis, vấn dinh dưỡng của bệnh nhân suy thận mạn Bai Chay Hospital. Results and conclusions: The tính - lọc máu chu kỳ tại khoa Thận lọc máu proportion of patients with chronic renal failure - Bệnh viện Bãi Cháy năm 2017" với mục tiêu sau: periodic dialysis during the hospital admission was Mô tả thực trạng tư vấn dinh dưỡng của bệnh received nutrition counseling, accounting for 90%, of which 97% said that the role of eating is very nhân suy thận mạn tính – lọc máu chu kỳ tại important and the source of information from treating khoa thận lọc máu Bệnh viện Bãi Cháy. doctors is 57%. Patients with chronic renal failure - periodic dialysis have taken the right diet accounted II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU for 45%, while 55% performed incorrectly, of which 1. Đối tượng nghiên cứu: - 80 bệnh nhân 21% said that due to difficult economic conditions. bị suy thận mạn tính giai đoạn cuối, không phân Keywords: Nutrition counseling, chronic renal biệt tuổi, giới đang lọc máu chu kỳ tại khoa thận failure – periodic dialysis. nhân tạo của bệnh viện Bãi Cháy. I. ĐẶT VẤN ĐỀ - Thời gian nghiên cứu từ tháng 1/2017 đến tháng Dinh dưỡng có vai trò sống còn đối với bệnh 10/2017 tại Khoa thận nhân tạo bệnh viện Bãi Cháy. nhân suy thận mạn tính phải lọc máu chu kỳ. 2. Phương pháp nghiên cứu: Dinh dưỡng đúng là một phần của quá trình điều 2.1. Thiết kế nghiên cứu: Sử dụng phương trị, giúp bệnh nhân làm chậm tiến triển của pháp mô tả cắt ngang. bệnh, tránh biến chứng của bệnh, duy trì các 2.2. Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu: hoạt động sinh lý của cơ thể, tăng cường sức chọn mẫu theo chủ đích tất cả bệnh nhân suy khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống [1]. Với thận mạn tính – lọc máu chu kỳ đáp ứng tất cả bệnh suy thận mạn tính, bệnh nhân cần tuân thủ các yêu cầu của đối tượng nghiên cứu tại khoa và được kiểm soát chế độ dinh dưỡng cũng như thận nhân tạo bệnh viện Bãi Cháy thành phần dinh dưỡng hàng ngày phải hợp lý 2.3. Phương pháp thu thập số liệu: 80 bệnh nhằm góp phần kiểm soát các rối loạn do bệnh nhân được phỏng vấn trực tiếp lý gây ra như: tăng huyết áp, rối loạn lipit máu, 2.4. Xử lý số liệu: Số liệu được nhập và xử lý suy tim, thiếu máu...Tuy nhiên cũng phải đảm bằng phần mềm SPSS 16.0. bảo dinh dưỡng để bệnh nhân có đủ năng lượng III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU thực hiện các cuộc lọc máu trong tuần [2], [6]. 1.Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu Khi điều tra về tình hình tư vấn dinh dưỡng Bảng 1. Phân bố theo giới của đối tượng cho bệnh nhân, kết quả mới chỉ có 73% số BV nghiên cứu tiến hành tư vấn, chủ yếu là cho bệnh nhân nội Giới n Tỷ lệ % trú. Nhưng vì bác sĩ dinh dưỡng là rất ít nên Nam 47 66,2 phần lớn việc tư vấn dinh dưỡng là do bác sĩ Nữ 33 33,8 điều trị thực hiện [5]. Tổng 80 100 Đa số bệnh nhân suy thận mạn tính phải lọc Nhận xét: Bệnh nhân nam chiếm tỷ lệ máu chu kỳ có hoàn cảnh kinh tế khó khăn cùng (66,2%) cao hơn nữ (33,8%). với sự hiểu biết về dinh dưỡng còn hạn chế, nên Bảng 2. Đặc điểm về phân bố tuổi của phần lớn bệnh nhân chỉ tập trung vào lọc máu các đối tượng nghiên cứu mà ít chú ý đến chế độ dinh dưỡng của mình Nhóm tuổi n Tỷ lệ (% ) một cách phù hợp, do vậy ảnh hưởng không tốt < 40 tuổi 14 17,5 60
TẠP CHÍ Y häc viÖt nam tẬP 478 - th¸ng 5 - sè 2 - 2019 40-59 tuổi 32 40,0 >60 tuổi 34 42,5 Tổng 80 100 Nhận xét: Số bệnh nhân < 40 tuổi có tỷ lệ thấp nhất 17,5%. Từ 40 - 59 tuổi chiếm 40%. Nhóm tuổi >60 tuổi là 42,5% chiếm tỷ lệ cao nhất. Bảng 3. Nghề nghiệp của nhóm đối tượng nghiên cứu Nghề nghiệp n Tỷ lệ % Cán bộ 4 5,0 Công nhân 8 10,0 Biểu đồ 2: Nguồn thông tin dinh dưỡng Giáo viên 1 1,2 của bệnh nhân Làm ruộng 20 25,0 Nhận xét: Nguồn thông tin dinh dưỡng của Nghề tự do 21 26,2 bệnh nhân STM- LMCK tại bệnh viện Bãi Cháy được Nghề khác 26 32,5 hướng dẫn chủ yếu từ khoa thận chiếm 57,5 %, từ Tổng 80 100 khoa dinh dưỡng 30% còn lại từ nơi khác, tờ rơi, Nhận xét: Người lao động nặng và người phương tiện thông tin đại chúng 10% nghỉ chế độ tại nhà chiếm tỷ lệ cao cụ thể là làm Bảng 6. Nguồn thông tin dinh dưỡng của ruộng 25%, nghề tự do 26,2%, nghề khác bệnh nhân 32,5%. Nhóm đối tượng cán bộ 5%, công nhân Nguồn kiến thức n % 10%, giáo viên 1,2%. Khoa dinh dưỡng bệnh viện 24 30 2. Thực trạng tư vấn dinh dưỡng cho Khoa thận nhân tạo bệnh viện 46 57,5 bệnh nhân STMT - LMCK Từ nơi khác, tờ rơi, phương Bảng 4. Tỷ lệ bệnh nhân được tư vấn về 10 12,5 tiện thông tin đại chúng dinh dưỡng cho bệnh suy thận mạn Tổng 80 100 Tư vấn chế độ dinh dưỡng n % Bảng 7. Tỷ lệ bệnh nhân thực hiện đúng Có 72 90 chế độ ăn Không 8 10 Thực hiện n % Tổng 80 100 Đúng 36 45 Nhận xét: Tỷ lệ bệnh nhân suy thận mạn lọc Không đúng 44 55 máu chu kỳ tại bệnh viện Bãi cháy được tư vấn Tổng 80 100 chế độ dinh dưỡng là 90%. Còn 10% chưa được Nhận xét: Tỷ lệ bệnh nhân thực hiện đúng hướng dẫn. chế độ ăn của mình chiếm 55%, thực hiện không Bảng 5. Tỷ lệ bệnh nhân hiểu được tầm đúng 45% quan trọng của ăn uống Bảng 8. Lý do bệnh nhân không thực Vai trò của ăn uống n % hiện đúng chế độ ăn Quan trọng 78 97,5 Lý do n % Ít quan trọng 2 2,5 Không có thời gian chuẩn bị 0 0 Không quan trọng 0 0 Điều kiện kinh tế khó khăn 17 21,2 Tổng 80 100 Không biết nấu, lựa chọn thức ăn 6 7,5 Sở thích, nhu cầu cơ thể 8 10 Khó thực hiện, không muốn thực hiện 13 16,2 Tổng 44 55 Nhận xét: Trong 44 bệnh nhân, có lý do không thực hiện đúng chế độ ăn có 21,2% là do điều kiện kinh tế khó khăn, 16% cho rằng khó thực hiện hoặc không muốn thực hiện còn lại 10% là do sở thích ăn uống và nhu cầu cơ thể, 7,5% là không biết nấu và lựa chọn thức ăn chủ yếu đối với bệnh nhân mới chạy chưa được hướng dẫn cụ thể hoặc đối với bệnh nhân phụ Biểu đồ 1: Tỷ lệ bệnh nhân hiểu được tầm thuộc vào người chăm sóc. quan trọng của ăn uống IV. BÀN LUẬN Nhận xét: Tỷ lệ bệnh nhân hiểu được tầm quan trọng của ăn uống là quan trọng đối với 1. Tỷ lệ bệnh nhân được tư vấn về dinh bệnh 97,5%, ít quan trọng là 2,5%. dưỡng khi vào điều trị. Tỷ lệ bệnh nhân đến 61
vietnam medical journal n02 - MAY - 2019 điều trị tại Bệnh viện Bãi Cháy được tư vấn về lượng, protein, gluxit là rất khó khăn. Ngoài ra chế độ dinh dưỡng đối với bệnh suy thận mạn còn có 16,2% bệnh nhân cho rằng việc thực hiện chiếm 90%. Tuy nhiên còn 10% bệnh nhân nói đúng chế độ ăn bệnh lý này là rất khó thực hiện rằng chưa được hướng dẫn do mới điều trị. hoặc không muốn thực hiện và có 10% bệnh 2. Tỷ lệ bệnh nhân hiểu được vai trò của nhân thực hiện ăn uống theo sở thích cá nhân và ăn uống đối với bệnh STM- LMCK. Hầu hết thói quen ăn uống của mình. Điều này cho thấy bệnh nhân đều cho rằng vai trò của ăn uống là còn nhiều bệnh nhân chưa hiểu hết kiến thức tự rất quan trọng với bệnh suy thận mạn chiếm chăm sóc bản thân và chưa được tư vấn sâu, cụ 97%. Kết quả này tương tự trong nghiên cứu thể, chưa được xây dựng được chế độ dinh của tác giả Bùi Thị Hồng (2016) 95,7% [3]. Do dưỡng riêng. bệnh nhân mắc bệnh suy thận mạn là một bệnh mạn tính và có liên quan đến chế độ dinh dưỡng V. KẾT LUẬN - Bệnh nhân suy thận mạn lọc máu chu kỳ như là một phác đồ điều trị bệnh nên khi vào khi nhập viện được tư vấn chế độ dinh dưỡng viện bệnh nhân được các bác sĩ và các nhân viên chiếm 90%. Có 97% bệnh nhân đều cho rằng y tế khác khuyến cáo vai trò của ăn uống trong vai trò của ăn uống là rất quan trọng với bệnh điều trị, vì vậy nên tỉ lệ nhận ra vai trò của ăn uống là điều dễ hiểu. suy thận mạn lọc máu chu kỳ 3. Nguồn thông tin dinh dưỡng của bệnh - Nguồn thông tin về dinh dưỡng của bệnh nhân là từ bác sĩ điều trị chiếm 57%. Có 30% nhân. Nguồn thông tin về dinh dưỡng của ngươi nguồn thông tin dinh dưỡng là qua các buổi truyền bệnh chủ yếu là từ bác sĩ điều trị tại khoa thận thông về dinh dưỡng. Còn lại là từ phương tiện tiết niệu bệnh viện chiếm 57%. Khi được chẩn thông đại chúng và phát tờ rơi chiếm 12,5%. đoán chính xác là bị suy thận mạn và phải lọc máu chu kỳ thì các bác sĩ điều trị trực tiếp cho - Thực hiện đúng chế độ ăn bệnh lý chiếm bệnh nhân đã tư vấn về chế độ ăn bệnh lý. 45%. Có 55% vẫn thực hiện chưa đúng do nhiều nguyên nhân khác nhau trong đó 21% là do điều Nguồn thông tin từ khoa dinh dưỡng cũng chiếm kiện kinh tế khó khăn 30% là qua các buổi truyền thông về dinh dưỡng cho bệnh nhân tại khoa hoặc khi khoa mời xây KHUYẾN NGHỊ dựng thực đơn bệnh lý trực tiếp cho bệnh nhân. - Tăng cường các buổi truyền thông về dinh Còn lại là từ phương tiện thông đại chúng và dưỡng, tư vấn sâu, cụ thể và xây dựng chế độ phát tờ rơi chiếm 12,5%. dinh dưỡng riêng cho từng bệnh nhân suy thận 4. Tỷ lệ bệnh nhân thực hiện đúng chế - Tổ chức câu lạc bộ bệnh nhân suy thận mạn độ ăn của mình. Hầu hết bệnh nhân nhân đều tính lọc máu chu kỳ để bệnh nhân có thể trao biết được rằng khi bị mắc bệnh suy thận mạn đổi thông tin, kiến thức, kinh nghiệm về chế độ tính lọc máu chu kỳ thì không thể chữa khỏi dinh dưỡng hàng ngày. được. Điều này cho thấy đã mắc bệnh là tăng thêm gánh nặng cho gia đình và xã hội. Tất cả TÀI LIỆU THAM KHẢO đều hiểu cần phải tuân thủ theo chế độ ăn bệnh 1. PGS.TS Nguyễn Quốc Anh (2012), Tư vấn dinh dưỡng cho người trưởng thành, Bệnh viện Bạch lý và lo lắng về tình trạng bệnh tật của mình Mai, 56-60. nhưng để thực hiện đúng chế độ ăn của mình thì 2. Nguyễn Thị Thu Hà (2005), Bước đầu đánh giá không phải bệnh nhân nào cũng làm tốt. tình trạng dinh dưỡng ở bệnh nhân lọc máu chu kì, Trong nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ thực hiện Luận văn tốt nghiệp chuyên khoa 2, Trường Đại Học Y Hà Nội. đúng và đầy đủ chiếm 45%. Còn lại 55% vẫn thực 3. Bùi Thị Hồng (2016), Đánh giá tình trạng dinh hiện chưa đúng do nhiều nguyên nhân khác nhau dưỡng và kiến thức dinh dưỡng của bệnh nhân như điều kiện kinh tế, không biết lựa chọn thức ăn, mắc bệnh thận mạn tính điều trị nội trú tại khoa sở thích cá nhân, thói quen ăn uống... thận tiết niệu, Bệnh viện Bạch Mai, năm 2016, Khoá loạn tốt nghiệp củ nhân Điều dưỡng, Đại học 5. Lý do bệnh nhân không thực hiện y Hà Nội đúng chế độ ăn. Điều kiện kinh tế khó khăn là 4. Nguyễn Văn Xang (2002), “Chế độ ăn cho bệnh nguyên nhân chính chiếm 21,2% bệnh nhân nhân suy thận mãn có lọc máu ngoài thận chu kỳ”, không thực hiện đúng chế độ ăn uống của mình. Dinh dưỡng lâm sàng, tr.256-261. Trong nghiên cứu của chúng tôi, số bệnh nhân 5. Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng (2015), Tài liệu tư vấn dinh dưỡng, bệnh viện Bạch Mai. STM LMCK có tới 29% bệnh nhân gặp khó khăn 6. Oliveria et al (2010). “Malnutrition in chronic trong vấn đề thu chi cho bệnh nên vấn đề chăm kidney failure: what is the best diagnostic method sóc về chế độ dinh dưỡng đảm bảo đủ năng to assess?, J Bras Nefrol. 2010 Mar; 32(1): 55-68. 62