intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Một số cơ sở thực tiễn cần quan tâm trong xây dựng, đình chỉnh chính sách chăm sóc người cao tuổi ở Việt Nam

Chia sẻ: Thi Thi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

75
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nêu lên một số đặc điểm nhân khẩu học, hạn chế cũng như những nhu cầu và nguyện vọng cơ bản của người cao tuổi. Bài viết cho thấy người cao tuổi không phải là một nhóm xã hội thuần nhất, họ có những đặc trưng nhất định theo giới tính, nhóm tuổi, trình độ học vấn, khu vực cư trú…

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Một số cơ sở thực tiễn cần quan tâm trong xây dựng, đình chỉnh chính sách chăm sóc người cao tuổi ở Việt Nam

N g h i § n c\j[u<br /> Gia d i n h va Gi6i<br /> So 5 - 2 0 1 1<br /> <br /> Mot so 00 sA thUG tien can quan tam<br /> trong xay dung, dieu cliinli cliinli sacli<br /> cliam soc ngirdi cao tuoi A Viet Nam<br /> Le Ngoc Lan<br /> Vien Gia dinh va Gidi<br /> <br /> T o m tat: DUa tren nhiing nghien cUu gan day ve ngUcfi cao tudi,<br /> bai viet neu len mot so' dac diem nhan khau hoc, han che cung<br /> n h u nhiJng nhu cau va nguyen vong cd ban cua ngUcii cao tudi.<br /> Bai viet cho thay ngUdi cao tudi khong phai la mot nhom xa hoi<br /> t h u a n nhat, ho co nhflng dac trUng nhat dinh theo gidi tinh,<br /> nhom tudi, trinh do hoc van, khu vUc cU tru... Cu the, ty le mat<br /> can bang gidi tfnh trong nhom ngUcfi cao tuoi ngay cang gia tang.<br /> Trinh do hoc van cua ngUdi cao tudi thap va khong ddng deu gifla<br /> nam va nfl, gifla cac viing mien. Da so' song d khu vUc nong thon<br /> trong dieu kien kinh te kho khan. Mot ty le 16n ngUdi cao tudi v i n<br /> dang lam viec de dam bao cuoc sdng cho ban than, dac biet la<br /> ngUdi cao tudi cl khu vUc nong thon. Vi nhieu ly do, ngUdi cao tuoi<br /> con it tham gia vao cac hoat dong cong ddng, xa hoi. Nhin chung,<br /> ngUdi cao tudi mong muon dUdc sinh sdng cung con cai nhUng<br /> cung mudn co them cac dich vu nuoi du5ng va cham soc sflc khoe<br /> de dam bao cho cuoc sdng dUdc tot hdn... Tac gia cho rang can<br /> danh gia lai vai tro cua gia dinh va cac td chflc xa hoi trong viec<br /> cham soc va phat huy vai tro cua ngUdi cao tudi de co sU dieu<br /> chinh thfch hdp ve mat cd che va chfnh sach.<br /> TU khoa: NgUdi cao tudi; Cham soc ngUdi cao tudi; Gia dinh.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Nghien cUu Gia dinh vi GI6I. Quyg'n 21, so 5, tr. 3-17<br /> <br /> Co Ihi noi, cham soc va phat huy vai tro la hai mSt ca ban khi noi vi<br /> chinh sach xa h6i d6'i vdi ngu&i cao tu6i. Dieu nay duac th^ hiSn xuy6n<br /> suO't nhu m6t quan didm chu dao trong Phap I6nh Ngudi cao tu6i (2000)<br /> va Luat Ngudi cao tu6i (2009). Cham soc ngudi cao tu6i vira la trach<br /> nhidm cua gia dinh, xa hdi, ihi hi6n su tdn trong, bao dap nhiJng cd'ng hi^n<br /> cua ngudi cao tudi trong sudt cudc ddi ho, vCra la tien d^ de ngudi cao tudi<br /> cd the phat huy nhirng kinh nghifim, nhung kha nang cdn lai ciia minh cho<br /> gia dinh, cdng ddng va xa hdi. Cham soc td't la de phat huy cao hon vai trd<br /> cua ngudi cao tu6i. Phat huy duac vai trd cua ngudi cao tudi, vira khdng<br /> lang phi mdt ngudn luc xa hdi quan trong, vira ddng gdp them nhutig tien<br /> de de' gia dinh va xa hdi cham sde trd lai ngudi cao tu6i td't hon.<br /> Tren thuc tc, da cd nhirng cudc khao sat, danh gia viec thuc hien mdt<br /> sd chfnh sach ddi vdi ngudi cao tudi d quy md va muc do khac nhau. Ket<br /> qua cua nhiing dot khao sat danh gia ciia Hdi Ngudi cao tudi, cua Uy ban<br /> qud'c gia v^ ngudi cao tudi va cac ca quan khac da gdp ph^n dieu chinh,<br /> xay dung cac chinh sach lien quan d^n ngudi cao tu6i nudc ta, ching han<br /> trong viec xay dung cac Nghi djnh thuc hien Phap lenh Ngudi cao tudi<br /> trudc day va Nghi dinh 06 (nam 2011) cua Chi'nh phii hudng dan thuc hien<br /> Luat Ngudi cao tuoi. Tuy nhien, ddi vdi timg ITnh vuc cu the' thude pham<br /> vi cua cac Bd, nganh, cSn cd su dieu chinh kip thdi, phii hap vdi dieu kien<br /> kinh te' xa hdi mdi de dap ling td't han ca hai linh vuc cham sde \a phat<br /> huy vai trd ngudi cao tuoi. Ph^n viet dudi day khdng nham danh gia \iec<br /> thuc hien cac chinh sach xa hdi vdi ngudi cao tu6i ma chi neu len mot sd<br /> can cii thuc tien, nhiing nguyen vong cua ngudi cao tudi nhu mdt ca sd nen<br /> tang de xay dung cac chfnh sach hd trg, phat huy vai trd ngudi cao tuoi<br /> trong giai doan tdi.<br /> 1. Mot so dac diem cd ban va han che cua ngudi cao tuoi<br /> <br /> Nhan bie't nhimg dac diem nhan kh^u hpc, nhimg han che'phd bien cua<br /> ngudi cao tuoi la mdt trong nhirng can cir thuc tien de' xay dung, dieu<br /> chinh chfnh sach ngay cang sat vdi ddi tuang hudng de'n.<br /> Mot sd dac diem nhan kh^u hoc cua ngudi cao tu6i la nhu sau:<br /> So' lugng ngudi cao tuoi tdng di ddi vdi su gia tdng ty le mat cdn bdng<br /> gidi tinh. Ty le ngudi cao tu6i (60 tudi trd len) trong tdng dan sd da tang<br /> tir 6,9% nam 1979 len 8% nam 1999 va 9% nam 2009 (Ban chi dao<br /> TDTDS&NOTU, 2010). Du bao den nam 2050 sd luong ngudi gia d Viet<br /> Nam tir 60 tuoi trd len se chiem 26% tdng dan sd (Nguyen Dinh Our,<br /> 2008). Do ty le ngudi gia tang len trong khi ty le tre em dudi 15 tudi giam<br /> <br /> Le Ngpc Lfin<br /> <br /> 5<br /> <br /> manh trong 10 nam qua nen "chi sd gia hoa" cua dan sd Viet Nam da tang<br /> 11 diem ph^n tram sau 10 nam (tir 24,5% nam 1999 len 35,9% nam 2009).<br /> Sd luang ngudi cao tudi nii gidi ludn cao han so vdi nam gidi. Phan tfch<br /> cac nhdm tudi cua nhirng ngudi cao tudi tiong Di^u tra gia dinh Viet Nam<br /> 2006 cho tha'y, ngoai triic nhdm tudi 61-65, ty le ngudi cao tudi nam va nir<br /> bang nhau, ddi vdi cac nhdm tudi cao han, nii gidi chie'm ty le cao hem,<br /> 52,3% so vdi 47,7% d nhdm tudi 66-70, 54% so vdi 46% d nhdm tudi 7175, va 61,8% so vdi 38.2% d nhdm tudi 76 trd len. Cang d nhdm cao tudi<br /> han, ngudi cao tudi cd ty le sd'ng vdi vg chdng ft hem, tir 73,2% d nhdm<br /> 61-65 tudi giam xudng 61,2% d nhdm 66-70 tudi, 53,3% d nhdm 71-75<br /> tudi va 34,8% d nhdm 76 tudi wb len (Le Nggc Lan va Tr^n Quy Long,<br /> 2009). So sanh sd lieu Tdng dieu tra dan sd va nha d nam 1999 va 2009,<br /> sd lugng chenh lech gifla nam va nii cao tudi nam 1999 la 1.089.957<br /> ngudi, de'n nam 2009, miic chenh lech cdn cao han vdi 1.350.812 ngudi.<br /> Dac biet, mii:c chenh lech ve gidi tfnh ngudi cao tudi cd xu hudng ngay<br /> cang gia tang d cac nhdm tudi cao, tir 80 trd len.<br /> Mgt ty le ldn ngUdi cao tuoi vdn dang ldm viec de ddm bdo cudc sd'ng<br /> cho bdn thdn, ddc biet Id ngudi cao tudi dkhu vifc ndng thdn. Cdn mdt ty<br /> le kha cao ngudi cao tudi v&n cdn lam viec dudi nhieu hinh thiic khac<br /> nhau. Xet theo khu vuc, ngudi cao tudi sd'ng d khu vuc ndng thdn chie'm<br /> ty le cao trong sd ngudi cao tudi cdn lam viec. Ty le phu nir cao tudi lam<br /> viec thap han so vdi nam gidi cao tudi. Ty le lam viec cua ngudi cao tudi<br /> dang sd'ng vdi vg/chdng hoac ngudi cao tudi khdng ket hdn cao hom ngudi<br /> cao tudi goa. Ngudi cao tudi trong cac hd gia dinh ma hg lam chu hd hoac<br /> hd gia dinh chi cd ngudi cao tudi cd ty le lam viec cao hom ngudi cao tudi<br /> trong cac nhdm hd gia dinh khac. Trong hd gia dinh ma ngudi cao tudi<br /> sdng phu thude, khoang 20% ngudi cao tudi dang lam viec. Xet theo nhdm<br /> tudi, ty le ngudi cao tudi trong nhdm tiir 60-64 tudi vin cdn lam viec chie'm<br /> khoang 60%. 6 nhiing nhdm tudi cao hem, ty le nay tha'p hem. Nhin chung,<br /> nhiing ngudi cao tudi sd'ng d thanh thi, ngudi goa, phu nii, nhiing ngudi<br /> tren 70 tudi va nhiing ngudi sd'ng phu thude cd ty le lam viec tha'p hom cac<br /> nhdm khac (Giang Thanh Long va Wade donald Pfau, 2007). Theo sd lieu<br /> Tdng dieu tra dan sd va nha d nam 2009, ty le ngudi tir 60 tudi trd len tham<br /> gia luc lugng lao ddng chie'm khoang tii 30-40%, trong dd nam gidi cao<br /> tudi tham gia vao thi trudng lao ddng nhieu hem nQ gidi. Ngudi 60 tudi trd<br /> len d ndng thdn chie'm ty trgng ldn hom trong luc lugng lao ddng so vdi<br /> ngudi d khu vuc thanh thi.<br /> Mdt sd han che' thudng tha'y d nhdm ngudi cao tudi la:<br /> <br /> 6<br /> <br /> Nghien cUu Gia dinli vi Gidi. Quyen 21, so 5, tr. 3-17<br /> <br /> Bang 1. Tinh trang henh tM cua ngudi cao tudi<br /> theo ddc diem nhdn khdu hoc (%)<br /> Co 2 benh<br /> <br /> Tren 2 benh<br /> <br /> Khong CO l)6nh<br /> <br /> C6 1 b^nh<br /> <br /> 35.0<br /> <br /> 27.3<br /> <br /> 21.0<br /> <br /> 16.7<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 44,0<br /> <br /> 28.8<br /> <br /> 15.2<br /> <br /> 12,0<br /> <br /> NO<br /> <br /> 28,6<br /> <br /> 26.3<br /> <br /> 25,1<br /> <br /> 20,0<br /> <br /> 39,6<br /> 36,8<br /> <br /> 22,0<br /> 22,1<br /> <br /> 24,2<br /> 29,4<br /> <br /> 14,3<br /> <br /> 40,0<br /> 25,6<br /> <br /> 25,5<br /> <br /> 16,4<br /> <br /> 11,8<br /> 18,2<br /> <br /> 38,4<br /> <br /> 14,0<br /> <br /> 22,1<br /> <br /> Chung<br /> Gidi tinh**<br /> <br /> Dp tudi*<br /> 60-65 tu6i<br /> 66-70 tu6i<br /> 71-75 tudi<br /> tren 75 tudi<br /> <br /> Ngu6n: Sd lieu dieu tra ngudi cao tudi tai th^nh phd Hd Chf Minh, 2010<br /> <br /> Ngifdi cao tudi cd ty le sifc khde yeu vd ty le mdc benh cao. Dieu tra<br /> cua Uy ban qudc gia ve ngudi cao tudi Viet Nam tai 7 tinh tren ca nudc<br /> (2007) cho tha'y ty le ngudi cd tinh trang siic khde td't chiem khoang 5,3%;<br /> ngudi cd siic khde yeu chiem 42% va ngudi cd sire khde trung binh chie'm<br /> 52,7%. O nhdm tudi cang cao, siic khde cang giam siit rd ret. Nghien ciiu<br /> cung ddng thdi chi ra rang tinh trang siic khde cCia ngudi cao tudi cd su<br /> khac biet giira nam va nii. Ty le cac cu dng cd sire khde tdt la 7,5%, cao<br /> ga'p hai \in so vdi cu ba trong khi ty le ngudi cd sire khde yeu d cu ba la<br /> 46,5%, cao hom 10,9% so vdi nhdm cu dng. Trong tdng sd 2.878 ngudi cao<br /> tudi dugc khao sat tai 7 tinh, cd den ba phin tu sd cu mic ft nha't mdt benh,<br /> trong dd cd 14,1% ngudi mic tir hai benh trd len. Cac cu ba cd xu hudng<br /> mic nhieu benh han eac cu dng nhung sd benh tat mic phai d mdi ngudi<br /> dudng nhu khdng phu thude vao do tudi (Uy ban qud'c gia ve ngudi eao<br /> tudi Viet Nam, 2007).<br /> Phan tfch sau v^ tinh trang benh tat d ngudi eao tudi trong ke't qua dieu<br /> tra tai thanh phd Hd Chf Minh (2010) cung cho tha'y ty le ngudi cao tudi<br /> mic ft nha't mdt benh chiem ty le kha cao. Cd 65% ngudi cao tudi dugc<br /> khao sat mic ft nhi't mdt benh va cd 16,7% ngudi mic tren 2 benh.<br /> Cd 22,1% ngudi d dd tudi tren 75 mic 3 benh va ty le nay giam din<br /> theo do tudi, de'n nhdm tudi 60-65, ty le nay giam xudng cdn 14,3%. Nhu<br /> vay, ddi vdi cac nhdm tudi cao hom, viec cham sde siic khde cho ngudi cao<br /> <br /> Le Ngoc Lan<br /> <br /> 7<br /> <br /> tudi can phai dugc quan tam hem.<br /> Trinh dp hpc van ciia ngu'di cao tudi thd'p vd khdng ddng diu giiia nam<br /> va nii, giiia cac viing mi^n, sd cd trinh dd hge va'n, chuyen mdn cao ft.<br /> Chang han, ke't qua Tdng dieu tra dan sd va nha d 2009 eho tha'y: cd 15,8%<br /> dan sd ngudi eao tudi chua tiing di hge (nam 6,4% va nO 22,3%); 51,9%<br /> mdi dat bac tieu hge (nam 43,1% va nii 58,0%); 19,2% hge he't trung hge<br /> ca sd (nam 27,8% va nii 13,2%); 9,3% tdt nghiep trung hge phd thdng<br /> (nam 15,4% va nii 4,9%) va 4% dat trinh do cao ding trd len (nam 7,4%<br /> va nii 1,5%). Ty le cd hge vin cao giam din theo nhdm tudi.<br /> Ke't qua khao sat ve ngudi cao tudi tai TP Hd Chf Minh (2010) cung<br /> cho nhiing ket qua tuang tu va hiu he't ngudi cao tudi khdng cd trinh dd<br /> chuyen mdn hoac khdng dugc dao tao chuyen mdn (83,6%). Chi cd mdt<br /> sd ft ngudi cao tudi cd trinh dd sa cip (4,0%). trung cip (3,7%), cdng nhan<br /> ky thuat (4,4%). cao ding hoac dai hge (4,0%) va tren dai hge (0,3%).<br /> O Viet Nam, da sd'ngudi cao tuoi sd'ng d ndng thon vd trong dieu kien<br /> kinh te'khd khdn. Ke't qua Di^u tra gia dinh Viet Nam 2006 cho tha'y ngudi<br /> eao tudi chii ye'u sd'ng phu thupc kinh te'vho con chau. Nhieu ngudi cao<br /> tudi vin tiep tue lam viec sau khi nghi huu hoac d do tudi nghi huu do<br /> nhiing khd khan ve kinh te'. Tuy nhien do siic khoe ye'u va do nhiing han<br /> che' ve trinh do, chuyen mdn, tudi tac, hg rat khd tim dugc cdng viee sau<br /> khi nghi huu hoac d do tudi cao (Bd Van hda. The thao va Du lich va cac<br /> ca quan khae, 2008).<br /> Vi nhieu ly do, nhieu ngudi cao tudi cdn it tham gia vdo cdc hogt ddng<br /> cpng ddng, xd hpi. Ngudi cao tudi edn it hieu bie't vi chinh sdch, ngay ca<br /> nhiing chfnh sach lien quan de'n quyen led cua hg. Ket qua khao sat tai TP.<br /> Hd Chl Minh cho thiy cd 37% ngudi eao tudi khdng bie't chfnh sach nao<br /> lien quan den hoac danh cho ngudi eao tudi. Ty le ngudi biet nhilu ve cac<br /> ehinh sach cua Nha nudc ddi vdi ngudi eao tudi tang din theo trinh do hge<br /> vin eua ngudi cao tudi. Dieu nay dac biet ed y nghia vi ngudi cao tudi cd<br /> trinh do hge vin cao thi nhan thiic cua hg ve cac quyen lgi va tiep can vdi<br /> cac dich vu, hd trg cua Nha nude nham nang cao chit lugng cudc sd'ng cua<br /> hg cang cao.<br /> Ve tdm ly, ngudi eao tudi phuang Ddng cung nhu d Viet Nam eoi viee<br /> phu thupc vdo con cdi Id mdt mong mudn mang tinh dgo ly va tham ehi hg<br /> cdn mong mudn dugc phu thude vao con cai hom la he thdng phiic lgi eua<br /> Nha nudc. Dieu nay the hien qua mdt ty le ldn ngudi cao tudi hien nay vin<br /> mudn sdng chung vdi con chau "de nuomg tua va giup dd lin nhau". Trong<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
54=>0